Akciğer Grafisi Değerlendirme
X-ışın tüpü Posteroanterior (PA) akciğer grafisi
Lateral (sol yan) akciğer grafisi X-ışın tüpü Sol yan akciğer grafisinde x-ışınları sağ taraftan girip sol taraftan çıkar. Kalbin yaklaşık 2/3 ü orta hattın solunda yer alır
Apikolordotik Apikal ve orta lob Ekspirasyon Pnömotoraks Lateral Pleural efüzyon,pnömotoraks
Akciğer grafilerinin değerlendirilmesi 1. İLK OLARAK hastanın adı, soyadı kontrol edilmelidir. 2. Filmler çekim tarihlerine göre sıralanmalıdır. 3. Filmlerin UYGUN TEKNİK ile çekilmiş olmaları gerekmektedir. 4. Hastaların yaşı, cinsiyeti ve hikayesinin bilinmesi filmlerin doğru olarak değerlendirilmesine yardımcı olur.
Projeksiyon (AP/PA) Projeksiyonun bilinmesi özellikle kalp ve mediastinum boyutları açısından önemlidir AP: kalp ve mediasten daha geniş diyafragmalar daha yukarda kostofrenik sinüsler daha künt görülebilir.
Pozisyon Ayakta-yatarak Acil servislerde, yataklı servislerde veya yoğun bakımlarda Olası problemler: kardiomegali mediasten geniş optimum film kalitesinden uzaklaşılması (yetersiz insp.)
Penetrasyon Penetrasyonu fazla grafiler patolojik dansiteleri maskeleyebilir Penetrasyonu yetersiz grafiler diffüz dansite artışı izlenimi yaratırlar
Penetrasyon Vertebra detayı SEÇİLMEMELİ Kalbin arkasındaki damarlar GÖRÜLEBİLMELİ AC periferinde damar görülecek Vertebra alta doğru koyulaşacak Sternum seçilecek
Rotasyon Klavikülanın medial uçlarının vertebra spinöz proseslerine uzaklığı Rotasyon varlığında; mediasten ve kalbin görünümü değişir hemitorakslardan kasete yakın olanı daha lüsen,uzak olanı daha opak görünür.
İnspirasyon Yeterli inspiryumda arkada 8-10. kotlar ve önde 5-6. kotlar diafragma kubbesinin üzerinde bulunmalı Yetersiz insp.; diffüz pulmoner hastalığı taklit eder. diyafragmalar, kalp ve mediyasteni komprese edecek şekilde yükselir kalp ve mediasten gölgelerini genişletir.
Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi Simetri: T3 ün spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı
Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi Alt lobların büyük damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi)
Sağ skapula medial kenarı akciğer alanı içinde yer alıyor Skapulalar akciğer alanı dışında olmalı
İnspirasyon derecesi Ön 6.kot Arka 9.kot
Bazı durumlarda inspiryum grafisine ilave olarak ekspiryum sonu grafi de çekilebilir
İnspiryum grafisi sonrası ekspiryum fazında da grafi çekilmesi gereken durumlar: Hava hapsi Pnömotoraks (az miktarda olan pnömotoraksı göstermek için)
Kalbin ağırlığı nedeniyle sol diafragma sağ diafragmadan daha aşağıda yer alır
Yan akciğer grafisinde normal anatomi
Arkus aorta Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter Sağ üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter
Sol pulmoner arter Sağ üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sağ üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır
Arkus aorta, sağ ve sol pulmoner artere ait opasiteler dışında inferiyor pulmoner venler de yan grafide opasite oluşturur Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter Arkus aorta İNFERİYOR PULMONER VENLER
Yan akciğer grafisi: trakea lümeni
Skapulalar (siyah ve yeşil oklar)
Yan grafide sağ ve sol diafragma ayırımı nasıl yapılır? Genellikle bu ayrımı yapmak çok önemli değildir. Kalp solda olduğundan yan grafide sol diafragmanın ön kısımı çoğunlukla silinir. Sağ diafragma ise arkadan öne doğru rahatça görülebilir. Mide fundus gazı sol diafragma altında yer alır (mide fundus gazı situs inversus totalis anomalisinde sağ diafragma altındadır). Mide fundus gazı Sol diafragma Sağ diafragma
Vena kava inferiyor arka duvarı
Hiluslar Radyolojik olarak hilusları esas olarak pulmoner arterler oluşturur ve süperiyor pulmoner venlerde bu opasitelere katkıda bulunur
Sol pulmoner arter daha yukarıda olduğundan sol hilus daha yukarıda yer alır. Sağ hilusun sol hilusdan daha yukarıda oluşu patolojiktir
Hiluslar Normal Anatomi Sol hilus yaklaşık olarak sağ hilustan 25 mm daha yukarda yer alır Hilusların dansitesi aynı olmalı Hilusların dış konturu konkav veya düz olmalıdır
normal patolojik Konveks dış kenar
Sarkoidoz: Hiler lenfadenopatiler. Normal grafi Dansiteleri aynı ancak konveks dış kenar
Birinci kostlara ait kosto-kondral birleşim yeri kalsifiye olabilir ve nodül gibi görünüm oluşturabilir
Arka aksiller çizgiler
Ön aksiller çizgiler
meme meme Arka aksiller ve ön aksiller çizgiler
Radyolojik Anatomi ve Radyolojik Değerlendirme Sistematik değerlendirme AC grafisindeki tüm oluşumların değerlendirilmesi Dıştan içe/içten dışa
1. Halka: göğüs duvarı yumuşak dokuları ve ABDOMEN
1. Halka: Alt boyun bölgesi, omuzlar ve göğüs duvarının yumuşak dokuları değerlendirilmeli Erkeklerde pektoral kaslar ve kadınlarda meme gölgeleri, zayıf dansiteli bir infiltrasyon izlenimi verebilir Diyafragma altı alanlar İNTRAPERİTONEAL HAVA açısından değerlendirilmelidir. Pnömoperitonium subdiafragmatik abse, karaciğer apsesi Chiliaditi sendromunu düşündürür.
2. Halka: kemikler, diyafram
2. Halka: Kırıklar, primer veya metastatik lezyonlar, osteomiyelitler Kemik yapılar akciğer lezyonlarını taklit edebilirler (1. kosta ossifikasyonları) İki diyafragma arasındaki yükseklik farkı 3 cm yi geçmemelidir. Diyafragma konturunun seçilememesi en sık olarak plevral sıvı ve alt lobların bazal segmentlerinde konsolidasyon düşündürür.
2. Halka: Kostofrenik sinüsler: Normalde derin ve belirgindirler; amfizem, plevral efüzyon, plevral yapışıklıklar parankimal infiltrasyon ve kitle durumlarında küntleşir ve silinirler. PA akciğer grafisinde 150-250 ml'den az serbest plevral sıvı saptanamaz Kardiyofrenik sinüsler: plevral efüzyon, parankimal infiltrasyon durumlarında küntleşir ve silinirler
3. HALKA
3. HALKA Mediasten: kabaca klavikulaların medial uçlarından aşağıya doğru çekilen çizgilerin arasında kalan boşluk Yatarak çekilen filmlerde, AP filmlerde dikkat
4. Halka: parankim yukardan aşağıya
1 Tek taraflı hiperlüsent akciğer (opere meme ca), hiatal herni (kalb arkasında herniye mideye ait hava sıvı seviyesi, kırmızı oklar), her iki omuz ekleminde dejeneratif değişiklikler ve sol humerusta eski kırık
2 Mediastinal kitle: Tiroid bezi
3 Milier patern. Milier patern yapan hastalıklardan bazıları: miler TB, sarkoidoz, metastazlar, viral pnömoniler, silikozis
4 İdyopatik pulmoner fibrozis: Her iki akciğer hacminde azalma ve yaygın retiküler dansiteler
5 Pnömoperitonyum. Solda mide fundus gazı ile diafragma altı serbest hava karıştırılmamalıdır. mide
6 Sağ paratrakeal lenfadenopati Hiler lenfadenopatiler Tanı: sarkoidoz
7 Sol apikal nodül: Kist hidatik Birçok benign ve malign hastalık nodül görünümü oluşturabilir
9 İyileşmekte olan sağ klaviküla kırığı. Açılı olarak kaynamakta (kötü kaynama).
10 Solda (kaynamamış) eski klaviküla kırığı Siyah çizgiler sol klaviküla parçalarını göstermektedir
11 Yeni travma sonrası solda yaygın kosta kırıkları, iki taraflı plevral sıvı (muhtemel hemotoraks), solda cilt altı amfizemi. Yaygın kosta kırıkları yelken göğüse neden olabilir.
13 Pnömotoraks hidrotoraks Sol hidropnömotoraks
15
15 Sol akciğerde hacim kaybı ve yaygın kistik bronşektazi. Çizgiler kesitlerin geçtiği düzeyi göstermektedir
16 Opere akciğer kanseri. Sağ pnömonektomi. Bu görünüm sağ akciğer atelektazisi ile de karışabilir. Hikaye ayırıcı tanıda yardımcıdır.
17 Opere kolon kanseri. Sağ hidropnömotoraks ve her iki akciğerde metastatik nodüller.
20 Sağ akciğer alt lobda konsolidasyon. Klinik tanı pnömoni Konsolidasyon malignasiler de dahil olmak üzere birçok durumda görülebilir.
21 Konsolidasyon: Sol akciğer üst lob pnömonisi. Siluet işareti vardır (sol kalb kenarı silinmiş). Sağda yer alan grafi başka bir hastaya ait olup sol kalp kenarının görünümünü karşılaştırmak için konulmuştur.
24 Pnömotoraks
24
Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgili olası Yaralanmalar
Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgili olası Yaralanmalar (Devam)
GÖĞÜS TRAVMASINDA DİREK AKCİĞER GRAFİSİNDEN SONRA İLERİ RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME YAPILMASI GEREKEN DURUMLAR Geniş hemotoraks, Birinci ve ikinci kot kırıkları, Sternum kırığı, Klavikulanın posterior kırıklı çıkığı, Ezici göğüs yaralanması ile birlikte multipl kot kırıkları, Brakial pleksus yaralanması, Üst ekstremitelerde nabız ya da tansiyonun yokluğu ya da azlığı, Sistolik üfürüm
TEŞEKKÜRLER