Sizofrenide Yasam Kalitesi Prof. Dr. Köksal Alptekin, Dokuz Eylül Univ. Tip Fak. Izmir-TURKEY (SAYKAD 2004)
Sizofreni: Temel Belirti Kümeleri Pozitif Sanri Varsani Dezorganize konusma Katatoni Sosyal/Mesleksel Islev Görme Is Kisilerarasi Iliskiler Kendine Bakim Negative Affective küntlük Aloji Istek azalmasi Anhedoni Sosyal içeçekilme Bilissel Islev Es-Hastalanma Affektif Dikkat Aff. Boz. Depresyon Bellek Madde Kul. Boz.. Özkiyim Yürütücü Islevler Anksiyete Agresyon
Sizofrenide Iyilesme Ölçütleri? Pozitif belirtiler? Negatif belirtiler? Bilissel bozulma? Eslik eden hastaliklar? Affektif belirtiler? Hastane yatisi? Bagimsiz yasayabilme? Çalisma ve Psikososyal Islev??????
Olgu Sunumu: 24-yas, erkek, issiz, ailesiyle yasiyor Persekütif ve referans sanrilari Anhedoni, aloji and sosyal izolasyon Zayif psikososyal islev görme 3-yillik DSM-IV Sizofreni öyküsü Antipsikotik tedavinin 3. haftasi PANSS pozitif ve negatif belirtilerde düzelme yok
Olgu Sunumu: (Devami...) Hastanin Annesi: Verdiginiz ilaçtan çok memnunuz. Bir haftadir oglum aksamlari bizimle birlikte yemek yiyor. Oldukça degisti. Geceleri beraber televizyon seyrediyoruz. Size tesekkür ederim!
Yasam Kalitesi Yasam kalitesi, kisinin kendi saglik durumunu kültürü ve degerler sistemi içinde algilayis biçimidir. (Eser SY ve ark. 1999, Mendlowicz ve Stein 2000)
Sizofrenide Yasam Kalitesini Etkileyen Etkenler: Negatif belirtiler Depresyon and özkiyim Kisilik özellikleri Bilissel ve psikososyal islev bozulmasi Yetiyitimi Uzun ve sik hastane yatisi Sosyal destek yetersizligi Ekonomik sorunlar Ilaç yan etkileri
Sizofrenide Yasam Kalitesinin Ölçümü : Heinrich-Carpenter in Yasam Kalitesi Ölçegi Lechman in Yasam Kalitesi Ölçegi DSÖ - Yasam Kalitesi Ölçegi (WHO-QOOL)
WHOQOL-BREF-TR Türkçe Yasam Kalitesi Ölçegi Kisa Formu (WHO Quality of Life Brief Form, Türkçe Versiyonu) Geçerlilik (0.62) and Güvenilirlik (0.83) Self-report, 26 soru 4 Boyut: Fiziksel Psikolojik Sosyal iliskiler Çevre
Fiziksel Boyut Gündelik isleri yürütebilme Çalisabilme gücü Canlilik ve bitkinlik Ilaçlara ve tedaviye bagimlilik Agri ve rahatsizlik Uyku ve dinlenme
Psikolojik Boyut Olumlu ve olumsuz duygular Benlik saygisi Beden imgesi Dis görünüs Kisisel inançlar Dikkat
Sosyal Iliskiler Boyutu Diger kisilerle iliskiler Sosyal destek Cinsel yasam
Çevre Boyutu Ev ortami Fiziksel güvenlik ve emniyet Maddi kaynaklar Saglik hizmeti alabilme Bos zamanlari degerlendirme Fizik çevre Ulasim
Sizofreni Hastalarinda ve Ailelerinde Yasam Kalitesi WHOQOL-BREF-TR DSM-IV Sizofreni Tanisi 30 hasta 31 (1 ) akrabalari (ayni evde yasayan) 34 normal kontrol Rastgele PANSS, ESRS, Hamilton Dep. Ölçegi
Demografik ve Klinik Degiskenler: Hasta Hasta Yakini Kontrol Mean SD Mean SD Mean SD Age (years) 39.8 10.9 58.1* 12.5 37.3 17.0 Hamilton Rating Scale 17.9 9.4 12.9 5.7 8.9 3.7 Age at onset (years) 23.1 6.1 Number of hospitalizations 3.0 2.0 Duration of illness (years) 16.3 8.5 Number of suicides 0.4 1.0 PANSS Total 86.7 15.3 PANSS Positive 21.0 6.1 PANSS Negative 22.7 5.8 PANSS General 42.9 9.3 Psychopathology ESRS 15.7 2.7 * p < 0.05
Demografik ve Klinik Degiskenler:(2) Hastalar(%) Hasta Yakinlari(%) Kontrol(%) Is 16.7* 35.5 41.2 Düzenli Gelir 56.7 74.2 61.8 Evli 23.3 * 80.6 55.9 * p < 0.05
Yasam Kalitesi & Klinik Degiskenler (Pearson Korelasyon) Yasam Kalitesi Klinik Degiskenler Fizik Psikolojikl Sosyal Çevre PANSS Total -0.098-0.252-0.384* -0.315 PANSS Positive -0.117-0.135-0.413* -0.569** PANSS General -0.076-0.351-0.459* -0.241 Psychopathology ESRS -0.008-0.354-0.469* -.0.317 Özkiyim sayisi 0.319-0.240-0.395* -0.029 * Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). ** Correlation is significant at the 0.005 level (2-tailed).
Is & Yasam Kalitesi (Mann-Whitney U test) IS_ Boyutlar Patients (Z) Relatives (Z) Controls (Z) Fizik -1.451-1.935-1.184 Psikolojik -2.408* -0.355-0.229 Sosyal -1.847-0.126-0.921 Çevre -1.481-0.166-1.443 Toplam -2.309* -0.557-0.997 * p < 0.05
Yasam Kalitesi 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Fizik Sosyal Psikol Çevre Hasta Yakin Normal
Yasam Kalitesi & Bilissel Islev Boz. 40 DSM-IV Sizofreni (16 K ve 24 E) 22 saglikli kontrol (13 K ve 9 E) WHO-QOOL-BREF Digit Span Test (DST) (Forwards and Backwards): (dikkat ve kisa bellek kapasitesi) Kontrollü Kelime Çagrisim Testi (CWAT): (KAS ile baslayan kelimeler) PANSS, ESRS
Sizofreni & Yasam Kalitesi Fizik Psikolojik Sosyal Çevre Sizofreni 12.6±3.0 12.1±3.2 9.8±3.7 12.6±3.7 Normal 16.4±1.9 14.7±1.8 15.3±2.8 14.0±2.0 F 27.5 12.6 34.6 2.4 p.000.001.000.120
Yasam Kalitesi & Bilissel Islevler: Sonuçlar Sizofreni hastalarinin yasam kalitesi? WHOQOL-BREF Sosyal Boyut & DST puanlari (r= 0,45, p= 0,007) & CWAT puanlari (r= 0,40, p= 0,01)
Sizofreni & Damgalama: Klinik ve Sosyal Etkisi Belirtilerin ve hastaligin reddi Kendi kendine ted (Madde & alkol kul) Tedavi uyumu? Sosyal Içeçekilme & Kaçinma Yetiyitimi Çalisma ve islev görme güçlükleri
Sizofreni ve Yaraticilik George Frederic Handel Robert Schumann Isaac Newton Einstein James Joyce John Nash
SizofrenideYasam Kalitesi & Sonuçlar : Tedavi Sonucunu Ölçme Hastalik Belirtileri Bilissel bozulma Çalisma/Is.
Yasam Kalitesi Psikososyal Islev Çalisma/Is