KONYA ÇİMENTO SANAYİ A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU KONYA İLİ, SELÇUKLU İLÇESİ, SARICALAR KÖYÜ, OBRUK TEPE MEVKİİ, 69132 RUHSATLI SAHA AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DAN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Sahibiata Mah., Alaaddin Bulv., Saray İşhanı No:3/407 Meram/KONYA (0 332) 352 92 89 /(0 332) 352 32 89 info@ak-ko.com ALKA İNŞAAT ÇEVRE TEKS. ELK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Şehitler Cad. Teras evler No:24/3 Tuzla / İSTANBUL (0 216) 446 91 22/ (0 216) 447 16 52 KONYA -2013
PROJE SAHİBİNİN ADI Konya Çimento Sanayi A.Ş. ADRESİ Ankara yolu üzeri No: 355 Selçuklu / KONYA TELEFON/ FAX 0332 345 03 74 / 0332 345 03 15 PROJENİN ADI KALKER OCAĞI VE KONKASÖR ÜNİTESİ KAPASİTE ARTIŞI PROJE BEDELİ 3.000.000 TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İL, İLÇESİ, MEVKİİ) Sarıcalar Köyü, Obruk Tepe Mevkii, 69132 Ruhsat Numaralı Selçuklu / KONYA İşletme İzin Koordinatları NOKTA UTM KOORDİNATLAR COĞRAFİK KOORDİNATLAR UTM 6 DERECE ED 50 ZONE: S 36 DOM:33 ENLEM DATUM: WGS-84 BOYLAM Y X Y X 1 467500 4220000 38,1266292194 32,6282432615 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE 2 467895 4220000 3 467895 4219740 4 467500 4219740 38,1266433556 32,6336851256 38,1243001639 32,6336959308 38,1242860278 32,6282542000 i
İşletme Ruhsat Koordinatları UTM KOORDİNATLAR UTM 6 DERECE ED 50 ZONE: S 36 DOM:33 COĞRAFİK KOORDİNATLAR DATUM: WGS-84 ENLEM BOYLAM NOKTA Y X Y X 1 467200,000 4220000,000 38,1266183667 32,6250839128 2 468150,000 4220000,000 38,1266523917 32,6363705744 3 468150,000 4218900,000 38,1167388750 32,6364159256 4 467200,000 4219000,000 38,1176060889 32,6251263692 Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları NOKTA UTM KOORDİNATLAR COĞRAFİK KOORDİNATLAR UTM 6 DERECE ED 50 ZONE: S 36 DOM:33 DATUM: WGS-84 ENLEM BOYLAM Y X Y X 1 467223,000 4220462,000 38,1307828694 32,6253065205 2 467273,000 4220462,000 38,1307846833 32,6258331077 3 467273,000 4220422,000 38,1304241917 32,6258348026 4 467223,000 4220422,000 38,1304223778 32,6253082179 Stok Alanı Koordinatları NOKTA UTM KOORDİNATLAR COĞRAFİK KOORDİNATLAR UTM 6 DERECE ED 50 ZONE: S 36 DOM:33 ENLEM DATUM: WGS-84 BOYLAM Y X Y X 1 467330,923 4220262,694 38,1289905806 32,6264515744 2 467440,923 4220262,694 38,1289945556 32,6276100410 3 467440,923 4220207,694 38,1284988806 32,6276123590 4 467330,923 4220207,694 38,1284949056 32,6264539026 ii
Şantiye Koordinatları NOKTA UTM KOORDİNATLAR COĞRAFİK KOORDİNATLAR UTM 6 DERECE ED 50 ZONE: S 36 DOM:33 ENLEM DATUM: WGS-84 BOYLAM Y X Y X 1 467234,012 4220057,671 38,1271393500 32,6254396487 2 467284,012 4220057,671 38,1271411639 32,6259662103 3 467284,012 4220027,671 38,1268707972 32,6259674821 4 467234,012 4220027,671 38,1268689833 32,6254409231 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR ÇED RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI ÇED RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ, TELEFON VE FAX NUMARLARI Ek-1 Listesi Madde 28-Madencilik Projeleri Madencilik Projeleri a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri d) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma-eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) 100.000 m3/yıl ve üzeri kapasitede olanlar kapsamında yer almaktadır. AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DAN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Sahibiata Mah., Alaaddin Bulv., Saray İşhanı No:3/407 Meram/KONYA (0 332) 352 92 89 /(0 332) 352 32 89 ÇED RAPORU TARİHİ 07.10.2013 iii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER....i TABLOLAR DİZİNİ... viii ŞEKİLLER DİZİNİ.........x BÖLÜM 1. PROJENİN TANIMI VE AMACI......1 I.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu.1 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ...4 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu... 4 2.1.1. Proje yer seçimi ( İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları)...4 2.1.2.Proje kapsamındaki ünitelerin konumu 7 2.1.2.1. Ocak.....8 2.1.2.2. Kırma-Eleme Tesisi. 8 2.1.2.3. Stok Alanı 9 2.1.2.4. Şantiye/İdari Bina....9 2.1.2.5. Nakliye Güzergahı..... 10 2.1.2.6. Diğer...10 2.2. Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum 10 2.3. Projenin Özellikleri...11 2.3.1. Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, iş akım şeması, çalışacak personel sayısı..11 i
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 2.3.2. Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri..17 2.3.3. Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları..18 2.3.4. Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (mevcut ve planlanan ulaştırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcu trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.)...20 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI.23 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri.23 3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler).....23 3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınırlarına göre dağılımı, hane halkı yapısı)..21 3.1.3.Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar). 26 3.1.4. İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler 27 3.1.5. Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri..... 31 3.1.6. Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri)....32 3.1.7. Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları......33 3.1.8.Projenin fayda-maliyet analizi...34 ii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri.36 3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü 36 3.1.11. Zamanlama tablosu...36 3.2. Diğer Hususlar..36 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI....37 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu... 37 4.1.1. Tarım ve Hayvancılık.....37 4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü..38 4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları.40 4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları..43 4.1.2. Orman Alanları..43 4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri..43 4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu.44 4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği..44 4.1.3. Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi.44 4.1.3.1. Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler..44 4.1.3.2. Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti...44 4.1.3.3. Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı...44 4.1.3.4. Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu 45 4.1.3.5. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası).45 iii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 4.2. Toprak Özellikleri..47 4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması.47 4.2.2. Yamaç Stabilitesi...54 4.2.3. Erozyon..54 4.2.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası).56 4.3. Jeolojik Özellikler..57 4.3.1. Bölge Jeolojisi...57 4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi... 62 4.3.3. Cevherleşme..66 4.3.4. Depremsellik.66 4.3.5. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası).69 4.4. Hidrojeolojik Özellikler.70 4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler..70 4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri...71 4.4.3. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı)..71 4.4.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)...73 4.5. Hidrolojik Özellikler..73 4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri..73 4.5.2. Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu..74 iv
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 4.5.3. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar)...76 4.5.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)...76 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler...77 4.6.1. Bölgesel ve proje alanı meteorolojik ve iklimsel özellikler..77 4.6.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) 82 4.7. Flora-Fauna 82 4.7.1. Proje alanı ve proje etki alanı flora-fauna.82 4.7.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında flora-fauna üzerine etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)..88 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) 89 4.8.1. Proje alanı ve proje etki alanı koruma alanları..89 4.8.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında koruma alanlarına etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)...94 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb.) 95 4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı..95 v
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 4.9.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası).95 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ.96 5.1. Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)...96 5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması...110 5.1.3. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler.110 5.2. Su kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atıksuların miktarı ve bertarfı)...111 5.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) 114 5.3.1. İnşaat Aşamasında Oluşacak Kirleticiler.118 5.3.2. İşletme Aşamasında Oluşacak Kirleticiler..118 5.4. Gürültü kaynakları ve seviyeleri..120 5.5. Sağlık koruma bandı mesafesi.136 5.6. Doğaya yeniden kazandırma çalışmaları ve rehabilitasyon planı 137 5.7. Risk analizi...138 5.7.1. Proje alanı ve proje etki alanı analizi...138 5.7.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)...141 5.8. Diğer hususlar..145 BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ 146 BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI 148 vi
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı 7.1. Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı...148 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri başlığının 4.maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program 152 BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI...153 BÖLÜM 9: SONUÇLAR 154 EKLER 160 NOTLAR VE KAYNAKLAR 162 vii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Zamanlama Tablosu...3 Tablo 2: İşletme İzni Koordinatları...7 Tablo 3: İşletme Ruhsat Koordinatları......7 Tablo 4. Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları...8 Tablo 5. Stok Alanı Koordinatları..9 Tablo 6. Şantiye Koordinatları...9 Tablo 7. Nakliye Güzergahı Koordinatları...10 Tablo 8: Üretim Miktarları...14 Tablo 9: Mevcut Durum - Kapasite Artışı - Kapasite Artışı Sonrası Personel Sayısı..17 Tablo 10: Mevcut Durum Kapasite Artışı ve Sonrası Makine-Ekipman Durumu..17 Tablo 11: Konya İli ve İlçelerine Ait Nüfus...24 Tablo 12: Konya İli Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus...25 Tablo 13: Konya İli Öğretim Kurumları. 32 Tablo 14: Konya İlindeki Sağlık Kuruluşlarının İlçelere Dağılımı.33 Tablo 15: Çalışacak personel sayısı ve görev dağılımı...34 Tablo 16: Yıllık İşletme Giderleri...35 Tablo 17: Yıllık İşletme Gelirleri 35 Tablo 18: Yıllık İşletme Karı..35 Tablo 19: İlçelere Göre Toplam Arazi Kullanım Durumu......39 Tablo 20: Selçuklu İlçesi Baklagil Ekiliş ve Üretimleri..40 Tablo 21: Selçuklu İlçesi Endüstriyel Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri...40 Tablo 22: Selçuklu İlçesi Tahıl Ekiliş ve Üretimleri...40 Tablo 23: Selçuklu İlçesi Yağlı Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri......40 Tablo 24: Selçuklu İlçesi Yem Bitkileri Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri..41 Tablo 25: Selçuklu İlçesi Yumru Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri.. 41 Tablo 26: Selçuklu İlçesi Baklagil Sebzeler Ekiliş ve Üretimleri... 41 Tablo 27: Selçuklu İlçesi meyvesi Yenen Sebzelerin Üretimleri...41 Tablo 28: Selçuklu İlçesi Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Üretimleri..41 Tablo 29: Selçuklu İlçesi Yaprağı Yenen Sebze Üretimleri...42 Tablo 30: Selçuklu İlçesi Sert Kabuklular Ekiliş ve Üretimleri.42 viii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı Tablo 31: Selçuklu İlçesi Taş Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri...42 Tablo 32: Selçuklu İlçesi Üzüm ve Üzümsüler Ekiliş ve Üretimleri..42 Tablo 33: Selçuklu İlçesi Yumuşak Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri..43 Tablo 34: Hayvancılık Verileri....43 Tablo 35: Yeraltı Su Kaynakları...73 Tablo 36: Altınapa Barajı Özellikleri...74 Tablo 37: Altınapa Barajına ait Hidrolojik Bilgi (DSİ)...75 Tablo 38: Sille Barajı Özellikleri...75 Tablo 39: Hatip Kaynağının Özellikleri (DSİ)...76 Tablo 40: Ortalama, Minimum, Maximum Basınç Değerleri(hPa).77 Tablo 41: Ortalama, Minimum, Maksimum Sıcaklık Değerleri( C)... 77 Tablo 42: Toplam, Maksimum Yağış Değerleri(mm).78 Tablo 43: Ortalama, Minimum Bağıl Nem Değerleri (%)... 78 Tablo 44: Buharlaşma Değerleri (mm) 78 Tablo 45: Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı...79 Tablo 46: Yönlere Göre Rüzgârın Ortalama Hızı(m/s) 79 Tablo 47: Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora Türleri ve Korunma Durumları.84 Tablo 48: Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüler. 86 Tablo 49: Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüler......87 Tablo 50: SKHKKY de Belirtilen Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri..96 Tablo 51: Toz Emisyonu Kütlesel Debileri..109 Tablo 52: Toplam Toz Emisyonu Kütlesel Debileri.109 Tablo 53: Ocaktan meydana gelebilecek atıksu miktarı 111 Tablo 54: Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri..121 Tablo 55: Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Ortalama Ses Gücü Düzeyi. 124 Tablo 56: Patlatma Deliği Şarj Yoğunluğu (kg/m) 127 Tablo 57: Yıllık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi. 130 Tablo 58: Aylık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi..130 ix
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı Tablo 59: Haftalık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi..130 Tablo 60: Günlük Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi...131 Tablo 61: Mesafeye Göre Sarsıntı Hızı. 133 Tablo 62: Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri. 134 Tablo 63: Mevcut Durum ve Kapasite Artışı Sonrası Patlayıcı Miktarları 136 Tablo 64: Kaza Olabilirlik Tanımları ve Değer Aralıkları. 141 Tablo 65: İşletme Sırasında Yapılacak Faaliyetler İçin Risk Analizi... 142 x
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Yer bulduru haritası...4 Şekil 2: Tesise Ait Fotoğraflar....6 Şekil 3: Açık Ocak İşletmeciliği Şematik Gösterimi... 12 Şekil 4: Ocak Sahası Mevcut Durum Basamak Gösterimi......13 Şekil 5: Ocak Sahası Kapasite Artışı Sonrası Basamak Gösterimi...13 Şekil 6: İş Akım Şeması..16 Şekil 7: Patlatma Prosesi aşamaları.18 Şekil 8: Konya İli Arazi Varlığı Haritası ( Konya İli Arazi Varlığı Envanteri)... 53 Şekil 9: Konya ve civarının stratigrafik kesiti(mta-2006)...61 Şekil 10: Konya İli Deprem Haritası...69 Şekil 11: Yönlere Göre Rüzgar Hızı Diyagramı.....80 Şekil 12: Esme Sayılarına göre Ocak Ayı Grafiksel Gösterimi......80 Şekil 13: Esme Sayılarına göre Şubat Ayı Grafiksel Gösterimi..80 Şekil 14: Esme Sayılarına göre Mart Ayı Grafiksel Gösterimi 80 Şekil 15: Esme Sayılarına göre Nisan Ayı Grafiksel Gösterimi.80 Şekil 16: Esme Sayılarına göre Mayıs Ayı Grafiksel Gösterimi.....81 xi
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı Şekil 17: Esme Sayılarına göre Haziran Ayı Grafiksel Gösterimi...... 81 Şekil 18: Esme Sayılarına göre Temmuz Ayı Grafiksel Gösterimi....81 Şekil 19: Esme Sayılarına göre Ağustos Ayı Grafiksel Gösterimi.. 81 Şekil 20: Esme Sayılarına göre Eylül Ayı Grafiksel Gösterimi......81 Şekil 21: Esme Sayılarına göre Ekim Ayı Grafiksel Gösterimi......81 Şekil 22: Esme Sayılarına göre Kasım Ayı Grafiksel Gösterimi 82 Şekil 23: Esme Sayılarına göre Aralık Ayı Grafiksel Gösterimi......82 Şekil 24: Geçici Atık Depolama Alanı......118 Şekil 25: Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Ortalama Ses Gücü Düzeyi.125 Şekil 26: Patlatma Dizaynı....129 Şekil 27: Delik Dizaynı.....132 Şekil 28: Sarsıntı Grafiği.....133 xii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı EKLER: EK 1 - İŞLETME RUHSATLARI EK 2 - ÇED BELGELERİ EK 3 - VAZİYET PLANI EK 4-1/100.000 ÖLÇEKLİ KONYA-ISPARTA ÇEVRE DÜZENİ PLANI HARİTA EK 5-1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA EK 6 - YER BULDURU HARİTASI EK 7 - JEOLOJİ HARİTASI EK 8 - DEPREM HARİTASI EK 9 - SAĞLIK KORUMA BANTLI HARİTA EK 10 - ACİL DURUM PLANI EK 11 - DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI EK 12 - HAVA KALİTESİ MODELLEMESİ EK 13 - DEŞARJ İZİN MUAFİYET YAZISI EK 14 - İMALAT HARİTASI EK 15 - ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ PATLATMA GÖRÜŞ YAZISI xiii
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı EK 16 - İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ MERA KANUNLARI UYGULAMALARI GÖRÜŞ YAZISI EK 17 - ÇED ÖZEL FORMATINI HAZIRLAYANLARIN DİPLOMALARI, İMZA SİRKÜLERİ VE ÖZGEÇMİŞLERİ xiv
Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi Kapasite Artışı KISALTMALAR CITES Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme ( Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora ) ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi ÇGDYY Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği db Desibel dba A-Ağırlıklı desibel DMİ Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ha hektar IUCN Uluslararası Doğa Koruma Birliği ( International Union for Conservation of Nature ) kg kilogram km kilometre L Litre m metre m 2 metre kare m 3 metre küp ÖBA Önemli Bitki Alanı ÖKA Önemli Kuş Alanı s Saniye SKHKKY Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği TÜBİVES Türkiye Bitkileri Veri Servisi TUİK Türkiye İstatistik Kurumu xv
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Konya Çimento Sanayi A.Ş. tarafından Konya İli, Selçuklu İlçesi, Sarıcalar Köyü, Obruk Tepe Mevkii, 69132 ruhsatlı sahada 99,75 Ha lık işletme ruhsatlı alanın toplam 24,81 Ha lık kısmında Kalker Ocağı faaliyet göstermektedir. (Ek-1 Ruhsat) Bu faaliyetin gerçekleşebilmesi için, 08.09.2005 tarih ve 791-5022 sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır. 08.09.2005 tarih ve 791-5022 sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmış olan 24,81 Ha lık alanda 95.000 m 3 kapasite ile ile çalışılmaktadır. Tesislerin mevcut kapasitesi yıllık toplam 95.000 m 3 (256.500 ton) olup, yapılması planlanan kapasite artışı ile üretimin, arama ruhsatlı alanın tamamında 99,75 Ha lık ruhsat sahasının tümünde 4.000.000 tona çıkarılması planlanmaktadır. Bu bağlamda tesis, kapasite artışı sonrası 17/07/2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği Ek-1 Listesi Madde 28-Madencilik Projeleri a) Bendi; 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri kapsamında yer alacaktır. ç) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma, eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) 100.000 m 3 /yıl ve üzeri kapasitede olanlar kapsamında yer alacaktır. ÇED Başvuru Dosyası, ÇED Yönetmeliği Ek-3 de yer alan genel formata uygun olarak hazırlanmıştır. Mevcut durumda tesis yılda 10 ay ayda 30 gün olmak üzere toplamda 300 gün çalışmaktadır. Kapasite artışı sonrası çalışma süresi 300 günden 330 güne çıkarılacak ve tek vardiya 8 saat çalışma yapılmaktayken kapasite artışı sonrasında 3 vardiya toplamda 24 saat çalışma yapılacaktır. Tesis 11 ay ayda 30 gün çalışacaktır. Yılın geri kalan 1 aylık süresinde ise tesiste kurulacak olan konkasör tesisinin bakımı yapılacaktır. Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Kapasite artışı yapılması planlanan projenin amacı, ruhsat sahibine ait çimento fabrikasına hammadde ve yine ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde ise beton agregası 1
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ olarak kullanılması gibi bir çok kullanım alanına sahip, stabilize taş türevi malzemenin bölgede artan talebine cevap verebilmektir. Ayrıca tesiste yapılması planlanan kapasite artışı neticesinde, bölge halkına sağlanan istihdam olanağı arttırılmış olacaktır. inşaat sektöründe özellikle mesken, yol, demiryolu, bina, köprü, tünel, barajlarda dolgu ve kaplama malzemesi, hazır beton tesislerinde agrega olarak kullanılması gibi birçok kullanım alanına sahip stabilize taş türevi malzemesinin bölgede artan talebine cevap verebilmektir. Üretilecek olan kalker ruhsatlı alan içerisinde kurulması planlanan kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan kalker satışa sunulacaktır. Önem ve Gerekliliği Projeye konu olan kalker kimyasal bileşiminde en az % 90 CaCO 3 (kalsiyum karbonat) içeren veya mineralojik bileşiminde en az % 90 kalsit minerali bulunan kayaçlardan oluşmakta olup doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkincil derecede değişik madde ve bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. Kalkerin sertlik derecesi 3, özgül ağırlığı 2.5-2.7 gr/cm3 arasındadır. Kalkerin ana kullanım sahası %40-70 oranıyla inşaat ve yapı sektörüdür. Kalker bu sektörde beton harcında agrega (mıcır) olarak ve yol yapımında agrega/dolgu malzemesi olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılacak olan kalker; temiz, kuru, kübik formda, yüksek aşınma mukavemetine ve sertliğe sahip olmalıdır. Daha ince (75 mikron - 5 mm) gradasyonu bazı kalker kumları ise beton ve inşaat harcına katılır. İnşaat ve yapı endüstrisinde kullanılan yıllık agrega miktarı dünyada yaklaşık 1,5 milyar ton/yıl; Türkiye de ise yaklaşık 180 milyon ton/yıl civarındadır. Bu değer Türkiye deki toplam kalker üretiminin %74 üne karşılık gelmektedir. Yapılacak üretimle ülke ekonomisine, inşaat sektörüne bir katkı sağlarken, üretim çalışmaları sırasında yöreden temin edilecek personel için az da olsa bir istihdam yaratılacaktır. Projenin Zamanlama Tablosu Projenin zamanlama tablosu aşağıda verilmiştir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artışı işletmesi ile ilgili olarak 2013 yılı ayında ÇED süreci başlatılmıştır. ÇED Olumlu Belgesi alınması durumunda ÇED mevzuatına göre gerekli izinler alındıktan sonra inşaat çalışmalarına başlanacaktır. 2
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 1. Zamanlama Tablosu YILLAR/AYLAR 2013 2014 Yapılacak İşler 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ÇED Başvuru Dosyasının Bakanlığa Sunulması Bakanlık Değerlendirme Süreci Halkın Katılım Toplantısı Komisyonun Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı Belirlenen Format Doğrultusunda ÇED Raporunun Hazırlanması ve Bakanlığa Sunulması IDK Toplantıları ÇED Süreci Sonu (Öngörülen) Meri Mevzuat Kapsamında İzinlerin Alınması Üretime Geçiş 3
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu 2.1.1. Proje yer seçimi ( İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Konya Çimento Sanayi A.Ş. tarafından Konya İli, Selçuklu İlçesi, Sarıcalar Köyü, Obruk Tepe Mevkii, 69132 ruhsatlı sahada 99,75 Ha lık işletme ruhsatlı alanın toplam 24,81 Ha lık kısmında Kalker Ocağı faaliyet göstermektedir. (Ek-1 Ruhsat) Bu faaliyetin gerçekleşebilmesi için, 08.09.2005 tarih ve 791-5022 sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır. 08.09.2005 tarih ve 791-5022 sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmış olan 24,81 Ha lık alanda 95.000 m 3 kapasite ile ile çalışılmaktadır. Tesislerin mevcut kapasitesi yıllık toplam 95.000 m 3 (256.500 ton) olup, yapılması planlanan kapasite artışı ile üretimin, arama ruhsatlı alanın tamamında 99,75 Ha lık ruhsat sahasının tümünde 4.000.000 tona çıkarılması planlanmaktadır. Şekil 1: Yer bulduru haritası 4
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 5
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Şekil 2. Ocağa Ait Fotoğraflar 6
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 2. İşletme İzni Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467500 4220000 1 2 467895 4220000 2 3 467895 4219740 3 4 467500 4219740 4 38,1266292194 32,6282432615 38,1266433556 32,6336851256 38,1243001639 32,6336959308 38,1242860278 32,6282542000 Tablo 3. İşletme Ruhsatı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467200,000 4220000,000 1 38,1266183667 32,6250839128 2 468150,000 4220000,000 2 38,1266523917 32,6363705744 3 468150,000 4218900,000 3 38,1167388750 32,6364159256 4 467200,000 4219000,000 4 38,1176060889 32,6251263692 2.1.2. Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Projede; 99,75 hektar alana sahip 69132 nolu II (a) Grubu İşletme Ruhsatının içerisinde kalker ocağı, kırma-eleme tesisi, kalker depolama alanı planlanmıştır. Planlanan ünitelerin konumunu gösterir vaziyet planı Ek-3 te sunulmuştur. 7
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 2.1.2.1. Ocak Tablo 3. İşletme Ruhsatı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467200,000 4220000,000 1 38,1266183667 32,6250839128 2 468150,000 4220000,000 2 38,1266523917 32,6363705744 3 468150,000 4218900,000 3 38,1167388750 32,6364159256 4 467200,000 4219000,000 4 38,1176060889 32,6251263692 2.1.2.2. Kırma-Eleme Tesisi Tablo 4. Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467223,000 4220462,000 1 38,1307828694 32,6253065205 2 467273,000 4220462,000 2 38,1307846833 32,6258331077 3 467273,000 4220422,000 3 38,1304241917 32,6258348026 4 467223,000 4220422,000 4 38,1304223778 32,6253082179 8
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 2.1.2.3. Stok Alanı Tablo 5. Stok Alanı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467330,923 4220262,694 1 38,1289905806 32,6264515744 2 467440,923 4220262,694 2 38,1289945556 32,6276100410 3 467440,923 4220207,694 3 38,1284988806 32,6276123590 4 467330,923 4220207,694 4 38,1284949056 32,6264539026 2.1.2.4. Şantiye/İdari Bina Tablo 6. Şantiye Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467234,012 4220057,671 1 38,1271393500 32,6254396487 2 467284,012 4220057,671 2 38,1271411639 32,6259662103 3 467284,012 4220027,671 3 38,1268707972 32,6259674821 4 467234,012 4220027,671 4 38,1268689833 32,6254409231 9
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 2.1.2.5. Nakliye Güzergahı Tablo 7. Nakliye Güzergahı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Nokta Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Enlem (Y) Boylam (X) 1 467448,298 4220201,334 1 38,1284418306 32,6276902923 2 467635,325 4220055,869 2 38,1271375889 32,6296660513 3 467894,141 4220002,972 3 38,1266701111 32,6336759564 4 468186,961 4219836,726 4 38,1251822222 32,6367665436 2.1.2.6. Diğer Planlanan başka bir ünite bulunmamaktadır. 2.2. Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje etki alanı, sahada gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip, söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleşim yerleri ve hassas alanlara göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır. Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi: Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalışmaları yapılmış olup, Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 12). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer) ler, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği UVS 10
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ve ocak içi ve bağlantı yolları mevsim şartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Nakliye yolunun faaliyetten kaynaklı olarak bozulması durumunda, söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı sınırında sınır değerlerin altına indiği görülmektedir (Bkz. EK 12). Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi: Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Sahada oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği esaslarına uygun olarak hesaplamalar yapılmıştır. Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluşması muhtemel gürültü düzeyinin yönetmelik sınır değerlerinin altına indiği görülmüştür. Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesinden daha geniş bir alan dikkate alınmıştır. 2.3. Projenin Özellikleri 2.3.1. Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, iş akım şeması, çalışacak personel sayısı Mevcut tesiste açık ocak işletmeciliği ve konkasör tesisi işletmeciliği yapılmakta olup faaliyet iki aşamada gerçekleştirilmektir. Öncelikle ocakta hammadde temini amacıyla kalker ocağı işletmeciliği yapılmakta, ardından da ocaktan elde edilen kalker konkasör tesisinde işlenerek, bir kısmı ruhsat sahibine ait çimento fabrikasında hammadde olarak kullanılmak üzere çimento fabrikasına gönderilmekte, bir kısmı da agrega üretimi neticesinde piyasaya satılmaktadır. Kapasite artışı sonrası Açık ocak işletmeciliği delme-patlatma yöntemi ile kalker sökümü yapılacaktır. Kalkerin sökümü Delme-Patlatma yöntemi ile yapılacaktır. Kullanılacak olan patlayıcı madde Ocak Maden Mühendisi tarafından yerinde tespit edilerek, Patlayıcı 11
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ tedarikçi firmaya bildirilir. İlgili Firma tarafından Emniyet Müdürülüğü den izin alınarak patlayıcı tesise getirilir ve burada Ehliyetli Ateşçi tarafından deliklere şarj edilir. Delik Şarj işlemlerinde Ateşçi ile birlikte Yardımcı eleman (kürekçi) çalışacaktı. Patlatma için İlgili Kolluk kuvvetlerine Saha emniyet için müracaat edilir ve onların emniyetinde patlatma işlemi gerçekleştirilir. Şekil 3. Açık Ocak İşletmeciliği Şematik Gösterimi ( Kaynak: http://madenturk.com) Patlatılan alandaki gevşemiş kalker Ekskavatör ve/veya Kepçe yardımı ile kamyonlara yüklenir buradan ya doğrudan fabrika sahasına kamyon ile ya da kamyon yükleme istasyonundan tren vagonlara yüklenerek tren vagonları ile fabrikaya nakledilir. Patlatma esnasında açılacak deliklerin yerleri, çapları ve derinlikleri, tabaka, fay, kırık ve fisürlere, taşın cinsine yatay ve düşey değişimine bağlıdır. Benzer özellikteki ocaklar da dikkate alınarak söz konusu kalker ocağı için delme-patlatma dizaynı aşağıdaki şekilde yapılmıştır. Maden ocak sınırları içerisindeki delme, patlatma, yükleme ve nakliye ile ilgili raporda sunulan projelerin hazırlanması, takibi, sevk ve idaresi Maden Mühendisi veya Teknik Nezaretçinin kontrolünde yapılacaktır. Tesiste açık ocak işletmeciliği yapılacağından bahsedilmiş olup, mevcut durumda 3 basamak çalışma yapılmaktayken kapasite artışı sonrasında 10 basamak çalışma yapılması planlanmaktadır. Tesiste mevcutta bulunan basamakların basamak yüksekliği 10-12 m, 12
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ basamak genişliği 14-18 m dir ve ayrıca basamak eğimleri 70ᵒ, basamak şev açısı ise 45ᵒolup, bu değerlerde bir değişiklik yapılmadan sadece basamak sayısı arttırımına gidilecektir. 3 basamak 10 m 70ᵒ 45ᵒ 10-14 m Şekil 4. Ocak Sahası Mevcut Durum Basamak Gösterimi 10 Basamak 10-12 m 70ᵒ.. 45ᵒ 10-14 m Şekil 5. Ocak Sahası Kapasite Artışı Sonrası Basamak Gösterimi 13
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 8. Üretim Miktarları Yıllık Üretim Aylık Üretim Günlük Üretim Saatlik Üretim Yılda Çalışacak Ay Sayısı Ayda Çalışacak Gün Sayısı Yılda Çalışacak Gün Sayısı Vardiya Sayısı Üretim Miktarları Çalışma Süreleri 4.000.000 ton/yıl 363636,36 ton/ay 12121,21 ton/gün 505,050 ton/sa 11 ay 30 gün 330 gün 24 saat / 3 vardiya Ocak İşletmeciliği Kalker Üretim Faaliyetleri Kalker madeni işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Proje alanında alınan izinler doğrultusunda üretim çalışmaları devam etmektedir. ÇED Olumlu Belgesinin alınması ile birlikte sahada kapasite artışı gerçekleştirilerek üretim çalışmalarına devam edilecektir. Kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup, topografik yapıya uygun olarak basamaklarda delme patlatma yapılarak kalker üretimi gerçekleştirilmektedir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılmaktadır. Ocak alanında patlayıcı madde kullanılarak yerinden sökülen cevher, iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek, kırma eleme tesisine nakledilmektedir. Kapasite artışı ile birlikte ocak üretim yönteminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri Ocak alanından üretimi gerçekleştirilen kalker cevherinin tamamı kırma-eleme tesisinde boyutlandırılmaktadır. Kapasite artışı ile birlikte ocaktan alınacak kalkerin tamamı kırma-eleme tesisinde işlemden geçirilecektir. Kırma eleme tesisinin genel anlatımı aşağıda açıklanmıştır. Tesise nakledilen cevher doğrudan kırma-eleme tesisinin kaya besleyici ünitesine (bunker) getirilecektir. Kaya besleyici ünitesine getirilen kalker by-pass eleğinden geçirilerek 2cm den küçük malzeme ayrılarak by-pass stoğuna gönderilecektir. Kalan malzeme primer kırıcıya gönderilecektir. Primer kırıcıdan çıkan kalker elek ünitesine gönderilecektir. 14
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Beyleyici (Bunker): Tesise gelen kalker ilk olarak bunkere beslenir. Titreşimli besleyici ağır hizmet tipi çelik konstrüksiyon olarak, çelik kopresyon yayları üzerine imal edilir. Kaya beslemesinde kullanılırlar. Ağır darbeli yükleme koşullarına dayanıklıdır. Hazne hacimlerine göre besleme kapasiteleri değişebilmektedir. Özellikler Primer kırıcılara kalker beslemekte kullanılırlar. Sabit debide malzeme beslemesi yapabilir niteliktedir. Malzeme besleyiciden by-pass elek ünitesine geçecek ve burada elenecektir. Eleme işlemi sırasında malzemenin yaklaşık olarak % 10 u bypass kalker olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla tesise beslenen malzemenin en fazla % 90 ı primer kırıcıya gönderilecektir. Primer Darbeli Kırıcı: Orta ve yüksek sertlikte malzemeleri (kireçtaşı, dolomit, granit, bazalt vb.) asfalt ve beton agregası iriliğinde kıran kırıcılardır. İri malzeme beslenebilme, kübik ürün, yüksek küçültme oranı, yüksek kapasite, düşük yatırım ve işletme maliyeti bu tip kırıcıları, kırmaeleme tesislerinde çoğunlukla sekonder kırıcı olarak kullanılmaktadır. Ancak bazı durumlarda malzemenin sertliği ve boyutları göz önüne alınarak primer kırıcı olarak da kullanılmaktadır. Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10 luk kısmı bypass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme primer kırıcıya beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla çok katlı elek ünitesine gönderilecektir. 15
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ İş Akım Şeması DELME PATLATMA TOZ OLUŞUMU GÜRÜLTÜ KEPÇE İLE KAMYONLARA YÜKLENMESİ TOZ OLUŞUMU GÜRÜLTÜ KAMYONLAR İLE 1.000 ton/h KAPASİTELİ ÇEKİÇLİ KIRICIYA DÖKÜLMESİ TOZ OLUŞUMU GÜRÜLTÜ KIRICI SONRASI KALKERİN İSTİFLEYİCİ İLE STOKLANMASI TOZ OLUŞUMU KAMYON YÜKLEMEİSTASYONU VAGONLARA YÜKLENEREK ÇİMENTO FABRİKASINA NAKLEDİLMESİ TOZ OLUŞUMU Şekil 6. İş Akım Şeması 16
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 9. Mevcut Durum - Kapasite Artışı - Kapasite Artışı Sonrası Personel Sayısı Personel Mevcut Durum (Adet) Kapasite Artışı (Adet) Kapasite Artışı Sonrası (Adet) Mühendis 1-1 Formen - 1 1 Delici Operatörü - 3 3 Kırıcı Operatörü - 4 4 Kırıcı Saha İşçisi 3 1 4 Ateşçi - 1 1 Operatör 1 13 14 Şoför 1 21 22 Toplam 6 44 50 2.3.2. Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri Tablo 10. Mevcut Durum Kapasite Artışı ve Sonrası Makine-Ekipman Durumu Makine Ekipman Mevcut Durum Kapasite Artışı Kapasite Artış Özellikleri (Adet) (Adet) Sonrası (Adet) Ekskavatör 1 3 4 25 ton Taşıma Kapasiteli Lastik Tekerlekli 1 2 3 Çalışma Ağırlığı Loder 2,5 m 3 Kamyon 5 10 15 Çalışma Ağırlığı 2 m 3 Delme Makinesi 1 2 3 89 mm Tij Çaplı, Paletli Toplam 8 17 25 Kapasite Artışı Sonrası Konkasör Tesisinin Özellikleri: Kapasitesi Besleme Boyutu Apron Genişliği Apron uzunluğu :1.000 ton/saat : 0-80 mm : 1830 mm : 8000 mm Güç (Apron) : 55 Kw İstifleyici (Stacker) Kazıyıcı (Reclaimer) : 1.000 t/h : 1.000 ton/h 17
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 2.3.3. Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları İşletme aşamasında tehlikeli, toksik madde kullanımı olmayacaktır. Faaliyetler sırasında araçların yakıtları için motorin kullanılacaktır. İş makinelerinin ihtiyacı olunan akaryakıt, işletme alanına getirilecek olan akaryakıt kamyonundan sağlanacaktır. İş makinelerinin akaryakıt ikmalleri zemini beton üzerinde yapılacaktır. Yakıt ikmali sırasında yakıtın çevreye sıçramasını engellemek amacıyla gerekli tedbirler alınarak dikkatli bir şekilde yakıt ikmali gerçekleştirilecektir. Kalker madeninin üretimi sırasında madenin yerinden sökülmesi amacıyla ANFO kullanılacaktır. Patlatma esnasında fırlayan tas parçacıklarının kontrolü için gecikmeli kapsül kullanılması, az patlayıcı madde kullanılması v.b. önlemler alınacaktır. Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taşınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. isler bu amaçla eğitilmiş ve teknik nezaretçi (ilgili maden mühendisi) tarafından görevlendirilmiş kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Patlayıcı maddeleri bu amaçla eğitilmiş, fenni nezaretçi tarafından görevlendirilmiş, yeterlilik belgesine sahip ateşleyicilerden başkası almayacak ve kullanmayacaktır. Ateşleyici, ateşleme tellerini manyetoya bağlamadan, fitil kullanılmasına izin verilen ocaklarda bunları ateşlemeden önce, lağım atılacak yere gelip bütün yol ağızlarına nöbetçi konulup konulmadığını, isçilerin geçişlerine kapatılıp kapatılmadığını denetleyecektir. Bu iste görevlendirilecek yeterli sayıda isçi bulunmazsa, yol ağızları uygun bir şekilde kapatılacaktır. Ruhsat alanında patlayıcı madde depolaması yapılması planlanmamaktadır. Şekil 7. Patlatma Prosesi aşamaları 18
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Şarj Prosesi Patlatma işleminde kullanılan patlayıcılara şarj adı verilmektedir. Sıkılama Prosesi Delme artıklarından (pasasından) oluşan sıkılama işlemi, patlayıcının enerjisini kayaya yönlendirmek için uygulanan bir işlemdir. İşletme basamaklarında açılan patlatma deliklerine patlayıcı maddeleri tekniğine uygun olarak yerleştirilir. Sıkılama işlemi, kolon şarjı üzerine, patlatma delikleri içerisine delme artıklarının elle doldurulması ve sıkıştırılması esasına dayanmaktadır. Ateşleme Prosesi Patlatma prosesinde ateşleme elemanları olarak gecikmeli kapsül, manyeto ve ateşleme telleri kullanılarak patlatma yapılır. Gecikmeli kapsüller, deliklerin aynı anda ateşlendiğinde, aynı zamanda patlamamasını sağlayan kapsüllerdir. Bu kapsüller sayesinde patlatılan bir delik, yanındaki deliklerin verimli bir şekilde patlamasını sağlayan yeni yüzeyler meydana getirdiğinden, patlayıcı madde sarfiyatını da azaltmaktadır. Sıkılama işleminin tamamlanmasından sonra manyetonun bağlı olduğu iletken ateşleme telleri gidiş ve dönüş ayrı olacak şekilde bağlanır. Manyeto dinamo yardımı ile akım oluşturan bir ateşleme elemanıdır. Ateşleme prosesinde pil ve aküler ile normal elektrik şebekesi de kullanılabilmektedir. Manyeto vasıtası ile de ateşleme yapılarak proses tamamlanmış olur. 24 Aralık 1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan Işyerlerinde ve Işlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ve Kazı ve Patlatma Sırasında Maden ve Tas Ocakları Işletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak Işçi Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Ilişkin Tüzük te belirtilen hususlara kesinlikle uyulacaktır ve belirtilen tüm tedbirler alınacaktır. Patlayıcı maddenin kullanılması ve taşınması sırasında 2002 Tarih ve 24827 Sayılı Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi 8. kısım Tehlikeli Maddelerin Depolanması ve Kullanılması genel hükümlerine riayet edilecektir. Patlayıcı madenin kullanılması, korunması, taşınması konuları, "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satısı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları"na ilişkin 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi 19
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı tüzüğe uygun olarak yapılacaktır. Patlayıcı maddeler Makine Kimya Enstitüsünün ilgili birimlerinden patlayıcı madde satış izni olan depolardan temin edilecek ve proje sahasına özel bir araçla getirilecek, kapsüller ayrı araçlarda nakledilecektir. Yangın söndürme tüpü bulundurulacaktır. İlgili kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. 2.3.4. Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (mevcut ve planlanan ulaştırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcu trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Faaliyet yeri Karaömerler Köyü sınırları içerisindedir. Faaliyet alanı Karaömerler ve Çandır Köyüne yaklaşık 3000-3500 m mesafede yer almaktadır. Tesiste kullanılan nakliye güzergahı 1/25.000 lik topografik haritada gösterilmiştir. Tesiste malzemenin sevkiyatında meskun mahalden ve yakın çevresinden ulaşım sağlanmayacaktır. Malzeme sevkiyatı yapılırken yerleşim yerleri kullanılmayacaktır. Oluşabilecek herhangi bir kazaya karşın faaliyet alanında bir araba bulundurulacak, kazaya uğramış personel hızlı bir şekilde Konya Devlet Hastanesine ulaştırılacaktır. Tesis içerisinde insan ve hayvanların sağlığını tehlikeye düşürecek büyüklükte çukurluklar oluşturulmayacak, işletme esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak ve tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılarak yöre halkı devamlı uyarılacaktır. Nakliye esnasında trafik yasası ile belirlenmiş tonaj ve hız sınırlamalarına uyulacaktır. Proje konusu kalker ocağı üretim faaliyetleri sonucunda kullanılacak olan karayolunda, Araç sürücüleri yolları kullanırken; Trafiği düzenleme ve denetlemeye yetkili üniformalı veya özel işaret taşıyan görevlilerin uyarı ve işaretlerine, Işıklı ve sesli trafik işaretlerine, Trafik işaret levhaları, tertipleri ve yer işaretlemelerine, Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olarak Karayolları Trafik Kanununda ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde gösterilen diğer kural, yasak, zorunluluk ve yükümlülüklere, Hız kurallarına Araçların yüklenmesinde belirlenmiş ölçü ve esaslara 20
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Teknik arıza, kayma, yolda ani olarak meydana gelen bir bozukluk veya heyelan, yükün kayması ve düşmesi ve benzeri gibi mecburi hallerin yerleşim birimleri dışındaki karayolunda taşıt yolu üzerinde meydana geldiği takdirde, araç sürücüleri, bütün imkânları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme ve benzeri sekil ve surette, araçlarını karayolu dışına, bu mümkün olmaz ise, bankette, bu da mümkün değilse taşıt yolunun en sağına almak ve her durumda yol, hava ve trafik şartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler. Taşıma ve yükleme faaliyetleri sırasında Karayolu Trafik Kanunu nun aşağıda verilen maddelerine titizlikle uyulacaktır; Madde 34: Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması zorunludur. Madde 36: Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır. Madde 49: Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin, taşıt kullanma sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kullandırılması yasaktır. Madde 65: Araçların yüklenmesinde yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara aykırı olarak (Değişik: 18.11.1986-3321/1 md.); - Taşıma sınırı üstünde yük alınması veya taşıma sınırı asılsın veya asılmasın dingil ağırlıklarını asacak şekilde yüklenmesi, - Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda yükleme yapılması, - Tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınması, Gabari dışı yük yüklenmesi, - Yükün karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi, - Yükün, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde dengeyi bozacak, yoldaki bir şeye takılacak ve sivri çıkıntılar hâsıl edecek şekilde yüklenmesi, 21
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ - Sürücünün görüsüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakaları, ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek şekilde yüklenmesi yasaktır. Madde 73: Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin, cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır. Proje yeri ile ilgili olarak Karayolu Kamulaştırma Sınırı Çekim Paylarına ve Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Taşıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik kanunu, 19.07.2003 tarih ve 25173 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4925 sayılı Taşıma Kanunu, 25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Yönetmeliği, hükümlerine uyulacaktır. Taşımada, Trafik yasası ile belirlenmiş tonaj sınırlarına uyulacaktır. 18.10.1983 tarih ve 18195 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na dayalı olarak hazırlanıp 25.06.1998 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği (Değişiklik: 18.05.2007-26526) hükümlerine uyulacaktır. 2918 sayılı Trafik Kanunun 65/b-c-g ve 65/5 maddelerine göre yükleme yapılacaktır. Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 22
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri 3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Konya ili nüfusunun büyük bir kısmı, geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamakta olup, iktisaden faal nüfusun % 62,4 ü tarım sektöründe, %9,1 i sanayi sektöründe, %3,8 i inşaat sektöründe, %24,6 sı hizmet sektöründe çalışmaktadır. Konya da iktisadi hayatın temelini tarımsal faaliyetler teşkil etmektedir. Fakat son yıllarda sanayi alanında da büyük gelişmeler kaydedilmiştir. Bu durum Konya nın, Türkiye de tahıl ambarı olma görünümünü değiştirerek bir sanayi merkezi olma görünümü kazanmasına yol açmıştır. Konya da sınai faaliyet 1960 yıllarından itibaren istikrarlı bir gelişme göstermiştir. İlki 1971 yılında faaliyete giren Konya 1. Organize Sanayi Bölgesi 115 hektar alanı kaplar şekilde oluşturulmuş olup 87 işyeri kapasitesi ile kurulmuştur. Aradan geçen 35 yıl içerisinde Konya da organize sanayi bölgelerinin sayısı 13 e yükselirken bu organize sanayi bölgelerinin kapladığı toplam alan 3.006 hektara ulaşmıştır. Bunun yanında özellikle proje sahasına yakın yörelerde halk geçimini tarım ve hayvancılıkla uğraşarak sağlamaktadır. Projede çalışacak işçiler de yöre halkından temin edilerek yöre halkı için iş imkanı sağlanmaktadır. Ayrıca proje sırasında gerekli ihtiyaçlar da yöreden temin edilerek ekonomisine katkıda bulunulmaktadır. 3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınırlarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Proje alanı ve civarında projeden etkilenebilecek okul, kreş, hastane vb. gibi hassas yerleşimler yer almamaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, sahanın yaklaşık 3-3,5 km uzaklıkta yer alan Çandır ve Karaömerler Köyüdür. Konya İli ve İlçelerine ait nüfus değerleri Tablo 12 de verilmiştir. 23
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 11. Konya İli ve İlçelerine Ait Nüfus İl/ilçe merkezleri (Şehir) Belde/köyler Toplam Konya Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Akşehir 60.765 29.682 31.083 35.415 17.353 18.062 96.180 47.035 49.145 Beyşehir 31.598 15.665 15.933 38.719 19.149 19.570 70.317 34.814 35.503 Bozkır 7.217 3.648 3.569 24.384 11.736 12.648 31.601 15.384 16.217 Cihanbeyli 15.192 7.614 7.578 48.878 23.644 25.234 64.070 31.258 32.812 Çumra 28.798 14.169 14.629 35.988 17.674 18.314 64.786 31.843 32.943 Doğanhisar 6.209 3.070 3.139 15.886 7.614 8.272 22.095 10.684 11.411 Ereğli 93.161 46.018 47.143 42.000 21.004 20.996 135.161 67.022 68.139 Hadim 3.214 1.610 1.604 12.291 6.049 6.242 15.505 7.659 7.846 Ilgın 30.892 15.320 15.572 30.948 15.024 15.924 61.840 30.344 31.496 Kadınhanı 13.967 6.988 6.979 23.308 11.594 11.714 37.275 18.582 18.693 Karapınar 31.695 15.729 15.966 16.716 8.329 8.387 48.411 24.058 24.353 Kulu 20.674 10.214 10.460 27.159 13.003 14.156 47.833 23.217 24.616 Sarayönü 9.169 4.436 4.733 19.550 9.683 9.867 28.719 14.119 14.600 Seydişehir 38.487 19.144 19.343 25.656 12.501 13.155 64.143 31.645 32.498 Yunak 9.561 4.693 4.868 19.068 9.318 9.750 28.629 14.011 14.618 Akören 3.573 1.800 1.773 3.946 1.864 2.082 7.519 3.664 3.855 Altınekin 3.796 1.901 1.895 11.902 5.870 6.032 15.698 7.771 7.927 Derebucak 3.072 1.557 1.515 7.398 3.726 3.672 10.470 5.283 5.187 Hüyük 3.813 1.891 1.922 16.887 8.268 8.619 20.700 10.159 10.541 Karatay 231.909 116.139 115.770 21.836 11.007 10.829 253.745 127.146 126.599 Meram 289.143 144.154 144.989 15.427 7.587 7.840 304.570 151.741 152.829 Selçuklu 459.921 227.702 232.219 12.515 6.206 6.309 472.436 233.908 238.528 İl/ilçe merkezleri (Şehir) Belde/köyler Toplam Konya Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Taşkent 1.698 876 822 6.599 3.207 3.392 8.297 4.083 4.214 Ahırlı 1.091 517 574 4.785 2.275 2.510 5.876 2.792 3.084 Çeltik 4.227 2.133 2.094 7.322 3.573 11.549 3.749 5.706 5.843 Derbent 3.059 1.499 1.560 2.737 1.321 1.416 5.796 2.820 2.976 Emirgazi 5.207 2.591 2.616 5.039 2.449 2.590 10.246 5.040 5.206 24
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 12. Konya İli Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus Yaş Grubu Toplam Konya Toplam Total T 71 517 100 1 969 868 E 35 901 154 974 700 K 35 615 946 995 168 0-4 T 5 998 258 173678 E 3 082 338 89056 K 2 915 920 84622 5-9 T 6 318 132 181146 E 3 242 581 92834 K 3 075 551 88312 10-14 T 6 472 197 186196 E 3 322 041 95203 K 3 150 156 90993 15-19 T 6 185 104 173968 E 3 171 917 88167 K 3 013 187 85801 20-24 T 6 256 558 178476 E 3 187 625 86996 K 3 068 933 91480 25-29 T 6 518 837 167573 E 3 300 291 84391 K 3 218 546 83182 30-34 T 5 810 107 147344 E 2 939 518 73372 K 2 870 589 73972 35-39 T 5 330 484 139071 E 2 680 941 68384 K 2 649 543 70687 40-44 T 4 740 250 127495 E 2 397 706 62921 K 2 342 544 64574 45-49 T 4 284 175 115698 E 2 153 427 56883 K 2 130 748 58815 50-54 T 3 643 173 98263 E 1 824 582 48038 K 1 818 591 50225 55-59 T 2 878 104 80782 E 1 423 445 39090 K 1 454 659 41692 60-64 T 2 188 298 62499 E 1 035 261 28827 K 1 153 037 33672 65-69 T 1 701 384 47428 E 783 680 21383 K 917 704 26045 70-74 T 1 274 681 36680 E 575 433 16602 K 699 248 20078 25
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Toplam Hanehalkı Sayısı 75-79 T 1 110 782 31471 E 492 226 14242 K 618 556 17229 80-84 T 571 179 16213 E 213 336 6320 K 357 843 9893 85-89 T 175 221 4341 E 59 076 1547 K 116 145 2794 90+ T 60 176 1546 E 15 730 444 K 44 446 1102 Ev sahibi Kiracı Mülkiyet Durumu Lojmanda oturan Ev Sahibi Değil Ama Kira ödemeyen Diğer Bilinmeyen 444 354 325 093 92 201 7 624 16 308 2 882 246 Yakın çevredeki yerleşim yerlerinin geçim kaynakları tarım hayvancılık ve şehir merkezindeki çeşitli işlerdir. Kapasite artışı projesinin hayata geçmesi ile birlikte yakın çevredeki yerleşim yerlerine doğrudan veya dolaylı yönden ek mali kaynak sağlanacaktır. 3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Bölgede mevcut endemik hastalık bulunmamaktadır. Konya Çimento San. A.Ş. tarafından gerçekleştirilecek olan Kalker Ocağı ve Konkasör Tesisi projesi kapsamında yapılacak olan faaliyetler esnasında; 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yayımlanan tüzük ve yönetmeliklere 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe 24.12.1973 tarihli ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler hakkında tüzüğe uyulacaktır. Ayrıca tesisle ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacak ve inceleme Kurulu tarafından belirlenecek Sağlık Koruma Bandı mesafelerine uyulacaktır. 26
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 3.1.4. İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler Kalker Ocağı işletmeciliği sırasında faaliyetleri sırasında insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler; birinci derecede patlatma prosesi esnasında oluşan riskler; ikinci derecede faaliyette kullanılacak iş makineleri-ekipmanları ve kamyonlar dolayısıyla oluşan iş kazaları, üçüncü derecede madencilik faaliyetlerinin en önemli iki etkisi olan toz ve gürültü emisyonları dolayısıyla işçilerde görülebilecek potansiyel sağlık problemleri, insan sağlığı ve çevre açısından oluşan riskler olarak tanımlanabilir. Patlatma: Madencilik faaliyetlerinde en riskli ve tehlikeli işlem patlatmadır. Patlatmada amonyum nitrat ve fuel-oil karışımı olan ANFO kullanılacaktır. Patlatmalar jandarma kontrolünde, yöre halkına gerekli duyurular yapıldıktan sonra ve 08.00-18.00 saatleri arasında yapılacaktır. Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleşim birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Hava şartlarına bağlı olarak özellikle yağışlı havalarda statik elektrik göz önüne alınıp, gerektiğinde ateşlemeler iptal edilecektir. Patlayıcı yerleştirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. Patlatma esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak, tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılacak ve patlatma yapılmadan önce siren ile uyarı yapılacaktır. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir. Proje kapsamında patlatma işlemi dışarıdan uzman bir ekip tarafından yapılacağından faaliyet alanında patlayıcı madde deposu bulunmayacaktır. Kalker malzemenin çıkarılması için patlatma aşamasında ihtiyaç duyulacak patlayıcı maddeler, alan içerisinde depolanmayacak, patlatma işleminin yapılacağı gün, uzman firma tarafından alana getirilecek ve patlatma işlemi gerçekleştirilecektir. Patlayıcı madde üreten kuruluşlar patlayıcı madde temini ve patlatma hizmetlerini yürütmektedir. Bu kuruluşlardaki uzman elemanlarca patlatma dizaynı, delik çapı, delik boyu, patlayıcı madde miktarı bilgisayar ortamında hesaplanmakta denemeler sureti ile de son şekiller verilmektedir. Yapılan anlaşmalar ile üretici firmalarca patlayıcı madde deposu 27
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ yapılmamakta, patlayıcı madde nakli yapılamamakta, ehliyetli kişilerce patlatmanın yapılması sağlanmakta, patlatma sırasında ve sonrasında ölçümlerin yapılması sağlanarak çevreye uyumlu bir patlatma yapılmaktadır. Ateşleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise önlemi alınacaktır. Ocak alanında yapılacak patlatmadan meydana gelecek hava soku, sismik hareket ve taş fırlamalarının yerleşim birimlerini etkilememesini sağlamak için emniyet mesafesi belirlenecektir. Ayrıca taş fırlamalarının denetlenmesi için en uygun ateşleme örgütlemesi yapılacak, ardışık gelen ateşleyicilerin bindirmeli patlatılmaları sonucu kayaların birbirlerini perdelemesi sağlanacaktır. Ocakta patlatma yapılırken gecikme paterni uygulanarak yapılacaktır. Gecikme paterni sayesinde; Çok sıralı atımlarda tabanda tırnak kalmamasını sağlar. Parça boyutunun denetimine yardımcı olur. Çevreye verilen yer sarsıntısının denetlenmesini sağlar. Taş savrulması riskini en aza indirir. Ocak sahasında patlayıcı maddelerin kullanımı konusunda 24.12.1973 tarih ve 14752sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Kullanılacak patlayıcı maddeler, 29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük hükümleri kapsamında satın alınacak ve kullanılacaktır. İş Makineleri ve Kamyonların Hareketi: Ocakta kullanılacak makine-ekipmanlar ve bunlardan kaynaklanabilecek kaza riskleri sırasıyla aşağıda verilmiştir. 28
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Kamyonlar; Ocak ile tesis arasında kalker malzemesi taşımada kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası kazalar trafik kazalarıdır. Bunlara mahal vermemek için şoförlerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Ocak sahası ile tesis arasında telsiz ile haberleşme olanağı sağlanacağından kaza sonucu oluşacak acil durumlarda en yakın sağlık merkezinden yardım istenebilecektir. Yükleyici; Ocakta patlatma sonucu elde edilen kalker malzemesinin kamyonlara yüklenmesi için kullanılan iş makinesidir. Bu nedenle olası bir iş kazasını önlemek amacıyla iş makinesi kullanma ehliyetine sahip bir operatörden başkasının kullanmasına kesinlikle izin verilmeyecektir. Yükleyicinin çalıştığı zamanlarda diğer personelin makinenin yanına fazla yaklaşmamaları sağlanacak ve personel sürekli uyarılacaktır. Herhangi bir kaza anında Adana ilinden makine yetkili servisinde yetkili tamircilerce müdahale edilecek ve bunun dışında başka kimsenin yükleyiciye müdahale etmesi engellenecektir. Kullanılacak iş makinelerinden kaynaklanabilecek kazalara karsı bu makinelerin bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı oluşabilecek iş kazalarını azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır. İş makinelerini kullananların eğitimli ve yeterlilik belgesine sahip olmalarına dikkat edilecek, işçilerin çalışma süreleri 8 saat ile sınırlandırılacak, işçilerin giyim ve teçhizatına dikkat edilecek, gerektiğinde gözlük, eldiven, baret, emniyet kemeri, gibi koruyucu ekipman sağlanarak çalışanlar üzerine zimmetlenecek ve ilgili personel tarafından yerinde kullanılıp kullanılmadığı takip edilecektir. 11 Ocak 1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İşçi Sağlığı ve iş Güvenliği Tüzüğü mevzuatı kapsamında, faaliyet sahibi sağlık ve güvenlikle ilgili hususları yerine getirmekle yükümlüdür. Üretim faaliyetleri esnasında oluşacak toz ve gürültü emisyonlarının çalışan personel sağlığına olumsuz etki etmemesi amaçlı gerekli tüm önlemler alınacaktır. İşçi sağlığı ve İş güvenliği açısından da işçilerin güvenliklerinin kontrol altına alınması maksatlı gerekli tüm eğitimler yapılarak işçilerin çalıştıkları sektörün tehlikelerini kavramaları ve bu doğrultuda verilen eğitimle önerilen tüm güvenlik önlemleri alınarak çalışmaları sağlanacaktır. 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek 1 listesine tâbi olan ve kütlesel debileri hesaplanan, Kalker Ocağı işletmeciliğinden kaynaklanacak toz emisyonları ve hava 29
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ kirlenmesine katkı değerleri uluslararası kabul görmüş AERMOD modeli aracılığı ile hesaplanarak, tesis etki alanındaki dağılımlarını incelenmiştir. Buna göre faaliyet için belirlenen toz emisyonunun insan sağlığı veya çevre açısından tehlikeli bir durum yaratmayacağı sonucuna varılmıştır. Proje sahasında, patlatma, üretim, yükleme ve nakliyeden dolayı tozuma söz konusu olacaktır. İşletme faaliyetleri sırasında tozdan olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; 30 Haziran 2012 Tarihli ve 28339 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6331 kanun numaralı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hükümlerine uyulacaktır. 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve 13.04.2012 tarih ve 28263 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında sahadan nakliye esnasında 2918 sayılı Trafik Kanunu na göre hazırlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği nin; 100. Maddesine göre hız sınırına, 128. Maddesine göre araçların boyut ve ağırlıklarına, 134. Maddesine göre araçların yükleme kurallarına uyulacak ve köprü, sanat yapıları ile menfezlere zarar verilmeyecektir. Zarar verilmesi durumunda zararın Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çevresinde firma sahibi tarafından karşılanacaktır. İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı da iş kazaları (araç devrilmesi, çarpması, araç çarpışması vs.) olabilir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek, gerekli uyarılar yapılacak ve ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. İşletme sahasına, çalışanların dışında başka bir kimsenin girmesi de engellenecektir. Ayrıca personel çalışma saatleri 8 saat ile sınırlı olacaktır. Makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 6331 sayılı yasaya bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmış olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. 30
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 3.1.5. Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri Hızla büyümekte ve gelişme olan ülkemizde kentleşmenin dayanağı olan altyapı ihtiyaçları her geçen gün büyüyen ivmelerle artış göstermektedir. Yol inşaatlarında asfalt ve temel malzemesi olarak kullanılan kalker, yapı sektöründe önemli ve vazgeçilmez temel hammaddedir. Kalker üretimi ile bölge bazında yapı sektörü hammadde ihtiyacı karşılanacak ve üretime bağlı verilecek vergilerle de sağlık, eğitim, kültür, sosyal ve teknik alt yapıya katkı sağlanacaktır. Yaratılacak İstihdam İmkanları: Proje kapsamında çalışan 6 adet personelin çoğunluğu yakın yerleşim birimlerinden olmakla birlikte, kapasite artışı kapsamında alınması planlanan 44 adet personel de yine civar yerleşim birimlerinden seçilecektir. Böylece Kapasite Artışıyla birlikte işletmede toplam 50 kişi çalışacaktır. Bu kapsamda planlanan faaliyet, bölge istihdamını artıracak ve bölge ekonomisine de katkı sağlayacaktır. Her çalışanın 4 kişilik bir aileden oluştuğu kabul edilirse; mevcut durumda toplam 50 kişi, kapasite artışı projesiyle 200 kişi daha faaliyetten gelir sağlayacaktır. Nüfus Hareketleri: Faaliyet bulunduğu güzergâhtaki yerleşim yerlerinde ekonomiyi canlandırmaktadır. Kalker ocağı işletme projesi, istihdam ve ekonomik anlamda yöreye katkı sağlarken; nüfus hareketlerini önemli ölçüde etkileyecek boyutta bir faaliyet olmamakla birlikte, burada istihdam edilecek kişiler için ekonomik sebeple göçü küçük ölçekte azaltmış olacaktır. İşlenen kalker malzemesinin; inşaat şantiyeleri, yol şantiyeleri, hazır beton tesislerine satışından yurt ekonomisine önemli bir katkı sağlanacak ve inşaat sanayinin önemli bir hammaddesinin karşılanmasıyla beraber; hammaddenin üretilmesi için yaratılacak doğrudan istihdamın yanında, hammaddenin işlenmesi ile pazarlanması, inşaat sanayindeki son kullanımına kadar geçecek süreçte yaratacağı tali istihdamlar da göz önüne alındığında, işsizliğin önemli bir sorun olduğu ülkemizde ekonominin canlanmasına, kentleşmenin gelişmesine, direkt ve dolaylı yeni istihdam olanaklarının ortaya çıkmasına katkıları artacaktır. 31
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 3.1.6. Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) EĞİTİM Konya ili genelinde bulunan öğretim kurumlarına ait bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 13. Konya İli Öğretim Kurumları OKUL TÜRÜ OKUL SAYISI 4 DERSLİK SAYISI 23 ÖĞRETMEN SAYISI 19 ÖĞRENCİ SAYISI 295 Ana Sınıfı 187 0 183 3.071 OKUL TÜRÜ Toplam İlköğretim Okulu B.Sınıflı İ.Ö.O. OKUL SAYISI 191 852 306 DERSLİK SAYISI 23 5.384 814 ÖĞRETMEN SAYISI 207 7.411 545 ÖĞRENCİ SAYISI 3.366 233.731 15.378 YİBO 2 24 28 593 PİO Lise ve Dengi Okul (8.Sınıf) TOPLAM 5 86 1.251 48 0 6 0 6.270 8.048 ORTAÖĞRETİM KURUMLARI 1.745 13.881 265.328 Genel Lise Anadolu Lisesi 68 18 800 244 1.625 368 23.618 3.263 Fen Lisesi Anadolu Öğretmen L. 1 2 34 15 59 21 615 400 Endüstri Meslek L. Teknik Lise Anadolu Teknik L. 16 7 8 221 0 0 689 0 28 6.041 607 569 Çok Programlı L. Kız Meslek Lisesi Ticaret Meslek Lisesi Anadolu Tic.Mes.L. Anadolu Ot.Tur.M.L. 27 16 9 5 1 244 86 104 0 8 546 369 134 58 17 1.828 1.578 3.489 777 199 İmam Hatip Lisesi 20 458 950 9.644 Anadolu İmam Hat.L. TOPLAM Eğitim Merkezi 5 203 41 2.255 95 4.959 YAYGIN EĞİTİM MERKEZLERİ 473 53.101 31 0 24 29.185 Çıraklık Eğitim Merk. 12 0 79 10.536 32
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ SAĞLIK Tablo 14. Konya İlindeki Sağlık Kuruluşlarının İlçelere Dağılımı İlçe Adı SELÇUKLU KARATAY SAĞLIK BAKANLIĞI SSK ÜNİVERSİTE-ÖZEL Sağ.Ocağı 18 16 Hastane 2 Dispanser Hastane 1 Hastane* 2 Hastane 2 2 MERAM 17 1 1 1 14 AHIRLI 2 AKÖREN 1 ALTINEKİN 4 AKŞEHİR 12 1 1 BEYŞEHİR 17 1 1 BOZKIR 10 1 CİHANBEYLİ ÇUMRA ÇELTİK DERBENT 14 11 3 2 1 2 DEREBUCAK 3 1 DOĞANHİSAR 5 1 EMİRGAZİ 3 EREĞLİ 10 1 1 1 GÜNEYSINIR 1 HADİM HALKAPINAR HÜYÜK ILGIN KADINHANI KARAPINAR KULU SARAYÖNÜ SEYDİŞEHİR 4 1 7 8 6 7 8 6 7 TAŞKENT 4 TUZLUKÇU 2 YALIHÜYÜK 1 YUNAK 7 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3.1.7. Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları Personeller (özellikle vasıflı-vasıfsız işçiler) mümkün olduğu kadar yöreden temin edilecek olup, bölge dışından gelecek kişiler için mevcut işletmenin sosyal imkanlarından faydalanılacaktır. Çalışanların ihtiyaçları mümkün olduğunca mevcut işletmedeki sosyal tesislerden karşılanmaya çalışılacak, mümkün olmadığı durumlarda ise en yakın yerleşim yerinden karşılanacaktır. 33
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 3.1.8. Projenin fayda-maliyet analizi Proje kapsamında yer alan kalker ocağı ile ilgili olarak yatırımlar önceki yıllarda tamamlanmış olup, yapılan yatırımdaki makine ve ekipman kapasite artışı sonrası ortaya çıkacak olan iş yükünü kaldırabilecek kapasitede olduğundan yeni bir yatırıma gidilmesi planlanmamaktadır. İşletme Giderleri Kalker ocağında; yılda 11 ay 330 gün, ayda 30 gün, 3 vardiya toplamda 24 saat üzerinden çalışma yapılacaktır. Personel Giderleri: Yıl içinde 11 ay boyunca 50 kişilik istihdam sağlanacak olup söz konusu personelin görev dağılımı ve ücretleri aşağıdaki tabloda verilmektedir. İşletmede çalışacak olan personelin giderleri yıllık 1.130.880 TL olacaktır. Proje kapsamında kullanılacak iki tür enerji kaynağından biri elektrik, diğeri motorindir. Elektrik enerjisi, şantiye binasında; motorin, ekskavatörler, kamyonlar, yükleyici vb. iş makinelerinde kullanılacaktır. Elektrik enerjisi enerji nakil hattından karşılanmaktadır. Tablo 15. Çalışacak personel sayısı ve görev dağılımı Personel görev yeri Sayısı Aylık ücret (TL) Yıllık ücret (TL) Teknik nezaretçi 1 2750 33000 Operatör 21 43050 516600 Kamyon şoförü 22 38060 456720 İşçi 6 10380 124560 Toplam 50 94240 1130880 Patlayıcı Madde Giderleri: Üretim işlemleri sırasında patlayıcı madde kullanımı söz konusu olmaktadır. Bunun için yıllık yaklaşık olarak 2.435.664 TL gider olacaktır. 34
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Yıllık işletme giderleri: Tablo 16. Yıllık İşletme Giderleri Harcama Kalemleri Tutarı (TL) İşçilik ve Personel Giderleri 1130880 Elektrik Giderleri 720000 Yakıt Giderleri 8467200 Patlayıcı Madde Giderleri 2435664 Bakım ve Onarım Giderleri 150000 İdari vb. Giderler 50000 İş Sağlığı - Güvenliği Giderleri 12000 Beklenmeyen Giderler 100000 Toplam İşletme Giderleri 13065744 İşletme Gelirleri Maden sahasından yılda 4.000.000 ton kalker madeni üretimi gerçekleştirilecek ve alınacak malzemeler kırma ve eleme işlemine tabi tutulmak üzere sahadan satışı yapılacaktır. Bu kapsamda öngörülen satış hâsılatı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 17. Yıllık İşletme Gelirleri Malzemenin Birim Fiyatı (TL/ton) Yıllık Üretim Miktarı (ton) Toplam Hâsılat (ton) 6 4000000 24000000 Yıllık işletme karı Malzemenin Birim Fiyatı Yıllık Üretim Miktarı Toplam Hâsılat 6 TL/ton (Tüvenan Satış) dan yıllık 4.000.000 ton ve toplamda 24.000.000 TL dir. Tablo 18. Yıllık İşletme Karı Toplam İşletme Gelirleri Toplam İşletme Giderleri Brüt Karı Devlet Hakkı (%4) Ek Devlet Hakkı (%30) Toplam Devlet Hakkı Gayrisafi Kar Kurumlar Vergisi (%30) Kullanılabilir Kar 24.000.000 TL 13.065.744 TL 10.934.256 TL 960.000 TL 288.000 TL 1.248.000 TL 9.686.256 TL 3.280.277 TL 6.405.979 TL Bu kapsamda; piyasa araştırması sonucunda yapılan hesaplamalarda işletmenin giderleri yaklaşık olarak 13.065.744 TL, işletme gelirleri ise yaklaşık olarak 24.000.000 TL olarak belirlenmiştir. İşletmedeki kullanılabilir kar 6.405.979 TL olacaktır. Proje konusu saha 35
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ için, yıllık 960.000 TL Devlet Hakkı ve 3.280.277 TL Kurumlar Vergisi ödenecek olup devlet ekonomisine katkıda bulunulacaktır. 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projeye konu alana en yakın yerleşim birimi, 3-3,5 km uzaklıktaki Karaömerler ve Çandır Köyleri bulunmaktadır. 3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü Kapasite artışı yapılması planlanan alanda rezerv miktarı; Tesis üretimini 99.75 Ha lık alanda gerçekleştirilecektir. Ruhsat sahasının tamamı kalker birimi ile kaplı olup, sahanın etrafında yapılan sondaj çalışmaları neticesinde tespit edilen işletilebilir kalınlık 40 m ve kalkerin yoğunluğu 2,5 ton/m³ dür. Sahada 99.75 Ha lık alan içerisinde muhtemel rezerv miktarı, Toplam görünür rezerv miktarı = 997.500 m² * 40 m * 2,5 ton/m³ = 99.750.000 ton dur. Yıllık üretim miktarı 4.000.000 ton/yıl olarak alındığında sahada bulunan rezervin ömrü; Faydalı Ömür = Toplam rezerv / Yıllık Üretim Faydalı Ömür = (99.750.000 ton) / (4.000.000 ton/yıl)= 24.93 yıl olacağı tahmin edilmektedir. 3.1.11. Zamanlama tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm 1.1.3 Tablo 1 de verilmiştir. 3.2. Diğer Hususlar Eklenecek diğer bir husus bulunmamaktadır. 36
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir.) 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu ÇED e konu olan 99,75 hektarlık alan Konya-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında Mera Alanı içinde kalmaktadır (Bkz.Ek-4). Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artışının planlandığı faaliyet alanı hazine arazisinden oluşmaktadır. Faaliyete başlamadan önce bu alanlarla ilgili gerekli tüm izinler alınacaktır. 4.1.1. Tarım ve Hayvancılık Arazinin İlgili Mevzuata Göre Durumu Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artışının planlandığı faaliyet alanı mera arazisinden oluşmaktadır. Proje alanı ve yakın çevresinde tarımsal gelişim proje alanları bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde tarım gelişim proje alanları bulunmamaktadır. Proje kapsamında oluşacak tozumanın çevredeki tarım alanlarına etkilerini minimum düzeyde tutabilmek için aşağıda belirtilen önlemlerin alınması sağlanacaktır. Alınabilecek önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir; İşletmede çalışan araçların ocak sahası içerisinde hareketi (kamyon ve yükleyicinin manevraları vb.) sırasında çıkacak tozlanmanın engellenebilmesi amacıyla mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda su ile spreyleme yapılacaktır. Faaliyet alanı içerisindeki yollar tozlanmayı engelleyecek şekilde çakıl ile kaplanacaktır. Rüzgar kesici toprak yığınları ve rüzgar koruyucular yapılacak ve bitkiler dikilecektir. 37
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Yükleme ve boşaltma yapılırken savurma yapılmadan ve yavaş bir şekilde yükleme ve boşaltma yapılması sağlanacaktır. Kamyonlar aşırı yüklenmeyecek, üzeri branda ile örtülecek ve hız sınırı getirilecektir. Faaliyet alanı içerisindeki yollar belli periyotlarla sulanacaktır. 4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Konya İl 4.081.353 hektar yüzölçümü ile Türkiye nin en geniş alanına sahiptir. İlde, İl nüfusunun %45 i kırsal kesimde yaşamaktadır. Hububat ağırlıklı tarım yapılan ilde Türkiye hububat üretiminin %10 unu teşkil etmektedir. 38
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 19. İlçelere Göre Toplam Arazi Kullanım Durumu İlçe Adı Toplam Alan(dekar) Ekilen tarla alanı(dekar) Nadas alanı(dekar) Sebze bahçeleri alanı(dekar) Meyve alanı(dekar) Karatay 1.655.917 876.751 769.561 6.950 2.655 Meram 589.452 340.589 196.529 45.809 6.525 Selçuklu 874.058 405.142 462.907 4.199 1.810 Ahırlı 52.824 30.218 14.171 135 8.300 Akören 213.336 104.091 108.062 304 879 Akşehir 317.149 258.525 21.353 9.898 27.373 Altınekin 746.825 634.785 109.000 2.650 390 Beyşehir 596.342 436.716 138.470 13.021 8.135 Bozkır 196.137 60.307 96.945 587 38.298 Cihanbeyli 2.067.925 1.215.215 852.474 236 0 Çeltik 2.865 2.425 92.043 265.639 362.972 Çumra 1.406.758 902.629 467.158 33.741 3.230 Derbent 151.314 106.610 41.511 1.755 1.438 Derebucak 26.675 13.262 12.637 72 704 Doğanhisar 222.505 140.851 66.441 3.920 11.293 Emirgazi 735.085 188.713 546.296 0 76 Ereğli 1.258.659 575.285 585.744 49.160 48.470 Güneysınır 279.619 106.563 154.365 6.500 12.191 Hadim 199.614 9.364 120.975 875 68.400 Halkapınar 73.183 24.548 40.484 22 8.129 Hüyük 197.333 97.384 93.632 1.707 4.610 Ilgın 1.111.574 551.128 546.599 4.565 9.282 Kadınhanı 1.330.917 977.775 352.192 576 374 Karapınar 1.364.255 946.515 404.370 11.210 2.160 Kulu 1.330.943 553.005 777.655 40 243 Sarayönü 1.088.188 714.988 370.930 1.225 1.045 Seydişehir 359.567 331.769 8.194 14.824 4.780 Taşkent 56.866 37.166 10.949 681 8.070 Tuzlukcu 497.251 233.867 258.334 1.700 3.350 Yalıhüyük 37.688 27.603 6.602 60 3.423 Yunak 1.767.857 811.607 949.965 1.275 5.010 Toplam 21.168.788 11.978.610 8.676.548 220.122 293.508 Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir tarım alanı ve tarımsal faaliyet yapılamamaktadır. 39
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları verilmiştir. Konya İline ait tarımsal ürünler ve bunların yıllık üretim miktarları aşağıdaki tablolarda Tablo 20. Selçuklu İlçesi Baklagil Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Baklagiller Nohut 5.500 5.500 440 80 Fasulye (kuru) 500 500 150 300 Mercimek (yeşil) 250 250 20 80 Mercimek 150 150 12 80 (kırmızı) Buy (çemen otu) 20 20 2 100 Tablo 21. Selçuklu İlçesi Endüstriyel Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Endüstriyel Bitkiler Şekerpancarı 18.782 18.782 98.950 5.268 Kimyon 180 180 7 39 Tablo 22. Selçuklu İlçesi Tahıl Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Tahıllar Çavdar 1.000 1.000 100 100 Yulaf (dane) 3.600 3.600 288 80 Mısır (dane) 25 25 15 600 Tritikale (dane) 20 20 8 400 Buğday (durum) 14.365 14.365 2.559 178 Buğday (diğer) 183.771 183.771 24.840 135 Arpa (biralık) 6.092 6.092 1.172 192 Arpa (diğer) 161.765 161.765 23.100 143 Tablo 23. Selçuklu İlçesi Yağlı Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Yağlı Tohumlar Aspir 190 190 19 100 Kolza (kanola) 109 109 24 220 Ayçiçeği (yağlık) 282 282 42 149 Ayçiçeği (çerezlik) 41 41 4 98 40
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 24. Selçuklu İlçesi Yem Bitkileri Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Yem Bitkileri Yonca (yeşil ot) 7000 7000 14.000 Korunga (yeşil ot) 100 100 70 Fiğ (yeşil ot) (2) 800 800 150 Mısır (sirajlık) 500 500 1.750 3.500 Tablo 25. Selçuklu İlçesi Yumru Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Yumru Bitkiler Patates (diğer) 100 100 200 2000 Tablo 26. Selçuklu İlçesi Baklagil Sebzeler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Baklagil Sebzeler Fasulye (taze) 525 Tablo 27. Selçuklu İlçesi meyvesi Yenen Sebzelerin Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Meyvesi Yenen Sebzeler Balkabağı 50 Kavun 750 Karpuz 170 Kabak (sakız) 45 Patlıcan 43 Biber (dolmalık) 50 Biber (sivri) 50 Kabak (çerezlik) 35 Hıyar (sofralık) 88 Domates (sofralık) 3.614 Tablo 28. Selçuklu İlçesi Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Soğan (taze) 3 41
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 29. Selçuklu İlçesi Yaparağı Yenen Sebze Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Yaprağı Yenen Sebzeler Marul (göbekli) 8 Ispanak 75 Tablo 30. Selçuklu İlçesi Sert Kabuklular Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren Yaşta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Sert Kabuklular Antep Fıstığı 0 1 2 500 500 Ceviz 0 105 30 3.500 3.500 Badem 100 23 5 4.500 4.500 Tablo 31. Selçuklu İlçesi Taş Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren Yaşta Ağaç Sayısı Mey. Vermeyen Yaşta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Taş Çekirdek Erik 0 60 20 3.000 0 3.000 İğde 0 17 15 1.100 0 1.100 Kayısı 200 476 35 13.600 2.250 13.600 Zerdali 0 125 25 5.000 0 5.000 Kiraz 100 245 35 7.000 0 7.000 Vişne 60 186 30 6.200 0 6.200 Şeftali (diğer) 0 50 25 2.000 0 2.000 Tablo 32. Selçuklu İlçesi Üzüm ve Üzümsüler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üzüm ve Üzümsüler Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren Yaşta Ağaç Sayısı Mey. Vermeyen Yaşta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Çilek (2) 20 16 800 20 0 20 Üzüm (sofralıkçekirdekli) 500 200 400 500 0 500 42
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Tablo 33. Selçuklu İlçesi Yumuşak Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Yumuşak Çekirdekliler Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren Yaşta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Armut 0 250 25 10.000 10.000 Ayva 0 16 25 650 650 Elma (golden) 300 285 30 9.500 9.500 Elma (starkıng) 300 300 30 10.000 10.000 Elma (amasya) 100 56 20 2.800 2.800 Elma (grannysmıth) 30 27 30 900 900 Elma (diğer) 100 114 30 3.800 3.800 4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Konya ilindeki hayvancılık verileri aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 34. Hayvancılık Verileri Hayvan Adı Yetişkin Genç-Yavru Toplam Sağılan Süt (ton) Hayvan Sayısı (baş) Koyun (yerli) 60.700 22.250 82.950 44.500 3.515,500 Keçi (kıl) 385 215 600 210 20,580 Sığır (yerli) 660 130 790 196 258,848 Sığır (kültür) 2.000 500 2.500 534 2.132,262 Sığır (melez) 4.360 800 5.160 1.068 2.964,768 Yakın çevredeki yerleşim yerlerinde büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık yapılmakta olup, ağırlıklı olarak bu hayvanlardan süt ve et ürünleri sağlanmaktadır. Büyükbaş hayvancılık genelde ahırlarda besicilik olarak yapılmaktadır. Küçükbaş hayvancılık ise kış ayların dışındaki aylarda yakın çevredeki mera alanlarında otlatılarak, kış aylarında ise evlerdeki ağıllarda beslenerek yapılmaktadır. 4.1.2. Orman Alanları Projeye konu alanın tamamı mera vasıflı arazi niteliğindedir. Proje alanı içinde orman alanı bulunmamaktadır. 4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Projeye konu alan yukarıda belirtildiği üzere ormanlık bölge kapsamında değildir. 43
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple bölgeye ait mescere haritası bulunmamaktadır. 4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır. 4.1.3. Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi 99,75 Ha lık işletme ruhsatlı alanın toplam 24,81 Ha lık ÇED talep edilen alanın tamamı Konya-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı nda da gösterildiği üzere mera alanı olarak ayrılan alanda kalmaktadır. Dolayısı ile faaliyet amacı ile elden çıkarılacak tarım alanı bulunmamaktadır. 4.1.3.1. Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği proje alanı mera vasıflı arazi niteliğindedir. Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Sahada faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır. 4.1.3.2. Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti Konya İli, Selçuklu İlçesi, Sarıcalar Köyü, Obruk Tepe Mevkii, 69132 ruhsatlı saha yukarıda belirtildiği gibi proje alanı mera arazisi niteliğindedir. Proje alanı içinde tarım arazisi bulunmamaktadır. 4.1.3.3. Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7 de verilmiştir. Proje alanının tamamı mera vasıflı arazi niteliğindedir. Çalışma alanı mera vasıflı arazi niteliğinde olduğundan 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında yer almakta olup, üretim faaliyetleri sonrasında alanın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda rehabilite edilmesi ve doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. 44
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ 4.1.3.4. Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu İşletme alanı içinde ve yakın çevresinde herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. İşletme sırasında herhangi bir kültür varlığına rastlanılması durumunda, faaliyetler durdurularak Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ne bilgi verilecektir. 4.1.3.5. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Kalker ocağı işletmesi önceki yıllarda faaliyet geçmiş olduğundan ayrı bir arazi hazırlık işlemi bulunmamaktadır. Kalkerin madeni üretimi sırasında çevresel etki olarak toz, gürültü, vibrasyon, atık yağlar ve personelden kaynaklı evsel sıvı ve katı atıklar meydana gelecektir. Bu etkilere karşı işletme aşamasında alınacak olan önlemler aşağıda başlıklar halinde sıralanmıştır. Kalker Ocağının İşletilmesi Sırasında Ortaya Çıkacak Olan Tozlara Karşı Alınacak Önlemler: Kalkerin üretimi sırasında madenin patlatma ile yerinden gevşetilmesinde sonra kamyonlara yüklenmesi, kamyonlar ile kırma eleme tesisine taşınması ve boşaltılması sırasında toz meydana gelecektir. Bu işlemler sırasında ortaya çıkacak olan tozları minimize etmek için, araçların hareket alanları arazöz ile günün belli saatlerinde ve mevsim şartlarına göre sulanması sağlanacaktır. Yükleme ve boşaltma yapılırken savurmadan yüklenmesi ve boşaltılması sağlanacaktır. Bu işlemler sırasında; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirlenen tüm hususlara uyulacaktır. Nakliye esnasında toz oluşumunu engellemek için kamyonların üzerleri branda ile kapatılacak, hız sınırlamalarına uyulacak ve stabilize yolun iyileştirme çalışmaları gerçekleştirilecektir. Özellikle toz oluşumuna sebep olabilecek tüm üniteler kapalı alan içerisine alınacaktır. İş makinelerinde ve kamyonlarda kullanılacak yakıttan dolayı oluşabilecek gaz emisyonlarını minimize etmek için iş makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. 45
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Kalker Ocağının İşletilmesi Sırasında Patlatma Sonrası Ortaya Çıkacak Olan Vibrasyona Karşı Alınacak Önlemler: Doğal olarak proje alanında bulunan kalkerin yerinden sökülerek kırma eleme tesisinde kırılması için, kalker madeninin patlatma ile yerinden sökülmesi gerekmektedir. Bu işlem için sahada patlayıcı madde kullanılarak üretimi gerçekleştirilecektir. Sahada yapılacak olan patlatma sonrası ortaya çıkacak olan vibrasyonuı en az indirgemek amacıyla, her bir delik arası gecikmeli kapsül kullanılarak patlatma yapılacaktır. Gecikmeli patlatma ile ortaya çıkacak olan vibrasyon değerleri daha alt seviyelere düşürülecektir. Kalker Ocağında Çalışacak Olan Personelden Kaynaklı Evsel Sıvı ve Katı Atıklar: Proje kapsamında çalışacak olan personelden kaynaklı evsel sıvı atıklar için, 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılmış olan sızdırmaz fosseptikte biriktirilerek ve fosseptiğin dolmasına az bir zaman kana, Selçuklu Belediyesine ait vidanjör ile yerinden alınarak bertarafı sağlanacaktır. Personelden kaynaklı evsel katı atıkların geri dönüşümü olanları ile geri dönüşümü olmayanları ayrı ayrı kaplarda depolanacaktır.geri dönüşümü olan katı atıklar Çevre ve Orman Bakanlığı ndan çevre lisansı almış olan geri dönüşüm firmalarına verilerek tekrar değerlendirilmesi sağlanacaktır. İşletme sırasında ortaya çıkacak olan atıklar ile ilgili olarak; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 25.04.2002 Tarih ve 24376 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Kalker Ocağının İşletilmesinde Kullanılacak Olan Makine ve Ekipmanların Bakımları Sırasında Ortaya Çıkacak Olan Atık Yağlar: Kalker ocağında kullanılacak olan makine ve ekipmanlardan olan kamyonların haricindeki makine ve ekipmanların bakımları zaruri olarak proje alanındaki atölyede yaptırılacaktır. Kamyonların bakım ve onarımları şehir merkezindeki yetkili servislerde 46
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ yaptırılacağından, bakım sırasında ve yağ değişimi sırasında ortaya çıkacak olan atık yağlar, yetkili servilerin yükümlülüğünde değerlendirilecektir. 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne göre zemin sızdırmazlığı sağlanmış olan atölyede, kepçe gibi ağır araçların bakımları ve yağ değişimleri yapılacaktır. Bu araçların bakımları ve yağ değişimleri sırasında ortaya çıkacak olan atık yağlar 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne göre sızdırmaz olan ayrı kaplarda biriktirildikten sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan çevre lisansı almış olan firmalara verilecektir. Atık yağlar ile ilgili olarak ilgili firmadan atık yağ alındığına dair yazı alınacak ve denetimler sırasında görevlilere beyan edilmek üzere saklanacaktır. İşletmenin bitmesi ile birlikte doğaya yeniden kazandırma işlemleri yapılacaktır. Kalker sahasında yapılacak olan doğaya yeniden kazandırma işlemleri ile birlikte faaliyetlerden kaynaklı etkiler ortadan kalkacaktır. 4.2. Toprak Özellikleri 4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması İklim, topoğrafya ve ana madde farklılıkları nedeniyle Konya ilinde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Bunun yanı sıra toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Alüvyal Topraklar: Bu topraklar A ve C horizonlarına sahip, akarsu ve göl orjinli depozitlerin meydana getirdiği ve muhtelif zamanlarda gelen sedimantasyonun durumuna göre profilinde çeşitli katlar bulunan genç ve derin topraklardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile, jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerine bağlı olup heterojendir. Profillerde horizonlaşma bulunmaz veya bulunsa bile çok az belirgindir. Buna karşılık değişik özellikte mineral bulunur. Bu topraklarda üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçer. Alüvyal toprakların çoğu yukarı arazilerden yıkanmış kireçce zengindir. İnce bünyeli veya sığ taban suyuna sahip alüvyal topraklarda düşey geçirgenlik düşüktür. Yüzey toprağı nemli ve organik maddece zengin, alt toprak ise, daha iyi drene olur ve yüzey katları daha çabuk kurur. Bitki örtüsü iklime bağlı olarak değişiklik gösterir. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken bir topraktır. Konya ilinde alüvyal toprakların toplam alanı 619.227 hektar olup, bunun 259.196 47
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ hektarını 1. sınıf araziler, 114.920 hektarını 2. sınıf, 84.886 hektarını 3. sınıf, 67.815 hektarını 4. sınıf, 89.136 hektarını 6. sınıf, 3273 hektarını 7. sınıf araziler teşkil etmektedir. Hidromorfik Alüvyal Topraklar: Konya merkez Aslım Bataklığı'nda Çumra'nın kuzeybatısında (Alakova Bataklığ'nda) Terskasan Gölü, Hotamış Bataklığı ve Tuz Gölü'nün güney batısında Ereğli ilçesinin batı ve kuzeybatısında görülür. Bu topraklar esasında alüvyal topraklardır. Akarsular veya göller tarafından oluşturulmuşlardır. Profil teşekkülü olmadığı için azonal topraklara girerler. Yaşlı olanları profil teşekkülüne sahip olduğundan interzonal topraklara girerler. Bu toprakların özel iklimi yoktur fakat özel bitki örtüsü bulunur, bunlar su seven ve tuza dayanıklı kamış, saz, yosun, acı ayrık ve kova otudur. Bu toprakların en önemli karakteri isminden de anlaşılabileceği gibi her zaman yaş olmalarıdır. Bu nedenle genel olarak sürüm yolu ile tarıma elverişli değildirler. Ancak dikkatli tedbirlerle toprak yer yer işlenebilir, yaşlık çok yüksek olan taban suyundan ileri gelmektedir. Yılın büyük kısmında toprak yüzeyinden biraz aşağıya düşebilmektedir. Esas olarak çayırlık, sazlık, mera, şeklinde görülen bu topraklarda yer yer bataklıklar bulunur. Kireçsiz Kahverengi Toprakları: Bu topraklar hemen hemen üniform olarak kahverengidir. Renk ve baz durumu ana materyal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. ABC profili topraklardır. Bu topraklar çoğunlukla yaprağını döken orman ağaçları kısmen meşe ve çalıların altında oluşur. Bölgenin diğer topraklarında olduğu gibi bu topraklarda da meyil, erozyon ve taşlılık en önemli problemleri oluşturur. Meyil, toprak işlemesini kısıtladığından çoğunlukla orman, funda ve mera olarak kullanılırlar. Konya ilinde toplam alanları 255.661 hektardır. Beyşehir, Seydişehir ve Konya'nın batısında görülür. Kestane Rengi Topraklar: Bu topraklar yıllık ortalama sıcaklığı 11.2 C, ortalama yağışı 500 mm. dolaylarında görülürler. Çoğunlukla Konya merkez ve Bozkır ilçelerinin kuzeybatısında kahverengi orman, kalkersiz kahverengi orman, kırmızı kahverengi, kırmızı kestane rengi ve kolüviyal topraklarla birlik halinde bulunurlar. Kestane rengi toprakların oluştuğu bölgelerde yıllık ortalama yağış 500 mm. dolaylarındadır. Doğal bitki örtüsü yıllık nuhtelif otlar, ot-çalı karışığı ile seyrek funda ve orman kalıntılarıdır. Mera bitkilerinden ayrık çeşitleri korunga, tırtıl fiğ, çayır, tilki kuyruğu, sorguç, arpaçimi, köpekdişi ve yumrulu salkım otu, funda, çalı orman kalıntılarından da meşe, ardıç ile seyrek olarak iğne yapraklılar bulunur. Ana madde neojen yaşlı çok kalkerli 48
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ eski depozitlerdir. Kestane rengi toprakların kullanma şekilleri incelendiğinden yaklaşık olarak yarısının kuru tarımda diğer yarısının ise mera, funda, orman ve bahçe olarak kullanıldığı görülür. Kestane rengi topraklar kalkerli ana maddeden oluştukları için gövdelerinde CaCO 3 ihtiva eder. Kireç birikmesi bu toprakların da oluşum esasıdır. Konya ilinde 35.061 hektar alan kaplayan kestane renkli topraklar merkez, Beyşehir, Bozkır, Ereğli, Ilgın, Kadınhanı ve Seydişehir ilçelerinde görülürler. Kırmızı Kestane Rengi Topraklar: Bu toprakların bulundukları yerlerde yıllık ortalama yağış 350-600 mm., yıllık ortalama sıcaklık 11.5 C - 12 C'dir. Isının nispeten fazla olması bu toprakların kahverengi topraklardan daha kırmızı olmasını sağlamaktadır. Doğal bitki örtüsü kestane renkli topraklara nazaran daha çok gelişmiş funda ve ağaçlarla biraz daha yağışı seven ot ve çayırlardır. Ana madde çakıllı eski depozitler kireçtaşı, bazik volkanik kayalar, şist ve mermer gibi çeşitli orjinli kütlelerin ayrışma ürünleridir. Bu topraklar çoğunlukla tepelik dağlık ve dalgalı topoğrafya ile % 6-20 meyillerde görülürler. Halen başta mera olmak üzere orman ve kuru tarımda kullanılmaktadır. Kırmızı kestane rengi toprakların il içerisindeki toplam alanları 299.049 hektardır. Kırmızı Akdeniz Toprakları: Bu toprakların bulundukları Beyşehir Gölü'nün güney ve güneybatısında yıllık ortalama yağış 450-700 mm., yıllık ortalama sıcaklık ise 16 C'dir. Yağış güneye doğru gidildikçe artmaktadır. Doğal bitki örtüsü esas olarak orman ağaçları ve makilerdir. Mera bitkilerinden sorguç, ayrık, köpekdişi ve yabani yulaf çok görülür. Ana madde genellikle üçüncü zamana ait sert kalker kayaların ayrışma ürünleridir. Topoğrafya dağlık veya arızalı olarak görülür. Meyil ise çok dik veya sarptır. ABC horizonlarına sahip zonal topraklarda olan kırmızı Akdeniz toprakları Konya ilinde toplam 44.099 hektar alanı kaplar. Bozkır, Ermenek, Hadim ilçelerinde görülürler. Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları: Bu topraklar esas itibariyle kırmızı Akdeniz ve kahverengi Akdeniz topraklarının karışık halidir. Konya ilinin Beyşehir, Bozkır, Çumra, Ereğli, Hadim ve Seydişehir ilçelerinde görülür. ABC profili topraklardır. Doğal bitki örtüsü ot, maki ve çeşitli orman ağaçlarıdır. Kurak mevsimli hümid ve sabhümid iklimlerde görülür. Toprak yılın büyük bölümünde kurudur. Ana madde esas olarak sert kalker olup, hafif dağlık bölgelerde granit, kiltaşı, kumtaşı, çeşitli metamorfikler, kristal kayalar, fliş kireçtaşı olabilir. Konya ili içerisindeki toplam alanları 466.306 hektardır. 49
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Kahverengi Topraklar: Kahverengi topraklar ilin Bozkır, Hadim, Seydişehir ilçeleri hariç merkez dahil bütün ilçelerinde vardır. Bu toprakların büyük kısmı kuru tarımda kullanılmaktadır. Toprak derinliği yetersizdir. Meyilli ve taşlı olan önemli bir kısmı da mera şeklinde değerlendirilmekte, sulu tarım ile bağ-bahçe, küçük sahalara inhisar etmektedir. Bu topraklar çeşitli ana maddelerden oluşabilirler. Oluşmalarında kalsifikasyon rol oynar Bu nedenle profillerinde kalsiyum bulunur. ABC profilli topraklar olup erozyona uğrayanlarında A ve C horizonları görülür. Konya ilindeki toplam alanları 935.870 hektardır. Kireçli Kahverengi Topraklar: Yıllık yağışın 350-750 mm. yıllık ortalama sıcaklığın 11.5 C olduğu bölgelerde görülür. Doğal bitki örtüsü yüksek ot ve çalı karışımı veya seyrek yüksek ağaçlardır. Mera bitkilerinde sütleğen, sığırkuyruğu, yumak otu, kangal dikeni, ağaç ve ağaçcıklardan karaçalı ve meşe çoğunluktadır. Ana madde andezit, split, bazalt ve porfirit gibi püskürük kayaçların ayrışma ürünüdür. Esas arazi kullanma şekli mera olup kuru tarım ve funda izler. Bu topraklar çoğunlukla kırmızıkestane rengi, kırmızı kahverengi ve kireçsiz kahverengi orman toprakları ile birlikte bulunurlar. Kırmızı Kahverengi Topraklar: Yıllık ortalama yağışın 300-400 mm. olduğu yerlerde görülen bu topraklarda yağışın azlığı alt kısımlarda kireç ve jips birikmesine yol açar. Oluştuğu yerlerde yıllık ortalama ısı 12.5 C olup kahverengi toprakların oluştuğu ısıdan daha yüksektir. Bu fazla ısı demirin oksidasyonunu artırarak toprağın daha kırmızı renk almasına yol açar. Doğal bitki örtüsü kahverengi topraklarda görülen yıllık Bozkır bitkileri ve dikenlerdir. Ana madde olarak genellikle sığ topraklarda sert kalker, derin topraklarda ise çakıllı eski depozitler bulunur. Bu toprakların derinliğini kısıtlayan en önemli faktör erozyon olup bu ana maddenin sertliği izler. Bozkır, Hadim ve Karapınar ilçeleri hariç bütün ilçelerde yaygındır. Konya ilindeki toplam alanları 802.421 hektardır. Sierozem Topraklar: Kalsifikasyon sonucu oluşmuş bu topraklar ABC profili zonal topraklardır. Sıcaklıkları serin-ılıman kadar değişen arıd iklimlerde yer alırlar. Yıllık ortalama yağışın 200-275 mm. civarında olduğu daha çok Karapınar, Cihanbeyli dolaylarında kahverengi, kırmızı kahverengi Regosal ve Alüvyal topraklarla birlikte görülürler. Erozyana uğrayanlarında AC profili 50
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ görülür. Doğal bitki örtüsü yavşan, yumak otu, delisarı gelincik, sorguç otu, püsküllü ot ve yıllık dikenlerdir. Bu bitkiler en fazla yağış alan ilkbahar aylarında süratli bir gelişme gösterirler. Fakat yağışın yetersiz veya hiç olmadığı, buna karşılık buharlaşmanın çok fazla olduğu kurak ve sıcak yaz aylarında sararıp kururlar. Bu sebeple doğal bitki örtüsü cılız ve seyrektir. Ana madde genellikle dördüncü zamana ait göl orijinli çok kireçli beyaz ve gri renkli, gevşek genç tortullar ile yine fazla kireçli vadi dolguları ve kalker kayalarıdır. Bu topraklarda genellikle kuru tarım yapılmaktadır. İl içerisindeki toplam alanları 42.609 hektardır. Regosal Topraklar: Bu topraklar gevşek bağıntısız depozitler üzerinde oluşmuş, volum ağırlıkları düşük, kaba bünyeli, fazla geçirgen, düşük su tutma kapasiteli, sığ topraklardır. Bu özellikleri dolayısıyla fizyografik kuru olurlar, yağış genellikle düşük, doğal bitki örtüsü çoğu kez zayıf gelişmiş, seyrek kısa boylu otlardır. Çok olarak üzerlik, yabani yulaf, yandak ve diğer dikenlerle ayrık ve çalılara rastlanır. Ana madde rüzgarın taşıyıp biriktirdiği pleistosen ait kalker miktarı yüksek laküstrin orijinli, bağıntısız materyaller volkanik kül ve lapililerle su ve yer çekimi ile birikmiş kaba bünyeli depozitlerdir. Konya'nın Kayacık, Karapınar'ın Burunkuyu ve Yağlıbayat, Çumra'nın Ortaoba Ereğli'nin Zengen kesimlerinde bulunur. İlde toplam 122.908 hektar alanı kaplarlar. Arazi Varlığı Arazi kullanma kalite sınıflaması arazilerin kültür bitkilerini yetiştirme meracılık, orman ve ev hayvancılığına uygunluk dereceleri göz önünde tutularak yapılan sınıflamadır. Bu sınıflamada toprakların ihtiyaçları, sınırlayıcı faktörler (Toprak, Topoğrafya, drenaj yetersizliği vs.) işleme özellikleri bakımından ilin toprakları oldukça farklılık gösterirler. 51
KONYA ÇİMENTO SAN. A.Ş. KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESİSİ Konya İli Arazi Varlığı: Tarım Arazileri 2.247.857 ha. Çayır-Mera 761.461 ha. Orman-Funda 540.189 ha. Tarım dışı araziler (Yerleşim, sanayi, askeri alan vs.) 180.962 ha. Diğer Araziler (Sazlık, bataklık, kumul vs.) 102.729 ha. Sulanan ve Sulanabilir Arazi Varlığı: Sulanabilir Arazi Varlığı 1.652.762 ha. Mevcut Su Potansiyeline göre Sulanır Arazi 521.356 ha. Köy Hizmetlerince Sulanan Arazi: Yer üstü + Gölet Sulaması 17.259 ha. Yer altı Sulaması 54.464 ha. Toprak-Su Koop 23.527 ha. TOPLAM 95.250 ha. D.S.İ. Sulanan Arazi 144.379 ha. Halk Sulaması 233.047 ha. TOPLAM SULANAN ARAZİ 377.426 ha. 52
Şekil 8. Konya İli Arazi VarlIĞI HaritasI ( Konya İli Arazi Varlığı Envanteri) 53
4.2.2. Yamaç Stabilitesi Üretim alanlarında heyelan, kaya düşmesi gibi risk gözlenmemiştir. Üretim faaliyetleri esnasında arazinin yapısı ve çıkarılacak kalkerin özelliğine göre şev açısı verilerek duraylılık sağlanacaktır. Üretim faaliyetlerinde patlatma işleminden kaynaklı kaya fırlamalarını ve yerleşim birimlerine kaya düşmesini önlemek için aşağıdaki önlemler uygulanacaktır; Askıda kalacak kaya kütleleri üzerinde patlatma işlemi yapılmayacaktır. Doğal topoğrafya üzerinde bütün olmayan kaya parçaları üzerinde patlatma işlemi yapılmayacaktır. Serbest kaya parçaları patlatma işleminden önce iş makinesi yardımı ile kaldırılacaktır. Patlatma deliklerinde gecikmeli kapsül kullanılarak ve sıralı patlatma yapılarak kontrollü patlatma yapılması sağlanacaktır. Yerleşim birimi en yakın 3-3,5 km bulunan Çandır ve Karaömerler Köyüdür. Bu mesafe patlatma etkisinin dışında kalmaktadır. Kaya düşmesi ve kaya fırlamasına maruz kalmayacaktır. Ancak herhangi bir tehlike oluşmasını engellemek için her türlü tedbir ve önlem alınacaktır. 4.2.3. Erozyon İşletme alanı kalkerden meydana geldiğinden herhangi bir erozyon oluşumu bulunmamaktadır. Ancak işletme sırasında alanda patlayıcı madde ile üretim işlemleri gerçekleştirileceğinden, patlatma sonrası ocak alanındaki kalsitte gevşeme olacaktır. Gevşeyen malzemenin ve basamaklarda askıda kalan malzemenin tehlike arz etmemesi ve alanına erozyona uğramaması için, askıda kalan malzemeler kepçe ile yerinden sökülerek basamak tabanlarına indirilecektir. Basamakların şev açıları erozyona ve toprak kaymasına maruz kalmayacak şekilde duraylılıkları sağlanacaktır. Proje alanı içerisinde akışı olan herhangi bir dere bulunmamaktadır. Ancak çevresinde yağışlara bağlı olarak geçici akış gösteren kuru dere yatakları bulunmaktadır. Faaliyet alanının yağış olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düşüncesi ile aşağıda su erozyonu tanımlanmış ve alınacak önlemler açıklanmıştır. 54
Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Yüzey Erozyonu Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akışın çizgi halinde veya derecikler şeklindeki belli kanallarda yoğunlaşmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akışa geçen suların taşınması ile meydana gelen erozyondur. Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, - Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında açık işletme yöntemi ile basamaklar oluşturularak üretim yapılmaktadır. Basamakların şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak 55
amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. 4.2.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) İşletme alanını içine alan tarımsal faaliyetlerin yapılamayacağı alan kapsamında yer almaktadır. Faaliyetler sırasında ortaya çıkacak olan sıvı ve katı atıklar ile atık yağlar hiçbir şekilde toprağa bırakılmayacaktır. Sahada mevcut ocak alanında ve kırma-eleme tesisinde yıllık üretim miktarında kapasite artışına gidileceği için herhangi bir arazi hazırlık ve inşaat faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir. Projeye konu sahada ÇED sürecinin olumlu tamamlanması durumunda kapasite artışı gerçekleştirilecektir. Proje alanının tamamı mera vasıflı arazi niteliğindedir. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulu bulunan kırma-eleme tesisine nakledilmektedir. İşletme aşamasında tesisin makine, ekipmanlarının yağlanması sırasında atık yağ oluşabilecektir. Oluşması muhtemel atık yağlar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine ve ayrıca 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir. Faaliyetler kapsamında oluşacak atık yağlar ve tehlikeli atıkların depolanması için sahada geçici atık depolama alanı oluşturulmuştur. Söz konusu atıklar bu alanda sızdırmasız beton zemin üzerinde depolanacaktır. Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi üretim çalışmaları bittikten sonra kaldırılacaktır. Proje alanında yapılacak çalışmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. 56
4.3. Jeolojik Özellikler 4.3.1. Bölge Jeolojisi Kuvaterner Çökelleri Konya nın doğu ve kuzeyinde geniş alanlar kaplarlar. Kendilerinden daha yaşlı kayaçların kırıntılarından oluşmuş yamaç molozu, ince kumtaşı, kumlu silttaşı, kiltaşı egemen kaya birimidir. Bazı kesimler jips içerir. Başlıca Divanlar Formasyonu, Yılankır Formasyonu, Çarıklar Formasyonu, Çumra Formasyonu, Göçü Formasyonu, Sakyatan formasyonu, Aslımyayla Formasyonu, Karkın Formasyonu, Konya Formasyonu, Sarayönü Formasyonu, Karahüyük Formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Halıcı Formasyonu(Ch) KARBONİFER; Ayrışmamış metagrovak, metakiltaşı, metaçört, metafelsik tüf, matdürbidit, metariyolit, metadasit, metaproklastik, kalkşist, rekristalize koyu gri kireçtaşlarından oluşur. Ardıçlı Formasyonu, Morbel Tepe Üyesi(Tram) TRİYAS;: Başlıca kırmızımsı mor renkli kaba kumtaşı ve kızıl kahverenkli çakıltaşı ile sarımsı kahve, pembemsi gri oolitik kireçtaşı ve çamurtaşı arakatmanlarını kapsar. Ardıçlı formasyonu, Alt Triyas yaşlı kırıntılar ile oolitik ve dololmitik kireçtaşları Özcan ve diğ. (1990) tarafından Ardıçlı formasyonu olarak adlanmıştır. Bu çalışmacılar alttaki kırıntıları Morbel tepe Üyesi olarak adlamışlardır. Morbel tepe Üyesi; Birimin adı Özcan ve diğ. (1990) tarafından verilmiştir. Başlıca kırmızımsı mor renkli kaba kumtaşı ve kızıl kahve renkli çakıltaşı ile sarımsı kahve, pembemsi gri oolitik kireçtaşı ve çamurtaşı ara katmanlarını kapsar. Morbel tepe Üyesi Alt Triyas öncesi birimleri açılı uyumsuzlukla örter üzerine Seyran tepe Üyesi geçişli olarak gelir. Seyran tepe Üyesinin kamalandığı yerlerde Loras Kireçtaşı ile tedrici geçişlidir. Özcan ve diğ. (1990) bu üyede elde ettikleri faunaya dayanarak Alt Triyas (Skitiyen) yaşını saptamışlardır. Loras Kireçtaşı(TRJL) JURA; Birim egemen olarak açık gri, bej, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli, orta-kalın katmanlı kireçtaşlarından oluşur. Orta Triyas tan Üst Jura ya kadar yaşlar alttan üste doğru saptanmıştır. Göger ve Kıral (1973) ın Lorasdağı Kireçtaşı ve Kızılören Dolotaşı olarak iki bölümde inceledikleri bu birimi, Özcan ve diğ. (1990) kireçtaşının egemen olması ve dolomitlerin ara katkılar halinde bulunması nedeniyle Loras Kireçtaşı olarak tek birim halinde ayırtlamışlar ve adlamışlardır. Birim egemen olarak açık gri, bej, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli, orta-kalın katmanlı kireçtaşlarından oluşur. Yer yer koyu gri Dolotaşlarınıda içerir. Birim altta Ardıçlı formasyonunun üzerine geçişli olarak gelir. İnceleme alanında 57
üst dokanağı görülmemektedir. Özcan ve diğ. (1990) bu birimde Alt Anisiyen (Orta Triyas) den Malm (Üst Jura) e kadar yaşları alttan üste doğru saptamışlardır. Hatip Ofiyolitik karışığı (Kh) KRETASE; Birim altta kırmızı renkli çamurtaşı, pelajik kireçtaşı ve radyolaritlerle başlar, üste doğru olistrostromal nitelikli Üst Kretase, Jura, Triyas, Permiyen ve Karbonifer yaşlı sığ denizel kireçtaşı blokları, çamurtaşı ve kireçtaşı, spilit, bazalt bloklarından oluşur. Matriks yeşil ve mor renkli kumtaşı, silttaşı ve volkanittir. Birimin en üst kesiminde matriks bulunmaz ve tektonik karışık özelliği gösterir. Göger ve Kıral (1973) tarafından Hatıp formasyonu adı verilen bu birime Özcan ve diğ. (1990) Hatıp Ofiyolitli Karışığı adını uygulamışlardır. Birim altta kırmızı çamurtaşı, pelajik kireçtaşı v radyolaritlerle başlar. Üstte doğru olistostromal nitelikli Üst Kretase, Jura, Triyas, Permiyen ve Karbonifer yaşlı sığ denizel kireçtaşı blokları, pelajik ve yarı pelajik Üst Kretase yaşta çamurtaşı ve kireçtaşı, sipilit, bazalt, ultramafit bloklarından oluşur. Birimin en üst kesiminde matriks bulunmaz ve tektonit karışık özelliği gösterir. Birimin alt dokanağı görülmez, üzerine Neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelir. Hatip Ofiyolitli Karışığının bloklarından yalnızca Orta-Üst Triyas yaşları elde edilmiştir. Ancak Özcan ve diğ. (1990) birimi Berriasiyen-Maastrihtiyen yaşlı Midos tepe Formasyonu üzerinde geçişli olarak bulunmaktadırlar. Bu nedenle adı geçen çalışmacılar birimin yaşı için Orta-Üst Maastrihtiyen yorumunu yapmaktadırlar. Özcan ve diğ. (1990) birimin alt kesimi için Olistostrom, üst kesimi için ise Tektonik Karışık yorumunu yapmışlardır. Çayırbağı Ofiyoliti (Kç) KRETASE; Birime adını Özcan ve diğ. (1990) vermişlerdir.genellikle yeşil, yer yer kahve renkli, serpantinitleşmiş peridotit, gabro ve piroksenitten oluşur. Sekonder olarak gelişmiş magnezit de içerir. Özcan ve diğ. (1990) Çayırbağı Ofiyoliti nin Hatıp Ofiyolitli Karışığı nın üzerine tektonik dokanakla geldiğini saptamışlardır. Üzerine Neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelmektedirler. Dilekçi Formasyonu(Td) MİYOSEN PLİYOSEN; Bu birimi ilk kez Göğer ve Kıral (1973) adlamışlardır. Özcan ve diğ. (1990) da bu adlamya uymuşlardır. Formasyon grimsi sarımsı kahverengi, kırmızı, yeşil, gri ve beyaz alacalı renklerde, orta kalın katmanlı, orta tutturulmuş, ayrılmamış kumtaşı, çakıltaşı, kiltaşı, çamurtaşı, killi kireçtaşı, tüf, aglomera ve genellikle andezitik-dazitik lavlardan oluşmuştur. Bu kaya türleri birbiriyle yanal ve düşey geçiş gösterir. Formasyonun Keçimuhsine Üyesindeki dasitik tüflerden ve Sulutas Üyesindeki radyodasitlerden Becker-Platen ve diğ. (1977) nin yaptığı radyometrik yaş tayinlerinde Üst Miyosen ve Pliyosene karşılık gelen değerler bulunmuş olup bu yaşlar karasal kat olup en alt Vallesiyen e (Üst Miyosenin en altı) karşılık gelir (Rögle ve Steininger, 1983). Öte yandan Dilekçi formasyonu Erenler dağı Volkanik Karmaşığı ile yanal geçişlidir. Buna göre de en alt Vallesiyen ile Alt Villafrankiyen (Üst Pliyosen in en altı) arasında bir yaş konağıdır. 58
Keçimuhsine Üyesi (Tdk) : Birimi Göğer ve Kıral (1973) adlamıştır. Üye andezitik ve riyolitik tüf, aglomera, çört, çamurtaşı ve kiltaşlarının ardalanmasından oluşur. Tüfler egemen kaya türünü oluşturur. Keçimuhsine Üyesi gerek Dilekçi Formasyonu nun ayırtlanmamış kesimleri gerekse Ulumuhsine ve Sulutas üyeleri ile yanal ve düşey geçişlidir. Formasyon genelde beyaz, gri, yer yer pembe renkli tüf, tüfit, volkanik breş ve volkanojen kumtaşı ardalanması şeklindedir. Volkan küllerinin karada yığışmasıyla tüfler, su içinde birikmesiyle beyaz gri ve açık yeşil renkli tüfitler ve bunların yeniden işlenip çökeltilmesiyle de açık gri renkli volkanojen kumtaşları oluşmuştur. Keçimuhsine formasyonunun volkano sedimentleri, Geç Miyosen Erken Pliyosen esnasındaki püskürmeler neticesinde su altı gölsel ve su üstü karasal ortamlarda çökelmişlerdir. Keçimuhsine üyesi, bölgedeki andezitikdasitik volkanizmanın ilk ürünü olmalıdır. Ulumuhsine Üyesi(Tdu) : Birimi Göğer ve Kıral (1973) adlamıştır. Ulumuhsine formasyonu en altta onkolitik kireçtaşı ile başlayıp üste doğru kireçtaşı, killi kireçtaşı ve marn ile devam eder. Formasyonun egemen litolojilerini kirli beyaz, krem, gri, bej ve sarı renkli kireçtaşları oluşturur. Kireçtaşlarının en önemli özelliği onkolitik özellikte olmasıdır. Onkolitik kireçtaşları açık gri, kirli beyaz renkli olup serttir. Killi kireçtaşları kirli sarı renkte olup sertlikleri daha azdır. Marn ise beyazımsı kirli sarı renkli, sertliği azdır. Formasyon içinde ayırtlanabilen beyaz-gri renkli, orta-kalın katmanlı, yer yer sert kireçtaşı, kumlu-killi kireçtaşı ve kiltaşları Ulumuhsine Üyesi adı altında belirtilmiştir. Yılanlıkır Formasyonu(Qey) PLEİSTOSEN; Formasyon genellikle küçük ve yuvarlak çakıllı, orta boylanmalı, orta-kalın çapraz katmanlı çakıltaşları; orta-kalın katmanlı kaba kumtaşları; ve orta katmanlı ve yer yer çakıllı çamurtaşlarının ardalanmasından oluşur. Genel olarak kırmızı-gri renkteki bu fomasyon, yaslandığı temel kayaların kaya türüne uygun olarak, başlıca Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu nun gölsel kireçtaşı ve volkanik çakıllarını içerir. Konya Formasyonu(Qeko) PLEİSTOSEN; Sarımsı kahve renkli, çok az tutturulmuş silt, kum ve çakıldan oluşur. Siltler egemen birimi oluşturmakla birlikte, kum içerirler. Birim Konya şehri içinde, kuzeyinde, doğusunda ve batısında yüzeylemektedir. Konya formasyonu bir alüvyon yelpazesi özelliği sunar. Ancak doğuya doğru göl çanağı çökellerine geçiş göstermesi, bunun bir yelpaze deltası olarak yorumlanmasını gerektirir. Beşyüzevler Formasyonu(Qeb) PLEİSTOSEN HOLOSEN; Formasyonun adı Konya şehrinin kuzeybatısındaki Beşyüzevler mahallesinden alınmıştır. Formasyon başlıca Triyas-Jura yaşlı Loras kireçtaşından, Miyosen Pliyosen yaşlı Dilekçi Formasyonunun gölsel kireçtaşlarından kaynaklanmış çakıltaşlarından oluşur. Birim Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı Ulumuhsine Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. 59
Pleistosen in ilk evresinde çökelmiş olan Yılanlıkır Formasyonu üzerinde de aşındırmalı dokanakla yer alır. Aslımyayla Formasyonu(Qeas) PLEİSTOSEN HOLOSEN; Gri-kahverengi, çok az tutturulmuş çamurtaşlarından oluşur. Yer yer tuzlu ve jipslidir. Formasyonda fosil bulunamamıştır. Aslılmyayla formasyonu tuzlu bataklık özellikleri göstermektedir. Göçü Formasyonu(Qegö) PLEİSTOSEN HOLOSEN; Formasyon düşük açılı düzlemsel çapraz ve paralel katmanlı, yer yer teknesel çapraz katmanlı, küçük çakıllı, iyi boylanmalı ve orta-iyi tutturulmuş çakıltaşları ve kavkı kırıntılı, paralel ve çapraz laminalı ve dalga ripilli, az-orta tutturulmuş kumtaşlarından oluşur. Göçü formasyonu göle eğimli, düşük açılı, düzlemsel çapraz katmanları kurtulma(rip) akıntısı kökenli teknesel çapraz katmanları, dalga ripılları ve gölsel pelesipot ve gastropod kavkısı içerigiyle tipik bir çakıllı göl kumsalını temsil etmektedir. Sakyatan Formasyonu(Qes) PLEİSTOSEN HOLOSEN; Formasyon adını Sakyatan Köyü nden almıştır.bu Formasyon yer yer jipsli arakatmanlı, beyaz ve gri marnlardan oluşmaktadır. Formasyon Pliyostosen in ikinci evresinde çökelmiş olan Kumocağı formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Sakyatan formasyonu göl çanağı çökellerinden oluşur. Omurgalı faunası nemli ve serin bir iklimi yansıtmaktadır. Ancak jips ara katmanları dönemsel kuraklığı belirtir. Karahüyük Formasyonu(Qyk) HOLOSEN; Karahüyük formasyonu genellikle çamur destekli, kumlu, kötü boylanmış çakıl ve bloklardan oluşur. Çakıllar köşelidir. Birim Konya nın batısında ve kuzeyinde yüzlekler vermektedir. Karahüyük formasyonunun yaşı stratigrafik konumuna göre Holosen olup halen çökelimi devam etmektedir. Karahüyük formasyonu alüvyon yelpazesi çökellerinden meydana gelmektedir. 60
Şekil 9. Konya ve civarının stratigrafik kesiti(mta-2006) 61
4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi Loras Kireçtaşı (TRJI): Genellikle açık gri, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli, kalın ve orta katmaniı, rekristalize kireçtaşları ile bunlarla geçişi" ko~1j gri renkli dolotaşından oluşan birim, en tipik Loras Dağı kesiminde yüzeylemektedir. Gör ve Kıral (1973), bu birimi Loras Dağı Kireçtaşı ve Kızılören Dolotaşı olarak iki birimine ~ırmıştır. Özcan ve diğer. (1990), karbonatların egemen olması ve dolomitlerin ara katkılar rak gözlenmesi nedeniyle birimin tamamına Loras Kireçtaşı (TRJI) adını vermişlerdir. Birim gri renkli, mikritik, ince-orta katmaniı karbonatlar şeklinde gözlenmektedir. Loras Kireçtaşı, Ardıçlı Formasyonu ile geçişlidir. Loras Kireçtaşı'nın yüzeylendiği kesimlerden kayaç örnekleri alınmış ve yapılan kesitlerde, foraminifer ve konodont fosilleri saptanmıştır. Bu fosiller, birimin Orta Triyas'tan başlayarak, Üst Jura'ya kadar devam ettiğini göstermektedir. Bulunan fosiller ve bu fosillere göre, elde edilen yaşlar aşağıda verilmektedir. Birim, alttan üste doğru alınan örneklerde saptanan; Cyclogra sp., Meandrospira sp., Meandrospira Pusilla Ho., Earlandiya sp., Glomospira sp., Glomospira sinensis Ho., Glomospirella cf. Elbursorum (Bozorgi ve Zaninetti), Glomomospirella cf. Shengi Ho. fosillerine göre; Alt Anisiyen, Trochammina cf. Alptalensis (Köhn- Zaninetti) fosiline göre; Üst Anisiyen, Variostoma sp., Duostomina fosillerine göre; Ladiniyen, involutina sp., Trocholina cf. Multispira (Oberhauser) fosillerine göre; Alt Karniyen, involitina cf. Parva (Bronni ve Zaninetti), Epigondolella primitia, Epigondolella triangularis fosillerine göre; Noriyen (Üst Triyas), Paleodacycladus mediterranus PiA, Paleodacycladus barrabin. sp. (Canders), Paleodacycladus elangatulus (Praturlon), Thaumotoporella parvovesiculifera (Rainer), Paleodacycladus sp., Valvulina sp., Sphovalvulina sp., Mesoendothyra sp. Fosillerine göre; Liyas (Orta Liyas, Sinemüriyen), Sphovalvulina sp., Lucasella sp., Mesoendothyra sp., Pseudocyclamina sp. fosillerine göre; Dogger, Everticyclamina sp., Valvulina sp. B., Opthalmidium, Salpingoporella sp., Alg, Cayaxia fosillerine göre; Üst Jura (Maim) yaşlarını vermektedir (Özcan ve diğer., 1990). Birim, Özcan ve diğer. (1989)'nin Gökçeyayla Formasyonu'nun alt bölümüyle Akdeniz ve Konak (1979)'ın Budağan Kireçtaşı, Metin ve diğer. (1988)'nin Karaçaltepe Kireçtaşı'nın alt kesimleri, Demirtaşlı ve diğer. (1984)'nin Berendi Kireçtaşı, Uman ve Yergök (1979)'ün Karaçaltepe Formasyonu ile deneştirilebilir. 62
Dilekçi Formasyonu (Td): Faaliyet alanının tamamı dilekçi formasyonundan oluşmaktadır. Çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı. kiltaşı, kireçtaşı, killi kireçtaşı ve volkanitlerden oluşmuştur. Bu formasyon ilk defa Göğer ve Kıral (1973) tarafından tanımlanmıştır. Birim; çakıltaşı, kiltaşı. killi kireçtaşı ile temsil edilmektedir (Göğer ve Kıral, 1973). Çakıltaşları iyi çimentolanmış olup, genellikle yuvarlak tanelidir. Yaşlı diğer formasyonlar üzerinde açısal uyumsalolarak bulunmaktadır. Dilekçi Formasyonu'nun, ostracod ve gastropod fosillerine göre Üst Miyosen- Pliyosen, mikro omurgalı fosillere göre de Alt Miyosen yaşta yüzeylemeleri bulunmaktadır. Dilekçi Formasyonu Özcan ve diğer. (1989)'nin Neojen birimleri, Umut ve diğer (1987)'ün Miyosen - Pliyosen yaşlı Ayaslar Aşağıçiğil Belekler Argıthan - Doğanhisar Formasyonları ile deneştirilebilir. Alüvyon (Qa) ve Etek Döküntüsü (Qae): Alüvyon; akarsu, göl ve etek döküntülerinden oluşmuş olup, (Qa) adı altında haritalanmıştır. Ayrılabilen yerlerde etek döküntüsü çökelleri ayrı haritalanmış ve (Qae) ile belirtilmiştir (Özcan ve diğer., 1990). Alüvyonlar sahanın güneyinde yayılım göstermekte olup, etek döküntüleri, Eğribayat köyünün kasabasının kuzeydoğusundaki tepelerin yamaç ve eteklerinde yüzeylemeler sunmaktadır. Kil boyutundan, çakıl ve blok boyutuna kadar taneler, içeren alüvyonlar, gri renkli, yer yer sarımsı gri renkli, çoğunlukla akarsu ve göl çökellerinden; etek döküntüleri ise gri renkli, sarımsı; dolotaşı ve karbonatlardan oluşmuştur. Taneler, köşeli ve tane' boyları, blok boyutuna kadar ulaşmakta olup, yamaçlarda genellikle iyi çimentolanmıştır. Düzlüklere doğru (tepelerden uzaklaştıkça), tane boyları ufalmakta ve çimentolanma azalmaktadır.(özcan ve diğer.,1990) Alüvyon ve dolayısıyla etek döküntüleri, çalışma alanının en genç birimini oluşturmaktadırlar. Kuvaterner çökellerini, diğer yaşlı birimler açısal uyumsuzlukla altlar. Burada kil kamalanmaları ve kil-kireçtaşı arasında yanal geçişler görülmekte ve dolayısıyla standart bir kalınlığa sahip olamamaktadırlar. Kalan yaklaşık 50 m lik kısmında kil-kireçtaşının ardalandığı bej renkli, çok kırıklı, yüksek gözenekli, aşınmaya oldukça müsait, doğal şartlar tesiriyle parçalanmış insuyu kireçtaşlarıdır. 63
YAPISAL JEOLOJİ Orta Anadolu nun en genç yapılarından alan kuzey-güney gidişli Konya havzası, batıda Konya fay Zonu, kuzeyde Karaömerler fayı ve doğuda Divanlar ve Göçü fayı ile sınırlanmış bir çöküntü havzasıdır. Konya çöküntüsünü (grabenini) sınırlayan söz konusu faylar egemen alarak eğim atımlı normal fay karakteri sunmaktadır. Ancak az da olsa doğrultu atım bileşenine de sahiptirler. Kuvaterner yaşlı kayaçları kesen bu faylar büyük bir olasılıkla aktif veya potansiyel açıdan aktif faylardır. Bölgede bulunan Akşehir Fayı, Tuzgölü fayı ve Ecemiş fayı Konya ili merkezi için potansiyel tehdit oluşturabileceği gibi, Konya havzasının batı kenarını sınırlayan Konya fay zonu da Konya ovası içinde yer alan yerleşim birimleri için deprem açısından risk oluşturmaktadır. Neo-tektonik konum açısından, Konya nın da içinde yer aldığı kesim Orta Anadolu Ovalar Bölgesi olarak tanımlanır (Şengör ve Yılmaz, 1981). Bölgenin ana morfolojisini yükseltiler ile ovaları sınırlayan değişik gidişli, egemen alarak yanal atım da sunan normal faylar şekillendirmiştir. Bu blok faylanmalar sonucu yükselen kesimler dağlık, çöken kesimler ise ovaları oluşturmuştur. Yükseltilerde yaşları Paleozoyik-Eosen (570-22,5 milyon yıl) arasında değişen ve Paleo (eski)-tektonik rejime bağlı olarak deforme olmuş, kırklanmış temel kayaçları yüzeylerken, yükseltiler arasındaki çöküntü havzalarında egemen olarak Miyosen-Güncel (22,5-0 milyon yıl) yaşlı gölsel, karasal ve volkanik kayaçlar yüzeylemektedir. Bölgede yükseltileri sınırlayan en önemli faylar Akşehir fayı, Tuzgölü fayı, Beyşehir fayı ve Emirdağ fayıdır (Koçyiğit 1984, Görür ve diğ., 1984). Bunların yanı sıra İnsuyu fayı, Ilgın fayı, Eldeş fayı, Güvenç fayı, Altınekin fayı ve Konya ovasını sınırlayan Konya fay zonu, Abazdağı fayı, Karaömerler fayı, Divanlar fayı ve Göçü fayı yörenin diğer önemli neo-tektonik unsurlarını oluşturur (Özcan ve diğ., 1990; Ulu ve diğ., 1994; Eren, 1993, 1996 ve 2000). Söz konusu kenar faylarının dışında gerek yükseltiler, gerekse ovalar içinde farklı uzunluk ve gidişlerde çak sayıda fay bulunmaktadır. Bu fayların büyük bir bölümü yaklaşık 15 milyon yıldan itibaren neo-tektonik rejime bağlı olarak oluşmuş ve büyük bir çoğunluğu günümüze kadar aktifliğini korumuş veya potansiyel olarak aktif olabilecek faylardır. Bölgenin en önemli fayı alan KB-GD gidişli Akşehir fayının bulunduğu kesim Argıthanı sismik boşluğu olarak tanımlanmış ve bu fayın gelecekte önemli depremler oluşturabileceği varsayılmıştır (Demirtaş ve Yılmaz, 1996). Konya İli merkezinin de içinde yer aldığı Konya ovası ortalama 1000 m kotuna sahip, batıda Konya fay zonu (Konya fayı, Özcan ve diğ., 1990), kuzeyde Karaömerler fayı (Eren, 1996), ve doğuda Divanlar fayı (Özcan ve diğ., 1990) ile Göçü fayı ile sınırlı bir çöküntü havzasıdır. Konya ya en yakın olan fay Konya Fay Zonudur. Konya Fay Zonu (KOFZ), Konya nın hemen batısında 500 evler ile Dikmeli arasından geçmekte ve ova içinde yaklaşık 50 km lik bir uzunlukta izlenmektedir. Fay zonu, Konya kuzeyinde Elmaağaç Tepe ile Yazır Mahallesi arasında en az 5 km lik bir genişliğe sahiptir. KOFZ nun hareketlerine bağlı olarak Konya ili merkezinin de bulunduğu kesim merdiven basamakları şeklinde aşağıya doğru çökmüş, batı kesimi ise yükselmiştir. Yapılan jeolojik gözlem ve analizler (Sondaj verileri, Kılavuz düzeylerin yüzeyleme rakımları vb.) Konya fay zonunun hareketlerine bağlı olarak Yazır ve Elmaağaç arasında en az 850 metre düşey atımın varlığı belirlenmiştir. Konya fay zonuna 64
ilişkin değişik boyutlardaki bu faylar yöredeki Kuvaterner yaşlı alüvyonu kesmektedir. Bu da Konya fay zonunun çok genç bir fay olduğunu ve jeolojik olarak çok yakın sayılacak geçmiş dönemlerde hareket ettiğini gösterir. Konya fay zonuna ait bu faylardan Yazır fayı, havzanın Kuvaterner dönemi içindeki gelişimine ışık tutacak niteliktedir. Yazır fayı (YAF),Konya havzasını batıdan sınırlamış Konya fay zonunun doğusunda yer alan ve toplam uzunluğu 10 km ye varabilen kademeli olarak sıralanmış ve farklı uzunluklardaki bölümlerden oluşmuş bir faydır (Eren, 2001, 2003a ve 2003b). KKD-GGB gidişli Yazır fayı (YAF), yörede yüzeyleyen Miyosen-Pliyosen yaşlı gölsel kireçtaşları ile Kuvaterner yaşlı karasal kırıntılılardan yapılı ova çökellerini kesmektedir. Konya merkeze bağlı Parsana ve Yazır mahalleleri arasındaki taş ocağı yarmalarında, YAF gölsel kireçtaşları ile karasal havza çökellerini yan yana getirmiş ve bu faylanma ile gölsel kireçtaşları göreli olarak yükselirken, Kuvaterner yaşlı havzaya ait en genç karasal çökeller çökmüştür. Konya ovasını kuzeyden sınırlayan Karaömerler fayı ise yaklaşık doğu-batı gidişli ve kuzeye doğru eğimlidir. Karaömerler çevresinde belirgin bir morfoloji oluşturmakta ve kuzey-güney gidişli transfer veya doğrultu atımlı faylarla sık sık kesilmektedir. Fay boyunca Karaömerler batısında, askıda kalmış alüviyal yelpaze çökelleri gözlenir. Ovayı doğudan sınırlayan Divanlar fayı ise kuzey güney gidişli ve batıya doğru eğimli olup, KOFZ ile beraber bir graben yapısı oluşturur. Divanlar fayı boyunca alüviyal yelpaze çökellerinin askıda izlendiği basamaklı bir yapı belirgin bir şekilde gözlenir. Divanlar fayı kuzeyde Aksaray yolu güneyinde doğu kuzeydoğubatı güneybatı gidişli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidişli Göçü fayı ile kesilmiştir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Doğu kuzeydoğu-batı güneybatı gidişli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidişli Göçü fayı ile kesilmiştir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Konya bölgesinde aktif veya potansiyel alarak aktif, önemli uzunluklarda faylar bulunmaktadır. Bu faylar çevre il ve ilçeler için potansiyel açıdan tehdit oluşturur. Ancak bilinen tarihsel dönem içinde (son 5OO yıl) bu faylara bağlı olarak gelişmiş yıkıcı depremler oldukça nadirdir. Bu durum ana olarak, söz konusu fayların oluşturduğu depremlerin tekrarlanma aralıklarının oldukça uzun (yüz yıllar veya bin yıllar) olmasından kaynaklanmaktadır. Bu özelliği ile Konya bölgesi deprem riski açısından Türkiye nin en az risk taşıyan bölgelerinden biri olduğu (deprem tekrarlanma aralığının çok geniş olması ile) açıktır. Ancak bu Konya da hiçbir zaman yıkıcıdeprem olmaz anlamına gelmemektedir. Konya grabenini çevreleyen fayların yukarıda değinilen tektonik özellikleri yörenin, Konya fay zonunun oluşturabileceği 6-6.5 büyüklüğünde bir depremden etkilenebileceğini göstermektedir. Ayrıca Konya Fay zonu hareket etmezse bile bölgede önemli uzunluklara varan Akşehir fayı, Tuz gölü fayı ve Ecemiş fayı gibi faylar bulunmaktadır. Bu fayların hareketlerinin de Konya ovasını etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle bu faylardan Akşehir fayına paralel faylar, Konya batısına kadar uzanmaktadır. Akşehir fayı ortalama olarak 25 yılda bir defa büyüklüğü 6 ya varan depremler oluşturur (Eren, 2000). Bu fayın Konya ya yaklaşık 100 km uzaklıktaki kesimlerinin kırılmasının oluşturduğu depremler Konya il merkezini az da olsa etkilemiştir. 65
Bu fayın Konya ya daha yakın kesimlerinin önümüzdeki yıllarda kırılmasına bağlı olarak oluşacak depremlerin ova içindeki özellikle çok katlı yapılarda (malzeme büyütmesi ve rezonans nedeniyle) ciddi hasarlar oluşturabileceği düşünülmelidir. Dünyada oluşan depremlerden çıkarılan sonuçlar, deprem odağından yüzlerce kilometre uzaklıkta olsalar bile, alüviyal zemin üzerinde yapılan çok katlı binaların depremlerden zarar gördüklerini ve yıkıldıklarını göstermiştir. 4.3.3. Cevherleşme Projeye konu alanda kalker cevherleşmesi bulunmaktadır. projeye konu alanda cevher yüzeyde gözlenmekte olup üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Kalker Madeni Genel Tanımı: Genel olarak, kimyasal bileşiminde en az % 90 oranında CaCO 3 (kalsiyum karbonat) içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileşiminde en az % 90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kireçtaşı olarak adlandırılmaktadır. Kireçtaşı saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal şekli olup teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO 2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkincil derecede değişik madde bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. Kireçtaşının özgül ağırlığı 2,5 2,7 gr/cm 3 arasındadır. Kireçtaşının sertlik derecesi 3, kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) 1.900 kg/cm 2, kırılma indeksi 60 kg/cm 2, elastisite modülü 2.100 kg/mm2, genleşme katsayısı 0,00022, 1santigrad derece (100 150 derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr mol (25 santigrad derece) dir. Proje alanındaki kalker beyazımsı, kirli bej-sarımsı ve gri tonlardadır. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm 3 tür. 4.3.4. Depremsellik Orta Anadolu nun en genç yapılarından alan kuzey-güney gidişli Konya havzası, batıda Konya fay Zonu, kuzeyde Karaömerler fayı ve doğuda Divanlar ve Göçü fayı ile sınırlanmış bir çöküntü havzasıdır. Konya çöküntüsünü (grabenini) sınırlayan söz konusu faylar egemen alarak eğim atımlı normal fay karakteri sunmaktadır. Ancak az da olsa doğrultu atım bileşenine de sahiptirler. Kuvaterner yaşlı kayaçları kesen bu faylar büyük bir olasılıkla aktif veya potansiyel açıdan aktif faylardır. Bölgede bulunan Akşehir Fayı, Tuzgölü fayı ve 66
Ecemiş fayı Konya ili merkezi için potansiyel tehdit oluşturabileceği gibi, Konya havzasının batı kenarını sınırlayan Konya fay zonu da Konya ovası içinde yer alan yerleşim birimleri için deprem açısından risk oluşturmaktadır. Neo-tektonik konum açısından, Konya nın da içinde yer aldığı kesim Orta Anadolu Ovalar Bölgesi olarak tanımlanır (Şengör ve Yılmaz, 1981). Bölgenin ana morfolojisini yükseltiler ile ovaları sınırlayan değişik gidişli, egemen alarak yanal atım da sunan normal faylar şekillendirmiştir. Bu blok faylanmalar sonucu yükselen kesimler dağlık, çöken kesimler ise ovaları oluşturmuştur. Yükseltilerde yaşları Paleozoyik-Eosen (570-22,5 milyon yıl) arasında değişen ve Paleo (eski)-tektonik rejime bağlı olarak deforme olmuş, kırklanmış temel kayaçları yüzeylerken, yükseltiler arasındaki çöküntü havzalarında egemen olarak Miyosen-Güncel (22,5-0 milyon yıl) yaşlı gölsel, karasal ve volkanik kayaçlar yüzeylemektedir. Bölgede yükseltileri sınırlayan en önemli faylar Akşehir fayı, Tuzgölü fayı, Beyşehir fayı ve Emirdağ fayıdır (Koçyiğit 1984, Görür ve diğ., 1984). Bunların yanı sıra İnsuyu fayı, Ilgın fayı, Eldeş fayı, Güvenç fayı, Altınekin fayı ve Konya ovasını sınırlayan Konya fay zonu, Abazdağı fayı, Karaömerler fayı, Divanlar fayı ve Göçü fayı yörenin diğer önemli neo-tektonik unsurlarını oluşturur (Özcan ve diğ., 1990; Ulu ve diğ., 1994; Eren, 1993, 1996 ve 2000). Söz konusu kenar faylarının dışında gerek yükseltiler, gerekse ovalar içinde farklı uzunluk ve gidişlerde çak sayıda fay bulunmaktadır. Bu fayların büyük bir bölümü yaklaşık 15 milyon yıldan itibaren neo-tektonik rejime bağlı olarak oluşmuş ve büyük bir çoğunluğu günümüze kadar aktifliğini korumuş veya potansiyel olarak aktif olabilecek faylardır. Bölgenin en önemli fayı alan KB-GD gidişli Akşehir fayının bulunduğu kesim Argıthanı sismik boşluğu olarak tanımlanmış ve bu fayın gelecekte önemli depremler oluşturabileceği varsayılmıştır (Demirtaş ve Yılmaz, 1996). Konya İli merkezinin de içinde yer aldığı Konya ovası ortalama 1000 m kotuna sahip, batıda Konya fay zonu (Konya fayı, Özcan ve diğ., 1990), kuzeyde Karaömerler fayı (Eren, 1996), ve doğuda Divanlar fayı (Özcan ve diğ., 1990) ile Göçü fayı ile sınırlı bir çöküntü havzasıdır. Konya ya en yakın olan fay Konya Fay Zonudur. Konya Fay Zonu (KOFZ), Konya nın hemen batısında 500 evler ile Dikmeli arasından geçmekte ve ova içinde yaklaşık 50 km lik bir uzunlukta izlenmektedir. Fay zonu, Konya kuzeyinde Elmaağaç Tepe ile Yazır Mahallesi arasında en az 5 km lik bir genişliğe sahiptir. KOFZ nun hareketlerine bağlı olarak Konya ili merkezinin de bulunduğu kesim merdiven basamakları şeklinde aşağıya doğru çökmüş, batı kesimi ise yükselmiştir. Yapılan jeolojik gözlem ve analizler (Sondaj verileri, Kılavuz düzeylerin yüzeyleme rakımları vb.) Konya fay zonunun hareketlerine bağlı olarak Yazır ve Elmaağaç arasında en az 850 metre düşey atımın varlığı belirlenmiştir. Konya fay zonuna ilişkin değişik boyutlardaki bu faylar yöredeki Kuvaterner yaşlı alüvyonu kesmektedir. Bu da Konya fay zonunun çok genç bir fay olduğunu ve jeolojik olarak çok yakın sayılacak geçmiş dönemlerde hareket ettiğini gösterir. Konya fay zonuna ait bu faylardan Yazır fayı, havzanın Kuvaterner dönemi içindeki gelişimine ışık tutacak niteliktedir. Yazır fayı (YAF),Konya havzasını batıdan sınırlamış Konya fay zonunun doğusunda yer alan ve toplam uzunluğu 10 km ye varabilen kademeli olarak sıralanmış ve farklı uzunluklardaki bölümlerden oluşmuş bir faydır (Eren, 2001, 2003a ve 2003b). KKD-GGB gidişli Yazır fayı 67
(YAF), yörede yüzeyleyen Miyosen-Pliyosen yaşlı gölsel kireçtaşları ile Kuvaterner yaşlı karasal kırıntılılardan yapılı ova çökellerini kesmektedir. Konya merkeze bağlı Parsana ve Yazır mahalleleri arasındaki taş ocağı yarmalarında, YAF gölsel kireçtaşları ile karasal havza çökellerini yan yana getirmiş ve bu faylanma ile gölsel kireçtaşları göreli olarak yükselirken, Kuvaterner yaşlı havzaya ait en genç karasal çökeller çökmüştür. Konya ovasını kuzeyden sınırlayan Karaömerler fayı ise yaklaşık doğu-batı gidişli ve kuzeye doğru eğimlidir. Karaömerler çevresinde belirgin bir morfoloji oluşturmakta ve kuzey-güney gidişli transfer veya doğrultu atımlı faylarla sık sık kesilmektedir. Fay boyunca Karaömerler batısında, askıda kalmış alüviyal yelpaze çökelleri gözlenir. Ovayı doğudan sınırlayan Divanlar fayı ise kuzey güney gidişli ve batıya doğru eğimli olup, KOFZ ile beraber bir graben yapısı oluşturur. Divanlar fayı boyunca alüviyal yelpaze çökellerinin askıda izlendiği basamaklı bir yapı belirgin bir şekilde gözlenir. Divanlar fayı kuzeyde Aksaray yolu güneyinde doğu kuzeydoğubatı güneybatı gidişli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidişli Göçü fayı ile kesilmiştir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Doğu kuzeydoğu-batı güneybatı gidişli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidişli Göçü fayı ile kesilmiştir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Konya bölgesinde aktif veya potansiyel alarak aktif, önemli uzunluklarda faylar bulunmaktadır. Bu faylar çevre il ve ilçeler için potansiyel açıdan tehdit oluşturur. Ancak bilinen tarihsel dönem içinde (son 5OO yıl) bu faylara bağlı olarak gelişmiş yıkıcı depremler oldukça nadirdir. Bu durum ana olarak, söz konusu fayların oluşturduğu depremlerin tekrarlanma aralıklarının oldukça uzun (yüz yıllar veya bin yıllar) olmasından kaynaklanmaktadır. Bu özelliği ile Konya bölgesi deprem riski açısından Türkiye nin en az risk taşıyan bölgelerinden biri olduğu (deprem tekrarlanma aralığının çok geniş olması ile) açıktır. Ancak bu Konya da hiçbir zaman yıkıcıdeprem olmaz anlamına gelmemektedir. Konya grabenini çevreleyen fayların yukarıda değinilen tektonik özellikleri yörenin, Konya fay zonunun oluşturabileceği 6-6.5 büyüklüğünde bir depremden etkilenebileceğini göstermektedir. Ayrıca Konya Fay zonu hareket etmezse bile bölgede önemli uzunluklara varan Akşehir fayı, Tuz gölü fayı ve Ecemiş fayı gibi faylar bulunmaktadır. Bu fayların hareketlerinin de Konya ovasını etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle bu faylardan Akşehir fayına paralel faylar, Konya batısına kadar uzanmaktadır. Akşehir fayı ortalama olarak 25 yılda bir defa büyüklüğü 6 ya varan depremler oluşturur (Eren, 2000). Bu fayın Konya ya yaklaşık 100 km uzaklıktaki kesimlerinin kırılmasının oluşturduğu depremler Konya il merkezini az da olsa etkilemiştir. Bu fayın Konya ya daha yakın kesimlerinin önümüzdeki yıllarda kırılmasına bağlı olarak oluşacak depremlerin ova içindeki özellikle çok katlı yapılarda (malzeme büyütmesi ve rezonans nedeniyle) ciddi hasarlar oluşturabileceği düşünülmelidir. Dünyada oluşan depremlerden çıkarılan sonuçlar, deprem odağından yüzlerce kilometre uzaklıkta olsalar bile, alüviyal zemin üzerinde yapılan çok katlı binaların depremlerden zarar gördüklerini ve yıkıldıklarını göstermiştir. 68
Proje alanı 18 Nisan 1996 tarihli Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Türkiye Deprem Haritası verilerine göre 4. Derece deprem alanı içerisinde yer almaktadır. Proje alanı da gösteren Konya İli Depremsellik Haritası Şekil 8 de verilmiştir. Şekil 10. Konya İli Deprem Haritası 4.3.5. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje alanı mera vasfında olup kurak bir arazidir. Taşlık, kayalık bir yapıya sahip olup üzerinde önemli sayılacak toprak örtüsü birikimi oluşmamıştır. Bu nedenle faaliyet öncesinde mevcut nebati toprak örtü kazılmasına gerek olmayacaktır. Faaliyet sonrası (maden işlemi terk edilirken) proje alanında doğaya yeniden kazandırma çalışmaları kapsamında terkedilen alanın üzeri nebati toprak ile kaplanıp ağaçlandırılacaktır. Projede üretim faaliyetleri esnasında yapılacak patlatma işlemi ve açılacak basamaklarda jeolojik etkiler dikkate alınacaktır. Açılacak basamaklarda duraylılığın sağlanması için zeminin yapısı dikkate alınacak ve şev açısı zeminin sağlamlığına göre verilecektir. İşletme sonrasında da rehabilitasyon çalışmalarında da oluşturulacak basamaklarda jeolojik etkiler dikkate alınacaktır. 69
4.4. Hidrojeolojik Özellikler 4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Tesis yeri ve yakın çevresinde sürekli akış gösteren dere bulunmamaktadır. Akiferler: Yeraltı suyu taşıyan formasyonların yayılım derinlik ve kalınlıkları Konya ovasında su taşıyan formasyonlar Paleozoik mermerleri, Mesozoik kalkerleri, neojen kalkerleri ve alüvyonlardır. Paleozoik Mermerler: Konya ovasının kuzeyinde mostra veren bu mermerler Konya ovasına doğru bir yayılım göstermezler. Gösterseler bile, bu erişilebilecek derinlikte değildir. Yalnız Konya ovasının kuzey ve kuzeydoğusunda paleozoik mermerler faylı oldukları için sondajla bu mermerlere erişebilmek çoğu kez mümkün değildir. Paleozoik mermerlerin mostralarında görünür kalınlıkları 400 m civarındadır. Derinlikleri hakkında kesin bilgi yoktur. Ovada açılmış kuyuların hiçbiri paleozoik mermerlere erişemediği gibi jeofizik ölçülerle de erişernerniştir. Mesozoik Kalkerler: Arazinin kuzeyinde mostra veren kretase kalkerlerinin ovada neojen kalkerleri altında yayılım göstermeleri mümkündür. Gerek sondajla gerekse elektrikli sondajlarla da kretase kalkerlerine erişilmesi mümkün olamamıştır. Bu kalkerlerin boşluk ve çatlaklarından yeraltı suyu temini mümkün olmamaktadır. Neojen Kalkerleri: Konya ovasında en önemli akiferi teşkil eder. Neojen kalkerleri ovanın batısında, güneyinde ve kuzeydoğusunda geniş bir alanda mostra vermişlerdir. Kalınlıkları hakkında kesin bir bilgi yoktur. Ancak 250 m'den fazladır. Derinlikleri ise muhteliftir. Konya'nın kuzeyinde Tömek doğusunda ovanın orta kısımlarında Acıdört ve Tatlıkuyu köyleri çevresinde neojen kalkerlerinin derinliği 100 rn'yi bulmaktadır. Doğu fayının doğusunda neojen kalkeri derinliği azalmaktadır. Alüvyon Konya ovasında pliosenden ayırt edilememektedir. Daha önceki bölümlerde, bölgenin genel jeolojisinde de belirtildiği gibi, plio-kuvaterner olarak adlandırılan genç çökeller bütün ovanın yüzeyini kaplar. Kalınlıkları ve litolojik özellikleri ovanın her tarafında aynı değildir. Akifer özelliği gösteren göl çökelleri, genellikle ova tabanındaki düşük katlarda yer almaktadır. Konya'nın batısındaki 70
yüksekliklerde mostra veren serpantinler güneye doğru ovada da yayılım gösterirler. Yeraltı suyu seviyesının en düşük olduğu aylar Kasım, Aralık ve Ocak aylarıdır. Bu aylarda yağışların artması ve buharlaşmanın asgariye inmesi sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde yavaş yavaş bir yükselme görülür. Yeraltı suyu seviyesinin en yüksek olduğu aylar Nisan, Mayıs ve Haziran aylarıdır. Bu aylardan sonra buharlaşmanın artması ve yağışın azalması sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde azalma olmaktadır. Faaliyet alanı dilekçi formasyonundan oluşmaktadır. Formasyon çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı, kireçtaşı, killi kireçtaşı ve volkanitlerden meydana gelmekte olup, su tutma kapasitesi bulunmamaktadır. Tesisin bulunduğu alan Cihanbeyli-Yeniceoba-Kulu Ovaları içerisinde kalmaktadır. Bu alanlar içerisinde ise su durumu şu şekilde açıklanabilir: Cihanbeyli Ovası'nda akifer karakteri gösteren formasyon Üst Miyosen yaşlı kireçtaşlarıdır. Bunların dışında Pliyosen yaşlı kum ve çakılları da önemli miktarda olmamakla birlikte yeraltı suyu taşır. Kireçtaşları, Cihanbeyli'nin batısında çok geniş alanlarda mostra verirler. Bu kesimde kireçtaşlarının yüzeyde görünür kalınlıkları 60 ile 100m arasında değişmektedir. Kulu Ovası'nda alüvyonu oluşturan kum ve çakıllarla Pliyosen yaşlı çakıltaşları en önemli su taşıyan birimlerdir. Kulu ilçesinin batısında geniş alanda yayılım gösteren Eosen yaşlı fillişin kumtaşı seviyeleri de yer yer yeraltı suyu bulundurur. Alüvyonun bu çevredeki kalınlığı 20-30m. kadardır. 4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Proje alanı içerisinde ve civarında herhangi bir su kaynağı bulunmamaktadır. 4.4.3. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı) Yeraltı suyu seviyesinin en düşük olduğu aylar Kasım, Aralık ve Ocak aylarıdır. Bu aylarda yağışların artması ve buharlaşmanın asgariye inmesi sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde yavaş yavaş bir yükselme görülür. Yeraltı suyu seviyesinin en yüksek olduğu aylar Nisan, Mayıs ve Haziran aylarıdır. Bu aylardan sonra buharlaşmanın artması ve yağışın azalması sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde azalma olmaktadır. Konya ili dahilinde büyük oranda yeraltı suyu sıkıntısı çekilmektedir. Son yıllardaki kuraklık ve dengesiz yeraltı suyu kullanımlarından dolayı, yeraltı suyu seviyeleri 300 metreye kadar düşmektedir. Proje 71
alanında yeraltı suyu bulunmaktadır. Söz konusu kuyu daha önceki dönemlerde açılmıştır. Tesiste bulunan kuyu kullanılmayacaktır. Dolayısıyla tesiste yeraltısuyu kullanılmayacaktır. Yakın çevrede yaklaşık 750-1000 metre batıda bulunan taş ocağı ve asfalt plent tesislerinde yeraltı suyu kullanımları bulunmamaktadır. Buralarda bulunan yeraltı suyu seviyeleri alınan bilgilere göre 200-250 metre derinlikte olduğu belirtilmiştir. Cihanbeyli ve Kulu ovalarında yer yer bataklıklar oluşmaktadır. Özellikle Gölyazı kasabası çevresinde çok geniş alanlar, yağışlı dönemlerde bataklık halini almaktadır. Bu kesimlerde yeraltı suları yüzeye çok yakındır. Cihanbeyli batısında uzanan bir fay boyunca yer yer kaynaklar oluşmuştur. Bunlardan en önemlileri Pınarbaşı ve İnsuyu kaynaklarıdır. Bu kaynaklar nedeniyle yeraltı suyu yüzeye çıkar ve İnsuyu Deresi'ni oluştururlar. Dere daha sonra Tuz Gölü'ne ulaşır. Kulu çevresinde ise yüzey ve yeraltından boşalan sular Değirmenözü derisi aracılığıyla tektonik olarak oluşmuş olan Düden Gölü'ne boşalırlar. Cihanbeyli ve Kulu çevresinde yeraltı suyu seviyesinin derinliği çok değişim gösterir. Cihanbeyli'nin doğusunda derinlik 0.5 10 m arasında olmasına karşılık batıyadoğru gidildikçe 30 m kadar düşmektedir. Kulu çevresinde yeraltı suyu seviyesi yüzeye çok yakındır ve 1,5 2 m arasındadır. Cihanbeyli ve Kulu Ovaları'nda yeraltı suyunun akım yönü genelde kuzeybatıdan güneydoğuya doğrudur. Konya ili sınırları içerisindeki yer altı su kaynakları havzalara ayrılarak incelenmiştir. Bu havzalar ve havzalardan çıkabilecek emniyetli yer altı suyu miktarları şöyledir. a) Konya-Çumra-Karapınar Havzası (330 hm³/yıl) b) Sarayönü-Kadınhanı-Ilgın-Yunak Havzası (300 hm³/yıl) c) Beyşehir-Seydişehir Havzası (112.6 hm³/yıl) d) Akşehir Havzası (32 hm³/yıl) e) Cihanbeyli- Kulu Havzası (18 hm³/yıl) f) Altınekin Ovası (30 hm³/yıl) Konya Ovası nın drenaj alanındaki sular Orta tuzlu, az sodyumlu C2S1 sular sınıfındandır. Ova kesiminin ortalarında ise tuz oranı artar. Sular genellikle Yüksek tuzlu, az sodyumlu C3S1 sınıfındandır. 72
Tablo 35. Yeraltı Su Kaynakları Kaynak Debi(lt/sn) Sertlik (Frs) Çayırbağı 50 17 Dutlu 60 18 Mukbil 13 16 Beypınarı 14 16 Kırankaya 9 14 Faaliyet sahasının bulunduğu bölge yeraltı suyu kullanımına kapalı alandır. Faaliyet kapsamında yeraltı suyu kullanımı söz konusu değildir. 4.4.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin inşaat ve işletme aşamalarında faaliyet alanı çevresinde kuru dere yatakları bulunmamaktadır. Oluşabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususunda gerekli önlemler alınacaktır. 2872 Sayılı Çevre Kanunu, 167 sayılı Yer altı suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Yer altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 nolu Başbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında yüzey ve yer altı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler alınacaktır. 4.5. Hidrolojik Özellikler 4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Proje alanı içerisinde sürekli akış gösteren herhangi bir akarsu mevcut değildir. Proje alanı içerisinde kuru dere yatağı bulunmamaktadır. Faaliyet alanının 1 km çaplık çevresinde içme, kullanma ve sulama amaçlı büyük su kaynakları bulunmamaktadır. 73
4.5.2. Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu a) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Faaliyet alanı ve yakın çevresinde herhangi bir baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alan bulunmamaktadır. Projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali olmayan su kaynakları ise; Meram Çayı Proje alanına oldukça uzakta bulunan Meram Çayı Konya nın kuzeybatısında, Başarakavak Köyü civarında bulunan Akdağ yamaçlarındaki pınarlardan çıkar. Altınapa köprüsünden sonra Meram deresini alarak, Meram çayı adı ile Konya nın Meram mevkiinde ovaya ulaşır, üzerinde Altınapa barajı bulunmaktadır. Meram Çayı proje alanına 40 km mesafede olup, projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali bulunmamaktadır. Altınapa Barajı Konya ilinde, Meram Çayı üzerinde, sulama ve içme suyu temini amacı ile 1963-1967 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 325.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 32,00 m, normal su kotunda göl hacmi 15,00 hm 3, normal su kotunda göl alanı 2,20 km²'dir. 1.400 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermekte, yılda 38 hm3 içme-kullanma suyu temini sağlamaktadır. Altınapa Barajı proje alanına 45 km mesafede olup, projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali bulunmamaktadır. Tablo 36. Altınapa Barajı Özellikleri Altınapa Barajı Barajın yeri Amacı Nehir Konya Sulama, İçme Suyu Meram Çayı Başlangıç-bitiş tarihi 1963-1967 Gövde dolgu tipi Kaya Göl hacmi 15 hm 3 Göl alanı 2.20 km 2 Yıllık içme suyu 38 hm 3 74
Tablo 37. Altınapa Barajına ait Hidrolojik Bilgi (DSİ) Drenaj Alanı (km2) 589 Ortalama Yıllık Yağış (mm) 315 Yıllık Ortalama Akım (tahmini m 3 ) 32.106 Sille Deresi Meram çayının kuzeyinden akmaktadır. Güvenlik dağlarından çıkar. Meram çayı ve Sille deresinde su kalitesi çok iyi olup, kurak mevsimde, tuzlulukları biraz artacak fakat uygunluk limitlerini aşmamıştır. Sille Deresi proje alanına 35 km mesafede olup, projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali bulunmamaktadır. Sille Barajı Konya İlinde Sille Çayı üzerinde, sulama e taşkın kontrolü amacı ile 1953-1960 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 320.000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 39,00 m dir. Normal su kotunda göl hacmi 3,10 hm 3, normal su kotunda göl alanı 0,20 km 2 dir. 260 hektarlık bir alana sulama hizmeti verilmektedir. Sille Barajı proje alanına 35 km mesafede olup, projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali bulunmamaktadır. Tablo 38. Sille Barajı Özellikleri Sille Barajı Barajın yeri Amacı Nehir Konya Sulama, İçme Suyu Sille Çayı Başlangıç-bitiş tarihi 1953-1960 Gövde dolgu tipi Kaya Göl hacmi 3.10 hm 3 Göl alanı 0.20 km 2 Yıllık içme suyu - hm 3 75
Hatip Kaynağı Hatip in hemen batısında kalker-serpantin kontağından boşalan bu kaynağın debisi 27 lt/sn dir. Hatip kaynağı, orta tuzlu, az sodyumlu suları karakterize eder. Hatıp Kaynağı proje alanına 63 km mesafede olup, projeden direk veya dolaylı olarak etkilenme ihtimali bulunmamaktadır. Tablo 39. Hatip Kaynağının Özellikleri (DSİ) Adı Mevkii Çıktığı Formasyon Kaynak Tipi Adedi Debisi (lt/sn) Takribi Kodu (m) Hatip Hatip Köyü Mesozoyik Çatlak 1 27 1150 İçi Kalker b) İçme, Kullanma, Sulama Amaçlı Kullanım Durumları Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir sulama amaçlı kaynak bulunmamaktadır. 4.5.3. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) Proje alanı içerisinde ve civarında herhangi bir su kaynağı bulunmamaktadır. Projenin inşaat (hazırlık), işletme ve işletme sonrası aşamalarında bu su kaynaklarından faydalanılmayacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak personel için gerekli olan kullanım suyu damacanalar ile satın alma yolu ile karşılanacaktır. Temin edilecek su; proses esnasında kullanılmayacak sadece çalışacak olan personelin ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile kullanılacaktır. Faaliyetin inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelecek olan tozu bastırmak için ihtiyaç duyulacak olan su tanker ile Karaömerler Köyünden sağlanacaktır. 4.5.4. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje alanı yakınında yüzey suyu bulunmamaktadır. 76
4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler 4.6.1. Bölgesel ve proje alanı meteorolojik ve iklimsel özellikler Konya ili, yarı kurak, hafif denizel iklim özellikleri gösteren bir ildir Bölge genelinde yarı kurak olmakla birlikte, hafif Akdeniz iklimi etkisinde kalmaktadır. Yağışın az olmasına rağmen mevsimlere göre homojen dağılım gösterdiği için yaz aylarında şiddetli su fazlalığı görülmemektedir. Bölgenin güneyinde her ne kadar Torosların uzandığı dağlık alan doğal sınırı oluştursa da Akdeniz iklimi hafif de olsa bölgede etkisini göstermektedir. Projenin bulunduğu Konya-Selçuklu bölgesi karasal iklim kuşağındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlıdır. Yıllık ortalama sıcaklık 11,5 ºC dir. Rastlanan en yüksek sıcaklık 40 C, en düşük ise -28,2 C dir. Yılın ortalama 10 gününde sıcaklık -10 C den düşüktür. Don olayı görülen gün sayısı 100 dür. Don 14 Eylül ile 15 Mayıs arasında görülebilir. Ortalama nisbî nem 60 tır. Konya da yaklaşık 23 gün sisli geçer ve Türkiye de bu konuda başta gelir. Bunda şehrin bir çanak içinde kurulmuş olmasının da büyük rolü vardır. Proje alanına Konya Meteoroloji İstasyonu 1970-2012 bülteni verileri kullanılmıştır. Basınç Konya ili meteorolojik verilerine bakıldığında (1970 2012) yıllık basınç ortalaması 898,02 hpa, maksimum basınç ortalaması 915,2 hpa, minimum basınç ortalaması 877,96 hpa olarak bulunmuştur. Basınç (hpa) Tablo 40. Ortalama, Minimum, Maximum Basınç Değerleri(hPa) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ort. 899,4 897,7 896,8 895,9 897,1 896,7 895,5 896,3 898,8 900,8 901 900,3 898,02 Max. 917,4 913,8 913,3 907,7 905,6 905,7 902,9 902,4 907,2 910,1 911,8 915 915,2 Min. 873,8 877,2 876,7 883 886,3 887,4 887,4 889,3 888,6 889,7 884,3 881,5 877,96 Sıcaklık Konya ili meteorolojik verilerine bakıldığında (1970 2012) yıllık sıcaklık ortalaması 11,44 C, maksimum sıcaklıkların ortalaması 17,87 C, minimum sıcaklıkların ortalaması 5,36 C olarak bulunmuştur. Tablo 41. Ortalama, Minimum, Maksimum Sıcaklık Değerleri( C) Sıcaklık( C) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama -0,4 1,1 5,6 11 15,7 20,1 23,5 22,9 18,6 12,4 5,7 1,1 11,44 Maximum 4,4 6,8 12 17,6 22,2 26,7 30,1 29,9 26,2 20,1 12,5 6 17,87 Minimum -4,4-3,5-0,1 4,6 8,6 12,8 16,1 15,5 11,2 6 0,4-2,8 5,36 77
Yağış Konya ili meteorolojik verilerine göre (1970 2012) yıllık toplam yağış ortalaması 26,68 mm, maksimum yağış ortalaması 38,23 mm olarak bulunmuştur. Tablo 42. Toplam, Maksimum Yağış Değerleri(mm) Yağış Ort. (mm) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Toplam 33,3 25,2 25,8 38,1 41,1 23,9 7,8 5,8 10,4 33,6 33,8 41,4 26,68 Maximum 34,6 28,2 30,9 29,9 40,9 34,6 25,6 20,8 32,4 64,5 56,1 60,3 38,23 Nem Konya ili meteorolojik verilerine göre (1970 2012) yıllık bağıl nem ortalaması 59,52, minimum nem ortalaması 8,83 mm olarak bulunmuştur. Tablo 43. Ortalama, Minimum Bağıl Nem Değerleri (%) Bağıl nem(%) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama 76,6 71 63,1 58,3 55,8 48,1 42,6 43,6 47,5 60,1 70,5 77,1 59,52 Minimum 11 16 8 9 8 8 3 8 5 9 7 14 8,83 Buharlaşma Konya ili meteorolojik verilerine göre (1970 2012) yıllık buharlaşma ortalaması 106,55 mm, maksimum buharlaşma 9,74 mm olarak bulunmuştur. Tablo 44. Buharlaşma Değerleri (mm) Yüzey Buharlaşma (mm) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama - - - 93,6 160,1 213,3 268,9 248,7 175,8 101,3 16,4 0,5 106,55 Maksimum - - - 14 14,6 18,2 20 16,2 14,2 10 7,5 2,2 9,74 Sayılı günler Konya ili meteorolojik verilerine göre (1970-2012) yıllık ortalama sisli günler sayısı 2,4, yıllık ortalama kar yağışlı günler sayısı 2,0, yıllık ortalama karla örtülü günler sayısı 1,98, yıllık ortalama dolulu günler sayısı 1,0, yıllık ortalama orajlı günler sayısı 1,42 ve yıllık en yüksek kar örtüsü kalınlığı 40 cm dir. 78
Rüzgâr Tablo 45. Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık N 2549 2096 2149 1766 2196 2822 3471 3119 2689 2607 2186 2405 2504 NNE 2788 2385 2753 2158 2923 3430 4766 4513 3508 3488 3340 3136 3266 NE 1092 1101 1085 1108 1501 1902 2402 2684 2134 1739 1428 1336 1633 ENE 1043 986 1327 1395 1491 1507 1791 2149 2169 1920 1599 1212 1549 E 772 616 901 1001 946 821 771 1001 1112 1183 1134 857 926 ESE 1237 1099 1252 1225 1192 721 686 825 1077 1433 1586 1426 1146 SE 1335 983 1199 1158 1098 622 598 666 859 1302 1348 1290 1038 SSE 2713 2453 2117 1916 1679 973 817 915 1196 1704 2072 2575 1761 S 1921 1522 1699 1419 895 595 435 494 654 1015 1344 1959 1163 SSW 2247 2114 2102 2044 1454 1013 583 631 742 1176 1587 2352 1504 SW 962 964 1107 1306 1091 779 417 302 605 827 898 975 853 WSW 807 1053 1156 1436 1491 1217 789 666 948 1052 787 938 1028 W 559 788 994 1278 1434 1242 982 939 1016 1036 762 701 977 WNW 999 1252 1881 2250 2488 2639 2506 2327 2344 1631 1050 957 1860 NW 1084 1165 1839 1833 2195 2558 2491 2152 2201 1765 1522 1095 1825 NNW 2127 2127 2548 2207 2570 3221 3519 3386 2557 2263 2081 2081 2557 Konya ili meteorolojik verilerine (1970-2012) bakıldığında en hızlı esen ortalama rüzgâr hızı 1,72 m/s ve kuzey-kuzeydoğu yönündedir. Tablo 46. Yönlere Göre Rüzgârın Ortalama Hızı(m/s) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık N 1,5 1,6 1,7 1,6 1,7 1,9 2,1 1,9 1,5 1,3 1,2 1,4 1,61 NNE 1,4 1,5 1,7 1,6 1,9 2,1 2,4 2,2 1,8 1,5 1,3 1,2 1,72 NE 1,2 1,5 1,7 1,7 1,8 2,1 2,4 2,3 1,8 1,4 1,1 1,1 1,67 ENE 1,1 1,2 1,4 1,6 1,6 1,8 2 1,9 1,6 1,2 1 1 1,45 E 1,2 1,2 1,4 1,5 1,5 1,6 1,7 1,7 1,5 1,1 1 1,1 1,38 ESE 1,2 1,2 1,3 1,4 1,4 1,3 1,5 1,5 1,3 1 0,9 1 1,25 SE 1,4 1,3 1,5 1,6 1,5 1,5 1,5 1,5 1,4 1,1 1 1 1,35 SSE 1,4 1,6 1,6 1,7 1,5 1,4 1,4 1,4 1,3 1,2 1,2 1,2 1,40 S 1,4 1,6 1,7 1,8 1,3 1,3 1,3 1,3 1,2 1 1,3 1,2 1,36 SSW 1,4 1,7 1,8 1,9 1,6 1,5 1,5 1,4 1,3 1,3 1,3 1,2 1,49 SW 1,2 1,6 1,7 1,9 1,6 1,5 1,5 1,2 1,3 1,2 1,1 1,1 1,40 WSW 1 1,3 1,5 1,7 1,5 1,3 1,4 1,3 1,3 1,1 1,1 1 1,29 W 1,1 1,2 1,5 1,7 1,5 1,5 1,5 1,3 1,2 0,9 0,9 1 1,27 WNW 1,2 1,4 1,6 1,7 1,6 1,7 1,8 1,7 1,4 1,1 0,9 1 1,42 NW 1,4 1,4 1,7 1,6 1,6 1,8 1,9 1,6 1,5 1,2 1,2 1,3 1,51 NNW 1,5 1,6 1,6 1,4 1,4 1,8 1,9 1,7 1,3 1,2 1,2 1,3 1,48 79
N NNW 1,8 1,6 NNE NW 1,4 1,2 1 NE WNW 0,8 0,6 0,4 ENE W 0,2 0 E WSW ESE SW SE SSW SSE S Rüzgar Hızı Şekil 11. Yönlere Göre Rüzgar Hızı Diyagramı NNW N NNE NNW N NNE NW NE NW NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SE SW SE SSW S SSE SSW S SSE Şekil 12. Esme Sayılarına göre Ocak Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 13. Esme Sayılarına göre Şubat Ayı Grafiksel Gösterimi NNW N NNE NNW N NNE NW NE NW NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SE SW SE SSW S SSE SSW S SSE Şekil 14. Esme Sayılarına göre Mart Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 15. Esme Sayılarına göre Nisan Ayı Grafiksel Gösterimi 80
NW NNW N NNE NE NW NNW N NNE NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Şekil 16. Esme Sayılarına göre Mayıs Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 17. Esme Sayılarına göre Haziran Ayı Grafiksel Gösterimi NNW NW N NNE NE NNW NW N NNE NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Şekil 18. Esme Sayılarına göre Temmuz Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 19. Esme Sayılarına göre Ağustos Ayı Grafiksel Gösterimi NW NNW N NNE NE NW NNW N NNE NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Şekil 20. Esme Sayılarına göre Eylül Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 21. Esme Sayılarına göre Ekim Ayı Grafiksel Gösterimi 81
NW NNW N NNE NE NW NNW N NNE NE WNW ENE WNW ENE W E W E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Şekil 22. Esme Sayılarına göre Kasım Ayı Grafiksel Gösterimi Şekil 23. Esme Sayılarına göre Aralık Ayı Grafiksel Gösterimi 4.6.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje kapsamında yapılacak faaliyetlerin yerel ve bölgesel iklime etkisi beklenmemektedir. 4.7. Flora-Fauna 4.7.1. Proje alanı ve proje etki alanı flora-fauna FLORA Proje sahası Grid kareleme sistemine göre C3 karesinde yer almaktadır. Raporun flora kısmı oluşturulurken bitki türlerinin tespitinde, Tübitak Türkiye Bitkileri Veri Servisinden (TUBİVES) ve ek olarak H. Kutluk ve Burhan Aytuğ a ait Grid by Grid, Plants of Turkey çalışmasından, Davis in Flora of Turkey and East Aegean Islands adlı eserinden ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı ndan yararlanılmıştır. Vejetasyon Türkiye tamamıyla Holoarktik aleme girmekte ve bu alemin 3 bitkisel (floristik) bölgesi yurdumuzda birleşmektedir. Bunlar Akdeniz, Avrupa-Sibirya ve İran-Turan floristik bölgeleridir. Bu bölgelerin hepsinin kendisine has iklimsel özellikleri vardır. Konya, bu bölgelerden İran-Turan fitocoğrafik bölgesine dahildir. Bu fitocoğrafik bölge, genellikle 82
kurakçıl bitki türlerinin meydana getirdiği bozkırları oluşturmaktadır. Anadolu daki en yaygın vejetasyon tipidir. Genellikle ağaçsız topraklarda yetişen bozkır bitkileri çeşitlilik bakımından olağanüstü zenginliğe sahiptir. Ancak proje alanı, etki alanı ve yakın yerleşimlerdeki araziler, insan faaliyetleri sebebiyle doğal niteliklerini büyük oranda yitirmiştir. İran Turan Fitocoğrafik Bölgesi nde kalan İç Anadolu, karasal bir iklime sahiptir. Ekolojik ortam şartlarına göre bölgenin orta bölümünde 1200 m ye kadar çıkan sahalarda step topluluklarını, daha yüksekte ise yarı kurak yarı nemli koşulların bulunduğu orman örtüsü bulunmaktadır. Bölgesel olarak çeşitli durumlarda değişmekle birlikte, step sonrası üst sınırlarda meşe ve karaçam toplulukları ve orman alanları görülmektedir. Konya ili bitki örtüsü, iklim koşullarına göre değişim göstermektedir. Geniş düzlükler bozkırlarla kaplıdır. Düzlüklerinde bahar yağmurları ile birlikte otsu bitkiler yeşerir fakat yağışlar kısa sürer ve de yaz sıcaklıkları başlayınca otlar hemen kurur. Geniş düzlükler step halini alır. İlin dağlık bölgelerinde çalılık ve orman görülür. İldeki ormanlık alan 559.759 hektardır. İldeki orman yüzdesi %14,6 dır. Her ne kadar doğal stepin hakim olduğu bölgeyse de, başta aşırı otlatma ve tarım olmak üzere, birçok andropojenik etkiye maruz kalan step alanları, gittikçe daralmış, yerleşim yerlerinden uzağa çekilmiştir. Flora Türlerinin Fitocoğrafik Bölgelere Göre Dağılımı Proje alanı ve etki alanı içerisinde tespit edilen türlerin fitocoğrafik bölgeleri Tablo IV.37 de belirtilmiştir. Fitocoğrafik bölgesi tam olarak bilinmeyen veya geniş yayılışlı türler için (-) işareti kullanılmıştır. Proje alanı ve etki alanında 29 familyaya ait 77 tür tespit edilmiştir. Bu türlerin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; İran-Turan elementi 13, Avrupa-Sibirya elementi 7, Akdeniz elementi 6, şeklindedir. Geri kalan türler ise kozmopolit veya fitocoğrafik bölgesi belirsizler kategorisindedir. 83
Tablo 47. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora Türleri ve Korunma Durumları Familya ve Tür Adı Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge End. Habitat Bern IUCN (ERL) Kaynak (*) Cupressaceae Servigiller G,L,A Aceraceae Akçaağaçgiller G,L,A Boraginaceae Hodangiller L Anchusa azurea Sığır dili 5,7 L Echium Plantagineum Akdeniz 7,8 L Caprifoliaceae Hanımeligiller G,L Sambucus Cüce mürver Avrupa- 2,8 L ebulus Sibirya Compositae Papatyagiller G,L Achillea Willhelmsii Anthemis Tinctoria Civanperçemi İran-Turan 2,4,5,8 L Sarı papatya 2,4,8 G,L Bellis Perennis Koyun Gözü Avrupa- Sibirya Calendula Arvensis Centaurea lycaonica 1 G,L Nergis 3,4,5,6 G,L Peygamber çiçeği İran - Turan End. 2,5,7 L Brassicaceae Hardalgiller L Capsella bursapastoris Kuşku otu 7 L Erophila verna Çırçır otu 1 G,L Chenopodiaeae Kazayağıgiller L Convolvulaceae Sarmaşıkgiller G,L Euphorbiaceae Sütleğengiller G,L,A Fabaceae Baklagiller G,L Lathyrus Mürdümük 2,5 L aphaca Lotus aegaeus Sepik İran - Turan 2,5 L Medicago rigidua Yonca 5 G,L,A Trifolium Üçgül 1,4,8 G,L arvense Vicia cricca Efelek otu 1,2,4 L Fagaceae Kayıngiller L Quercus pubescens Tüylü meşe 1,4,7 G,L,A Graminae Buğdaygiller G,L,A Cynodon dactylon Hordeum bulbosum Köpek dişi 2,6,8 L Arpa 1 G,L,A Labiatea Ballıbabagiller L Asparagus acutifolius Kuşkonmaz Akdeniz 4,5 L,A 84
Malvaceae Ebegümecigiller L,A Papaveraceae Gelincikgiller G,L,A Acantholimon halophilum Pollygonum cognatum Çoban yastığı İran - Turan End. 2,8 L,A Madımak 7 L Rumex Kuzu kulağı 2,3 G,L,A acetosella Primulaceae Çuhaçiçeğigiller L Adonis flammea Kan damlası 2,4,8 L Ranunculaceae Düğünçüçeğigiller L Resedaceae Muhabbetçiçeğigiller L Rosaceae Gülgiller G,L,A Crataegus monogyna Alıç 1,2,7 G,L,A Rubus sanctus Böğürtlen 6,8 G,L,A Populus tremula Titrek kavak Avrupa- Sibirya 6,7 L,A Salix alba Söğüt Avrupa- 6,7 G,L,A Sibirya Tliaceae Ihlamurgiller G,L,A urticaceae Isırgangiller G,L,A (*) G :Gözlem L: Literatür A: Anket FAUNA Yapılan arazi ve literatür çalışmaları neticesinde proje alanı ve etki alanında bulunan ve bulunması muhtemel fauna türlerinden; Tablo 33 de amfibi türleri, Tablo 34 de sürüngen türleri, Tablo 35 de kuş türleri ve Tablo 36 da memeli türleri verilmiştir. İlgili tablolarda her türün familyası, Türkçe adı, populasyon yoğunluğu, IUCN (ERL) kategorisi, Red Data Book kategorisi ve Bern sözleşmesi Ek-II (kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri) ve Ek-III (korunana fauna türleri) listelerinin hangisinde yer aldığı belirtilmiştir. Bern sözleşmesi Ek-II ve Ek-III listesinde yer almayan türler için (-) işareti konulmuştur. Ayrıca fauna çalışmaları Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı nın 2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ek listelerine göre değerlendirilmiştir. Sözleşmelere uyulacağını taahhüt ederiz. 85
Tablo 48. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüler Familya ve Tür Adı Pelobatidae Pelobates syriacus Bufonidae Türkçe Adı Habitat Pop. Yoğ. Bern IUCN (ERL) Çamuradalanlar Toprak kurbağası Kara kurbağaları Gündüzleri toprak içi, üreme döneminde su birikintileri Bufo bufo Siğilli kurbağa Taşaltları ve topraktaki oyuklar Bufo viridis Gece kurbağası Taşaltı ve toprak içerisi Kaynak (*) 1 Ek-II LC G,L,A 1 Ek-III LC G,L,A 1 Ek-II LC G,L,A Hylidae Ağaç kurbağaları G,L Hyla arborea Ağaç kurbağası Ağaçlar, ağaçsı bitkiler ve otların arası 1 Ek-II LC L,A 86
Tablo 49. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüler Familya ve Tür Adı Türkçe Adı Habitat Bern IUCN (ERL) MP (*) Kaynak (**) Testudinidae Tosbağagiller Testuda graeca Adı tosbağa Kumlu, çakıllı ve kuru araziler Agamidae Kaya kelerleri Laudakia stellio Dikenli keler Kayalıklar, taş duvarlar, ağaç kovukları Tarapelus ruderatus Bozkır keleleri Az bitkili stepler, taşlı topraklı alanlar Ek-II VU Aled Ek-I G,L,A Ek-II Ek-I L,A Lacertidae Kertenkeleler G,L Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Az bitkili açık alanlar, taşlı topraklı zeminler Scincidae Parlak kertenkeleler Ek-III Ek-II Ek-I G,L,A L Colubridae Yılanlar Coliper caspius Hazer yılanı Taşlık dere kenarı, tarla, bataklık Coronella austriaca Avusturya yılanı Çayır, orman kenarı, kumluk, çalılık Elaphe hohenackeri Kafkas yılanı Açık arazi, ormanlık kısımlar, tarla ve bahçe araları Elaphe guatorlineata Sarı yılan Ormanlık, çalılık ve taşlık alanlar, tarla, bahçe Natrix tesellata Su yılanı Su içi ve kenarları Ek-III Ek-I L,A Ek-II Ek-I L Ek-III Ek-I L Ek-II Ek-I L,A Ek-II Ek-I G,L,A Kaynak: Demirsoy, A. 1996, Sürüngenler.Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No:90-K-1000-90.Ankara (*)=2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (**)= Kaynak; G:Gözlem L:Literatür A:Anket 87
4.7.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında flora-fauna üzerine etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projeye konu faaliyet sahada işletilen kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışıdır. Sahada ocak alanı mevcut olduğundan ve kırma-eleme tesisi kurulu durumda olduğundan arazi düzenlemesi yapılmayacaktır. Kapasite artışının gerçekleştirileceği proje alanında yer yer cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada üretime yeni başlanacak alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu değildir. Sahada yıllık üretim miktarında kapasite artışı yapılacak olup, herhangi bir arazi hazırlık ve inşaat faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir. Sahada üretimi biten alanlarda öncelikli olarak basamakların şev açıları tehlike arz etmeyecek şekilde düzenlenecek, büyük çukurların oluşması önlenecek; üretim esnasında çıkarılan ekonomik olarak değerlendirilemeyen kısımların oluşması halinde bu malzeme basamak düzenlenmesinde kullanılarak alan bitkilendirmeye hazır hale getirilecektir. Ayrıca dışarıdan bitkisel toprak satın alınarak düzenlenen kısımlara serilecektir. Bitkisel toprak tabakası ekim ve bitkilendirme mevsiminin hemen öncesinde sahaya serilecek ve mekanik yöntemler kullanılarak düzenleme yapılacaktır. Böylelikle saha çevresinde mevcut vejetasyonun sahada yetişmesi için zemin hazırlanmış olacaktır. Proje alanında erozyon ve sedimantasyon kontrolü ile ilgili olarak doğal vejetasyonun yetişmesi sağlanarak alan doğaya yeniden kazandırılacaktır. Doğaya kazandırma sonucu yetiştirilecek bitkilerle erozyon ve sedimantasyona karşı gerekli tedbirler alınmış olacaktır. Sonuç olarak, arazinin hazırlanması ve işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Sahada gerçekleşen faaliyetten ötürü, fauna listelerinde belirtilen ve Bern Sözleşmesi yle koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine, faaliyetle ilgili olarak hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alı konması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyette T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır. Bern Sözleşmesi 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Projeye konu alanda gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, 88
Bern Sözleşmesi hükümlerine, taraf olduğumuz CITES Sözleşmesi kararlarına uyulacak, IUCN tehlike kategorilerine giren türler ve diğer fauna türleri üzerine faaliyet ile avlanma, yumurtalara zarar verme gibi olumsuz baskılar yapılmayacaktır. Ayrıca söz konusu alana ait fauna ve flora türlerinin ticareti söz konusu olmayacaktır. Bu yüzden mevcut yaban hayatının nesli tehdit edilmemiş olacaktır. 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) 4.8.1. Proje alanı ve proje etki alanı koruma alanları Proje alanı sulama projeleri içerisinde değildir. Proje alanı ve yakın civarında; nüfusça yoğun alanlar, kültürel, arkeolojik, vb. önemi olan alanlar bulunmamaktadır. Proje alanı içerisinde erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler yoktur. Sahanın bulunduğu alan ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanı yoktur. b) Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje alanının etki alanı içinde ve yakın çevresinde herhangi bir, Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiat Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri bulunmamaktadır. 89
1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları, içerisinde yer almamaktadır. 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları içerisinde yer almamaktadır. 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 2. maddesinin a - Tanımlar bendinin 1.,2.,3. ve 5. alt bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 3386 sayılı kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları içerisinde yer almamaktadır. 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Yapılan Değişikliklere Dair Yönetmeliğinde tanımlanan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 05.05.2009 Tarih 27219 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği" nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri, 2872 sayılı (Değişik 26/04/2006 tarih ve 5491 sayılı Kanun) çevre kanununun 9. maddesi uyarınca bakanlar kurulu tarafından özel çevre koruma bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 90
29.04.2009 Tarih ve 27294 Çevre Kanunu nu uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler içerisinde yer almamaktadır. 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. yer almamaktadır. 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, içerisinde 30.01.2002 tarihli ve 24656 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ve 26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair Yönetmeliği nde belirtilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 91
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar 20/2/1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanlarında belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları, içerisinde yer almamaktadır. 12/6/1981 tarih ve 17368 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 23/10/1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 14/2/1983 tarih ve 17959 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 17/5/1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların 92
Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar içerisinde yer almamaktadır. 27/7/2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi içerisinde yer almamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biyogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.), içerisinde yer almamaktadır. Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, içerisinde yer almamaktadır. Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, içerisinde yer almamaktadır. Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, içerisinde yer almamaktadır. Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, içerisinde kalmamaktadır. 93
4.8.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında koruma alanlarına etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir koruma alanı bulunmadığından, herhangi bir etkileşim olmayacaktır. Proje alanı etrafındaki yerleşim yerlerinin faaliyetten dolayı olumsuz etkilenmemesi için alınabilecek önlemler aşağıda sıralanmıştır. Bitkisel toprak sıyırma işlemlerinde oluşabilecek toz emisyonlarını kontrol altında tutmak için açık alanlarda sulama yapılacaktır. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinin özellikle toz oluşumuna sebep olabilecek tüm üniteler kapalı ortam içerisine alınacaktır. Nakliye esnasında toz oluşumunu engellemek için kamyonların üzerleri branda ile kapatılacak, hız sınırlamalarına uyulacak ve stabilize yol asfaltlanacaktır. İş makinelerinde ve kamyonlarda kullanılacak yakıttan dolayı oluşabilecek gaz emisyonlarını minimize etmek için iş makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. Çalışacak makine-ekipmandan dolayı gürültü oluşacaktır. Oluşacak gürültüyü minimize etmek için iş makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. İnşaat ve işletme aşamasında çalışan personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atık sular için proje alanına sızdırmasız fosseptik tesis edilecek ve atık suların bertarafı için Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. Personelden kaynaklı katı atık hijyenik ve ağzı kapalı şekilde çöp konteynırında depolanarak Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. İşletme sonrası rehabilitasyon çalışmaları yapılarak saha çevresiyle uyumlu hale getirilmeye çalışılarak güvenli bir şekilde terk edilecektir. 94
4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb.) Proje sahası Konya-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Çevre Düzeni Planı nda da gösterildiği üzere Mera Alanı olarak ayrılan alanda kalmaktadır. ÇED süreci tamamlandıktan sonra gerekli izinler alınacaktır. Bunun dışında proje alanı Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb. kapsamında değildir. 4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı Proje alanı ve etki alanında askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluşlara tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmamaktadır. 4.9.2. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projeye konu alanda, askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluşlara tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmadığından, proje kapsamında bu tür alanlara herhangi bir etki söz konusu değildir. 95
BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İlgili Yönetmelikler Kapsamında Ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) 5.1. Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Kalker sahasında önceki yıllarda üretim işlemlerine başlanılmış olup, sahadan üretilen kalker madeni kırma-eleme tesislerinde kırma ve eleme işlemine tabi tutulmaktadır. Tesislerden kaynaklanacak emisyonların kütlesel debileri; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 maddesinde belirtilen, Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarından veya baca dışından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesislerde bacalarda ölçülerek, baca dışında atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. hükmü gereği Emisyon Faktörleri Kullanılarak hesaplanmıştır. Emisyon Faktörü olarak SKHKKY Ek 12, Tablo 12.6: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri nde belirtilen değerler kullanılmıştır. Tablo 50. SKHKKY de Belirtilen Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Patlatma 0,080 - Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35 Boşaltma 0,010 0,005 Depolama 5,8 2,9 Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 İkincil Kırıcı 0,585 0,0585 Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585 96
Yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda emisyon kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri hesap edilirken aşağıda yer alan bilgiler göz önünde bulundurulmuştur. Yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda emisyon kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri hesap edilirken aşağıda yer alan bilgiler göz önünde bulundurulmuştur. Patlatma Patlatma sonucu oluşan toz emisyonlarının % 80 inin 10 μ dan büyük partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan % 20 sinin ise 10 μ dan küçük partiküllerden meydana geldiği ve havada asılı kalarak atmosferde yayıldığı kabul edilmiştir. Malzeme miktarı = 23.437,5 ton (bir patlatmada alınacak malzeme miktarı) Patlatma emisyon faktörü = 0.08 kg/ton Patlatmadaki toplam emisyon = 23.437,5 x 0.08 = 1875 kg/patlatma Bir patlatmada koparılacak malzeme miktarı yaklaşık 234.375 tondur. Patlatma haftada 5 kez, yılda 220 kez ve 100 delik delinerek yapılacaktır ve çıkan kütlesel debi süreklilik arz etmemektedir. Ancak patlatma anında oluşacak toz emisyonunun yayılım modellemesi yapılarak patlatma anında oluşacak tozumadan etkilenecek alanın tespiti saptanmak istenmiştir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi için; Yıllık üretim miktarı : 4.000.000 ton/yıl Aylık üretim miktarı : 363.636,36 ton/ay Günlük üretim miktarı : 12.121,21 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 505,05 ton/saat Çalışma süresi : 11ay/yıl, 330gün/yıl, 30 gün/ay, 24 saat/gün 97
Kalkerin Sökülmesi Malzemenin ocaktan sökülmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.025 kg/ton olarak alındığında olusacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,025 kg/ton = 12,62 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan sökülmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.0125 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 6,31 kg/saat Kalkerin Yüklemesi Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saat Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra kırma eleme tesisine taşınacaktır. Malzemenin taşınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak ve ocakla kırma-eleme tesisi arası gidiş dönüş yaklaşık 600 m olduğuna göre 0,7 kg/km. araç x 0,6 km x 2sefer/saat x 15 araç = 12,6 kg/saat 98
Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,6 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 6,3 kg/saat Kalkerin Boşaltılması Malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin boşaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kırma-Eleme Tesislerinde Oluşacak Tozun Yayılım Hesapları Yıllık Üretim : 4.000.000 Ton Aylık üretim miktarı : 363.636,36 ton/ay Günlük üretim miktarı : 12.121,21 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 505,05 ton/saat Çalışma süresi : 11ay/yıl, 330gün/yıl, 30 gün/ay, 24 saat/gün Kırma-Eleme Tesislerinde Oluşacak Tozun Yayılım Hesapları Kırma-Eleme Tesisi 1 adet kırıcı sisteminden oluşmaktadır. 99
a) Birincil(PDK) Çeneli Kırıcıda Oluşacak Toz Miktarı; Tablo da verilen Emisyon Faktörlerinde Birincil(PDK) Çeneli Kırıcı için verilen Emisyon Faktörü 0,243 kg/ton'dur. Buna göre Toz Miktari = 505,05 ton / saat x 0.243 kg/ton Toz miktarı = 122,72 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollu hale getirilmesi durumunda; Toz Miktari = 505,05 ton/saat x 0.0243 kg/ton Toz miktari = 12,27 kg/saat Toz miktarı = 29,54 kg/saat Kırılan Kalkerin Yüklemesi Malzemenin yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taşıma yapılacaktır. 15 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. 100
Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra çalışma sahasına yaklaşık 100 m mesafedeki stok sahasına taşınacaktır. Malzemenin taşınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak 0,7 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 2,1 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 1,05 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına Boşaltılması Malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin boşaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Stok Sahasında Depolanması Boyutlandırılmış Kalker Malzemesi sahada yaklaşık 2000 m 2 lik bir alanda depolanacaktır. Malzemenin stok sahasına depolanması sırasındaki emisyon faktörü 5,8 kg.toz/ha.gün olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,2 ha * 5,8 kg.toz/ha.gün = 1,16 kg / gün * 1gün /24 sa = 0.048 kg/sa Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin depolanması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 2,9 toz/ha.gün 101
olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,2 ha * 2,9 kg.toz/ha.gün = 0,483 kg / gün * 1gün / 24 sa = 0,020 kg/sa Stok Sahasında ki Kalkerin Yüklemesi Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Tesis Dışına Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taşıma yapılacaktır. 1 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. Tesiste depolanan boyutlandırılmış kalker araçlara yüklendikten sonra taşınacağı yolun yaklaşık 3000m. lik kısmı stabilize yoldan taşınacaktır. Malzemenin taşınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak 0,7 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x15 araç = 126 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 63 kg/saat 102
Bezirci İnşaata Ait Kalker Ocağı Tesislerinde Oluşacak Tozun Yayılım Hesapları Patlatma Patlatma sonucu oluşan toz emisyonlarının % 80 inin 10 μ dan büyük partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan % 20 sinin ise 10 μ dan küçük partiküllerden meydana geldiği ve havada asılı kalarak atmosferde yayıldığı kabul edilmiştir. Malzeme miktarı = 23.437,5 ton (bir patlatmada alınacak malzeme miktarı) Patlatma emisyon faktörü = 0.08 kg/ton Patlatmadaki toplam emisyon = 23.437,5 x 0.08 = 1875 kg/patlatma Bir patlatmada koparılacak malzeme miktarı yaklaşık 23.437,5 tondur. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi için; Yıllık üretim miktarı : 1.400.000 ton/yıl Aylık üretim miktarı : 127272,72 ton/ay Günlük üretim miktarı : 4242,42 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 176,76 ton/saat Kalkerin Sökülmesi Malzemenin ocaktan sökülmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.025 kg/ton olarak alındığında olusacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,025 kg/ton = 4,41 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan sökülmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.0125 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 2,20 kg/saat 103
Kalkerin Yüklemesi Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saat Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra kırma eleme tesisine taşınacaktır. Malzemenin taşınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak ve ocakla kırma-eleme tesisi arası gidiş dönüş yaklaşık 600 m olduğuna göre 0,7 kg/km. araç x 0,6 km x 2sefer/saat x 5 araç = 4,2 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 2,1 kg/saat Kalkerin Boşaltılması Malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.01 kg/ton = 1,76 kg/saat 104
Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin boşaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kırma-Eleme Tesislerinde Oluşacak Tozun Yayılım Hesapları Yıllık üretim miktarı : 1.400.000 ton/yıl Aylık üretim miktarı : 127272,72 ton/ay Günlük üretim miktarı : 4242,42 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 176,76 ton/saat Kırma-Eleme Tesislerinde Oluşacak Tozun Yayılım Hesapları a) Birincil(PDK) Çeneli Kırıcıda Oluşacak Toz Miktarı; Tablo da verilen Emisyon Faktörlerinde Birincil(PDK) Çeneli Kırıcı için verilen Emisyon Faktörü 0,243 kg/ton'dur. Buna göre Toz Miktari = 176,76 ton / saat x 0.243 kg/ton Toz miktarı = 42,95 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollu hale getirilmesi durumunda; Toz Miktari = 176,76 ton/saat x 0.0243 kg/ton Toz miktari = 4,29 kg/saat b) İkincil Kıncıda Darbeli Kıncıda Kontrolsüz Halde Oluşacak Toz Miktarı Tablo da verilen Emisyon Faktörlerinde İkincil Kıncı Darbeli Kıncıda için verilen Emisyon Faktörü 0,585 kg/ton'dur. Buna göre Toz Miktarı = 176,76 ton/saat x 0.585 kg/ton Toz miktarı = 103,40 kg/saat 105
Bu miktar sistemin kontrollü hale getirilmesi durumunda; Toz Miktarı = 176,76 ton/saat x 0.0585 kg/ton Toz miktarı = 10,34 kg/saat Kırılan Kalkerin Yüklemesi Malzemenin yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saattir. 5 adet kamyonla taşıma yapılacaktır. 5 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra çalışma sahasına yaklaşık 100 m mesafedeki stok sahasına taşınacaktır. Malzemenin taşınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak 0,7 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 0,7 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 0,35 kg/saat 106
Kalkerin Stok Sahasına Boşaltılması Malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin boşaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Stok Sahasında Depolanması Boyutlandırılmış Kalker Malzemesi sahada yaklaşık 2000 m 2 lik bir alanda depolanacaktır. Malzemenin stok sahasına depolanması sırasındaki emisyon faktörü 5,8 kg.toz/ha.gün olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,2 ha * 5,8 kg.toz/ha.gün = 1,16 kg / gün * 1gün /24 sa = 0.048 kg/sa Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin depolanması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 2,9 toz/ha.gün olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,2 ha * 2,9 kg.toz/ha.gün = 0,483 kg / gün * 1gün / 24 sa = 0,020 kg/sa Stok Sahasında ki Kalkerin Yüklemesi Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.005 kg/ton 107
olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Tesis Dışına Taşınması Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik sefer sayısı; 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taşıma yapılacaktır. 1 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. 0,7 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 42 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Malzemenin taşınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluşacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 21 kg/saat 108
Tablo 51. Toz Emisyonu Kütlesel Debileri Aşama Faaliyet Kontrolsüz Kontrollü Patlatma 1875 - KONYA Kalkerin Sökülmesi 12,62 kg/saat 6,31 ÇİMENTO Kalkerin Ocaktan Yüklenmesi 5,05 2,52 KALKER OCAĞI Kalkerin Bunkere Taşınması 12,6 6,3 Kalkerin Bunkere Boşaltılması 5,05 2,52 Kırma- Eleme Tesisi Bezirci Kalker Ocağı (Komşu Firma) Kırma- Eleme Tesisi Malzemenin Primer Kırıcıda Kırılması 122,72 12,27 Kırılmış Malzemenin Yüklenmesi 5,05 2,52 Kırılmış Malzemenin Stok Sahasına 2,1 1,05 Taşınması Kırılmış Malzemenin Boşaltılması 5,05 2,52 Kırılmış Malzemenin Depolanması 0,048 0,020 Kırılmış Malzemenin Kamyonlara Yüklenmesi 5,05 2,52 Malzemenin Tesis Dışına Taşınması 126 63 Patlatma 1875 - Kalkerin Sökülmesi 4,41kg/saat 2,20 Kalkerin Ocaktan Yüklenmesi 1,76 0,88 Kalkerin Bunkere Taşınması 4,2 2,1 Kalkerin Bunkere Boşaltılması 1,76 0,88 Malzemenin Primer Kırıcıda Kırılması 42,95 4,29 Malzemenin Sekonder Kırıcıda Kırılması 103,40 10,34 Kırılmış Malzemenin Yüklenmesi 1,76 0,88 Kırılmış Malzemenin Stok Sahasına Taşınması 0,7 0,35 Kırılmış Malzemenin Boşaltılması 1,76 0,88 Kırılmış Malzemenin Depolanması 0,048 0,020 Kırılmış Malzemenin Kamyonlara 1,76 0,88 Yüklenmesi Malzemenin Tesis Dışına Taşınması 42 21 Yukarıda hesap edilen kirletici emisyonları kütlesel debileri aşağıdaki tabloda toplu olarak gösterilmiştir. Tablo 52.Toplam Toz Emisyonu Kütlesel Debileri Emisyon Kaynağı Kontrolsüz Kontrollü Konya Çimento San. A.Ş Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme 2176,338 kg/saat 101,55 kg/saat Tesisinde Oluşacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Bezirci İnş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinde Oluşacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 2081,508 kg/saat 44,7 kg/saat 109
Kalker ocağının işletilmesi sırasında yapılacak olan patlatmadan dolayı toz meydana gelecektir. Patlatma işlemleri sırasında diğer faaliyetler durdurulacaktır. Proje kapsamındaki faaliyetlerden kaynaklı ortaya çıkacak olan tozlar için yapılan model çalışmasında maden sahalarında ortaya çıkacak olan tozlar kümülatif olarak değerlendirilmiştir. Bütün faaliyetler sırasında 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Planlanan proje ile ilgili olarak toz emisyonları ile ilgili olarak Hava Kalitesi Modellemesi EK-12 de sunulmuştur. 5.1.3. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir: Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak, yükleme ve boşaltma işlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılmasına dikkat edilecektir. Böylelikle toz çıkışında bir miktar azalma sağlanacaktır. sulanacaktır. Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak asfalt yol bağlantısı periyodik olarak Ocak - Asfalt yol bağlantısının iyileştirme çalışmaları yapılacaktır. ile örtülecektir. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilecektir. Kamyonların üstü branda 110
Tesiste toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) tamamen kapalı sistem içerisine alınmıştır. Dolayısıyla, Tesisten kaynaklanan toz emisyonları en aza indirilmiştir. Ayrıca tesis içerisinde pulvarize su sistemi bulunmaktadır. Yukarıdaki bölümlerde maddeler halinde verilen toz yayıcı işlemlerin aynı anda yapılacağı varsayıldığında, oluşacak toplam toz miktarı ile debisi ve alınacak önlemler sonucu oluşan toz miktarı ile debisi bir tablo halinde özetlenerek aşağıda verilmiştir. Reel olarak tüm bu işlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır. 5.2. Su kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atıksuların miktarı ve bertarfı) Tesiste su kullanımı; çalışanların içme ve kullanma suyu ihtiyacından, kalkerin ocaktan konkasöre taşınması sırasında, meydana gelecektir. Çalışanların içme ve kullanma suyu miktarı; Kapasite artışı sonrasında çalışması planlanan personel sayısı = 50 kişi Kişi başı su kullanım miktarı = 150 lt/kişi.gün (USLU, O. Prof. Dr., DEÜ. Müh. Fak., Çevre Mühendisliği Böl., Kullanılmış Atık suların arıtımı ders notları, 2004) 50 x 0,15 m 3 /gün = 7,5 m 3 /gün olacaktır. Kalkerin ocaktan konkasöre taşınması sırasında kullanılacak su miktarı; Taşıma sırasında kullanılacak yol = 4 m genişlik 300 m uzunluk = 1200 m 2 Yapılacak olan sulama sayısı = 3 sefer/gün Metrekare başına 1,5 litre su (MUSLU,Y., Kullanılmış Suların Arıtılması, İSTANBUL). 1200 m 2 x 3 sefer/gün x 1,5 lt/m 2 = 5400 lt/gün = 5,4 m 3 /gün olacaktır. Tablo 53. Ocaktan meydana gelebilecek atıksu miktarı Tesiste Oluşan Atıksu Çeşitleri Oluşan Atıksu Miktarları Kapasite Artışı Sonrası Oluşacak Atıksu Miktarları Personel Kaynaklı 0,9 m 3 /gün 7,5 m 3 /gün Sulamadan Kaynaklı 5,4 m 3 /gün 5,4 m 3 /gün 111
Oluşacak atıksuların bertarafında 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olamayan Yerlerde Yapılacak çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız foseptik çukurunda depolanacak ve periyodik olarak faaliyet sahibine ait vidanjör yardımı ile bertaraf edilecektir. Vidanjörle çekilen atıksular altyapı sistemine boşaltılacaktır. Tozlanmayı Önlemek İçin Su Kullanımı ve Bertarafı: Ocak içi yolların sulanması için arazözle günlük olarak sulama işlemi gerçekleştirilecektir. İnşaat alanında araçların hareketinden dolayı meydana gelecek olan tozu bastırmak için ihtiyaç duyulacak olan su tanker ile Karaömerler Köyünden sağlanacaktır. Tozlanmayı engellemek için kullanılacak su buharlaşacağından dolayı atık oluşturmamaktadır. Bertarafı söz konusu değildir. İşletme Aşaması: İşletme aşamasında toz oluşumunu engellemek için ocak içi yollarda, kırma-eleme tesisinde, patlatmadan önce ocak aynasında sulama amaçlı ve personelin içme-kullanma ihtiyacını karşılamak için su kullanımı olacaktır. Patlatma Alanının Spreylenmesinde Kullanılacak Su Miktarı: Üretim amacıyla patlatma yapılacak alan, patlatma yapılmadan önce spreylenecektir. Patlatma başına günlük 5,0 m 3 su kullanılacaktır. İşletme ve inşaat aşamasında oluşması beklenen atık sular tamamen evsel nitelikte olacaktır. İşletmede tozumanın indirgenmesi için ocak içi yollarda, kırma-eleme tesisinde, patlatmadan önce ocak aynasında su kullanımı olacaktır. Ancak kullanılan bu suyun atık su olarak geri dönüşümü söz konusu değildir. Çalışan personel günlük ihtiyaçlarını faaliyet alanına kurulacak olan sosyal tesislerde giderebilecektir. Oluşacak atık sular belirli periyotlarla vidanjörle çektirilerek an yakın atıksu arıtma tesisine deşarj edilecektir. 112
Ülkenin yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının potansiyelinin korunması ve en iyi biçimde korunmasının sağlanması için; 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Yapılan Değişikliklere Dair Yönetmelik 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik 21.02.2004 Tarih ve 25380 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Yer altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik şartları Yönetmeliği Faaliyet kapsamında 23.12.1960 tarih ve 10688 sayılı Resmi Gazete de Yeraltı Suları Hakkında Kanun una, 09.08.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanun una, 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Yeraltı Sularının Kirlenmeye Karşı ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkındaki Yönetmeliği Faaliyet kapsamında 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete de Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği Faaliyet kapsamında 17.10.2012 tarih ve 28444 sayılı Resmi Gazete de Su Havzalarının Korunması Ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmeliklerin ilgili tüm hükümlerine ve uyulacaktır. 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik 4950 sayılı Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişik 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu nun ilgili hükümlerine uyulacaktır. 1593 sayılı UHK ve bu kanuna dayalı çıkarılan Yönetmeliklere uyulacaktır. Tesiste içme, kullanma ve proses suyu temininde 31.05.2006 tarih ve 2006/1 karar sayılı İl Umumi Hıfzısıhha Kurulu Kararı hükümlerine uyulacaktır. 113
5.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Faaliyetten dolayı oluşacak olan atık türleri, miktarları ve bertarafı projenin inşaat ve işletme aşamaları için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve aşağıda detayları sunulmuştur. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atıklar: Ocakta inşaat aşaması olmayacağından atık oluşmayacaktır. İşletme Aşamasında Oluşacak Atıklar: Katı Atık İşletme aşamasında 50 personel çalıştırılması planlanmaktadır. İşletmede çalışacak personel bölgede bulunan yerleşim yerlerinden temin edilecektir. 50 kişiden kaynaklanacak katı atık miktarı; Personel Sayısı : 50 kişi Birim Katı Atık Miktarı : 1,34 kg/kişi-gün Katı Atık Miktarı : Q= 1,34 kg/kişi-gün x 50 kişi = 67 kg/gün olmaktadır İşletme aşamasında ortaya çıkacak olan katı atıklar ağzı kapalı çöp kaplarında torbalar içerisinde biriktirilecek ve üstü kapalı çöp kamyonuyla taşınarak çöp depolama sahasında bertaraf edilecektir. Atık Yağlar ve Madeni Atık Yağlar Kullanılacak iş makinelerinin bakımları sırasında atık madeni yağlar oluşabilecektir. Proje kapsamında çalışacak araçların bakımları ve yağ değişimleri yetkili servislerde gerçekleştirilecektir. Zaruri hallerde proje alanında yapılacak olan araçların bakımları sırasında çıkacak atık madeni yağlar Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği şekilde, sızdırmasız varillerde, üzeri kapalı alanlarda geçici olarak depolanacaktır. Araçlardan kaynaklanan atık yağların bertarafı için ilk önce analizi yaptırılarak kategorisi belirlenecektir. Atık madeni yağlar, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında, kategorilerine ayrılarak geçici depolanacak ve lisanslı taşıyıcı kuruluşlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. 114
Proje işletme kapsamında çalıştırılması planlanan personelin yemek ihtiyacı kurulması planlanan sosyal tesislerde yemekhaneden karşılanacaktır. Yemekler hazır geldiği için bitkisel atık yağ oluşmayacaktır. Tehlikeli Atıklar Faaliyet alanında yağlı paçavra-bez-üstüpü, kablo, ampul, v.s. atık oluşabilecektir. İş makinelerinde kullanılan filtrelerin ve motor yağlarının servisleri tarafından değiştirilmesi, motor atık yağ ve filtrelerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır. 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İş makinelerinde kullanılacak filtreler ve motor atık yağları, makine ve ekipman parçaları ve lastiklerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır. Bu atıkların herhangi bir nedenden dolayı sahada geçici olarak depolanması gerekmesi durumunda sızdırmasız zemin üzerinde veya sızdırmasız kaplar içinde geçici depolama yapılacaktır. Bu atıklarla ilgili olarak; 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış aynı yönetmeliğin değişiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 21.07.2009 Tarih ve 27305 Sayılı ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazetelerde yayımlanmış aynı yönetmeliğin değişiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 31.08.2004 Tarih ve 25569 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış aynı yönetmeliğin değişiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Yıl içerinde araçların lastikleri yaklaşık 1 kez değiştirilecektir. Lastiklerin değiştirilmesi kullanım ömürleri, kat ettikleri yol mesafesine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Oluşan atık lastiklerin lisanslı firmalar tarafından toplanması sağlanacaktır. 25.11.2006 Tarih ve 26357 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmış aynı yönetmeliğin değişiklik yapılmasına dair yönetmelik 115
hükümlerine uyulacaktır. Atık lastiklerin herhangi bir nedenden dolayı sahada depolanması gerekirse uygun bir alanda etrafı çevrilerek dağılması önlenerek geçici olarak depolanacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Proje kapsamında kullanılacak olan araçların bakımları sırasında, ortaya çıkması muhtemel atık aküler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 03.03.2005 tarih ve 25744 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ndeki değişiklik hükümleri (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Revize) gereğince sızdırmaz tavalar içerisinde yağmura korunaklı olarak atık deposu içerisinde biriktirilecektir. Yeni akü alınırken ömrünü tamamlamış aküler, yetkili bayiine teslim edilecektir. Teslimler sırasında tutanak düzenlenerek, tutanaklar kayıt olarak saklanacaktır. Atık pil oluşması durumunda, evsel atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. TAP dan Atık Pil kutuları temin edilecek, bu kaplarda biriktirilecek ve Taşınabilir Pil Üreticileri ve Ġth. Derneği Ġkt. ĠĢl.(TAP) ne gönderilecektir. 31.08.2004 Tarih ve 25569 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış aynı yönetmeliğin değişiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atık İşletmede sağlık birimi oluşturulmayacaktır. İşletme çalışanları Selçuklu İlçesi ndeki en yakın sağlık kuruluşuna götürüleceklerdir. Acil durumlarda hasta taşımak üzere bir adet araç tahsis edilecektir. İşletme alanında herhangi bir tıbbi atık oluşmayacaktır. Ambalaj Atıkları Personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; plastik, cam, büro atıkları vb. gibi atıklar bulunacaktır. Bu tür ambalaj atıklarının geri dönüşümü, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak toplanacak ve lisanslı firmalara verilerek, değerlendirilmesi yoluna gidilecektir. 116
Sıvı Atık Faaliyetin işletme aşamasında 50 kişinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Kişi başına tüketilen su miktarı 7500 lt/gün kabul edilmiştir. (Bir kişinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve 18733 sayılı nüshasında yayımlanan İller Bankası içme suyu projelerine dair şehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıştır.). Personel için gerekli kullanma suyu; 50 Kişi x 150 L/Kişi-gün /1000 = 7,5 m³/gün olarak hesaplanmıģtır. Kişi başı günlük su tüketimi 7500 lt ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluşacak atık suyun özellikleri aşağıdaki gibidir. (Bir kişinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve 18733 sayılı nüshasında yayımlanan İller Bankası içme suyu projelerine dair şehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıştır.) Çalışan Sayısı : 50 Kişi başına düşen günlük kullanımı : 150 lt/gün Oluşan atıksu : 7.5 m 3 /gün BOI : 200 mg/lt BOI olarak kirlilik yükü : 0.36 kg/gün KOI : 300 mg/l KOI olarak kirlilik yükü : 0.54 kg/gün AKM : 200 mg/l AKM olarak kirlilik yükü : 0.36 kg/gün (Kaynak: USLU,O. Kullanılmış Suların Arıtılması, 1992 İzmir ) İşletme aşamasında çalışacak olan personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atıksular için proje alanına sızdırmasız fosseptik tesis edilecek ve atıksuların bertarafı için Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. Fosseptik çukurda biriken atıksular ortalama ayda bir vidanjörle çekilerek en yakın atıksu arıtma tesisine deşarj edilecektir. Çevresel kirlenme ve doğal yaşamı etkileme konusunda yukarıda belirtilen azami önlemler alınacak, çalışma sırasında alan ve çevresine çöp, moloz, hafriyat vb. atıklar atılmayacaktır. 117
Şekil 24. Geçici Atık Depolama Alanı 5.3.1. İnşaat Aşamasında Oluşacak Kirleticiler Tesiste kapasite artışı nedeni ile yeni bir inşai yapı kurulmayacağından, inşaat aşamasında herhangi bir kirletici oluşmayacaktır. 5.3.2. İşletme Aşamasında Oluşacak Kirleticiler Evsel Nitelikli Katı Atıklar: Tesiste çalışacak personelden dolayı oluşacak katı atık miktarı; 1,34 kg/kişi-gün x 50 kişi = 67 kg /gün dür. Günlük olarak çıkacak bu atıklar işçiler tarafından kapalı çöp kovalarında muhafaza edilecektir. Ambalaj Atıkları Üretimden ve ofislerden çıkan her türlü plastik / naylon atıklar.(poşetler, boş pet şişeler, malzeme paketlenmesi ve açılması sırasında çıkan naylonlar) ve cam gibi ambalaj atıkları ve patlayıcı ambalajları oluşacaktır. Oluşan patlayıcı ambalajları patlatmayı yapan firma tarafından geri götürülecektir. 118