MANTIK Mantığın Alanı GS / LS SÖZEL 01 1. Bir masalda Nasrettin Hoca nın bir köye kadı(hakim) olarak gönderildiği anlatılır. Bir gün iki kişi birbirlerinden şikayetçi olarak Nasrettin Hoca ya gelirler. Hoca, gelenlerden birine şikayetini anlatmasını söyler. Onu dinledikten sonra Sen haklısın. der. Sonra diğer köylüyü dinler. Onun da anlattıklarını duyunca ona da Sen haklısın. der. Uzaktan olanları seyreden hocanın hanımı, gördüklerine şaşırır ve Hoca, böyle şey olur mu? Birbirinden şikayetçi olan insanların ikisi de haklı olabilir mi? der. Bunun üzerine hoca, Hanım, aslında sen de haklısın. der. Bu parçada anlatılan örnekte Nasrettin Hoca nın birbirlerinden şikayetçi olan kişileri aynı anda haklı görmesi akıl ilkelerinden hangisine uygun değildir? A) Özdeşlik B) Çelişmezlik C) Üçüncü halin imkansızlığı ) eter-sebep E) Amaçlılık 2. 17. yüzyılda Leibniz tarafından oluşturulan Var olan her şeyin bir nedeni vardır. ilkesine aşağıdakilerden hangisi uygun bir örnek oluşturmaz? A) Bir önermenin doğruluğunun nedeni diğer önermedir. B) Eğitimin amacı davranışların düzeltilmesidir. C) Parası biten, çalışır kazanır. ) Ali ölümlüdür, çünkü canlı her organizma ölümlüdür. E) Hava bulutluysa, yağmur yağar. 4. "Ög le na hem bit ki, hem de hay van özel li ği gös te ren bir can - lıdır." Bu durum aşağıdaki düşün me il kelerin den han gisine ters düş er? A) Öz deş lik il kesine B) Üçün cü halin olanak sız lığına C) Çeliş mez lik il kesine ) eter lilik il kesine E) Nedensellik il kesine 5. Aşağıdakilerden hangisi mantığın işlevlerinden biri değildir? A) Araştırma yöntemleri konusunda bilimlere yardımcı olmak B) üşünceler arasında tutarlılığın oluşmasını sağlamak C) oğru düşünmeye ilişkin kuralları irdelemek ) Bireylerin üst düzey düşüncelere ulaşmasını sağlamak E) İdeal aklın çalışma prensiplerini ortaya koymak 3. İki şey birbirine benzediği için birbirinin aynısıdır. demek doğru olmaz. Çünkü bir nesne yalnızca kendisinin aynısı olabilir. Burada aklın ilkelerinden hangisi vurgulanmaktadır? A) Özdeşlik B) Çelişmezlik C) Karşıtlık ) eter sebep E) Üçüncü halin imkansızlığı 6. Bir şey ne ise odur, her şey kendisinin aynısıdır. şeklinde ifade edilen akıl ilkesi aynı şeyin farklı insanlar tarafından aynı anlamda düşünülmesini gerektirir. Bu durum akıl ilkelerinden hangisiyle açıklanabilir? A) Özdeşlik ilkesi B) Çelişmezlik ilkesi C) Üçüncü halin olanaksızlığı ) eter - sebep ilkesi E) Amaçlılık ilkesi
Mantığın Alanı 01 7. Bir önerme ya ge çer lidir ya da ge çer li değildir. cümlesi han gi akıl il ke si ile il gi li dir? A) Öz deş lik il ke si B) Çe liş mez lik il ke si C) e ter se bep il ke si ) Amaç lı lık il ke si E) Üçün cü ha lin im kan sız lı ğı 11. Aşağıdakilerden hangisi mantık biliminin bir özelliği değildir? A) oğru düşünmenin kurallarını araştırması B) Bazı alanlara uygulanabilmesi C) Evren hakkında bilgi vermesi ) iğer bilimlere yöntem olarak yardımcı olması E) İdeal şekilde işleyen aklı konu edinmesi 8. "Çe kir dek, to hum; to hum, ağaç; ağaç, mey ve; mey ve tek rar çe kir dek ve re rek olu şu mun de va mı na hiz met eder." Bu du rum, aşa ğı da ki akıl ilkele r inden han gi si ni ör nek - len di rir? A) Öz deş lik ilkesi B) Çe liş mez lik ilkesi C) Üçün cü halin imkansızlığı ) eter - sebep ilkesi E) Karşıtlık ilkesi 9. oğ ru ol du ğu id dia edi len bir yar gı da neden siz hiç bir id dia or ta ya atıl ma ma lı dır. Bir öner me nin doğ ru lu ğu nun ne de ni di ğer bir öner me dir. " Bu in san ölüm lü dür." Öner me si ni "Bü tün in san lar ölüm lü dür." öner me si te mel len di rir. Bu ra da an la tı lan man tık lı dü şün me il ke si aşa ğı da ki ler - den han gi si dir? A) Öz deş lik B) Çe liş mez lik C) Üçün cü ha lin yok lu ğu ) Amaç lı lık E) e ter - sebep il ke si Körfez ayınları 12. Mantık, doğru düşünmenin ilkelerini araştıran bir bilimdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi mantık biliminin özellikleri arasında yer alır? A) Öznel olması B) Var olanla ilgilenmesi C) Normatif olması ) Olgular arası nedensellik ilişkisi kurması E) üşüncenin gerçekle bağlantısını araştırması 13. I. Normatif olma II. oğayı kontrol altına almayı amaçlama III. Bilimlere yol gösterme IV. Konularını olgusal olarak temellendirme V. Olması gerekenle ilgilenme ukarıdaki özelliklerden hangileri mantık bilimine aittir? A) I ve III B) II ve III C) III ve V ) I, III ve IV E) I, III ve V 10. "Ay nı özel li ğin, ay nı za man da ve ay nı iliş ki için de, bir ko nu - ya ait ol ma sı ve ait ol ma ma sı müm kün de ğil dir. a ni, bir ko nu ya ay nı yük lem ay nı za man da ve ay nı şart lar için de hem olum lu hem olum suz ola rak yük le ne mez." u ka rı da ki ör ne ği alır sak, bir oda ay nı an da hem ka ran lık tır hem de ay dın lık tır de ne mez. Aris to'ya ait bu dü şün ce ler aşa ğı da ve ri len akıl il ke le - rin den han gi si ni ör nek len dir mek te dir? A) Öz deş lik B) Çe liş mez lik C) Üçün cü ha lin im kan sız lı ğı ) Amaç lı lık E) Nedensellik 14. Aşağıdakilerden hangisinde mantık terimi farklı anlamda kullanılmıştır? A) Gençler genelde mantıklarıyla değil duygularıyla hareket ederler. B) Senin bu yaptığın ne akla ne de mantığa sığar. C) Akıl hastalarında mantık aranmaz. ) Mantık sınavım matematikten daha kötü geçti. E) Biraz mantıklı olsaydın bu davranışı yapmazdın.
MANTIK Kavram ve Terim Çeşitleri GS / LS SÖZEL 02 1. Kavram, bir nesnenin zihindeki tasarımıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kavrama örnektir? A) Biraz B) Fakat C) Kimi ) Beyaz E) Tüm 5. Genel terim, aynı tür nesnelerin ortak özelliklerini ifade eden terimlerdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi genel terim örneği değildir? A) Meyve B) Hayvan C) Rize ) Gazete E) Şehir 2. il içinde tek başına anlam taşıyan en küçük birime terim denir. Terimler bir veya birden çok sözcükten oluşabilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir terim değildir? A) Çok B) Karanlık C) Kitaplar ) Okul E) Beyazlık 3. Bireyler grubunu ifade edip de grupta gerçekleşen terimlere kollektif terim denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kollektif terime örnektir? A) Öğretmen B) Öğrenci C) Memur ) Meclis E) Asker 6. Bi rey ler gru bu nu ifa de edip grup ta ger çek le şen kav ram la - ra " kol lek tif " kav ram, bi rey ler gru bu nu ifa de edip bi rey de ger çek le şen kav ram la ra ise " dist ri bü tif " kav ram de nir. Bu na gö re sı ra sıy la kol lek tif ve dis tribütif kav ram la rı aşa ğı da ki ler den han gi si ör nek len di rir? A) İş çi - Me mur B) Mil let ve ki li - Mec lis C) Or du - As ker ) Mil let - İn san lık E) As ker - Öğ ren ci 7. Eğer kav ram, bir sı nı fın tü mü nü belirtiyor sa tü mel, bir bi re - yi ifade edi yor sa te kil, sı nı fın bir kıs mı na gösteriyor sa, ti kel kav ram olur. Buna gö re, aşağıda ve ri lenlerden hangisi sı ra sıy la tümel, tikel ve tekil kavramı örneklendirir? A) Şe hir - An ka ra - Baş kent B) Ba zı şe hir ler - Baş kent - An ka ra C) An ka ra - Baş kent - Ba zı şe hir ler ) An ka ra - Şe hir- Ba zı şe hir ler E) Şe hirlerin hiçbiri - Ba zı şe hir ler - An ka ra 4. Aşa ğı da ki ler den han gi si te kil bir te rim dir? A) Şu ağaç lar B) Her in san C) Bit ki ler ) Hiç bir ma sa E) Bu ki tap 8. Kavramlar, kavram olma açısından bakıldığında soyutturlar ancak eğer bir kavram bir nesneye işaret ediyorsa bu tür kavramlara somut kavram deriz. Buna göre, aşağıda verilen kavram çiftlerinden hangisinde somut-soyut karşıtlığına örnek vardır? A) Kitap-kitaplık B) Buz-buzluk C) İnsan-insanlık ) Güzel-çirkin E) Kalem-kalemlik
Kavram ve Terim Çeşitleri 02 9. Eğer bir terim bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşiyorsa buna distribütif terim denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi distribütif terime örnektir? A) Meclis B) Okul C) Takım ) Sendika E) İşçi 13. Nesnelere ait ortak nitelikleri gösteren kavramlar soyut kavram olarak adlandırılır. Soyut kavramlar kendi başlarına bir varlık değil oluş biçimini ifade ederler. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi soyut kavrama örnek değildir? A) Karamsarlık B) Sadelik C) Korkaklık ) Ayakkabılık E) Mavilik 10. Bir varlıklar grubunun tamamını ifade eden terimlere tümel terim denir. Bu tanıma göre, aşağıdakilerden hangisi tümel terime örnektir? A) Hiçbir kuş B) Memurların bazıları C) Çoğu zaman ) ünya E) Birçok evli 11. Bir kavram sadece bir tek varlığı ifade etme niteliği taşıyorsa tekil kavram olarak adlandırılır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi tekil kavrama örnektir? A) Şu ağaç B) Hiçbir çocuk C) Elmaların çoğu ) Tüm kuşlar E) Sevimli çocuklar Körfez ayınları 14. Bazı kavramlar belirttiği varlıkta anlattığı özelliğin bulunmadığını gösterir. Bu tür kavramlara olumsuz kavramlar denir. Olumsuz kavramlar genellikle -sız, suz, değil, olmayan gibi ekler alırlar. Ancak bu ekleri alan her kavram olumsuz olmayabilir. Aşağıdakilerden hangisinde buna uygun bir örnek vardır? A) Cansız B) Hareketsiz C) Akılsız ) akışıksız E) Eşsiz 15. I. Her çocuk güzeldir. II. Kimi kitaplar akıcıdır. III. Şu ağaç iğne yapraklıdır. ukarıda verilen kavramların türü nicelik ve nitelik açısından aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III A) Tümel olumlu Tikel olumsuz Tekil olumlu B) Tümel olumlu Tikel olumlu Tekil olumlu C) Tikel olumsuz Tümel olumlu Tümel olumsuz ) Tekil olumlu Tikel olumlu Tikel olumsuz E) Tikel olumlu Tekil olumlu Tikel olumlu 12. Bir nesneyi ifade eden terimlere somut terim denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi somut terime örnek değildir? A) ürüstlük B) Kalemlik C) Kömürlük ) ağmurluk E) Odunluk 16. Eğer kav ram bir nes ne ye bir var lı ğa işaret edi yor sa so mut - tur. Eğer kav ram bir oluş tar zı nı ifa de edi yor sa so yut tur. Bu na gö re so mut ve so yut kav ram la ra sı ra sıy la aşa ğı - da ki ler den han gi sin de ör nek ve ril miş tir? A) Fi lo zof - Av cı B) Kaf da ğı - İn san lık C) Be yaz - Be yaz lık ) İn san - İş çi E) Hay van - Hay van ol ma yan Test 01 CA 1.B 2.B 3.A 4.C 5. 6.A 7.E 8. 9.E 10.B 11.C 12.C 13.E 14.
MANTIK Kavramların Var Olma urumları GS / LS SÖZEL 03 1. 4. Her bitki çiçek değildir ama her çiçek bitkidir. önermesinin diyagramla gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? meyve Elma Hormonlu A) B) Çiçek Bitki Çiçek Bitki 2. ukarıdaki diyagrama göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bazı meyveler elma değildir. B) Bazı hormonlu olanlar meyve değildir. C) Hiçbir elma hormonlu değildir. ) Hiçbir meyve hormonlu değildir. E) Bütün elmalar meyvedir. Gazeteci II I IV V Siyasetçi ürüst ukarıdaki diyagramda Bazı gazeteciler siyasetçidir fakat dürüst değildir. önermesi kaç numaralı alanla ilgilidir? A) I B) II C) III ) IV E) V III 5. C) ) Bitki Çiçek E) Çiçek Canlý Balýk Hamsi Bitki Bitki Çiçek Canlı, Balık ve Hamsi kavramları arasındaki ilişkiyi gösteren diyagram yukarıda verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Bazı balıklar hamsi değildir. B) Bazı balıklar canlıdır. C) Bazı canlılar hamsi değildir. ) Bütün hamsiler canlıdır. E) Bazı canlılar hamsidir. 3. Tam girişimlilik, iki kavramdan sadece birinin, diğerinin tüm elemanlarını içine alması durumudur. Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde tam girişimlilik ilişkisi vardır? A) Çalışkan - Gözlüklü B) İnsan - üşünen C) Gül - Çiçek ) Gazete - ergi E) İnsan - Akıllı 6. Bir kavramın adlandırdığı varlıkların ortak özellikleri o terimin içlemini belirtir. Buna göre, aşağıdaki kavramlardan hangisi Hayvan kavramının içleminde yer alır? A) Canlı B) Koyun C) Cansız ) Kanarya E) Kuş
Kavramların Var Olma urumları 03 7. Nelik, bir kavramın sadece zihinde bir tasarım olarak var olma durumudur. Her kavram, zorunlu olarak bir neliğe sahiptir. Ancak neliği olan bir kavramın belirttiği varlığın gerçekliği olmayabilir. Buna göre, aşağıdaki kavramlardan hangisi sadece neliğe sahip değildir? A) Sanat evi B) Anka kuşu C) eniz kızı ) ev E) Kaf dağı 11. İki kavramdan her biri diğerinin hiçbir elemanını içine almıyorsa bu kavramlar arasında ayrıklık ilişkisi vardır. Buna göre, aşağıdaki kavram çiftlerinin hangisinde ayrıklık ilişkisi vardır? A) Omurgalı - Canlı B) Meyve - Armut C) Gül - Bitki ) Canlı - Hayvan E) Kedi - Bitki 8. Nar Meyve Bitki I II III Terimlerinin içlemi azdan çoğa doğru sıralanmış şekli aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I - II - III B) III - II - I C) III - I - II ) I - III - II E) II - III - I 9. Bir terimin içerisine aldığı varlıkların tümüne o terimin kaplamı denir. Buna göre, aşağıdaki terimlerden hangisi kuş teriminin kaplamında yer alır? A) Koyun B) Canlı C) Kanarya ) Cansız E) Hayvan Körfez ayınları 12. Eğer iki kavramdan her biri diğerinin bütün elemanlarını içine alıyorsa bu iki kavram arasında eşitlik ilişkisi var demektir. Bu tanımlamaya göre aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisinde eşitlik ilişkisi vardır? A) Cansız - Köpek B) Varlık - Kuş C) Balık - Memeli ) Kadın - Esra E) Miyavlayan - Kedi 13. Tam girişimlilik, iki kavramdan sadece birinin, diğerinin tüm elemanlarını içine alması durumudur. Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde tam girişimlilik ilişkisi vardır? A) Çalışkan - Öğretmen B) İnsan - Başarılı C) Varlık - Çiçek ) Silgi - Kalem E) İnsan - üşünen 10. Eğer iki kavramdan her biri diğerinin bütün elemanlarını içine alıyorsa aralarında eşitlik ilişkisi var demektir. Bu tanımlamaya göre aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisinde eşitlik ilişkisi vardır? A) Canlı - Köpek B) Bitki - Kuş C) Balık - Memeli ) Baba - Anne E) İnsan - Konuşan 14. Eğer iki kavramdan her biri diğerinin bazı elemanlarını içerisine alıyorsa aralarında eksik girişimlik vardır. Buna göre, aşağıdaki kavram çiftlerinin hangisinde eksik girişimlilik ilişkisi vardır? A) oktor - İnsan B) Memur - İşçi C) Bekar - Evli ) Cisim - Kalem E) oktor - ürüst Test 02 CA 1. 2.A 3. 4.E 5.C 6.C 7.E 8.C 9.E 10.A 11.A 12.A 13. 14.E 15.B 16.C
MANTIK Beş Tümel ve Tanım GS / LS SÖZEL 04 1. Varlýk Canlý Omurgalý (Solungaçlý olma) (Havlama) (Akýllý olma) Balýk Köpek Ýnsan Verilen şemaya göre, Balık teriminin yakın cinsi ve yakın ayrımı sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Omurgalı - Canlı B) Canlı - Akıllı olma C) İnsan - Omurgalı ) Omurgalı - Solungaçlı olma E) Solungaçlı olma - Omurgalı 2. Eğer bir özellik sadece bir türe ait olup, diğer türlerde bulunmayan bir özellikse buna özgülük denir. Buna göre; I. Kedi canlı bir varlıktır. II. Kedi düşünen bir varlıktır. III. Kedi miyavlayan bir canlıdır. IV. Kedi beslenen bir varlıktır. ifadelerinden hangileri Kedi kavramının özgülüğüdür? A) alnız I B) alnız III C) III ve IV ) I, II ve III E) II, III ve IV 4. Cansız VARLIK Koyun (ot ile beslenen) Canlı Hayvan Kaplan (et ile beslenen) İlintiyle ilgili eksik tanım uzak cins ve ilinti ile ya da sadece ilinti ile yapılan tanımdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi ilintiyle ilgili eksik tanım a örnektir? A) Koyun, ot ile beslenen bir hayvandır. B) Kaplan bir hayvandır. C) Kaplan, et ile beslenen bir varlıktır. ) Koyun, bir varlıktır. E) Kaplan, beslenen bir canlıdır. 5. I. Tanımlanan, tanımlayan olarak tanımda yer almamalıdır. II. Bir şey kendisinden daha açık olmayan başka bir şeyle tanımlanmamalıdır. III. Tanım, tanımı yapılanın bütün bireylerini içermeli, o sınıfa dahil olmayanları dışta bırakmalıdır. İnsan, uyuyan bir canlıdır. tanımının yetersiz olması yukarıdaki tanım koşullarından hangisiyle açıklanabilir? A) alnız I B) alnız II C) alnız III ) I ve II E) II ve III 3. İlinti, bir özelliğin birden fazla türe ait olmasıdır. Buna göre, aşağıdaki kavramlardan hangisi örümceğin ilintisi değildir? A) Canlı olma B) Beslenme C) Ağ yapma ) Hareket etme E) Büyüme 6. I. Tanımda anlatılmak istenen ne çok uzun ne de çok kısa olmalıdır. II. Bir şey kendisinden daha açık olmayan başka bir şeyle tanımlanmamalıdır. III. Tanımda kısır döngü bulunmamalıdır. Arı, kollektiftir. tanımının yetersiz olması yukarıdaki tanım koşullarından hangisiyle açıklanabilir? A) alnız I B) alnız II C) alnız III ) I ve II E) II ve III
Beş Tümel ve Tanım 04 7. I. Tanımlanan, tanımlayan olarak tanımda yer almamalıdır. II. Bir şey kendisinden daha açık olmayan başka bir şey ile tanımlanmamalıdır. III. Tanım, tanımı yapılanın bütün bireylerini içermeli, o sınıfa dahil olmayanları dışta bırakmalıdır. insan, psikososyal bir canlıdır. tanımının yetersiz olması yukarıdaki tanım koşullarından hangisiyle açıklanabilir? A) alnız I B) alnız II C) alnız III ) I ve II E) II ve III 10. I. Tanımlanan, tanımlayan olarak tanımda yer almamalıdır. II. Bir şey kendisinden açık olmayan başka bir şeyle tanımlanmamalıdır. III. Tanımda kısır döngü bulunmamalıdır. Üçgen üç açılı olandır. tanımının yetersiz olması yukarıdaki tanım koşullarından hangileriyle açıklanabilir? A) alnız I B) alnız II C) alnız III ) I ve II E) II ve III 8. Özgülük, bir özelliğin sadece bir türe ait olmasıdır. 9. Bu tanıma göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde özgülük söz konusudur? A) Köpekler havlar. B) Akbabaların kanatları vardır. C) Tavuklar yumurtlar. ) Leylekler göç eder. E) Balıklar yüzer. Cansız Kuş eve kuşu (uçamayan) VARLIK Canlı Hayvan Kartal (uçan) Balık Körfez ayınları 11. İlinti, bir özelliğin bir çok türde ortak olmasına denir. 12. Bu tanıma göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilinti söz konusudur? A) eve kuşu tehlike anında kafasına kuma sokar. B) Güvercinler yuva yapmaz. C) Arılar altıgen şeklinde petek yapar. ) Köpekler et ile beslenir. E) Örümcekler ağ örer. Canlı Hayvan Balina (memeli) enizde üzen Ahtapot (altı kollu) Bir kavramın yakın cinsi ve yakın ayrımıyla yapılan tanıma özle ilgili tam tanım denir. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi özle ilgili tam tanıma örnektir? A) Kartallar uçan bir canlıdır. B) eve kuşu uçamayan bir kuştur. C) Kuş bir hayvandır. ) Balık bir canlıdır. E) eve kuşu bir canlıdır. ukarıdaki şekle göre, balina teriminin uzak cinsi ve yakın ayrımı sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Canlı - memeli B) Altı kollu - memeli C) enizde yüzen - memeli ) Hayvan - altı kollu E) Canlı - altı kollu Test 03 CA 1. 2.B 3.C 4. 5.B 6.A 7.A 8.B 9.C 10.E 11.E 12.E 13.C 14.E
MANTIK Önermeler-I GS / LS SÖZEL 05 1. " Sa de ce ça lış kan öğ ren ci ler sı nav da ba şa rı lı olur lar. " öner me si aşa ğı da ki öner me tür le rin den han gi si ne ör - nek tir? A) Ek li B) Koşullu C) Öz gü lü ) Bağ lan tı lı E) Se bep li 2. İs tan bul Tür ki ye' nin en ka la ba lık ken ti dir, bileşik öner me iken, Tür ki ye' nin baş ken ti Ankaradır. basit öner me ye ör nek - tir. Bu na gö re, bi le şik öner me nin ba sit öner me den far kı aşa ğı da ki ler den han gi si dir? A) Birden çok yargı bildirmesi B) oğ ru luk de ğe ri al ma sı C) an lış la yı cı de ğe ri nin ol ma ma sı ) uygu bil dir me si E) En az iki te rim den oluş ma sı 3. " 3 + 2 = 6 " bir öner me dir ve yan lış tır. " İlim le rin sa yı mı nı Fa ra bi yap mış tır. " da bir öner me dir ve doğ ru dur. Fa kat " NH3 " ve " An ka ra Tür ki ye' nin baş ken ti mi dir?" ise öner me de ğil - dir. Bu na gö re, bir cümlenin öner me ol ma sı nın temel koşulu aşağıdakiler den han gisidir? A) uygu bildirmesi B) oğ ru olması C) Bir cüm le ol ması ) Soru cüm lesi ol ması E) ar gı bil dir mesi 4. Bütün insanlar değerlidir. cümlesi tümel önermeye, Bazı insanlar değerlidir. cümlesi tikel önermeye örnektir. Buna göre, önermelerin tümel veya tikel önerme şekilde sınıflandırılmasında aşağıdakilerden hangisi ölçüt alınmıştır? A) Önermenin niceliği B) Önermenin niteliği C) Önermedeki yargı sayısı ) Önermenin anlamlı olup olmaması E) Önermenin doğru olup olmaması 5. Öner me nin ko nu su nun bir kıs mı nı dı şa rı çı ka ra rak, ko nu - nun bü tü nü hak kın da hü küm ver mek su re tiy le ya pı lan öner - me ye, çı kar ma lı öner me de nir. Bu ta nı ma gö re, aşa ğı da ki ler den han gi si bir çı kar ma lı öner me dir? A) al nız Ali öde vi ni yap tı. B) Meh met ha riç, bü tün sı nıf pik nik tey di. C) Ze ki, Me tin'den da ha za yıf tır. ) Ay şe ça lı şı yor, çün kü sı na vı var. E) Ay şe ve Zey nep ça lış tı. 6. " Gü neş do ğar sa gün düz olur. " öner me si ile "Sa yı ya tek - tir ve ya çift tir." öner me le ri nin tür le ri ni sı ray la aşa ğı da ki - ler den han gi si be lir ler? A) Bağ lan tı lı - Ne den li B) Bi ti şik ko şul lu - Ay rık ko şul lu C) Ko şul lu - Kar şı laş tır ma lı ) Öz gü lü - Sı nır lan dı rı cı E) Çı kar ma lı - Ne den li 7. " Ah met çok ça lış kan dır." ba sit öner me ye ör nek iken; "Ah met çok ça lış kan dır çün kü ders ça lı şı yor." bi le şik öner - me ye ör nek tir. Bu na göre, basit öner mey le bileşik öner menin far kını aşağıdakiler den han gisi ifade eder? A) ar gı sayısı B) Niteliği C) Niceliği ) oğ ruluk değeri E) Terim sayısı
Önermeler-I 05 8. Aşağıdaki önermelerden hangisinde yargı bir koşula bağlanmıştır? A) Hiçbir çiçek güzel değildir. B) Papatya çiçektir, fakat ağaç değildir. C) Ali sınıfını geçince babası bisiklet alacak. ) Tembel insanlar çalışmayı sevmezler. E) Bir çiçekle bahar gelmez. 12. Bir yargıya belirli bağlaçlarla yeni bir yargının eklendiği önermelere ekli önermeler denilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ekli bir önermedir? A) Çocuklar yemeklerini yediler ama doymadılar. B) Aşırı sıcak olduğu için klima satışları arttı. C) Her türlü bilgi insan zihninde doğuştan vardır. ) Zamanın değerini bilmezsen yapacak çok işin kalır. E) Tercihlerini yaparken ailene ve öğretmenine danışmalısın. 9. Aşağıdakilerden hangisi tikel olumsuz bir önermedir? A) Hiçbir kedi kuş değildir. B) Bazı insanlar iyidir. C) Bazı kuşlar ötücü değildir. ) Her insan akıllıdır. E) Bazı çalışkanlar karıncadır. 10. "On dakikadır gürültü çok şidettlendi." önermesi aşağıda verilen önerme türlerinden hangisiyle ifade edilir? A) Çıkarmalı B) Sebepli C) Koşullu ) Özgülü E) Sınırlandırıcı Körfez ayınları 13. Bileşik önermeler, içerisinde birden fazla yargı bulunduran önermelerdir. Bu önermeler bileşikliği açıkça belli olanlar ve bileşikliği gizli olanlar diye ikiye ayrılır. Buna göre, aşağıdaki bileşik önermelerden hangisi bileşikliği gizli olan bir önermedir? A) engeli beslendiğim için sağlıklıyım. B) ardımsever olursan insanlar da sana yardımcı olur. C) İnternete bağlı olan bilgisayarlara daha çabuk virüs bulaşır. ) Ne şöhret, ne de para onun kişiliğini değiştiremedi. E) Arkasından bağırdım, ama beni duymadı. 14. Bazı insanlar çalışkan değildir. önermesi nicelik ve nitelik bakımından aşağıdaki önerme türlerinden hangisini örneklendirir? A) Tekil olumlu B) Tümel olumsuz C) Tikel olumlu ) Tümel olumlu E) Tikel olumsuz 11. Neden bildiren kelimelerle birbirine bağlanmış önermelere nedenli önermeler denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi nedenli önermeye örnektir? A) Çağımızda bilgi ve güç aynı değerdedir. B) üşmanın tatlı sözüne aldırma, çünkü bal içine zehir katar. C) Kristalden evin varsa başkasının camına taş atma. ) Metaller nasıl paslanırsa, insan da öyle paslanır. E) ünyada her şeyin kendine göre bir güzelliği vardır, fakat her göz bunu göremez. 15. Aşağıdaki önermelerden hangisi yargı sayısı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Hiçbir çiçek güzel değildir. B) Papatya çiçektir, fakat ağaç değildir. C) Üniversiteyi kazanacağım. ) Tembel insanlar çalışmayı sevmezler. E) Bir çiçekle bahar gelmez. Test 04 CA 1. 2.B 3.C 4.E 5.C 6. 7.B 8.A 9.B 10.C 11. 12.A
MANTIK Önermeler-II GS / LS SÖZEL 06 1. Özne ve yüklemleri aynı olan önermelerin sadece niceliği değiştirilirse bu önermeler arasında altıklık ilişkisi vardır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, Bazı öğrenciler dürüsttür. önermesinin altığıdır? A) Hiçbir öğrenci dürüst değildir. B) Bazı öğrenciler dürüst değildir. C) Bütün öğrenciler dürüsttür. ) Bütün dürüstler öğrencidir. E) Bazı dürüstler öğrencidir. 2. Herhangi bir durumda bir önermenin terimlerini değiştirmeden önermenin sadece niteliği değiştirilirse verilen önermenin karşıtı elde edilmiş olur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, Ba zı in san lar mutludur. öner me si nin kar şı tıdır? A) Ba zı in san lar mutlu de ğil dir. B) Bü tün in san lar mutludur. C) Hiçbir in san mutlu de ğil dir. ) Ba zı in san la rın mutlu ol du ğu doğ ru de ğil dir. E) Hiçbir mutlu olan insan de ğil dir. 4. - Her in san ölüm den kor kar. - Ba zı in san lar ölüm den kor kar. u ka rı da ki öner me ler ara sın da al tık lık iliş ki si var dır. Bu na gö re al tık öner me ler için aşa ğı da ki ler den han gi - si doğ ru dur? A) Ay nı yar gı yı ta şı ma B) Eş de ğer ol ma C) Fark lı ni ce lik te ol ma ) Fark lı ni te lik te ol ma E) Fark lı te rim ler den oluş ma 5. "Bü tün mey ve ler tat lı dır." öner me si doğ ru ise "Ba zı mey ve ler tat lı dır." öner me si zo run lu ola rak doğ ru dur. Bu na gö re aşa ğı da ki ler den han gi si söy le ne bi lir? A) Bir bü tün, par ça la rın top la mın dan iba ret de ğil dir. B) Bir bü tün, par ça la rın an lam lı et ki le şi min den olu şur. C) Par ça lar için doğ ru olan, bü tün için de doğ ru dur. ) Her par ça, bü tü nün bir özel li ği ne bağ lı dır. E) Bü tün için doğ ru olan par ça lar için de doğ rudur. 3. I. Bazı şairler dürüsttür. II. Hiçbir şair dürüst değildir. Bu iki önerme çelişiktir. Buna göre, çelişik önermelerin hangi özellikleri birbirinden farklı değildir? A) Nitlelikleri B) Nicelikleri C) argıları ) Terimleri E) oğruluk değerleri 6. "Çe li şik öner me ler den bir doğ ru ise, di ğe ri mut la ka yan lış - tır. " Bu açık la ma, aşa ğı da ki ler den han gi iki si için ge çer - lidir? A) Tümel olum suz - Tümel olum lu B) Tümel olum suz - Tikel olum suz C) Tümel olum lu - Tikel olum lu ) Tümel olum lu - Tikel olum suz E) Tümel olum suz - Tikel olum suz
Önermeler-II 06 7. I. Bütün insanlar gazetecidir. önermesi doğru ise, Bazı insanlar gazeteci değildir. önermesi yanlıştır. II. Bazı insanlar gazetecidir. önermesi yanlış ise, Hiçbir insan gazeteci değildir. önermesi doğrudur. Bu örnekler, karşı olum karesindeki önermelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisini destekler? A) Tümel önermeler doğru ise karşıtı olan önermeler daima yanlıştır. B) Çelişik önermelerden birisi doğru ise, diğeri zorunlu olarak yanlıştır. C) Tümel önerme yanlış ise karşıtı olan önerme bazen doğru, bazen de yanlış olur. ) Tümel önerme doğru ise altığı olan tikel önermeler de doğrudur. E) Tümel önerme yanlış ise altığı bazen doğru, bazen de yanlış olabilir. 8. I. Tümel olumlu II. Tümel olumsuz III. Tikel olumlu IV. Tikel olumsuz yukarıdaki önermelerin hangileri birbiriyle alt karşıttır? A) I. ve II. B) I. ile III. C) I. ile IV. ) II. ile III E) III. ile IV 9. Bir önermenin, terimleri aynı kalmak koşuluyla, sadece niceliği değiştirildiğinde meydana gelen ikinci önermeyle aralarında altıklık ilişkisi vardır. Buna göre aşağıdaki önermelerden hangi ikisi arasında Altıklık ilişkisi vardır? A) Bazı meyveler tazedir. Bazı tazeler meyvedır. B) Bütün meyveler tazedir. Bazı meyveler taze değildir. C) Bazı meyveler taze değildir. Hiçbir meyve taze değildir. ) Hiçbir meyve taze değildir. Bazı meyveler tazedir. E) Bütün meyveler tazedir. Hiçbir meyve taze değildir. Körfez ayınları 10. Bütün güller kokuludur. ukarıdaki karşı olum karesinde verilen Bütün güller kokuludur. önermesinin I., II. ve III. önermelerle karşıt, altık ve çelişik olarak ilişkili olduğu düşünülürse ilgili yerlere aşağıdaki önermelerden hangileri getirilmelidir? I. II. III. A) Bazı güller Bazı güller Hiçbir gül kokulu kokuludur. sevimli değildir. değildir. B) Hiçbir gül Bazı güller Bazı güller kokulu değildir. kokulu değildir. kokuludur. C) Bazı güller Hiçbir gül Hiçbir gül kokulu kokulu değildir. kokulu değildir. değildir. ) Bazı güller Hiçbir gül Bazı güller kokuludur. kokulu değildir. kokulu değildir. E) Hiçbir gül Bazı güller Bazı güller kokulu değildir. kokuludur. kokuludur değildir 11. Bir öner me doğ ru ise çe li şi ği ke sin lik le yan lış tır. Bu na gö re, "Ba zı öğ ren ci ler ça lış kan dır." öner me si doğ ru ise aşa ğı da ki ler den han gi si ke sin lik le yan lış tır? A) Bü tün öğ ren ci ler ça lış kan dır. B) Hiç bir öğ ren ci ça lış kan de ğil dir. C) Ba zı öğ ren ci ler ça lış kan de ğil dir. ) Ba zı öğ ren ci ler ça lış kan dır. E) Ba zı öğ ren ci le rin ça lış kan ol ma dı ğı söy le ne mez. Altýk II. Karþýt Çeliþik 12. Aşa ğı da ki önerme ler den han gi leri arasında altıklık ilişkisi vardır? A) Hiç bir at iki ayak lı de ğil dir. Bazı at lar iki ayak lı de ğil dir. B) Ba zı in san lar öğ ret men dir. Ba zı in san lar öğ ret men de ğil dir. C) Ba zı at lar iki ayak lı dır. Ba zı at lar iki ayak lı de ğil dir. ) Bü tün in san lar öğ ret men dir. Hiç bir in san öğ ret men de ğil dir. E) Bü tün in san lar kuş tur. Hiç bir in san kuş de ğil dir. I. III. Test 05 CA 1.C 2.A 3.E 4.A 5.B 6.B 7.A 8.C 9.C 10.E 11.B 12.A 13.C 14.E 15.B
MANTIK Önermeler-III GS / LS SÖZEL 07 1. Önermelerin döndürülmesiyle ilgili olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz? A) Tümel olumlu önermenin düz döndürmesi tikel olumludur. B) Tikel olumlu önermenin düz döndürmesi tikel olumludur. C) Tümel olumsuz önermenin ters döndürülmesinde nicelik değişmez. ) Tikel olumlu önermenin ters döndürmesi olmaz. E) Tikel olumsuz bir önermenin ters döndürmesi tikel olumsuz olur. 2. Bir önermenin niteliğini ve doğruluk değerini değiştirmeden yüklemini özne; öznesini yüklem yaparak düz döndürmesi elde edilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, Bütün çocuklar şımarıktır. önermesinin düz döndürmesidir? A) Bütün şımarıklar çocuktur. B) Bazı şımarıklar çocuktur. C) Bazı çocuklar şımarık değildir. ) Bazı çocuklar şımarıktır. E) Hiçbir çocuk şımarık değildir. 4. "Bü tün ge liş miş ül ke le rin ya şam stan dar dı yük sek tir." öner - me si nin kar şı tı nın çe li şi ği olan öner me, aşa ğı da ki ler - den han gi si dir? A) Bü tün ge liş miş ül ke le rin ya şam stan dar dı yük sek de - ğil dir. B) Ba zı ge liş miş ül ke le rin ya şam stan dar dı yük sek tir. C) Hiç bir ge liş mis ül ke nin ya şam stan dar dı yük sek de ğil - dir. ) Ba zı ge liş miş ül ke le rin ya şam stan dar dı yük sek de ğil - dir. E) Hiç bir ge liş me miş ül ke nin ya şam stan dar dı yük sek de - ğil dir. 5. "Bü tün hay van lar can lı dır." öner me si nin düz dön dür me - si aşağıdakiler den han gisidir? A) Bazı can lılar hay van değil dir. B) Bazı hay van lar can lıdır. C) Hiç bir can lı, hay van değil dir. ) Bazı can lılar hay van değil dir. E) Bazı can lılar hay van dır. 3. Hiçbir öğrenci gözlüklü değildir. önermesinin eşdeğeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Bütün gözlüklüler öğrencidir. B) Bütün öğrenciler gözlüklüdür. C) Bazı öğrenciler gözlüklü değildir. ) Bazı gözlüklüler öğrencidir. E) Hiçbir gözlüklü öğrenci değildir. 6. Üst kar şıt öner me ler den tümel olumlu doğ ru ise di ğe ri ke - sin lik le yan lış tır. Aşa ğı da ki ler den han gi si bu du ru mu ör nek len di rir? A) Hiç bir at iki ayak lı de ğil dir. Bü tün at lar iki ayak lı dır. B) Ba zı in san lar öğ ret men dir. Ba zı in san lar öğ ret men de ğil dir. C) Ba zı at lar iki ayak lı dır. Ba zı at lar iki ayak lı de ğil dir. ) Bü tün in san lar öğ ret men dir. Hiç bir in san öğ ret men de ğil dir. E) Bü tün in san lar ölümlüdür. Hiç bir in san ölümlü de ğil dir.
Önermeler-III 07 7. Önermelerin ters döndürülmesi ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Tümel olumlu önermenin ters döndürülmesinde nicelik değişmez.. B) Tikel olumlu önermenin ters döndürmesi yoktur. C) Tümel olumsuz önermenin ters döndürmesi tikel olumsuzdur. ) Tikel olumsuz önermenin ters döndürmesinde nicelik değimez. E) Her türlü önermenin ters döndürmesi yapılabilir. 11. Hiçbir doktor bencil değildir. önermesinin eşdeğeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Bazı doktor olmayanlar bencildir. B) Tüm doktor olmayanlar bencil olmayandır. C) Hiçbir bencil olmayan doktor olmayan değildir. ) Bazı bencil olmayan doktor olmayan değildir. E) Bazı doktor olmayan bencil olmayan değildir. 8. Her ağaç bitkidir. önermesinin eşdeğeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Her bitki olmayan ağaç olmayandır. B) Her bitki ağaçtır. C) Bazı bitki olmayan ağaçlar vardır. ) Bazı bitki olmayan ağaç olmayandır. E) Her ağaç olmayan bitki olmayandır. 9. Bazı gençler işsiz değildir. önermesinin ters döndürmesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Bazı gençler işsizdir. B) Bazı genç olmayanlar işsiz olmayanlardır. C) Bazı işsiz olmayan genç olmayan değildir. ) Bazı işsiz olmayanlar genç olmayandır. E) Hiçbir işsiz olmayanlar genç olmayanlar değildir. Körfez ayınları 12. I. Bütün çiçekler güzeldir. II. Bütün güzel olmayan çiçek olmayandır. Hiçbir canlı gözlüklü değildir. Bazı gözlüklü olmayanlar canlı olmayan değildir. III. Bazı madenler değerlidir. Bazı değerli olmayan maden olmayandır. IV. Bazı dersler zor değildir. Bazı zor olmayan ders olmayan değildir. ukarıdaki önerme çiftlerinde, ikinci önermeler birinci önermelerin ters döndürmesi olarak verildiğine göre hangileri ters döndürme kurallarına uygun nitelikte değildir? A) alnız I B) alnız III C) I ve IV ) III ve IV E) I, II,III ve IV 13. Kar şı olum ka re si ile il gi li, I. Tü mel olum su zun çelişiği ti kel olumlu olur. 10. Aşa ğı da ki öner me ler den han gi si nin ters dön dür me si yok tur? A) Bü tün ağaç lar yeşildir. B) Hiç bir in san bitki de ğil dir. C) Ba zı hay van lar sevimlidir. ) Tüm öğ ren ci ler gözlüklüdür. E) Ba zı öğ ren ci ler şımarık de ğil dir. II. Tümel olum lu doğ ru ise bu nun al tı ğı olan tikel olum lu da ke sin lik le doğ ru olur. III. Tü mel olum lu bir öner me nin karşıtı tümel olumsuz olur. IV. Çe li şik öner me ler den bi ri doğ ru ise di ğe ri zo run lu ola - rak yan lış tır. V. Tü mel olum suz bir öner me yan lış ise bu nun al tı ğı olan ti kel olum suz öner me de ke sin lik le yan lış olur. bil gi ler den han gi le ri yan lış tır? A) al nız I B) al nız II C) al nız V ) II ve IV E) III ve V Test 06 CA 1.C 2.A 3. 4.C 5.E 6. 7.B 8.E 9.C 10.B 11.B 12.A
MANTIK Çıkarım ve Kıyas-I GS / LS SÖZEL 08 1. Hava bulutludur. bir önermedir. ağmur yağdı. bir önermedir. Hava bulutludur; o halde yağmur yağmıştır. bir çıkarımdır. Buna göre, bir çıkarımın önermeden farkı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir yargı bildirmesi B) Belli bir doğruluk değerinin olması C) Birden fazla terimden oluşması ) Öncül ve sonuçtan oluşması E) Terimlerinin bir bağla bağlanması 2. I. Cem, İzmir e giderse amcasını ziyaret edecek. II. Cem amcasını ziyaret ederse ona bir hediye alacak. öncüllerinden hareketle geçerli bir çıkarım yapıldığında aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir? A) Cem, İzmir e gidecek ya da amcasını ziyaret edecek. B) Cem, İzmir e gitmese de amcasına hediye alacak. C) Cem, İzmir e gitmemişse amcasını ziyaret etmemiştir. ) Cem, İzmir e giderse amcasına hediye alacak. E) Cem, amcasına hediye almıştır ya da İzmir e gitmemiştir. 4. - Ocak, mart, ma yıs, ay la rı otuz bir gün dür. - Ocak, mart, ma yıs, yı lın ay la rı dır. - O hal de yı lın bel li ay la rı otuz bir gün dür. Bu akıl yü rüt me aşa ğı da ki ler den han gi si dir? A) Tüm denge lim B) Ana lo ji C) Tü me va rım ) En ti mem E) Zin cir le me kı yas 5. I. Bütün omurgalılar kırmızı kanlıdır. II. Bütün et yiyenler memelidir. III. O halde bütün kedigilller kırmızı kanlıdır. IV. Bütün memeliler omurgalıdır. V. Bütün kedigiller et yiyendir. Karışık olarak verilmiş bu çıkarımdaki tüm öncüller aşağıdakilerin hangisinde biraraya getirilmiştir? A) I, II ve III B) II, IV ve V C) III, IV ve V ) I, II, IV ve V E) II, III, IV ve V 3. Üretim artarsa işsizlik azalır. (öncül) Üretim arttı.(öncül) O halde, işsizlik azalacak.(sonuç) Verilen çıkarıma göre, bir önermenin öncül olabilmesi aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Bileşik bir önerme olmasına B) oğruluk değerine sahip olmasına C) Sonuçtan önce gelip ona veri sağlamasına ) Bir yargı bildirmesine E) Birden fazla terimden oluşmasına 6. Her kıyasta büyük, küçük ve orta terim bulunur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir kıyasta bulunan bu terimlerin doğru bir tanımı değildir? A) Küçük terim sonuç önermesinin öznesidir. B) Büyük terim her iki öncülde tekrar eden terimdir. C) Orta terim her iki öncülde tekrar eden terimdir. ) Orta terim öncüllerin birinde tümel alınan terimdir. E) Sonuç önermesindeki terimlerin kaplamı, öncüllerdeki terimlerin kaplamından daha geniş değildir.
Çıkarım ve Kıyas-I 08 7. İs tan bul da, İz mir de kı yı da dır. İz mir'de li man ti ca re ti ya pıl mak ta dır. O hal de İs tan bul'da da li man ti ca re ti ya pıl mak ta dır. ukarıda hangi akıl yü rüt me yolu örneklendirilmiştir? A) İki lem B) Ba sit kı yas C) Ana lo ji ) Saf sa ta E) En ti mem. 11. Bazı gazeteciler dürüsttür. Bazı dürüstler öğretmendir. Bazı gazeteciler öğretmendir. Bu hatalı kıyasta, hangi kıyas kuralına uyulmamıştır? A) Orta terim sonuçta yer almaz. B) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz. C) İki tikel öncülden sonuç çıkmaz. ) Her kıyasta en az üç terim bulunmalıdır. E) İki olumlu öncülden olumsuz sonuç çıkmaz. 8. Bütün madenler değerlidir. Bazı medenler iletkendir. Bütün iletkenler değerlidir. Bu hatalı kıyas, aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılırsa geçerli olur? A) Büyük terim tüm kaplamıyla ele alınırsa B) Orta terim sonuçta yer almazsa C) Sonuç önermesi olumsuz hale getirilirse ) Birinci öncülde Bütün sözcüğü yerine Bazı sözcüğü kullanılırsa E) Sonuç önermesinde Bütün sözcüğü yerine Bazı sözcüğü kullanılırsa 9. Kıyas kurallarına göre, sonucu tikel olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir? A) Öncüllerden yalnızca biri tikeldir. B) Öncüllerin ikisi de tümeldir. C) Öncüllerin ikisi de tikeldir. ) Öncüllerin ikisi de olumludur. E) Öncüllerin ikisi de olumsuzdur. Körfez ayınları 12. Her ne zaman akşam olursa güneş batar. Her ne zaman güneş batarsa karanlık olur. O halde, her ne zaman akşam olursa karanlık olur. Önermeleri ile oluşturulan geçerli kıyas hakkında aşağıdaki yorumlamalardan hangisi yanlıştır? A) Öncüller ve sonuç ayrık şartlı önermedir. B) Öncüller ve sonuç bitişik şartlı önermedir. C) Koşullu kesin kıyasa örnek verilmiştir. ) Bileşik önermelerden yapılmıştır. E) Öncüllerden birinin öznesi, diğerinin yüklemi durumundadır. 13. Bütün kuşlar güzeldir. Karga güzel değildir. O halde karga kuştur. Bu hatalı kıyasta hangi kıyas kuralına uyulmamıştır? A) Öncüllerden biri mutlaka tümel olmalıdır. B) Öncüllerden biri tikelse sonuç da tikel olmalıdır. C) Öncüller olumlu ise sonuç olumsuz olamaz. ) Orta terim sonuç önermesinde bulunmamalıdır. E) Öncüllerden biri olumsuzsa sonuç da olumsuzdur. 10. Bazı şairler vatan sevgisiyle doludur. Mehmet Akif bir şairdir. O halde Mehmet Akif vatan sevgisiyle doludur. Bu akıl yürütmede aşağıdaki kıyas kurallarından hangisine uyulmamıştır? A) Her kıyasta büyük, küçük ve orta terim bulunur. B) Öncüllerden biri olumsuz ise sonuç da olumsuzdur. C) Orta terim sonuçta yer almaz. ) Öncüllerden biri tikelse sonuç da tikeldir. E) Orta terim öncüllerden birinde tüm kaplamıyla alınmalıdır. 14. Bu öğrenci ders çalışmayı seviyor. Öyleyse, bu öğrenci LS de başarılı olacak. ukarıda geçerli bir eksik kıyas(entimem) örneği verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, bu kıyasta verilmemiş olan öncül olabilir? A) LS de başarılı olmak için çok çalışılmalıdır. B) ers çalışmak okul başarısını artırır. C) ers çalışmayı sevenler LS de başarılı olur. ) Bütün öğrenciler ders çalışmalıdır. E) LS ye girmek için başarılı olmak lazım. Test 07 CA 1.C 2.B 3.E 4.B 5.E 6.E 7.E 8.A 9.C 10.C 11. 12.B 13.C
MANTIK Çıkarım ve Kıyas-II GS / LS SÖZEL 09 Aþaðýda kýyas çeþitleriyle ilgili olarak verilmiþ olan tanýmlarý ilgili kýyas çeþidiyle eþleþtirin. 1. Bazen bir, bazen de her iki öncülünde koşullu önerme bulunduran kıyaslardır. ( ) 2. Sonuç önermesinin aynısının veya olumsuz halinin öncüllerde hem şekil, hem de anlam bakımından bulunduğu kıyaslardır. Bu kıyasta en az bir öncül basit olmayan önermelerden oluşur. ( ) 3. İki öncül ve bir sonuçtan meydana gelen kıyaslardır.( ) 4. Kıyasın sonucunun anlam bakımından öncüllerde bulunduğu, ancak şekil bakımından bulunmadığı kıyaslardır. ( ) 5. Art arda gelen birçok basit kıyasın birleşmesiyle oluşur. Bu kıyas türünde birinci kıyasın sonuç önermesi bir sonraki kıyasın birinci önermesi olarak tekrar ifade edilir. ( ) 6. Biçim olarak kıyas kurallarına uyan, ancak anlam olarak saçma olan kıyaslardır. ( ) 7. Kıyasın öncülleriyle birlikte onların delillerinin de ifade edildiği kıyaslardır. ( ) 8. Zincirleme kıyastaki tekrar eden önermeler kıyastan çıkarılarak elde edilen kıyastır. ( ) 9. Kıyas kurallarına uymayan kıyaslardır. ( ) 10. Öncüllerin ve sonucun basit önermelerden oluştuğu kıyaslardır. Kıyas kurallarının geçerli olduğu kıyaslardır. ( ) 11. İki ayrı öncül grubundan hareketle aynı sonuca ulaşılan kıyaslardır. Bu kıyasın amacı, sonucu kanıtlamak değil, karşıdaki kişiyi zor durumda bırakmaktır. ( ) 12. İkiden çok öncül bulunduran kıyaslardır. ( ) 13. Sadece bir öncül ve bir sonuçtan oluşan veya eksik öncüllü kıyaslardır. Bu kıyaslarda öncüllerden biri söylenmez, ama anlam olarak var olduğu kabul edilir. ( ) A - Basit Kıyaslar B - Kesin Kıyas C - üklemli Kesin Kıyas - Koşullu Kesin Kıyas E - Seçmeli Kıyas F - İkilem(ilem) G - Bileşik Kıyaslar H - Zincirleme Kıyas I - Sorit İ - üzensiz Kıyaslar J - Entimem(Eksik Kıyaslar) K - Safsata L - elilli(kanıtlı) Kıyas 14. Ahmet tatile ya Çeşme ye ya da Marmaris e gidecek. Ahmet tatile Marmaris e gitmeyecek. Öyleyse Ahmet tatile Çeşme ye gidecek. Bu kıyas aşağıda verilen kıyas türlerinden hangisine örnektir? A) Bileşik kıyas B) Seçmeli kıyas C) Zincirleme kıyas ) Safsata E) üzensiz kıyas 15. oktora gittin, demek ki hastasın. sözü, aşağıdaki kıyas türlerinden hangisine örnektir? A) Sorit B) Kesin kıyas C) İkilem ) Entimem E) Safsata 16. Bütün kavaklar ağaçtır. Hiçbir ağaç taş değildir. Hiçbir kavak, taş değildir. ukarıdaki kıyas, aşağıdaki kıyas türlerinden hangisine örnek olarak gösterlebilir? A) Seçmeli kıyas B) üklemli kesin kıyas C) Zincirleme kıyas ) Karma kıyas E) üzensiz kıyas 17. e mir me tal dir ve mık na tıs ta ra fın dan çe ki lir. Alü min yum da me tal dir ve mık na tıs ta ra fın dan çe kil me si ge re kir. Bu akıl yü rüt me, aşa ğı da kilerden han gi si ne bir ör nek - tir? A) Ana lo ji B) İki lem C) Tü me va rım ) Tüm den ge lim E) En ti mem
Çıkarım ve Kıyas-II 09 18. Bütün yazarlar hayalcidir. Bütün hayalciler geleceği düşünür. Bütün yazarlar geleceği düşünür. Bütün yazarlar geleceği düşünür. Bütün geleceği düşünenler planlı çalışır. Bütün yazarlar planlı çalışır. O halde bütün hayalciler planlı çalışır. ukarıda verilen kıyas türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Koşullu kıyas B) Seçmeli kıyas C) Zincirleme kıyas ) Basit kıyas E) üzensiz kıyas 19. Trafik kurallarına uymayan sürücüye ceza verilmesi gerekir. (Çünkü başkalarının hayatını tehlikeye atıyor) Ahmet, ehliyeti olmadığı halde trafiğe çıkarak trafik kurallarına uymamaktadır. (Çünkü ehliyetsiz otomobil kullanmak suçtur.) O halde Ali ye ceza verilmesi gerekir. Bu kıyas, aşağıdaki kıyas türlerinden hangisine örnektir? A) Basit kıyas B) Seçmeli kıyas C) Koşullu kıyas ) Zincirleme kıyas E) elilli kıyas 20. Tüm alışveriş yerleri kalabalık ortamlardır. Tüm kalabalık ortamlarda güvenlik görevlisi bulunur. Tüm güvenlik görevlileri bize fayda verir. O halde tüm alışveriş yerleri bize fayda verir. ukarıda örneklendirilen kıyas türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Entimem B) Seçmeli kıyas C) Koşullu kıyas ) Sorit E) Basit kıyas Körfez ayınları 22. Hiç bir bit ki maden de ğil dir. Ba zı madenler değerlidir. Ön cül le ri olan ge çer li bir kı ya sın so nuç öner me si aşa - ğı da ki ler den han gi si dir? A) Ba zı madenler değerli değildir. B) Ba zı bit ki ler değerlidir. C) Hiç bir bitki değerli de ğil dir. ) Ba zı bitkiler değerli de ğil dir. E) Bütün bitkiler değerlidir. 23.... Bü tün kanatlılar uçar. O hal de bütün kuşlar uçar. u ka rı da ve ri len kı ya sın ge çer li ola bil me si için I. ön cül aşa ğı da ki ler den han gi si ol ma lı dır? A) Ba zı kuş lar uçar. B) Bü tün uçanlar kuş tur. C) Bütün kuşlar kanatlıdır. ) Hiç bir kanatlı kuş de ğil dir. E) Ba zı kanatlılar uçan de ğil dir. 24. Suçlusun, o halde ceza alacaksın. sözü, aşağıdaki kıyas türlerinden hangisine örnektir? A) Sorit B) Kesin kıyas C) İkilem ) Entimem E) Safsata 21. Tüm büyükşehirlerde metro vardır. iyarbakır bir büyükşehirdir. O halde, iyarbakır da da metro vardır. Bu kıyas, aşağıdaki kıyas türlerinden hangisine örnektir? A) Koşullu kıyas B) üklemli kesin kıyas C) Zincirleme kıyas ) Bileşik kıyas E) Seçmeli kıyas 25. Bü tün in san lar akıllıdır. Ahmet in san dır. O hal de Ahmet akıllıdır. u ka rı da ki ba sit kı yas ta or ta te rim han gi si dir? A) Akıllı B) Ahmet C) Bü tün ) İn san E) O hal de. Test 08 CA 1. 2. 3.C 4.C 5. 6.B 7.C 8.E 9.A 10.E 11.C 12.A 13.E 14.C
MANTIK Sembolik Mantık-I GS / LS SÖZEL 10 1. Aşağıdaki önermelerden hangisinde tikel evetleme eklemi kullanılmıştır? A) Ne bahar geldi ne de çiçekler açtı. B) Bahar geldiyse çiçekler açmıştır. C) Bahar gelir ve çiçekler açar. ) Bahar gelir ya da çiçekler açar. E) Bahar geldiği için çiçekler açtı. 2. Aşağıdaki önermelerden hangisi tümel evetleme eklemine sahiptir? A) Ali dersaneye giderse üniversiteye girer. B) Ali dersaneye gidecek ya da üniversiteye girecek. C) Ali dersaneye gitti ama üniversiteye giremedi. ) Ali dersaneye gidemeyecek ya da üniversiteye giremeyecek. E) Ali ya dersaneye gidecek ya da üniversiteye girecek. 3. [(p ~q) (p q)] (p q) önermesinin ana eklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) eğilleme eklemi B) Tikel evetleme eklemi C) Tümel evetleme eklemi ) Karşılıklı koşul eklemi E) Koşul eklemi 5. Galatasaray bu yıl iyi transfer yapamazsa şampiyon olamaz ve Avrupa da başarısız olur. Bu önermenin sembolik ifadesi aşağıdakilerden hangisidir? A) ~p (~q ~r) B) (p ~q) r C) p (~q r) ) (p q) r E) (~p q) r 6. Ana eklem, bileşik bir önermenin tümünü etkileyen eklemdir. Buna göre, ~[(p q) ~(p r)] bileşik önermesinde ana eklem aşağıdakilerden hangisidir? A) B) ~ C) ) E) 7. Ne hava açtı ne de pikniğe gittik. önermesi, sembolik olarak ifade edildiğinde hangi ana ekleme sahip olur? A) Tümel evetleme eklemi ( ) B) Tikel evetleme eklemi ( ) C) Koşul eklemi ( ) ) Karşılıklı koşul eklemi ( ) E) eğilleme eklemi (~) 4. Esra okulunu bitirirse tatile gidecek. (p q) Esra tatile giderse dinlenecek. (q r) öncüllerinden yararlanarak aşağıdaki sonuç önermelerinden hangisine ulaşılır? A) Esra okulunu bitirdi. (p) B) Esra tatile gidemedi. (~q) C) Esra tatile gitmemiş ya da dinlenmiştir.(~q r) ) Esra okulunu bitirirse dinlenecek. (p r) E) Esra dinlenememişse tatile gitmemiştir. (~r ~q) 8. Ana bileşen, bileşik bir önermede ana eklem etrafındaki ö- nerme veya önerme gruplarıdır. Buna göre; ~[(~p q) p] (p ~q) p önermesinin kaç ana bileşeni vardır? A) 1 B) 2 C) 3 ) 4 ) 5
Sembolik Mantık-I 10 9. Aşağıdaki önermelerden hangisi (p ~q) şeklinde sembolleştirilebilir? A) Ali çalışacak ya da üniversiteyi kazanamayacak. B) Ali çalışacak ve üniversiteyi kazanacak. C) Ali ancak ve ancak çok çalışırsa üniversiteyi kazanabilir. ) Ali çalışmazsa üniversiteyi kazanamayacak. E) Ali ne çok çalıştı, ne de üniversiteyi kazandı. 13. I. p II. (q p) III. (p q) IV. ~[(q p) (p q)] önermelerinden hangileri, p ~[(q p) (p q)] öner mesi nin ana bileşenleri dir? A) alnız I B) II ve III C) III ve IV ) I ve IV E) I, II, III ve IV 10. Aşağıdaki önermelerin hangisinde karşılıklı koşul eklemi kullanılır? A) Formülü hatırlatırsan bu soruyu çözerim. B) Ülkenin kalkınması için ihracat gerekli ve yeterlidir. C) Bu yıl birinciliği Ali ile Ahmet paylaştı. ) enizlerimizin bazıları temiz, bazıları temiz değildir. E) Enflasyon arttığında işsizliğin artacağı doğru değildir. 11. ~[(p ~q) (p q)] (r q) öner mesi nin ana ek le mi aşa ğı da ki ler den han gi si - dir? A) B) ~ C) ) E) Körfez ayınları 14. Aşa ğı da sembolik olarak verilen öner me ler den han gi - sin de koşul ek le mi ( ) ana ek lemdir? A) ~[(p q) r] B) p v [(p q) p] C) (p ~q) r ) [(p q) r] (q r) E) [(p q) r] r 15. Aşa ğı da ki öner me ler den han gi sin de karşılıklı koşul ( ) ana ek lem dir? A) ~[(p q) ~(p q)] B) [(p q) ~(p q)] ~p C) (p q) ~[(p q) ~(p ~q)] ) (p q) ~p E) ~[(~p ~q) p] 12. Ali hem der sa ne ye de vam et miş hem de prog ram lı ça lış - mışsa onun LS de ba şa rı lı olamayacağı söylenemez. öner me si nin sem bo lik ifadesi aşa ğı da ki ler den han gi - si dir? A) ~(p q) r B) ~[(p q) ~ r] C) (p q) r ) (~p ~q) ~r E) (p q) ~ r 16. ~p (q r) önermesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A) Üretim artmazsa mal ya da hizmetlerin fiyatı da artacak. B) atırımlar azalırsa hem pahalılık hem de işsizlik ortaya çıkacak. C) Eğitime gereken kaynak sağlanırsa, eğitim kalitesi yükselecek ve kaliteli personel yetişecek. ) Taşıt sayısı artarsa taşımacılık kolaylaşacak veya trafik kazaları artacak. E) Tüketim azaltılırsa tasarruf sağlanacak. Test 09 CA 1. 2.E 3.A 4.B 5.H 6.K 7.L 8.I 9.İ 10.C 11.F 12.G 13.J 14.B 15. 16.B 17.A 18.C 19.E 20. 21.B 22. 23.C 24. 25.
MANTIK Sembolik Mantık-II GS / LS SÖZEL 11 1. Koşul ana eklemine sahip olan bir önerme için ön bileşeni doğru; art bileşeni yanlış ise sonuç yanlış, diğer bütün durumlarda doğru olur. p q p Þ q???? Buna göre, p q önermesinin doğruluk çizelgesinde soru işaretlerinin olduğu bölüme aşağıdaki değerlerden hangisi getirilmelidir? A) B) C) ) E) 2. Ancak ve ancak derslerine düzenli çalışırsan başarılı olur ve istediğin bölüme girersin. önermesi p (q r) biçiminde sembolleştirilebilir. Buna göre, sembolik ifadesi verilen önerme aşağıdaki değerlerden hangisini aldığında doğru olur? A) p doğru, q doğru, r yanlış B) p yanlış, q doğru, r doğru C) p doğru, q yanlış, r doğru ) p doğru, q yanlış, r yanlış E) p doğru, q doğru, r doğru 3. Aşağı da doğruluk değerleri verilen öner me lerden han - gi si nin so nu cu doğru değerini alır? A) ( ) B) ( ) C) ( ) ) ( ) E) ( ) 5. (p q) (p q) önermesinin doğruluk çizelgesi yapılacak olursa; p q p Þ q pûq (p Þ q)þ (pûq) yukarıdaki çizelgede soru işaretlerinin olduğu bölüme aşağıdaki değerlerden hangisi getirilmelidir? A) B) C) ) E) 6. Aşa ğı da gün lük dil de ve ril miş öner me ler den han gi si tikel evet le me bi çi min de dir? A) Çok çalıştın ama kalbimi kazanamadın. B) Kalkınmak için üretim ya da tasarrufları artırmak gerekir. C) Kalkınmak için ta sar ruf yap mak ge re kir. ) Ekonomik krizin önlenmesi için yatırım yapmak gerekir. E) Ancak diyet yaparsan zayıflarsın. 7. Aşa ğı da ki öner me ler den han gi si nin tek bi le şe ni var - dır? A) p q B) p q C) ~p ) ~p ~ p E) p ~q???? 4. Aşa ğı da ki öner me ler den han gi si (p q) şek lin de dir? A) Üretim ar tar sa enflasyon azalır. B) ers çalışmasına rağ men sınıfı geçemedi. C) Ekonominin düzelmesinin tek yolu üretimi artırmaktır. ) Enflasyon düzenli olarak düşerse geçim sıkıntısı azalır. E) Çalış ki başarasın. 8. Ali nin üniversitede istediği bölüme girmesinin tek koşulu düzenli ders çalışmasıdır. önermesinin sembolik ifadesi, aşağıdakilerden hangisidir? A) (p q) B) (~p ~q) r C) (p q) ) (p ~q) r E) ~( p q) ~r