EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. KESME REGÜLATÖRÜ VE HİDROELEKTRİK SANTRALİ (2,00 MWm-1,92 MWe) PROJESİ Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası ÇED Raporu Antalya İli-Kemer İlçesi Antalya Havzası Ağva Çayı Üzerinde Bursa-2013 OBELYA MÜHENDİSLİK ÇEVRE VE YATIRIM DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ TİC.LTD.ŞTİ. Atatürk Cad. Koruyucu İşhanı K:1 No:136 16010 Heykel/BURSA Tel: +90 224 225 63 16 Faks: + 90 224 225 63 17 obelya@obelyamuhendislik.com Sayfa 1
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. TEPE PRIME İş Merkezi Eskişehir Devlet Yolu 9.Km No: 266 A Blok Daire 72 06800, Çankaya, ANKARA Tel: +90(312)220 07 09 Fax:+90(312)220 09 07 KESME REGÜLATÖRÜ VE HİDROELEKTRİK SANTRALİ (2,00 MWm-1,92 MWe) PROJESİ 7.952.684.- TL Antalya İli, Kemer İlçesi,Antalya Havzası, O24.c3 ve O25.d4 paftalarda Ağva Çayı(Sumakseniri Deresi ve Güverte Dere) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Koordinatlar arka sayfada verilmiştir. PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN YETERLİK BELGESİ NO, TARİH ÇED BAŞVURU DOSYASI SUNUM TARİHİ EK II/Madde 28) Kurulu gücü 0,5 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller (ÇED Yönetmeliği nin 24. Madde (b) fıkrası kapsamında değerlendirilmiştir.) Obelya Mühendislik Çevre ve Yatırım Danışmanlığı Hizmetleri Tic.Ltd.Şti. Atatürk Cad.Koruyucu İşhanı K:1 No:138 16010 Heykel-Bursa Tel: +90(224)225 63 16 Fax:+90(224)225 63 17 151 30/05/2013 Sayfa I
Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM,D.O.M.: 33 Zon: 36,Ölçek Fak.: 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) ÜNİTE NO SAĞA YUKARI ENLEM BOYLAM 1 273437 4053282 36.59650158 30.46692388 2 273514 4053306 36.59673432 30.46777681 3 273550 4053311 36.59678570 30.46817436 AĞVA REGÜLATÖRÜ 4 273573 4053262 36.59635529 30.46845459 5 273512 4053228 36.59603338 30.46778199 6 273468 4053221 36.59595849 30.46728763 7 273445 4053233 36.59606025 30.46702702 1 273602 4053930 36.60237672 30.46857624 GÜVERTE SU ALMA YAPISI 2 273622 4053930 36.60238146 30.46879964 3 273622 4053906 36.60216532 30.46880671 4 273602 4053906 36.60216057 30.46858331 1 273497 4053301 36.59668463 30.46759470 2 273505 4053322 36.59688226 30.46766907 3 273639 4053364 36.59728584 30.46915520 4 273642 4053397 36.59758684 30.46918085 5 273632 4053456 36.59812054 30.46904807 6 273645 4053530 36.59878913 30.46917557 7 273652 4053624 36.59963662 30.46922180 8 273677 4053706 36.60038128 30.46947842 9 273689 4053750 36.60077729 30.46959855 10 273683 4053802 36.60124069 30.46952426 11 273657 4053859 36.60174673 30.46921198 İLETİM KANALI 12 273618 4053890 36.60202357 30.46877410 13 273580 4053926 36.60233615 30.46833505 14 273583 4053643 36.59978982 30.46844787 15 273617 4053951 36.60257132 30.46874140 16 273645 4053930 36.60238729 30.46905796 17 273675 4053927 36.60237068 30.46939861 18 273691 4053919 36.60230296 30.46957827 19 273710 4053893 36.60206907 30.46979293 20 273738 4053868 36.60184928 30.47011064 21 273752 4053843 36.60162636 30.47028059 22 273776 4053819 36.60141755 30.47055358 23 273804 4053803 36.60128117 30.47086856 24 273837 4053802 36.60127709 30.47123837 1 273846 4053814 36.60138653 30.47133832 2 273880 4053811 36.60137085 30.47172328 YÜKLEME HAVUZU 3 273900 4053788 36.60117301 30.47195155 4 273874 4053759 36.60090462 30.47166458 5 273832 4053775 36.60103755 30.47118704 CEBRİ BORU 1 273900 4053788 36.60117301 30.47195155 2 274500 4053757 36.60102909 30.47866071 1 274495 4053688 36.60040829 30.47862177 SANTRAL BİNASI 2 274484 4053758 36.60103299 30.47847894 3 274572 4053770 36.60116512 30.47945477 4 274582 4053698 36.60052425 30.47959394 Sayfa II
İçindekiler Listesi Başlık Sayfası BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ Proje konusu yatırımın tanımı, ömrü, hizmet maksatları, önem ve gerekliliği 1 Yatırımın Tanımı ve Ömrü.. 1 Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği 4 Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı Ve Arazinin Tanımlanması. 4 Projenin Fiziksel Özellikleri 4 Projenin İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması... 7 Önerilen projeden kaynaklanabilecek önemli çevresel etkilerin genel olarak açıklanması (su, hava, toprak kirliliği, gürültü, titreşim, ışık, ısı, radyasyon ve benzeri.) 8 Su Kullanımı-Evsel Nitelikli Atık Su. 8 Hava Kirliliği.. 9 Toprak Kirliliği 9 Gürültü Kirliliği 10 Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon v.b. Etkiler. 10 Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi. 10 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje yeri ve alternatif alanların mevkii, koordinatları, yeri tanıtıcı bilgiler. 12 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Önerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koşullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) ve yukarıdaki faktörlerin birbiri arasındaki ilişkileri de içerecek şekilde açıklanması 13 Nüfus. 13 Flora-Fauna... 13 Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler.. 14 Doğal Afet Durumu.. 15 Toprak 16 Su. 16 İklimsel Faktörler. 17 Mülkiyet Durumu 17 Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri 18 Sayfa III
BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER... 19 1- Önerilen projenin aşağıda belirtilen hususlardan kaynaklanması olası etkilerinin tanıtımı. (Bu tanım kısa, orta, uzun vadeli, sürekli, geçici ve olumlu olumsuz etkileri içermelidir.). 19 a.proje İçin Kullanılacak Akan. 19 b.doğal Kaynakların Kullanımı 19 c.kirleticilerin miktarı, (atmosferik şartlar ile kirleticilerin etkileşimi) çevreye rahatsızlık verebilecek olası sorunların açıklanması ve atıkların minimizasyonu 20 Evsel Nitelikli Atıksu. 20 Katı Atıklar.. 20 Gaz ve Toz Atık. 21 Gürültü. 21 Atık Yağlar 21 Tehlikeli Atıklar. 22 Tıbbi Atıklar 22 Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları.. 22 2- Yatırımın çevreye olan etkilerinin değerlendirilmesinde kullanılacak tahmin yöntemlerinin genel tanıtımı 23 3- Çevreye olabilecek olumsuz etkilerin azaltılması için alınması düşünülen önlemlerin tanıtımı 23 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI 26 1- Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen yöntemler.. 26 2- Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar. 26 3- Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler.. 26 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ. 27 EKLER( Çevresel etki değerlendirmesi başvuru dosyası hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi ve belgeler ile raporda kullanılan tekniklerden rapor metninde sunulamayan belgeler.) EK 1. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müd.Yazısı EK 2. DSİ Fizibilite Onayı EK 3. EPDK Uygunluk Yazısı EK 4. Genel Yerleşim Planı(1/25.000) EK 5. Genel Jeoloji Haritası(1/25.000) EK 6. Fosseptik Planı EK 7. DKMP Gen.Müd. Ekosistem Değerlendirme Raporu Görüşü EK 8. Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü EK 9. Fotoğraflar Notlar ve Kaynaklar Yeterlilik Belgesi Tebliği kapsamında çevresel etki değerlendirmesi başvuru dosyası hazırlayan çalışma grubunun tanıtımı Sayfa IV
Tablolar Dizini Tablo 1. Kesme HES Projesi Karakteristikleri 5 Tablo 2. Kesme HES Projesi Su Kullanımları. 8 Tablo 3. Kemer İlçesi 2012 Nüfusu 13 Tablo 4. 11 Şekiller Dizini Şekil 1. Proje Alanının Yeri 3 Şekil 2. Antalya İli Deprem Haritası 16 Sayfa V
Kısaltmalar ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi D.S.İ. : Devlet Su İsleri ENH : Elektrik Nakil Hattı EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu EGE Eenerji : EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. ETKB : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EÜAS : Elektrik Üretim A.S HES : Hidroelektrik Santralı Max. : Maksimum Min. : Minimum No. : Numara Kesme HES Projesi : Projesi REG : Regülatör SKHKKY : 3 Temmuz 2009 Tarih Ve 27277 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği TEİAŞ : Türkiye Elektrik İletim A.Ş. vb. : Ve benzeri Sayfa VI
BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE GAYESİ Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği, Yatırımın Tanımı ve Ömrü Hazırlanan bu proje, EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. tarafından Antalya Havzası nda, Antalya İli, Kemer İlçesi sınırlarında O24.c3 ve O25.d4 paftalarda, bulunan Ağva Çayı üzerinde 291,30 m. kotunda kurulacak Kesme REG ve 291,15 m. kotunda kurulacak Güverte Su Alma Yapısından alınacak suların 178,00 m. kotunda inşa edilecek Kesme Hidroelektrik Santrali ne verilmesiyle enerji üretilmesi için yapılacak yatırımı kapsamaktadır. Kesme Regülatörü ve HES, 3 Mart 2001 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında üretim şirketi statüsündeki EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılıp işletilecek olup, Türkiye nin artan enerji ihtiyacını bir kısmının karşılanabilmesine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Kanun kapsamında üretim şirketi statüsündeki EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılıp işletilecek olup, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ndan Çevresel Etki Değerlendirmesi ile ilgili yasal prosedür yerine getirildikten sonra ( ÇED Olumlu belgesinin alınmasından sonra) üretim lisansı alınacaktır. EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Antalya İli, Kemer İlçesi sınırları içerisinde Ağva Çayı üzerinde planlanan Kesme Regülatörü ve HES projesi (2,00 MWm-1,92 MWe) projesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürülüğe giren ÇED Yönetmeliği nin Ek-II listesi Madde 32 de (kurulu gücü 0 25 MWm arasında olan nehir tipi santraller) yer almaktadır. Bahse konu proje ile ilgili olarak 29.06.2012 tarihinde Antalya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne Proje Tanıtım Dosyası sunulmuştur. Sunulan Proje Tanıtım Dosyası, bazı kurumların olumsuz görüşlerine istinaden Antalya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü nün 09.10.2012 tarih ve 30470 sayılı yazısı ile iade edilmiştir. Bu aşamadan sonra yatırımla ilgili kredi almak için finans kuruluşlarının isteği üzerine ÇED çalışmalarının yapılması, daha kapsamlı ÇED çalışmalarının yapılması ve ÇED Olumlu/ÇED Olumsuz kararının alınması ve çevresel şartların daha detaylı irdelenebilmesi amacıyla söz konusu projenin ÇED Yönetmeliği nin 24. Madde (b) bendi kapsamında değerlendirilmesi için işbu hazırlanarak başvuru yapılmıştır. Sayfa 1
Kesme HES projesi için 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği nin 24.b maddesine göre ÇED Yönetmeliği Ek-III formatı doğrultusunda hazırlanmıştır. ÇED, İzin ve Denetim Gen.Müd.nün 01.02.2013 tarih ve 1959 sayılı yazısı EK-1 de verilmiştir. Proje sahası ve çevresinin özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 25-26 Mayıs 2013 de arazi çalışmaları yapılmış, raporun hazırlanmasında faaliyet sahibi tarafından hazırlatılan fizibilite raporu, jeoloji raporları, haritalar ve çeşitli ölçümlerden yararlanılmıştır. Projenin inşaatının 2 yıl sürmesi ve ayrıca 12 ay inşaata hazırlık süresi bulunacağı beklenmektedir. Kesme HES projesinin lisans aldıktan sonra, lisans süresi olan 49 yıl boyunca elektrik üretimi yaparak Türkiye nin artan enerji açığına katkıda bulunması düşünülmektedir. Sayfa 2
Şekil 1.Proje Alanının Yeri Projenin Yeri Sayfa 3
Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği Enerji ve özellikle elektrik enerjisi tüketimi, ekonomik gelişmenin ve sosyal refahın önemli bir göstergesidir. Kişi başına düşen elektrik enerjisi tüketimi bir ülkenin en önemli gelişmişlik göstergelerinden biridir. Ancak ülkemiz kişi başına düşen elektrik enerjisi tüketiminde dünya ve Avrupa ortalamasının altındadır. Ülkemizde gelişmeye bağlı olarak enerji ihtiyacı sürekli artmaktadır, dolayısıyla bu ihtiyacı karşılamak bir zorunluluktur. Bu zorunlu ihtiyacı karşılamakta temiz, doğal, çevreye en az zarar veren enerji kaynağı olarak yenilenebilir enerji kaynaklarımızın en üst düzeyde değerlendirilmesi açısından hidroelektrik enerji üretimi önem arz etmektedir. Ülkemizde hidroelektrik enerji potansiyeli oldukça yüksektir. Brüt hidroelektrik enerji potansiyelimiz 433 milyar kwh/yıl olup, teknik hidroelektrik enerji potansiyelimiz ise 216 milyar kwh/yıl dır. Türkiye nin teknik ve ekonomik olarak değerlendirebilir hidroelektrik enerji potansiyeli günümüzde 130 milyar kwh/yıl dır. Ancak mevcut hidroelektrik tesislerle bu potansiyelin halen %36 sı üretilmektedir. Hidroelektrik enerji üretimi, elektro-mekanik teçhizat haricinde dışarıya bağımlı olmadan öz kaynaklarımızı kullanması ve yenilenebilir olması nedeniyle kömür ve doğalgazla çalışan termik santrallerle mukayese edildiğinde daha avantajlı görünmektedir. Ülkemizin yıllara göre artan elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanabilmesi için yeterli yatırımların yapılması zorunludur. Aksi halde kısa sürede enerji yetersizliğinden bir darboğaza girilmesi ihtimali yüksektir. Bu nedenle konuyla ilgili yatırımların hızlandırılması ve yeni hidroelektrik santrallerin işletmeye açılması gerekli görülmektedir. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı Ve Arazinin Tanımlanması, Projenin Fiziksel Özellikleri Ege Enerji tarafından kurulması planlanan Kesme HES projesi toplam kurulu gücü 2,00 MWm 1,92 MWe olacaktır. Projenin kurulum amacı elektrik üretimidir. Proje Ağva REG, Güverte Deresi su alma yapısı, iletim borusu, yükleme havuzu, cebri boru ve Kesme Hidroelektrik Santrali nden oluşacaktır. Kesme HES projesinin yıllık enerji üretimi 6.104.000 kwh olacaktır. Kesme HES de üretilecek enerji, yeni tesis edilecek bir dağıtım merkezi ile 10 km uzunlukta 31,5 kv luk hat ile Ovacık Trafo Merkezi ne bağlanacaktır. Bağlama noktası TEİAŞ planlaması doğrultusunda gerçekleşecektir. ÇED başvuru dosyasında sadece Kesme HES değerlendirilmiş, enerji iletim hattı değerlendirilmemiştir. Proje faaliyete geçmeden önceki aşamalarda 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca enerji iletim hattı için ayrıca başvurulacaktır. Projede kurulacak tesislere ait karakteristikler tablo 1.de verilmiştir. Sayfa 4
Tablo 1. Kesme HES Projesi Karakteristikleri AĞVA REGÜLATÖRÜ Drenaj Alanı 46 km 2 Yıllık Ortalama Akım Q 100 Taşkın Debisi 212,09 m 3 /s Tipi Talveg Kotu 285,46 m. Kret Kotu 291,30 m. Maksimum Su Seviyesi 293,90 m. Talvegten Yükseklik 5,85 m. 0,913 m 3 /s- 28,858 hm 3 /yıl Tirol Tipi Regülatör Dolusavak Kapasitesi 271,47 m 3 /s Regülatör Havuz Uzunluğu 10,00 m. Kret Genişliği 30,00 m. Çakıl Geçidi Yeri Sol Sahil Çakıl Geçidi Kapağı 1x1,00x2,00xm. Çökeltim Havuzu Yeri Sol Sahil Çökeltim Havuzu Genişliği 5,00 m. Çökeltim Havuzu Uzunluğu 25,00 m. Balık Geçidi Yeri Sağ Sahil GÜVERTE DERESİ SU ALMA YAPISI Drenaj Alanı 5 km 2 Yıllık Ortalama Akım Q 100 Taşkın Debisi 43,38 m 3 /s Tipi 0,099 m 3 /s- 3,144 hm 3 /yıl Su Alma Yapısı Talveg Kotu 289,00 m. Kret Kotu 291,15 m. Talvegten Yükseklik 2,15 m. İLETİM HATTI (Basınçsız Boru) Toplam Uzunluk 1117,38 m. Proje Debisi 2,00 m 3 /s Boru Tipi Basınçsız Boru Boru Çapı 1600 mm Eğim 0,0005 Su Yüksekliği 1,20 m. Su Hızı 1,25 m/s YÜKLEME HAVUZU Uzunluk 25,00 m. Sayfa 5
En 10,00 m. İşletme Su Kotu 290,35 m. Kapasitesi 1000,00 m 3 Duvar Üst Kotu 291,35 m. Dolusavak Kotu 290,40 m. Maksimum Su Kotu 290,75 m. CEBRİ BORU Toplam Uzunluk 696,15 m. Proje Debisi 2,00 m 3 /s Boru Tipi Boru Çapı Su Hızı Et Kalınlığı KESME HES PE Kaplamalı Çelik Boru 1000 mm 2,55 m/s 10-14 mm Brüt Düşü 112,35 m. Net Düşü Türbin Tipi Kurulu Gücü Üretilen Toplam Enerji Firm Enerji Sekonder Enerji Ünite Sayısı 111,27 m(tek türbin)-107,38 m(çift türbin çalışırken) Yatay Eksenli Francis 2 x (1,00 MWm-0,96 MWe) 2,00 MWm- 1,92 MWe 6.104.000 kwh/yıl 937.000 kwh/yıl 5.167.000 kwh/yıl 2 adet Ünite Debileri 1,00 m 3 /s Kuyruk Suyu Kotu 178,00 m.(tek türbin aktif) 178,20 m.(çift türbin aktif) Kesme Regülatörü ve HES projesi; Akdeniz Bölgesi nde Antalya İli Kemer İlçesi ne 5 km mesafede Ağva Çayı üzerinde planlanmaktadır. Kesme Regülatörü ve HES projesi, nehir tipi HES olarak önerilmiştir. Projede iki ayrı su alma yapısı inşa edilecektir. Ana su alma yapısı Ağva Çayı üzerinde yer almakta olup, talveg kotu 285,46 m., kret kotu 291,30 m. ve maksimum su kotu ise 293,90 m.dir. Regülatör tipi Ağva deresinin eğimi ve rusubat taşıma potansiyeli göz önüne alınarak tirol tipi olarak belirlenmiştir. Regülatör sonrası iletim hattı sol sahilden yükleme havuzuna kadar devam etmektedir. İletim hattı basınçsız boru olarak belirlenmiş olup çapı 1.600 mm., eğimi ise onbinde beş olarak hesaplanmıştır. Sayfa 6
İletim hattı güzergahı üzerinde yer alan Güverte deresine 289,00 m. talveg, 291,15 m. kret kotu ile yerleştirilecek olan su alma yapısı ile alınacak debi Ağva Regülatöründen gelen iletim hattına bağlanacaktır. Projede toplam iletim hattı uzunluğu 1.117,38 m.dir. İletim hattı sonrasında yükleme havuzu yer almaktadır. Yükleme havuzu ile santrale iletilecek debinin sürekliliği sağlanacaktır. Yükleme havuzu çıkışına yerleştirilecek su alma ağzı ve işletme vanası ile su cebri boruya alınacak ve doğrudan santrale iletilecektir. Yükleme havuzu dolusavağı ve dip tahliye borusundan deşarj edilecek sular güverte deresine dişli şut yapısı ile indirilecektir. Cebri boru çelik boru olup dışı PE kaplı olacak ve hat boyunca gömülü olarak inşa edilecektir. Cebri boru çapı 1.000 mm. olarak belirlenmiştir. Hat üzerinde yer alan düşey ve yatay dirseklerde gerekli mesnetleme yapılacak ve bu kısımlar beton zarf içerisine alınacaktır. Santral binası kuyruksuyu kotu 178 m. olacak şekilde inşa edilecektir. Yapı betonarme olarak inşa edilecektir. Enerji üretimi için 2 adet yatay eksenli Francis türbin ve türbinlere uygun jeneratör ve transformatörler kullanılacaktır. Francis türbinlerin her bir ünite kurulu gücü 1,00 MWm tır. Enerji üretecek olan jeneratörler 1150 kva gücündedir. Transformatörler de jeneratörlere uygun olarak 1250 kva gücünde olacaktır. Proje debisi yapılan optimizasyon hesaplamaları sonucu 2,00 m 3 /s olarak belirlenmiştir. Brüt düşü 112,35 m., net düşü ise tek türbin çalışırken 111,27 m., çift türbin çalışırken 107,38 m.dir. Proje kurulu gücü 2,00 MWm 1,92 MWe olup enerji üretimi ise yıllık 6.104.000 kwh olarak gerçekleşecektir. Enerji üretiminin 937.000 kwh ı firm, 5.167.000 kwh ı sekonder enerjidir. Kesme Regülatörü ve HES Projesi, yeni tesis edilecek olan bir Dağıtım Merkezi ile Ovacık Trafo Merkezine bağlanacaktır. Dağıtım Merkezi ile santral binası arası uzaklık yaklaşık 10 km olup bu güzergahta kullanılacak iletken kesiti 3,0 AWG olarak belirlenmiştir. Projenin İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. tarafından kurulması planlanan Kesme HES projesi; O24-c3 ve O25-d4 no lu paftalarda, Antalya İli, Kemer İlçesi sınırlarında Ağva Çayı üzerinde kurulacaktır. Kemer ilçesi, Akdeniz Bölgesi'nde Antalya iline bağlı bir ilçedir. Kemer, Akdeniz kıyısında, Antalya'ya 40 kilometre uzaklıkta olan bir ilçesidir. 1980'li yılların başına kadar küçük bir köy iken son 20 sene içinde açılan tesislerle Türk turizminin en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Batı Toros Dağları'nın eteklerinde ve 52 kilometre kıyı şeridi boyunca uzanan Kemer ilçesi, Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Proje alanı değişik dağlar ve tepelerle çevrilmiş olup 1.298 m. yüksekliğinde Kocaaylık Tepesi, 1.204 m. yüksekliğinde Suuçağı Tepesi, 580 m. yüksekliğinde Paralıtaş Tepe, 737 m. yüksekliğinde Kattaşı Tepe, 735 m. yüksekliğinde Harput Tepe, 790 m. yüksekliğinde Yumrucak Tepe, 1.376 m. yüksekliğinde Deve Boynu Tepe mevcuttur. Proje sahasının en önemli akarsuyu Tahtalı Dağının kuzey yamacından Gürleyik Sayfa 7
pınarlarından beslenerek Gürleyik dere olarak başlamakta önce kuzey doğu yönünde bir vadi oluşturmakta daha sonra doğuya doğru dönerek Sumakseniri dere adını almaktadır. Su alma yapısı Sumakseniri derenin Güverte dere ile birleştiği noktanın hemen mansabına tesis edilecektir. Doğu yönünde devam eden dere Kesme köprüsünden sonra Kesme Boğazı dere adını alır. DSİ tarafından yapılan bent ve su alma yapısına kadar bu isimle devam eden dere bu noktadan sonra Ağva Çayı adını almakta ve vadi genişleyerek Aslanbucak ve Kuzdere ovalarını oluşturmaktadır. Ağva çayı Çamyuva köyünden denize dökülmektedir. Projenin genel yerleşimini ve arazi durumunu gösteren 1/25.000 ölçekli harita EK 4 de, sahaya ait fotoğraflar EK-9 da verilmiştir. Projede yapılması planlanan tesisler ve kullanacakları alan miktarları ÇED Raporu nda detaylı olarak verilecektir. Kesme HES projesine ait arazi kullanım haritası, orman meşcere haritası ve detaylı jeoloji haritaları ÇED Raporu nda sunulacaktır. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon Ve Benzeri.) Ege Enerji tarafından kurulması planlanan Kesme HES projesi inşaatında 50 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. İşletme aşamasında ise deneyimli 5 kişi çalıştırılacaktır. Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler aşağıda başlıklar halinde genel olarak açıklanmıştır. Su Kullanımı-Evsel Nitelikli Atık Su: Kesme HES inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak personelin kullanma suyu Kemer İlçesi nden tankerlerle temin edilecektir. İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak personelin içme suyu ise damacanalarla satın alınarak karşılanacaktır. İnşaatta çalışacak personel için su kullanım miktarı; kişi başına günlük kullanım 150 lt/kişi.gün (Kaynak: Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları, İTÜ -1998, Prof. Dr. Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) alınarak, 50 personel için; 7.500 lt/gün olarak hesaplanmıştır. İşletmede çalışacak personel için su kullanım miktarı; kişi başına günlük kullanım 150 lt/kişi.gün alınarak, 5 personel için; 750 lt/gün olarak hesaplanmıştır. Projedeki su kullanım ve temin yerleri tablo 2.de verilmiştir. Tablo 2.Kesme HES Projesi Su Kullanımları Kullanım Yeri Personel içme ve kullanma suyu Toz oluşumunu önlemek için Temin Yeri Kemer İlçesi Ağva Çayı Sayfa 8
Günlük su tüketiminin tamamının atık suya dönüşeceği varsayılarak inşaat aşamasında oluşacak evsel atık su miktarı 7.500 lt/gün, işletme aşamasında oluşacak evsel atık su miktarı ise 750 lt/gün olacaktır. İnşaat ve işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık sular 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan sızdırmasız bir fosseptikte toplanacaktır. Fosseptikte biriken atık sular doldukça Ege Enerji tarafından kiralanacak bir vidanjörle Kemer İlçesi kanalizasyon sistemine iletilecektir. Ege Enerji inşaata başlamadan önce; Kemer Belediyesi ne başvurarak evsel nitelikli atık suların doldukça ücreti karşılığı çekilmesi için anlaşma yapacaktır. İşletme aşamasında proses kaynaklı atık su söz konusu olmayacaktır. Projenin tüm aşamalarında; 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve tüm değişikliklerine ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmelikleri nin hükümlerine uyulacaktır. Hava Kirliliği Kesme HES proje sahasının hazırlanması ve inşaatı sırasında yapılacak hafriyat, kazı vb. işlemlerden dolayı sahada toz oluşumu olacaktır. Bu nedenle inşaat sahasında; inşaat sahasına rüzgarı kesici levhalar yerleştirilmesi, kamyonlara savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılması, yüklenen malzemenin üstünün naylon branda ile kapatılması, sulama gibi tedbirler alınacaktır. Proje sahasının hafriyat ve inşaatı sırasında oluşacak toz ve gaz emisyonları ile ilgili hesaplamalar ÇED Raporu nda ayrıntılı olarak sunulacaktır. İşletme aşamasında toz veya gaz emisyonu oluşmayacaktır. Projede 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Yine sahada kullanılacak araçlarla ilgili olarak 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Toprak Kirliliği İnşaat aşamalarında yapılacak hafriyat işlemlerinde oluşacak malzeme ve bitkisel üst toprağı; peyzaj, sahadaki eğime bağlı engebelerin düzeltilmesi, yapıların dolgu işlemlerinde kullanılmak üzere geçici olarak depolanacaktır. Ünitelerin hafriyat miktarları ÇED Raporu nda sunulacaktır. Yapılacak hafriyat işlemleri sırasında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Sayfa 9
Sahada yapılacak tüm işlemlerde toprak kirliliği önlemek amacıyla; 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin tüm hususlarına uyulacaktır. Gürültü Kirliliği Kesme HES inşaat aşamasında hafriyat çalışmalarında kullanılacak iş makinelerinden, ihtiyaç halinde yapılacak patlatmadan; işletme aşamasında ise türbin ve jeneratörlerden dolayı gürültü oluşumu olacaktır. Projenin tüm aşamalarında 04.06.2010 tarihli ve 27601 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin ilgili maddelerine uyulacaktır. Sahadaki gürültü kaynakları ile ilgili tüm hesaplamalar, ÇED Raporunda sunulacaktır. Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon v.b. Etkiler Proje sahasında iletim tünelinin yapımı esnasında gerektiğinde patlayıcı madde kullanılacaktır. Bununla ilgili tüm hesaplamalar ÇED Raporu nda ayrıntı olarak sunulacaktır. Bunun dışında Kesme HES sahasında ışık, ısı, radyasyon vb. gibi etkiler oluşmayacaktır. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi Kesme Regülatörü ve HES Regülatörünün kurulacağı yer, Kemer İlçesinin yaklaşık olarak 7 km. batısında Ağva Çayının 285,46 m. talveg kotundadır. Projemiz 293,90 m. 178,00 m. arasında olacak şekilde Ağva Çayının sol sahilinde planlanmıştır. Regülatör yeri 60 UTM koordinatları 273522,62 4053256,02 Santral Binası 274579,96 4053698,94 dir. Proje sahası Antalya İline yaklaşık 40 km., Kemer İlçesi ne ise 5 km. uzaklıktadır. Karayolu ile her mevsim sorunsuz olarak ulaşım mevcuttur. Proje için en uygun yapı boyutları alternatif çözümlerin optimize edilmesi ile belirlenmiştir. Yapılan optimizasyon çalışmalarında yapıların nihai boyları tam olarak belli olmadığından mukayesede kabul edilen ölçüler (kanal ve cebri boru boyu gibi) nihai durumdan küçük oranda farklı olabilir. Ancak bu durum optimizasyon sonucunu etkileyecek nitelikte değildir. Depolama tesisi için gövde ve dolusavak gibi yüksek maliyetler içeren baraj alternatifi ekonomik bulunmamıştır. Ayrıca arazinin topoğrafik ve jeolojik yapısı su Sayfa 10
çevirme yapısı olarak regülatör kullanılmasını uygun kılmaktadır. Bu nedenle Kesme HES projesi için herhangi bir depolama tesisi alternatifi bulunmamaktadır. Projede su alma yapısı regülatör olup depolamasız, nehir tipi santral olarak işletilecektir. Kesme Regülatörü ve HES projesi fizibilite raporu kapsamında önerilen formülasyon, kurulması düşünülen tesisler için optimum formülasyon olup, başka alternatif çözümler düşünülmemiştir. Sayfa 11
BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler Kesme Regülatörü ve HES projesi; Akdeniz Bölgesi nde Antalya İli Kemer İlçesi ne 5 km mesafede Ağva Çayı üzerinde planlanmaktadır. Kesme Regülatörü ve HES projesi, nehir tipi HES olarak önerilmiştir. Projede iki ayrı su alma yapısı inşa edilecektir. Ana su alma yapısı Ağva Çayı üzerinde yer almakta olup, talveg kotu 285,46 m., kret kotu 291,30 m. ve maksimum su kotu ise 293,90 m.dir Kesme Regülatörü ve HES projesinin yer aldığı bölge tamamen Orman sahasıdır.(ek-8). Bu bölümde kamulaştırılacak saha gözlemlenmemiştir. Proje sahasının bulunduğu bölgede tarım sahaları bulunmamaktadır. Tarım sahaları projenin mansabında yer almakta ve yaklaşık 75 m. kotunda yer alan sulama amaçlı regülatörden alınan sularla sulanmaktadır. Kemer ilçesi, Akdeniz Bölgesi'nde Antalya iline bağlı bir ilçedir. Kemer, Akdeniz kıyısında, Antalya'ya 40 kilometre uzaklıkta olan bir ilçesidir. 1980'li yılların başına kadar küçük bir köy iken son 20 sene içinde açılan tesislerle Türk turizminin en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Batı Toros Dağları'nın eteklerinde ve 52 kilometre kıyı şeridi boyunca uzanan Kemer ilçesi, Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Proje alanı değişik dağlar ve tepelerle çevrilmiş olup 1.298 m. yüksekliğinde Kocaaylık Tepesi, 1.204 m. yüksekliğinde Suuçağı Tepesi, 580 m. yüksekliğinde Paralıtaş Tepe, 737 m. yüksekliğinde Kattaşı Tepe, 735 m. yüksekliğinde Harput Tepe, 790 m. yüksekliğinde Yumrucak Tepe, 1.376 m. yüksekliğinde Deve Boynu Tepe mevcuttur. Proje sahasının en önemli akarsuyu Tahtalı Dağının kuzey yamacından Gürleyik pınarlarından beslenerek Gürleyik dere olarak başlamakta önce kuzey doğu yönünde bir vadi oluşturmakta daha sonra doğuya doğru dönerek Sumakseniri dere adını almaktadır. Su alma yapısı Sumakseniri derenin Güverte dere ile birleştiği noktanın hemen mansabına tesis edilecektir. Doğu yönünde devam eden dere Kesme köprüsünden sonra Kesme Boğazı dere adını alır. DSİ tarafından yapılan bent ve su alma yapısına kadar bu isimle devam eden dere bu noktadan sonra Ağva Çayı adını almakta ve vadi genişleyerek Aslanbucak ve Kuzdere ovalarını oluşturmaktadır. Ağva çayı Çamyuva köyünden denize dökülmektedir. Projenin genel yerleşimini ve arazi durumunu gösteren 1/25.000 ölçekli harita EK 4 de verilmiştir. Sayfa 12
BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Önerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koşullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) ve yukarıdaki faktörlerin birbiri arasındaki ilişkileri de içerecek şekilde açıklanması. Nüfus 1980-1985 yılları arasında küçük bir köy olan Kemer, 1990 yılından itibaren bölgede açılan tesislerle Akdeniz turizminin en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Toros Dağları nın Batı eteklerinde ve 50 km sahili boyunca uzanan Antalya nın ünlü Kemer ilçesi, Türkiye nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Kemer in en eski tarihi Milattan Önce 690 yıllarına dayanmakta ve Phaselis antik kentinin kuruluşu da bu tarihe dayanmaktadır. Kemer ile Kiriş, Tekirova, Çamyuva, Arslanbucak, Kuzdere, Beycik, Göynük, Beldibi, Çıralı gibi yerleşim yerleri, Antalya turizminde son derece önemli bir yerdedir. Tablo 3. Kemer İlçesi 2012 Nüfusu İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Antalya Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Kemer 22.732 12.259 10.473 18.536 9.999 8.537 41.268 22.258 19.010 Toplam 22.732 12.259 10.473 18.536 9.999 8.537 41.268 22.258 19.010 www.tuik.gov.tr Kesme HES projesine ait detaylı nüfus bilgileri, projeksiyonlar, demografi ve göç bilgileri ÇED Raporu nda sunulacaktır. Flora-Fauna Ülkemiz topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin etkisi altındadır. Bunlar; Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa Sibirya bölgeleridir. Akdeniz Bölgesi nde, Akdeniz Bölgesi nde, Antalya İli, Kemer İlçesi sınırları içerisinde Ağva Deresi üzerinde Kesme HES ve Regülatörü Proje Alanı Akdeniz Fitocografik Bölgesi sınırları içinde yer almaktadır. Çalışma alanı Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesinin Doğu Akdeniz Alanında yer almaktadır. Buna göre çalışma alanı, bitki coğrafyası açısından Holarktik alemde, Tetiz alt alemine bağlı, Akdeniz bölgesine ait Doğu Akdeniz Alanına bağlanmaktadır. Bölge ekolojik anlamda Akdeniz Ekolojik Bölgesi sınırlarında Sayfa 13
yer almaktadır. Davis tarafından Türkiye florasında kullanılan kareleme sistemine göre araştırma alanı C3 karesi içinde yer almaktadır. Akdeniz bölgesi sahip olduğu denize dik uzanan dağ silsilesi ile Türkiye nin jeolojik gelişimi ve buzul çağları dönemlerinde birçok hayvan grubuna ev sahipliği yapmıştır. Buzul dönemlerinde ülke faunası Avrupa dan, Kuzey den ve Güneyden giren hayvan gruplarıyla şekillenmiştir. Bu buzul devirlerinde soğuktan kaçan hayvan türleri Avrupa dan Arboreal (Ağaç türleri) ve Kafkasya dan step türleri olacak şekilde Anadolu ya girmiş ve bu toprakları bir sığınma yeri olarak kullanmıştır. Bu kuzeyden olan hayvan göçlerine ilaveten; güney yarımkürede ısınma ile birlikte çölleşmenin etkisi ile güneyden (Eremial bölge) de bazı hayvan türleri İran dan Iğdır ve Van Hakkari platosundan, Suriye den Antakya- Amanoslar ve Urfa Antep düzlükleri üzerinden Anadolu ya giriş yaparak yayılış alanlarını Anadolu ya kadar genişletmişlerdir. Bunun sonucu olarak yani Avrupa dan (Arboreal), Kafkasya dan (Step formları) ve Güneyden (Çöl formları) gelen hayvan göçleri ile Anadolu bugünkü faunastik zenginliğini kazanmıştır. Proje sahası ile ilgili flora ve fauna çalışmaları devam etmekte olup, verilecek özel formata göre ayrıntılı bilgiler ve listeler ÇED Raporu nda sunulacaktır. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Kesme Regülatörü ve HES projesinin, jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri ile doğal afet durumu genel olarak aşağıda verilmiştir. Genel Jeoloji Antalya Körfezi güneybatısında yer alan proje sahasında Antalya napları yüzeylenir. Antalya napları yapısal ve stratigrafik özelliklerine göre Üst Triyas-Üst Kretase kayalardan oluşan Çataltepe napı, Üst Permiyen-Üst Kretase kayalardan oluşan Alakırçay napı, Orta Kambriyen-Üst Kretase kayalardan oluşan Tahtalıdağ napı ile Tekirova ofiyolit napıları olarak bölümlenmiştir. Örtü kayacı olarak Antalya travertenleri, Sumakseniri Dere vadisinde, özellikle eğimin azaldığı Ağva Çayı ve çevresinde alüvyon ile yamaç eteklerinde yamaç molozları oluşmuştur. Proje sahası genel jeolojisi ve tektonik açıdan oldukça karmaşık bir bölgede bulunmaktadır.1/25.000 ölçekli Jeoloji haritasının hazırlanmasında MTA Enstitüsünün 1/100.000 ölçekli jeoloji haritalarından yararlanılmıştır. Formasyon adlandırmaları, kalınlık, yaş ve dokanak ilişkilerinde bu çalışmalara bağlı kalınmıştır. Regülatör, boru güzergâhı, yükleme havuzu ve santral yeri çalışmaları arazide yerinde değerlendirilmiştir. Sayfa 14
Proje Alanı Jeolojisi Antalya Körfezi batısında bulunan proje alanında platfoform, yamaç, havza ve okyanussal kabuk kökenli kayaçları kapsayan Antalya napları bulunur. Kuvaterner yaşlı travertenler, alüvyon ve yamaç molozları bölgedeki en genç örtü kaya birimlerini oluşturur. Tektonik Kesme Regülatörü ve HES projesinin yer aldığı Antalya ili civarında tektonik engebeler bulunmasına rağmen deprem kataloğu, aktif bir hattın bulunmadığını göstermektedir. Bölgede nadiren hissedilen sarsıntılar, Göksu bölgesindeki yerel depremlerle ilgilidir. Antalya ilinde Quarterner, Tersiyer, Mesozoik, Paleozik adlı yaşlı kayaçlar bulunmaktadır. Antalya Ovası nın büyük bir kısmı Quarterner e ait o konglomera, alüvyon ve travertenlerle örtülüdür. Büyük sayıda erime boşlukları bulunan travertenler, tipik karst topografyasını meydana getirmişlerdir. Deniz altında da devam eden travertenlerin toplam kalınlığı birkaç yüz metreyi geçer. Tersiyer araziler ise ovanın zeminini meydana getirmektedir. Dağlık bölgelere ilerledikçe Mesozoik yapı ve Tersiyer yapının karışık halde bulunduğu görülmektedir. Aksu, Köprü Çayı, Manavgat Çayı doğrultusunda kuzeye doğru uzayarak yer alır. Antalya havzasının büyük bir kısmını oluşturan Mezozoik formasyon kalker, marn, filis ve serpantinden oluşmuştur. Kalkerler gri renkli, çok çatlaklı ve boşlukludur. Ayrıca karstik şekillere ve düdenlere sahiptir. En eski formasyon olan Paleozike kayaçlar Alanya nın kuzeyinde yaygın olarak görülürler. Kristalen şist, fillat, mermer ve kalkerlerden meydana gelen bu kayaçlar, şiddetli tektonik olayların etkisiyle kırılarak kıvrılmalardır. Kesme HES sahasına ait detaylı jeolojik ve hidrojeolojik bilgiler, haritalar ve kesitler ÇED Raporu nda sunulacaktır. Sahanın jeoloji haritası EK 5 de verilmiştir. Doğal Afet Durumu Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın hazırladığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre; proje alanı 1. derece deprem bölgesi içinde bulunmaktadır. Kati proje aşamasında sismik risk analizi yapılarak proje deprem katsayısının belirlenmesinde 2 Eylül 1997 tarihli Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik de belirtilen esaslar göz önünde bulundurulacaktır. Sayfa 15
Şekil 2.Antalya İli Deprem Haritası Proje Alanı Toprak Projenin çevresel etki değerlendirme çalışmaları kapsamında, proje alanı içerisinde ana madde, iklim, topoğrafya, bitki örtüsü ve zamanın etkisi ile çeşitli büyük toprak grupları, Antalya İli Arazi Varlığı kitaplarından ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan Antalya iline ait 1/25.000 ölçekli Arazi Varlığı haritaları incelenmiştir. Buna göre eğimli topoğrafyaya sahip arazilerde 1/25.000 ölçekli arazi varlığı haritalarına göre proje alanı içerisinde büyük toprak grupları olarak; Kırmızı Akdeniz Toprakları (T) bulunmakta olup, arazi kullanım kabiliyet sınıflarına göre ise VII. sınıf araziler yer almaktadır. Proje alanı içerisinde şimdiki arazi kullanımı bakımından orman (O) sayılan araziler bulunmaktadır. Kesme HES tesis yerlerini de içeren arazi kullanım haritaları ÇED Raporu nda sunulacaktır. Su Bu bölüm kapsamında yapılan değerlendirmeler için kullanılan uzun yıllar aylık ortalama ve günlük akım verileri; Ege Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic. Ltd. Şti için hazırlanan Kesme Regülatörü ve HES Projesi Fizibilite Raporu Revizyonu raporundan sağlanmıştır. Söz konusu akım verileri DSİ Genel Müdürlüğü Etüt, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı tarafından onaylanmış 11.09.2012 tarih ve 421960 sayılı yazısı ile onaylanmıştır. Kesme HES Projesinin su kaynağı Ağva Çayı dır. Ağva Çayı Tahtalı Dağı nın kuzey yamaçlarından boşalan kaynaklardan doğan Gürleyik Dere ile Eğri Dağ ın batısındaki Sayfa 16
yamaçlardan boşalan kaynaklardan doğan Sapan Dere nin birleşiminden oluşur. Proje sahası içerisinde birleşen bu iki kol Kesmeğazı Deresi adını alarak doğuya doğru akışını sürdürür. Kemer ilçe merkesinin batısındaki Çamyuva beldesi civarında Ağva Çayı adını alarak Akdeniz e dökülür. Proje alanındaki alt havzalar: Kesme (Ağva) regülatörü ve membasında kalan kısmı (Kesme 46 km 2 ), Güverte su alam yapısı ve membasında kalan kısmı (Güverte 5 km 2 ) ve bu yapılar ile HES arasında kalan kısım (Ara Havza-3 km 2 ) olmak üzere üç alt havzadan oluşmaktadır Kesme HES noktasındaki drenaj alanları ise 54 km 2 dir. 1979-2011 yılları arasında kalan 33 yıllık döneme ait akım verilerine göre, Kesme regülatörünün bulunduğu kesitte gözlenen ortalama akım değeri 1,027 m 3 /s, Güverte kesitinde ise 0,112 m 3 /s olarak hesaplanmıştır. Proje alanlarındaki birim alana (km 2 ) düşen yağışlardan itibaren yüzeysel akıma geçen su miktarı ise 22,3 lt/s olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlardan itibaren Kesme HES noktasındaki akım, akış katsayıları yardımı ile 1.206 m 3 /s olarak belirlenmiştir. Bu değerler su alma yapıları ve santral arasındaki ara havzadan Ağva Çayı na % 5,9 oranında ek akımın gelmesi anlamına gelmektedir. İklimsel Faktörler Antalya ili iklimi genel olarak Akdeniz iklimine girmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olarak ifade edilen iklim tipi diğer bir değişle mutedil deniz ve sıcak deniz iklim sınıfına girer, daha iç kesimlerde ise soğuk ve yarı-kara iklim tipi görülmektedir. Yazın ortalama sıcaklık 30-34 derece arasındadır. Ocak ayında ise sıcaklık ortalama 9-15 derece arasında değişir. Şehirde kar yağması ve don gibi meteorolojik olaylar hemen hemen hiç olmaz. İlde yıllık ortalama nispi nem %64 civarındadır. Antalya nın kıyı bölgesinde yazlar hem uzun hem de sıcaktır. Kışlar bile ılığa yakın serinlikte geçer. Yazın hiç görülmeyen yağmur, Aralık, Ocak ayları ile çok nadir olarak ilk ve sonbahar aylarında sağanak halinde yağar. Yılın ancak 40 50 günü kapalı ve yağışlıdır. Antalya, yılda ortalama 300 güneşli günü, 18.7 derece yıllık sıcaklık ortalaması ile yılın 12 ayı turizm hareketlerine açık, ender bölgelerden birisidir. Yılın en az dokuz ayı denize girilebilir. Bitki örtüsü ise Akdeniz iklimi'nin getirdiği maki adlı kısa ve her mevsim yeşil ağaçlardan oluşur. Proje sahasına ait iklimsel faktörler ÇED Raporu nda detaylı olarak sunulacaktır. Mülkiyet Durumu Kesme Regülatörü ve HES projesinin yer aldığı bölge tamamen Orman sahasıdır. Bu bölümde kamulaştırılacak saha gözlemlenmemiştir. Proje sahasının bulunduğu bölgede tarım sahaları bulunmamaktadır. Tarım sahaları projenin mansabında yer almakta ve yaklaşık 75 m kotunda yer alan sulama amaçlı regülatörden alınan sularla sulanmaktadır. Sayfa 17
Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri Kurulması planlanan Kesme HES Projesi, Antalya İli, Kemer İlçesi, O24-c3 ve O25-d4 no lu paftalarda yer almaktadır. Proje sahası yakınında veya yakın çevresinde EK- V deki Duyarlı Yöreler listesinde yer alan; sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. Sayfa 18
BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 1- Önerilen projenin aşağıda belirtilen hususlardan kaynaklanması olası etkilerinin tanıtımı. (Bu tanım kısa, orta, uzun vadeli, sürekli, geçici ve olumlu olumsuz etkileri içermelidir.) a.proje için kullanılacak alan, Kesme Regülatörü ve HES projesi; Akdeniz Bölgesi nde Antalya İli Kemer İlçesi ne 5 km. mesafede, Ağva Çayı üzerinde planlanmaktadır. Kesme Regülatörü ve HES projesinin enerji tesisleri orman arazileri içerisinde yer almaktadır. Proje ünitelerinin inşaatı sırasında toz oluşumu, habitat kaybı gibi bir takım olumsuz etkiler oluşacaktır. Projenin işletme aşamasında ise herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir. ÇED Raporu nda tüm ünitelerin kaplayacakları alan miktarları, arazi kullanım ve meşçere haritaları sunulacaktır. b.doğal kaynakların kullanımı, EGE Yenilenebilir Enerji Üretim San. ve Tic.Ltd.Şti. tarafından kurulması planlanan Kesme HES projesi inşaatında 50 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. İşletme aşamasında ise deneyimli 5 kişi çalıştırılacaktır. Proje sahasında inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak personel ve arazi hazırlanması için su kullanımı olacaktır. Kesme HES inşaat ve işletme aşamalarında çalışacak personelin kullanma suyu Kemer İlçesi nden tankerlerle temin edilecektir. İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak personelin içme suyu ise damacanalarla satın alınarak karşılanacaktır. Personel için projenin inşaat aşamasında 7,5 m 3 /gün, işletme aşamasında ise 0,75 m 3 /gün su kullanılması beklenmektedir. Projede Ağva Çayı ndan toz oluşumunu önleme amaçlı sulama suyu kullanımı olacaktır. Bunların kullanım miktarları ÇED Raporunda detaylı olarak anlatılacaktır. Regülatör ile HES arasındaki dere yatağına canlı (sucul) hayatın devam etmesi için bırakılacak su miktarı, hazırlatılan mansap su kullanım hakları ve ekosistem değerlendirme raporu göz önüne alınarak belirlenmiş ve DKMP Genel Müdürlüğü nün 05.12.2012 tarih ve 54933 yazısı(ek-7) ile uygun görüş alınmıştır. Buna göre Kesme Regülatörü için çevresel akış miktarının Ocak ayı süresince 0,467 m 3 /s, Şubat ayı süresince 0,380 m 3 /s, Mart ayı süresince 0,354 m 3 /s, Nisan ayı süresince 0,267 m 3 /s, Mayıs-Haziran-Temmuz- Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım ayları süresince 0,120 m 3 /s ve Aralık ayı süresince 0,379 m 3 /s; Güverte Su Alma Yapısı için çevresel akış miktarının Ocak ayı süresince 0,051 m 3 /s, Şubat ayı süresince 0,041 m 3 /s, Mart ayı süresince 0,038 m 3 /s, Nisan ayı süresince 0,029 m 3 /s, Mayıs-Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım ayları süresince 0,013 m 3 /s ve Aralık ayı süresince 0,041 m 3 /s olacaktır. Projeye ait mansap su hakları raporu da 04.07.2012 Sayfa 19
tarihinde DSİ 13.Bölge Müdürlüğü tarafından onaylanmıştır. Projede mansaba bırakılacak biyolojik ihtiyaç suyunun kontrolü maksadı ile DSİ Bölge Müdürlüğü nce uygun görülecek bir yere online AGİ cihazı bağlanarak DSİ Bölge Müdürlüğüne ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne modem aracılığı ile bağlantılı kurulacaktır. c.kirleticilerin miktarı, (atmosferik şartlar ile kirleticilerin etkileşimi) çevreye rahatsızlık verebilecek olası sorunların açıklanması ve atıkların minimizasyonu. Evsel Nitelikli Atık Su Personelin günlük su tüketiminin tamamının atık suya dönüşeceği varsayılarak inşaat aşamasında oluşacak atık su miktarı 7.500 lt/gün, işletme aşamasında oluşacak atık su miktarı ise 750 lt/gün olacaktır. İnşaat ve işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık sular 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan sızdırmasız bir fosseptikte toplanacaktır. Fosseptikte biriken atık sular doldukça Ege Enerji Ltd.Şti. tarafından kiralanacak bir vidanjörle Kemer İlçesi kanalizasyon sistemine iletilecektir. Ege Enerji Ltd.Şti. inşaata başlamadan önce; Kemer Belediyesi ne başvurarak evsel nitelikli atık suların doldukça ücreti karşılığı çekilmesi için anlaşma yapacaktır. Ayrıca projenin tüm aşamalarında; 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve tüm değişikliklerine ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmelikleri nin hükümlerine uyulacaktır. Katı Atıklar Projenin inşaatında çalışacak olan 50 personelden oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı kişi başına 1,34 kg/kişi.gün 1 alınarak, 67 kg/gün; işletme aşamasında çalışacak olan 5 personelden oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı ise 6,7 kg/gün olacaktır. Oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, gerekenler ayrı ayrı toplanmak üzere saha içinde ağzı kapalı çöp konteynerlerinde biriktirilecek, dolduğunda Ege Enerji Ltd.Şti.tarafından Kemer İlçesi katı atık sahasına götürülerek bertaraf edilecektir. Ege Enerji Ltd.Şti.inşaata başlamadan önce; Kemer Belediyesi ne başvurarak evsel katı atıkların bertarafı için gerekli izinleri alacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarında evsel nitelikli katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve bertarafı için 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte değişik tarihlerde yapılan tüm değişikliklere uyulacaktır. 1 Belediye Katı Atık Anket Sonuçları, DİE,28.12.2004 Sayfa 20
Ayrıca Kesme HES projesinin hazırlık, inşaat ve montaj çalışmalarında; hafriyat ve personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar dışında inşaat(demir, tahta, metal vb) ve ambalaj(çimento torbaları, ekipmanların kapları, kağıt vb) atıkları oluşacaktır. Bunlar hurda olarak toplanacak, geri kazanımı mümkün olan atıklar yeniden kullanılacak ve/veya lisans almış geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Gaz ve Toz Atık Kesme HES proje sahasının hazırlanması ve inşaatı sırasında yapılacak hafriyat, kazı vb. işlemlerden dolayı sahada toz oluşumu olacaktır. Bu nedenle inşaat sahasında; inşaat sahasına rüzgarı kesici levhalar yerleştirilmesi, kamyonlara savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılması, yüklenen malzemenin üstünün naylon branda ile kapatılması, sulama gibi tedbirler alınacaktır. Projede 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve değişikliklerinde belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Yine sahada kullanılacak araçlarla ilgili olarak 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Gürültü Kesme HES inşaat aşamasında hafriyat çalışmalarında kullanılacak iş makinelerinden, ihtiyaç halinde yapılacak patlatmadan; işletme aşamasında ise türbin ve jeneratörlerden dolayı gürültü oluşumu olacaktır. Projenin tüm aşamalarında 04.06.2010 tarihli ve 27601 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin ilgili maddelerine uyulacaktır. İnşaat sırasında kullanılacak ekipmanların izin verilen ses gücü seviyeleri için 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile ilgili Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Sahadaki gürültü kaynakları ile ilgili tüm hesaplamalar ve raporlar, ÇED Raporunda sunulacaktır. Atık Yağlar Kesme HES inşaat aşamasında kullanılacak iş makinalarının bakım ve yağ değişme işlemleri Kemer İlçesi ne götürülerek yapılacaktır. İşletmede atık yağ oluşturabilecek parçaların onarım işlemleri, proje alanı içerisinde aylık, 6 aylık, yıllık bakımlar periyodik olarak teknik servis tarafından gerçekleştirilecektir. Proje alanında atık yağların bırakılması söz konusu değildir. Bakım Sayfa 21