İÇİNDEKİLER Önsöz... v BİRİNCİ BÖLÜM TURİZM ENDÜSTRİSİ 1. Turizm Endüstrisi... 1 1.1. Turizm Olayı ve Kavramı... 1 1.2. Turizm Endüstrisi Tanımı ve Temel Özellikleri... 5 1.3. Turizm Endüstrisinin Dünya da ve Türkiye de Yeri ve Önemi... 10 1.4. Turizm İşletmeleri... 17 1.4.1. Konaklama İşletmeleri... 17 1.4.2. Seyahat İşletmeleri... 18 1.4.2.1. Tur Operatörleri ve Seyahat Acenteleri... 18 1.4.2.2. Ulaştırma İşletmeleri... 19 1.4.2.2.1. Karayolu Ulaştırma İşletmeleri... 21 1.4.2.2.2. Demiryolu Ulaştırma İşletmeleri... 22 1.4.2.2.3. Denizyolu Ulaştırma İşletmeleri... 24 1.4.2.2.4. Havayolu Ulaştırma İşletmeleri... 25 1.4.3. Yeme-İçme İşletmeleri... 27 1.4.3.1. Ticari İşletmeler... 28 1.4.3.2. Ticari Olmayan İşletmeler... 28 1.4.4. Diğer Turizm İşletmeleri... 29 1.4.4.1. Turizmle İlgili Özel Malları Üreten İşletmeler... 29 1.4.4.2. Turizme Hizmet Eden Ticari İşletmeler... 29 1.4.4.3. Turizmle İlgili Özel Hizmet Üreten İşletmeler... 30 1.4.4.4. Turizm Tanıtma ve Reklam Yapan İşletmeler... 30 1.5. Turizm İşletmelerini Diğer Endüstri İşletmelerinden Ayıran Ekonomik Özellikler... 31
viii İKİNCİ BÖLÜM KONAKLAMA ENDÜSTRİSİ 2. Konaklama Endüstrisi... 37 2.1. Konaklama Endüstrisinin Yeri ve Önemi... 37 2.2. Konaklama İşletmeleri ve Özellikleri... 38 2.3. Konaklama İşletmeciliğinin Dünyada ve Türkiye de Tarihsel Gelişimi... 40 2.3.1. Konaklama İşletmeciliğinin Dünyada Gelişimi... 40 2.3.2. Konaklama İşletmeciliğinin Türkiye de Tarihsel Gelişimi... 44 2.4. Konaklama İşletmelerinin Genel Nitelikleri... 50 2.5. Konaklama İşletmelerinin Sınıflandırılması... 53 2.5.1. Asli Konaklama İşletmeleri... 53 2.5.1.1. Oteller... 53 2.5.1.2. Moteller... 57 2.5.1.3. Tatil Köyleri... 58 2.5.1.4. Pansiyonlar... 60 2.5.1.5. Kampingler... 61 2.5.1.6. Apart Oteller... 62 2.5.1.7. Hosteller... 63 2.5.2. Tamamlayıcı Konaklama İşletmeleri... 64 2.5.2.1. Butik Oteller... 64 2.5.2.2. Özel Tesisler... 65 2.5.2.3. Çiftlik Evleri-Köy Evleri... 66 2.5.2.4. Yayla Evleri... 67 2.5.2.5. Dağ Evleri... 67 2.5.2.6. Golf Tesisleri... 68 2.5.2.7. Termal Tesisler... 68 2.5.2.8. Turizm Kentleri... 69 2.5.2.9. Turizm Kompleksleri... 70 2.5.2.10. Tatil Merkezleri... 71 2.5.2.11. Zincir Tesisler... 73 2.5.2.12. Personel Eğitim Tesisleri... 74 2.5.2.13. Tatil Siteleri ve Villaları... 75
ix ÜÇÜNCÜ BÖLÜM OTEL İŞLETMESİNİN TANIMI, ÖZELLİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI 3. Otel İşletmesinin Tanımı, Özellikleri ve Sınıflandırılması... 81 3.1. Otel İşletmesinin Tanımı... 81 3.2. Otel İşletmelerinin Özellikleri... 84 3.3. Otel İşletmelerinin Sınıflandırılması... 86 3.3.1. Hukuki Bakımdan Otellerin Sınıflandırılması... 86 3.3.1.1. Turistik İşletme Belgeli Oteller... 87 3.3.1.2. Turistik İşletme Belgesiz Oteller... 87 3.3.2.Mülkiyet Bakımından Otellerin Sınıflandırılması... 87 3.3.2.1. Özel Otel İşletmeleri... 88 3.3.2.2. Kamu Otel İşletmeleri... 88 3.3.2.3. Karma Otel İşletmeleri... 88 3.3.3. Büyüklük Bakımından Otellerin Sınıflandırılması... 88 3.3.3.1. Büyük Otel İşletmeleri... 89 3.3.3.1.1. Büyük Otel İşletmelerinin Üstünlükleri... 89 3.3.3.1.1.1. Finansal Üstünlükler... 90 3.3.3.1.1.2. Satın Alma Bakımından Üstünlükleri... 90 3.3.3.1.1.3. Reklam Yapma Bakımından Üstünlükleri... 90 3.3.3.1.1.4. Yönetim Bakımından Üstünlükleri... 90 3.3.3.1.2. Büyük Otel İşletmelerinin Sakıncaları... 91 3.3.3.2. Orta ve Küçük Otel İşletmeleri... 92 3.3.3.2.1. Orta ve Küçük Otel İşletmelerinin Üstünlükleri... 92 3.3.3.2.1.1. Düşük Sermaye İle Kurulabilme ve İşletilebilme Üstünlükleri... 92 3.3.3.2.1.2. Düşük İstihdam İle Çalışabilme Üstünlükleri... 93 3.3.3.2.1.3. Devamlı Müşterilere Sahip Olma Üstünlükleri... 93 3.3.3.2.1.4. Daha verimli Çalışma Üstünlükleri... 93 3.3.3.2.2. Orta ve Küçük Otel İşletmelerinin Sakıncaları... 93 3.3.3.2.2.1. Gelişmeleri Yakından Takip Edememe... 93 3.3.3.2.2.2. Büyük Otel İşletmeleri İle Rekabet Edememe... 93 3.3.3.2.2.3. Orta ve Küçük Otel İşletmelerinin Sayısının Artması... 94
x 3.3.4. Statüleri Bakımından Otel İşletmeleri... 94 3.3.4.1. Bağımsız Otel İşletmeleri... 94 3.3.4.2. Zincir ve Grup Otel İşletmeleri... 94 3.3.4.2.1. Ulusal Zincir ve Grup Otelleri... 95 3.3.4.2.2. Uluslar Arası Zincir ve Grup Oteller... 95 3.3.5. Faaliyet Süreleri Bakımından Otel İşletmeleri... 95 3.3.5.1. Devamlı Oteller... 95 3.3.5.2. Mevsimlik Oteller... 96 3.3.6. Konaklama İhtiyacı Türü Bakımından Otel İşletmeleri... 96 3.3.6.1. Şehir Otelleri... 96 3.3.6.2. Kıyı Otelleri... 96 3.3.6.3. Dağ Otelleri... 96 3.3.6.4. Kaplıca Otelleri... 96 3.3.6.5. Havaalanı Otelleri... 96 3.3.6.6. Karayolları Kavşak Otelleri... 97 3.3.7. Fiyat Düzeyleri Bakımından Otel İşletmeleri... 97 3.3.7.1. Ekonomik Oteller... 97 3.3.7.2. Orta Düzey Oteller... 97 3.3.7.3. Lüks Oteller... 97 3.4. Otel İşletmelerinin Diğer İşletmelerden Farkı... 98 3.4.1. Mali Yapı Açısından Farkı... 98 3.4.2. Maliyet Açısından Farkı... 99 3.4.3. Pazarlama Açısından Farkı... 99 3.4.4. Talep ve Arz Açısından Farkı... 100 3.4.5. Üretim Açısından Farkı... 101 3.4.6. Çalışanlar Açısından Farkı... 101 3.4.7. Muhasebe Açısından Farkı... 102 3.4.8. Yatırım Açısından Farkı... 102
xi DÖRDÜNCÜ BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 4. Otel İşletmelerinde Kuruluş Yeri Seçimi... 105 4.1. Kuruluş Yeri Kavramı... 105 4.2. Kuruluş Çalışmaları ve Aşamaları... 106 4.3. Otel İşletmelerinin Kuruluş Yeri Faktörleri... 117 4.3.1. Doğal Faktörler... 118 4.3.2. Ekonomik ve Sosyal Faktörler... 118 4.3.2.1. Ulaştırma ve İletişim Olanakları... 118 4.3.2.1.1. Ulaştırma Türleri... 119 4.3.2.1.2. Müşteriye ve Tedarik Merkezine Mesafe... 119 4.3.2.1.3. Haberleşme Olanakları... 119 4.3.2.2. Arazi ve İnşaat Giderleri... 119 4.3.2.3. Sosyal Kaynaklar... 119 4.3.2.4. Personel Temini ve Ücretler... 120 4.3.2.5. Bölgesel Finansal Politika... 121 4.3.3. Yasal Faktörler... 121 4.3.4. Psikolojik Faktörler... 121 4.3.5. Toplanma Koşulları... 121 4.4. Otel İşletmelerinin Kuruluş Yeri İle İlgili Spesifik Faktörler... 122 4.4.1. Şehir Otellerinde Yer Seçiminde Etki Eden Spesifik Faktörler... 122 4.4.2. Kıyı Otellerinde Yer Seçimine Etki Eden Spesifik Faktörler... 122 4.4.3. Dağ Otellerinde Yer Seçimine Etki Eden Spesifik Faktörler... 123 4.4.4. Termal Otellerin Yer Seçimine Etki Eden Spesifik Faktörler... 124 4.5. Otel İşletmelerinde Amaçlara Göre Kuruluş Yeri Seçiminde Maliyet Hesaplamaları... 124 4.5.1. Kârı Maksimize Etme Amaçlı Kuruluş Yeri Seçme... 124 4.5.2. Sosyal Kârlılık ve Sosyal Fayda Amaçlı Kuruluş Yeri Seçme... 128 4.5.3. Büyüme Amaçlı Kuruluş Yeri Seçme... 132 4.5.3.1. İşletmelerin Büyüme Yöntemleri... 134 4.5.3.1.1. Yatay Büyüme... 134 4.5.3.1.2. Dikey Büyüme... 136 4.5.3.1.3. Tamamlayıcı Büyüme... 138 4.5.3.1.4. Çeşitlendirici Büyüme... 138
xii BEŞİNCİ BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE FİNANSAL YÖNETİM 5. Otel İşletmelerinde Finansal Yönetim... 143 5.1. Finansal Yönetimin Tanımı... 143 5.2. Finansal Yönetimin Fonksiyonları... 144 5.2.1. Yatırım Kararları... 144 5.2.2. Finansman Kararları... 146 5.2.3. Dividant Kararları... 147 5.3. Finansal Analiz Teknikleri... 148 5.4. Finansman Kaynakları ve Yöntemleri... 152 5.4.1. Özkaynaklar... 152 5.4.1.1. Özsermaye Finansmanı... 153 5.4.1.2. Otofinansman... 154 5.4.2. Yabancı Kaynaklar... 154 5.4.2.1. İpotek Kredileri... 155 5.4.2.2. Banka Kredileri ve Teşvikler... 155 5.4.2.3. Kısa Dönemli Ticari Krediler... 156 5.4.2.4. Dönen Krediler... 156 5.4.2.5. Finansal Kiralama Yöntemi... 157 5.4.2.6. İmtiyaz Yöntemi... 158 5.4.2.7. Alacak Devri Yöntemi... 158 5.4.2.8. Forfaiting Yöntemi... 159 5.4.2.9. Barter Yöntemi... 160 5.4.2.10. Condominium Yöntemi... 161 5.4.2.11. Satma ve Geri Kiralama Yöntemi... 161 5.4.2.12. Donanım Kiralama ve Menkul Değerlerin Rehin Verilmesi... 162 5.4.2.13. Girişim / Risk Sermayesi... 162 5.4.2.14. Melek Finansman... 162 5.4.2.15. Sermaye Piyasalarına Açılma... 163 5.4.2.16. Tahvil Çıkarılması... 163 5.4.2.17. Bütünleşme ve İşbirlikleri... 164 5.4.2.18. Forward Yöntemi... 164 5.4.2.19. Opsiyon Yöntemi... 165 5.4.2.20. Futures Yöntemi... 165 5.4.2.21. Swap Yöntemi... 166
xiii ALTINCI BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE MALİYET VE FİYATLANDIRMA 6. Otel İşletmelerinde Maliyet ve Fiyatlandırma... 169 6.1. Otel İşletmelerinde Maliyet ve Yapısı... 169 6.1.1. Varlık, Gelir, Gider, Harcama ve Maliyet Kavramları... 169 6.1.2. Maliyetlerin Sınıflandırılması... 171 6.1.2.1. Sabit Maliyet... 171 6.1.2.2. Değişken Maliyet... 172 6.1.2.3. Toplam Maliyet... 173 6.1.2.4. Marjinal Maliyet... 174 6.1.2.5. Doğrudan ve Dolaylı Maliyetler... 175 6.1.2.6. Kontrol Edilebilen ve Kontrol Edilemeyen Maliyetler... 175 6.1.2.7. Fırsat Maliyeti... 176 6.1.2.8. Otel İşletmelerinde Maliyet Yapısı... 176 6.1.3. Maliyet Yönetimi ve Yaklaşımları... 178 6.1.3.1. Faaliyet Tabanlı Maliyetleme... 179 6.1.3.2. Hedef Maliyetleme... 179 6.1.3.3. Tam Zamanında Maliyetleme... 180 6.1.3.4. Yaşam Boyu Maliyetleme... 181 6.1.3.5. Kaizen Maliyetleme... 182 6.2. Otel İşletmelerinde Fiyatlandırma... 182 6.2.1. Fiyatlama Kavramı... 182 6.2.2. Fiyatlandırmaya Etki Eden Faktörler... 183 6.2.3. Otel İşletmelerinde Fiyatlandırma Politikaları... 184 6.2.3.1. Maliyete Dayalı Fiyatlama... 185 6.2.3.1.1. Maliyet Artı Fiyatlama... 185 6.2.3.1.2. Marjinal Maliyet Bazlı Fiyatlama... 186 6.2.3.1.3. Talebe Dayalı Fiyatlama... 186 6.2.3.1.4. Rekabete Dayalı Fiyatlama... 186 6.2.3.1.5. Kâra Dayalı Fiyatlama... 187 6.2.4. Otel İşletmelerinde Fiyatlandırma Yöntemleri... 187 6.2.4.1. Oda Fiyatları Hesaplama Yöntemleri... 188
xiv 6.2.4.1.1. Yatırım Maliyeti Yöntemi... 188 6.2.4.1.2. Gelir-Gider Tahmini Fiyatlama Yöntemi... 189 6.2.4.1.3. Odaların Niteliklerine Göre Fiyatlama Yöntemi... 192 6.2.4.1.4. Hubbart Yöntemi... 195 6.2.4.1.5. Kişi Sayısına Göre Fiyatlama Yöntemi... 200 6.2.4.1.6. Oda Büyüklüğüne Göre Fiyatlama... 202 6.2.4.1.7. Başabaş Analizi Yöntemiyle Fiyatlama... 202 6.2.4.2. Yiyecek-İçecek Fiyatları Hesaplama Yöntemleri... 207 6.2.4.2.1. Sübjektif Fiyatlama Yöntemleri... 207 6.2.4.2.2. Objektif Fiyatlama Yöntemleri... 208 6.2.4.2.2.1. Çarpan Yoluyla Fiyatlama Yöntemi... 208 6.2.4.2.2.2. Porsiyon Maliyet Yöntemi... 209 6.2.4.2.2.3. Temel Maliyet İle Fiyatlama... 210 6.2.4.2.2.4. Başabaş Analizi Yöntemiyle Yiyecek-İçecek Fiyatlama... 211 YEDİNCİ BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE GELİR YÖNETİMİ 7. Otel İşletmelerinde Gelir Yönetimi... 215 7.1. Gelir Yönetimi... 215 7.2. Gelir Yönetiminin Gelişim Süreci... 218 7.3. Otel İşletmelerinde Gelir Yönetimi... 220 7.4. Gelir Yönetiminin Amaçları... 223 7.5. Gelir Yönetimi İçin Gerekli Koşullar... 224 7.5.1. Kapasitenin Sınırlı Olması... 224 7.5.2. Sabit Maliyetlerin Yüksek Olması... 225 7.5.3. Değişken Maliyetlerin Düşük Olması... 226 7.5.4. Marjinal Maliyetin Düşük Olması... 226 7.5.5. Talebin Zamana Duyarlı ve Dalgalı Olması... 227 7.5.6. Ürünlerin Benzer Olması... 228 7.5.7. Ürünlerin Stoklanamaz Olması... 229
7.5.8. Ürünlerin Önceden Satılabilir Olması... 229 7.6. Gelir Yönetiminin Unsurları... 230 7.6.1. Pazar Bölümleme... 230 7.6.2. Talep ve Rezervasyon Özellikleri... 230 7.6.3. Fiyat Değişiminin Etkilerinin İzlenmesi... 231 7.6.4. Kapasite Üstü Rezervasyon Politikası... 231 7.6.5. Erken Bilgi Sistemi... 231 7.7. Gelir Yönetiminin Otel İşletmelerinde Uygulanmasında Yaşanan Güçlükler... 232 7.7.1. Bir Geceden Fazla Geceleme... 232 7.7.2. Oda Dışı Gelirler... 232 7.7.3. Tutarlı ve İlkeli Fiyat Politikası Eksikliği... 233 7.7.4. Bilginin Merkezileşmemesi... 233 7.7.5. Rezervasyon Oluşturma Süreci... 233 7.7.6. Doluluk Yığılımı... 233 7.8. Gelir Yönetiminde Otel İşletmeleri Açısından Olası Sorunlar... 234 7.8.1. Kısa Vadeli Düşünmek... 234 7.8.2. Müşteriden Gelen Tepkiler... 234 7.8.3. Çalışanların Direnç Göstermesi... 235 7.8.4. Teşvik ve Ödül Sisteminin Yetersiz Kalması... 235 7.8.5. Çalışanların Eğitimi... 235 7.8.6. Örgütsel Yapıdaki Yetersizlikler ve Üst Yönetimin İlgisizliği... 236 7.9. İdeal Bir Gelir Yönetimi Sisteminde Olması Gereken Özellikler... 236 7.10. Gelir Yönetiminin Otel İşletmelerine Sağladığı Faydalar... 237 7.11. Gelir Yönetiminde Fiyatlama... 239 7.12. Gelir Yönetiminde Stratejik Kararlar ve Uygulamalar... 249 7.12.1. Talep Tahminlerinin Yapılması... 249 7.12.2. Alt Sistem ve Süreçlerin Bulunması... 250 7.12.3. Amaç, Strateji ve Taktiklerin Saptanması... 251 7.12.4. Geri Bildirimin Sağlanması... 252 7.13. Yüksek ve Düşük Talebin Yönetilmesi... 252 7.14. Rezervasyon Sistemleri, Dağıtım Sistemleri ve Gelir Yönetimi... 253 xv
xvi SEKİZİNCİ BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE BÜTÇELEME 8. Otel İşletmelerinde Bütçeleme... 257 8.1. Bütçenin Tanımı ve Amaçları... 259 8.2. Bütçenin Yararları, Sakıncaları ve Sınırları... 261 8.2.1. Bütçenin Yararları... 261 8.2.2. Bütçenin Sakıncaları... 262 8.2.3. Bütçenin Sınırları... 263 8.3. İşletme Bütçelerinin Çeşitleri... 264 8.4. Bütçe Düzenlemesi ve Dönemleri... 265 8.5. Bütçe Düzenleme Aşamaları... 266 8.6. Genel Bütçenin Unsurları... 268 8.6.1. Faaliyet Bütçeleri... 269 8.6.2. Mali Bütçeler... 275 8.7. Bütçe Kontrolü... 277 DOKUZUNCU BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE YÖNETİM 9. Otel İşletmelerinde Yönetim... 281 9.1. Yönetimin Tanımı... 281 9.2. Yönetimin Amacı... 282 9.3. Yönetimin Özellikleri... 282 9.4. Yönetimin İşlevleri... 286 9.4.1. Otel İşletmelerinde Planlama... 287 9.4.2. Otel İşletmelerinde Örgütleme... 293 9.4.3. Otel İşletmelerinde Yöneltme... 294 9.4.4. Otel İşletmelerinde Koordinasyon... 297 9.4.5. Denetim... 298 9.5. Yönetici ve Özellikleri... 300 9.6. Yönetim Kademeleri ve Özellikleri... 303 9.7. Yönetsel Beceriler... 304 9.8. Yöneticilik Rolleri... 306
9.9. Yönetim Tarihi ve Yaklaşımları... 308 9.9.1. Klasik Yönetim Yaklaşımı... 309 9.9.2. Neo-Klasik Yönetim (Davranışsal) Yaklaşımı... 312 9.9.3. Modern Yönetim Yaklaşımı... 314 9.9.3.1. Sistem Yaklaşımı... 315 9.9.3.2. Durumsallık Yaklaşımı... 320 9.9.4. Post-Modern Yönetim Yaklaşımları... 321 xvii ONUNCU BÖLÜM OTEL İŞLETMELERİNDE ORGANİZASYON VE YAPILARI 10. Otel İşletmelerinde Organizasyon ve Yapıları... 327 10.1. Organizasyonun Tanımı... 327 10.2. Organizasyon Yapılarını Belirleyen Unsurlar... 329 10.3. Organizasyon Sürecinin Aşamaları... 330 10.4. Otel İşletmelerinde Organizasyon Yapısı... 331 10.5. Otel İşletmelerinde Organizasyon Yapısının Gelişim Süreci... 332 10.6. Otel İşletmelerinde Organizasyon Yapısının Temel İlkeleri... 333 10.7. Organizasyon Yapısının Şekillendirilmesi... 339 10.7.1. Otel İşletmelerinde Organizasyon Modelleri... 340 10.7.1.1. Fonksiyonel Organizasyon Modeli... 340 10.7.1.2. Doğrusal Organizasyon Modeli... 341 10.7.1.3. Karma Organizasyon Modeli... 342 10.8. Otel Organizasyonunda Temel Bölümler... 345 10.8.1. Yönetim Bölümü... 345 10.8.2. Odalar Bölümü... 347 10.8.2.1. Önbüro Bölümü... 347 10.8.2.2. Kat Hizmetleri Bölümü... 352 10.8.3. Yiyecek ve İçecek Bölümü... 354 10.8.4. Teknik Hizmetler Bölümü... 355 10.8.5. Güvenlik Bölümü... 357 10.8.6. Pazarlama ve Satış Bölümü... 358 10.8.7. İnsan Kaynakları Bölümü... 361 10.8.8. Muhasebe Bölümü... 362
xviii ŞEKİLLER Şekil 1.1. Turizm Endüstrisi ve Alt Sistemleri... 16 Şekil 1.2. Turizmde Dağıtım Sistemi... 19 Şekil 1.3. Ağırlama ve Turizm Endüstrisi İlişkisi... 34 Şekil 2.1. Türkiye nin Yıllara Göre Belgeli Yatak Kapasite Sayıları... 49 Şekil 4.1. Otel İşletmesi Kuruluş Yeri... 106 Şekil 4.2. İşletme Kurma Süreci ve Aşamaları... 108 Şekil 4.3. Başabaş Analiz Noktası Grafiği... 116 Şekil 4.4. Turizm Sektöründe Büyüme Biçimleri... 140 Şekil 6.1. Toplam Sabit Maliyet... 172 Şekil 6.2. Toplam Değişken Maliyet... 173 Şekil 6.3. Toplam Maliyet... 174 Şekil 6.4. Marjinal Maliyet Grafiği... 175 Şekil 6.5. Toplam Maliyet ve Toplam Gelir... 178 Şekil 6.6. Fiyatlama Kararını Etkileyen Faktörler... 184 Şekil 6.7. Otel İşletmelerinde Başabaş Noktası Grafiği... 207 Şekil 9.1. Yönetimin İşlevleri... 287 Şekil 9.2. Planlamanın Boyutları... 292 Şekil 9.3. İşletme Hiyerarşisinde Yönetim Kademeleri... 303 Şekil 9.4. Hiyerarşik Kademe ve Yönetsel Beceri İlişkisi... 305 Şekil 9.5. Açık Sistem Olarak İşletme Organizasyonu... 318 Şekil 9.6. Üst ve Alt Sistem İlişkisi... 319 Şekil 9.7. İşletme Organizasyon Yapısını Etkileyen İçsel ve Dışsal Faktörler... 321 Şekil 10.1. Fonksiyonel Organizasyon Tipi... 340 Şekil 10.2. Doğrusal Organizasyon Tipi... 342 Şekil 10.3. Karma Organizasyon Tipi... 344 Şekil 10.4. Üst Kademe Yönetim... 346 Şekil 10.5. Odalar Bölümü Organizasyon Şeması... 347 Şekil 10.6. Önbüro Bölümü Organizasyon Şeması... 352 Şekil 10.7. Kat Hizmetleri Bölümü Organizasyon Şeması... 354 Şekil 10.8. Yiyecek-İçecek Bölümü Organizasyon Şeması... 355 Şekil 10.9. Teknik Hizmetler Bölümü Organizasyon Şeması... 356
Şekil 10.10. Güvenlik Bölümü Organizasyon Şeması... 358 Şekil 10.11. Pazarlama ve Satış Bölümü Organizasyon Şeması... 360 Şekil 10.12. İnsan Kaynakları Bölümü Organizasyon Şeması... 362 Şekil 10.13. Muhasebe Bölümü Organizasyon Şeması... 363 xix
xx TABLOLAR Tablo 2.1. Dünyada En Fazla Oda Sayısına Sahip Zincir Otellerin Büyüme Trendleri... 43 Tablo 2.2. Yıllara Göre Turizm Belgeli Konaklama İşletmelerinin Sayısı... 48 Tablo 2.3. Türlerine ve Sınıflarına Göre Turizm Belgeli Konaklama Tesislerinin Sayısı... 78 Tablo 2.4. Türlerine ve Sınıflarına Göre Turizm Belgeli Konaklama Tesislerinin Geliş, Geceleme, Doluluk ve Kalış Sayısı... 79 Tablo 6.1. Otel İşletmelerinde Maliyet Oranları... 177 Tablo 7.1. Oda Fiyatları ve Doluluk Birleşimleri... 241 Tablo 7.2. Oda Türüne Göre Tek Kişi Fiyatı... 242 Tablo 7.3. Oda Türüne Göre Çift Kişi Fiyatı... 243 Tablo 7.4. Örnek İndirim Çizelgesi... 247 Tablo 7.5. Gelir ve Eşdeğer Doluluk Formüllerinin Uygulanması... 248