Dünya dönüşü olmayan bir yolda!..

Dünya dönüşü olmayan bir yolda!.. Yeryüzünün ateşi yükseliyor Ateşi yükseldikçe de dengesi bozuluyor. Kutuplarda buzullar eriyor, dev kas rgalar en gelişmiş medeniyetleri tehdit ediyor, dünyan n bir yan n seller basarken diğer, bir taraf ise çölleşiyor. Felaketin adı: Küresel iklim değişikliği Batı Antartika daki buz tabakası eriyor İklim değişikliği ve küresel ısınma günümüzde insanoğlunun karşılaştığı en önemli çevre sorunlarından birisi. Küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine ek olarak, ekonomik gelişme ve insan etkisi, diğer kaynakların üzerinde de baskı oluşturuyor. Almanya da faaliyet gösteren Potsdam İklim Araştırmaları Enstitüsü nce yapılan incelemenin sonuçları, ABD nin önde gelen bilimsel dergilerinden Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America da yayınlandı. Alman uzmanların yaptığı araştırmalar iklim değişikliğinin dünya üzerindeki olası etkilerine dikkat çekiyor. Güney Kutbu nda araştırmalarda bulunan Alman uzmanlar, Batı Antarktika daki buz tabakasını inceledi. Buz tabakasının büyük kısmı, deniz seviyesinin altında, ana kaya üzerinde yer alıyor. Söz konusu buz tabakasının şimdiye dek deniz suyuyla teması yoktu. Ancak okyanus suyundaki sıcaklık artışının bu durumu değiştirdiği, Batı Antarktika daki buz tabakasının da erimeye başladığı belirlendi. Uzmanlar, tabakanın erimeye devam etmesi halinde buz tabakasının hızla istikrarını kaybedeceği tehlikesine işaret ediyor. 130 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 131

dönüş olmayacak uyarısında bulundu. Batı Antarktika daki istikrar kaybının nedenlerine araştırma sonucunda yer verilmedi. Gelişmenin sera gazı salımı ve bununla bağlantılı küresel ısınmadan kaynaklandığına dair bilimsel veriler elde edilemedi. Deniz seviyesi yükselecek!.. Batı Antartika daki erimenin devam etmesi halinde öne alınamayacak bir süreç başlayacak ve dünyadaki deniz seviyesi yükselecek. Potsdam İklim Araştırmaları Enstitüsü nden Johannes Feldmann, elde edilen veriler doğrultusunda bilgisayar ortamında yapılan simülasyonlarda çarpıcı sonuçlarla karşılaştıklarını söyledi. Feldmann, Batı Antarktika daki erimenin bu hızla devam etmesi halinde önü alınamayacak bir sürecin başlayacağına dikkat çekti. Feldmann a göre, 10 bin yıl içinde deniz seviyesi dünya genelinde yaklaşık 3 metre yükselecek. Feldmann, Elbette deniz seviyesi çok yavaş yükselecek. Ancak süreçte geri Sera gazı salımı artışına dikkat Araştırma ekibinden Anders Levermann, sera gazı salımında artışın Batı Antarktika daki buzulların erimesini hızlandıracağını belirtti. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporunun hazırlanmasında da katkıda bulunan Levermann, bu gelişmenin de deniz seviyesinin yükselmesini hızlandıracağını kaydetti. Karbondioksit emisyonlarını azaltacak çözümler İnsanlığı hızla karbondioksit emisyonlarını azaltacak çözümler geliştirmeye davet eden Anders Levermann, Deniz seviyesi yavaş yavaş yükseliyor, Hamburg ve New York gibi sahil kentleri, Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan birçok eseri tehdit ediyor dedi. 132 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 133

İklim değişikliği su kaynaklarını kurutuyor Bilim insanları, bu yüzyılın sonunda dünyada her 10 kişiden birinin mutlak susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya olacağını belirtiyor. Bugünse her 50 kişiden biri bu durumda bulunuyor. Su kaynakları tükeniyor. Bunun tek nedeni, dünya nüfusunun sürekli artması değil. Aynı şekilde iklim değişikliği de bunda bir rol oynuyor, buzulların erimesine ve su kaynaklarının kurumasına neden oluyor. İklim değişikliği sonucu ne kadar suyun kaybedildiğini, Potsdam daki İklim Sonuçları Araştırma Enstitüsü nden bilim insanları yeni bir araştırma yaparak hesapladı. Araştırmacılar iklim değişikliğinin etkileri ile ilgili bir tablo ortaya koymak için 5 küresel iklim modelinin ve 11 farklı küresel hidrolojik modelin verilerini bir araya getirdi. Hedef susuzluk tehdidine karşı etkili olacak yeni yöntemler bulmak. Araştırmacılardan Jacob Schewe şunları belirtiyor: İklim değişikliğinin de üzerine geldiği bir gelecek senaryosunda, bunu matematiksel olarak nasıl ortaya koyabileceğimizi düşünmek zorundayız. İklim değişikliğinin toplama ne ölçüde katkısı olduğunu bilebilmemiz gerekir. Hazırladığımız raporda da bunu yaptık. İklim değişikliğini önlemek mümkün mü? Schewe bilim insanları açısından iklim değişikliğine engel olmanın mümkün olduğunu söylüyor ve ekliyor: Bugün, önümüzdeki yıllarda iklimi sıkı bir şekilde koruma yoluna gidiyoruz, dediğimiz takdirde ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırmamız mümkün ve su kıtlığı alanındaki gelişmelerin büyük bir kısmına engel olabiliriz. Yeni araştırmada bilim insanları, endüstrileşme öncesindeki döneme göre 2,7 derecelik bir küresel ısınma olacağını varsayıyorlar. Dünya nüfusu açısından bu yüzyılın sonunda her 10 kişiden birinin mutlak susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya olacağı anlamına geliyor. Bugünse her 50 kişiden biri bu durumda bulunuyor. Mutlak susuzluktan, bilim insanları kişi başına yılda ortalama 500 metreküp su kalmasını anlıyorlar. Günümüzde dünya çapında su tüketimi, yıllık olarak kişi başına ortalama 1200 metreküp su. Sanayi ülkelerinde su tüketimi, gelişmekte olan ülkelere göre çok daha fazla. Washington daki Dünya Kaynaklar Enstitüsü nün hazırladığı, dünya susuzluk atlasına göre hâlihazırda 37 ülkede insanlar sınırlı su kaynaklarıyla ayakta kalmaya çalışıyor. Araştırmanın yazarlarından Paul Reig susuzluğun önüne geçmek için yatırım yapılması gerektiğini belirtiyor ve ekliyor: En yüksek potansiyel tarımda, zira tarım en çok su kullanılan alanlar arasında yer alıyor. Yatırımcıların dikkate aldığı bir dizi teknik yenilik ve çözüm var ve sanıyorum artan su talebimizi karşılamakta bunlar büyük rol oynayacak. Tarımda dönüşüme İhtİyaç var Yatırımcılar kârlarını artırabilmek için daha az suya ihtiyaç duyulan tarım dallarına yatırım yapıyor. Sulama sistemleri ve ekin türünde de aynı tercihler rol oynuyor. Gıda fiyatlarının artması nedeniyle tarım, gerçekten de yatırımcılar açısından ilginç hale geliyor. Sadece Çinli değil Avrupalı ve Asyalı şirketler de Afrika da büyük araziler satın alıyor. Yatırımcılar kârlarını artırabilmek için daha az suya ihtiyaç duyulan tarım dallarına yatırım yapıyor. Sulama sistemleri ve ekin türünde de aynı tercihler rol oynuyor. Su kaynaklarının yok olmasının üstesinden gelebilmek için tarımda bir dönüşüme ihtiyaç var. Bu yılın Doğru Yaşam Ödülü sahiplerinden, tarım ve kalkınma uzmanı Hans Rudolf Herren sadece teknik ve sulamada yapılacak yatırımlarla tarımın, küresel iklim değişikliğine uyum sağlayamayacağını belirtiyor. Herren birçok kültür bitkisinin doğal özellikleri karşısında tekniğin bir anlam taşımayacağını kaydediyor. Tarım uzmanı, iklim değişikliği nedeniyle çiftçilerin kuraklık ve sel baskınlarıyla karşılaşacağına dikkat çekiyor. Herren meydana gelecek sel baskınlarının üstesinden gelmek için de biyolojik tarıma yönelinmesi gerektiğini vurguluyor. Biyolojik tarımda toprağın su alma kapasitesinin artacağını ve bunun ileride bitkiler için kullanılabilir olacağını sözlerine ekliyor. 134 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 135

İklim değişikliği yeni göç dalgalarını tetikleyebilir Aşırı sıcaklık, kuraklık ve savaşlar ile yaşam alanlarının sular altında kalması dünyada yeni göç dalgalarına neden olacak. 2050 li yıllarda, insanların bugün yaşadığı alanın yaklaşık yüzde 70 inin sular altında kalacağı tahmin ediliyor. Küresel iklim değişikliği araştırmalarına göre 2050 li yıllarda, insanların bugün yaşadığı alanın yaklaşık yüzde 70 inin sular altında kalacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar aşırı sıcaklık, kuraklık ve savaşlar ile yaşam alanlarının sular altında kalmasından kaynaklanan yeni göç dalgalarına neden olacağı belirtilerek, gerekli tedbirlerin acilen alınması gerektiğine dikkat çekiyorlar. ABD deki bir araştırma şirketi tarafından yapılan küresel iklim değişikliği araştırmasının sonuçlarına göre, 2050 li yıllarda, insanların bugün üzerinde yaşadığı alanların yaklaşık yüzde 70 inin sular altında kalacağı tahmin ediliyor. Bunun da aşırı sıcaklık, kuraklık ve savaşların tetiklediği göç dalgalarına, yaşam alanlarının sular altında kalmasından kaynaklanan yeni göçlerin ekleneceğini gösterdiği tespiti yapılıyor. ABD li araştırma şirketi Pew, 2015 yılı Kasım ayı sonunda Paris te toplanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi nin (BMİDÇS) yaptığı küresel iklim değişikliği araştırmasının sonuçlarını yayımladı. 40 ülkede yapılan araştırmada ortaya dikkat çekici sonuçlar çıktı. Araştırmaya göre, ABD lilerin yüzde 45 i, Kanadalıların yüzde 51 i, Fransızların yüzde 56 sı, Almanların yüzde 55 i ve İngilizlerin yüzde 41 i iklim değişikliğini büyük bir sorun olarak görüyor. Türkiye de bu oranın yüzde 37, Hindistan da yüzde 76, Brezilya da yüzde 86, Endonezya da yüzde 41 ve Çin de yüzde 18 olduğu görüldü. Raporda, 2050 li yıllarda, küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle, insanların bugün üzerinde yaşadığı alanların yaklaşık yüzde 70 inin sular altında kalacağı tahmini yer aldı. Bunun da aşırı sıcaklık, kuraklık ve savaşlar ile yaşam alanlarının sular altında kalmasından kaynaklanan yeni göç dalgalarına neden olacağı belirtilerek, gerekli tedbirlerin acilen alınması gerektiği vurgulandı. 136 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 137

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi ve TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş; Türkiye, iklim değişikliğinin, özellikle uzun süreli şiddetli kuraklıklar ve su kaynaklarının azalması, sıcaklıkların artması, orman yangınları, erozyon, deniz suyu seviyesinin yükselmesi, sel ve fırtına gibi olumsuz sonuçlarından etkilenebilir görüşünde. Türkiye de son 25 yıllık dönemde DÜNYANIN NAZAR BONCUĞU CAN ÇEKİŞİYOR Konya nın Karapınar ilçesinde görünümü nedeniyle Dünyanın Nazar Boncuğu olarak adlandırılan Meke Gölü, büyük oranda kurudu. Türkiye yi bekleyen tehlikeler neler? Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi ve TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, son 25 yılda Türkiye deki iklim değişikliğine dikkat çekiyor. iklimin daha ılıman ve sıcak koşullara doğru değiştiğini hem de sıcak hava dalgalarının sıklığında ve şiddetinde farklılıklar yaşandığını vurgulayan Türkeş, Türkiye gibi iklim sorunları olan ve iklim değişimlerinin etkilerine açık, hassas bir Akdeniz ülkesinde, iklim değişikliğiyle savaşım ve uyum politika ve önlemlerinin birlikte ele alınması ve bütüncül, çok sektörlü, çok disiplinli bir anlayışla çalışma yapılması gerektiğini düşünüyorum diyor. Kü re sel s n ma ve 2100 y l la r nın Tür ki ye si Bi lim adam la rı na gö re kü re sel ısın ma ön le ne me di ği tak tir de Tür ki ye 100 yıl için de Ku zey Af ri ka ya dö ne cek. n Yaz ku rak l ğ ve or ta la ma s - cak l k en az 3-4 de re ce ar ta cak. Kar yağ ş gi de rek aza la cak ve k şmev si mi bi le or ta dan kal kacak. n Gün lük ya ğ ş mik ta r n da 0,25 mm ye ka dar düşe cek. Yağ şlar aza l n ca, baş ta GAP böl ge si ol mak üze re, tüm ne hir le rin taş d ğ su mik ta r düşe cek. Ba raj göl le ri nin su se vi ye si aza la cak, hid ro elek trik ener ji üre ti mi cid di oran da ak sa ya cak. n Ya ğ şta ki aza l ş, s cak l k, buhar laşma ve ku rak l k ta ki ar t şla bir lik te or man yan g n la r ar ta cak n Is n may la bir lik te de niz le rimiz de ki su ak n t la r ve s cak l k re jim le ri de ği şe cek. Ba l k la r n göç yol la r bo zu la cak ev tür le rinde azal ma ya şa na cak. n Ku rak l k ve ka vu ru cu s cak lar ta r m sal ürün le rin hem çeşi di nin hem de mik ta r n n azal ma s na ne den ola cak. n Ku rak l ğa bağ l ola rak ta r m üre ti mi aza la cak. Aç l k ve su suzlu ğun so nu cun da ta r m nü fu su kent le re ve ku ze ye göç ede cek. n De niz se vi ye si 1 met re ka dar yük se le cek. K y ke sim le rin de pek çok böl ge su lar al t n da kala cak. n Ye ral t su la r tuz la na cak. Su k t l ğ ve özel lik le iç me su yu s - k n t s yaşa na cak. Su ri ye ve Irak ile su ko nu sun da an laş maz l k lar ya şa na cak. n Yaz ye ri ne ba har tu riz mi ya p - la cak. Gü ney böl ge le ri, tu riz mi ku ze ye kap t ra cak. Dünyayı bekleyen felaketler n Ku tup lar da ki bu zul lar eri ye cek ve bu ne den le de de niz ler de ki su se vi ye si yük se le cek. n Kü çük ada dev let le ri ve ba z ül ke le rin sa hil ke sim le ri de niz sevi ye si nin al t n da ka la cak. n Ka s r ga, tay fun, hor tum lar ve or man yan g n la r ar ta cak. n Yük sek s cak l k ar t ş y la bera ber ge len aş r bu har laşma ve ku rak l k so nu cu, göl ve r mak su la r n da yüzde 20 lik bir azal ma ola cak. n Vi rüs tür le rin de de ği şik lik olacak ve sal g n has ta l k lar ya y la cak n Te miz su kay nak la r n n de niz ile ka r ş ma s so nu cu su s k n t s ya şa na cak. n Bu deği şik lik le re da ya na ma yan pek çok hay van ve bit ki tü rü nün so yu tü ke ne cek. n Ba z gaz la r n emis yo nu ne de ni ile de gi de rek in cel mek te olan ozon ta ba ka s n n ko ru yu cu et ki si azal d ğ için kü re sel s n ma h zla na cak ve ba z kan ser tür le ri ne ya ka lan ma ola s l ğ da ar ta cak. n Ku rak l ğ n ger çek leşe ceği bölge ler de olu şa cak göç dal ga s y la ye ni ça t ş ma lar or ta ya ç ka cak. n Yer kay ma la r ve eroz yon lar mey da na ge le cek. 138 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 EKOVİTRİN ŞUBAT 2016 139