GÜNÜMÜZ İŞLETMELERİNİN YÖNETİMİ

Prof.Dr. Esin CAN Yrd.Doç.Dr. Pınar BÜYÜKBALCI Yrd.Doç.Dr. Yasemin BAL Dr. Esin ERTEMSİR GÜNÜMÜZ İŞLETMELERİNİN YÖNETİMİ Beta

Yayın No : 2871 İşletme - Ekonomi Dizisi : 571 1. Baskı - Mart 2013 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-895 - 0 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço al t la maz, da t la maz. Nor mal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.Ş. Bask - Cilt : Yaz n Bas n Yay n Matbaac l k Trz.Tic.Ltd.fiti. (Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij fl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/ STANBUL 0212 565 01 22-0212 565 02 55 Kapak Tasar m : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narl bahçe Sokak No. 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 www.betayayincilik.com

İÇİNDEKİLER III Bizleri yetiştiren Annelerimize ve Babalarımıza...

IV İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ Son on yılda yönetim biliminin doğası ve yöneticinin rolleri, değişen çevresel dinamiklere uyum sağlamak için farklılaşmış ve yeni perspektifler kazanmıştır. Sanayi Devrimi nden günümüze uzanan süreç boyunca, hiç kuşkusuz, değişmeyen tek şey yönetim fonksiyonun işletmeler için taşıdığı kritik önem ve yöneticinin, kurumların ve sistemlerin hayatta kalması için üstlendiği stratejik rol olmuştur. Yönetim ve yöneticilik üzerine yazılmış literatür kaynaklarının misyonu, bu alanlara ait kavramların doğasını ve işleyişini açıklamak, kavramsal çerçevede dönemler içinde gerçekleşen değişimlerden yola çıkarak geleceğe dönük projeksiyonlar yapmaktır. Ne tür bir işletmeden söz ediyor olursak olalım, elindeki kaynakları doğru yönetmeyi, amaçları doğrultusunda dağıtmayı başaramayan bir işletmenin sürdürülebilir büyümeyi yakalaması ve hatta hayatta kalmayı başarması mümkün olmayacaktır. Hepimizin bildiği gibi, günümüzde işletmeler sürekli değişim gösteren çok farklı güçlerin etkisinde kalırlar. İşletmeler, başarılı olmak için, etkisinde kaldıkları bu dinamikleri yönetmek ve yönlendirmek zorundadırlar. Yönetmek ve yönlendirmek, öncelikle, anlamak ve yorumlamak kabiliyetini gerektirir. Bu kabiliyeti geliştirmek için ilgili teorik çerçeveyi bilmek, ve aynı zamanda, bu çerçeveden edinilen bilgileri uygulamaya aktarabilmek gerekir. Elinizdeki kitap bu noktadan hareketle hazırlanmış olup, günümüz işletmelerinin yöneticilerine ve bu pozisyona aday olanlara geçmişi anlama, bugünü yorumlayabilme ve geleceği tahmin etme yeteneğini kazandırmayı amaçlamaktadır. Günümüz işletmelerinde, iç ve dış çevrede meydana gelen değişimleri fark edebilmek ve her bir değişikliğin işletme için ne gibi fırsat ve tehditleri ortaya koyduğuna karar verebilmek, yöneticinin en zorlu ve aynı zamanda en kritik öneme sahip görevidir. Yönetici, bu kararı verebilmek için işletmeyi tüm paydaşlarıyla ilişkileri çerçevesinde değerlendirmelidir. Yönetici, ancak böyle kapsamlı bir değerlendirme sonucunda hangi kaynaklara erişmesi ve bu sınırlı kaynakları paydaşlar arasında nasıl dağıtması gerektiğine karar verecektir. Bu noktalar doğrultusunda, kitabı okuyan yöneticiler ve yönetici adayları, her şeyden önce üstlendikleri görevler ve kendilerinden beklenen yetkinlikler temelinde yönetici yi ve temel fonksiyonları ile yönetim süreci ni tanıyacaklardır. Yönetim sürecinde yer alan temel fonksiyonları ve bu fonksiyonlardaki değişimleri, yöneticinin organizasyonda üstlendiği rolleri ve işletmenin faaliyet gösterdiği çevredeki gelecek öngörülerini anlayarak, işletmelerini bilimsel gerçekler ışığında yönetebilecek temel bilgilerle tanışacaklardır. Bu amaçlardan yola çıkan Günümüz İşletmelerinin Yönetim kitabı 3 ana kısımdan oluşmuş olup, bu bölümlerde Yönetim ve Yönetici, Yönetim ve Yönetici Çevre İlişkilerinin Analizi ve Yönetim Süreci başlıkları incelenmiştir.

VI ÖNSÖZ Kitapta, her bölümün başında yer alan kavram haritalarıyla, bölümde ele alınacak başlıkların ilişkilerinin okuyucuya özet olarak verilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bölüm hedefleri ve anahtar kelimeler de bu ilişkileri kurma konusunda okuyucuya destek sağlayacaktır. Kitap ile ilgili ayrıntılı çalışmalarda, Arş.Gör. Sevgin BATUK TU- RAN bizleri hiç bitmeyen bir özveriyle desteklemiştir. Öncelikli teşekkürümüz kendisinindir. Kitabın yazarları olarak, siz okuyuculardan gelecek tüm yorumları büyük bir içtenlikle ve heyecanla beklemekteyiz. Bu yorumlar kitabın gelişimine ve bizlerin sonraki çalışmalarına yol gösterecek, ışık tutacaktır. Üzerimizde emeği geçen herkese ayrı ayrı minnet ve şükranlarımızı sunuyoruz. Ayrıca, kitabın elinize ulaşmasını sağlayan Beta Yayınevi ve çalışanlarına da gönülden teşekkürü bir borç biliriz. Şubat 2013, İstanbul Prof. Dr. Esin CAN Yrd. Doç. Dr. Pınar BÜYÜKBALCI Yrd. Doç. Dr. Yasemin BAL Dr. Esin ERTEMSİR

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM YÖNETİM VE YÖNETİCİLİK KLASİK YÖNETİM DÜŞÜNCESİNDEN YÖNETİM BULUŞÇULUĞUNA BİRİNCİ BÖLÜM YÖNETİM ve YÖNETİCİ 1.1. REKABET VE 21. YÜZYILDA ETKİN YÖNETİM İÇİN ÜÇ KRİTİK ALAN... 7 1.2. GELECEK ÖNGÖRÜLERİ VE YÖNETİCİLERE ETKİLERİ... 10 1.3. YÖNETİMDE ETKİNLİK İÇİN STRATEJİK YÖNETİM... 16 1.4. GÜNÜMÜZ YÖNETİCİLERİNİN ÇALIŞMA ALANLARI... 17 1.5. YÖNETİCİLERİN GÖREVLERİ, ROLLERİ VE GÖREV BOYUTLARI... 18 1.6. YÖNETİCİ BECERİLERİ... 23 1.7. GÜNÜMÜZ YÖNETİCİLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE BAŞARI KISTASLARI... 25 1.8. YÖNETİM KAVRAMI... 27 1.9. YÖNETİM FONKSİYONLARI... 29 KAYNAKÇA... 30 İKİNCİ BÖLÜM ORGANİZASYON TEORİSİNE GİRİŞ ve KLASİK YÖNETİM DÜŞÜNCESİ 2.1. ORGANİZASYON TEORİSİNE GİRİŞ... 41 2.1.1. Tarihi Perspektifte Organizasyon Teorisi... 43 2.1.2. Modern Yönetim Düşüncesinin Ortaya Çıkışı... 46 2.2. BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMI... 52

VIII İÇİNDEKİLER 2.3. YÖNETİM SÜRECİ YAKLAŞIMI... 58 2.3.1. Yönetim Fonksiyonları... 59 2.3.2. Yönetimin İlkeleri... 61 2.4. BÜROKRASİ YAKLAŞIMI... 66 2.4.1. Weber in Yetki Tipolojisi... 67 2.4.2. İdeal Bürokrasi Modelinin Özellikleri... 67 2.5. KLASİK YÖNETİM DÜŞÜNCESİ NE GETİRİLEN ELEŞTİRİLER... 70 KAYNAKÇA... 72 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İNSAN İLİŞKİLERİ YAKLAŞIMI ve YÖNETİME DAVRANIŞSAL BAKIŞ 3.1. İNSAN İLİŞKİLERİ YAKLAŞIMI... 77 3.1.1. Hawthorne Araştırmaları (1924-1931)... 79 3.1.2. Maslow un Motivasyon Teorisi... 80 3.1.3. Herzberg in Çift Faktör Teorisi... 83 3.1.4. McGregor un X ve Y Teorisi... 84 3.1.5. Tavistock Beşeri İlişkiler Enstitüsü... 85 3.2. YÖNETİME DAVRANIŞSAL BAKIŞ VE YÖNETİM FELSEFECİLERİ... 86 3.2.1. Mary Parker Follett (1868-1933)... 86 3.2.2. Chester I. Barnard (1886-1961)... 87 3.2.3. Oliver Sheldon (1894-1951)... 89 KAYNAKÇA... 91 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SİSTEM DÜŞÜNCESİ ve DURUMSALLIK YAKLAŞIMI 4.1. SİSTEM TEORİSİ... 97 4.1.1. Sistem Kavramı... 97 4.1.2. Kapalı ve Açık Sistem Tanımları... 98 4.1.3. Açık Bir Sistem Olarak Organizasyon... 99 4.2. DURUMSALLIK YAKLAŞIMI... 103 4.2.1. Burns ve Stalker Çalışması (Tavistock Enstitüsü Çalışması)... 104 4.2.2. Woodward Araştırması... 107 4.2.3. Emery ve Trist Araştırması... 108

İÇİNDEKİLER IX 4.2.4. Thompson ın Araştırmaları... 109 4.2.5. Lawrence ve Lorsch Araştırması... 111 4.2.6. Durumsallık Yaklaşımı Çerçevesine Genel Bakış... 112 KAYNAKÇA... 115 BEŞİNCİ BÖLÜM TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ve YÖNETİM BULUŞÇULUĞU 5.1. DEĞİŞEN EKONOMİK ORTAM VE DEĞİŞEN KURUMLAR... 121 5.2. YÖNETİM ANLAYIŞINDA DEĞİŞİM VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ... 124 5.2.1. Kalite Kavramı... 124 5.2.2. Toplam Kalite Yönetimi... 126 5.2.3. Toplam Kalite Yönetiminin Temel İlkeleri:... 127 5.2.4. Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Aşamaları... 130 5.2.5. EFQM Mükemmellik Modeli... 131 5.2.6. TKY nin Geleceği ve Gelecekte TKY nin İdeolojik Temelleri... 134 5.3. YÖNETİMİN GELECEĞİ VE YÖNETİM BULUŞÇULUĞU... 135 5.3.1. Yönetim Buluşçuluğu Kavramı ve Buluşçuluk Kümeleri... 136 5.3.2. Yönetim Buluşçuluğunu Hazırlayan Nedenler... 138 5.3.3. Buluşçuluk Türleri ve Yönetim Buluşçuluğunun Temel Bileşenleri... 139 5.3.4. Uygulamada Yönetim Buluşçuluğu... 142 KAYNAKÇA... 148 İKİNCİ KISIM YÖNETİM ve YÖNETİCİ ÇEVRE İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ ALTINCI BÖLÜM ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ve KÜRESEL ÇEVRENİN İŞLETMELERE ETKİSİ 6.1. İŞLETMENİN İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ VE ÖRGÜT KÜLTÜR... 155 6.2. İŞLETMENİN DIŞ ÇEVRE FAKTÖRLERİ... 162 6.2.1. Küresel Çevre... 163 6.2.2. Ekonomik Çevre... 165 6.2.3. Sosyo-Kültürel Çevre... 167 6.2.4. Teknolojik Çevre... 172 6.2.5. Politik ve Yasal Çevre... 174 6.2.6. Doğal Çevre... 175 KAYNAKÇA... 176

X İÇİNDEKİLER YEDİNCİ BÖLÜM PORTER IN REKABET GÜCÜ MODELİ ve DEĞER ZİNCİRİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI 7.1. PORTER IN REKABET GÜCÜ MODELİ... 181 7.1.1. Porter ın Beş Rekabetçi Güç Modeli... 181 7.1.1.1. Yeni Girişlerin Yarattığı Tehdit... 182 7.1.1.2. İkame Ürünlerin Yarattığı Tehdit... 185 7.1.1.3. Tedarikçilerin Pazarlık Gücü... 185 7.1.1.4. Müşterilerin Pazarlık Gücü... 186 7.1.1.5. Rakipler Arasındaki Rekabetin Şiddeti... 187 7.1.2. Porter ın Temel Rekabet Stratejileri... 188 7.1.2.1. Maliyet Liderliği Stratejisi... 189 7.1.2.2. Farklılaştırma Stratejisi... 192 7.1.2.3. Odaklanma Stratejisi... 193 7.1.2.4. Birleşik Rekabet Stratejileri... 194 7.1.3. Temel Yetenekler... 194 7.2. İŞLETMELERDE DEĞER ZİNCİRİ ANLAYIŞI... 198 7.2.1. Değer Kavramı ve İşletmelerde Değer Yaratma Süreci... 198 7.2.2. Değer Zinciri Anlayışının Temeli: Faaliyet Yönetimi Kavramı... 201 7.2.3. Değer Zinciri Kavramı... 203 7.2.4. Porter ın Değer Zinciri Modeli... 206 7.2.5. Değer Zinciri Analizi... 209 7.2.5.1. Analizin Amacı:... 209 7.2.5.2. Analizin Temel Adımları:... 210 7.2.5.3. Değer Zinciri Analizi Yoluyla Rekabet Avantajı Yaratmak:... 211 7.2.6. Değer Zinciri Yaklaşımı nın Yeni Organizasyon Yapılarında Uygulanması ve İşletme Değer Zincirinin Pazardaki Yeri:... 213 7.2.7. Değer Zinciri Anlayışı Temelli Bir İş Modelinin İşleyişi... 216 KAYNAKÇA... 219

İÇİNDEKİLER XI SEKİZİNCİ BÖLÜM ETİK ve KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK 8.1. ETİK VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR... 225 8.2. ETİK KARAR VERME YAKLAŞIMLARI... 226 8.3. YÖNETSEL ETİK KARAR NEDİR?... 228 8.4. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ANLAYIŞININ KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ VE GELİŞİMİ... 230 8.4.1. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramının Tanımı... 230 8.4.2. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Doğuşu ve Gelişimi... 230 8.5. GÜNÜMÜZDE KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ALGISI VE UYGULAMALARI...236 8.5.1. KSS nin Küresel Ölçekte Önem Kazanmasına Yol Açan Etmenler... 238 8.5.2. Stratejik Bakış Açısı ile Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışı... 242 8.6. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK STANDARTLARININ VE RAPORLARININ GELİŞTİRİLMESİ... 247 KAYNAKÇA... 249 ÜÇÜNCÜ KISIM YÖNETİM SÜRECİ ESKİLER ve YENİLER DOKUZUNCU BÖLÜM PLANLAMA ve ORGANİZASYON 9.1. PLANLAMA... 257 9.1.1. Plan Çeşitleri... 259 9.1.2. Planlama Düzeyleri ve Türleri... 261 9.1.3. Planlama Sürecinin Aşamaları... 262 9.2. ORGANİZASYON (ÖRGÜTLEME)... 267 9.2.1. Organizasyon Tasarımını Etkileyen Faktörler... 268 9.2.2. Organizasyon Sürecinin Evreleri... 270 9.2.3. Organizasyon Yapısının Boyutları... 271 9.2.4. Bölümlere Ayırma Türleri... 277 9.2.4.1. Fonksiyonlara Göre Bölümlendirme... 277 9.2.4.2. Mal ve Hizmet Temeline Göre Bölümlendirme... 279

XII İÇİNDEKİLER 9.2.4.3. Bölge Temeline Göre Bölümlendirme... 280 9.2.4.5. Süreç Temeline Göre Bölümlendirme... 281 9.2.4.6. Zaman Temeline Göre Bölümlendirme... 282 9.2.4.7. Matriks Organizasyon Yapısı... 282 KAYNAKÇA... 284 ONUNCU BÖLÜM YÜRÜTME ve KONTROL 10.1. YÜRÜTME (YÖNELTME) FONKSİYONU... 289 10.1.1. Emir... 290 10.1.2. Liderlik ve Liderlik Teorileri... 292 10.1.2.1. Özellikler Teorisi Dönemi... 293 10.1.2.2. Davranış Teorileri Dönemi... 294 10.1.2.3. Durumsallık Teorileri Dönemi... 296 10.1.2.4. Transaksiyonel ve Transformasyonel Liderlik... 297 10.1.3. İletişim ve İletişim Süreci... 298 10.1.4. Motivasyon... 300 10.1.4.1. İşletmede Motivasyon... 301 10.1.4.2. İşletmelerde Motivasyonun Tarihsel Gelişimi... 302 10.1.4.3. İşletmelerde Motivasyon Sağlayan Faktörlerle İlgili Görüşler... 303 10.1.4.4. Motivasyon Teorileri... 304 10.2. KOORDİNASYON (EŞGÜDÜMLEME)... 306 10.2.1. Koordinasyon İlkeleri... 307 10.2.2. Koordinasyon Türleri... 307 10.3. KONTROL (DENETİM) FONKSİYONU... 308 10.3.1. Kontrol Fonksiyonunun Amaçları... 308 10.3.2. Kontrol Süreci... 308 10.3.3. Kontrol Türleri... 310 KAYNAKÇA... 311

İÇİNDEKİLER XIII ONBİRİNCİ BÖLÜM YENİ YÖNETİM ARAÇLARI 11.1. YENİ LİDERLİK YAKLAŞIMLARI... 317 11.1.1. Destek Vermek... 317 11.1.2. Kendi Kendine Yönetim:... 318 11.2. YENİ İLETİŞİM KANALLARINI ETKİN KULLANMAK VE İLİŞKİ AĞI GELİŞTİRMEK (NETWORKİNG)... 321 11.2.1. İlişki Ağı Geliştirmek (Networking)... 322 11.2.2. Kıyaslama (Benchmarking)... 323 11.3. YENİ MOTİVASYON YAKLAŞIMLARI... 323 11.3.1. Enerji Aşılamak... 323 11.3.2. Personeli Güçlendirmek (Empowerment)... 324 11.3.3. İnovasyon (Yenilikçilik)... 324 11.4. YENİ KARAR VERME YAKLAŞIMLARI... 326 KAYNAKÇA... 327 GENEL KAYNAKÇA... 329

ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1.1: Şekil 1.2: Etkin Yönetim için Üç Kritik Alan...8 2020 de Üç Dünya...10 Şekil 1.3: Turuncu Dünyada İnsanları Yönetmek... 11 Şekil 1.4: Mavi Dünyada İnsanları Yönetmek... 12 Şekil 1.5: Yeşil Dünyada İnsanları Yönetmek... 13 Şekil 1.6: Geleceği Yönetmede Adımlar... 16 Şekil 1.7: Değişik Örgütsel Seviyelerde Yönetsel Becerilerin Önemi... 24 Şekil 1.8: Yönetim Hiyerarşisi... 28 Şekil 1.9: Yönetimin Birbirleri İle İlişkili Fonksiyonları... 30 Şekil 2.1: İnsanlar, Yönetim ve Organizasyon Arasındaki İlişki...44 Şekil 2.2: Organizasyon Teorilerinin Evrimi...45 Şekil 2.3: Modern Yönetim Anlayışının Gelişimine Genel Bakış...47 Şekil 2.4: Sanayi Devrimi nin Temel Etkileri... 48 Şekil 2.5: Sanayi Devrimi Öncesi ve Sonrası Dönemlerin Karşılaştırılması... 49 Şekil 2.6: Örgütlerde Yönetim Süreci... 60 Şekil 3.1: Maslow un İhtiyaçlar Hiyerarşisi... 81 Şekil 4.1: Açık Bir Sistem Olarak Organizasyon...100 Şekil 4.2: Çevresel Koşulların Organizasyon ve Çevre ile İlişkisi...105 Şekil 5.1: Günümüz İşletmelerini Etkileyen Faktörler... 122 Şekil 5.2: Değişen Örgüt Yapısı... 123 Şekil 5.3: Kalite Tanımları... 124 Şekil 5.4: Toplam Kalite Yönetiminin Unsurları... 125 Şekil 5.5: Toplam Kalite Yönetimi... 127

İÇİNDEKİLER XV Şekil 5.6: Müşteri Odaklılık... 128 Şekil 5.7: PUKÖ Döngüsü... 129 Şekil 5.8: TKY Uygulama Aşamaları... 130 Şekil 5.9: EFQM Mükemmellik Modeli... 134 Şekil 5.10: Yönetim Buluşçuluğunun Gücünün Yansıtan Etmenler... 138 Şekil 5.11: Yönetim Buluşçuluğunu Hazırlayan Etmenler... 139 Şekil 5.12: Yönetim Buluşçuluğunun Türleri... 139 Şekil 5.13: Yönetim Buluşçuluğu için Yöneticilerin Yapması Gerekenler... 141 Şekil 5.14: Yönetim Buluşçuluğu İçin Kurallar... 146 Şekil 6.1: İşletmeye Etki Eden Çevre Faktörleri...155 Şekil 6.2: Örgüt Kültürü Modeli...158 Şekil 6.3: Örgüt Kültürünün Öğeleri ve Düzeyleri...159 Şekil 6.4: Hofstede Kültür Boyutları...171 Şekil 7.1: Porter ın Beş Rekabetçi Güç Modeli Şekil 7.2: Temel Rekabet Stratejileri...188 Şekil 7.3: Rekabet Avantajı Yoluyla Değer Yaratmak...200 Şekil 7.4: Dönüşüm (Transformasyon) Süreci...202 Şekil 7.5: Faaliyetler Zinciri Olarak Dönüşüm Süreci...204 Şekil 7.6: Porter ın Değer Zinciri Modeli...206 Şekil 7.7: Değer Zinciri Analizi nin Temel Adımları...211 Şekil 7.8: Pazar Değer Sistemi...216 Şekil 7.9: Değer Zinciri Yönetiminin Temel Yararları...217 Şekil 7.10: Başarılı Bir Değer Zinciri Yönetimini Engelleyen Etmenler...218 Şekil 8.1: İşyerinde Etik Davranışların Geliştirilmesini Etkileyen Faktörler...229 Şekil 8.2: Organizasyonun Paydaşları...233 Şekil 8.3: Paydaş / Sorumluluk Matrisi...234 Şekil 8.4: Carroll un Sosyal Sorumluluk Piramidi...235 Şekil 8.5: Kurumsal Sorumluluk Algısının Gelişimi...236 Şekil 8.6: Sosyal Sorumluluk Düzeyleri...238

XVI İÇİNDEKİLER Şekil 8.7: İşletmeyi Etkileyen Temel KSS Başlıkları...245 Şekil 9.1: Yönetim Süreci...258 Şekil 9.2: Planlama Hiyerarşisi...261 Şekil 9.3: SWOT Analizi...265 Şekil 9.4: Formel (Biçimsel) ve Informel (Biçimsel Olmayan) Organizasyon Yapısı... 268 Şekil 9.5: Emir-Komuta Yetkisi Örneği... 273 Şekil 9.6: Kurmay Yetki Örneği... 273 Şekil 9.7: Fonksiyonel Yetki Örneği... 274 Şekil 9.8: Fonksiyonlara Göre Bölümlendirme... 278 Şekil 9.9: Mal ve Hizmet Temeline Göre Bölümlendirme... 279 Şekil 9.10: Bölge Temeline Göre Bölümlendirme... 280 Şekil 9.11: Müşteri Temeline Göre Bölümlendirme... 281 Şekil 9.12: Süreç Temeline Göre Bölümlendirme...282 Şekil 9.13: Matriks Organizasyon Yapısı...283 Şekil 10.1: İletişim Süreci ve Olası Gürültü Kaynakları...299 Şekil 10.2: Maslow ve Herzberg in Motivasyon Teorilerinin Karşılaştırması...305

İÇİNDEKİLER XVII TABLO LİSTESİ Tablo 1.1: Üç Dünya nın Temel Özellikleri... 14 Tablo 1.2: 19., 20. ve 21. Yüzyılda Hakim Olan Yönetsel Paradigmalar... 15 Tablo 1.3: İki Yönetsel Görev... 23 Tablo 1.4: Günümüz Yöneticilerin Özellikleri... 26 Tablo 2.1: Sistematik Yönetim Düşüncesi - Özet... 52 Tablo 2.2: Bilimsel Yönetim Yaklaşımı - Özet... 57 Tablo 2.3: Yönetimin 14 İlkesi... 61 Tablo 2.4: Yönetim Süreci Yaklaşımı - Özet... 65 Tablo 2.5: Bürokrasi Yaklaşımı - Özet... 70 Tablo 3.1: X Teorisi ve Y Teorisinin Karşılaştırması... 85 Tablo 3.2: İnsan İlişkileri Yaklaşımı - Özet... 90 Tablo 3.3: Örgütsel Davranış - Özet... 90 Tablo 4.1: Sistem Teorisi - Özet...102 Tablo 4.2: Thompson ın Çevresel Boyutları ve Organizasyon Yapısına Etkileri...111 Tablo 4.3: Durumsallık Yaklaşımı Çerçevesindeki Araştırma Örnekleri...113 Tablo 4.4: Durumsallık Yaklaşımı - Özet... 114 Tablo 5.1: Wholefoods da Yönetim Buluşçuluğu... 143 Tablo 5.2: Gore Creative Technologies de Yönetim Buluşçuluğu... 144 Tablo 5.3: Google da Yönetim Buluşçuluğu... 145 Tablo 8.1: Porter&Kramer Modeli nde KSS Uygulama Örnekleri...246 Tablo 9.2: SWOT Analiz Şablonu... 266 Tablo 10.1: Yöneticilik ve Liderlik Arasındaki Farklar... 291 Tablo 11.1: Barker ın Kendi Kendini Yöneten Takımları... 319