www.pwc.com.tr Doğru kişiyi doğru şekilde nasıl işe alabiliriz?. 12. Çözüm Ortaklığı Platformu
İçerik 1. Doğru bilgilendirme 2. Çalışma belgesi 3. Geçici pozisyonlar için istihdam 4. Deneme süresi 5. Onay ve izinler 2
Doğru bilgilendirme 3
Doğru bilgilendirme Çalışan adayını bilgilendirme : Çalışma koşulları, İşyeri uygulamaları, Unvan ve sorumluluklar, Ücret ve yan haklar, Performans ve terfii, İşvereni bilgilendirme : Eğitim, yeterlilik, Sağlık, Tecrübe, referanslar, 4
Çalışma belgesi 5
Çalışma belgesi Çalışma belgesi İş Yasasının 28.maddesi gereğince işten ayrılan işçiye, işveren tarafından verilen, işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belgedir. Uygulamada çok önemsenmeyen bu belge aslında işçinin tecrübesini, çalışma süresini gösteren bir belge olduğundan verilmesi, daha sonra çalışacağı işyeri açısından önem taşımaktadır. 6
Geçici pozisyonlar için istihdam 7
Geçici pozisyonlar için istihdam Geçici işçi ihtiyacının karşılanması amacıyla yapılan işe alımlarda doğru iş sözleşmesi yapılması önemlidir. Çalışan ne kadar süre ile istihdam edileceği konusunda bilgi sahibi edilmelidir. Geçici olarak çalıştırılacak işçi ile yapılması gereken iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. İş Yasasında genel durum belirsiz süreli iş sözleşmesi yapmak olmakla birlikte belirli bir işin tamamlanması, belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilir. Esaslı bir nedenin varlığı halinde belirli süreli iş sözleşmesi birden fazla yenilenebilir. 8
Deneme süresi 9
Deneme süresi Taraflar iş sözleşmelerine 2 aya kadar deneme süresi koyabilirler. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilirler. Bu düzenleme işverene doğru kişiyi seçip seçmediğini sınamak için bir şans verir. Aynı şekilde işçi de doğru işe girip girmediğine, girdiği işe uygun olup olmadığına ilişkin bir değerlendirme yapma fırsatı bulur. 2 aylık deneme süresi içinde feshedilen iş sözleşmelerinde tazminat ödenmesi gerekmediğinden, taraflar serbest iradeleri ile doğru tercih yapmalarına göre iş ilişkisini tamamlama ve devam etme seçeneğini kullanırlar. 10
Onay ve izinler 11
Onay ve izinler Doğru şekilde işe almanın bir alt başlığı da işe başlarken çalışandan alınması gereken onay ve izinleri işe giriş sürecinde tamamlamaktır. Bu onay ve izinlerin başında iş sözleşmesi ile alınan fazla çalışma onayı yer almaktadır. İş Yasasının 41. maddesi çerçevesinde fazla çalışma yapılması için işçinin onayı gerekmektedir. Bir diğer husus ise iş sözleşmesinin eki niteliğinde ki personel, disiplin, izin yönetmeliklerini işçinin imzalamasıdır. İş sözleşmesinin çalışma koşullarına ilişkin maddeleri düzenlenirken, ihtiyaç duyulduğunda uygulanmak üzere denkleştirme ve telafi çalışması için de onay alınması gerekmektedir. 12
Sorularınız? İletişim bilgilerimiz: Rıza Eroğlu Kıdemli Danışman Tel: +90 5309616639 e-posta: riza.eroglu@tr.pwc.com Çağıl Şahin Sünbül Kıdemli Müdür Tel: +90 212 326 6768 e-posta: cagil.sahin@tr.pwc.com [2013] Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan Türkiye yi ifade etmektedir. Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.
www.pwc.com.tr Doğru kişiyi doğru şekilde nasıl işe alabiliriz?. 12. Çözüm Ortaklığı Platformu
İçerik 1. İşe alım süreci 2. Yanlış işe alımın maliyeti 15
İşe Alım Süreci 1 İhtiyacın Belirlenmesi Pozisyonuna ait iş gerekliliklerinin belirlenmesi ve planlama 2 3 4 Aday Araştırma ve Bulma Aday Havuzunun Oluşturulması Seçim Değerlendirme ve Karar Verme NE? NEREDE? NASIL? İşe Yerleştirme Seçilen personelin istihdamı ve oryantasyonu İK Planlama Aranan Profilin Netleştirilmesi İşe alım stratejisinin belirlenmesi Hangi kaynağın kullanılacağına karar verilmesi İç Kaynaklar Dış Kaynaklar Nihai aday havuzunun oluşturulması Karar verilen seçim araçlarının uygulanması Özgeçmişleri İnceleme Mülakatlar Test/Sınavlar Vak a çalışmaları Referans Araştırma Karar verme ve iş teklifi Olumsuz Geri Dönüşlerin Yapılması İş Sözleşmesinin Yapılması İşe Başlama ve Özlük İşlemleri Oryantasyon Programı 16
Yanlış işe alımın maliyeti 17
Yanlış işe alımı ne tanımlar? Yanlış işe alımı sizce ne tanımlar? Verilen işleri zamanında bitirememe Satış ve/veya karlılığına olumsuz etkide bulunması Olumsuz tavır Müşteri şikâyetleri / müşteri kaybı 50% 51% 51% 55% Şirket kural ve prosedürlerine uymama 61% Sorumluluk almama, katılım sorunları 66% Diğer çalışanlarla uyumlu çalışamama 72% Kurum kültürüne aykırı bir profil olması Düşük iş kalitesi 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 78% 83% Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 18
Yanlış işe alım Kurumunuz için çalışan ihtiyacı olduğunda, nicelik ve nitelik anlamında uygun adaylara ulaşmadaki durumunuz nedir? 3.77% 10.38% Genel olarak tüm pozisyonlar için uygun adaylar bulmakta zorlanıyoruz Bazı pozisyonlar için uygun adaylar bulmakta zorlanıyoruz 85.85% Tüm pozisyon için uygun adaylar bulabiliyoruz Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 19
Yanlış işe alım Son bir sene içerisinde içinde bulunduğunuz kurumda yanlış işe alım yapıldığını düşünüyor musunuz? 10% 23% 66% Evet Hayır Bilmiyorum Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 20
Yanlış işe alım Kurumunuzda, işe alım sürecinde aşağıdaki seçme ve değerlendirme araçları ve yöntemlerinden hangisi ya da hangilerinden yararlanılmaktadır? Teknik bilgi ölçen testler 0.50% 33% Değerlendirme Merkezi 0.70% 28% Panel Görüşme 11% 20% Grup Görüşmesi 12% 22% Mesleki Bilgi Testleri Yabancı Dil Testleri 15% 17% 33% 54% Yalnızca belirlenmiş pozisyonlar için Tüm pozisyonlar için Seri Görüşme Genel Yetenek Testleri 16% 18% 20% 33% Kişilik Envanterleri 34% 33% Birebir Görüşme 0.20% 95% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 21
Yanlış işe alım Aday mülakatı süreçlerinde kurumunuzda ne tür sorunlar olduğunu düşünüyorsunuz? Tek mülakat tek görüşmeci 4% Referans araştırmasının (etkin) yapılmaması Adayın yeterince bilgilendirilmemesi Adaya profesyonelce yaklaşılamaması doğru soruların sorulmaması 9% 10% 11% 13% Her hangi bir sorunumuz yok Ön yargı Mülakata doğru hazırlanılmaması Eksik mülakat süreci 16% 16% 16% 17% İhtiyacın anlaşılmaması Aday profilinin bilinmemesi 25% 26% Acele davranılması 36% Kendi gibi olanı seçme 44% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 22
Yanlış işe alımın nedenleri Yanlış işe alıma hangi nedenlerin yol açtığını düşünüyorsunuz? İşveren markasının zayıf olması 0.30% Uzmanlığı işe alım olan bir ekibin olmaması Referans araştırması sisteminin olmaması/etkin kullanılmaması Yetenek havuzu ile ilgili bilgi eksikliği İşe alım standardının olmaması/uyulmaması Pozisyon için gereken özelliklerin/yetkinliklerin belirlenmemiş olması Beklentilerin gerçekçi olmaması Tanıdık/referansla gelen adaylarla işe alımın yapılması Eksik değerlendirme yapılması 10% 14% 15% 19% 28% 33% 35% 40% Pozisyonu kapama aciliyeti 67% 0% 20% 40% 60% 80% Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 23
Yanlış işe alımın maliyetleri Yanlış işe alım sonucunda doğrudan maliyetleri dışında ne tür maliyetlerle karşılaştınız? İşveren marka değerinin düşmesi 0.80% Yanlış yatırımların yapılması 12% Müşteri memnuniyetsizliği / kaybı 25% Kurum kültürünün olumsuz etkilenmesi 30% Yanlış işe alım yüzünden çalışanların kurumdan ayrılması 38% Fırsat maliyeti (uygun adayların elden kaçmış olması, proje ve/veya satışlarınlerin yapılamamış olması, vs.) 42% Organizasyon/Bölümde genel olarak düşen verimlilik 48% Genel çalışan motivasyonunda düşüş 50.90% Diğer çalışanlarda artan iş yükü 65% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Kaynak: Yanlış İşe Alımın Maliyetleri Araştırması, Ekim 2013 *Farklı sektörlerden toplam 106 katılımcının verdiği cevapların yüzdesine göre belirtilmiştir. 24
Yanlış işe alımın nedenleri İhtiyacı anlamamak Ne aradığını bilmemek Mülakata doğru hazırlanmamak Mülakatta doğru soruları sormamak Acele davranmak Ön yargı Kendin gibi olanı seçmek Gerçekçi olmayan beklentiler Tek Mülakat / Tek Görüşmeci Mülakat sürecinin eksikliği Referansları araştırmamak Yanlış işe alımın maliyetleri İlan masrafları İşe Alım (İK zaman/maliyet) Mülakat (zaman/maliyet) İdari (yol, telefon, kırtasiye, vs.) Yan haklar (yol, yemek, sigorta, vs.) Eğitim / Oryantasyon giderleri Sabit kıymet giderleri (bilgisayar, telefon, masa, kırtasiye, vs.) Kıdem tazminatı ve diğer yasal ve hukuki giderler Tekrar yerleştirme ve yetiştirme maliyet/zamanı (replacement) Yanlış işe alımın sonuçları Düşen verimlilik Diğer çalışanlarda artan iş yükü Genel çalışan motivasyonunda düşüş Fırsat maliyeti Müşteri memnuniyetsizliği / kaybı Marka değerinin düşmesi 25
Sorularınız? İletişim bilgilerimiz: Mert Emcan Kıdemli Müdür Tel: +90 212 326 6957 e-posta: mert.emcan@tr.pwc.com [2013] Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan Türkiye yi ifade etmektedir. Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.
İrtibat İçin... Mert Emcan, Kıdemli Müdür Tel: +90 212 326 6957 E-mail: mert.emcan@tr.pwc.com 27