TÜRKİYE DE MOBİNGLE MÜCADELE NE DURUMDA?

TÜRKİYE DE MOBİNGLE MÜCADELE NE DURUMDA? TÜRKİYE DE YÖNETİCİLER VE İNSAN KAYNAKLARI PROFESYONELLERİ ARASINDA YAPILAN ARAŞTIRMA SONUÇLARI 17 KASIM 216 HAZIRLAYANLAR Çağlar ÇABUK - Ceyda AFACAN

ARAŞTIRMA SONUÇLARI

Bu bölümde, araştırma problemii çözümü içi, araştırmaya katıla çalışaları aket yoluyla toplaa verilerii aalizi soucuda elde edile bulgular yer almaktadır. Tablo 1. Araştırma Yıllarıa Göre Katılımcı Sayıları Araştırma Yılı 212 244 214 315 216 38 212 yılıda 244 katılımcı, 214 yılıda 315 katılımcı, 216 yılıda 38 katılımcı çalışmaya katılmıştır. Çalışmada elde edile bulgular değerledirilirke, istatistiksel aalizler içi İstatistik paket programı kullaıldı. Çalışma verileri değerledirilirke taımlayıcı istatistiksel metotlar (Frekas, Yüzde) kullaıldı. Yıllara göre değişim oraları iceleirke Pearso Ki-Kare testi kullaıldı ve yorumladı. 1

Bu bölümde, araştırma problemii çözümü içi, araştırmaya katıla çalışaları aket yoluyla toplaa verilerii aalizi soucuda elde edile bulgular yer almaktadır. Tablo 2. Demografik Özellikler Cisiyet Yaş Erkek Kadı 2-29 3-39 4-49 5 yaş ve üzeri 81 163 85 98 49 12 212 214 216 % % 33,2 % 66,8 % 34,8 % 4,2 % 2,1 % 4,9 112 23 99 139 62 15 % % % 35,6 % 64,4 % 31,4 % 44,1 % 19,7 % 4,8 158 15 78 156 58 16 % 51,3 % 48,7 % 25,3 % 5,6 % 18,8 % 5,2 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 81 i (%33,2) erkek, 163 üü (%66,8) kadı; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 112 si (%35,6) erkek, 23 üü (%64,4) kadı; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 158 i (%51,3) erkek, 15 si (%48,7) kadı olduğu görülmektedir. 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 85 i (%34,8) 2-29, 98 i (%4,2) 3-39, 49 uu (%2,1) 4-49, 12 si (%4,9) 5 yaş ve üzeri; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 99 uu (%31,4) 2-29, 139 uu (%44,1) 3-39, 62 si (%19,7) 4-49, 15 i (%4,8) 5 yaş ve üzeri; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 78 i (%25,3) 2-29, 156 sıı (%5,6) 3-39, 58 i (%18,8) 4-49, 16 sıı (%5,2) 5 yaş ve üzeri olduğu görülmektedir. 2

CİNSİYETE GÖRE Şekil 1. Araştırma Yıllarıa Göre Cisiyet Dağılımı %1 %8 %64 %67 %51 %6 %4 %49 %36 %33 %2 % 214 212 Erkek 216 Kadı Şekil 2. Araştırma Yıllarıa Göre Yaş Dağılımı %1 %8 %51 %6 %4 %44 %4 %35 %2 3 %5 %5 212 2-29 %19 %2 %5 %2 % %31 %25 214 3-39 4-49 216 5 yaş ve üzeri

RE Tablo 3. Çalışaları Faaliyet Gösterdiği Sektör Dağılımı Bilgi tekolojileri Eğitim / akademi Elektrik / elektroik / otomotiv aa ve ya saayii Fias İşaat Kozmetik / ilaç / eczacılık Medya Sağlık Stk Tekstil üretim / tekstil satış Turizm Üretim (edüstri) Diğer 17 2 2 15 6 48 118 212 214 216 % %7, %8,2 %, %8,2 %, %, %, %6,1 %, %, %2,5 %19,7 %48,4 43 42 26 21 12 2 4 18 3 23 3 1 % % %13,7 %13,3 %8,3 %6,7 %3,8 %6,3 %1,3 %5,7 %1, %7,3 %1, %, %31,7 34 25 37 36 15 9 3 19 3 15 7 15 %11, %8,1 %12, %11,7 %4,9 %2,9 %1, %6,2 %1, %4,9 %2,3 %, %34,1 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 17 si (%7,) bilgi tekolojileri, 2 si (%8,2) eğitim / akademi, 2 si (%8,2) fias, 15 i (%6,1) sağlık, 6 sıı (%2,5) turizm, 48 i (%19,7) Üretim (edüstri), 118 i (%48,4) diğer olduğu görülmektedir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 43 üü (%13,7) bilgi tekolojileri, 42 si (%13,3) eğitim / akademi, 26 sıı (%8,3) elektrik / elektroik / otomotiv aa ve ya saayii, 21 i (%6,7) fias, 12 si (%3,8) işaat, 2 si (%6,3) kozmetik / ilaç / eczacılık, 4 üü (%1,3) medya, 18 i (%5,7) sağlık, 3 üü (%1,) stk, 23 üü (%7,3) tekstil üretim / tekstil satış, 3 üü (%1,) turizm, 1 üü (%31,7) diğer olduğu görülmektedir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 34 üü (%11,) bilgi tekolojileri, 25 i (%8,1) eğitim / akademi, 37 si (%12,) elektrik / elektroik / otomotiv aa ve ya saayii, 36 sıı (%11,7) fias, 15 i (%4,9) işaat, 9 uu (%2,9) kozmetik / ilaç / eczacılık, 3 üü (%1,) medya, 19 uu (%6,2) sağlık, 3 üü (%1,) stk, 15 i (%4,9) tekstil üretim / tekstil satış, 7 si (%2,3) turizm, 15 i (%34,1) diğer olduğu görülmektedir. 4

Şekil 3. Araştırma Yıllarıa Göre Sektör Dağılımı Diğer Üretim (edüstri) Turizm Tekstil üretim/ Tekstil satış Stk Sağlık Medya Kozmetik/İlaç/Eczacılık İşaat Fias Elektrik/elektroik/otomotiv aa ve ya saayii Eğitim/akademi Bilgi tekolojileri % %1 %2 %3 %4 %5 %6 5 216 214 212

Tablo 4. Çalışaları Faaliyet Gösterdiği İşyerideki Çalışa Sayısı 1-49 kişi arası 69 212 214 216 % %28,3 55 % % %17,5 85 %27,6 5-99 kişi arası 24 %9,8 27 %8,6 25 %8,1 1-199 kişi arası 27 %11,1 47 %14,9 33 %1,7 2-499 kişi arası 38 %15,6 58 %18,4 38 %12,3 5 kişi ve üzeri 86 %35,2 128 %4,6 127 %41,2 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 69 uu (%28,3) 1-49 kişi arası, 24 üü (%9,8) 5 99 kişi arası, 27 si (%11,1) 1 199 kişi arası, 38 i (%15,6) 2 499 kişi arası, 86 sıı (%35,2) 5 kişi ve üzeri; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 55 i (%17,5) 1-49 kişi arası, 27 si (%8,6) 5 99 kişi arası, 47 si (%14,9) 1 199 kişi arası, 58 i (%18,4) 2 499 kişi arası, 128 i (%4,6) 5 kişi ve üzeri; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 85 i (%27,6) 1-49 kişi arası, 25 i (%8,1) 5 99 kişi arası, 33 üü (%1,7) 1 199 kişi arası, 38 i (%12,3) 2 499 kişi arası, 127 si (%41,2) 5 kişi ve üzeri olduğu görülmektedir. Şekil 4. Araştırma Yıllarıa Göre İşyerideki Çalışa Sayısı Dağılımı %1 %8 %6 %41 %41 %4 %2 %28 %18 %28 %1 %9 %8 %11 %15 %11 %16 %18 %12 %35 % 1-49 kişi arası 5-99 kişi arası 1-199 kişi arası 2-499 kişi arası 5 kişi ve üzeri 212 214 216 6

Tablo 5. İşletmede Uygulaa Etik Yöetmelik Varlığı Evet var 126 212 214 216 % %51,6 183 % % %58,1 186 %6,4 Hayır yok 118 %48,4 132 %41,9 122 %39,6 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 126 sıı (%51,6) evet var, 118 i (%48,4) hayır yok; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 183 üü (%58,1) evet var, 132 si (%41,9) hayır yok; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 186 sıı (%6,4) evet var, 122 si (%39,6) hayır yok olduğu görülmektedir. Yıllara göre etik yöetmelik varlığıda artış mevcuttur acak bu artış istatistiksel olarak alamlı değildir. (p=,18>,5). Şekil 5. Araştırma Yıllarıa Göre İşletmede Uygulaa Etik Yöetmelik Varlığı %1 %8 %6 %67 %64 %51 %49 %4 %33 %36 %2 % 212 214 216 Erkek Kadı 7

Tablo 6. İşletmede Çalışa İlişkilerii Düzeleye Departma Varlığı Evet var 134 212 214 216 % % 54,9 58 % % % 18,4 7 % 22,7 Hayır yok 11 % 45,1 257 % 81,6 238 % 77,3 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 134 üü (%54,9) evet var, 11 uu (%45,1) hayır yok; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 58 i (%18,4) evet var, 257 si (%81,6) hayır yok; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 7 i (%22,7) evet var, 238 i (%77,3) hayır yok olduğu görülmektedir. 212 yılıa göre; 214 yılıda işletmede çalışa ilişkilerii düzeleye departma varlığıda meydaa gele artış alamlıdır acak 216 yılıda düşüş meydaa gelmiştir. Şekil 6. Araştırma Yıllarıa Göre İşletmede Çalışa İlişkilerii Düzeleye Departma Varlığı %1 %82 %77 %8 %55 %6 %45 %4 %18 %23 %2 % 212 214 216 Evet var Hayır yok 8

Tablo 7. Çalışa Şikayet Hattı Varlığı Evet var 58 212 214 216 % %23,8 4 % % %12,7 68 %22,1 Hayır yok 186 %76,2 275 %87,3 24 %77,9 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 58 i (%23,8) evet var, 186 sıı (%76,2) hayır yok; 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 4 ıı (%12,7) evet var, 275 i (%87,3) hayır yok; 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 68 i (%22,1) evet var, 24 ıı (%77,9) hayır yok olduğu görülmektedir. 212 yılıa göre; 214 yılıda çalışa şikayet hattı varlığıda meydaa gele düşüş alamlıdır acak 216 yılıda tekrar artış meydaa gelmiştir. Şekil 7. Araştırma Yıllarıa Göre Çalışa Şikayet Hattı Varlığı %1 %76 %87 %78 %8 %6 %4 %24 %22 %2 %13 % 212 214 216 Evet var Hayır yok 9

Tablo 8. Çalışa Şikayet Hattı Türü Telefo ile Mail ile 14 28 212 214 216 % % 24,1 % 48,3 1 16 % % % 25, % 4, 15 24 % 27,8 % 44,4 Diğer 16 % 27,6 14 % 35, 15 % 27,8 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 14 ü (%24,1) Telefo ile, 28 i (48,3) Mail ile, 16 sı (%27,6) diğer şekillerde şikayet hattı olduğuu söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 1 u (%25,) Telefo ile, 16 sı (%4,) Mail ile, 14 ü (%35,) diğer şekillerde şikayet hattı olduğuu söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada 15 i (%27,8) Telefo ile, 24 ü (%44,4) Mail ile, 15 i (%27,8) diğer şekillerde şikayet hattı olduğuu söylemiştir. Şekil 8. Araştırma Yıllarıa Göre Çalışa Şikayet Hattı Türü %1 %8 %6 %4 %24 %48 %28 %25 %4 %35 %44 %28 %28 %2 % 212 214 216 Telefo ile E-mail ile Diğer 1

Tablo 9. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig Soruşturması İçi Uygulaa Bir Prosedür Varlığı Evet, Mobig soruşturması içi uyguladığımız bir prosedür var Hayır, Mobig soruşturması içi uyguladığımız bir prosedür yok Hazırlık aşamasıda 18 29 17 212 214 216 % % 7,4 % 85,7 % 7, 19 285 11 % % % 6, % 9,5 % 3,5 64 237 7 % 2,8 % 76,9 % 2,3 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 29 u (% 85,7) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olmadığıı, 18 i (% 7,4) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olduğuu, 17 si (% 7,) mobig soruşturması içi kurumda uygulaacak prosedürü hazırlık aşamasıda olduğuu söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 19 u (%6,) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olduğuu, 279 u (%88,6) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olmadığı, 17 si (%5,4) mobig soruşturması içi kurumda uygulaacak prosedürü hazırlık aşamasıda olduğuu söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 64 ü (%2,8) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olduğuu, 237 si (%76,9) mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür olmadığı, 7 si (%2,3) mobig soruşturması içi kurumda uygulaacak prosedürü hazırlık aşamasıda olduğuu söylemiştir. 212 ve 214 yılıda mobig soruşturması içi kurumda uygulaa bir prosedür varlığıda 216 yılıda meydaa gele artış alamlıdır. 11

Şekil 9. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Mobig Soruşturması İçi Uygulaa Bir Prosedür Varlığı %1 %86 %91 %77 %8 %6 %4 %21 %2 %7 %7 %6 %4 %2 % 212 214 216 Evet, Mobig soruşturması içi uyguladığımız bir prosedür var Hayır, Mobig soruşturması içi uyguladığımız bir prosedür yok Hazırlık aşamasıda 12

Tablo 1. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig İle İlgili Yasalar Gereğice Yapıla Hazırlıklar Daışmalık hizmeti aldık Eğitim aldık Bilirkişilik izmeti aldık 1 15 2 212 214 216 % 4,1% 6,1%,8% 7 27 4 % % 2,2% 8,6% 1,3% 4 14 3 1,5% 5,4% 1,2% Diğer,% 15 4,8% 5 1,9% Hepsi 2,8%,%,% Hiçbir hazırlık yapılmadı 215 88,1% 262 83,2% 234 9,% Toplam 244 1% 315 1% 26 1% 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 15 i (% 6,1) Eğitim aldıklarıı, 1 u (% 4,1) Daışmalık hizmeti aldıklarıı, 2 si (%,8) Vak ahk. bilirkişilik hizmeti aldıklarıı 2 si (%,8) Yei yasaı yaptırımları kousudaki hizmetleri hepsii aldıklarıı söylemiştir. 215 i (% 88,1) hiçbir hazırlık yapmadıklarıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 262 si (%83,2) hiçbir hazırlık yapmadıklarıı, 27 si (%8,6) Eğitim aldıklarıı, 7 si (%2,2) Daışmalık hizmeti aldıklarıı, 4 ü (%1,3) Vak ahk. bilirkişilik hizmeti aldıklarıı, 15 i (%4,8) Diğer hazırlıkları yaptıklarıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 234 ü (%9) hiçbir hazırlık yapmadıklarıı, 14 ü (%5,4) Eğitim aldıklarıı, 4 ü (%1,5) Daışmalık hizmeti aldıklarıı, 3 ü (%1,2) Vak ahk. bilirkişilik hizmeti aldıklarıı, 5 i (%1,9) Diğer hazırlıkları yaptıklarıı söylemiştir. 13

Şekil 1. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Mobig İle İlgili Yasalar Gereğice Yapıla Hazırlıklar %1 %88.1 %83.2 %9 %8 %6 %4 %2 % 212 214 216 Daışmalık hizmeti aldık Eğitim aldık Bilirkişilik hizmeti aldık Diğer Hepsi Hiçbir hazırlık yapılmadı 14

Tablo 11. Faaliyet Gösterile İşyeride Daha Öce Mobig İddiası İle İlgili Bir Şikayet / Dava Yaşama Durumu Evet yaşadı 35 212 214 216 % 14,3% 78 % % 24,8% 19 41,9% Hayır yaşamadı 29 85,7% 237 75,2% 151 58,1% 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 35 i (% 14,3) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olduğuu, 22 si (% 9,2) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olmadığıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 78 i (%24,8) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olduğuu, 237 si (%75,2) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olmadığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 19 u (%41,9) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olduğuu, 151 i (%58,1) işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava olmadığıı söylemiştir. Yılara göre işyeride daha öce mobig iddiası ile ilgili bir şikayet / dava varlığıda meydaa gele artış alamlıdır. Şekil 11. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Daha Öce Mobig İddiası İle İlgili Bir Şikayet / Dava Yaşama Durumu %1 %86 %75 %8 %58 %6 %42 %4 %25 %14 %2 % 212 214 216 15 Evet yaşadı Hayır yaşamadı

Tablo 12. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig İddiası İle Şikayet Ede ve Edile Kişi / Kişiler İle Görüşme Zamaı Öce şikayet edile sora şikayetçi ile görüşme yapılıyor Öce şikayetçi sora şikayet edile ile görüşme yapılıyor Sadece şikayet edile ile görüşme yapılıyor Sadece şikayetçi ile görüşme yapılıyor Şikayet edile ve şikayetçi ile ayı ada görüşme yapılıyor. Görüşme yapılmıyor / Yaıt vermedi Toplam 11 1 1 1 64 78 214 216 % %,% 14,1% 1,3% 1,3% 1,3% 82,1% 1% 1 3 1 1 13 19,9% 2,8%,%,9%,9% 94,5% 1% 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 11 i (%14,1) öce şikayetçi sora şikayet edile ile görüşme yapıldığıı, 1 i (%1,3) sadece şikayet edile ile görüşme yapıldığıı, 1 i (%1,3) sadece şikayetçi ile görüşme yapıldığıı, 1 i (%1,3) şikayet edile ve şikayetçi ile ayı ada görüşme yapıldığıı, 64 ü (%82,1) Görüşme yapılmadığıı söyledi ya da bu soruya hiç yaıt vermedi. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 3 ü (%2,8) öce şikayetçi sora şikayet edile ile görüşme yapıldığıı, 1 i (%,9) sadece şikayet edile ile görüşme yapıldığıı, 1 i ((%,9) sadece şikayetçi ile görüşme yapıldığıı, 1 i ((%,9) şikayet edile ve şikayetçi ile ayı ada görüşme yapıldığıı, 13 ü (%94,5) Görüşme yapılmadığıı söyledi ya da bu soruya hiç yaıt vermedi. 16

Şekil 12. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Mobig İddiası İle Şikayet Ede Ve Edile Kişi / Kişiler İle Görüşme Zamaı % %2 %4 %6 %8 %1 Öce şikayet edile sora şikayetçi ile görüşme yapılıyor % %1 Öce şikayetçi sora şikayet edile ile görüşme yapılıyor %3 %14 Sadece şikayet edile ile görüşme yapılıyor %1 % Sadece şikayetçi ile görüşme yapılıyor %1 %1 Şikayet edile ve şikayetçi ile ayı ada görüşme yapılıyor. %1 %1 Görüşme yapılmıyor / Yaıt vermedi %82 %94 214 216 17

Tablo 13. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig İle İlgili Şikâyetleri Souçlama Süresi 15 gü içide 75 212 214 216 % 65,2% 7 % % 46,7% 3 42,9% 16 gü - 1 ay 25 21,7% 6 4,% 2 28,6% 1-3 ay 9 7,8%,% 1 14,3% 3 ay ve üstü 6 5,2% 2 13,3% 1 14,3% 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 75 i (% 3,7) iceleme sürecii e az 15 güde souçladığıı, 25 i (% 1,2) iceleme sürecii 16 gü - 1 ayda souçladığıı, 9 u (% 3,7) iceleme sürecii1-3 ayda souçladığıı, 6 sı (% 2,5) iceleme sürecii 3 ay ve üstü zamada souçladığıı, 129 u (% 52,9) iceleme sürecii olmadığıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 7 si (%46,7) iceleme sürecii e az 15 güde souçladığıı, 6 sı (%4,) iceleme sürecii 16 gü - 1 ayda souçladığıı, 2 si (%13,3) iceleme sürecii 3 ay ve üstü zamada souçladığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 3 ü (%42,9) iceleme sürecii e az 15 güde souçladığıı, 2 sı (%28,6) iceleme sürecii 16 gü - 1 ayda souçladığıı, 1 i (%14,3) iceleme sürecii1-3 ayda souçladığıı 1 i (%14,3) iceleme sürecii 3 ay ve üstü zamada souçladığıı söylemiştir. 18

Şekil 13. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Mobig İle İlgili Şikâyetleri Souçlama Süresi %1 %8 %65 %47 %6 %43 %4 %4 %2 %22 %29 %8 % %14 %5 %13 %14 % 15 gü içide 16 gü - 1 ay 1-3 ay 3 ay ve üstü 212 214 216 19

Tablo 14. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig İddiası İle Şikayet Sıklığı Haftada e a z 1 2 haftada 1 212 214 216 % 2 % %,% 13,3% 1,% 14,3% Ayda 1 1 6,7% 2 28,6% 6 ayda 1 veya daha seyrek 9 6,% 2 28,6% Sadece 1 şikayet yaşadı 3 2,% 2 28,6% 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 2 si (%13,3) 2 Haftada 1 kez şikayet geldiğii, 1 i (%6,7) Ayda 1 kez şikayet geldiğii, 9 u (%6,) 6 ayda 1 veya daha seyrek kez şikayet geldiğii, 3 ü (%2,) sadece 1 şikayet yaşadığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 1 i (%14,3) 2 Haftada 1 kez şikayet geldiğii, 2 si (%28,6) Ayda 1 kez şikayet geldiğii, 2 si (%28,6) 6 ayda 1 veya daha seyrek kez şikayet geldiğii, 2 si (%28,6) sadece 1 şikayet yaşadığıı söylemiştir. 2

Tablo 15. Faaliyet Gösterile İşyeride Mobig İddiası İle Şikayette Bulua Kişii Haksız Buluması Durumuda Uygulaa Yaptırımlar Görev yeri değişikliği İş akdi feshi Sözlü uyarı Yaptırım uygulamıyor Yazılı uyarı Diğer Daha öce böyle bir durum yaşamadı 6 15 59 122 42 212 214 216 % 2,5% 6,1% 24,2% 5,% 17,2%,%,% 2 1 1 5 2 34 % %,%,6%,3%,3% 1,6%,6% 96,5% 1 3 1 1 32,3% 1,%,%,3%,%,3% 98,1% 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 6 sı (% 2,5) şikayetçii haksız buluması halide görev yeri değişikliği uyguladığıı, 15 i (% 6,1) şikayetçii haksız buluması halide iş akdi fesih uyguladığıı, 59 u (% 24,2) şikayetçii haksız buluması halide sözlü uyarı uyguladığıı, 42 si (% 17,2) şikayetçii haksız buluması halide yazılı uyarı uyguladığıı, 122 si (% 5,) hiçbir yaptırım uygulamadığıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 34 ü (%96,5) Daha öce böyle bir durum yaşamadığıı, 2 si (%,6) şikayetçii haksız buluması halide iş akdi fesih uyguladığıı, 1 i (%,3) şikayetçii haksız buluması halide sözlü uyarı uyguladığıı, 5 i (%1,6) şikayetçii haksız buluması halide yazılı uyarı uyguladığıı, 1 i (%,3) hiçbir yaptırım uygulamadığıı, 2 si (%,6) Diğer yaptırımları uyguladığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 32 si (%98,) Daha öce böyle bir durum yaşamadığıı, 3 ü (%1,) şikayetçii haksız buluması halide iş akdi fesih uyguladığıı, 1 i (%,3) şikayetçii haksız buluması halide sözlü uyarı uyguladığıı, 5 i (%1,6) şikayetçii haksız buluması halide yazılı uyarı uyguladığıı, 1 i (%,3) Diğer yaptırımları uyguladığıı söylemiştir. 21

Tablo 16. Faaliyet Gösterile İşyeride Daha Öce Mobige Maruz Kalmış Bir Adayı İşe Alma Bu kriterlere uya başvuru olmadı Evet alıdı Hayır alımadı Hem evet, hem hayır. Adayı iteliklerie göre kararlar verilmektedir. 26 71 147 212 214 216 %,% 1,7% 29,1% 6,2% 29 52 54 % % 66,3% 16,5% 17,1%,% 197 48 63 64,% 15,6% 2,5%,% 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 26 sı (% 1,7) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe aldığıı, 71 i (% 29,1) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe almadığıı, 147 si (% 6,2) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe alıp almamasıda adayı iteliklerie göre kararlar verildiğii söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 29 u (%66,3) mobige maruz kalmış adayı başvurmadığıı, 52 si (%16,5) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe aldığıı, 54 ü (%17,1) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe almadığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 197 si (%64,) mobige maruz kalmış adayı başvurmadığıı, 48 i (%15,6) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe aldığıı, 63 ü (%2,5) iş görüşmeside mobige uğradığıı söyleye bir adayı işe almadığıı söylemiştir. 22

Tablo 17. Faaliyet Gösterile İşyeride Daha Öce Mobige Maruz Kalmış Bir Adayı İşe Almakla İlgili Çekiceler Bir çekicem olmaz Problem çıkarma ihtimali Psikolojik olarak yıpradığı içi faydalı olamayacağı Uyum problemii daha uzu süre yaşayabileceği Diğer 143 38 21 42 212 214 216 % % 58,6 % 15,6 % 8,6 % 17,2 %, 226 13 25 2 31 % % % 71,7 % 4,1 % 7,9 % 6,3 % 9,8 14 26 22 29 28 % 49,8 % 12,4 % 1,5 % 13,9 % 13,4 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 143 ü (% 58,6) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili bir çekicesi olmadığıı, 38 i (% 15,6) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili problem çıkarma ihtimali olabileceğii, 21 i (% 8,6) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili psikolojik olarak yıpradığı içi faydalı olamayacağıı, 42 si (% 17,2) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili uyum problemii daha uzu süre yaşayabileceğii çekice olarak düşüdüğüü söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 226 sı (%71,7) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili bir çekicesi olmadığıı, 13 ü (%4,1) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili problem çıkarma ihtimali olabileceğii, 25 i (%7,9) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili psikolojik olarak yıpradığı içi faydalı olamayacağıı, 2 si (%6,3) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili uyum problemii daha uzu süre yaşayabileceğii çekice olarak düşüdüğüü söylemiştir., 31 i (%9,8) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı diğer soruları olabileceğii söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 14 ü (%49,8) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili bir çekicesi olmadığıı, 26 sı (%12,4) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili problem çıkarma ihtimali 23

olabileceğii, 22 i (%1,5) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili psikolojik olarak yıpradığı içi faydalı olamayacağıı, 29 u (%13,9) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı işe yerleştirmeyle ilgili uyum problemii daha uzu süre yaşayabileceğii çekice olarak düşüdüğüü söylemiştir., 28 i (%13,4) Bir öceki işide mobige uğradığıı ifade ede adayı diğer soruları olabileceğii söylemiştir. Şekil 14. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Daha Öce Mobige Maruz Kalmış Bir Adayı İşe Almakla İlgili Çekiceler %1 %8 %59 %72 %6 %16 %5 %4 %2 %9 %17 % %8 %1 %6 %4 %14 %11 %12 %13 % 212 214 216 Bir çekicem olmaz Problem çıkarma ihtimali Psikolojik olarak yıpradığı içi faydalı olamayacağı Uyum problemii daha uzu süre yaşayabileceği Diğer 24

Tablo 18. Faaliyet Gösterile İşyeride Daha Öce Mobig İddiası İle Bir Çalışaa Dava Açılmaİddiası İle İlgili Bir Şikayet / Dava Yaşama Durumu Evet dava açıldı 11 212 214 216 % %4,5 23 % % %7,3 28 %13,4 Hayır dava açılmadı 233 %95,5 292 %92,7 181 %86,6 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 11 i (% 4,5) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olduğuu, 233 ü (% 95,5) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olmadığıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 23 ü (%7,3) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olduğuu, 292 si (%92,7) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olmadığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 28 i (%13,4) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olduğuu, 181 i (%86,6) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davası olmadığıı söylemiştir. Yıllara göre dava oraıda meydaa gele artış alamlıdır. Şekil 15. Araştırma Yıllarıa Göre İşyeride Daha Öce Mobig İddiası İle Bir Çalışaa Dava Açılma %1 %96 %93 %87 %8 %6 %4 %2 %5 %7 %13 % 212 214 216 25 Evet dava açıldı Hayır dava açılmadı

Tablo 19. Faaliyet Gösterile İşyeride Daha Öce Mobig İddiası ile Bir Çalışaa Açıla Dava Soucu Dava Sürüyor 5 212 214 216 % %5, 14 % % %6,9 15 %55,6 Şikayetçi Aleyhie %, 2 %8,7 4 %14,8 Şikayetçi Lehie 5 %5, 7 %3,4 8 %29,6 212 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 5 i (% 5) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı sürdüğüü, 5 i (% 5) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı şikayetçi lehie souçladığıı söylemiştir. 214 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 14 ü (%6,9) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı sürdüğüü, 2 si (%8,7) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı şikayetçi aleyhie souçladığıı söylemiştir., 7 si (%3,4) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı şikayetçi lehie souçladığıı söylemiştir. 216 yılıda yapıla araştırmada katılımcıları 15 i (%55,6) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı sürdüğüü, 4 ü (%14,8) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı şikayetçi aleyhie souçladığıı söylemiştir., 8 i (%29,6) işletmeside çalışa bir persoele karşı açılmış bir mobig davasıı şikayetçi lehie souçladığıı söylemiştir. 26

Notlar

Notlar

MOBİNG NEDİR, NE DEĞİLDİR? E basit alatımıyla İşyeride psikolojik taciz, yıldırma, bezdiri olarak adladırıla mobigi Heiz Leyma şöyle taımlıyor. Mobig, duygusal bir saldırıdır. Bir veya birkaç kişi tarafıda diğer bir kişiye yöelik olarak düşmaca, dürüst olmaya yötemlerle sistematik bir biçimde uygulaa psikolojik bir terördür. Mobigi belirtileri çok çeşitlidir. E çok görüle belirtileri şöyle sayabiliriz: Aşırı iş yüklemek veya tam tersi işlevsiz bırakmak, işyerideki diğer çalışalarda izole etmek, hakkıda söyleti ve dedikodular yaymak, yetkiliklerie, çalışma tarzıa, kişiliğe yöelik saldırılar ayrımcılık (cisel kimlik, sosyal çevre, politik görüş, di, mezhep, iaç, özel yaşam, fiziksel görüüm, kılık-kıyafet, davraış biçimleri, içide çıktığı sosyal kesim, ırk, dil, şive) hakaret, iğeleme, aşağılama, sürekli olarak olumsuz eleştiriler, kıama, fiziksel taciz, cisel taciz... Acak kafalardaki karışıklık tam da bu oktada başlıyor. Çükü bu belirtileri görüldüğü her olay mobig olarak taımlaamaz, asıl her baş ağrısı mutlaka beyi tümörü alamıa gelmiyorsa. Bir olaya mobig taısı koulabilmesi içi şu üç usuru birkikte buluması gerekir. Kasıt: eğer, yıldırarak, bezdirerek kaçırtmak, istifaya zorlamak gibi bir kasıt taşımıyorsa yapıla taciz başka bir suç veya kötü davraış olarak adli veya idari kovuşturmaya ede olsa bile mobig sayılamaz. Sistemlilik: Belli bir kasta yöelik olarak yapıla taciz, eğer sistemli bicimde uygulaıyorsa mobig kapsamıa grer. Birbiride kopuk ve müferit taciz olayları mobig sayılamaz. Süreklilik: Bir taciz olayıı-veya tazcizler yumağıı- mobig sayılması içi belli bir süre ve geellikle dozu artarak sürdürülmesi gerekir. Bu sürei e kadar olduğu tartışmalıdır. Acak bu koudaki farklı görüşlerde e hafifi bile e az 3 aylık bir devamlılık süreside söz etmektedir. Heiz Leyma, İsveçli psikolog. Mobbig i İşyeride psikolojik taciz olarak taımlaya ve bu alada öcü çalışmalar yapa kişidir. yağmıştır.http:// www.leyma.se/eglish/frame.html Uethical sözcüğü geellikle ahlak dışı olarak çevriliyor, ama be buu tercih etmedim. Zira ahlak dilimizde heme cisel ahlak olarak algılaıyor. Oysa bir tacizi mobig olması içi cisel olması şart olmadığı gibi her cisel taciz de mobig değildir.