IŞIK TEORĐERĐ ÇĐFT YARIKA GĐRĐŞĐM DENEYĐ Thomas Youg şk kayaklar su ortama girişim yapa su algalar gibi avrağ ortaya koymak içi bir üzeek hazrlamştr. Bu eey içi ay faza çalşa iki şk kayağa ihtiyaç varr. Buu içi şk kayağ öüe koula çok ice iki yarkta oluşa egel kullalabilir. Bu şekile ay faza iki şk kayağ ele eilmiş olacaktr. Bu eeye girişimi iyi gözleebilmesi içi; I. Kayaklar ay fazla olmalr. II. Dalga boylar eşit olmas girişimi aha iyi görmemizi sağlar. III. Tek rek şk kullalmalr. IV. Kayak yarklara eşit uzaklkta olmalr. V. Yarklar aras uzaklk çok küçük olmalr. VI. Zt faza girişim gözlemez Aylk girişim saçağ; Eğer pere üzerieki P oktas kayaklara ola yol fark, kullala şğ tam katlara eşitse, P oktasa aylk saça oluşur. Yol fark,, 3, Yol fark..x.siθ.,,3, gibi tam say olup, P oktas merkez oğrusua itibare kaçc aylk saçak oluğuu gösterir. Karalk girişim saçağ Eğer pere üzerieki P oktas kayaklara ola yol fark, kullala şğ buçuklu katlara eşitse, P oktasa karalk saçak oluşur. 3 5 Yol fark,,,. Yol fark ( )..X.Siθ ( ).,, 3, gibi tam say olup, P oktas merkez oğrusu itibare kaçc karalk saçak oluğuu gösterir. Kayaklara çka şlar merkez oğrultusua eşit uzaklkta Girişim eseie arşk iki aylk yaa iki karalk saçağ o oluklar içi, peree merkez oğrultu üzerie birbirii güçleirir oktalar aras uzaklğa saçak aralğ eir. ve merkezi aylk saçağ oluştururlar. Merkezi aylk saçağ alta ve üstüe simetrik olarak karalk ve aylk saçaklar sralalrlar. Saçak geişliği.x. ise Bua göre. aylk saçak içi.. X ir. X X ir. OK Siθ ise yol fark ; OK. Siθ AK X θ θ Siθ Siθ ise Yol fark I OK I.X ir. : yarklar aras uzaklk : Yark üzlemi ile pere aras uzaklk X :. Aylk yaa karalk saçağ merkezi aylk saçağa uzaklğ X. Çift yarkta girişim özellikleri.) Işk kayağ yark üzlemie oğru yaklaştrlrsa; a ) Saçaklar yerleri eğişmez. b ) Saçaklar parlaklğ artar. c) Kayaklar aras faz fark oluşmaz..) Işk kayağ yukar oğru kayrlrsa; a ) Kayaklar aras faz fark oluşur. b ) Bütü saçaklar aşağ yöe kayar.
c ) Yeri eğişe merkezi aylk saçağ kayma miktar üçgee bezerlikte buluur. x b x. ise y ir. y b a.( ). x kaar olur. 5.) Kullala şğ frekas yaa alga boyuu eğişmesi merkezi aylk saçağ yerii eğiştirmez. Fakat saçak aralğ etkiler. a ) Rege göre saçak aralğ eğişir. b ) Beyaz şkta girişim et olmaz. 3.) Yark üzlemi ile pere arasa sayam bir mae yerleştirilirse ; a ) Kayaklar aras faz fark oluşmaz. b ) Işğ hz ve alga boyu küçülüğüe saçak aralğ küçülür. c ) Saçak aralğ küçülüğü içi saçak says artar. I V oluğua X. c.. 6.) Kullala şk algalar geliği, şğ hz ve alga boyuu etkilemeiği içi girişim saçaklara bir etkisi gözlemez. 7.) Yarklar üzlemii öürülmesi urumua yark geişliği küçüleceğie saçak aralğ büyür. Merkezi aylk saçak yukar yaa aşağ yöe kayabileceği gibi hareket e etmeyebilir.. Cosθ. x ve. x.. x > x ir. 4.) Yarklara bir taesii öüe a kallğa sayam bir mae kouluğua; a ) K, K ye göre geç kalr. b ) Kayaklar aras faz fark oluşur. c ) Girişim esei K yarğa oğru kayar. ) Saçak geişliği eğişmez. e ) Toplam saçak says eğişmez. f ) Saçaklar simetrisi eğiştiği içi aylk ve karalk saçaklar says eğişebilir. t l Kayaklar aras gecikme süresi; P T a a c t t s t i ; t ; V V c a.( ) l t ; l a.( ) c c O zama pere üzerie oluşa şk algalar arasa a.(-) kaar yol fark oluşur. Merkezi aylk saçağ kayma miktar ise; TEK YARIKTA GĐRĐŞĐM Su algalar, egeller arasaki ar bir aralkta geçtikte sora krma uğrayarak airesel şekile yaylklar biliyoruz. Krm olay şk algalara a gözlemek mümküür. Dar bir yark üzerie paralel şk emeti göerilirse, ekra üzerie aylk ve karalk girişim saçaklar oluşur.. Eğer yol fark sfr ise; Yol fark S K K O ile bölgesie bulua kayaklar P oktasa eşit uzaklkta oluğu içi ay fazl gelmekteir. Bu yüze bu bölgee aylk görüür. S K K ise; ile bölgesie gele kayaklar faz fark / oluğua birbirii söürür ve P oktas karalk görüür.
3. 3. S K K ile bölgesie gele kayaklar faz fark / oluğua birbirii söürür fakat bu kez e 3 bölgesie gele kayak P oktas aylatr ve bu bölge aylk görüür. 4. S K K. ise; ile bölgesie gele kayaklar faz fark / oluğua birbirii söürür. 3 ile 4 birbirii söürür ve P bölgesi karalk görüür. Tek yarktaki yol fark aşağaki bağt ile e buluabilir. Si θ Si θ ' AK X. ; AK X olur IAK I ay zamaa. Si θ ' ya a eşit olacağa; Karalk saçaklar içi; X Si θ olur Aylk saçaklar içi X Si θ ( + ) olur Tek yarktaki ay cis komşu iki saçak geişliği; X bağts ile buluur. : Yark geişliği : Yark ekra uzaklğ : Yol fark X :. saçağ merkez oğrusua ola uzaklğ X Arşk iki saçak aras uzaklk Tek yarkla yapla girişim eseieki saçak özellikleri: Ekraaki bir P oktasa aralğ uçlara gele şklar uzaklklar arasaki yol fark; a) PK - PK,,, 3,, ise; P oktas karalk saçak üzerie olur. P oktas kaçc karalk saçak üzerie oluğu ise; PK - PK, eşitliği ile buluur. b ) PK PK 3, 5,, ( + ) ise; P oktas aylk saçak üzerie olur. P oktas kaçc aylk saçak üzerie oluğu ise;. Merkezi aylk saçak iğer aylk saçaklara göre aha parlaktr.. Tek yarkla yapla girişim eeyie merkezi aylk saçak X, iğerleri X geişliğieir. 3. Merkezi aylk saçağ şaki arşk saçaklar arasaki mesafeler eşittir 4. Ekra üzerieki saçaklar parlaklğ merkez oğrusua uzaklaştkça azalr. PK PK ( + ) eşitliği ile buluur.
ĐNCE ZARARDA GĐRĐŞĐM: Yol fark s Yol fark s k. ise aylk saçak zar (k ). zar karalk saçak Yukaraki bağtlaraki k eğeri, sfra yak kallkta itibare kaçc.mertebee karalk veya aylk şerit oluğuu gösterir. Üstte baka gözü aylk görüğü zar, altta baka göz karalk görür. Üstte baka gözü karalk görüğü zar, altta baka göz aylk görür Bir sabu köpüğü zara şk üşüce rekleme gözleir. Bu olay bize şğ yasmas ve krlmasa sora meyaa gele girişim olay gösterir. Đce zaraki şk algalar yasmas ve krlmas algalar yaylaraki hareketie bezetebiliriz. Az krc ortam hafif yaya, çok krc ortama ağr yaya bezetirsek, zar ortama tepe olarak gele şğ bir ksm ters öerek çukur olarak yasrke bir ksm a zara tepe olarak ilerler. Zar içie ilerleye bu şk algas bir ksm alt yüzeyi oktasa tepe olarak çkarke, bir ksm a zar içie yasr ve tepe olarak ilerleyerek M oktasa tepe olarak hava ortama geçer. Üst yüzeyeki M oktasa tepe olarak yasya şk algas a alt yüzeyeki N oktasa tepe olarak hava ortama geçer. Souç olarak üstteki hava ortama çka şk algalara, biri çukur iğeri tepe olarak geçerke, za geçe algalar her ikisi e tepe olur. Zar kallğ () sfra çok yak oluca, üst yüzeye çukur, alt yüzeye tepe olarak öe şlar arasaki yol fark sfra çok yak bir eğer olur. Zt olarak karşlaşa bu algalar birbirlerii söürürler. Böylece zara üstte baka göz, zar karalk olarak görür. Yol fark sfr oluğua ise zar tepe olarak geçe şk algalar birbirlerii kuvvetleirirler. Böylece zara altta baka göz, zar aylk olarak görür. Bu eeyi souçlara göre; hava Zar bağts ite buluur. Zar Işğ zar içieki alga boyu HAVA KAMASI : Şekileki gibi cam levhalar arasa oluşturula hava tabakasa a girişim olay meyaa gelir. Camlar arasa oluşturula bu hava tabakasa ise hava kamas eir. Şekile görülüğü gibi hava kamas üzerie şk üşürülüğüe üstteki cama yasya şlarla alttaki cama yasya şlar girişimi soucu aylk ve karalk saçaklar ele eilir. Camlar okuma oktasa olmas gereke karalk saçak gözlemez. k : Saçak says : Camlar arasaki uzaklk ise; a) S. k... Aylk saçak b) S. k.. Karalk saçak Zara üstte baklğ zama zar kallğ (), Yol fark s Yol fark s zar + k. zar ise aylk saçak zar (k ). zar karalk saçak : Zar kallğ (k,. 3, 4 ) Zara altta baklğ zama zar kallğ ( ) Özellikler:
.. Hava kamasa oluşa saçak geişliği; x.. Hava kamas içi krclk iisi ola bir sv ile. olurulsay saçak geişliği; x oluru... 3. ve eğiştirilmee alga boyu küçültülürse saçak geişliği azalr, saçak says artar. 4. ve eğiştirilmee artrlrsa saçak geişliği artar ama says eğişmez. 5. ve eğiştirilmee artrlrsa saçak geişliği küçülür saçak says artar. ÇÖZME GÜCÜ: Kayaklar çözüebilmesi içi:. K ve K birbirie uzaklaştrlmal.. Merkez saçaklar küçültülmeli. 3. K ve K yarklar üzlemie yaklaştrlmal. Çözülmemiş Çözülmüş geişliğieki tek yarğ öüe ay alga boylu K, ve K kayaklar tek yarkta uzaklğa koulmuştur. Birbirlerie x kaar uzaklkta ola kayaklara geçe şlar yarklara geçerke krma uğrarlar. Kayaklara yarğ arkasa baka göz. K ve K kayaklar birbirie ayrt eemez ise, bu uruma kayaklar çözülmemiştir; eriz. Đki görütüe birii merkezi aylk saçağ, iğerii birici karalk saçağ ile üst üste gelice görütüler çözülmüş olur. Kayaklar çözülmüş ise; Kayaklar çözülmemiş ise; x x > ir. < ir.