IfiI IN DALGA DO ASI. ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ. 1. P noktas n n kaynaklara olan yol fark dalga boyunun. 2. a) 3. ayd nl k saça n merkez

Transkript

1 IfiI IN DAGA DO ASI. oktas lara ola yol fark alga boyuu tam kat a eflit ise ay l k, e ilse karal k saçakt r. a) YF. b) IfiI IN DAGA DO ASI.. ay l k saçakt r. YF ( ). ( )..karal k saçakt r.. a). ay l k saça merkez o rusua ola uzakl olu ua, 6 mm mm 0, cm buluur. b) ulla la fl alga boyu, , Å A A A ESEN YAYINARI AIfiTIRMAARIN ÇÖZÜMÜ YF ( )... karal k saçakt r. b) oktas içi yol fark a, YF.... R oktas içi yol fark yazacak olursak, 8 YF. 8. eklemii buraa yazacak olursak, YF 8... Yol fark tam kat olu ua bu okta ay l k saçak üzerieir. R oktas, YF... ay l k saçakt r.. 6 R 8. a) Bir ortama hava varke saçak aral,. oluğua.. o. 6 mm ortamı varsa a) oktas içi yol fark, YF 6 oktas tam kat a eflit olma a karal k saçakt r. o ı 6 mm b) Bir ortama fl h z, V c c c DAGAAR 8

2 . a) Yol farklar, eflit olu ua ilk kez ay l k saçaklar çak flaca a ve b) kici ay l k saçaklar karfl laflt a 6 ve 6. ay l k saça merkezi ay l k saça- a uzakl h 6 olarak buluur. h 6 A A A A A. a) Ay l k saçaklar içi yol fark, YF... ay l k saça merkez o rusua ola uzakl, 6. a) oktas içi yol farkl,.siθ si ,mm m A A A A A pere ESEN YAYINARI b) aral k saçaklar içi yol fark, YF ( ) , 6 mm olarak buluur. ( ).. karal k saça merkezi ay l k saça a ola uzakl,. ( ) b) oktas. ay l k saçak üzerie ve merkez o rusua ola uzakl olu- ua göre saçaklar aras aki uzakl k c) ere üzlemii fat üzlemie ola uzakl, A A A 0, ( ) ( ) 6 mm. 6 mm, mm si 06, olarak buluur. 88 DAGAAR

3 8. a) Giriflim eseii olufltura merkez o rusu üzerie fata yaklaflt r l r veya uzaklaflt - r l rsa giriflim eselerii yeri e iflmez. Saece parlakl yaklaflt r l rke artar, uzaklaflt - r l rke azal r. 0. y > m olu ua mavi filtre kou ua saçaklar aras aki uzakl k azal r. Saçak say - s ise artar. lmm y cm O m A y A fat pere a) kaya öüe cam olu ua fl k 9. b) ayak +y yöüe y mm kay r l rsa merkezi ay l k saçak y yöüe y kaar kayar. O üçgei ile AOA üçgei bezerir. Bu bezerlik kulla larak, ı ı AA yazılabilir. Bu eşitlikte, O AO y y 0 mm cm Bu souçta bize +y yöüe mm kayarsa merkezi ay l k saça y yöüe cm kayaca gösterir. ESEN YAYINARI geçerke h z azal r ve gecikmeye u rar. Bu gecikme miktar cam olma a fl l yoluu alma süresi ile cam kou ua bu yolu alma süresii fark r. Gecikme süresi, fl cam içieki h z V c ise, t t t o l l V c l l c c l.( c ) ( ) ps filtre b) Cama geçe fl k ile i er fl k aras aki yol fat pere fark, fl t süresie al yola eflittir. a) Cya fl k mavi ve yeflil fl kar fl m r. Yeflil filtre yerie k rm z filtre kulla l rsa pere üzerie fl k üflmez ve giriflim esei oluflmaz. Bu yol ise l c. t m b) Yeflil filtre yerie mavi filtre kulla l rsa yeflil fl k yerie mavi fl k geçer. Bu uruma pere üzerieki giriflim saçaklar aras aki uzakl k a, y y. 6 mm Mavi fl kta ise, m m. ir. DAGAAR 89

4 . a). ay l k saça mer-. kez o rusua ola uzakl cm ise saçaklar aras aki uzakl k, h h cm A A T S R b) Çift yar k yerie olacak flekile tek yar k kulla lsay saçak aral e iflmez. Tek yar kta giriflime merkezi ay l k sa- olu ua çak aral, i iki kat olu ua,. cm olarak buluur. a) R oktas merkez o rusu üzerie buluu- ua bu oktaa merkezi ay l k saçak oluflur. b) oktas 6. karal k saçak üzerie buluu ua bu okta içi yol fark,. a) Tek yar kl giriflime merkezi ay l k saçak aral, iki ya aki. karal k çizgiler aras aki uzakl k ise 6 tir. Bu uruma saçak aral, h 6 / h / A A A A A A h ESEN YAYINARI YF S oktas içi yol fark, YFS. Deklem eki e er buraa yerie yaz l rsa, YF S Tek yar kla geriflime yol fark tam kat olu ua S oktas. karal k saçak üzerieir. 6 cm mm b) Merkezi ay l k saçak aral tek yar kla yap - la giriflim eeyie,.. 0 mm cm c) Merkez o rusuu iki ya aki. ay l k saçaklar aras aki uzakl k, h h ,, cm olarak buluur. c) T oktas içi yol fark, ( + YFT. ). Deklem eki e eri buraa yerie yaz l rsa, YF T.. Yol fark tam kat olu ua T oktas. ay l k saçak üzerieir. i e eri, YF T ( + ). ( + ). ay l k saçak üzerieir. 90 DAGAAR

5 . a) Ar ar a gele iki ay l k ya a iki karal k saçak aras aki uzakl k, bir ay l k bir e karal k saçak aras aki uzakl k a tir. Soru- a bu uzakl k 0, cm mm / / / / A A A b) γ γ A olarak verilmifltir. mm Tek yar kla yap la giriflim eeyie merkezi ay l k saçak aral tir. Bu uruma;. mm b) ulla la fl alga boyu, ,. 0 6,.0 cm Å olarak buluur. 8 Å ESEN YAYINARI 6.. ay l k saçaklara bak l a gözü görece i aç yol fark a,.si γ ( + ) 00,.si γ ( + ) Gözü görü ü aç ise, γ iki kat olacakt r. Bu aç a, β γ.0 0 olarak buluur. si γ 0, 8 γ 0 0m göz bebe i retia A. a) a) 0 m uzakta bulua ve aralar a cm bulua cisimleri göz ay rtetti ie göre, göz bebe- ii çap, θ θ pere cm, mm Tek yar kla yap la giriflim eeyie karal k saçaklar içi yol fark,.siθ. 0,0.siθ siθ 0,08 θ, o Göz bu aç iki kat görece ie görü ü aç α θ 9 b) Göz bebe ii çap, üzerie üfle fl alga boyua göre e iflir A alga boylu fl k üflürülü üe göz bebe ii çap, , cm,6 mm DAGAAR 9

6 . b) Ifl geli i tarafta baka gözlemcii karal k görmesi içi kal l, hava k θ θ hava M N a) ve fl lar aras aki yol fark, +.cos θ.cos θ + Ifl lar ormale yak o rultua a üflürülü üe cosθ Bu uruma yol fark, + b) M ve N fl lar aras aki yol fark ise,. cosθ 9. olmal r. Zar kal l miumum ise, k Å 0,. m olarak buluur. hava fl k a) > olu ua fl k r l (geçti i) ta- 8. k 8000Å ESEN YAYINARI rafta baka gözlemcii ay l k görebilmesi içi, k olmal r. Ifl ortam aki alga boyu, h Å miimum kal l a, Å 0 m mi.,6 a) Ifl geli i tarafta baka gözlemci ay l k görebilmesi içi kal l, ( k ) olmal r. Zar kal l miimum olmas içi k ve fl içieki alga boyu, hava Å 6, z Bu e erler eflitli ie yerie yaz l rsa, (. ) A,. 0 m b) sayam maesie fl geçti i tarafta baka gözlemcii karal k görmesi içi miimum kal l, mi (k ) (. ) Å olarak buluur m m Not : Birbirlerie kar flmaya iki s v ay kaba koulu ua yo ulu u büyük ola s v alta geçer. Fakat iki sayam kat cisim üst üste koulu ua yo ulu u küçük ola kat cisim altta buluabilir. 9 DAGAAR

7 0. hava fl k c) l 60 cm s v s. s v s a) > fl geli i tarafta baka gözlemcii s v s ay l k görmesi içi s v kal l, ( k ) olmal r. i miimum kal l içi, k ve hava Å Bu e erler eflitli ie yerie yaz l rsa, (. ) Å b) Ifl geli i tarafa baka gözlemcii s v s karal k görebilmesi içi kal l, k Å olmalıır. fl k l 60cm h 8 a) Hava kamas üzerie 8. ay l k saca olu u oktaa hava kamas kal l, h 8 (k ) ( 8. ). 000, 6. 0 cm b) Hava kamas üzerie olufla toplam karal k saçak say s, k., k k 00 tae olarak buluur. ESEN YAYINARI l evhalar boyu 60 cm ve toplam bu uzulukta 00 tae karal k saçak olufluyor. Bu uruma saçaklar aras aki uzakl k l k , cm mm buluur. Ar ar a gele karal k saçak aras aki uzakl k, l.. 6mm. a) Hava kamas üzerie olufla ay l k saçaklar say s, ( k ) , ( k ). 000,. k 00 k k 00, k tam say olu ua hava kamas üzerie 00 tae ay l k saçak oluflur. b) Hava kamas üzerie olufla karal k saçak say s a, k., k k 00 tae buluur. c) Hava kamas üzerieki saçaklar aral, l k mm olarak buluur. ) Cam çubuklar aras aki saç telii yar çap kat a ç karsa, k olu ua, k a iki kat a ç kar toplam 00 tae saçak oluflur. 80 cm 800 mm e 00 tae saçak oluflursa e tae saçak oluflur mm DAGAAR 9

8 IfiI IN DAGA DO ASI. Zar altta karal k görülüyorsa, üstte ay l k görülür. k. ] g. k içi mi, II. ba t o ru olabilir. k içi, k içi, III. ba t o ru olabilir., üstte karal k flart sa lar. I. ba t o ru olmaz. CEVA E TEST - N ÇÖZÜMÜ. Çift yar k içi; s,. karalık saçak oluş ur. Tek yar k içi; s +,. ayılık saçak oluş ur. CEVA B k.. Üstte bak l ca karal k görme flart ir.. k içi &. I e eflit olabilir. k içi.. R ESEN YAYINARI k içi II ye e eflit olabilir. k içi III e eflit olamaz. CEVA D. I. YO.A.S Yol farklar ayr ayr yasak;. c+ m olur. Tek yar k içi yol fark,.a.s R.. c m.. &. karalk saçak CEVA E. c + m.... Ifl alga boyu iki kat a ç kar l rsa, y. c + m y DAGAAR

9 II. YO ve eflitlikleri orala rsa, y. y, eerse, a eer a ı ı c + m.. y y Xeba ' ğı l eğ eri, ı y c m ı y. ayılık saçağı yer eğş i tirmesi, y y y buluur.. Çift yar kta ay l k saçaklar içi, Yol fark S. r. S...A.S Tek yar kta karal k saçaklar içi, Yol fark S. r....s 8. CEVA A. ba t s a göre fl alga boyu kat a ç kar l rsa, Bua göre, a a. olur. a a a CEVA D ESEN YAYINARI Yol fark ifae eersek; s. s 9.. buluur. ı c + m olmalıı r., + 0, 6. Yol farkı. r ı ayılık saç ak CEVA A. k. eklemlerie, k k, buluur. ( ),. karalık saçak gö zleir.. 9. Saçak aral ii. sar < k rm z olu ua k rm z. > sar I. yarg yal flt r. Ay l k saçaklar sar fl kta sar, k rm z fl kta k rm z r. II. yarg yal flt r. rm z fl kta saçak aral büyük olu ua, pere üzerie aha az saçak oluflur. III. yarg yal flt r. CEVA D CEVA E DAGAAR 9

10 0.. göz l fiekil-i l fiekil-ii. k ekalılıkları oralarsak, k. k. k. k. buluur. CEVA B Üstte ay l k flart ; ] k g. ]. g olur hava CEVA C ESEN YAYINARI. cm m 0,0cm olu ua lar çözülmeye bafllar cm 000 Å buluur. CEVA C 96 DAGAAR

11 IfiI IN DAGA DO ASI TEST - N N ÇÖZÜMÜ. O +y. oktasal y ortam k r lma iisi y fat pere. Saçak aral. eflitli ie buluur. e iflirse e iflir ama ese kaymaz, I. ifllem yap lamaz.. Saçak aral. ifaesie göre fl k kaya- fata uzakl (y) saçak aral etkilemez. CEVA E O aral a yerlefltirile cam levha eeiyle bu aral ktaki okta lara ç ka algalara göre geç kal r. Merkezi ay l k saçakla birlikte bütü saçaklar +y yöüe kayar. II. ifllem yap lamaz. ayak yöüe kay r l rsa, O aral aki okta lar geç kal r. Merkezi saçakla birlikte bütü saçaklar y yöüe kayar. III. ifllem yap lmal r. CEVA C ESEN YAYINARI. + Her iki urum içi yol fark yaz l rsa,.. ' s + ' Buiki eğer oralaı rsa,. 6., cm 0, cm mm.. m ir. A 0 Merkez o rusu ' ' Bu uruma ekra sola çekilmifltir. Çekilme miktar, ' buluur. CEVA B buluur. CEVA A DAGAAR 9

12 . Tek yar k içi yol farklar ; s ( + ) 8. fl k s ( + ),, Yol farklarıeşit oluğ ua,, cam ı, ( - ) > olu ua üstte ay l k görmek içi 6. ı 6. karalık saçak oluş ur. 00Å CEVA E kal l Altta ay l k görmek içi miimum kal l, k. k. buluur. CEVA D göz Altta baka gözlemcii ay l k görebilmesi içi miimum kal l ; mi. 00., 00Å olmal r. ESEN YAYINARI 9.. ay l k saça merkez çizgisie uzakl,..0,,6 cm 6 mm ir.. karal k saça merkez çizgisie uzakl,,. 0. cm 0 mmir. Toplam mesafe mm buluur. CEVA A. CEVA C 0. Yol farklar eflitli ie, ( ).., 8 buluur. CEVA D Faz fark varke yol fark a,. ^+ ph.. 0. ^+ ph p p buluur. CEVA D 98 DAGAAR

13 . içi kal l ; k.. içi kal l ; ] k g 6. buluur. CEVA E. Miimum yas ma karal k emektir.. k 000 k içi 000 Å. k içi 000 Å k içi 6000 Å k içi 8000 Å k içi Å Bua göre kal l 000 Å a küçük olamaz. CEVA A ESEN YAYINARI DAGAAR 99

14 IfiI IN DAGA DO ASI TEST - ÜN ÇÖZÜMÜ. fat. Ay okta içi yol farklar eflit olaca a;. ( + ) ( 0+ ) Ay okta içi yol fark I. urum içi I pere II buluur.. s c m CEVA E. II. urum içi,. ' 9. Bu iki eflitlik orala rsa,. ' ' 9. ' 0, CEVA B ESEN YAYINARI. Yol farklar eflit olu ua,. a. a, Ifl alga boyu iki kat a ç kar l rsa, oktas a; ( ı ). ı ı. karalık saçak oluş ur. CEVA C. AS θ α M o fiekil I fiekil II Her iki urum içi yol farklar yaz l p orala rsa,.. ( ) buluur. CEVA E. AS Yol fark a,.siθ (+ ) yol fark her ikisi içi yasak, 9. siθ. siα siθ 9 buluur. siα CEVA C 00 DAGAAR

15 . 6. Saçak aral. ı. ı oluğ ua, I ve III birlikte sa lamakta r. Ifl flietii e- iflmesi saçak aral etkilemez. II. ifllemi etkisi yoktur. CEVA D 9. Yol fark ifaesie,. c + m ( + ) , cm θ CEVA A saç teli cam cam..a l Hava kamas içi θ artmas içi artmal r.. k hava efl itli ie, fat.a Bu yüze artarsa k artar. I. ifllem yap lmal r aylksa ç ak CEVA B ESEN YAYINARI azal rsa, sabit olu ua k artar. II. ifllem yap lmal r. l, artarsa saçak say s e iflmez. III. ifllemi yap lmas saçak say s e ifltirmez. CEVA D. I II 8. T Ç Ç hava θ T Ç Ç Ç T cam ce a yas ya ve geçe fl k algalar yas mas ve iletilmesi, yayaki algalar iletilmesie ve yas mas a bezer. letile ve yas ya fl k algalar urumu flekileki gibiir. < olu ua > II. ifae o ruur. Saçaklar kaymas fl faz fark ile optik yol fark a laa faz aras aki iliflkiye ba l olarak afla ya a yukar kayabilir veya e iflmez. CEVA E.. Altta ay l k olma flart k ii. mi ir. Bua gö re; CEVA A Å buluur. 8., CEVA D DAGAAR 0

16 . R pere. fat mm 6m A A A A A h a) oktas içi yol fark, YF p (a+ ). ( a+ ). a + a Yol fark tam kat olu ua oktas. ay l k saçak üzerieir. b) oktas. ay l k saçak üzerie olu ua yol fark,... R oktas içi yol fark yazacak olursak, YFR.. Deklem eki e erii buraa yerie ESEN YAYINARI. a) Merkez o rusuu iki ya aki. ay l k saçaklar aras aki uzakl k h Bu uzakl k mm ise saçak aral, h.. mm b) Deeye kulla la fl alga boyu, mm c) ere üzerie 00 tae ay l k saçak olufltu- ua göre pere boyu, h mm 0 cm A o yazacak olursak, YF R 9.( ) +y Çift yar kl giriflim eeyie yol fark tam kat olma a bu okta. karal k saçak cm 0cm m y üzerieir., YFR ( ) 9 ( ). karalık saçak üzerieir. a) ayak e ye getirili ie merkezi ay l k saçak ve tüm saçaklar kaya hareket yöüü tersi yöüe yai +y yöüe kaymaya u rar. 0 DAGAAR

17 b) Taral üçgeleri bezerli ie, oktas buluu u saçak ise, y 0 00 y 0 cm y ayak e ye geli ie merkezi ay l k saçak oktas A o oktas a gelir. Bu urum- s... ay l k saç ak 6. a). ay l k saçak içi yol fark,.. a saça h z, V y 0 cm/s karal k saçak içi yol fark,. f f f mercek f f fat a) ayak e (merkeze) ike görütüsü e merkeze e oluflur. Bu uruma pere üzerie olufla giriflim eseie saçaklar aras aki uzakl k, f f b) Çift ve tek yar kl giriflime yatay ek- f 6f pere ESEN YAYINARI.. ( ).. ( ) ve e?itli?ie. 9. b) Ifl h zlar ora, k r lma iisiyle ters orat - V l olu ua, V k 9000Å see hareket ettirilirse saçak aral,. 6f 6 f z, c) ayak e ye getirilirse fat üzlemie gele fl klar paralel Bu uruma pere üzerieki ay lama artar.. Yol farklar yasak;. c m. Ekra - fot aras aki uzakl k yar ya üflürülürse yol fark,.. ' s. b l a) oktas a baka gözlemcii sar görmesi, k rm z fl geçe k sm maksimum, yas ya k sm miimum ve yeflil fl yas ya k sm maksimum, geçe k sm miumum olmas emektir. Yai saece k rm z fl k olsay e baka göz ay l k görecekti. Bu uruma kal l k rm z fl k içi, k. z Yeflil fl k içi ay l k görme flart, (k ). Y z y 6000Å DAGAAR 0

18 Zar kal l her iki fl içi e ay olu ua, Zar kal l, k. (k ). Y z z k.9000 (k ).6000 b) rm z yas ya, yeflili iletile k sm miimum olu ua e baka gözlemci karal k olarak görür. 8. Yol farklar ay olu ua k k k ve k (k ). Y z (. ) Å, µm fiekil-ii e olufla saçak say s, k k k Deklem eki e eri yaz l rsa, k k Saçak aral ise, l k. l l. eklem eki e eri yerie yaz l rsa,.() b) fiekil-iii te olufla saçak say s, k. k Deklem eki k e eri buraa yerie yaz l rsa, k k 9. ilir , olu ua karal k saçak e ( + ) olu ua. ay l k saçakt r. ESEN YAYINARI 0. gözlemci 800m M a) Çözüme olay oktas a baflla a araç M e ye gelee kaar göz, farlar tek olarak görür. Arac M e ye gelme süresi ivmeli hareket yapt a, M.at l fiekil-i l fiekil-ii 800.t 00 t t 0 s l fiekil-iii a) fiekil-i e olufla saçak say s, k.... ise saçak aral, l k. Deklem yaz l rsa, hava kamas boyu l eki k e eri buraa yerie l l.... b) Araç ye geli ie göz farlar tam olarak ay rt etti ie göre uzulu u, far cm 0 km Arac gözlemciye uzakl, M + MI 0+0,8 0,8 km olarak buluur. 0 DAGAAR