T.C. MALİYE BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI 2008 YILI KURUMSAL MALİ DURUM ve BEKLENTİLER RAPORU Temmuz 2008
ÖNSÖZ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bütçe sürecinde mali disiplini sağlamak, kaynakları stratejik önceliklere göre dağıtmak, bu kaynakların etkin kullanılıp kullanılmadığını izlemek ve bunun üzerine kurulu bir hesap verme sorumluluğu geliştirmek temel başlıklar olarak ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede, kamu idarelerine bütçeleme sisteminde daha fazla yetki verilmesi, bütçe kapsamının genişletilmesi suretiyle bütçe hakkının en iyi şekilde kullanılması, bütçe hazırlama ve uygulama sürecinde etkinliğin artırılması, mali yönetimde şeffaflığın sağlanması ve sağlıklı bir hesap verme mekanizması ön plana çıkan unsurlardır. Kanunun 30 uncu maddesinde, hesap verme sorumluluğu ilkesi çerçevesinde; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçlarını, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini kamuoyuna açıklamalarını hükme bağlanmıştır. Bu kapsamda kamu hizmetlerinin yürütülmesinde ve bütçe uygulamalarında saydamlığın ve hesap verebilirliğin artırılması ile kamuoyu denetiminin sağlanması amacıyla Maliye Bakanlığı 2008 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporunu kamuoyunun bilgisine sunarım. Kemal UNAKITAN Maliye Bakanı
I. OCAK-HAZİRAN 2008 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI Maliye Bakanlığına 2008 bütçesiyle tefrik edilmiş olan toplam 38.483 milyon YTL ödeneğin yüzde 40 ı olan 15.439 milyon YTL, yılın ilk yarısında harcamaya dönüşmüştür. Bu harcama tutarı geçen yılın aynı dönemine ait harcama tutarı olan 17.428 milyon YTL ye göre yüzde 11 oranında bir azalışı ifade etmektedir. 2008 yılı bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylık gerçekleşmesi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (YTL) 2007 2008 Ocak-Haziran Ocak-Haziran Başlangıç Gerçekleşme Dönemi Dönemi Ödeneği Gerçekleşme Gerçekleşme Ocak-Haziran Dönemi Gerç. Oranı (%) 2007 2008 Artış Oranı (%) PERSONEL GİDERLERİ SOSYAL GÜV. KUR. DEV. GİDERLERİ MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ FAİZ GİDERLERİ CARİ TRANSFERLER SERMAYE GİDERLERİ SERMAYE TRANSFERLERİ BORÇ VERME YEDEK ÖDENEK TOPLAM 482.377.965 253.853.134 535.940.000 277.236.095 52,63 51,73 9,21 54.723.990 28.773.542 61.007.000 31.603.269 52,58 51,80 9,83 245.734.229 85.362.376 309.634.000 119.114.724 34,74 38,47 39,54 0 0 0 0 0,00 0,00 0,00 30.766.261.997 15.067.630.996 33.834.652.104 14.101.738.354 48,97 41,68-6,41 35.339.716 3.247.209 96.000.000 2.687.088 9,19 2,80-17,25 3.308.014.807 1.989.494.350 2.075.176.000 906.988.500 60,14 43,71-54,41 293.848.764 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0 0 1.570.672.423 0 0,00 0,00 0,00 35.186.301.468 17.428.361.607 38.483.081.527 15.439.368.030 49,53 40,12-11,41 Ekonomik sınıflandırmaya göre en yüksek gerçekleşme oranı yüzde 51,80 ile sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemelerinde gerçekleşmiştir. 1
2007 ve 2008 yılları bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylık kullanım oranları aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Ödeneklerinin Kullanım Oranı (Yüzde) 70 60 50 40 52,63 52,58 51,73 51,80 34,74 48,97 38,47 41,68 60,14 43,71 30 20 10 0 0,00 0,00 9,19 2,80 PERSONEL GİDERLERİ SOSYAL GÜV. KUR. DEV. GİDERLERİ MAL VE HİZMET ALIM GİDEERLERİ FAİZ GİDERLERİ CARİ TRANSFERLER SERMAYE GİDERLERİ SERMAYE TRANSFERLERİ 2007 2008 I. Altı Aylık Gerçekleşmeler (Milyon YTL) 45.000 40.000 35.000 35.186 38.483 30.000 25.000 20.000 15.000 17.428 15.439 10.000 5.000 0 2007 2008 Toplam Ödenek Harcama 2
I.1. PERSONEL GİDERLERİ Bakanlık bütçesine 2008 yılı personel giderleri için 535.940.000 YTL ödenek tefrik edilmiştir. Yılın ilk altı aylık döneminde personel ödeneğinden 277.236.095 YTL harcanmış olup, bu harcama toplam personel ödeneğinin yüzde 51,73 üne tekabül etmektedir. 70.000 Personel Giderleri (Bin YTL) 60.000 58.338 50.000 53.222 44.199 44.310 43.319 43.438 43.632 40.000 30.000 43.569 38.651 38.289 41.301 38.822 20.000 10.000 0 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN 2007 2008 2007 yılının ilk altı aylık dönemine göre, söz konusu giderlerde yüzde 9,21 oranında artış gerçekleşmiştir. Personel Giderleri Memurlar Sözleşmeli Personel İşçiler Geçici Personel Diğer Personel TOPLAM (YTL) 272.839.528 1.921.868 2.034.242 12.405 428.052 277.236.095 3
Personel giderleri kapsamında, memurlar için tefrik edilmiş olan 526.304.000 YTL ödeneğin yüzde 51,84 ü harcanmıştır. I.2. SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, yılın ilk altı ayında personel giderlerine paralel bir seyir takip etmiştir. 2007 yılının ilk altı aylık dönemine göre, söz konusu giderler yüzde 9,83 oranında artarak 31.603.269 YTL olmuştur. Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri ( Bin YTL) 70.000 60.000 50.000 54.724 61.007 40.000 30.000 28.774 31.603 20.000 10.000 0 2007 Ödenek Gerçekleşme 2008 2007 yılının ilk altı ayında yüzde 52,58 olan gerçekleşme oranı, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 51,80 düzeyinde gerçekleşmiştir. I.3. MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ Mal ve hizmet alımları için Bakanlık bütçesine 309.634.000 YTL ödenek tefrik edilmiştir. Yılın ilk altı aylık döneminde bu ödeneğin 119.114.724 YTL si harcanmış olup, bu harcama söz konusu ödeneğin yüzde 38,47 sine tekabül etmektedir. 4
2008 yılı Ocak-Haziran dönemi mal ve hizmet alım giderlerinin aylık gerçekleşmeleri aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 25.000 20.000 16.847 22.303 Mal ve Hizmet Alım Giderleri (Bin YTL) 21.190 19.609 19.895 19.271 15.000 10.000 10.796 13.932 16.358 14.346 17.836 12.094 5.000 0 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN 2007 2008 2007 yılının ilk altı aylık döneminde 85.362.376 YTL harcama yapıldığı dikkate alınırsa söz konusu giderlerde yüzde 39,54 oranında artış gerçekleşmiştir. Mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak ekonomik sınıflandırmanın ikinci, üçüncü ve dördüncü düzeyindeki gerçekleşme oranları kalemler itibariyle farklılık arz etmektedir. Seçilmiş bazı mal ve hizmet alımı alt kalemleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır. 5
Mal ve Hizmet Alım Giderleri Tablosu KBÖ Harcama Harcama Oranı (%) Kırtasiye Alımı 6.338.800 1.283.950 20,26 Su Alımları 9.888.300 2.990.414 30,24 Yakacak Alımları 18.955.100 9.280.094 48,96 Akaryakıt ve Yağ Alımları 1.677.900 1.402.389 83,58 Elektrik Alımları 17.725.800 9.271.207 52,30 Yolluklar 20.173.200 6.596.755 32,70 Hizmet Alımları (Müteahhitlik Hiz.) 6.852.200 1.621.854 23,67 Haberleşme Giderleri 14.894.700 3.886.910 26,10 Kiralar 4.287.300 437.312 10,20 Menkul Mal Alım Giderleri 4.840.700 487.987 10,08 Bakım ve Onarım Giderleri 2.374.900 749.695 31,57 Hizmet Binası Bakım Onarım G. 4.832.500 377.722 7,82 Elektrik, akaryakıt ve yakacak giderlerini kapsayan enerji alımları gideri için tefrik edilmiş olan 38.358.800 YTL ödeneğin 19.953.690 YTL si harcanmıştır. Bu da bu amaçla tefrik edilmiş olan ödeneğin yüzde 52 sinin ilk altı aylık dönemde harcandığını göstermektedir. I.4. CARİ TRANSFERLER 2008 yılı bütçesinde Bakanlık cari transferleri için 33.834.652.104 YTL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin yüzde 41,68 i olan 14.101.738.354 YTL harcanmıştır. 2007 yılının ilk altı aylık döneminde harcamanın 15.067.630.996 YTL olduğu göz önünde bulundurulduğunda söz konusu giderde yüzde 6,41 oranında düşüş gerçekleşmiştir. 6
Cari transferler kapsamındaki harcama kalemlerinin 2008 yılı ilk altı aylık harcama miktarları aşağıdaki gibidir. 25.000.000 Cari Transferler ( Bin YTL) 20.000.000 19.371.978 15.000.000 10.000.000 8.281.529 6.093.226 5.000.000 0 Görev Zararları Hazine Yardımları 87.615 304 Kar Amacı Gütmeyen Kur. Yap. Transferler Yurtdışına Yapılan Transferler Gelirden Ayrılan Paylar Cari transferler kapsamında yer alan harcama kalemlerinden ilki 05.1 ekonomik kodunda yer alan görev zararlarıdır. Görev zararları kapsamında Ocak-Haziran 2007 dönemi harcaması 3.729.934.079 YTL iken 2008 yılının aynı döneminde bu rakam yüzde 11,88 artarak 4.173.175.663 YTL olarak gerçekleşmiştir. 7
Görev zararları kapsamında yer alan ekonomik kodlar ile bu kodlara ilişkin ödenek ve harcama durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. GÖREV ZARARLARI (YTL) KBÖ Ekleme Toplam Ödenek Harcama Harcama Oranı (%) 5434 Sayılı Kanun Uyarınca Genel Bütçeli Kuruluşlar Adına Oluşacak % 4 Ek Karşılıkları 1.082.000.000 0 1.082.000.000 1.082.000.000 100 5454 Sayılı Kanuna Göre Diğer Sandıklara Yapılacak Ödemeler 28.059.000 0 28.059.000 12.626.246 45 Faturalı Ödemeler Karşılığı Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılacak Ödemeler 4.566.000.000 0 4.566.000.000 1.819.500.000 40 5454 Sayılı Kanuna Göre Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılacak Ödemeler 2.579.000.000 0 2.579.000.000 1.259.049.417 49 Kamu Teşebbüslerine 26.470.000 0 26.470.000 0 0 TOPLAM 8.281.529.000 0 8.281.529.000 4.173.175.663 54 Cari transferler kapsamında yer alan bir diğer önemli harcama kalemi 05.2 ekonomik kodunda yer alan hazine yardımlarıdır. Hazine yardımları kapsamında yer alan ekonomik kodlar ile bu kodlara ilişkin ödenek ve harcama durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 8
HAZİNE YARDIMLARI (YTL) KBÖ Ekleme Toplam Ödenek Harcama Özel Bütçeli İdarelere 1.600.000 0 1.600.000 0 İskan ve Toplum Refahı Hizmetlerine 1.170.400.000 0 1.170.400.000 766.533.200 Belediyelere 48.145.000 5.000.000 53.145.000 51.405.000 Yükseköğretim Kurumlarına 4.865.796.354 12.175.851 4.877.972.205 1.751.716.000 Diğer Hazine Yardımları 7.284.750 0 7.284.750 0 TOPLAM 6.093.226.104 17.175.851 6.110.401.955 2.569.654.200 Hazine yardımları için bütçeye 6.093.226.104 YTL ödenek tefrik edilmiş ve yılın ilk altı ayında 2.569.654.200 YTL harcanmıştır. Bu harcama, ödeneğin yüzde 42 sine tekabül etmektedir. Hazine yardımları kapsamında özel bütçeli idarelere yardım yapılmak üzere Bakanlığımız bütçesine 1.600.000 YTL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneklerden yılın ilk altı ayında harcama gerçekleşmemiştir. Kamu idarelerine yapılan hazine yardımları, her bir idare için gelir, gider ve finansman durumu dikkate alınarak oluşturulan Ayrıntılı Finansman Programına (AFP) göre harcanmakta olduğundan bu ödeneklerin harcamaya dönüşmemesinin temelinde ilgili özel bütçeli idarelerin mali durumları da önemli bir rol oynamaktadır. Hazine yardımları kapsamında İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri için bütçeye 1.170.400.000 YTL ödenek tefrik edilmiş olup, ilk altı ayda bu ödeneğin 766.533.200 YTL si harcanmıştır. Yükseköğretim kurumlarının cari ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılan hazine yardımları için bütçeye 4.865.796.354 YTL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin yüzde 36 sı olan 1.751.716.000 YTL harcanmıştır. 9
Yukarıda özel bütçeli idarelere ilişkin açıklamalarda belirtildiği gibi yükseköğretim kurumlarına verilecek hazine yardımlarında da AFP dikkate alınmaktadır. KAR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLARA YAPILAN TRANSFERLER KBÖ Ekleme Toplam Ödenek Harcama Siyasi Partilere Yardım 80.000.000 160.000 80.160.000 80.157.368 Memurların Öğle Yemeğine Yardım 3.763.000 0 3.763.000 1.881.500 Kamu İşverenleri Sendikasına Ödemeler 830.000 0 830.000 0 Diğer 3.022.000 25.000.000 28.022.000 327.000 TOPLAM 87.615.000 25.160.000 112.775.000 82.365.868 Cari transferler kapsamında yer alan bir diğer harcama kalemi de yukarıdaki tabloda detayı gösterilen ve 05.3 ekonomik kodunda yer alan kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferlerdir. 2008 yılı bütçesine bu ekonomik kod için toplam 87.615.000 YTL ödenek tefrik edilmiş, bu kodda yer alan ödeneğin 82.365.868 YTL si harcanmıştır. Bu gider kapsamında yer alan en önemli kalem siyasi partilere yapılan transferlere ilişkin harcama kalemidir. Siyasi partilere yardıma ilişkin mevzuata göre, söz konusu yardımın yılın ilk ayında yapılması gerekmekte olup, bu amaçla 80.157.368 YTL harcama gerçekleştirilmiştir. Cari transferler kapsamında yer alan son harcama kalemi, gelirlerden ayrılan paylar ödeneğidir. 05.8 ekonomik kodunda yer alan söz konusu ödenek, bütçeye gelir kaydedilen mahalli idare ile fon paylarının ilgili mevzuatına göre hesaplanarak adı geçen idarelere dağıtılmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla bütçeye tefrik edilen 19.371.978.000 YTL ödeneğin yüzde 37,56 sı olan 7.276.542.623 YTL harcanmıştır. 10
I.5. SERMAYE GİDERLERİ Bakanlığımıza 2008 yılı için 96.000.000 YTL yatırım ödeneği tefrik edilmiştir. Ocak-Haziran 2007 döneminde 3.247.209 YTL olan sermaye giderleri Ocak-Haziran 2008 döneminde 2.687.088 YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu dönem içinde sermaye giderlerinin gerçekleşme oranı yüzde 2,80 dir. 39.570.000 YTL ödenek ise Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ilgili projeler için harcanmak üzere aktarılmıştır. PROJELER 2008 Bay.ve 2008 Harcama İsk.Bak. KBÖ (Haziran) Aktarma TOPLAM 2008 G 000 130 - Lojman Onarımı 1.000.000 76.669 0 76.669 2008 K 010 870 - Muhtelif Etüt-Proje (MEG) 4.000.000 1.000.000 1.000.000 2008 K 010 880 - İdari Bina Onarımları 17.700.000 59.957 450.000 509.957 2008 K 010 890 - Makine Teç. Alım ve Onarımı 2.095.000 0 0 0 2008 K 010 900 - Bilgisayar Don. Yaz. Alım ve O. 16.100.000 1.218.750 0 1.218.750 2008 K 010 920 - Taşıt Alımı 470.000 0 0 0 1985K010190 - Muhtelif Hükü. Konağı ve Blok İlavesi 52.545.000 0 38.120.000 38.120.000 2008K010910 Telefon Santrali Yapımı 90.000 22.987 22.987 Kamulaştırma 2.000.000 1.308.725 0 1.308.725 TOPLAM 96.000.000 2.687.088 39.570.000 42.257.088 Muhtelif Hükümet Konağı ve Blok İlavesi Projesi Bakanlığımız yatırım ödeneklerinin yüzde 54,7 sine tekabül eden en büyük projedir. Proje Adı Projenin Yeri Karakteristik Başlangıç Yılı Bitiş Yılı Toplam Proje Bedeli (bin YTL) 2007 yılsonuna kadar yapılmış harcama (bin YTL) 2008 yılı yatırımı (bin YTL) Muh. Hükümet Kon. ve Blok Muhtelif 43+12 adet Etüt-Pr-İnş. 1985 2011 368.237 152.230 52.545 İla. 11
Bu kapsamda 20 adet hükümet konağının 2008 yılı sonunda, 35 tanesinin ise 2008 ve daha sonraki yıllarda tamamlanması hedeflenmektedir. Bakanlığımıza tahsisli hizmet binaları ile hükümet konaklarının büyük onarımının yapıldığı İdari Bina Onarımları Projesinin 2008 yılı ödeneği 17.700.000 YTL olup, bu ödeneğin 450.000 YTL si Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aktarılmış, geri kalan ödeneğin tamamı acil ihtiyaçları karşılamak üzere ilgili taşra birimlerine gönderilmektedir. Taşıt Alımı Projesine ilişkin olarak 2008 yılı Bütçesine 470.000 YTL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödenekten Haziran sonu itibariyle harcama bulunmamaktadır. 10 Adet T-2 binek otomobil satın alınması planlanmaktadır. Bakanlığın önemli projelerinden olan say2000i projesi için 2008 yılında 11.000.000 YTL ödenek tahsis edilmiş olup, Haziran sonu itibariyle 1.130.319 YTL si harcamaya dönüşmüştür. I.6 SERMAYE TRANSFERLERİ Sermaye transferleri de cari transferler gibi hazine yardımı alan idarelerin ihtiyaçlarına paralel olarak ve belli bir mali disiplin altında harcanan ödeneklerdir. Bu kaleme tefrik edilen 2.075.176.000 YTL ödeneğin yüzde 43,71 i olan 906.988.500 YTL harcanmış durumdadır. 2007 yılının ilk altı aylık dönemine göre, söz konusu giderler yüzde 54,41 oranında azalmıştır. Sermaye transferlerinin tamamı yurtiçi sermaye transferleri niteliğinde olup, Bakanlık bütçesinde yurtdışı sermaye transferi ödeneği bulunmamaktadır. 12
Yurtiçi sermaye transferleri kapsamında yer alan ödeneklerin ilk altı aylık gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Toplam Ödenek Harcama Harcama Oranı (%) 07.1.2- Özel Büt. İdarelere Ser. Trans. 400.000 0 0,00 07.1.3- Düzenleyici ve D. K. Ser. Trans. 0 0 0,00 07.1.4- Sosyal Güv. Kur. Ser. Trans. 0 0 0,00 07.1.5- Mahalli İd. Ser. Trans. 800.000.000 528.358.000 66,04 07.1.6- Kamu Teş. DS, Fonlara Ser. Tr. 0 0 0,00 07.1.7- Yükseköğretim Kurumlarına 1.244.807.000 377.630.500 30,34 07.1.9-Yurtiçi Sermaye Trans. 29.969.000 1.000.000 3,34 TOPLAM 2.075.176.000 906.988.500 43,71 2008 yılı Ocak-Haziran döneminde, Köylerin Alt Yapısının Desteklenmesi Hizmetleri (KÖYDES) tertibine 500 milyon YTL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 403.358.000 YTL si yılın ilk altı aylık döneminde harcamaya dönüşmüştür. Belediyelerin Alt Yapısının Desteklenmesi Hizmetleri (BELDES) tertibine ise 300 milyon YTL ödenek tefrik edilmiş olup bu ödeneğin de 125.000.000 YTL si yılın ilk altı aylık döneminde harcanmıştır. Yükseköğretim kurumlarının sermaye stokuna katkıda bulunacak harcamaları karşılamak amacıyla yapılan transferler için Bakanlığımız bütçesine 1.244.807.000 YTL ödenek tefrik edilmiş bulunmaktadır. Yükseköğretim kurumlarına sermaye transferi tertiplerinde yer alan ödenekler, 2008 yılbaşında her bir yükseköğretim kurumu için gelir, gider ve finansman durumu dikkate alınarak oluşturulan AFP ye göre 13
harcanmaktadır. Buna göre; tefrik edilmiş olan ödeneğin yüzde 30,34 ü olan 377.630.500 YTL ilk altı aylık dönemde harcamaya dönüşmüştür. II. OCAK-HAZİRAN 2008 DÖNEMİNDE YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Bu bölümde, Ocak-Haziran 2008 döneminde Bakanlığımızda kamu hizmet kalitesinin yükseltilmesi, reform projelerinin gerçekleştirilmesi, bütçe giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlanması ve bütçe gelir performansının artırılması amacıyla yürütülen faaliyetlerle harcama birimlerinin yürüttüğü ana faaliyetlere yer verilmiş ve gelinen aşama itibarıyla değerlendirmeler yapılmıştır. II.1. MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI 01/01/2008 30/06/2008 tarihleri arasında Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına 244 adet ihbar, 1213 adet şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) olmak üzere toplam 1457 adet bildirim intikal etmiştir. Aynı dönemde gelen bildirimler ile ilgili olarak yapılan ön değerlendirme çalışmalarına devam edilmiş olup, 66 adet ihbar ile 625 adet ŞİB hakkında ön değerlendirme çalışması yapılmıştır. Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik taslağı hazırlanmış ve Haziran 2008 tarihinde ilgili kurumların görüşlerine sunulmuştur. Ocak- Haziran 2008 döneminde; Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 14
5 Sıra No.lu Genel Tebliğ, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Başkanlıkça, 2008 yılının ilk altı ayında toplam 8 eğitim faaliyeti düzenlenmiştir. Bu kapsamda yükümlü gruplara 4 eğitim kapsamında 20 saat eğitim verilmiş olup eğitimlere 110 kişi katılmıştır. Yasa Uygulama Birimlerine (Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Okullar Komutanlığı, Adalet Akademisi, Milli Güvenlik Akademisi gibi) 3 eğitim kapsamında 9 saat eğitim verilmiş olup, eğitimlere 114 kişi katılmıştır. Diğer Birimlere (TMSF, BDDK, MAYEM) 2,5 saatlik eğitim verilmiş olup, eğitimlere 168 kişi katılmıştır. Yükümlülere yönelik 60 ayrı İdari Para Cezası Kararı düzenlenmiştir. Bu kararların 5 adedi Bankalarla, 29 adedi Yetkili Müesseselerle ve 26 adedi aracı kurumlarla ilgilidir. Yükümlülüklere uyum denetimi kapsamında 17 banka ve 142 yetkili müessese denetlenmiştir. Uluslararası bilgi değişimi kapsamında, 01/01/2008 30/06/2008 tarihleri arasında Başkanlığa 27 ülkeden 93 talep gelmişken, 19 ülkeye 35 talep gönderilmiştir. 5549 sayılı Kanunla finansal kuruluşlara getirilen yükümlülüklerin bu kuruluşlarca bilinmesinin sağlanması amacıyla, finansal kuruluşlara yönelik olarak bir rehber hazırlanmış ve Türkiye Bankalar Birliği aracılığıyla 10.000 adet bastırılarak bankalara, ayrıca diğer yükümlülere ilişkin olarak 9 adet rehber daha hazırlanıp Başkanlık internet sitesine konulmuştur. Ayrıca bu dönem içerisinde; 34 yurtiçi ve 8 yurtdışı toplantıya katılım sağlanmıştır. 15
Mayıs 2008 tarihinde Ekonomik İşbirliği Teşkilatının Yolsuzluk ve Karapara Aklama konulu 1. Uzmanlar Toplantısına ev sahipliği yapılmıştır. 3 ülkenin mali istihbarat birimi ile mutabakat muhtırası imzalanmıştır. Başkanlık web sayfası yeniden tasarlanmıştır. Bilgi Sistemi ve Güvenlik Komitesinin Sekretarya işlemleri gerçekleştirilmiş olup, bu kapsamda Komiteye özellikle güvenlik ve projeyle ilgili sunumlar gerçekleştirilmiştir. Kullanıcılara Güvenlik bilinçlendirme eğitimi verilmiştir. II.2. STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI Maliye Bakanlığı 2008 2012 Stratejik Planı revize çalışmaları tamamlanmış olup, 2009 yılı birim ve Bakanlık performans programları ve söz konusu programlar çerçevesinde 2009 yılı bütçesi hazırlanmaktadır. 5018 sayılı Kanunun 41 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı 2007 Yılı Faaliyet Raporu hazırlanmış ve Nisan ayında kamuoyuna duyurulmuştur. 2009 Merkezi Yönetim Bütçe Kanun tasarısına eklenmek üzere Yıllık Ekonomik Raporun hazırlanmasına ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Ekonomik gelişmelerin takip edilmesinde önemli bir kaynak niteliği taşıyan Ekonomik Göstergeler yayını aylık, Türkiye ve dünya ekonomisine ilişkin ekonomik gelişmeler takip edilerek hazırlanan Haftalık Ekonomi Raporu haftalık, Güncel Ekonomik Gelişmeler Bülteni ise günlük olarak yayımlanmaktadır. 16
Ön mali kontrol işlemleri kapsamında 1.812 evrak incelenmiş olup, bu evrakların 56 tanesi mevzuata uygun görülmemiş, eksikliklerin tamamlanması ve hataların mevzuata uygunluk yönünden düzeltilmesi sağlanmıştır. Alacak takibi işlemleri ile ilgili olarak 95 yeni dosya açılmış ve 20 dosyadan 235.129 YTL tahsilat yaptırılmıştır. Maliye politikasına ilişkin olarak alınan kararların ekonominin geneli üzerindeki etkisinin yanı sıra, ekonomik aktörler arasındaki etkileşiminin incelenebilmesi, uzun vadeli sonuçlarının hesaplanabilmesi ve ileriye yönelik tahminlerin ve sektörel program analizlerinin yapılabilmesi amaçlarına yönelik modellerin kurulması ve bu konuda gerekli olan insan kaynağı ile donanım-yazılım altyapısının oluşturulması amacıyla TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde hazırlanan Sektörel Politikaları Analiz ve Değerlendirme Modelleri Geliştirme Projesi yürürlüğe girmiştir. Proje kapsamında finansal programlama ve makroekonomik politika analizi modülleri kapsamında makro temel oluşturulmuştur. Mikroekonomik politika analizi modülünde ise sektör çalışmalarında kullanılacak olan teorik eğitim tamamlanmıştır. Sektör çalışmaları için gerekli olan ön eğitim tamamlanmış olup, proje hedefleri netleştirilmiştir. Proje grubu eğitimlerine devam ederken araştırmacı kadrosu da sektörel analiz için gerekli çalışmalara devam etmektedir. Yeni kamu mali yönetim ve kontrol sisteminin en önemli unsurlarından biri olan iç kontrol fonksiyonunun sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için, sistemin temelini oluşturan süreç/risk temelli iç kontrol yönetim modelinin oluşturulması, bu modele ilişkin referans yayınlar ve yazılımların geliştirilmesi, bunların elektronik ortamda hayata geçirilmesi amacıyla Kamu İdareleri İçin Süreç Temelli Risk Odaklı İç Kontrol Yönetim Altyapısının Oluşturulması başlıklı bir kamu Ar-Ge projesi hazırlanmış, TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma Projelerini Destekleme Programı 17
çerçevesinde TÜBİTAK a sunulmuş olup, 20 Mayıs 2008 tarihinde proje hakkında değerlendirme paneli yapılmıştır. Kamuda inovasyon sürecinin yerleşmesi, başarıyla işlemesi, bunu destekleyecek yöntemin tespiti ve kamuda yaygınlaştırılmasının sağlanması amacıyla, Başkanlıkta 2008 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanan Kamuda İnovasyon Yönetim Sistem ve Tekniklerinin Geliştirilmesi isimli proje 01/01/2008 tarihi itibariyle başlatılmıştır. Proje, Başkanlığın kendi kaynakları ile gerçekleştirilecek olup, tamamlanmasının ardından tüm kamu kurumlarında yaygınlaştırılacaktır. AB Katılım Öncesi Mali Yardım Programı (IPA) kapsamında; Başkanlık, Başbakanlık Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ve Stratejik Planlama Daire Başkanlığı ile birlikte hazırlanan Decision Making And Performance Management in Public Finance isimli proje AB Komisyonu tarafından şartlı olarak kabul edilmiştir. Komisyonun, Delegasyon uzmanlarının, Avrupa Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğü bünyesinde bağımsız bir değerlendirici grup olarak çalışan Kalite Destek Grubunun (Quality Support Group) proje fişi üzerinde yaptıkları incelemeler sonucu alınan görüş ve önerilere göre proje fişinde gerekli değişiklikler yapılmış olup, proje fişinin nihai taslağı AB Komisyonu tarafından hala değerlendirilmektedir. Bunun yanında, iç kontrol sisteminin, mevzuata ve AB müktesebatına uygun olarak kurulabilmesi ve etkili bir şekilde işlemesini sağlamak için bir alt yapı oluşturmak amacıyla, SGB süreçleri, süreç yönetimi ilkeleri çerçevesinde çıkarılmıştır. 18
II.3. BÜTÇE VE MALİ KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kamu mali yönetiminde mali kuralların belirlenmesi kapsamında literatür taranarak ve çeşitli ülkelerdeki mali kural uygulamaları incelenerek, bundan sonraki mali kural uygulamalarına ışık tutacak bir ön rapor hazırlanmıştır. Taslak halde bulunan Performans Esaslı Bütçeleme Rehberi ne nihai halinin verilmesine ilişkin çalışmalar devam etmekte olup, hazırlanan Performans Programı Hazırlama Rehberi Taslağı işbirliği yapılacak kuruluşlar olan Sayıştay, İçişleri Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının görüşleri de dikkate alınarak 17/07/2008 tarihinde www.bumko.gov.tr/peb internet adresinde yayımlanmıştır. Kamuda taşıt kullanımı yönelik olarak hazırlanan Kanun Taslağı hakkında kamu idarelerinin görüşleri alınma aşamasındadır. Mali disiplin çerçevesinde ve kamu harcama sisteminde etkinlik, şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılmasını sağlamak amacıyla hazırlanan Harcırah Kanunu Taslağı hazırlama çalışmaları devam etmektedir. İç Denetim Merkezi Uyumlaştırma Birimi kurulmasına ilişkin mevzuat çalışmaları sürdürülmektedir. İlgili idarelerin Türkiye Kamu İç Mali Kontrolü Politika Belgesi taslak metnine ilişkin görüş ve değerlendirmelerinin alınmasını takiben işbirliği yapılacak daireler ve ilgili idarelerin katılımıyla gerçekleştirilen toplantılar neticesinde taslak metin gözden geçirilmiştir. Taslak metin, söz konusu taslak hakkındaki görüşleri ve değerlendirmeleri alınmak üzere Avrupa Birliği Komisyonu na gönderilme aşamasındadır. 19
II.4. MUHASEBAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Muhasebat Genel Müdürlüğünce kesin hesap faaliyetleri kapsamında; Genel bütçe gelir cetveli Gelir Politikaları Genel Müdürlüğüne gönderilerek, kesin hesap kanunu tasarısına eklenmek üzere genel bütçe gelir kesin hesap (B) cetveli açıklamasının yapılması sağlanmıştır. Bütçe gelir ve giderlerinin iller ve idareler itibariyle dağılımı cetvellerinin, merkezi yönetim bütçesi kesin hesap kanunu tasarısına eklenilmesi sağlanmıştır. Haziran ayı sonu itibariyle 2007 Mali Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Kesin Hesap Kanunu Tasarısı ve eki kurum kesin hesap cetvelleri zamanında ve eksiksiz olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi ne sunulmak üzere Başbakanlık ve Sayıştay Başkanlığına sunulmuştur. Ocak- Haziran 2008 döneminde; Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesaplarında kayıtlı bulunan maddi ve maddi olmayan duran varlıkların faydalı ömürlerine göre amortisman ayrılmak suretiyle maliyet hesaplarına yansıtılabilmesi amacıyla, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı: 1), Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğ (Sayı:2008/1) Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeler ve il özel idarelerine dağıtılacak paylar aylık olarak İller Bankasına gönderilmiştir. 20
Ocak- Haziran 2008 döneminde 7 ayrı Risk Esaslı Özel İnceleme Programı gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda; Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerine Yapılan Ödemeler (Ankara, İstanbul, İzmir), Yeşil Kart Sahipliği İncelemesi (Adana, Antalya, Edirne, Elazığ, Hakkari, Hatay, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya), Sağlık Bakanlığına Devrolunan SSK Hastanelerinde Görevli Personelin Fark Tazminatı İşlemleri (153 Hastane), Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşlarında Tedavi Gören Kamu Personeli ile Yeşil Kart Sahiplerinin Tedavi İşlemleri (Ankara, İstanbul, İzmir illerinde 50 Hastane), Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Devlet Malzeme Ofisi Ana Statüsünde Yer Alan Malzemelerin Temini İşlemleri ile Ofis Malzeme ve Fiyatlarıyla Piyasa Malzeme ve Fiyatlarının Mukayese Edilmesi İncelemesi, Doğrudan Gelir Desteği ve Tarımsal Destekleme Ödemeleri (Ankara Model İnceleme), Hizmet İhalelerinde Yüklenicilerin Birden Fazla Yerde İşçi Çalıştırmaları Durumunda Gelir ve Damga Vergisi Kesintilerini İlgili Vergi Dairelerine Tam Olarak Yatırıp Yatırmadıklarına İlişkin İnceleme (İzmir Model İnceleme) gerçekleştirilmiştir. 21
İncelemelerin bir bölümü tamamlanmış olup, 4.950.000 YTL fazla ve yersiz ödeme tespit edilmiştir. Diğer incelemelerde veri işleme, değerlendirme ve raporlama çalışmaları devam etmektedir. 5766 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca hazırlanan Üniversite Hastanelerinin (Vakıf Üniversiteleri hariç) Tedavi Alacaklarının Bir Kısmının Ödenmesi ve Geri Kalan Kısmının ise Terkin Edilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında bünyesinde hastane bulunan 39 üniversitede eş zamanlı olarak gerçekleştirilen incelemeler sonuçlandırılarak net alacakların tespitine ilişkin inceleme raporu düzenlenmiştir. Kamu elektronik ödeme sistemi kapsamında gerçek uygulamaya geçen Sağlık Bakanlığı Merkez Muhasebe Birimi, Ulaştırma Bakanlığı Merkez Muhasebe Birimi, İçişleri Bakanlığı Merkez Muhasebe Birimi dışında, diğer muhasebe birimlerinde sistemin kullanımına yönelik paralel uygulamaya başlanmıştır. Kurum muhasebe birimlerinin sisteme alınması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. II.5. GELİR POLİTİKALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanımını sağlamak için doğru ve güvenilir politikaların üretilmesine katkı sağlamak üzere ekonomik düzende yapılan değişikliklerin zamanında ve uygulanabilir olabilmesi için gerektiğinde ve istenildiğinde düzenleyici etki analizi yapılması suretiyle kanun tasarı ve tekliflerine, tebliğ ve yönetmelik çalışmalarında Genel Müdürlük faaliyet alanına ilişkin görüş ve önerilerde bulunularak ilgili toplantılara katılım sağlanmıştır. 22
Mevcut vergi mevzuatının işleyişi ile bu mevzuattaki değişikliklerin takibinin yapılabilmesi amacıyla aylık gelir vergisi raporu Genel Müdürlük tarafından hazırlanmaktadır. Gelir Politikaları ve Uygulamaları Konusundaki Temel İlkeler belirlenerek kamuoyu ile paylaşılmıştır. Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) kapsamında Vergi ve Teşvikler Komitesi, KOBİ Teknik Komitesi, İstihdam Teknik Komitesi ve Kimya Teknik Komitesi bünyesinde yapılan toplantılara katılım sağlanarak gerektiğinde konuyla ilgili raporlar hazırlanmıştır. AB uyum süreci içerisinde KOBİ lere ilişkin uyum sürecinin sağlanması, rekabet gücünün artırılması ve iş ortamının iyileştirilmesi amacıyla Yüksek Planlama Kurulu kararıyla onaylanan KOBİ Stratejisi Eylem Planı ile ilgili olarak yapılan çalışmalara katılım sağlanmaktadır. Strateji Geliştirme Başkanlığı bünyesinde yapılan Bakanlık Stratejik Planı ve Performans Programı kapsamında yapılan eğitim, toplantı ve konferanslara katılım sağlanmıştır. Merkezi Bütçe Gelirlerinin aylık gerçekleşme sonuçları takip edilerek analiz edilmekte, hedefin gerçekleşme performansı ve hedeften sapma var ise sapmanın nedenleri araştırılarak takip eden dönemlerde yapılacak düzenlemelere ön bilgi olması amacıyla ilgili kurumlara ve Bakanlığımız birimlerine gönderilmektedir. Ayrıca bütçe gerçekleşmeleri ile ilgili istatistiki bilgiler her ay www.gep.gov.tr internet adresinde de yayımlanmak suretiyle kamuya bilgi verilmektedir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesinde kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve mali yönetimde şeffaflığın sağlanması amacıyla her ay düzenli olarak Aylık 23