80 Original Makale Orijinal Article Cilt Alt nsülin nfüzyon Tedavisinin Tip 1 Diyabetik Hastalarda Tedavi Etkinli i Treatment Efficacy of Subcutaneous Insulin Infusion Therapy In Type 1 Diabetic Patients Soner Cander, Sinem K y c, Adem Deligönül*, Özen Öz Gül, O uz Kaan Ünal, Mustafa Sakall *, Ercan Tuncel, fiazi mamo lu Uluda Üniversitesi T p Fakültesi, Endokrinoloji Anabilim Dal, Bursa, Türkiye *Uluda Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Bursa, Türkiye Özet Amaç: Diyabet tedavisinde güncel hedefler, normale yak n glisemiyi sa lamak, fliddetli hipoglisemi riskini en aza indirmek, kilo al m n s n rlamak ve yaflam kalitesini iyilefltirmektir. Sürekli cilt alt insülin infüzyonu (SC ) tedavisi, tüm bu hedeflere ulaflmay amaçlayan bir tedavi seçene i sa lamaktad r. SC, yo un insülin enjeksiyonu (Y E) tedavisi alan motive ve yetenekli diyabet hastalar için tedavide uygun bir alternatif oluflturmaktad r. Biz bu çal flmam zda SC ve Y E kullanan hastalar m zda diyabetik kontrol ve tedavi memnuniyetini karfl laflt rmay amaçlad k. Gereç ve Yöntemler: 2005-2008 y llar nda takip edilen 50 tip 1 diyabet hastas çal flmaya dahil edildi. SC öncesi, son bir y l ve çal flma sonunda biyokimyasal sonuçlardaki de ifliklikler (glikozillenmifl hemoglobin; HbA1c), hipoglisemi ve kilo art fl retrospektif olarak analiz edildi. Tedavi uyumu ve memnuniyetinin araflt rmak için 12 adet soru içeren bir anket kullan ld. Hastalar Y E kullanan ve en az bir y ldan beri SC kullanan hastalar olmak üzere iki gruba al nd. (Grup 1; n:27; SC kullanan hastalar, Grup 2; n:23; Y E kullanan hastalar) Bulgular: Her iki grupta son HbA1c düzeylerine bak ld nda anlaml fark tespit edilmedi. SC grubunda tedaviye geçmeden önceki HbA1c de erlerinde ortalama 1,66 y ll k takip süresinde %0,79 ortalama düflüfl mevcuttu (%9,19±2,23; %8,40±1,17). Her iki grup karfl laflt r ld nda hipoglisemi oranlar ve son bir y lda kilo art fl aç s ndan istatistiksel olarak anlaml fark saptanmad, ancak SC grubunda hipoglisemi oranlar daha düflüktü. Son olarak SC grubundaki hastalarda evde kan fleker ölçümü s kl n n daha yüksek olmas ile birlikte daha yüksek uyum ve daha yüksek tedavi memnuniyeti oran tespit edildi, ayr ca tüm hastalar incelendi inde evde kan fleker ölçümü s kl ile HbA1c de erleri aras nda negatif korelasyon saptand. Sonuç: SC tedavisi seçilmifl tip 1 diyabetik hastalarda çoklu enjeksiyon tedavisi ile karfl laflt r ld nda, daha yüksek tedavi memnuniyeti ile beraber, glisemik kontrolü iyilefltirmede etkilidir. Türk Jem 2010; 14: 80-4 Anahtar kelimeler: Sürekli cilt alt insülin infüzyonu (SC ), yo un insülin enjeksiyonu (Y E), glisemik kontrol, tedavi memnuniyeti, tedavi uyumu Abstract Objective: Current goals of treatment of diabetes are to achieve near-normal glycemia, minimize the risk of severe hypoglycemia, limit excessive weight gain, and to improve quality of life. Insulin pump or continuous subcutaneous insulin infusion (CSII) therapy provides a treatment option to aid in achieving all of these goals. CSII is a viable alternative to multiple daily injections (MDI) therapy for patients with diabetes who are capable and motivated. In this study, we aimed to compare the diabetic control and treatment satisfaction in our patients using CSII and MDI. Materials and Methods: Fifty patients with type 1 diabetes, who had been followed between 2005-2008, were enrolled in the study. Changes in biomedical outcomes (glycated haemoglobin; HbA1c), hypoglycaemia, and weigth gain pre-csii, during the last year and at the end of the study were analyzed retrospectively. For treatment satisfaction and compliance, we used a questionnaire containing 12 questions. The patients were divided into two groups according to MDI or CSII therapy use for least one year: Group 1 using CSII (n:27) and Group 2 using MDI (n:23). Yaz flma Adresi: Dr. Soner Cander, Uluda Üniversitesi T p Fakültesi, Endokrinoloji Anabilim Dal, Bursa, Türkiye Gsm: +90 505 304 26 56 Fax: +90 224 271 43 81 E-posta: drcander@gmail.com Gelifl Tarihi: 13.01.2011 Kabul Tarihi: 28.01.2011 Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, published by Galenos Publishing.
Cander ve ark. Turk Jem 2010; 14: 80-4 Cilt Alt nsülin nfüzyon Tedavisinin Tip 1 Diyabetik Hastalarda Tedavi Etkinli i 81 Results: There was no significant difference between the last HbA1c levels in both groups. In CSII group, decrease in HbA1c was 0.79% for average follow-up of 1.66 years ( 9.19%±2.23; 8.40%±1.17). When the two groups were compared in terms of hypoglycemia rates and weight gain over the last year, no statistically significant difference was found, but in CSII group, hypoglycemia rates were lower. Finally, CSII group demonstrated a higher treatment satisfaction rate and higher compliance, while a negative correlation was detected between frequency of home blood glucose monitoring and HbA1c levels in all patients. Conclusion: CSII therapy is effective in improving glycemic control with higher treatment satisfaction when compared with MDI therapy in selected type 1 diabetic patients. Turk Jem 2010; 14: 80-4 Key words: Continuous subcutaneous insulin infusion (CSII), multiple daily injections (MDI), glycemic control, treatment satisfaction, treatment compliance Girifl Diyabet tedavisindeki ana hedef normale yak n glisemi kontrolünü sa layarak kronik komplikasyonlar n geliflimini önlemek ve var olan komplikasyonlar n progresyonunu engellemektir. 1993 y l nda DCCT (The Diabetes Control and Complications Trial; Diyabet Kontrol ve Komplikasyonlar Çal flmas ) araflt rma grubu taraf ndan intensif yaklafl m n hedefleri, normale yak n glisemi düzeylerini sa lamak, hipoglisemileri önlemek ve uzun süreli komplikasyonlar en aza indirerek yaflam süresi ve kalitesini artt rmak olarak belirlenmifltir (1). Diyabetik hastalarda yap lacak insülin tedavisi ile hedeflenen kan glikoz regülâsyonunun sa lanmas, ancak diyabetik olmayan kiflilerde gözlenen fizyolojik insülin paterninin baflar l taklit edilmesi ile mümkündür. Fizyolojik insülin sal n fl n taklit etmek amac yla çeflitli farmakokinetik yap ya sahip insülinler ve insülin uygulama rejimleri gelifltirilmifltir. Bugün için fizyolojik insülin sal n fl n n taklit edilmesi aç s ndana en uygun olan insülin uygulama rejimi yo un insülin tedavisi olarak kabul edilmektedir. Yo un insülin uygulamas için bafll ca iki farkl tedavi seçene i bulunmaktad r; 1- MDI (Multiple daily injections; yo un insülin enjeksiyonu; Y E) 2- CSII (Continuous subcutaneous insulin infusion; sürekli cilt alt insülin infüzyonu; SC ) Hastalar n e itim ve bilinç düzeyi, motivasyonu, glikoz ölçümü s kl, g da al m ve aktivite düzeylerine göre tedavi dozlar n de ifltirebilme yeterlili i, yo un insülin tedavisi yaklafl m n n baflar s n etkileyen faktörlerdir. Y E ile karfl laflt r ld nda SC tedavisinin, tek tip insülin kullan m ve buna ba l farmakodinamideki de iflkenli in azalmas, yaflam serbestli i ve ö ünlerdeki fleksibilitenin artmas, programlanabilir insülin infüzyonu ile optimum glikoz kontrolünün sa lanmas, pulsatil sal n m özelli i ile daha düflük insülin doz gereksinimi, minör ve majör hipoglisemi görülme s kl n n azalmas gibi avantajlar bulunmaktad r (2). Sürekli cilt alt insülin infüzyon pompas ile tedavi endikasyonlar Tablo 5 te özetlenmifltir (2-4). SC tedavisinde fizyolojik insülin sal n m paternine daha benzer bir insülin sal n m n n sa lanabiliyor olmas (pulsatil sal n m, günün farkl bölümlerinde farkl bazal doz uygulanmas, bazal insülin uygulamas nda tepe etkisi oluflmamas gibi) kan fleker regülasyonunu iyilefltirmektedir. Ayr ca bu tedavi yöntemi ile uygun hastalarda motivasyonun art fl ve hastalar n kendi diyabet kontrol yeteneklerinin artt r lmas, kan fleker regülasyonunun iyilefltiren di er faktörlerdir. Glisemi kontrolü zay f olan hastalarla yap lan 79 olgu say l bir çal flmada SC ve Y E tedavisi A1c düzeyi, dokuz nokta kapiller glukoz ölçümü aç s ndan karfl laflt r lm flt r. Bafllang çta A1c düzeyleri % 9,27 ve % 9,25 iken 16 hafta sonunda SC tedavi grubunda A1c düzeyi % 0,84 daha düflük (p 0,002) bulundu u ve kapiller ölçümler aç s ndan SC tedavisinde istatistiksel olarak anlaml olmamakla beraber daha fazla iyileflme sa land bildirilmifltir (5). Diyabet hastalar nda normogliseminin sa lanamamas na ba l olarak kendini iyi hissedememe durumu, tedavi baflar s zl n n oluflturdu u psikolojik sorunlar ve diyabet komplikasyonlar na ba l olarak yaflam n zorlaflmas, tedavi memnuniyetini etkileyen faktörlerdir. Altm fl iki farkl klinikte 1261 hastada Y E ve SC tedavileri karfl laflt r lm fl ve SC tedavisi, diyet k s tlamas, günlük yaflam ve hipoglisemiden etkilenme ile ilgili parametrelerde yaflam kalitesi aç s ndan anlaml olarak daha üstün bulunmufltur (6). Di er bir çal flmada ise SC tedavisi diyet k s tlamas, serbest zamandaki fleksibilite, fiziksel s k nt, günlük yaflam mücadelesi ve toplam yaflam kalitesi skorlar nda Y E tedavisine göre anlaml olarak daha üstün bulunmufltur (7). Çal flmam zda sürekli cilt alt insülin infüzyon (SC ) tedavisi kullanmakta olan tip 1 diyabetik hastalarda tedavi etkinli i ve memnuniyetinin de erlendirilmesi ve çoklu enjeksiyon tedavisi kullanmakta olan hastalarla karfl laflt r lmas planlanm flt r. Gereç ve Yöntem Retrospektif olarak 2005-2008 y llar aras nda Uluda Üniversitesi T p Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal poliklini inde takip edilen tip 1 diyabet hastalar na ait dosyalar taranarak verilerine ulafl labilen ve telefonla irtibat sa lanabilen 50 hasta çal flmaya dâhil edildi. Hastalar n demografik özellikleri ve glisemik kontrol verileri hasta dosyalar ndan elde edildi. Hastalar SC kullanan ve Y E ile takip edilen hastalar olmak üzere iki grup fleklinde s n fland r ld. En az 1 y ldan beri SC kullanan hastalar birinci grupta yer al rken daha k sa süreli SC tedavisi gören hastalar çal flmaya dâhil edilmedi. SC kullanan hastalar n tedaviye bafllamadan önceki HbA1c de erleri ile tüm hastalar n 1 y l önce ve son 3 ay içinde ölçülmüfl olan HbA1c düzeyleri kaydedildi. Hastalara e itim durumu, medeni durum, gelir durumu, haftal k çal flma süresi, diyet ve egzersiz uyumu, hipoglisemik olay geliflim s kl, evde kan glikoz izlem s kl ve tedavi memnuniyetinin belirlenmesi için haz r sorulardan oluflan bir anket formu kullan ld. SC kullanan hastalara ayr ca Y E ald klar dönemle karfl laflt rma yapmalar amac ile Y E tedavisine göre memnuniyet?, Hipoglisemilerde azalma?, Glisemi dalgalanmalar nda azalma?, Pompa tedavisi sonras nda kilo art fl?, Ö ünlerde serbestlik?, Yaflam tarz nda serbestlik? sorular na evet veya hay r fleklinde cevap vermeleri istendi. Hipoglisemik olaylar minör (a zdan besin al m ile düzelen ve baflka birinin yard m n gerektirmeyen) ve majör (baflka birinin yard m n veya hastaneye baflvurmay gerektiren) olmak üzere iki ayr flekilde tan mland. Evde kan fleker ölçüm s kl günde 3 veya daha fazla ve günde 3 ten az olacak flekilde belirlendi. Diyet uyumu, egzersiz uyumu ve tedavi memnuniyeti hastalar n verdi i cevaplara göre iyi ve kötü olarak grupland r ld. Hastalar n gelir durumlar ayl k kazançlar <1000 TL ve >1000 TL olacak flekilde s n fland r ld. Hastalar n vücut a rl klar kendi beyanlar na göre kaydedildi.
82 Cander ve ark. Cilt Alt nsülin nfüzyon Tedavisinin Tip 1 Diyabetik Hastalarda Tedavi Etkinli i Turk Jem 2010; 14: 80-4 statiksel analiz için SPSS 17 program kullan ld. Verilere iliflkin ortalama de erler için Frequencies ve Means analizleri al n rken, grup karfl laflt rmalar nda verilerin normal da l m testlerinde parametrik verilere uymamas nedeniyle non parametrik testlerden Mann Whitney U testi ve Chi-Square testi kullan ld. HbA1c de erleri ile korelâsyon analizleri için Spierman s correlation coefficient analizi kullan ld. Ortalamalar standart sapmalarla beraber incelendi. P< 0,05 de eri istatistiksel olarak anlaml kabul edildi. Bulgular Toplam 50 hastan n 27 si SC (grup1; yafl ort. 33,3±9,3, 19/27 K), 23 ü Y E (grup2; yafl ort. 33,2±9,1, 11/23 K) gruplar na dâhil edildi. Hastalara ait demografik özellikler tablo 1 de özetlenmifltir. Her iki gurup karfl laflt r ld nda yafl, cinsiyet, beden kitle indeksi, medeni durum, e itim düzeyi, çal flma düzeni aç s ndan anlaml fark tespit edilmedi. SC grubunda ayl k geliri yüksek olanlar Y E grubuna göre anlaml olarak daha fazlayd (s ras yla %59,3 ve %26,1, p 0,039). Hastalar n tedavi uyumu ile ilgili sorgulamalar ndan elde edilen veriler incelendi inde evde 3 ve daha fazla kan flekeri izlemi yapan hasta oran SC grubunda %40,7, Y E grubunda %13,0 bulundu ve istatistiksel testlerde bu fark anlaml bulundu (Tablo 2). Diyet ve egzersiz uyumu aç s ndan iki grup aras nda istatistiksel anlaml fark bulunmad, ancak diyet uyumu iyi olan hasta oran SC grubunda daha yüksekti. Her iki grup hastalar na flu anda almakta oldu unuz tedavinizden memnun musunuz? fleklinde sorulan soruya 1.grup hastalar %88,9, ikinci grup hastalar %56,5 oran nda evet cevab verdi. Hastalar n tedavi sonuçlar na iliflkin veriler tablo 3 te özetlenmifltir. Tüm hastalar n ortalama diyabet süresi 14,7 y l olarak bulundu. SC grubunda diyabet tan süresi 12,7, Y E grubunda ise 17,0 y ld (p: 0,024). HbA1c ortalamalar tüm hastalar, SC ve Y E gruplar nda s ras yla %8,38, %8,40, %8,36 olarak bulundu ve istatiksel fark tespit edilmedi. SC kullanan hastalar n insülin enjeksiyonu uygulan rken son HbA1c de eri ortalamalar %9,19 olarak bulundu. Buna göre SC tedavisine geçtikten sonra hastalar n HbA1c ortalamalar nda Tablo 1. Hastalara ait demografik özellikler SC Y E p n 27 23 Yafl (y l) 33,3±9,3 33,2±9,1,899 Cinsiyet (E/K) 8/19 12/11,183 Evli olan oran % 70,4 52,2,304 Yüksekokul mezunu % 48,1 39,1,758 Ayl k gelir>1000 TL % 59,3 26,1,039 Düzenli çal flan hasta % 48,1 43,5,216 Düzensiz çal flan/ 51,9 56,5,216 serbest/ö renci % Tablo 2. Hastalar n tedaviye uyum kriterleri ile ilgili verileri SC Y E p n 27 23 Evde günde 3 ten fazla 40,7 13,0,030 KfiT yapan hasta % Diyet uyumu iyi olan hasta % 37,0 21,7,386 Egzersiz uyumu iyi olan hasta % 44,4 43,5 1,000 Tedavi memnuniyeti iyi olan hasta % 88,9 56,5,023 % 0,79 luk bir iyileflme oldu u tespit edildi. Günlük toplam insülin kullan m tüm hastalarda ortalama 50,7 Ü/gün, SC grubunda 45,2 Ü/gün ve Y E grubunda 57,1 Ü/gün olarak tespit edildi (p: 0,021). Son bir y ll k kilo art fl, haftal k minör hipoglisemi s kl, y ll k majör hipoglisemi s kl aç s ndan iki grup aras nda istatistiksel fark saptanmad, ancak hipoglisemi s kl SC grubunda daha düflük olarak tespit edildi (Tablo 3). Tüm hastalarda son bir y lda HbA1c düflüflü ve son HbA1c de erleri ile hastalar n tedavi uyumu bilgileri ve tedavilerine iliflkin veriler aras nda korelasyon olup olmad araflt r ld (Tablo 4). Buna göre son HbA1c de eri ile evde KfiT s kl aras nda zay f olmakla beraber anlaml negatif korelasyon (R: -0,374, p: 0,010) ve gelir durumu ile ayn flekilde anlaml olmakla beraber zay f negatif korelasyon (R: -0,361, p: 0,013) tespit edildi. Ayr ca hastalar n son bir y ldaki kilo art fl ile HbA1c de eri aras nda da negatif korelasyon (R: -0,376, p: 0,009) mevcuttu. Beden kitle indeksi düflük olan hastalarda da HbA1c daha düflük olacak flekilde bir korelasyon olmakla beraber bu iliflki istatiksel olarak anlaml de ildi (R: -0,284, p: 0,053). Son bir y ldaki HbA1c düflüflü ile di er veriler aras nda ise istatistiksel anlam olan korelasyon mevcut de ildi. SC kullanan hastalar n %96,3 ü önceki tedaviye göre flu anda ald tedaviden memnun oldu unu ifade ederken hastalar n %88,9 u daha az hipoglisemi yaflad n, glisemik dalgalanman n daha az oldu unu ve önceki tedavi dönemi ile karfl laflt r ld nda Tablo 3. Tedavi sonuçlar na iliflkin de erlendirmeler Toplam SC Y E p n 50 27 23 Diyabet tan süresi 14,7±7,3 12,7±7,6 17,0±6,2,024 HbA1c (Son) % 8,38±1,39 8,40±1,17 8,36±1,64,856 HbA1c (SC tedavisi 9,19±2,23 öncesi) % SC tedavi süresi (y l) 1,66±1,10 Y E tedavi süresi (y l) 11,82±7,01 9,81±6,87 14,17±6,55,028 Günlük toplam 50,7±20,0 45,2±18,4 57,1±20,4,021 insülin dozu (ünite) VK (kg/m 2 ) 23,3±3,3 23,1±3,1 23,5±3,5,640 Kilo art fl (son bir y lda) (kg) 1,5±4,4 1,59±2,64 1,56±6,02,940 Haftal k minör 2,16±2,07 1,62±1,24 2,78±2,64,120 hipoglisemi s kl Y ll k major 0,88±2,60 0,59±2,04 1,21±3,16,065 hipoglisemi s kl Tablo 4. Hastalar n son HbA1c de erleri ile tedavi uyumu ve tedavi baflar s ile ilgili de erler aras ndaki korelasyon A1c ile korelasyon r P Evde KfiT -,374 0,010 Diyet uyumu +,060 0,690 Egzersiz uyumu -,238 0,108 Tedavi memnuniyeti -,004 0,981 E itim -,053 0,724 Medeni durum +,189 0,204 Gelir durumu -,361 0,013 Yafl -,088 0,554 Diyabet süresi +,046 0,757 nsülin dozu -,138 0,353 BMI -,284 0,053 Son bir y lda kilo art fl -,376 0,009
Cander ve ark. Turk Jem 2010; 14: 80-4 Cilt Alt nsülin nfüzyon Tedavisinin Tip 1 Diyabetik Hastalarda Tedavi Etkinli i 83 yaflam serbestli inin daha fazla oldu unu belirtti. Ayr ca hastalar n %77,8 i ö ün serbestli inin daha iyi oldu unu ve %59,3 ü de kilo art fl n n daha az oldu unu belirtti. Tart flma Tip 1 diyabet tedavisinde SC yöntemi ile yap lan yo un insülin tedavisinin çoklu enjeksiyon tedavisine göre daha iyi glisemik kontrol sa lad (8-11), hipoglisemi oran nda azalma sa lad (9,11,12), kilo art fl nda kullan lan insülin miktar n n azalmas na ba l olarak s n rlama sa lad (13) ve yaflam kalitesini artt rd (14-16), yap lan bir çok çal flmada gösterilmifltir. Bununla birlikte bu tedavi için uygun adaylar motivasyonu ve hastal ile ilgili bilinç düzeyi yüksek olan, hastal n kontrol etme yetene i iyi durumda olan hastalard r ve bu faktörler tedavinin baflar s n çok fazla etkilemektedir. Bode ve arkadafllar n n yapt çal flmada SC tedavisine geçmeden önce %9,64 olan HbA1c ortalama de erinin %8,24 e düfltü ü (8), Chantaleu ve arkadafllar n n yapt çal flmada %7,6 dan %7,1 e düfltü ü (9), Rodrigues ve arkadafllar n n yapt çal flmada %9,6 dan %8,3 e düfltü ü (10) gösterilmifltir. Çal flmalar n ço unda tip 1 diyabet hastalar nda SC tedavisine geçildikten sonra HbA1c de erlerinde %0,5-1,4 aras nda düflme görülmüfltür. Bu çal flmalarda evde yap lan kapiller kan fleker ölçüm de erlerinde de düflüfl oldu u gösterilmifltir. Çal flmam zda SC tedavisi öncesinde %9,19 olan HbA1c ortalama de eri %8,40 e düflmektedir ve bu bulgu literatür bilgileri ile uyumludur. Son HbA1c de erlerine bak ld nda her iki gruba ait ortalama de erler benzer oranda bulunmufltur, ancak SC tedavisi bafllanan hastalar n önceki glisemik kontrollerinin daha kötü oldu u düflünülürse bu durum glisemik kontrol üzerinde SC tedavisinin Y E ne göre daha baflar l oldu u de erlendirmesi ile çeliflmemektedir. Y E grubunda, SC tedavi süreleri ile karfl laflt - r labilir uygun HbA1c de erleri mevcut olmad ndan iki grup aras ndaki HbA1c de ifliklikleri çal flmam zda karfl laflt r lamam flt r, ancak son bir y ldaki de iflim incelendi inde iki grup aras nda fark saptanmam flt r. HbA1c de iflimlerinin karfl laflt r lmam fl olmas çal flmam z n retrospektif olma özelli inden kaynaklanmaktad r ve çal flmam z n olumsuz say labilecek bir özelli idir. SC tedavisinin glisemik kontrol üzerine etkisinin incelendi i çal flmalarda hipoglisemi s kl nda belirgin azalma gösterilmifltir. Tablo 5. SC kullan m endikasyonlar 1- Yeterli glisemik kontrol sa lanamamas A1c yüksekli i; > %7 Dawn fenomeni (AKfi > 140 160) Günler aras nda glisemi düzeylerindeki de ifliklikler 2- Hipoglisemi Hipoglisemi semptomlar n n hasta taraf ndan hissedilmemesi fiiddetli hipoglisemiler (kendi bafl na karbonhidrat al m ile düzelmeyen) 3- Yaflam tarz nda fleksibilite gereksinimi Vardiyal çal flma, ifl seyyah, güvenlikle ilgili ifller v.b. Günlük aktivitenin de iflkenli i (Egzersiz; sporcular, atletler v.b.) 4- Gebelik veya planlanan gebelik öncesi dönem 5- Düflük insülin gereksinimi; < 20 ü/gün 6- Gastroparezi 7- Çocuk hastalarda k sa sürelerde doz ayarlanmas gereksinimi 8- Günler aras nda insülin gereksiniminde de iflkenlik; örn. menstruasyon durumu Hipoglisemilerdeki azalma Y E ne göre ortalama %70 civar nda bildirilmektedir (17). Çal flmam zda hastalar n SC öncesi hipoglisemi s kl ile ilgili veri bulunmamaktad r, ancak iki grup karfl laflt r ld nda haftal k minör hipoglisemi s kl %42 oran nda daha düflük (1,62, 2,78), y ll k majör hipoglisemi s kl ise SC grubunda %52 oran nda daha düflük (0,59, 1,21) bulunmufltur. Çal flmam zda her iki grupta beden kitle endeksi verileri benzer oranda bulunmufltur ve son bir y lda kilo art fl na bak ld nda her iki gruptaki ortalama de erler benzer (1,59, 1,56) bulunmufltur. Ancak hastalar m z n SC tedavisine geçmeden önceki kilo verileri dosyadan bulunamam fl olup son bir y ldaki kilo art fllar da hastalar n kendi ifadeleri ile elde edilmifltir. Yaflam kalitesi anketleri ile ilgili veriler çal flmam zda bulunmamakla beraber hastalara tedavi memnuniyeti ile ilgili olarak sorulan genel sorulara SCII kullanan hastalar m z n yüksek oranda olumlu yan t verdikleri görülmüfltür. Hipoglisemi s kl nda ve enjeksiyon say s nda azalma ile beraber glisemik kontroldeki iyileflme olas l kla bu memnuniyetteki önemli faktörlerdir. Motivasyon ve tedavi uyumu tüm diyabet hastalar nda glisemik kontrolü olumlu etkilemektedir. Çal flmam zda evde kan fleker ölçüm s kl art fl, gelir durumu ve son bir y ldaki kilo art fl ile HbA1c de erleri aras nda negatif korelâsyon saptanm flt r. Evde daha çok say da kan flekeri izlemi yapan ve gelir düzeyi daha iyi olan hastalarda HbA1c düzeylerinin daha düflük oldu u sonucuna var ld. Evde kan fleker ölçüm s kl hasta motivasyonunu gösterebilecek bir parametredir, gelir durumundaki üstünlük ise motivasyon ve tedavi uyumunu gelifltirmeye olanak sa layabilecek bir durumdur ve bu aç dan bak ld nda bizim çal flmam zda ald m z sonuçlarla uyum faktörlerinin glisemik kontrolde önemli rol oynad n söyleyebiliriz. Kilo al m na ait veriler hastalar n beyanlar na göre kaydedilmifltir. Bu nedenle kilo al m ve HbA1c düflüflü aras ndaki negatif korelasyon güvenilir de ildir. Bununla beraber bu hastalarda daha iyi glisemik kontrol ile iliflkili olarak görülebilen hipoglisemiler ve buna ba l olarak afl r beslenmenin bir sonucu olarak ta de erlendirilebilir. Diyet uyumu aç s ndan HbA1c ile korelâsyon saptanmam fl olmas na karfl n anketimizde bu sorgulama da subjektif olarak yap lm fl ve hastan n ifadesine göre s n flama yap lm flt r. Sonuç Bu sonuçlar SC tedavisinin çoklu enjeksiyon tedavisi alanlara k yasla seçilmifl tip 1 diyabetik hastalarda yan etkisi düflük ve tedavi memnuniyeti daha yüksek bir yöntem oldu unu ve glisemik kontrolü iyilefltirmede etkili oldu unu düflündürmekte olup, evde kan glikoz izlem s kl, hastalar n gelir düzeylerinin HbA1c kontrolünde önemli faktörler oldu unu göstermektedir. Kaynaklar 1. The Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) Research Group. The effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of long-term complications in insulin-dependent diabetes mellitus. New Engl J Med 1993;329:977-86. 2. Cander S, mamo lu fi. nsülin pompas ve yeni insülinlerle tedavi. Diyabet Forumu 2008;4:1-12. 3. Tuncel E, Selimo lu H. Alternatif nsülin Uygulama Yollar. Türkiye Klinikleri J Int Med Sci 2007;3:27-37. 4. Ercan T, fiazi mamo lu R, Ali F. Özkalemkafl, Erdinç E, Ayhan A. Comparison of Metabolic Effects of Continuous Subcutaneous nsulin nfusion Treatment With Conventional nsulin Treatment in Type I diabetes Mellitus. Turkish Journal of Endocrinology 1997;1:18-23.
84 Cander ve ark. Cilt Alt nsülin nfüzyon Tedavisinin Tip 1 Diyabetik Hastalarda Tedavi Etkinli i Turk Jem 2010; 14: 80-4 5. JH DeVries, FJ Snoek, PJ Kostense, N Masurel, RJ Heine. On behalf of the Dutch Insulin Pump Study Group. A Randomized Trial of Continuous Subcutaneous Insulin Infusion and Intensive Injection Therapy in Type 1 Diabetes for Patients With Long- Standing Poor Glycemic Control. Diabetes Care 2002;25:2074-80. 6. E Quality1 Study Group-Evaluation of QUALITY of Life and Costs in Diabetes Type 1, Nicolucci A, Maione A, Franciosi M, Amoretti R, Busetto E, Capani F, Bruttomesso D, Di Bartolo P, Girelli A, Leonetti F, Morviducci L, Ponzi P, Vitacolonna E. Quality of life and treatment satisfaction in adults with Type 1 diabetes: a comparison between continuous subcutaneous insulin infusion and multiple daily injections. Diabetes UK. Diabetic Med 2008;25:213-20. 7. Scheidegger U, Allemann S, Scheidegger K, Diem P. Continuous subcutaneous insulin infusion therapy: effects on quality of life. Swiss Med Wkly 2007;137:476-82. 8. Bode BW, Sabbah HT, Gross TM, Fredrickson LP, Davidson PC. Diabetes management in the new millennium using insulin pump therapy. Diabetes Metab Res Rev 2002;18:14-20. 9. Chantelau E, Spraul M, Mühlhauser I, Gause R, Berger M. Long-term safety, efficacy and side-effects of continuous subcutaneous insulin i nfusion treatment for type I (insulin-dependent) diabetes mellitus: a one centre experience. Diabetologia 1989;32:421-6. 10. Rodrigues IA, Reid HA, Ismail K, Amiel SA. Indications and efficacy of continuous subcutaneous insulin infusion (CSII) therapy in Type 1 diabetes mellitus: a clinical audit in a specialist service. Diabetes UK. Diabetic Med 2005;22:842-9. 11. Linkeschova R, Raoul M, Bott U, Berger M, Spraul M. Less severe hypoglycaemia, better metabolic control, and improved quality of life in Type 1 diabetes mellitus with continuous subcutaneous insulin infusion (CSII) therapy; an observational study of 100 consecutive patients followed for a mean of 2 years. Diabetes UK. Diabetic Med 2002;19:746-51. 12. Boland EA, Grey M, Oesterle A, Fredrickson L, Tamborlane WV. A new way to lower risk of severe hypoglycemia, improve metabolic control, and enhance coping in adolescents with type 1 diabetes. Diabetes Care 1999;22:1779-84. 13. Bode B, Steed D, Davidson P. Determinants of glycemic control in insulin pump therapy. Diabetes 1997;46:143. 14. McMahon SK, Airey FL, Marangou DA, McElwee KJ, Carne CL, Clarey AJ, Davis EA, Jones TW. Insulin pump therapy in children and adolescents: improvements in key parameters of diabetes management including quality of life. Diabetes UK. Diabetic Med 2004;22:92-6. 15. Scheidegger U, Allemann S, Scheidegger K, Diem P. Continuous subcutaneous insulin infusion therapy: effects on quality of life. Swiss Med Wkly 2007;137:476-82. 16. Hoogma RP, Spijker AJ, van Doorn-Scheele M ve ark. Quality of life and metabolic control in patients with diabetes mellitus type 1 treated by continuous subcutaneous insulin infusion or multiple daily insulin injections. Neth J Med 2004; 62: 383-7. 17. Pickup JC, Renard E. Long-Acting Insulin Analogs Versus Insulin Pump Therapy for the Treatment of Type 1 and Type 2 Diabetes. Diabetes Care 2008;31:140-5.