ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KUZEY KIBRIS KAMPUSU ÇALIŞMA YAŞAMI ARAŞTIRMASI SONUÇ RAPORU HAZIRAN 2015

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KUZEY KIBRIS KAMPUSU ÇALIŞMA YAŞAMI ARAŞTIRMASI SONUÇ RAPORU HAZIRAN 2015

Çalışma Ekibi Prof. Dr. Nebi Sümer, Psikoloji Programı Aysel Arifoğlu Günsel, İnsan Kaynakları Müdürlüğü Dr. Eda Sun Selışık, Öğrenci Gelişim ve Psikolojik Danışma Merkezi Deniz Mat Artun, Kurumsal Gelişim ve Destek Ofisi Barış Sezen, Bilişim Teknolojileri Müdürlüğü - 2 -

1. GİRİŞ ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu Çalışma Yaşamı Araştırması anketi ODTÜ KKK bünyesinde çalışan bütün idari ve akademik personelin çalışma koşullarını değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. 113 sorudan oluşan, bütün hizmetlerde memnuniyet düzeyi, iş doyumu, kuruma bağlılık, kurum iklimi, kurum içi iletişim, mobbing ve benzeri konuları içeren kapsamlı bir anket formu tüm ODTÜ KKK çalışanlarına uygulanmıştır. Anket, tüm idari ve tam zamanlı akademik personele İngilizce ve Türkçe paralel form hazırlanarak çevirimiçi uygulanmıştır. Anket 272 kişiye gönderilmiştir. Bunlardan 222 si anket bağlantısına giriş yapmış; 210 kullanıcı anketi cevaplamaya başlamış, ancak 159 kişi anketi tamamlamıştır. Bu oran, % 58 lik bir katılım (cevap) oranına tekabül etmektedir ve bu oran temsiliyet bakımından oldukça iyi bir göstergedir ve kurumu temsil etmektedir. Anketin son 15 maddesi demografik özelliklere yönelik sorulardan oluşmaktadır. Ankete katılanların yaş, cinsiyet, fiili çalışma süresi ve çalışma statüsüne ilişkin bilgiler Tablo 1 ile 3 arasında sunulmaktadır. Katılımcıların % 43 ü kadındır. % 49 u akademik, %51 i idari çalışandır. % 27 si Mühendislik Bilimleri programına bağlı, %33 ü Sosyal Bilimler programına bağlı, % 40 ı Yabancı Diller Okulu na bağlı çalışmaktadır. Katılımcıların %2 si 1-24; %42 si 25-34; %29 u 35-44; %14 ü 45-54 ve %13 ü 55 yaş ve üzeri yaş aralığına girmektedir. Tablo 1 Ankete katılanların cinsiyet, yaş ve fiili çalışma süresine göre dağılımları personel personel 1. Cinsiyetiniz Kadın 48 44 52 Erkek 52 56 48 2. Yaşınız 1-24 2 2 1 25-34 42 29 54 35-44 29 36 22 45-54 14 18 11 55 ve üstü 13 15 12 3. ODTÜ de fiili çalışma süreniz (yıl): 5 ve daha az 42 47 37 6-10 58 53 63 ve akademik personelin ayrıntılı dağılımı Tablo 2 ve 3 te gösterilmiştir. 3

Tablo 2 Personel (Ankete katılan toplam idari personel sayısı: 77) Ünvan Müdür 14 Koordinatör/Şef 1 Ofis/TesisYöneticisi 5 Başhekim 1 Uzman Hekim 1 Pratisyen Hekim 1 Uzman Yardımcısı 14 Kıdemli Görevli 11 Görevli Personel 30 22 Tablo 3 Personel (Ankete katılan toplam Öğretim üyesi sayısı: 75) Ünvan Profesör 10 Doçent 7 Yrd. Doçent 29 Öğretim Görevlisi Dr. 11 Öğretim Görevlisi 26 Okutman 16 Öğretim Yardımcısı 1 4

2. ODTÜ KUZEY KIBRIS KAMPUSU ÇALIŞMA YAŞAMI ARAŞTIRMA ANKETİ BULGULARI ÖZETİ Çalışma yaşamı araştırması anketinde kullanılan sorular, literatürde Likert ölçeği olarak bilinen bir teknikle uygulanmıştır. Anketin 1-25. maddelerinde çalışanların spor, sağlık, lojman, vb. alanlarda sunulan olanaklara dair memnuniyet düzeylerini ölçmek amacı ile sorular yöneltilmiştir. Çalışanlardan bu listede yer alan olanaklardan ne derecede memnun oldukları 1 = Hiç memnun değilim ile 4 = Çok memnunum arasında değişen bir ölçek üzerinde işaretlemeleri istenmiştir (bkz. Tablo 4).Aynı zamanda İlgim/Bilgim yok seçeneği sunularak ilgili hizmetten yararlanmayanların boş bırakmasına izin verilmiştir. Bu nedenle, sorulardaki katılımcı sayısı (N) farklılaşmaktadır. Anketin 26-90. maddelerinde çalışanların kurum içi iletişim, amirler ve amirlerle ilişkiler, fiziksel çevre, motive edici faktörler, iş tatmini gibi konulardaki görüş ve kanaatleri anlaşılmaya çalışılmış; çalışanların soru formunda yer alan ifadelere katılım düzeyleri ise 1 = Hiç katılmıyorum ile 4 = Tamamen katılıyorum arasında değişen bir ölçek etrafında değerlendirmeye tabi tutulmuştur (bkz. Tablo 5). Anketin 91-96. maddelerinde ise katılımcılardan işyerinde karşılaşılabilecek durumları 1=Hiçbir zaman ile 4=Hemen hemen her gün arasında değişen bir ölçek üzerinde belirtmeleri istenmiştir (bkz. Tablo 6). Bu bölümde, nesnel ölçüm ilkeleri gereği, belirlenen soru ya da tanımlara katılıp/katılmama durumunu yansız olarak incelemek amacı ile anketteki soruların bir bölümü olumlu (pozitif), diğer bölümü ise olumsuz şekilde (negatif) ifade edilmiştir. Veri toplama sürecinde olduğu gibi, veri değerlendirme sürecinde de bazı seçeneklerin, olumlu olma durumunda en yüksek değer olan 4 değerini almaları istenmektedir. Diğer taraftan, negatif kurgu içeren bazı soru seçeneklerinin ise aynı amaca yönelik olarak ters kodlama içermesi sağlanarak verilen cevapları olumlu bir düzeye getirilmişlerdir. Elde edilen veriler, ayrıntılı olarak önce frekans dağılımları bakımından betimleyici istatistikler kullanılarak incelenmiştir. Daha sonra, idari-akademik personel, cinsiyet, ve üç temel akademik program bakımından tek tek maddelerde ve faktör analiziyle oluşturulan temel değişkenlerde olası farklılıklar incelenmiştir. Sunulan olanaklara yönelik olarak, memnuniyetin düşük olduğu alanların tespitinde, katılımcıların %50 ya da fazlasının Hiç memnun değilim ya da Memnun değilim seçeneklerini işaretlemiş olmaları; memnuniyetin yüksek olduğu alanların tespitinde ise katılımcıların en az %70 inin Çok memnunum ya da Memnunum seçeneklerini işaretlemiş olmaları kriter olarak kullanılmıştır. Diğer bir deyişle, cevap veren kişilerin yarısının (ya da 5

daha fazla bir bölümünün) memnun olmadığını ifade ettiği olanaklar, Üniversite yaşamını iyileştirme çabalarında öncelikli olarak geliştirilmesi gereken alanlar olarak belirlenmiştir. Katılımcıların en az %70 inin memnuniyet ifade ettiği olanakların ise görece başarılı olarak sunulan hizmetleri temsil ettiği düşünülmüştür. Tablo 1 de 25 alt alanda memnuniyet değerlendirilmesi yüzde olarak hem toplam hem de akademik-idari ayrımı dikkate alınarak sunulmuştur. ve idari personel arasında p<.05 ve üzerinde anlamlı farklılık bulunan alanlar * ile gösterilmiştir. Birinci kolon, yüzde cinsinden memnuniyet düzeyini,ikinci kolon ise memnuniyetsizlik oranlarını yansıtmaktadır. Tablo 4 de görüldüğü gibi ODTÜ KKK personelinin % 70 in üzerinde ortalamayla verilen hizmetlerin çoğundan (25 alandan 16 sında) memnundur. Buna karşın 3 alandan, ulaşım, tabldot yemek ve 1. yurt kantininden, ise ODTÜ KKK personeli memnun değildir. Diğer hizmetler ise memnuniyet düzeyi düşük olmamakla birlikte gelişime açık alanlar olarak değerlendirilebilir. Özetle, ODTÜ KKK personeli 25 hizmet alanından 15 inden memnun olduğu, 3 ünden memnun olmadığı, geriye kalan 7 sinin ise sınırda memnuniyet düzeyiyle gelişime açık olduğu görülmektedir. Örneğin, yüzde 90 üzerinde oran ile en yüksek memnun olunan alanlar, Kütüphane Hizmetleri, Kampus içi gönüllü aktiviteler, Öğrenci ve akademik personel ilişkisidir. Örneğin, yüzde 50 altında oran ile memnun olunmayan alanlar,ulaşım Hizmetleri, Tabldot Yemek Salonu, 1. Yurt Kantinidir. birimler arasında da ulaşım hizmetler, ve tabldot yemek salonunda anlamlı fark gözlenmiştir. Yabancı Diller Okulu nda çalışan akademik personelin ulaşım hizmetlerinden memnuniyeti en düşük düzeydedir (1.60/4) ve sosyal birimlerde çalışanlardan (2.5/4) anlamlı olarak farklıdır. Benzer örüntü tabldotta da görülmektedir. Diğer yüzde oranları için lütfen Tablo 1 e bakınız. Bazı sorularda, örneğin sosyal tesisler, kreş ve lojman alanlarında İlgim/Bilgim yok seçeneğini işaretleyenlerin sayısı oldukça yüksektir. Bu nedenle, tabloda en son kolondaki katılımcı sayısından da görüleceği gibi bu alanlarda değerlendirmeler görece daha az katılımcı üzerinden yapılmıştır. Tabloda görüldüğü gibi memnuniyet düzeyi bakımından idari ve akademik personel büyük oranda benzeşmektedir. 25 alt alandan sadece beşinde (Spor hizmetleri, sağlık hizmetleri, üniversitenin kampus dışı topluma katkısı, öğrenci ve idari personel ilişkisi, Mesleki gelişim fırsatları) idari ve akademik personel arasında istatistiksel bakımdan anlamlı farklılık gözlemlenmiştir. Tabloda verilen yüzdelerden görüldüğü gibi, bütün bu alanlarda idari personelin memnuniyet düzeyi akademik personelden daha yüksektir. 6

Kişi Sayısı Tablo 4 ODTÜ KKK da sunulan olanaklardan memnuniyet düzeyine ait bilgiler Çok memnunum Memnunum Hiç memnun değilim Memnun değilim 1. Spor Hizmetleri* 87 81 90 13 19 10 113 2. Sağlık Hizmetleri* 72 56 84 28 44 16 149 3. Lojman Hizmetleri 79 80 74 21 20 26 98 4. Ulaşım Hizmetleri 29 24 33 71 76 67 96 5. Yuva ve anaokulu 51 45 56 49 55 44 35 6. Kütüphane Hizmetleri 97 95 100 3 5 0 147 7. Bilgi İşlem Hizmetleri 72 69 77 28 31 23 164 8. Misafirhane Hizmetleri 87 87 85 13 13 15 55 9. Tabldot Yemek Salonu 49 41 55 51 59 45 112 10. Alakart Yemek Salonu 57 54 63 43 46 37 120 11. Merkez Kantin (Pastane) 58 51 62 42 49 38 116 12. Yabancı Diller Okulu Kantini 82 80 88 18 20 12 83 13. 1. Yurt Kantini 46 31 55 54 69 45 41 14. 2. Yurt Kantini 59 43 67 41 57 33 39 15. 3. Yurt Kantini 87 89 87 13 11 13 104 7

16. MARDO 87 91 86 13 9 14 140 17. Kampus içi gönüllü aktiviteler 93 90 97 7 10 3 139 18. Kampus içi sosyal etkinlikler (Birlikte Olalım vb.) 79 79 76 21 21 24 137 19. Kültürel Etkinlikler 82 82 80 18 18 20 141 20. Entelektüel aktiviteler 78 70 85 22 30 15 142 21. Üniversitenin kampus dışı topluma katkısı* 61 44 77 39 56 23 143 22. Öğrenci ve idari personel ilişkisi* 74 55 85 26 45 15 116 23. Öğrenci ve akademik personel ilişkisi 91 89 96 9 11 4 110 24. ve akademik personel ilişkisi 73 64 79 27 36 21 161 25. Mesleki gelişim fırsatları* 54 34 74 46 66 26 158 Not: Koyu olarak yazılan rakamlar memnuniyet düzeyinin %70 ve üstü olduğu; altı çizili olan rakamlar memnuniyetin %50 den az olduğu konuları belirtmektedir.yanında * bulunan maddelerde idari ve akademik personel arasında istatistiksel olarak (en az p<0.05) anlamlı farklılık vardır. DİĞER MEMNUNİYET SORULARININ ANALİZİ Hizmet alanları dışındaki sorularda önce madde bazında analizler yapılmış, hem genel memnuniyet oranları hem de alt gruplara göre (idari-akademik, cinsiyet, görev süresi,temel bölüm) analizler yapılmıştır. Ayrıca, daha önce Ankara Kampusu ndaki yöntem izlenerek ayrıntılı faktör analizleri yapılmış ve sorular faktörler içerisinde gruplandırılarak analiz edilmiştir. Yapılan iş, amirler, yönetim ve çalışma koşullarına yönelik tutumların değerlendirildiği sorularda (23-72), katılımcıların %50 veya daha büyük bir kısmının Hiç katılmıyorum ya da Katılmıyorum seçeneklerini işaretlediği konular (örn. Üniversite üst yönetimine her zaman kolay bir şekilde ulaşabilirim ), daha fazla irdelenmesi gereken alanlar olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların en az %70 inin Tamamen katılıyorum ya da Katılıyorum seçeneklerini 8

Kişi Sayısı işaretlediği konular ise (örn. Görev, sorumluluk ve yetki alanımı net olarak biliyorum ), tatmin düzeyinin görece yüksek olduğu alanlar olarak yorumlanmıştır. Tablo 4 te olduğu gibi çalışanların iş ortamına, yöneticilere, kurum içi iletişime ilişkin sorulan sorulara verdiklere cevaplar da yukarıdaki gibi memnuniyet bakımından % 70 ve üzeri, memnuniyetsizlik bakımından da % 50 ve altı dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Tablo 5 Çalışanların iş ve iş ortamına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi Tamamen katılıyorum Katılıyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum İlgim / Bilgim yok 26. İşimde başka insanlar için yararlı bir şeyler yaptığımı düşünüyorum. 88 82 93 12 18 7 163 27. ODTÜ KKK deki sosyal ilişkilerden memnunum. 72 69 74 28 31 26 163 28. *Fiziksel çalışma koşullarından memnun değilim. 26 19 35 74 81 65 163 29. *Çalışanlar birbirleri ile işbirliği yapma konusunda isteksiz davranırlar. 41 41 38 59 59 62 163 30. *ODTÜ KKK de iyi işleyen bir görevde ilerleme sistemi yoktur. 61 61 58 39 39 42 163 31. Bu üniversitede iyi yapılan işler her zaman takdir edilir. 42 31 53 58 69 47 163 32. *ODTÜ KKK de görevde yükselme olanaklarımın sınırlı olduğunu düşünüyorum. 71 68 73 29 32 27 163 33. *İşimde yaptıklarımın önemi fark edilmez. 56 63 47 44 37 53 163 34. İşim sıkıcı ve monoton değildir. 76 70 85 24 30 15 163 9

Kişi Sayısı Tamamen katılıyorum Katılıyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum İlgim / Bilgim yok 35. *İşim yoğun ve streslidir. 76 67 84 24 33 16 163 36. 37. ODTÜ KKK de çalışanların sağlığını korumaya yönelik önlemler alınmaktadır. ODTÜ KKK de çalışma koşullarının güvenliğine yönelik önlemler alınmaktadır 76 71 80 24 29 20 161 80 75 84 20 25 16 161 37. İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamaları hakkında bilgi sahibiyim 90 83 97 10 17 3 161 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarını yeterli buluyorum. Kampusta kullanılan Düzeltici Önleyici Faaliyetler ve Ramak Kala formlarını biliyorum. Kampusta kullanılan Düzeltici Önleyici Faaliyetler ve Ramak Kala formlarını yararlı buluyorum. Yeşil Kampus İnisiyatifi'nin uygulamaları hakkında bilgi sahibiyim. Yeşil Kampus İnisiyatifi uygulamalarını yeterli buluyorum. ve idari formları yararlı buluyorum. Tedarik / Satınalma modülünü yararlı buluyorum. Bilgilendirme Sistemi ni (APU) yararlı buluyorum. METU Class sistemini yararlı buluyorum. Benzer kurumlarda görevli meslektaşlarımın ücretleri ile kıyasladığımda kendi ücretimin makul olduğunu düşünüyorum. *İşimle ilgili araç ve gereçleri kullanmakta sorunlar yaşıyorum. 70 67 73 30 33 27 161 80 71 90 20 29 10 161 72 64 79 28 36 21 161 84 88 80 16 12 20 161 66 64 69 34 36 31 161 73 57 87 27 43 13 161 65 48 83 35 52 17 161 83 91 77 17 9 23 161 86 92 78 14 8 22 161 52 52 52 48 48 48 160 27 33 21 73 67 79 157 10

Kişi Sayısı Tamamen katılıyorum Katılıyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum İlgim / Bilgim yok 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. İşimi iyi yapmak için gerekli araç gereçlere sahibim. Kendimi ODTÜ KKK de ailenin bir parçası gibi hissediyorum. Benim için avantajlı da olsa ODTÜ KKK den şu anda ayrılmayı düşünmem. ODTÜ KKK de çalışmaktan gurur duyuyorum. *Çalıştığım birimde işler ekibin ortak çalışması yerine bireysel çabalarla yürüyor. * Bu benim işim değil yaklaşımı birimimde verimsizliğe yol açıyor. Üst yönetim çalışanları ile açık ve güvene dayalı ilişkiler kurmaktadır. Üniversite üst yönetimine her zaman kolay bir şekilde ulaşabilirim. Üst yöneticiler yeni fikir, öneri ve davranışları desteklemektedir. Üst yöneticilerimiz bizi ilgilendiren önemli konularda görüşlerimizi alırlar. Üst yönetimi idari açıdan yeterli ve yetkin buluyorum. Üniversitemizin Kuzey Kıbrıs ta ve Türkiye de saygın bir imajı bulunmaktadır. ODTÜ KKK çalışanlarının toplumda saygı gördüklerini düşünüyorum. Üniversitemizin yurt dışında saygın bir imajı bulunmaktadır. Görev, sorumluluk ve yetki alanımı net olarak biliyorum. *Görev verilirken kimin tarafından yerine getirileceği konusunda belirsizlikler yaşanmaktadır. Yeteneklerimi işimde kullanabildiğimi düşünüyorum. 82 76 87 18 24 13 157 66 56 77 34 44 23 160 67 60 73 33 40 27 160 83 72 93 17 28 7 160 40 49 30 60 51 70 160 26 25 27 74 75 73 160 50 36 64 50 64 36 160 78 70 86 22 30 14 160 54 36 73 46 64 27 160 45 28 60 55 72 40 160 62 44 78 38 56 22 160 91 87 96 9 13 4 160 84 84 84 16 16 16 160 82 73 90 18 27 10 160 77 79 74 23 21 26 160 32 31 35 68 69 65 160 79 77 80 21 23 20 160 11

Kişi Sayısı Tamamen katılıyorum Katılıyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum İlgim / Bilgim yok 66. *Yaptığım iş beni tatmin etmiyor. 40 47 36 60 53 64 160 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. İşimi yaparken kişisel inisiyatif ve yargımı kullanma olanağım vardır. *Üniversitemizde işler belirli bir plandan uzak, günübirlik kararlarla yürüyor. Kampus genel strateji ve politikalarından haberdarım. İlk amirim/yöneticim iş bölümü yaparken hakkaniyetli davranır. İlk amirim/yöneticimle görüşlerimi rahatlıkla paylaşabiliyorum. *İlk amirim/yöneticimin bazı çalışanlara ayrıcalıklar yaptığını düşünüyorum. *İlk amirim/yöneticim çalışanların ne düşündüğünü dikkate almaz. İlk amirim/yöneticim yapılan işi her zaman takdir eder. İlk amirimi/yöneticimi idari açıdan yeterli ve yetkin buluyorum. İlk amirim/yöneticim yapılacak işler konusunda gerekli açıklamaları net bir şekilde yapar. *İşler gerekli kişilere verildikten sonra gereken takip yapılmıyor. İşimle ilgili yönerge, yönetmelik ve talimatlara kolaylıkla ulaşabiliyorum. Binaların iç temizliği yeterli düzeydedir. *Bakım ve onarımla ilgili karşılaştığım sorunların giderilmesinde ilgili birimler yetersiz kalıyor. Kampus içi trafiği düzenlemek için gerektiğinde yaptırımlara ve sınırlamalara gidilmelidir. 70 71 70 30 29 30 160 25 30 23 75 70 77 160 59 51 65 41 49 35 160 81 87 75 19 13 25 158 83 77 87 17 23 13 158 25 24 25 75 76 75 158 18 15 21 82 85 78 158 72 64 79 28 36 21 158 84 79 90 16 21 10 158 82 79 86 18 21 14 158 31 39 23 69 61 77 158 77 68 31 23 32 69 157 87 93 80 13 7 20 160 37 45 31 63 55 69 160 81 77 84 19 23 16 160 12

Kişi Sayısı Tamamen katılıyorum Katılıyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum İlgim / Bilgim yok 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. Trafikle ilgili sorunlar konusunda yönetimin duyarlı olduğunu düşünüyorum. Üniversitede çevre düzenlemesi yeterli düzeydedir. Üniversitede çevre temizliğine önem verilmektedir. *Üniversitemizde araçlar için park yeri sorunu vardır. Üniversitenin alt yapısı gerektiğinde ve zamanında yenilenmektedir. İşimi en iyi şekilde yerine getirmek için gerekli hizmet içi eğitimi alıyorum. Birimimde/bölümümde işler yürütülürken yeterli bilgi alışverişi sağlanır. Üniversitemizde işler, birimler arasında uyumlu bir şekilde yürütülür. Birimimde işler genellikle planlanan süre içerisinde bitiriliyor. 84 83 88 16 17 12 160 96 93 100 4 7 0 160 94 92 97 6 8 3 160 60 55 62 40 45 38 160 66 59 71 34 41 29 160 67 52 79 33 48 21 157 75 63 87 25 37 13 157 55 45 62 45 55 38 157 80 80 80 20 20 20 157 * işaretli maddeler ankette olumsuz ifade içermektedir. Bu nedenle, söz konusu maddelere verilen katılmıyorum/ hiç katılmıyorum yanıtları memnuniyet ifade etmektedir. Koyu olarak yazılan rakamlar memnuniyet düzeyinin %70 ve üstü olduğu; altı çizili olan rakamlar memnuniyetin %50 den az olduğu konuları belirtmektedir. 13

Tablo 6 personelin iş ortamında karşılaştıkları davranışların değerlendirilmesi Hiçbir Zaman Yaklaşık Ayda Bir Neredeyse İki Haftada Bir Haftada Bir Hemen Hemen Her Gün 1. Yetiştirilmesi imkansız, mantıksız görev ve hedefler veriliyor. 71 17 4 5 3 2. İşle ilgili konularda söz hakkı verilmiyor veya sözüm kesiliyor. 63 20 3 8 5 3. Sorumluluklarım daraltılıyor veya elimden alınıyor. 71 13 1 5 9 4. İşle ilgili öneri ve görüşlerim reddediliyor. 57 25 0 8 9 6. 5. Benimle herkesin önünde aşağılayıcı bir üslupla konuşuluyor. Soru ve taleplerim yanıtsız bırakılıyor. 87 8 0 3 3 65 21 3 5 4 Tablo 7 personelin iş ortamında karşılaştıkları davranışların değerlendirilmesi Hiçbir Zaman Yaklaşık Ayda Bir Neredeyse İki Haftada Bir Haftada Bir Hemen Hemen Her Gün 1. Yetiştirilmesi imkansız, mantıksız görev ve hedefler veriliyor. 66 25 1 1 7 2. İşle ilgili konularda söz hakkı verilmiyor veya sözüm kesiliyor. 72 16 4 5 3 3. Sorumluluklarım daraltılıyor veya elimden alınıyor. 81 14 3 1 1 4. 5. 6. İşle ilgili öneri ve görüşlerim reddediliyor. Benimle herkesin önünde aşağılayıcı bir üslupla konuşuluyor. Soru ve taleplerim yanıtsız bırakılıyor. 71 21 1 4 3 87 9 0 1 3 81 13 3 3 1 14

3. FAKTÖR ANALİZİ Ankette yer alan hizmet alanları dışındaki bütün maddelere, Ankara kampusuna benzer şekilde faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi, aynı yapıyı ölçen çok sayıdaki değişkenden (maddeden) az sayıda tanımlanabilir anlamlı grupları ortaya çıkarmak amacıyla yapılan bir analizdir. Bir başka deyişle, araştırmalarda kullanılan çok sayıdaki değişkeni daha az sayıda temsili değişkenlerle özetler. Bir seri faktör analizi sonucunda elde edilen temel değişkenlere grup (idari akademik / cinsiyet / temel alan / görev süresi) analizleri yapılmıştır. Analizlerde belirgin farklılığın sadece idari-akademik personel arasında olduğu, diğer grup analizlerinde çok az sayıda farklılık bulunduğu gözlenmiştir. Bu nedenle, aşağıdaki tabloda sadece akademik ve idari personel farkına ilişkin değerler ve toplam değerler, yüzde ve ortalama olarak sunulmaktadır. Ayrıca tabloya faktörlerin güvenirlik katsayıları (Cronbach Alfa) ve anlamlılık değerleri de eklenmiştir. TABLO 8 Faktör ortalamaları, yüzdeleri ve idari-akademik personel farklılıkları İşten ve Görevde Yükselme Olanaklarından Memnuniyetsizlik TOPLAM AKADEMİK İDARİ Güvenilirlik Katsayısı Madde Sayısı 2,56 2,56 2,55 0.81 5 FY İşten Memnuniyet 2,82 2,68 2,97 0.61 4.002 Mobbing 1,51 1,63 1,39 0.88 6 FY Sig. İlk Amirlerden Memnuniyet 3,01 2,91 3,11 0.90 8.052 Üst Yönetimden Memnuniyet 2,55 2,25 2,85 0.93 5.000 Kurum İmajı ve Kuruma Bağlılık 2,94 2,77 3,1 0.88 7.001 Takım Çalışması Eksikliği 2,25 2,36 2,14 0.77 2 FY Rol Netliği 2,92 2,88 2,96 0.78 3 FY Etkili İş Yürütme ve Bilgi Akışı 2,86 2,65 3,06 0.80 7.000 15

Not: Yukarıdaki değerler, faktörlere giren madde sayısına bölünerek elde edilen ortalama değerlerdir. Bütün ortalamalar 1 (en düşük) ile 4 (en yüksek) arasında değişmektedir. FY= İstatistiksel olarak Anlamlı Farklılık Yok. Tablo 8 de görüldüğü üzere, ilk amirlerden memnuniyet, kurum imajı ve kuruma bağlılık, rol netliği, etkili iş yürütme ve bilgi akışı, ve işten memnuniyet faktörlerinin genel ortalaması 4 üzerinden 2.5 3 arasında değişerek ortalama düzeyde memnuniyet yansıttığı gözlenmiştir. Mobbingin (1.51) genellikle çok düşük düzeyde rapor edildiği görülmektedir. Üst yönetimden memnuniyet ve işten ve görevde yükselme olanaklarından memnuniyetsizlik ise diğer faktörlere oranla daha düşük ortalamaya sahiptir. Faktörler üzerinde yapılan idari-akademik personel karşılaştırmaları dokuz faktörden beşinde farklılığın istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermiştir. Bu faktörlerde, yani, işten memnuniyet, ilk amirlerden memnuniyet, kurum imajı/kuruma bağlılık, rollerin netliği, üst yönetimden memnuniyet, etkili iş yürütme ve iş akışı akademik personelin memnuniyet düzeyi, idari personelden düşüktür. Cinsiyet bakımından karşılaştırıldığında faktörlerde ODTÜ KKK çalışanları arasında farklılık bulunmamıştır. Ancak, idari ve akadmeik personel içerisinde cinsiyet farkı ayrıca incelendiğinde, idari personel arasında hiçbir faktörde anlamlı farklılık bulunmazken, akademik personelde 3 faktörde cinsiyet bakımından farklılıklar gözlenmiştir. Bunlar, (1) ilk amirlerden memnuniyet faktöründe kadın akademik personelin memnuniyet düzeyi (ort.= 2.71) erkek akademik personelden (ort.=3.06) düşüktür. (2) Takım çalışması faktöründe kadın akademik personelin memnuniyetsizlik düzeyi (ort.=2.56) erkek akademik personelden (ort.= 2.20) yüksektir. (3) Rol netliği faktöründe kadın akademik personelin memnuniyet düzeyi (ort.=2.70) erkek akademik personelden (ort.= 3.02) düşüktür. Görev süresi bakımından karşılaştırıldığında genel olarak personel arasından iki faktörde anlamlı farklılık bulunmuştur. (1) Amirle ilişkilerde beş yıldır çalışanların ortalama memnuniyet düzeyi (ort.= 3.14), altı yıl ve üzeri çalışanlardan (ort.= 2.92) yüksektir. (2) İşte yükselme olanaklarından memnuniyetsizlik düzeyi, altı yıl ve üzeri çalışanlarda (ort.= 2.67), beş yıldır çalışanlardan (ort.= 2.42) daha yüksektir. Görev süresi bakımından analizler aynı zamanda idari ve akademik personel ayrımı göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Bu analizlerde akademik personel arasında görev süresi bakımından farklılıklar bulunmamıştır. Ancak, idari personel arasında görev süresi bakımından 3 faktörde anlamlı farklılıklar gözlemlenmiştir. (1) İşte yükselme olanaklarından memnuniyetsizlik düzeyi, altı yıl ve üzeri çalışanlarda (ort.= 2.71), beş yıldır çalışanlardan (ort.= 2.33) daha yüksektir. (2) İşten memnuniyet düzeyi, beş yıldır çalışanlarda (ort.= 3.12) altı yıl ve üzeri çalışanlardan (ort.= 2.87) daha yüksektir. (3) Bu ankette ODTÜ KKK personelinin mobbing konusundaki değerlendirmesi oldukça düşüktür. Ancak, buna karşın 16

idari personel arasında görev süresi bakımından anlamlı fark bulunmuştur. Beş yıldır çalışanlar (ort.= 1.18) neredeyse hiç mobbing bildirmezken, altı yıl ve üzeri çalışanlarda bu oran (ort.= 1.54) biraz yükselmektedir. Bütün faktörler üzerindeki analizler akademik personelin dört ana alanına göre (Sosyal Bilimler Lisans Programları, Mühendislik Lisans Programları, Yabancı Diller Okulu) de yapılmıştır. Bu analizlerde anlamlı bir fark bulunmamıştır. 17

4. FAKTÖRLERDEKİ MADDELER VE YÜZDE DEĞERLERİ Aşağıda faktörlerde yer alan maddeler, faktör grupları altında sıralanmıştır. Parantez içinde verilen değerler ilgili maddede katılıyorum/tamamen katılıyorum seçeneklerini işaretleyenlerin toplam yüzdesini vermektedir. R ile başlayan maddeler ters çevrilmiş (olumsuz) maddelerdir. Bu nedenle buradaki değerler katılmıyorum/hiç katılmıyorum seçeneklerinin toplamına denk gelmektedir. Koyu renk ile gösterilen ortalama yüzde değerleridir. 4.1 Faktör 1 İşten ve Görevde Yükselme Olanaklarından Memnuniyetsizlik Ortalama memnuniyetsizlik düzeyi: % 51 (K 1_9) ODTÜ KKK da görevde yükselme olanaklarımın sınırlı olduğunu düşünüyorum. (%71) (K 1_10) ODTÜ KKK da iyi işleyen bir görevde ilerleme sistemi yoktur..(%61) (K 1_5) İşimde yaptıklarımın önemi fark edilmez. (%56) (K 1_2) Fiziksel çalışma koşullarından memnun değilim. (%26) (K 1_3) Çalışanlar birbirleri ile işbirliği yapma konusunda isteksiz davranırlar. (%41) 4.2 Faktör 2 İşten Memnuniyet Ortalama memnuniyet düzeyi: % 70 (K 1_4 ) -Bu üniversitede iyi yapılan işler her zaman takdir edilir. (%42) (K 1_8) -İşimde başka insanlar için yararlı bir şeyler yaptığımı düşünüyorum. (%88) (K 1_6) İşim sıkıcı ve monoton değildir.. (%76) (K 1_1) ODTÜ KKK daki sosyal ilişkilerden memnunum. (%72) 18

4.3 Faktör 3 Mobbing (n= 155) Ortalama hiçbir zaman düzeyi: % 73 (K 10_1 ) Yetiştirilmesi imkansız, mantıksız görev ve hedefler veriliyor. (% 68) (K 10_2) İşle ilgili konularda söz hakkı verilmiyor veya sözüm kesiliyor. (% 68) (K 10_3) Sorumluluklarım daraltılıyor veya elimden alınıyor. (% 76) (K 10_4) İşle ilgili öneri ve görüşlerim reddediliyor.. (% 64) (K 10_5) Benimle herkesin önünde aşağılayıcı bir üslupla konuşuluyor. (% 87) (K 10_6) Soru ve taleplerim yanıtsız bırakılıyor. (% 73) Not: Ortalama hemen hemen her gün düzeyi: % 4 (K 10_1 ) Yetiştirilmesi imkansız, mantıksız görev ve hedefler veriliyor. (% 5) (K 10_2) İşle ilgili konularda söz hakkı verilmiyor veya sözüm kesiliyor. (% 4) (K 10_3) Sorumluluklarım daraltılıyor veya elimden alınıyor. (% 5) (K 10_4) İşle ilgili öneri ve görüşlerim reddediliyor.. (% 6) (K 10_5) Benimle herkesin önünde aşağılayıcı bir üslupla konuşuluyor. (% 3) (K 10_6) Soru ve taleplerim yanıtsız bırakılıyor. (% 1) 4.4 Faktör 4 İlk Amirlerden Memnuniyet Ortalama memnuniyet düzeyi: % 79 (K 8_1 ) -İlk amirim/yöneticim iş bölümü yaparken hakkaniyetli davranır. (%81) (K 8_2) -İlk amirim/yöneticimle görüşlerimi rahatlıkla paylaşabiliyorum. (%83) (R_K 8_3) -İlk amirim/yöneticimin bazı çalışanlara ayrıcalıklar yaptığını düşünüyorum. (%75) (R_K 8_4) -İlk amirim/yöneticim çalışanların ne düşündüğünü dikkate almaz. (%82) (K 8_5) -İlk amirim/yöneticim yapılan işi her zaman takdir eder. (%72) (K 8_6) -İlk amirimi/yöneticimi idari açıdan yeterli ve yetkin buluyorum.. (%84) 19

(K 8_7) İlk amirim/yöneticim yapılacak işler konusunda gerekli açıklamaları net bir şekilde yapar. (%82) (R_K 8_8) İşler gerekli kişilere verildikten sonra gereken takip yapılmıyor. (%69) 4.5 Faktör 5 Üst Yönetimden Memnuniyet Ortalama memnuniyet düzeyi: % 58 (K 6_3 ) Kampus üst yönetimi çalışanları ile açık ve güvene dayalı ilişkiler kurmaktadır. (%50) (K 6_4) Üst yönetime her zaman kolay bir şekilde ulaşabilirim. (%78) (K 6_5) Üst yöneticiler yeni fikir, öneri ve davranışları desteklemektedir. (%54) (K 6_6) Üst yöneticilerimiz bizi ilgilendiren önemli konularda görüşlerimizi alırlar. (%45) (K 6_7) Üst yönetimi idari açıdan yeterli ve yetkin buluyorum. (%62) 4.6 Faktör 6 Kurum İmajı ve Kuruma Bağlılık Ortalama memnuniyet düzeyi: % 75 (K 5_1 ) -Kendimi ODTÜ KKK'da "ailenin bir parçası" gibi hissediyorum. (%66) (K 5_2 ) -Benim için avantajlı da olsa ODTÜ KKK'dan şu anda ayrılmayı düşünmem. (%67) (K 5_3 ) -ODTÜ KKK'da çalışmaktan gurur duyuyorum. (%80) (K 5_4 ) Benzer kurumlarda görevli meslektaşlarımın ücretleri ile kıyasladığımda kendi ücretimin makul olduğunu düşünüyorum. (%52) (K 5_5 ) --Üniversitemizin Kuzey Kıbrıs'ta ve Türkiye'de saygın bir imajı bulunmaktadır. (%91) (K 5_6 ) -ODTÜ KKK çalışanlarının toplumda saygı gördüklerini düşünüyorum. (%84) (K 5_7) -Üniversitemizin yurt dışında saygın bir imajı bulunmaktadır. (%82) 20

4.7 Faktör 7 Takım Çalışması Eksikliği Ortalama algılanan takım çalışması eksikliği düzeyi: % 33 (K 6_1 ) -Çalıştığım birimde işler ekibin ortak çalışması yerine bireysel çabalarla yürüyor. (%40) (K 6_2) -Çalıştığım birimde 'Bu benim işim değil' yaklaşımı vardır..(%26) 4.8 Faktör 8 Rol Netliği Ortalama memnuniyet düzeyi: % 75 (K 7_1 ) Görev, sorumluluk ve yetki alanımı net olarak biliyorum (%77) (R_K 7_2) Görev verilirken kimin tarafından yerine getirileceği konusunda belirsizlikler yaşanmaktadır.(%68) (K 7_3) Yeteneklerimi işimde kullanabildiğimi düşünüyorum..(%79) 4.9 Faktör 9 Etkili İş Yürütme ve Bilgi Akışı Ortalama memnuniyet düzeyi: % 73 (K 9_1 ) --İşimi en iyi şekilde yerine getirmek için gerekli hizmet içi eğitimi alıyorum..(%67) (K 9_2) -Birimimde/bölümümde işler yürütülürken yeterli bilgi alışverişi sağlanır...(%75) (K 9_3 ) --Üniversitemizde işler, birimler arasında uyumlu bir şekilde yürütülür..(%55) (K 9_4) --Birimimde işler genellikle planlanan süre içerisinde bitiriliyor..(%80) (K 9_5) -İşimle ilgili yönerge, yönetmelik ve talimatlara kolaylıkla ulaşabiliyorum.(%77) (K 9_6) --İşimi iyi yapmak için gerekli araç gereçlere sahibim..(%82) (R_K 9_7) -İşimle ilgili araç ve gereçleri kullanmakta sorunlar yaşıyorum..(%73) 21

5. SONUÇ Kuruluşunun 10. yılını tamamlayan ODTÜ KKK çalışanları üzerinde ilk kez kapsamlı bir İş Yaşamı Değerlendirme Anketi yapılmıştır. Aslında bu üniversitenin stratejik planında önerilmektedir ve çalışanların ihtiyaçlarını, tutumlarını ve değerlendirmelerini nesnel olarak anlamak bakımından çok değerli bilgiler sunmaktadır. Tüm ODTÜ KKK akademik ve idari personeline yollanan ankete katılım %58 ile yüksek bir oranda gerçekleşmiştir. Katılımcıların yaklaşık yarısı idari personel ve yarısı kadınlardan oluşmaktadır. Bu da karşılaştırmaya dayalı analizlerde görece kolaylık sağlamıştır. Yukarıda sunulan tablolardan anlaşılacağı üzere hem idari hem akademik personel sunulan hizmetlerden büyük oranda memnundur. Memnun olunan alanların beşinde akademik personelin memnuniyet düzeyi idari personelden anlamlı olarak düşüktür. Memnun olunmayan alanların başında olan ulaşım hizmetleri, tabldot yemek ve 1. Yurt kantini öncelikle ele alınması gereken hizmet alanları olarak göze çarpmaktadır. Ancak hizmet alanları değerlendirilirken katılım oranı dikkate alınmalıdır. Bazı hizmetler, örneğin yurt kantinleri, herkes tarafından kullanılmadığı için daha az sayıda katılımcı değerlendirilmesi dayalı olarak alınmıştır. Hizmet alanları dışında çalışma yaşamının farklı boyutlarına ilişkin çok sayıda soru sorulmuştur. Bu sorulara verilen cevapları daha anlaşılır bir dilde yorumlamak amacıyla faktör analizleri (gruplama) yapılmıştır. Madde grupları üzerinde yapılan analizlerde idari ve akademik personel arasındaki farklılaşmalar gözlenmiştir. Şöyle ki, dokuz temel faktörde gruplanan soruların beşinde anlamlı fark bulunmuştur ve bunların hepsinde de akademik personelin memnuniyet düzeyi idari personelden daha düşüktür. Bütün değişkenlerde akademik idari ayrımı dışında, cinsiyet, temel akademik alan ve görev süresi (5 yıldan az ve çok çalışanlar) temelinde de karşılaştırma analizleri yapılmıştır. Bu analizlerde genel olarak cinsiyet, temel akademik alan ve çalışma süresi bakımından katılımcıların benzer cevaplar verdiği gözlenmiştir. Analizler kadın akademik personelin bazı alanlarda (ilk amirlerden memnuniyet, takım çalışması eksikliği, rol netliği) erkek akademik personelden daha düşük oranda memnuniyet bildirdikleri gözlenmiştir. Görev süresi bakımından da iki alanda fark gözlenmiştir: ilk amirden memnuniyet ve işte ve görevde yükselme olanaklarından memnuniyetsizlik alanlarında 6 yıl ve üzeri çalışanların daha olumsuz görüş bildirdikleri bulunmuştur. Benzer şekilde idari personel içerisinde de daha uzun süre çalışanların, işten ve görevde yükselme olanaklarından memnuniyetsizliğin ve mobbing düzeyinin daha yüksek algılandığı saptanmıştır. 22

Bu çalışma sonunda yapılan diğer bazı temel tespitleri şu şekilde özetlemek mümkündür: 1. Hem akademik hem de idari personelin genel olarak hizmet alanlarından memnun olduğu ancak başta ulaşım olmak üzere birkaç alanın dikkate alınması gerektiği görülmüştür. Ankette katılımcıların kampusta yaşayıp yaşamadığı ve kampus dışında yaşayanların yaklaşık km uzaklığı da sorulmuştur. Katılımcıların %51 i (78) kampus dışında yaşamaktadır. Bu bilgiler dikkate alınarak ulaşım ihtiyacına yönelik ayrıntılı analizler yapılabilir. 2. ODTÜ KKK nın en güçlü yönlerinden birinin çalışanlarının kurum imajı hakkındaki olumlu görüşü ve yüksek düzeyde kuruma bağlılık bildirmeleridir. Bağlılık oranı akademik personelde görece düşük olmasına karşın genel ortalamalar %70 in üzerinde değerlendirme ile personelin kuruma aidiyetini yansıtmaktadır. Örneğin, ODTÜ KKK da çalışmaktan gurur duyuyorum maddesine katılanların %83 ü olumlu cevap vermiş, bu oran idari personel %93 e kadar çıkarken akademik personelde %72 dir. 3. Fiziksel çevreden (Yeşil Kampus, peyzaj vb.) ve kampus olanaklarından genel olarak memnuniyet bildirilmiştir. Bu da ODTÜ KKK nın önemli güçlü yanlarından biri olduğu şeklinde değerlendirilebilir. 4. Değerlendilen diğer alalarda genel olarak idari ve akademik personel arasında farklılıklar bulunmaktadır. 5. Katılımcıların önemli bir bölümü, işlerini yapabilmek için gerekli araç gereç donanıma sahip olduklarını, rollerinin açık olarak tanımlandığını belirtmiştir. Ancak buradaki oranların %60-70 arasında seyrettiği dikkate alınarak her madde üzerinde ayrıntılı olarak düşünülmelidir. 6. Görevde yükselme olanaklarına ilişkin sorularda yüksek düzeyde memnuniyetsizlik tespit edilmiştir. Örneğin, ODTÜ KKK da görev ve yükselme olanaklarının sınırlı olduğunu düşünüyorum. maddesine katılımcıların %71 i evet cevabı vermiştir. Sonuç olarak, ilk kez yapılan bu anket aracılığı ile ODTÜ KKK personelinin hem sunulan hizmetlerin kalitesi hem de iş yaşantısına ilişkin tutum ve algılarına yönelik çok değerli bilgiler edinilmiştir. Bu bilgilerin, ileride yapılacak üniversite yaşamının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar için bir veri tabanı oluşturması ve yön gösterici olması beklenmektedir. Saygılarımızla, 23