Türki)~ -L [ntomulo.!i KUllgröi. 12-15 Eylül 20(HL A ydııı Doğu Anadolu'da Criocerinae (Coleoptera, Chrysomelidae) altfamilyası üzerinde faunistik ve sistematik çalışma iı tim ASLAN Summary Faunistic and systenıatic study on the subfanıily Criocerinae (Coleoptera. Chrysomelidae) in Eastem Anatolia of Turkey Th is sıudy \Vas cond uc ı e d in Eaqerıı A ıı alo!ia Region o f Turkey. Ei ght ~pecıc~ and oııe suh~ p ~c i es belonging Lo slıht~lill[ıy (L r e riocerinac (Coleorlcra. Chrys()me l id:ıe) were ro ullll and their dese r iptıon were hr ı efly done. and ı lıe n keys to their 1ribe, gl' Il U." and ~pccıes \Yere prerarcd. In adclıı ı on the d ı stri hu tıo n in Turkey and in the \Vu rı d and :-'y n oııims wcre ı ncl ud ed ın thıs ~Iu dy. The hosl o l" soıııe species \Ye re S h OWıı. or ı lıc:-..c, Crİoccrİs qııafuordecimpıılıclala (Scopuli). C. aspartlgi macaupes (Gehle!") and Lema ()'aııella (L.) we re new recmd of Turkish!"au n; ı. Oıılcl1la metaııopa (L.) \Vi.lS ()h~er\'cd as <l co mııı o n species in ıhe, ı re a ol" ıhe ~ludy and ea Ll~ e d se rı mıs damage oll wheat. Furtcrnıore, O. melaııopa \Vas also slwwn <til i ıııportant rest eausing soıııe daıııages OLL Ri ce fie ld in Yusufeli (Artvi n ). (Julema gauaeda1la (Heyden) wc r ı: geııeraııy ohserved on the altituıe o j" IX()()- 20()() LLL. C. asparagi macıılipe.\" and L. cyaııella were rmmd to be fced on AsparagIls l~fji.\"il1alis and CirsİuJJ1 spp. respectively. Key words: Chrysoınelidac. Crioccrinac, FaLıııistic a ıı d Systeınatic study. Anahtar sözcükler: Clıry soıne l idae. erineeriııac, Faıııı is ti k ve Sistematik çaıı~nıa. Ataturk Uııi\'ersile~i. Zira:ll FakültesI. B ıtkı Kuruına Biilüıııü, 25240. ErI,Un l lll Türkiye. c-mail: a s!anır(r.!. lı( )llllail.l"oill ' 511
Gir iş Tür sayısı b ak ııııınd an dığ~r a l t l; ıı nilyala r da n az olan C r ioceriııa~ alll, ıınil vası dalı a çok ırop i kal böl g" krd~ yaygııı olarak bulu n ına kta olup I'a laeark ıik Biilg ı:dı: iki tl'ibusü I ' ı: Iıes ci nsin in bulun du ğu, Rusya'da "', ()rt:ı Asv:ı ve Kazakistan'da II. llulg:ıristan'da ISı: lo türünün var o ldu ğu hd ı ni lın ek l ed ir ı Lo p at ilı. 1'J77: ( ; rlıel' and '['on ı m'. I'lX4: Lupaıin :lıl d Kulenova, I'l XCı: B()oth ct al.. 1'll)O), Crioccrinac'de vucul u zunııınsu. do rsali şi~kin: bas gc ni s, dik. :cii7lnin a rk as ı nda daralır veya küçük sakak şe k linde çıkıntılı, prognaılıous tipte: al ı n genis, derin kank şeklin d e çöküntüyle ayn ıı l', çöküntüıcri n arkası derin I'C arka kıs ın ı nd a iki adet şişl i k bul unur: dypcus gen is, üçgen se klın de, al ı ndan bel irgin şeki l de aynıır: gözler tümsek şek lind e d ı şa ç ı k ınıııı, kena r la rı boyuna derin çizgi li : nı an d ib ula blın, bükiik, Li(; kısını dişli : anten filitiırın, vücudun yarı u z ıınluğundan d :ıh a k ı sa, genelde son seg l1l ı:ıı tl cr gc ııi ~:"c r. ı. an len scg ııı cnti d i ğe rl erd en d,ılıa kalın ve yuvarlak: proııotuın belirgin sekilde el iıra' dan dar. sili ndirik, ortada veya bazal da ke n arla r daıı içe doğ ru daralarak az veya çok boğuın oluşturur. kenar çıkı nııları lıulunınaz: scu ı cf l uın kü,ük: elitr:ı uzun, abdo ın eni tamamen ka p aıı 1', uç l arı içe dönük, üzeri sıralı nok t,ılı veya bo yuna ka r ık sek li nde çöküntülü: prol lı orax kısa ön coxa'lar ara sı ıvice dara lınış, nerdeyse hi rbinn~ b iıı şilc ön eoxal çökünt ii kapalı: I, :ıhdoınen s i t~rn iti diğerlerinden dakı u zu ııı ın : arka kanatla rd aki 2, anal ci:ııııar uzu n, arka yand" I. ana l damara çok yaklası r fakat b irle~mc7: bacaklar ka l ı n, ıi b i " bir veya iki s l Jl ı r lu yada spursuz, tırnak l a r bas it. l'nder olarak di ~ lidir. Bu a ltt;ıı n i l ya d a ergin Ve la rvalar d iğer bitk i f,ıın i lya l arı n ı da yer ver ko n ııkçu olanık kul l anırsalar da genelde G ra ıninal'. Liliact'al' Il' C 'om positae f,ıı n ilyala rıı ıa a ı t konukçu bitkilerin yaprak ve ç iç ~k kn yk hl',il'nıııektedirler (Boot lı ct al., i ')L)O), EmicI' ele olsa birkaç türü n larvala rı b ı t ki yap rakları n da iki epıderııı i s arasında galeriler açar"k hı' "lc nm e kte: (jraminae I ;ııni l yas ı türleri ile beslenen C ri ııee ri nac Lıı'\'~ıları yaprak çizgikrin~ para l e l oteırak galeriler açarak. erginler ise yapra k kenarlarııı dan itibaren kem irerek beslenmektedir. (Juleilla Gozi" cinsinin bitki virüs hastalıklarını t aş ıdı ğı (Naulı et al., 197X: Harris and Ma r ;ıınnrosclı, 1 'l~o: Fıı lı on et al., i ')X7ı. Lilioceris cy wıella ( L. ), nin i,c Kaııada'da Circiııı/l ((r"el/se nin bıyolojik mücadelesinde kııllanıldı~ ı bı' l i rtınekled i r (Pesclıken and.i o lı n"ııl. 1')7'l). Criocerinac "Itüıınilvası I;ır\'al:ın ko llvds, güçlü yapıda, dorsalı ç~şitli çapta ve say"'" çıkıntılı. prcddödl'rdcıı ka<;ıııııı~ık 1,' 111 çc:;.i ıli :ılko lo id ll1addder salgılama k!;!. :' 12
o lgun hale gelen larva toprakta veya yapraklar üzerinde kokon örerek pupa olmaktadır (Boot h ct al.. 1990). Türkiye'de bugüne kadar yerli ve yabancı araştırıcılar tarafından yapıian çeşi tli çalışmalarda bu altfamilyaya ait 6 türün bu l unduğu vurgu lanm aktadır (Medvedev. 1970: Tomov and Gmev, 1975: Warchalowski, 1976; Gmev and Tomov, 1979, i 9X4; Kısımı l ı ct al., 1995). Bu çalışmalarda ki örnekler de genelde Güney ve Batı Anadolu' dan toplanmıştır Bu çalışmada. Doğu Anadolu'da Crioeerinae altüımilyasınll1 d UrLlınLlllUn beli rlenmesi amaç i an III I Ştl r. Materyal ve Metot Araştırma materyaııni Er7.Unın1 ovasının ınerkez köyleri. Ün iversite arazisi ve ara~tırma sahaları. Palandüken ve Kargapazarı dağları, Erzunım'un İspir. Pazaryolu. Tor tuııı. Uzundere. Narınan. Oltu. Olur. Şenkaya, Horasan. Pasinler, çat, Hınıs ilçeleri, Erzincan'ın merkez köyleri ve Üzümlü ilçesi, Bayburt, Ardahan, Kars. I ğdır ve Muş iiieri ve bunların bazı köylerinden 1992- i 999 yılları arasında toplanmış olan Criocerinae erginleri, larvaları ve konukçusu belirlenenlerin kol1lıkçu bitkileri oluşturmaktadır. Örnekler, olanaklar ölçüsünde yukarıda belirtilen yerlere nisan-eylül aylarında gidilerek çeşitli kültür bitkileri. çalılar. ağaçlar ve yabancı otlardan atrap ve japon şc111siyesi yardımıy l a toplanmıştır. Öncelikle yaprakları ycnmiş bitkiler daha yakından incelenmiş ve buralarda larva ergin araııımştır. Elle veya bitkilere "lr"]1 sallanarak ve japon ~eııısiyesi yardımıy la toplanan materyal laboratuvara getirilm iş, ayrıca toplanan larvalar da kültüre alınmış ve ergin elde edilm i ştir. Örnekler, Molır. 1966: Lopatin. 1977: Gruev and Tomov, 1984: Lopatin and Kulenova, 1986' 11111 hazırladıkları teşhis anahtarlarından yararlanılarak tür düzeyine kadar teşhis edilmeye çalışılmış, teşhisinde zorluk çekilenlerin teşhisi ve teşhisi yapılanların kontrolü Prof. Dr. V. Tomov (Bulgaristan) ve Pm!'. Dr. A. Warchalowski (Polanya) taralim1<ın yapılmıştır. Cins ve tür tanı anahtarları hazırlanırken yine yukarıdeıkı kaynaklardan y:.ırar1anılnıl~, laxa isim leri aıl~ıbetik sıraya göre verilnıi:;;til Si,
Araştırma Sonuçları ve Tartışma i c)92-lljı)'i v ıl l:ırı :ır:ıs ıı ııl<ı \l Oğlı An:ıdolu Bölgesi' nde vürül ükn hu t.;; ılı~ınııda Cnoccri ı l<il' altt~lıııilva~lll11 ; ı 1t X tür \T ı alttür S aplilll 111 ı ~. huııları n kısa tanım Lın ya p ılnıı~. tıribii s, clils Vl! tür tanı an ah tarları h:ı zı r l<ıııarak dü ny:ı ve Türkiyc 'deki dağlll ~la rı ile sinoniıııleri verilıııi~til /\ v rı c ı. kol1lıkçuları s "pıana n ı ürl e r i n beslendikleri konukl'ular bc l ı rıi i ıııi~til Trihc tanı aııahtan - Tırnak anı l a rı oldukça dal bazal da veya orıa d a b irl cşil içe doğrıı aşırı derecede hliklik..................... L eıııiııi - T ırnak :ınılan ge ni ~. tırnak lar bır bıri ik birleşıııcz, içe do ğ r u çok baliı" h l \T ı k............ C ri ocl rin i Leıniııi cins taııı anahtarı -Ahıı ıı alııı çöküntüleri ı.; (jkün tü lcr i ge ni ~ aç ı yanlardan daralır ve "yuklu....... yukarısınd a kalan losını k ıs a ve gen i ~. alın ik bir birine birleşir. p r onoııı nı Jlosleriorde yuvarlaklaşır: vc rtex çökü ntüı li veya derin........... Ol/lema Gozis - Alı n dar. uzun l uğundan daha geni~ değil. al ı n çöküntüleri 90" den daha küçük açı ıle bir biri ile bırl eş i r: proııııııım orlada yanlardan keskin bir ~ckil d e dam l ır: vcrı cx,dkunılisli/ ve 0Yl1k~Ltz...... temll F. '~ e ııııı Fahricius. 17()X Tip tiir: CltrY.l' lıl11 el lı C\'(III1' I/11 i Linnacııs. 175X) Vücut silindiril\. bazen bel i n.!. 1 11 olarak uzar; alın dar. ıı / u n lıı ğundan dalı" geııı~ d e ğ il, a lı n çök5n ı üler i 90" den dalıa küçük açı ilc lıır biri ilc birlc~ir. al ı n çıkını ıl an belirgin, 3 veya 4 kö ~e1i: pronnlun ı 1lL'lllt'ıı hemen silindirik veya dikdörtgenimsi, ortada ya 111 an.hm içe do ğr u kesk in bir ~e kild c daralı r. a~ ırı derecede basık. baza l ı n li n t"r"fı uzun l amasına çöl<ünt ülü veya çök ün ıüsüz: eli ı r" üzeri i O adet d lizglin sı r : ı lı nok l" lı. bu sıralaı ' anıe r in rde bir birine yak l a~ ı r ve scu ı e llu ıııa doğnı büklii iir: tırna k la r b,wıld a veya ön ya rı da birleöil L e ıııa eya/lella (L i ıınae ıı s. 175X) Silionim: C"r-"so/lIı'I" C\"(fLWI/" Linnaeus. 175:,; (G n ıl'v a ı ıd To ı ıınv. 19X4). Yiicuı si lin dir ik. genelde nıelal i k ma"i. ender olarak ııı av im si sıyalı renkte: gözler dı~a do ğru a~ırı derecede çıkıntılı, iç taralta çentikli: s. a /HCIl scgmcnti 4 üncü den daha uzun: ba~ ve pronotum üzeri dağınık
noktalı, nokta çapları qit değil: pronotum el itra'dan ~()k daha dal ortada yanlardan içe doğru dara lır ve b,ls lk, posıer i orii enine yüzeysel ç i z~ili. "rladaki boyuna çizgi hemen lı emen bdirsiz: elitra üzeri i O adet düzglin s ıralı noktalı ve noktalar düzgün çizgi () lu ~ turul scutellurna yakın sır,ılar aras ı e)il noktalar a r a s ı 111L'sak nokta çap ını n 1.5 katı kadar: lıu ıııe ral ea ll us a)l1"1 derecede d ı ) a çıkı n tılı. posterior kls111 1 ya nlardan çökü ı ıtü lü : boyu -I.X-5.7 mm dir. İncelenen Materyal: Pasinler. Erzurum, 1600 111, X.Y IlI. 19lJ5. -1'1; 'ı;,,\&&: (l.v!.199-1. "2'/,'/', 2&&: Dumlu. Erwru111. IX()O m. "2X.V I1.l994,2'k'k,I&&. Dünyadaki yayı lışı : Eski Sovyetl er Bir li ğ i 'nin Avrupa' da ka bııı k 1S111 ı. Batı Sibirya, Altaylar. Ka z ak i sta n ' ııı gün eyi. Avrupa. Moğo l i s t an. Ku zey Çin. Ko rc ve Japonya (Warclıa l ow.s ki, IlJ 7C>: Lopa ti ı l. i 'J7 7: C;nıe\" and T01110V. 1984). Türkiye'deki yayılışı: Butür Türk iye hıunas ı için yeni kay ı ttır. [lu Ilirün Cini ıım spp. de lıeslendiği sa ptan1111 ~t ı r. Oıılema Gozis Des. i XXC> Tip tür: Clıı~vso mela melanopa Linnacus, 1758 Vucüt dar, sil indirik şekilli ; ba) kısa ve geni~: üst alııı kr sa. alııı çöküntüleri birlc)rne noktalarınd a ge ni ş açı oluşturtu', ve rtex boyuna çiiküntülü veya derin oyuklu, alın çıkııı tıları üst ve altta keskin şekill i : pmno tunı silindirik, posteriorde yanl,ırdan basrk, c1aralrr ve yuva rlakl a~ır: e l ı t ra düzgün su'al ı nok ta l ı: tırnakla r bitisildir. Ol/lema tiir ta ııı analıtarı - Proııottı nı ve ıars i hariç bacaklnr tu nııı cumsu k ı rmızı: e li ı r a nı a v i lll~i ye~ ii renkte: pronot U 111 'u n posteri oru ~ u k u rcu ksuz..... O. m elal/tlfi{{ (L.) -Vudit taıııam e n metalik ın avi renkte: pronotu111"tııı postcrioru a ğ rzları,ine doğru U ~ek lind e gc ni~ çukurcuk lu... 'O. gallaeciaııa (!-leyden) Ol/lema me!aııofla (Linnacus, 175X) Sinııninı: Chrr.\"(Jlııc!a 1 1ı1 '!ajlo/m. l Li nn acus. 1758: L I'II/(/ ıııı ' /aııo/w : Apfcl bee k, 1916: Mo lır. l 'Xı'): Warclıalnıvsk i. 1974 (G r uc ı ' "ndt" ııınv.iljx4). Vüeut silindirile giizler dı,'i doğru a,trl derecede ç rkrııtrlr. ctr<rj"r d e r i ıı ce çukurcuklu: vertcx boyuna derin çö küntülü: ba~ ve antcn siyah: pronot u111 ve coxa ile tarsi hariç ba caklar kımırzl111sı san veya turuneu renk te, coxa, tib ianrn UC; k1s1111 ve tars i siyahınısı kahve: pronotu m si lind irik, posteriorde ya nlardan basık. daralır ve yuva rl akla ş ır. üzeri posteriorü hariç n o kta sız, posteriorü küçük no k ta ır : el i ı r a mavi 111si yc)il 5 15
re nkte. üzeri dü zgün sı r alı n o k ta l ı. noktala r arası ınesa fe nııkta çap ı ııın iki k a tı kadar: boyu 5.0-5.lJ mlıı\lir. İn c elenen Materyal: hzunıın. Erzi nca n. Kars. Iğdı r ve Ardahan ıllerindı' bo l s a y ı da blllllll11ı: ı kt: ı d ı r. il Li illerden çl'~itli yıllarda top l:ıı ı:l11 ISli rimek i ıı e d cnın i ~ıı r. Dünyadaki va ~' ılı ş ı : Eski S""vctler B i rl i ğ i ' ni n Avrupa' da kalan kısnıı. Sibiry a ' nın b a t ıs ı. Kazakisı: ııı. O rt :ı Asy: ı, Av r ıı p a. Kuzey Afrib. Iraıı. Afg:ı n is t an. Türkiye. Yunanistan. Bulgaristan ( W arc lı a l owski. IlJ76: ı' 0ııaıi ı ı. i 'J77: Gruev : ı n d Tonıov. 19~.ı ). T ürkiye'deki ya y ılı.) ı : r\nbr:ı. Samsun (Tomo" :111(1 G n l ı \. 1'J7S). An lalya (lvledvedc". 1'J70 ). An k :ıra tesc lı cr i elı. IR97). Diyarbak ır. Sıırt (K ı sma i ı ct al.. i ')')S). Bu Iı i r hu huh: 11 ye eelıikıc I"'sknerek iinenıl i derecede z:ır:ı r l:ır:ı ııetil'n ilıtllak l ~ıdır. O,tl e ıııa galla ec iaıı a (ILC) den. i X7t)ı Siııoııİın: L('//II, gııll(/{'c;ııl111 i!cydeıı. i X70: L"ıı/(/ /i, IIm;.I. TonHIvand Grun'. 1')6'): \V arehaloll'ski. IlJ74: Ol/IC/l 1II 1 ;1'11''~;.1': Tonı",. ı'n o:,-,./111l cnlı,,,i/,,: Apfclhcck. 1') 16 (Grue" and To nı ov. 1ı)~4). Vücut sili ndirik. t alııa m ı: 1l llletal ik mav İ re nkte: gözler d ı~a do ğru a~ırı derecedc,ıkıntıl ı. eırafı gi rintili, ı kıntılı ve genış çökünıülü: verte, hoyu ı ıa derin çökün t üıli: pr O lln[uııı poste rinnk ya nlardan basık. da ral ı r 'Ot' ytı\ ar1akıa~ll üzeri çok seyrck ııoktall. bas ı k kısım ağ ı zları öne doğ r u t.; "ı'kl i nde ge n i~ çuk uın ı klu: el itm üzen düzgü n sıralı n nkt: li ı. nok ı: li :ır.ırası nk'sa k no k t:ı <;:ı p ı kadar: hoyu 4.2-4.lJ m ııı'di r. İncelenen Materyal : Orı n :ınlı. )enkaya. hz un ıın, 20. V. I ')ı)4. 2'/' ' ıi".j&&; E ğerti. I l ı ca, Erzurul1l. 2~. VI. 1 ~l)(ı, 4'iVii, 3&&; Y uıııaklı. T,ı r ıu n ı. E r z uruııı. 14.V lll.l ljlj7. 2 'k'i<, 4&&; Zeyrek. İsp i r, [ rzurııııı. IS.VII I.I ')l)s. S';"'k, 7&&: ina nııı ı~. O ln ı. Erzurum. 2 1. V1. 1997. 2';" 1,. ;&&: I(opdağı. Bayburt. 1]\/1 11.1 ')')7. Yi; 'i" 1&. Dünyadaki y ayılışı : Avrupa. l'nad"lu. Sihirya ( W :ı r elı al "IV.ski. 1'i7(ı : Gnıe\' :ın d ToııHl\'. 1'J7<): (,rlıc\' :ınd T "n ı nv. IlJS4 1. Türkiye' deki yayılı ş ı : K :ı r, 1(,nlı'l ' : ıı ı d T"ııı()\. IlJ7'}J. e rincerini c iıı s tanı anaht a rı - I'nınnlııııı kenarları mt:ıd:ı yan l:ı rd,ın da r,ılımız ve bas ı ks ı z. baz:ıl da ", ı nlard an h a li fbasık ve kıı ş aklı.......... Criıı ceri.ı ıy l ucller - Pro n o t uııı ortada yan lard:m kesk in olarak da r : ılır vc b as ı k. baza l bas ı k değ i i Ve kuşa k s ı z......................lilioceris Reill er Slh
Crioceris Mu elle r, 1764 Tip tür: C /ıı yso ıııela asparagi Lınııdeus. 175X Bi.l~1l1 gözlerin a rk a s ınd a ka lan kısm ı b elirg ı n ol arak d a r a l ı r :, ıl ın ç ık ı ııı ıl ı. gözlerin clra fı ıı d a ka l aıı klsill I b ha ıı o k l a lı ve ince k ı ll ı, h " y ı ıııd çuk urd ı k lu, a l ın çöküntüleri dorsak d oğr u z a y ıfl a r, a lı n çıkı ntıları oldu"':a ~ i ~ kin : gözler dcnncc, entikl i: antcn k ısa ve ka l ın: p rono ll ıı ıı lı c ııı c n hemen kare ~eklindc hafifçe ~ i ~ kin : posteriol'li y anlard:ın hdri f ha s ı k ve ku~aklı: ditra üzeri i O adct s ıralı noktalı: T ırnak araları geni~. I ım aklar bir biri il c birle~lllcz, içe do ğ ru çok Iıafifkıvnktır. Crioceris tiir taııı aııahtan I- Elitra s i y ahıııı s ı Ill avi ren kte. epip leura boyuna sa n b a ntlı. el iı nı üzerinde :ı 'ü san bantla h ir1e ~cn 4 adet sa rı leke bulunur: vertex a l ı n çizgileri ilc bi rl e~e n derin karıkıı........ C asparagi lilacıılifl es (Cehlcr) -El itra t unıııcu, kırını z ıııısı sarı veya s arı renkte, üzeri siyah benekl i veya diıra süturu boyuna kalın siyah bantlı: vertex kanldı veya kanksız o 1-Elitra s ütııru kalın siyah bantlı, üze ri siyah lekeli..................... :ı - El i t r : ı süturu bant s ı z, üzeri si yah benekli.............4 :ı -13a ~ siyah, anten s i y ah ı ııı s ı kah ve, bacaklar koyu san renkte, feııı ur ve tibia siyah lekeli : gözlerin ark as ı kah ve renkte bantlı: her bir elitrıınd a :ı dclet siyah leke bulunu r.................. C. paraceııtlıesi.\' (L. ) -13,, ~. antcn ve bacaklar siyah, k l11u"-uıı bazalı koyu kahve renkte: gözlerin arka, i b a nt s ı z: hcl' bir e li t re ı nd a görülebi li r (\ "det s i)' :ılı leke hu lun ur.................................. e hicruciaıa Sh:ı1b cr~ -f - rm n ot unı üze ri siyah b a n ılı veya lek eli: her bir d iı ra nd a 7 ad eı siy"h be ııek bulunur................ C qııaturodeci/llpu ctata Scopoli - "ronoıu l11 üzeri bant s ız ve lekesi z: her bir elitronda (\ adeı siy"h bcnck hulu n u i'....,.......... Crioceris dııodeciıııpuctata (J 2-Jllıııctata) L. Crioceri.\' asparagi maculipe.\' (Gebler, i ~34 J Sinonim: Lell/ıı 1I1l1cıılipeııııis Gebler, 1834: Le ll/ıı as/jliidg i: Malkov, 1904: Crioc<'fis lisl'awgi: Mohr. 1969: Toıııo v. 1970 (Gru ev "ml TOIllO V, 19X4). VÜÇlıt UZUnUIllSU. silindirik: pronolunı, b aş ve elitra arasında kare ~ ddiııdc. dar: ba ~ ve ankn s i yahımsı meta li k mavi renkte: b(\~ ve pr o nolunı sık derin noktalı : vertex boyuna alın çöküntülerinin birleşıi ğ i yere kadar varan derin karıklı: prnn otunı turuncu renkte, üzerinde ge n i ~ l11a v ilııs i siyah renkt e leke bul unu r. b"zalda e l i ı ra'dan oldukça dar: dill'a s i y ah ını, ı mavi ren kte, e p i pl cunı bo yuna s arı b antl ı, bu bantla b irlc ~ e n :i 17
hiri posterinl'de diğer ikisi ortad.ı 3 adet sarı bant bulunur, huıııeral cıll,\> hl' l i r~i I L se ııteltııııı ve Iıı ıııı e r al callus a rasıııcla cl i t r a' n ı n ant erior k ısmı ik hirle~en di ğer ban ll ardan daha klieiik bir s.il', bant d.liıa bul ulllll i'llerı dli/)2li n sıral ı nokl. ı1ı. ııoklalar arası n ıcsa k nokta,apı kadar: ıwelıaııl erk lıırk~llh':,ve n hariç reıııu r. Iıhi:ı ' ı ıın w.; kısıııı V(' [a r:-.us ~cgmctltıl'r i!lirj lll,' kı~ı ıııl~ ın met a l ı k lll i\\ "i IllS ı siyah. geri ka laıı bacak segmen tl eri ıu run L'l1 1\'llklL': ho\'u ).)-7. '2 1l1111 dı r. ineelencn Maleryal: Kars Li SI ii ın, 3,VI. II)I)!), Yk 'Ir, 2&",: I( ar.ıkurt, Sarıkaıııı~, Kars, 15,V ll. l'l'ls, 2'/' 'i!, 1&, IJiinyadaki ya~' ı lı!:iı: Bu l g ; ır i st;u l. Yunan istan. Arn avu tlu" tci nl \..'\ 'Il ı d 'l'llllhl\', 19S4 ), k ;I\'111 1t". Türkiyc'deki yayılı~ı: Bıı alttür Türkiye bunası 1,1Il "enı Ilu al l liir ASJlamglıs "Ilisimdi,ı' de h,'skn ııı ektcdi r, Criııari,ı' hiı : rl/cil/ııı ( Salılhe r t!, i X23) Sinonim, L('/}w I,ic/'llciııııı S.ı1ılherg, i sn (Gruçv and To ılı O\', Vücut uzunuııısu, silıııd i rik: ba ~. an ten ve bacaklar siyah: fenıurun lxııa l ı koyıı kah ve re n k ı e: 4. aı ıt en segıııcnti 5. ve ~. segıııe nl kn da lı a hi,iik: gözler çenıikli: wrlex pa rlak.,ok kii,ük seyrek yüzeysel nokıalı. ken.ırlara doğru nokıalam a dalıa sık Ve derin: pro n oıuııı luruncll renkle. iiıcri scyrek nokta lı ve bdyum 2 adcı siyah lıant l ı. bazal, yanl ardan ha li!' d" r:ıltr: diın ı kdyu sarı rc n ~ ı c,,ü ııırıı Iıovıına ka l ı n siyah ba n ıll. hıı merili,'''iili" l'liıı" lıl cn sil"llı Ickdi.,'IiıI''' liil'riııdc lıorı1ı"ld,' 7 ade i sil'alı Id,c i "rk,'11!ıu lekeler Iıir hirlni ilc ı'' '' 1'1'-" "iru,-uıı d aki bantla b i rk~mi~ ve'!ıı'l" hir ı:litroıı\la 6 adet gt)rülıl1ckıc. ıi7cr i hoyuna d ıi zgiin :-ıı nıl i no ktiılı: hıı\'l1 ).i_).l) Illııı'di r. inceleııen Materyal: San kal1ll~. Kars. 3. Vi. i 'l<)'l. 2 'i! 'ii, 3&&. Düııyadaki ~ ' a~ ' ılışı: Eski Sovyetler Bi,-l i ği'nin Avrupa' da bl:ııı kısmı. Trans Kal1<.lsy.I, ( jiincydoğu cl zbekisıan, Tacikistan, Tür kist'liı. T ii ı l i vc. Y u nan i sıan. () rcl ii n, Bul g.ı,-i,s l iil I (W a rdıa l o",sk ı. 1<)76: LOJ1al i ı ı. 11)77: (j,-ucl'.md ToI1lOl. II)X,)). Tiirldye'deki ~ ' a~ ' ılı ~ ı : i\ıı"dolıı (L()patin. 1977), I<.ars, Iğdır ıt" IIı", 'liıd Cru cv. 11J7:i!. Cr;oceris di/ odeci /l/jji/cll/11i ( / 2 -jjıııı c lttla ) (Li n naeus. i 7:iX ) Sinoniııı: ('IliTsonU'lu dııııt!l'cilll/j/lc!(//{f L innacııs. 175X: L('1Il11 d/fodc'c;iii/j/fciu i LI: f(o ra YC\' (cı nı\..' \' and T Olllu\'. IlJX-ı). :)IX
Vüeut hafif silindirik: turuncu renkte: pronotunı e1itra'dan. ba~la pronotumdan daha koyu renkli: gözler ve anten siyah veya mavimsi siyah renkte: pronotum postcriordc halif yanlardan basık, ~i~kiıı: Iıa~ ve proııolum üzeri seyrek yüzeysel noktalı: pronotunı üzeri lekesiz: her hir elitrıın 'da ~ekli ve çapı deği~ik (ı adet siyah benek bulunur, üzeri boyuıı:ı düzgün sıralı noktalı, noktalar arası l1lı:safe nokta çapı kadar veya daha küçük: bacaklar koyu siyahtmsı kahve renkte, tarsus segmentleri diğer kısım l ardan daha koyu: boyu SA-h.7 nını'd i L İncelenen Materyal: Anzavcleresi, Oltu, Erzurum, S.VIL i <)')S, "'(ır (/', 2&&; Kars il sın ı n_ 3.VL. ı l)l)l). YIt/k, 5&&; Karakurt, Sankanıı~. Kars, II.VI.199X, Yle '!c, 1&; 12.VII. IlJlJlJ, 2';"</', 1&; Sarıkanı ı ~, Kars, ::ı Cı. VII I. i 9lJS, 4%%,5&&. Dünyadaki yayılışı: Eski Sovyetler Birliği'nin Avrupa' da k:ıı:ın kısnı ı, Kırım, Güney Sibirya, Kaz,ıkist:ın. Kırgızıslan, Tacikistan, İran,,\\rup:\. Bulgaristan (Warclı:tl,l\\,ki, ı 'nh : Lopatin, IlJ77: Grueı' an d Tonml', 19S4). Türkiye'deki yayılışı: Samsun (Medvede", 1(70), Anı'h)'a tto nı o\ and Gruev, 1975). eriııceris paraceııthesis (Linnaeus, 1767) Vüeut uzunumsu silindirik: ba~ siyah: anten siyahıınsı koyu kahve renkte: alın alın çizgileri arasında ve vertex'den daha aşağıda alın çızg i leri ile birleşen derin çöküntülü: gözlerin arkası kahve renkte bantlı: pronotllnı koyu kırnıızı renkte, üzeri seyrek yüzeysel ııoktalı ve ortada silik siyah lekeli, posteriorli yanlardan hafif daralır: elitra sarı renkte, slituru boyuna tanı uea varmayan kalın siyah bantil her bir clitron'tla " :ı del siyah leke bulunur, lekelerin biri hunıer:d callusu taıııamen kapatırken, diğeri ortada, soııuncusu ise elitra 'nın apexine doğru sliturtadaki bamlın sonu ilc bir l e~ir, epipleura dı~a oluk olu~tunır: baeaklar koyu sarı renkte, I'enıur ve tibia siyah lekeli: boyu 5.2-6.0 ının' di L İncelenen Materyal: Kars il sıııırı, 3.VL 1999, 3'1,,'1<', 5&&; Kaı'akurt, Sarıkanıı~, Kars, II.VL 1995, (ı'pk, 1&; 12.VIL 19lJ9, Y/"/', IS:. Dünyadaki yayılışı: Arıı:ıvut l uk, Yugos lavya, Yun,ıııislan, TLirkiyc (Warch,ılowski, i 'n(ı). Türkiye'deki yayılışı: Eskışehir (Warchalowski, 1<)76).
('rioceri.l ql((lılırode ci IııJlllc({/{1ı IScop"li. 176.1 i Sinoniın: Aıı e/ıılws 1 /1ı11{lırrı t!"('ilıl/w('/( I/{/ Seopoli. 176.1 ((;I'IIl'\,ıııd T" ıılil\ ', IL)X4 I. VOcul Iw lü, ili ııclirik: IUI'Il lll'u rcııkil' : p roııo l u lll cliını'da ıı, h,ı :, ı" prol1u tıı ıııd al ı daha koyu rcnklı: ~iijk r \'L' a!lll'lı 'iiyah veya lll;\\, ilıı..,j "iy;ılı r ı'ıık ıc: proııo ıulll p os ı cr iordc halif y,ı ııl ard,ııı basık, ~ i ~k i ıı: ha~ Il' pnh10 (lil11 üzeri scyrck yüzeysel 110ktal l: p r o ıı o lıı m lizeri I ckc~i7. veya,il ik leke li: her bır cliıroıı'da ~ckl i ve ça p ı dcği~ik 7 adet siyah beııe k hulııııur, uç kı s ıında bulun,ın benek diğ e rleri n ckn daha t~ırldı ve de ğ i ~kcıı, i'ııc r i boyuil a dü zgün s ı ralı n o kı a l \. nokta lar ar a s ı ınesali; nokta ça p ı kadar: bacaklar koyu s iyahıııısı ka 11' e renkte, tarsus segmentleri di ğe r kl'l lllla rdan daha koyu: bo V ıı 5.~-(ı A I nlıı c1i r. inceknrn Mateı) ' al: K,ır, il sınırı..1.vi.il)l)l), I'k. ~ &&; I(:ı ra k u n, Sarık'lI111.), ICı r s, 11.\11.1 'i'ix. ~ ';' ',;, 1&. D i iıı ya daki )'a) ' IIı~ı: bki SIl\\'ctlcr 13 irl i ği'niıı A vr up:ı ' da kalaıı kı~ ıııı. Sihirya, rvlo ğnl ı stan. ı< U7CY ('lll. l(() n~_ O rta ve Doğu Avrup;l. "ırııı\.!'o lonya, Bul garisıa n (Wa r clı,ılmv,k i, 1976: Lopati n, ~1)77: ( ;ı ı ı c\,iii" T "ııli l \'. IL) X-LJ. Türld~ ı l"deki ~ ' a~ ' ı1i ~ ı : Ku tiir Türki y~ t:tt ııı as ı i<.; in yen i kay ltlı r U/ioceris Rei ıı cr. i 'i i ~ Tip tiir: A lle/ııhu s lilii Scopoli. 176.1 Vücut oldukt;a k; ıllil. uzuınım s u: h;ı~ gcni ~: a l ı n d l ):1 d oğrıı (,: ıkıntılı. al ın!v ı kııı ııl arı iı~t-~il veya ~ıli r ck ~cklıııde, alın ve güzlerden d~ır {krı ıı karık ::;ekllildc <;ö kli nıiilcrk. \'erte.\.'lcn ıse dü7 h{) y ul1~1 gl'ııi~ \' i;külltüyle ay rı lır; güzlcr ı;ıklııllll h a ~ın he r i k ı yal1l lıd a projeksiyon ~ihı durıı r. ve rl C:\. ' in altlııda arkaları bü zü~ür: ba ~ gözlerin hemen arkas ı ill i,} lı "i' LI 111 ILI: pro ııo ıııııı d i kd ö rt gerı I'cya b re ~ ddirıclc, ortada ya rılard arı a ~ ı rı derı'ce d e iye doğru yükün tü!ü ve bnğum olu ~t tın ır: eliıra LO adet düzgün..; lra 11 ıı okl all : pygid i uııı'tlı sı.:s çıkarı n a org,ıııı bu1unur; tır n ak araları ~crı i ). Iı i r biri il c birlc~l11ez I C a~ ırı de reccde içc bli kü l ııı li ~ıür. Ulioceris!(lid emul/lııi (GuL' r i ıj. i X44 ) Sinoniııı: Cri()("c'ri.\ /iıldenııııııııi (iıı c ri ı l. i X-I-I ( E ~clh.'r i cll. i XI)7: W,ııclı,ılo\\', 'i.ı'nh). VilC liı li/.ullll llhu. "ılindırık: p;ı" rcil~llldl: prullolıılll cl iı ra-d;11l ;l.~[rı (!erecede dar: gözler çeııtıkll H,' kı ~ıı ııları uzun beyaz ıü yli i : atık' ll ~(i/kl kmur ıııı bazalı \'L' 1ar"i "iy~ı1l.:.;:ı' ri kalııı hac<.\k scgllll' ıı ıkri Iıır uıı cu r e ıı klc': a lll1 Ç ık ı ııtı " i i ç1!cıı ~l'i;l iııd c,,ılı n dan derin k,ırıkl:ı avrıl ır.,ılın çıkıııı ıs ı taııı ort, ıd, ı dcr ı ıı bir çiikii ııt iiylc bir bi rinden ayrılır : b,ı~
gözlerin hemen ar ka sı n d a aş ı rı derecede daralarak bo ğ u111 o l u ş tu rur: pronotu 111 kare ş e k l i n de. ortada derin b oğ uııı l u. aııı e r i oru p o s ı cr i o r dı' ıı çok az g e ııi ~: el i ı ra pro n o t u ııı ' d aıı o l d ıı k ~ a ge n iş. üzeri LO adet geıı i ~ " r " l ı kl l s ıralı ıı okl " ll, epiplc ur" d ış " d oğ r u oluk o l u ş tu ru r: boyu X.3-') 'i 1111 ıı. Li ir. incelenen Materyal: Uzu ıı d crı. Erz uru ııı. 12.YlI.I LJl.J3. 2';' ";, 2&&; Ri zekent. Ilı ca. Erzuru 1l1. IO.YI Il.I lj lj9, 2';'/;', 3&&; Çift li k. T ort Ull ı. Erzu ru ııı. 1-+. Y LI i. i 'l()-+.2 'Ir 'lı, i &; M ad e n köp r üb a ş ı.is pl r. E rzuru ı n. 7. YIII 'llj6, 4'1r 'I" 7&&; K opdağ ı. Bayburl. 13.YIII. IlJ l J7. Dünyadaki y ayılışı : Ka fkasl"r. E rın eıı i st a ıı (Escherich. i )\ lj7: W"rchal o",ski. Aııado lu. 1976 ). Azerb" y c"ıı. T ü rki ye ' deki y:ıyılı~ı : Aı ı ka r" (Escherich. i X'l7). A ıı " do l u (Warch;llo\Vs ki. 1976 ). Özel Jl)')2_1 l J9') yı ll a rı ıı ra s ı ııda Do ğ u Anado lu ljölgl!s i' lldl' yürü tü len çaıı ~ nı, ıd,l. 'riııclti ıı ac <.ıltr,ııııi ı ~,1S[ 1<I ai t X liir VL' 1 a l I teı I' <;a ııt a ıı ııı ı ~. bu ıı l cı rı ıı kıs a tan ıını a rı ~, ı p ıl ı ııı~. tr ibib. cı ıı s Vt: tür t<ı ıı ı a n a ht a rl a rı Iı a zı rl; ı ıı;ı rak dünya Vç " ıo r k iy("dı' k i dil,9. ıl l-; l a r l ile sinonim leri v ı.: r i I111i ~t i r. A yrıc,l. k oıı ıı k ç u Lı rı s :ı p t ıırw l1 ti ı r l l.!riıı bes lend ikleri klllluk t;ll lar bt: l i rl e nnıiş t i r. Bu tct rl erden. ('r i occr;s q lj fll l/ o rd rc ill1jjl/ıı c1a l ıı (S CI ) l l l )liı. ( '. mpamg; /J1l1culil'('s ((il' lı kn \"l' Lema ('y a ııdıa (1.. ) Ti"ırkiyı.: I ;ıu ıı a:-. ı için )'L' lli b ; ı tı ı r ()ljii' /Jlll mdmlijım ı L. l ' ll ın ç ;ı!ışıl<ıll hiilgl'lliıı hı.:men!ıl'1" yerinde çok; <I; gııı (ı!;ır; ı k hl ıl lılıd l1 ~u \e JlIıh u hill ck ı ııı,ı!,ııı];ıı ı ııda. ("'h'l li kle huğdayda ünemli za r ıırl il r;ı Ih:dctl (l ldııgıı gil7.k lı lııiş t i r. i\;l"ic<l bıı Hın ı ıı Yıı:-, lıl ı' J i (I\rı"i ıı l"tk yc ı i~ li r i lı..'l1 ~'elı i k la rl. l l;ı rınd a da yer ~ cr (inc ııı l i zararlara sehep old u ğ u bt.. l i r le ı ııı ıişt i r. Oıı l em a g ııllııcciıı lı ıı ([-leyllenfyil geneltk' i XOO-2000 III rakı ına sahip olan ;t.. rlltdc ra'i t ];:ı n ı rlü: ıı. C. lt.\"jjartlg i III ltct ıl il' l's 'in /bpartı g ıı s (~ l.lis i/1( ' lis ık oııenılı d l..' r ı.:cı.:dc ;tarar ya ptı ğ.ı. L. ("YllI/dla ' ll m i ~e (';rs iııııı 'ipp. d ı.: bı.:s l L' n d i ğ i s a p ta ıı ııı ışt ı r. Litera tü r ı ~ ( \() l ll. R.Ci.. r\lu ~. ('( LX an tı R. B. Ma d ~ L'.. It)t)(). I ıc (juıdc:-. Lu l ıı -.;cc t.... (l[" [ınpml ' lill l..' itl Man. 3. C() 1L'0 [1lL'r ; ı Prın ı L' ti ı n tlıı' U K ;11 111 1..' ırl l1\ e~ i ı y Ilrl's... C ; llııhrid~l'.. ; :,q. (1. L,d l L'rıL"l l. K.. i x ı n. Z() (l lı ) ~ı-';l"lıc C I Il CI \"011 Dı. K. Lsdıe rı L Jı ull dcr i. Ka ıı l ı ari ıı eı rıad ı t\ lid J\. k ı ı ı;ı:-.ie ıı Ull l l'l"ll o llılııc n c ll I \ c i ~c. LV. T ci L. ("nk()j1lerc ıı. E ııtolllolog:bdıc Zc ittın g. Stcttin..iX. 1-., ( i i: 5 ' )_() 1. hıllı'll..i.p.. R,C. (j cr~c r i L"h and ı-ı.a.su,{l. Il)X7. B Cı' l k ı r;m'iıııi~... in ıı u l ula ıı ı \ ınl:-.l'... :\ 1111. Rev. Phytopathol.. 25: ı ı 1- ı 2.'.
Hal.,.1.... KY. aııj K. M i\ raın u n ı~l'll ILJX(). Vccıor u f pl a n ı p ; lıhoglil ~, A..:adcın;..: P rı'~~, Nı.!w York. LO) pp. ( iril L'\. B. ; ınd V. To!llo\'. IlJ7lJ. Zur Kentl tni!'> l' J1 ıı ~ı: r ın dcr Türk..:i. J li g\l~b\v I l' n und Cıncelıcll l \'e \'orh.oııııııcııdı:r I\l'(eıı dcr Faıııil;c Ch rysoml'lid;ıı.: (('o!t:(1pil'ral illi... dc r Z()ol(lgi~chLn Sta<ı ı s:-.ilıııınluıı g MÜ I ll he lı. Spb.:iana. 2 (3): 25lJ~267. ( ; nıc\. B :111l1 V. Tımıo\" JI) X-l-. I:;uı ıı ;ı Bul ~; ırı GI. i ı. ('okıı pıı:ra. Clır y~ ulı ıcıi d~ı L'. 1\111 I. (}r~(ıd; ı c ıı ıııa ı'. Zı:uglıplhırıllac. I )o ı ı:ıı.:ı ; rı:ıc. C' ri (ı,ı.: nıı ;\c. C ly, rı ll : l t'. CrypltKcphalin;1e. Lampnıs( ııı ıa ti ll ile. E UII H)lpiııac. LLL Ac dıhu s A C il tk ı ıı ıa Sc ; e nıl<ırul1l 13ulgarictl. 220]l. I ":'ısııı,ılı, ~., S. T ezg1il. r. T urilll l! ve N. Madilıılar. 1995. Clı r ys o ıı ı elidac \'1,; BuprL'sll d,i L' (Cokupkra) f ;ıııı il y;ıların:ı bağlı türl e rin GAP Bö lgesi" ndeki durumu. GAP Bölgesi l1 i ı ki Koruma Sorunbm \e ('üzüm Önerileri Sc ınpo zyu lllll. 27 29 Nisan JI)I)S. i 3L) I -ıx. L.npat ın. 1., IlJ77. Lcar~ h ce ı lc~ (Clır ys() 1I 1c] l dal') ur tvliddk Asia,HIll Kazak.lı is t a l1. Nauka. Lcn i n~r;ıd. 2 ()~ p. I. ııp:ı ı ın. i. : ınd K. Z. Kııl l,'iii I\:t. i 'ıxe). L~:;ıl -Ilı'ı'ık...; ( ( 'lı r y~{) ıı ıcl id :ıc) i ı r Kanıh..h l...; l ;ırı : \ C: ı dcııı i ; 1 N: ıub. ltp. I l h ı i'tll lil.lı\l l \l g~.,\lma-al;l I{)\) p. i\h:,hl.:dl..'\. I... ıı no. t\ lı...;, ıı l' C lı r ~... ıııııı'lıd al' ı: l ıllci.: I L d hy Dr. \V. \V ıı II IL L'J' irı Tt1rh. l'~ ( Cıı knp t era). LÜ\'. S ııi s s e de Zuul., 77 : :;OL).' IL). N:ıulı, [..R.. W.E. Sı ycr. r:. rv1.ci1l ky. B.T.Cimdl)]l. ı.. S.Nl'f l and C.L.Nihleııl. 1 l)7~. Tr;lI1~mis~lolı ııl' mai/.c clınl p ınt i c ı ıı oıtk' \ ' ını:-, hy c lır ys omclid h cl'1lc~. Plı y top a th()i () ~y, ıı S: i 07 i ~ i (17-t. 1'l''''L'lı ı... cil ItP.:u ıd Ci. R..Jo lııı~oll. ]117 1 ). Ho... ı :-.pct:if iı y and ~u ilahi1it y {LI' L('I/Io ırlıııc!i(/ (C olcopt rc r ;ı, Clırysoıııclidac). a L'ad i daıc fur ıhı: hio logic,11 c n ı ltro l o f Cuıad.ı IJıi~t lc (CircilılJl ({ /'i ci/sc). Canadian Entomology, ı i i (t)): i ()5ıJ ~ ı 06X. Tııınıı\. V.. and B. ( i rıı e\,. Iı n5. Clır y~ (lınclıd;h.! (C()Ic()pıcr~ı) coll eued h~ K.M. (Ju i c lıa rd I II Turkey. (irel'ce ; ım l Ylıg ıı~l:ıvi a.. Trav. Sei. U ni\', Plo" di" Bl1lga ria. Hiııl., 13 (.ol): 133- ı:) i. \\ ' drcl ı d!tı \Vs k.i. A.. ~1)76. Biogcogr, ljıh l ~ı' lı L' Sıudiı'll ühcr d ı l' Blaukare r de r Po n ıl ~dll~ ll 1>1\ 1\'1111 (Cıdc op kr:ı. Chr ysllilll' lıt1:ıc i. Polislde Pi s ıııo E ntolııol o gi o. l1 l' Bııll c tiıı E ntnl1lolo;:!iqul' De Pologill'. -ıh. 2ı)~\)-ı..