Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi TheJournal of International SocialResearch Cilt: 8 Sayı: 41 Volume: 8 Issue: 41 Aralık 2015 December 2015 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 TAHMİN ET-GÖZLE-AÇIKLA YÖNTEMİNİN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK BAŞARILARINA VE FENE KARŞI TUTUMLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ DETERMINING THE EFFECT OF PREDICT-OBSERVATION-EXPLAIN METHOD ON MIDDLE SCHOOL STUDENTS ACADEMIC ACHIEVEMENTSAND ATTITUDES TOWARDS SCIENCE Gamze KIRILMAZKAYA* Fikriye KIRBAĞ ZENGİN** Öz Bu çalışmanın amacı Fen Bilgisi Dersinde Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin ortaokul öğrencilerinin elektrik konusundaki akademik başarılarına ve öğrencilerin fene karşı tutumlarına etkisini araştırmaktır. Bu amaçla, 6. sınıf Fen Bilgisi Dersinde Yaşamımızdaki Elektrik konusunun öğretimi sürecinde Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yöntemi kullanılmıştır. Ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desenin kullanıldığı çalışma, 2011-2012 eğitim öğretim yılında Elazığ ilindeki bir ortaokulda öğrenim gören 32 ortaokul öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Fen Bilgisi dersinin Yaşamımızdaki Elektrik ünitesi deneysel grupta Tahmin Et- Gözle-Açıkla yöntemi ile işlenirken, kontrol grubunda ise Fen Bilgisi Öğretim Programı na göre işlenmiştir.veri toplama aracı olarak elektrik konusu başarı testi, fene karşı tutum testi kullanılmıştır. Bu ölçme araçları, uygulamanın başlangıcında ve sonunda her iki gruba ön test ve son test olarak uygulanmıştır.yapılan istatistiksel analizler sonucunda, öğrencilerin fene karşı tutum ve elektrik konusu başarılarında, deney grubu ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tahmin Et-Gözle-Açıkla, Tutum, Elektrik. Abstract The aim of this researchexamine the effect of Predict-Observation-Explain(POE) middle school students on academic achievementabout Electricity in our life topic and attitudes towards science. Thus, Predict Observed-Explanation process was used on teaching Electricity in our life subject in 6th grade science and technology lesson. In study was used pretest-posttest quasiexperimental groups design study, the sample consisted of total of 32 students enrolled in the middle school in 2011-2012 academic year in Elazığ, Turkey.The Electricity in our lifetopic was taught through Predict-Observation-Explain (POE) in the experimental group, while based on the current science curriculum instruction was followed in the control group. The data was collected through Electricity Achievement Test and Attitude Towards Science. The tests were administered to the experimental and the control group students at the beginning and end of the course as pretest and posttest.the statistical analysis showed that there were statistically significant differences between experimental and control group with respect to students attitudes toward science and electricity achievement. Keywords:Predict-Observation-Explain (POE), Attitude, Electricity. GİRİŞ Öğrencilerin ön bilgilerine göre bilgiyi yeniden yapılandırmalarını ve içselleştirmelerini sağlayan yapılandırmacı yaklaşım, öğrencilerin öğrenme sürecinde sorumluluklarının arttığı, öğretmenin öğrencilere rehber olduğu, öğrenci merkezli bir yaklaşımdır (Küçükyılmaz, 2003). Yapılandırmacı yaklaşım yeni öğretim yöntemlerini de beraberinde getirmektedir Öğretim yöntemlerinin hedeflenen öğrenmeyi sağlayabilmesi için farklı yöntemlerin öğrenme ortamında uygulanması gerekmektedir(obut, 2005). Yapılandırmacı öğrenme teorisiyle uyum içerisinde olan yeni yöntemlerden biri de Tahmin Et- Gözle-Açıkla (TGA) yöntemidir. Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi,tahmin etme, tahminleri doğrulama, gözlemleri tanımlama ve tahminlerle gözlemleri karşılaştırma ve açıklama basamaklarını içeren, kavramsal seviyeyi belirlemeye ve düzeltmeye yönelik bir tekniktir (Köse, Coştu ve Keser, 2003). White ve Gunstone (1992),Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yöntemini yapılacak bir gösteri, deney yada sunulacak bir konuyla ilgili bir tahminde bulunulması, olayın gözlemlenmesi ve tahmin ile gözlemin karşılaştırma yapılarak açıklanmasını sağlayan bir yöntem olarak belirtmişlerdir (Bilen, 2009). Bu kapsamda yöntem, (a) tahmin etme (b) gözlem yapma (c) açıklama şeklinde 3 aşamalı olarak uygulanır.tahmin etme aşamasında öğrencilere bir gösteri deneyi veya olay hakkında bilgi verilir ve öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmak amacıyla gösteri deneyinin sonucunu tahmin etmeleri istenir. Tahmin etme öğrencilerin cisim, olay veya olgular arasındaki ilişkilerin hangi koşullarda ve ne ölçüde oluşacağı ya da gelişeceği hakkında kestirimde bulunmalarıdır (Temizyürek, 2009).Tahminde bulunmak ve tahmin için neden öne sürmek gözlem yapmayı kolaylaştırır ve motivasyonu artırır (White ve Gunstone, 1992; Bilen, 2009). Gözlem - 975 -
aşaması, bu aşamada öğrencilere verilen olayı, öğrencilerin gözlemlemesi sağlanır. Öğrenciler gözlem yaparken elde ettikleri gözlemlerini kayıt altına alırlar (Çepni ve Çil, 2009). Öğrencilerin tahminleri ile gözlemleri aynı veya farklı olabilir. Ortaya çıkan bu tür çelişkiler, öğrencilerin anlamalarıyla ilgili ayrıntılı bilgiler sağlar (Köse ve diğ., 2003).Üçüncü ve son aşama olan açıklama aşamasında ise öğrencilerin tahminleri ve gözlemlerini beraberce tartışmaları sağlanır. Öğrencilerin kavramları yapılandırabilmeleri için sınıf ortamında tartışmalar gerçekleştirilir. Açıklama aşamasında, öğrencilerin zorlandıkları söylenebilir (Bilen, 2009; Köse ve diğ., 2003). Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yöntemi, öğrencinin önbilgisini ortaya çıkaran, çelişki durumunda çeşitli çözümler üretmesini sağlayan, aşamalarının atlamadan gerçekleştirildiği bir yöntemdir. Wu ve Tsai (2005) tarafından yapılan çalışmada Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin ortaokul öğrencilerinin anlama düzeylerinde ve fen deneylerine karşı tutumlarında gelişmesini sağladığı belirlenmiştir. Ayas ve Yılmaz (2004), tarafından yapılan başka bir çalışmada da Tahmin Et-Gözle-Açıkla etkinliklerinin öğretmen adaylarının asit-baz ve indikatör kavramlarını anlama düzeylerinde olumlu bir gelişme gösterdikleri sonucuna varılmıştır. Tekin (2006), Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemini fen laboratuvarı dersinde uyguladığı çalışmasında ise Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin laboratuarda yapılan deneylerin öğretmen adaylarının kavramsal anlamalarını geliştirdiği belirlenmiştir. Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yöntemine dayalı öğrenme, öğrencilerin bilimsel yöntemleri kullanarak bilim insanları gibi çalışmalarına izin verir. Ön bilgilerine dayalı olarak yeni öğrendikleri bilgilerle bağ kurup bilgilerini yapılandırmalarını ve anlamlı bir şekilde ifade etmelerini sağlayan Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi, öğrenenlerin sürekli aktif olması, kendi öğrenmelerinden kendilerinin sorumlu olması ve günlük hayata uygulayabilmeleri bakımından fen dersleri için uygundur. Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yöntemi, öğrencilerin fen derslerine yönelik olumlu tutumlar geliştirmelerine yardımcı olur. Ayrıca öğrencilerin bireysel veya grupla yaptıkları çalışmalarda sorumlulukalmalarını, kendilerini ifade etmelerini ve öz güvenlerini geliştirmelerini sağlar (Bilen, 2009). Küçüközer (2008), öğretmen adayları ile yaptığı çalışmada Tahmin Et-Gözle-Açıkla etkinliklerinin kavram yanılgılarını gidermede etkili olduğunu belirtmiştir. Karaer (2007), Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi fen kavramlarını ve olayları nedenleri ile birlikte düşünmeyi sağladığını ve laboratuar etkinliklerinde kullanımının etkili olduğunu ifade etmiştir. Tahmin Et, Gözle, Açıkla yöntemi uygulanırken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Tahmin Et, Gözle, Açıkla yöntemi uygulanırken öğrencilerin, nesne veya olayı iyi anlamaları sağlanmalıdır. Öğrenciler bildikleri konu ile ilgili soruları kolay cevaplayabildikleri için konuyla ilgili Tahmin Et, Gözle, Açıkla etkinlikleri onlara kolay gelebilir. Bilmedikleri konularla ilgili Tahmin Et, Gözle, Açıkla etkinliklerinde ise zorlanabilirler (Özdemir, 2011). Tahmin Et, Gözle, Açıkla uygulamalarında uygulama başlamadan önce öğrencilerin soru sormalarına veöğrencilerin tahminlerini nedenleri ile birlikte yazmalarına fırsat verilmelidir.uygulama gerçekleştiğinde öğrencilerin gözlemlerini yorumlamaları sağlanmalıdır. Gözlem yaparken öğrenciler, gözlemledikleri nesne veya olayı hemen kayıt altına almalıdırlar. Çünkü gözlemlerini unutabilir veya diğer arkadaşlarından etkilenebilirler.açıklama aşamasında, öğrenciler tahminleri ile gözlemlerini karşılaştırarak yorum yapmaları ve tartışmaları sağlanmalıdır. Burada öğretmenlere düşen görev öğrencilerini daha fazla düşünmeleri için teşvik etmektir (Köse, Coştu ve Keser, 2003; Özdemir, 2011). Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemine dayalı etkinliklerde öğretmen rehber rolündedir ve öğrencilerin farklı yorumlar yapabilmelerine yardımcı olur (Tekin, 2008).Öğrenciler, tahmin ile gözlemleri arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri incelerler ve açıklamalarda bulunurlar (Çepni ve Çil, 2009). Açıklama yeni nesne veya olay ile ilgili ön bilgi ve deneyimleri kullanmayı gerektirir (Çepni ve Çil, 2009). 2005Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve 2013 yılında geliştirilen ve Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı nın vizyonu bireysel farklılıkları ne olursa olsun tüm bireylerin fen okuryazarı olarak yetiştirilmesi olarak ifade edilmiştir.programlar fen okuryazarlığının içerik bilgisi, bilimsel süreç becerileri ve tutum ve değerler boyutlarında geliştirilmesini amaçlamıştır.fen okuryazarlığının yedi boyutundan biri olan Fene İlişkin Tutum ve Değerler öğrenmeyi etkileyen en önemli duyuşsal özelliklerdendir. Senemoğlu (2000) tutumu; bireyin olaylara ve çok çeşitli durumlara karşı, bireysel etkinliklerini etkileyen, kazanılmış içsel bir davranış olarak nitelendirmektedir. Tutum, öğrenmeyi etkileyen en önemli duyuşsal özelliklerden biri olarak nitelendirilebilir. Tutum bireylere,durumlara, olaylara ya da fikirlere karşı tepki verme eğilimi olarak nitelendirilebilir (Simpson, Koballa, Oliver ve Crawley, 1994). Bir derse karşı olumlu tutum geliştirme; derse etkin katılım isteği, karşılık vermekten tatmin olma, bir değeri olduğunu ve bir değer olarak kabulüne taraftar olma biçimindeki davranışların oluşmasına neden olur (Özçelik, 1998). Tutum, öğretilmesi, öğrenilmesi ve kontrol edilmesi zor olan duyuşsal davranışlardandır. Tutum birçok değişkenle farklı boyutlarda ve farklı oranlarla etkileşim içerisindedir (Yılmaz, 2006). Fen dersine yönelik tutumlar motivasyon, etkin katılım, araştırma ve yansıtıcı tutumlar olarak dört kategoriye ayrılmıştır.yaşantılar, fene
karşı tutumu etkilediğinden öğrenci tutumlarının geliştirilmesi amacıyla öğrencilerin yaşantılarını etkileyen farklı yaklaşımlar kullanılmalıdır (Johnston, 1996). Bu çalışmanın amacı, Fen ve Teknoloji dersinde Tahmin Et, Gözle, Açıkla (TGA) yönteminin Yaşamamızdaki Elektrik ünitesinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fene karşı tutumlarına etkisini araştırmaktır.bu amaçla aşağıdaki araştırma soruları oluşturulmuştur. Araştırma soruları 1. Deneysel işlem öncesi ve sonrasında kontrol grubu öğrencilerinin elektrik başarı testi ve fene karşı tutumlarında anlamlı bir farklılık var mıdır? 2. Deneysel işlem öncesi ve sonrasında deney grubu öğrencilerinin elektrik başarı testi ve fene karşı tutumlarında anlamlı bir farklılık var mıdır? 3.Deneysel işlem sonrası kontrol ve deney grubu öğrencilerinin elektrik başarı testi ve fene karşı tutumlarında anlamlı bir farklılık var mıdır? YÖNTEM Araştırmanın Modeli Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemin, 6. Sınıf Yaşamımızdaki Elektrik ünitesi kapsamında, öğrencilerin akademik başarıları ve fene karşı tutumlarına etkisini araştırmak için yapılan çalışmada ön testson test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Yarı deneysel desen, bireylerin deney ve kontrol gruplarına seçilmesinde rastgele atamanın yapılamadığı bir deneysel araştırma yaklaşımıdır (Karasar, 2005). Yarı deneysel yöntem de biri deney, diğeri kontrol grubu olmak üzere iki grup bulunur. Her iki grupta da grupların deney öncesi benzerlik derecelerinin belirlenmesi amacıyla öntest uygulanır. Uygulama bittikten sonra ise son test uygulanır. Bu desende uygulamanın etkili olup olmadığına karar vermek için öntest ve sontestten elde edilen sonuçlar kullanılır (Büyüköztürk, 2010; Karasar, 2009). Deney grubunda, Tahmin Et- Gözle-Açıkla yöntemi uygulanırken kontrol grubunda ise mevcut Fen Bilgisi öğretim programına göre uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Çalışma Grubu Araştırmanın çalışma grubunu Elazığ daki bir ilköğretim okulunun6. sınıf öğrencileri,(n=32 kişi) ile yürütülmüştür. Fen bilgisi öğretim programının uygulandığı kontrol grubu17 öğrenci (8 kız ve9 erkek),tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı deney grubu ise15 öğrenciden (11 kız ve4 erkek) oluşmaktadır. Araştırmada, nitelik olarak birbirlerine yakın olan deney ve kontrol grupları seçkisiz olarak seçilmiştir. Uygulama için seçilen okul ve öğrenciler ulaşılabilir örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Bu örnekleme yöntemi araştırmaya hız ve pratiklik kazandırmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2006). Çalışmada, deney ve kontrol gruplarına aynı araştırmacı tarafından uygulamalar yapılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının denk olup olmadığı incelendiğinde, önceki dönemlere ait akademik başarı ortalamaları ve ön testler değişkenleri kullanılmış ve yapılan istatistiksel analiz sonucunda her iki grubun denk olduğu belirlenmiştir. Uygulama Deney grubunda Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi ve kontrol grubunda ise fen ve teknoloji öğretim programına göre dersler işlenmiştir.tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı deney grubunda, öncelikle öğrencilere yapılacak deneysel etkinlikler hakkında bilgi verilmiştir ve boş kağıt dağıtılarak öğrencilerden tahminlerini ve tahminlerinin sebeplerini yazmaları istenmiştir. Gösteri deneyi yapılmış ve öğrenciler daha sonra bu kağıtlara deneyde gözlemlediklerini yazmaları istenmiştir. En son aşama olan açıklama aşamasında ise öğrenciler gözlemlerinden yararlanarak neden sonuç ilişkilerini tartışmışlardır. Öğrencilerin tahminleri ve gözlemleri arasında farklılıkları göz önüne alarak deneyin sonuçlarını değerlendirmişlerdir. Kontrol grubunda ise aynı etkinlikler deney grubuyla aynı sürede programdaki haliyle uygulanmıştır Uygulama öncesi çalışmada kullanılan ön testler ve uygulama bittikten sonra ise son testler yapılmıştır. Veri Toplama Araçları Araştırmada verilerin toplanmasında Yaşamımızdaki Elektrik Ünitesi Akademik Başarı Testi ve Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Yaşamımızdaki Elektrik Ünitesi Akademik Başarı Testi, Karaçallı (2011) tarafından geliştirilen bir testtir. Başarı testinin güvenirlik katsayısı(α)=.85 dir (Karaçallı, 2011). Güvenirlik katsayısının.70 ve üzeri olması test puanlarının güvenirliği için genel olarak yeterli kabul edilmektedir (Büyüköztürk, 2010). Maddelerin, madde güçlüğünün, ayırt ediciliğinin ve kapsam geçerliliğinin sağlanması sebebi ile testten madde atılmamış, 25 maddeden oluşan test aynen uygulanmıştır (Karaçallı, 2011). Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan bir diğer ölçüm aracı ise Fen Bilgisi Tutum Ölçeği dir. Ölçek, Geban ve arkadaşları (1994) tarafından geliştirilmiş ve güvenirliği.83 olarak bulunmuştur (Geban, Ertepınar, Yılmaz, Atlan ve Şahpaz, 1994). Ölçek, 15 madde ve 5'li likert tipindedir. Ölçek, uygulama
öncesi ve sonrası deney ve kontrol grupları arasında duyuşsal düzeyde anlamlı bir farklılığın olup olmadığını belirlemek amacıyla uygulanmıştır. Verilerin Analizi Araştırmanın verileri Elektrik konusu başarı testi ve Fen Bilgisi Tutum Ölçeği nden elde edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarına uygulanan ön ve son testlerden elde edilen veriler SPSS programı yardımıyla öğrencilerin elektrik başarı testinden ve fen bilgisine karşı tutum ölçeğinden aldıkları puanlar analiz edilmiştir. Başarı testinden alınabilecek en yüksek puan 100 en düşük puan ise 0 dır. Fen Bilgisi Tutum Ölçeği nden alınabilecek en yüksek puan 75, en düşük puan ise 15 dir. Araştırmadan elde edilen verilerin normal dağılım göstermesi sebebi ile deney ve kontrol gruplarının ön test-son test karşılaştırılmasında bağımsız t-testi analizi kullanılırken, grupların kendi içinde ön test son test puanlarının karşılaştırılmasında ise bağımlı t testi analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. Yapılan analizlerin sonuçları Bulgular bölümünde ortaya konmuştur. BULGULAR Bu bölümde elektrik başarı testi ve fene karşı tutum ölçeği ön test ve son test uygulamalarından elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Elektrik Başarı Testine İlişkin Bulgular Araştırmada deney ve kontrol grubu arasında uygulamaya başlamadan önce anlamlı bir farklılık olup olmadığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda deney ve kontrol gruplarının ön test sonuçları arasındaki anlamlılık değeri, sonuçların parametrik dağılım göstermesi sebebiyle ile bağımsız t testi ile belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıda Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1:Başarı Testi Ön Test Puanlarına İlişkin Bağımsız t-testi Sonuçları Grup N Ort. ss t p Başarı Ön Test Kontrol 17 39.78 14.6.678.51 Deney 15 41.1 15.54 Tablo 1 e göre kontrol ve deney grubunun ön testleri için yapılan bağımsız t testinde, istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (t=.678; p>0.05). Bu sonuca göre kontrol ve deney gruplarındaki öğrencilerin, ön test ortalamaları incelendiğinde, gruplar arasında başlangıçta ön test başarı puanlarına göre istatistiksel olarak herhangi bir farklılık görülmemektedir. Bu kapsamda uygulamadan önce araştırmaya katılan deney ve kontrol grubu öğrencilerinin elektrik konusu başarılarının denk olduğu çıkarımı yapılabilir. Araştırmanın kontrol grubu öğrencilerinin başarı testi ön test ve son test puanlarının karşılaştırılmasında bağımlı t testi analizi yapılmıştır. Tablo 2 de analiz sonuçları görülmektedir. Tablo2:Kontrol Grubu Öğrencilerinin Başarı Ön Test-Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları Başarı Testi N Ort. ss t p Ön test 17 39,78 14,6 2,76 0.03 Son test 17 52,26 18,25 Tablo 2 incelendiğinde kontrol grubunun uygulama öncesinde başarı testi ön test puan ortalaması (X =39,78) ile son test puanlarının ortalaması (X =52,26) karşılaştırıldığında 0.05 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (t=2,76; p<0.05). Buna göre mevcut fen bilgisi programının uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin başarı testi ön test son test ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı deney grubuna uygulanan başarı ön test ve son testten elde edilen puanlar Tablo 3 de,bağımsız t testi analizi ile karşılaştırmaları yapılmıştır. Tablo 3 Deney Grubu Öğrencilerinin Başarı Ön Test-Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları Başarı Testi N Ort. ss t p Ön test 15 41,1 15,54 4,47 0,01 Son test 15 78,93 10,15 Tablo 3 incelendiğinde deney grubu öğrencilerinin başarı ön test ve son test puanları arasında 0.05 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir(t=4,47; p<0.05).bu bağlamda Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin öğrencilerin elektrik konusunu anlamalarında etkili olduğu söylenebilir. Kontrol grubu öğrencileri ile deney grubu öğrencilerinin başarı son test puanları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? sorusunu cevaplandırmak amacıyla kontrol grubu öğrencilerinin son test ile deney
grubu öğrencilerinin son test puanları arasındaki ilişki, bağımsız t testi ile karşılaştırılmış ve Tablo 4 de gösterilmiştir. Tablo 4:Deney Ve Kontrol GrubuÖğrencilerinin Başarı Son Test Puanlarına İlişkin Bağımsız t Testi Sonuçları. Grup N Ort. ss t p Başarı Son Test Kontrol 17 52,26 18,25 3,03.003 Deney 15 78,93 10,15 Tablo 4 incelendiğinde deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı testi son test puanları karşılaştırılmıştır. Buna göre deney ve kontrol grubu arasında başarı son test puanlarında deney grubu lehine 0.05 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur(t=3,03; p<0.05). Bu bağlamda, deney grubunda uygulanan Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin kontrol grubuna uygulanan etkinliklere göre öğrencilerin bilgi seviyelerinde daha etkili olduğu söylenebilir. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin son test puan ortalamaları ile kontrol grubu öğrencilerinin son test puan ortalamaları arasında, deney grubu lehine 26,67 puanlık bir fark bulunmuştur. Bu sonuca göre; Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı deney grubu öğrencilerinin, kontrol grubundaki öğrencilere göre fen bilgisi dersindeki akademik başarıları anlamlı bir seviyede arttığı çıkarımı yapılabilir. Fen Bilgisi Tutum Ölçeğinden Elde Edilen Bulgular Araştırmada, Fen Bilgisi Tutum Ölçeği uygulamadan önce deney ve kontrol gruplarına uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarının tutum ön test puanları bağımsız t-testi analizi ile karşılaştırılmış ve sonuçlar Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 5. Fen Bilgisi Tutum Ölçeği Ön Test Puanlarının Bağımsız t-testi Sonuçları Grup N Ort. ss t p Tutum Ön Test Kontrol 17 54,5 6,3 1,07,06 Deney 15 53,1 8,1 Tablo 5 incelendiğinde ön test tutum ortalama puanlarına göre gruplar arasında istatistiksel açıdan herhangi bir farklılık görülmemektedir(t=1,07; p>0.05). Buna göre uygulamanın başında deney ve kontrol grubu öğrencilerinin fen bilgisi tutumlarının birbirlerine denk olduğu söylenebilir. Kontrol grubu öğrencilerinin Fen Bilgisi Tutum Ölçeği ön test ve son test puanlarına ilişkin bağımsız t testi analizi sonucu Tablo 6 da gösterilmiştir. Tablo 6:Kontrol Grubu Öğrencilerinin Tutum Ön Test-Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları Fen Bilgisi Tutum Testi N Ort. ss t p Ön test 17 54,5 6,3,631 0,20 Son test 17 55,62 6,8 Tablo 6 incelendiğinde kontrol grubu öğrencilerinin Fen Bilgisi Tutum Ölçeği ön test son test puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı görülmektedir(t=,631; p>0.05). Elde edilen bu bulgulara göre kontrol grubu öğrencilerinin fene karşı tutumlarında etkili olmadığı çıkarımı yapılabilir. Deneysel işlem öncesi ve sonrasında deney grubu öğrencilerinin fene karşı tutumlarında anlamlı bir farklılık var mıdır? sorusunu cevaplandırmak amacıyla deney grubu öğrencilerinin Fen Bilgisi Tutum Ölçeği ön test ve son test tutum ortalama puanları bağımlı t testi analizi ile Tablo 7 de karşılaştırılmıştır. Tablo 7:Deney Grubu Öğrencilerinin Tutum Ön Test-Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları Fen Bilgisi Tutum Testi N Ort. ss t p Ön test 15 53,1 8,1 4,64,00 Son test 15 62,91 5,6 Tablo 7 incelendiğinde deney grubu öğrencilerinin ön test ve son test ortalama puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur(t=4,64; p<0.05). Bu kapsamda Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı deney grubu öğrencilerinin, Fen Bilgisine karşı tutumlarında etkili olduğu çıkarımı yapılabilir. Deneysel işlem sonrası kontrol ve deney grubu öğrencilerinin fene karşı tutumlarında anlamlı bir farklılık var mıdır? sorusunu cevaplandırmak amacıyla deney ve kontrol grubu öğrencilerinin tutum son test ortalama puanları bağımsız t testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları Tablo 8 de görülmektedir. Tablo 8: Kontrol Grubu Deney Grubu Tutum Son Test Puanlarına İlişkin Bağımsız t-testi Sonuçları
Grup N Ort. ss t p Tutum Son Test Kontrol 17 55,62 6,8 5,31,001 Deney 15 62,91 5,6 Tablo 8 incelendiğinde deney ve kontrol grubunun tutum son test analizleri sonucunda gruplar arasında Fen bilgisi tutum puanları açısından anlamlı bir farkın bulunduğunu göstermektedir(t=5,31; p<0.05). Buna göre Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi ile ders işlenen deney grubu öğrencilerinin böyle bir eğitime tabi tutulmayan kontrol grubu öğrencilerinin fen bilgisine karşı tutumlarında daha etkili olduğu tahmin edilmektedir. Tablo 8 incelendiğinde deney grubunun son test tutum puanının 62,91, kontrol grubunun son test tutum puanının ise 55,62 olarak bulunmuştur. Buna göre deney ve kontrol grubunun son test tutum puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir. Bu durum Tahmin Et-Gözle ve Açıkla yönteminin fen bilgisine karşı tutumu olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. SONUÇ VE TARTIŞMA Bu çalışma, Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin elektrik konusunu öğrenme ve fen bilgisine karşı tutuma etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda deney grubu öğrencilerine Tahmin Et-Gözle- Açıkla yöntemi, kontrol grubuna ise mevcut Fen Bilgisi öğretimprogramına uygun etkinlikler uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarına uygulanan ön test ve son test sonuçları analiz edilmiş ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırma öncesinde kontrol ve deney gruplarına uygulanan başarı testi ve tutum ölçeği ortalama puanlarına göre bağımsız t testi analizi yapılmış ve gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu bağlamda uygulama başladığında kontrol ve deney gruplarının benzer özelliklere sahip olduğu söylenebilir. Uygulama sonrasında kontrol ve deney gruplarına uygulanan elektrik başarı testi ortalama puanlarına göre bağımsız t testi analizi yapılmış ve gruplar arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Uygulama sonlandığında deney grubu öğrencilerinin kontrol grubu öğrencilerine göre başarı düzeyinin anlamlı bir şekilde arttığı tespit edilmiştir. Elde edilen anlamlı farklılığın Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi ile gerçekleştirilen etkinliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Literatür incelendiğinde de benzer sonuçlarla karşılaşmak mümkündür. McGregor ve Hargra ve (2008) tarafından yapılan çalışmada bitkilerde solunum ve fotosentez konuları ile ilgili uygulanan Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin öğrencilerin başarı testi ortalama puanlarının kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Çalışmada kullanılan Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin öğrencilerde fene karşı tutumlarında bir değişiklik oluşturup oluşturmayacağını belirlemek amacıyla, deney ve kontrol grubuna uygulama öncesinde ve sonrasında Fen Bilgisi Tutum Ölçeği de uygulanmıştır. Bu testten elde edilen sonuçlara göre, her iki grubun başlangıç tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Bu bağlamda deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin fene karşı tutumlarının benzer olduğu söylenebilir. Uygulamadan sonra uygulanan tutum son test puanlarına bakıldığında ise deney grubundaki öğrencilerin tutumlarının kontrol grubundaki öğrencilere göre gelişme gösterdiği görülmüştür. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerin son test tutumlarının da ilk test tutumlarına göre arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak kontrol grubu tutum puanları incelendiğinde, öğrencilerin ön ve son tutumları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Deney ve kontrol grupları arasındaki ve deney grubu içerisindeki bu farklılık, deney grubunda kullanılan Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin öğrencilerin tutumları üzerinde olumlu yönde bir değişikliğin göstergesi olarak kabul edilebilir. Çünkü Tahmin Et-Gözle-Açıkla öğretim yöntemi, öğrenciyi merkeze alan ve onların derse daha etkin katılımını sağlayan, ön bilgileri, ilgileri ve merakları doğrultusunda dersin işlendiği bir yöntemdir. Öğrencilerde fene karşı olumlu tutumlar geliştirme, fen eğitiminin temel amaçlarından biridir. Cannon ve Simpson (1985) ile Schibeci ve Riley (1986) in araştırmaları öğrencilerde fene karşı olumlu tutumlar gelişmesinin, fendeki başarıyı ve fene karşı ilgiyi arttırdığını göstermektedir (Lavoie, 1999). Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi, öğrencilerin önbilgilerini ortaya çıkarmak ve paylaşmak için bir tartışma ortamı sağlar. Bu yöntemde öğrencilerin düşüncelerini birbirleriyle paylaşmaları sağlanır. Bu çalışmanın sonuçları incelendiğinde yaşamamızdaki elektrik konusunu öğretmede ve fene karşı tutumda, Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin uygulandığı fen derslerinin etkili olduğu sonucuna ulaşılabilir. Sonuç olarak Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin ve bu doğrultuda hazırlanan etkinliklerin öğrenmeye olumlu bir katkı yapacağı düşünülmektedir. Tahmin Et-Gözle-Açıkla yönteminin öğrencilerinin kavram öğretiminde ve kavram yanılgılarının tespitinde ve diğer disiplinlerde bu yöntemin etkisi araştırılabilir. Eğitimde teknoloji kullanımının artması ile Tahmin Et-Gözle-Açıkla öğretim yönteminin bilgisayar ve internet ortamında uygulandığı çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir. KAYNAKÇA
AYAS, A. ve YILMAZ, M. (2004). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Asit-Baz ve İndikatör Kavramlarını Anlama Seviyelerini Tespit Etmede Tahmin Gözlem-Açıklama (TGA) Metodunun Web Ortamında Kullanılması XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. BİLEN, K. (2009). Tahmin Et-Gözle-Açıkla Yöntemine Dayalı Laboratuvar Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Kavramsal Başarılarına, Bilimsel Süreç Becerilerine, Tutumlarına ve Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerine Etkisi. Doktora Tezi Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı.(11. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık. CANNON, R. K., SIMPSON., D. R.. (1985). Relationships among Attitude, Motivation and Achievement of Ability Grouped, Seventh Grade, Life Science Students,Science Education. 69, (2), 121-138 ÇEPNİ, S. ve ÇİL, E. (2009). Fen ve Teknoloji Programı (Tanıma, Planlama, Uygulama ve Sbs İle İlişkilendirme) İlköğretim 1.ve 2. Kademe Öğretmen El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara. GEBAN, Ö., ERTEPINAR, H., YILMAZ, G., ATLAN, A. ve ŞAHPAZ, F. (1994). Bilgisayar Destekli Eğitimin Öğrencilerin Fen Bilgisi Başarılarına ve Fen Bilgisine İlgilerine Etkisi. I. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri. Buca Eğitim Fakültesi, İzmir. JOHNSTON, J. (1996). Early Explorations in Science. Buckingam: Open University Press. KARAÇALLI, S. (2011). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Akademik Başarıya, Tutuma ve Kalıcılığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. KARASAR. N. (2005).Bilimsel Araştırma Yöntemi.15. Baskı. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. KARASAR, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 15.baskı, Ankara: Nobel yayın dağıtım KARAER, H. (2007). Yapılandırıcı Öğrenme Teorisine Dayalı Bir Laboratuar Aktivitesi Kromotografi Stratejisi ile Mürekkebin Bileşenlerine Ayrılması Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 591-602. KÖSE, S., COŞTU, B. ve KESER, O. F. (2003). Fen Konularındaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi: TGA Yöntemi ve Örnek Etkinlikler Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 43 53. KÜÇÜKÖZER, H. (2008). The Effects of 3D Computer Modelling on Conceptual Change About Seasons and Phases of The Moon Physics Education. (43), 632-636 KÜÇÜKYILMAZ, E. A. (2003). Fen Bilgisi Derslerinde Öğrenme Halkası Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Hatırlama Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. LAVOIE, R. D. (1999). Effects of Emphasizing Hypothetico-Predictive Reasoning within The Science Learning Cycle on High School Student s Process Skills and Conceptual Understandings in Biology,Journal of Research in Science Teaching, 36(10) MCGREGOR, L. & HARGRAVE, C. (2008). The Use of Predict-Observe-Explain with On-line Discussion Boards to Promote Conceptual Change in The Science Laboratory Learning Environment. In K. McFerrin et al. (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology and Teacher Education International Conference (pp.4735-4740). Chesapeake, VA: AACE. OBUT, S. (2005). İlköğretim 7.sınıf, Maddenin İç Yapısına Yolculuk Ünitesindeki Atomun Yapısı ve Periyodik Çizelge Konusunun Eğitsel Oyunlarla Bilgisayar Ortamında Öğretim ve Buna Yönelik Bir Model Geliştirme. Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi. ÖZDEMİR, H. (2011). Tahmin Et-Gözle-Açıkla Stratejisine Dayalı Laboratuar Uygulamalarının Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Asitler- Bazlar Konusunu Anlamalarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. ÖZÇELİK, D.A. (1998). Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: ÖSYM Yayınları. SCHIBECI, R. A. and RILEY, J. P. (1986). Influence of students background and perceptions on science attitudes and achievement,journal of Research in Science Teaching, 23, 177-187. SENEMOĞLU, N. (2000). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi. SIMPSON, R. D., KOBALLA, JR, T.R., OLIVER, J. S. and CRAWLEY, F. E. (1994). Research on Affective Dimention of Science Learning. In D.L. Gabel (Ed), Handbook of research in science teaching and learning. National Science Teacher Association. NY: Macmillan Publishing Company. TEKİN, S. (2006). Tahmin-Gözlem-Açıklama Stratejisine Dayalı Fen Bilgisi Laboratuar Deneyleri Tasarlanması ve Bunların Öğrenci Kazanımlarına Katkılarının İrdelenmesi. VII. Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı. Gazi Üniversitesi. 07-09 Eylül 2006 Ankara. TEKİN, S. (2008). Kimya Laboratuarının Etkililiğinin Aksiyon Araştırması Yaklaşımıyla Geliştirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi 16(2), 567-576. TEMİZYÜREK, K. (2009). Uygulamalı Fen ve Doğa Bilimleri. Beta Basım Yayım Dağıtım. İstanbul. WHITE, R. and GUNSTONE, R. (1992). Probing Understanding. First edition, The Falmer Pres, 196 p., London and New York WU, Y.T. and TSAI, C. (2005). Effects of Constructivist-Oriented Instruction on Elementary School Students Cognitive Structures,Journal Of Biological Education, 39 (3), 113-120. YILDIRIM, A., ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (5.baskı). Ankara: Seçkin Yayınları. YILMAZ, S. (2006). Analysis of Preservice Science Teachers Attitudes Toward Mechanics Concepts,Eurasian Journal of Educational Research. 24, 199 208.