KISIM BİR STRATEJİK YÖNETİME GENEL BAKIŞ 1 Bölüm 1 Stratejik Yönetim 2 Stratejik Yönetimin Doğası ve Değeri 3 Stratejik Kararların Boyutları 4 Stratejik Yönetimde Biçimsellik 8 Stratejik Yönetimin Yararları 9 Stratejik Yönetimin Riskleri 11 Stratejik Yönetim Süreci 11 Bir Süreç Olarak Stratejik Yönetim 16 Özet 17 Anahtar Kelimeler 18 Tartışma Soruları 18 KISIM İKİ STRATEJİ GELİŞTİRME 19 Bölüm 2 Şirket Misyonu 20 Şirket Misyonu Nedir? 21 Açık Bir Misyonun Gerekliliği 21 Misyonu Tanımlamak 22 Temel Ürün veya Hizmet; Birincil Pazar; Birincil Teknoloji 22 Şirket Amaçları: Hayatta Kalma, Büyüme, Kârlılık 24 Şirket Felsefesi 25 Kamusal İmaj 27 Şirketin Kimliği 28 Misyon Unsurlarında En Yeni Trendler 30 Örnek Alınacak Bir Misyon 33 Yönetim Kurulları 34 Vekalet Kuramı 35 Vekalet Sorunları Nasıl Ortaya Çıkar? 35 Vekaletten Kaynaklanabilecek Sorunlar 36 Vekalet Sorununa Çözümler 37 Özet 37 Anahtar Kelimeler 38 Tartışma Soruları 38 Bölüm 2 Ek BB&T nin Vizyonu, Misyonu ve Amacı 39 Bölüm 3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve İş Etiği 44 Sosyal Sorumluluk Açısından Paydaş Yaklaşımı 45 Sosyal Sorumluluğun Dinamikleri 47 Sosyal Sorumluluk Çeşitleri 49 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Kârlılık 52 2002 Sarbanes-Oxley Yasası 57 Yeni Kurumsal Yönetim Yapısı 60 Sarbanes-Oxley e Tepki Olarak Özelleştirme 61 KSS nin Misyon İfadesi Üzerindeki Etkisi 62 Sosyal Denetim 62 Tatmin Edici Kurumsal Sosyal Sorumluluk 63 KSS Tartışmalarının Özü 65 İş Birlikçi Sosyal Girişimlerin Karşılıklı Avantajları 66 Başarılı İş Birlikçi Sosyal Girişimlerin Beş İlkesi 67 Bileşenleri Bir Araya Getirmek 71 KSS Stratejilerinin Sınırları 73 KSS nin Geleceği 73 Yönetsel Etik 74 İş Etiğinin Doğası 74 Etik Sorunlara İlişkin Yaklaşımlar 76 İş Etiği Kuralları 76 Etik Kurallarda Temel Eğilimler 78 Özet 78 Anahtar Kelimeler 79 Tartışma Soruları 79 Bölüm 4 Dış Çevre 80 Firmanın Dış Çevresi 81 Uzak Çevre 81 Ekonomik Faktörler 81 Sosyal Faktörler 82 xv
xvi İçindekiler Politik Faktörler 84 Teknolojik Faktörler 86 Ekolojik Faktörler 87 Uluslararası Çevre 90 Endüstri Çevresi 91 Rekabetçi Güçler Stratejiyi Nasıl Şekillendirir? 91 Çarpışan Güçler 93 Giriş Engeli 93 Güçlü Tedarikçiler 96 Güçlü Alıcılar 96 İkame Ürünler 98 Avantajlı Konuma Gelmeye Çalışmak 98 Endüstri Analizi ve Rekabetçi Analiz 99 Endüstri Sınırları 99 Güç Eğrileri 101 Rekabet Analizi 102 Faaliyet Çevresi 103 Rekabetçi Konum 103 Müşteri Profilleri 104 Tedarikçiler 105 Kredi Kuruluşları 106 Beşerî Kaynaklar: Emek Piyasasının Doğası 106 Çevresel Faktörlerin Önemi 107 Özet 110 Anahtar Kelimeler 110 Tartışma Soruları 110 Bölüm 4 Ek Çevresel Tahmin İçin Kaynaklar 112 Bölüm 5 Küresel Çevre 114 Küreselleşme 115 Küresel Bir Şirketin Gelişmesi 116 Şirketler Neden Küreselleşir? 118 Küresel Firmaların Stratejik Yönelimleri 119 Küreselleşmenin Başlangıcında 119 Küresel Çevrenin Karmaşıklığı 121 Küresel Firmaların Kontrol Sorunları 123 Küresel Stratejik Planlama 123 Çoklu Yerel Endüstriler ve Küresel Endüstriler 124 Küresel Zorluklar 125 Piyasa İhtiyaçları ve Ürün Özellikleri 127 Firmaların Dış Piyasalarda Rekabet Stratejileri 128 Niş Pazar İhracatı 128 Lisans Verme ve Fason İmalat 129 Franchising (İmtiyaz Hakkı) 130 Ortak Girişimler (Joint Ventures) 130 Müstakil Dış Şube Açma 131 Özsermaye Yatırımı 131 Yüzde Yüz İştirakli Dış Girişimler 131 Özet 133 Anahtar Kelimeler 133 Tartışma Soruları 133 Bölüm 5 Ek Çok Uluslu Çevrenin Bileşenleri 135 Bölüm 6 İşletme Analizi 137 SWOT (GZFT) Analizi: İşletme Analizine Geleneksel Bir Yaklaşım 140 Stratejik Analiz Sürecinde SWOT (GZFT) Analizi 141 SWOT Analizinde Kısıtlar 144 Değer Zinciri Analizi 145 Değer Zinciri Analizinin Uygulanması 147 Faaliyet Tabanlı Maliyet Muhasebesindeki Zorlukların Saptanması 149 Müşteri Değeri Üzerinden Rekabet Avantajı: Üç Çember Analizi 151 Kaynak Tabanlı Firma Yaklaşımı 153 Temel Yetenekler 153 Üç Temel Kaynak: Maddi Varlıklar, Maddi Olmayan Varlıklar ve Örgütsel Kabiliyetler 154 Bir Kaynağı Değerli Yapan Nedir? 154 Uygulamada Kaynak Tabanlı Görüş 159 İşletme Analizi: Anlamlı Karşılaştırmalar 161 İşletmeyi Geçmiş Performansı ile Kıyaslama 161 Rakiplerle Kıyaslama (Benchmarking) 162 Sektör Kıyaslaması 163 Ürün Yaşam Eğrisi 165 Özet 166 Anahtar Kelimeler 167 Tartışma Soruları 167 Bölüm 6 Ek A İşletme Fonksiyonlarına İlişkin Rekabet Avantajı Sağlayacak Potansiyel Kaynaklar 168 Bölüm 6 Ek B Finansal Analiz 169 Bölüm 7 Uzun Vadeli Hedefler ve Stratejiler 178 Uzun Vadeli Hedefler 179 Uzun Vadeli Hedeflerin Nitelikleri 180 Dengeli Puan Kartı 182
xvii Jenerik Stratejiler 183 Düşük Maliyet Liderliği 183 Farklılaştırma 184 Odaklanma 184 Değer Disiplinleri 185 Operasyonel Mükemmeliyetçilik 185 Müşteri ile Yakın İlişki 186 Ürün Liderliği 186 Genel Stratejileri 187 1. Odaklı (Güçlü) Büyüme 188 2. Pazar Geliştirme 191 3. Ürün Geliştirme 193 4. Yenilikçilik 194 5. Yatay Bütünleşme (Çeşitlendirme, Entegrasyon) 195 6. Dikey Bütünleşme 197 7. İlişkili Çeşitlendirme (Büyüme) 198 8. Kümelenmiş (Holding) Çeşitlendirme 198 9. Gerilemeden Çıkış 199 10. Çekilme (Elden Çıkarma) 201 11. Tasfiye 203 12. İflas 203 13. Ortak Girişim 206 14. Stratejik İş Birlikleri 208 15. Konsorsiyum, Keiretsu ve Chaebol 208 Uzun Vadeli Hedefler ve Büyüme Stratejisi Grubu Seçimi 209 Hedefler ve Strateji Seçimi Sırası 209 Kârlı Bir İş Modeli Tasarımı 210 Özet 212 Anahtar Kelimeler 212 Tartışma Soruları 212 Bölüm 8 İşletme Stratejisi 214 İşletme Stratejilerinin Değerlendirilmesi ve Seçimi: Sürdürülebilir Rekabetçi Üstünlük Yolunda 215 Maliyet Önderliği Fırsatlarının Değerlendirilmesi 216 Farklılaşma Fırsatlarının Değerlendirilmesi 219 Hızın Bir Rekabetçi Avantaj Olarak Değerlendirilmesi 222 Bir Rekabetçi Üstünlük Yolu Olarak Pazar Odaklı Yaklaşımın Değerlendirilmesi 224 Endüstri Evriminin Aşamaları ve İşletme Stratejisi Seçenekleri 226 Parçalanmış Endüstrilerde Rekabetçi Avantaj 231 Küresel Endüstrilerde Rekabetçi Avantaj 232 Baskın Ürün/Hizmet İşletmeleri: Değer Yaratmak İçin Çeşitlenmeyi Değerlendirmek 234 Ana Strateji Seçim Matrisi 234 Ana Strateji Öbekleri Modeli 236 Yayılma veya Bütünleşmeden Stratejilerini Seçerken Değer Yaratma Fırsatlarının Temel Oluşturması 238 Özet 238 Anahtar Kelimeler 239 Tartışma Soruları 239 Bölüm 9 Birden Çok İşte Faaliyet Gösteren Şirketlerin Stratejisi 240 Portföy Yaklaşımı: Tarihsel Bir Başlangıç Noktası 243 Boston Danışmanlık Grubu (BDG) Büyüme Pay Matrisi 244 Endüstrinin Çekiciliği-İş Biriminin Rekabet Gücü Matrisi 245 BDG nin Stratejik Çevreler Matrisi 245 Portföy Yaklaşımlarının Sınırlılıkları 248 Sinerji Yaklaşımı: Temel Yetkinliklerden Yararlanma 249 Ana Kuruluşun Rolü: Maddi Değer Ekleyebilir mi? 255 Ana Kuruluş Stratejik Liderlik Çerçevesi 255 Yeniden Planlama Yaklaşımı 258 Özet 260 Anahtar Kelimeler 261 Tartışma Soruları 261 KISIM 3 STRATEJİ, UYGULAMA, KONTROL VE YENİLİK 263 Bölüm 10 Uygulama 265 Kısa Vadeli Hedefler 267 Etkili Kısa Vadeli Hedeflerin Özellikleri 269 İş Stratejilerinde Uygulanan İşlevsel Taktikler 271 İşletme Stratejileri ile İşlevsel Taktikler Arasındaki Farklar 271 Dış Kaynaklı İşlevsel Aktiviteler 274 Faaliyet Personelini Güçlendirme: Politikaların Rolü 276 Güçlendiren Politikaları Yaratma 276 İkramiye Ücret Planları 279 Başlıca Plan Türleri 279 İkramiye Planları ile Şirket Hedeflerini Eşleştirme 284 Özet 287
xviii İçindekiler Anahtar Kelimeler 287 Tartışma Soruları 287 Bölüm 10 Ek İşlevsel Taktikler 288 Bölüm 11 Organizasyon Yapısı 294 Geleneksel Organizasyon Yapıları ve Stratejiler ile İlişkili Olarak Artı ve Eksiler 297 Basit Organizasyon Yapısı 298 Fonksiyonel Organizasyon Yapıları 298 Bölümlere Ayrılmış Yapılar 299 Matris Organizasyon Yapısı 303 Ürün Takımı Yapısı 304 Bir Yüzyıl Ne Fark Yaratır? 305 Küreselleşme 306 İnternet 307 Hız 307 Geleneksel Organizasyon Yapılarının Etkinliğini Artırmaya Yönelik İlk Girişimler 308 Kontrolden Desteğe ve Koordinasyona Kadar, Şirket Genel Merkezlerinin Rolünü Yeniden Tanımlamak 308 Kontrol/Farklılaştırma Talepleri ile Koordinasyon/ Bütünleştirme İhtiyacı Arasında Denge Kurmak 309 Stratejik Açıdan Kritik Faaliyetlere Ağırlık Vermek ve Desteklemek İçin Yeniden Yapılanma 310 Çevik, Sanal Organizasyonlar Yaratmak 313 Dış Kaynaklardan Yararlanmak Modüler Bir Organizasyon Yaratmak 313 Stratejik İş Birlikleri 318 Sınırsız Yapılara Doğru 319 Çok Yönlü Öğrenen Organizasyonlar-322 Özet 323 Anahtar Kelimeler 324 Tartışma Soruları 324 Bölüm 12 Liderlik ve Kültür 325 Stratejik Liderlik: Değişimi Benimsemek 328 Stratejik Niyeti Tanımlama 328 Bir Örgütü İnşa Etme 331 Örgütsel Kültürü Şekillendirme 334 Yetenekli Operasyonel Lideri İstihdam Etme ve Geliştirme 336 Örgütsel Kültür 340 Örgüt Kültüründe Örgüt Liderinin Rolü 340 Örgüt İçinde Zaman Yaratmak 340 Temel Konulara ve Hâkim Değerlere Vurgu Yapmak 344 Öz Değerlerle İlgili Hikâye ve Efsanelerin Yayılmasını Teşvik Etmek 344 Arzulanan İnanç ve Değerleri Sistematik Olarak Destekleyen Uygulamaları Kurumsallaştırmak 345 Kimi Genel Konuları Kendisine Özgü Yöntemlerle Uyumlaştırmak 345 Küresel Bir Örgütte Örgütsel Kültürü Yönetmek 345 Strateji-Kültür İlişkisini Yönetmek 346 Özet 350 Anahtar Kelimeler 351 Tartışma Soruları 351 Bölüm 13 Stratejik Denetim 353 Stratejik Denetim 354 Stratejik Denetimlerin Oluşturulması 354 Beklentilerin Denetimi 355 Stratejik Gözetim 357 Özel Uyarı Denetimi 357 Dengeli Puan Kartı Metodolojisi 363 Özet 367 Anahtar Kelimeler 368 Tartışma Soruları 368 Bölüm 14 İnovasyon ve Girişimcilik 369 İnovasyon Nedir? 370 Artımsal İnovasyon 371 Atılımsal İnovasyon 376 İnovasyonla Bağlantılı Riskler 377 Girişimcilik Nedir? 383 Kurum İçi Girişimcilik 390 Özet 393 Anahtar Kelimeler 394 Tartışma Soruları 394 KISIM DÖRT Örnek Olaylar 395 Stratejik Yönetim Örnek Olay Analizi Rehberi 396 BÖLÜM A Kısa Örnek Olay Çalışmaları 405 ÖRNEK OLAY 1 ÖRNEK OLAY 2 ÖRNEK OLAY 3 Facebook Twitter a Karşı: Yaklaşan Facebook Twitter Yakınlaşması 405 Microsoft Kendi İmparatorluğunu Koruyor 408 Mozilla nın Kaynak Arayış Hüneri (Başarısı) 413
xix ÖRNEK OLAY 4 Ev Hayvanı Ekonomisi: Amerikalılar Şaşırtıcı Bir Şekilde Yılda 41 Milyon Doları Tüylü Arkadaşlarına Harcıyor 415 ÖRNEK OLAY 5 Alanında En İyisi Olma Savaşı PetSmart Petco ya Karşı: PetSmart da Petco da Benimsedikleri Farklı Stratejilere Karşılık Ev Hayvanları Bakımı Endüstrisinde Baskın Bir Rol Almak İstiyor 420 ÖRNEK OLAY 6 American Public Education Şirketi 422 Bölüm B Kapsamlı Örnek Olay Çalışmaları 427 ÖRNEK OLAY 7 ÖRNEK OLAY 8 ÖRNEK OLAY 9 The Apollo Group Şirketi [Phoenix Üniversitesi 427] McDonald s ve Onu Eleştirenler, 1973 2009 445 Fiji Water ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Yeşile Dönüştürmek veya Sahte Çevrecilik 460 ÖRNEK OLAY 10 2008 Southwest Hava Yolları 482 ÖRNEK OLAY 11 Koots Green Tea 499 ÖRNEK OLAY 12 IMAX: Gerçeğin Ötesinde 517 ÖRNEK OLAY 13 MTV Networks: Arap Pazarı Sorunu 534 ÖRNEK OLAY 14 Petrol ve Doğal Gaz Endüstrisi 548 ÖRNEK OLAY 15 Western Union, 2008: Bana Parayı Gönder! 572 ÖRNEK OLAY 16 ChoicePoint Şirketi ve Kişisel Bilgi Endüstrisi 583 ÖRNEK OLAY 17 Intuitive Surgical Şirketi: Monopol Hâli Daha Ne Kadar Sürecek? 597 ÖRNEK OLAY 18 Cardinal Health Şirketi (A) 617 ÖRNEK OLAY 19 Respironics Anonim Şirketi: Derin Bir Nefes Alın 633 ÖRNEK OLAY 20 Research In Motion Yeni Bir Çağa Girerken 654 ÖRNEK OLAY 21 General Electric in İşletme Stratejisi 677 ÖRNEK OLAY 22 Wynn Resorts Şirketi 692 ÖRNEK OLAY 23 Apple Şirketinde Stratejik Liderlik ve Yenilikçilik 706 ÖRNEK OLAY 24 Yetkisiz İfşa: Hewlett-Packard in Yönetici ve Gazetecilere Gizli Gözetimi 722 ÖRNEK OLAY 25 Mattel in Çin Tecrübesi: Toyland de Bir Kriz 736 ÖRNEK OLAY 26 Scotts Miracle-Gro: Gübre Serpme Makinesinin Üretim Kararı 753 ÖRNEK OLAY 27 TiVo Şirketi: TiVo, Kablo ve Uydu Sistemlerine Karşı Hayatta Kalabilecek mi? 762 ÖRNEK OLAY 28 Whole Foods Market 2007: Gelecekte Artan Talebi Karşılayacak Yeterli Miktarda Organik Gıda Olacak mı? 779 ÖRNEK OLAY 29 J&J Electrical Contractors Şirketi: Rekabetin Yoğun Olduğu Bir Endüstride Yaşamda Kalmak 791 ÖRNEK OLAY 30 Sula Üzüm Bağları 807 SÖZLÜK 827 İSİM DİZİNİ 835 KONU DİZİNİ 843