Obez Çocuklarda Kan Basıncı Değişkenliği ve Subklinik Organ Hasarı Arasındaki İlişki Ayşe Ağbaş 1, Emine Sönmez 1, Nur Canpolat 1, Özlem Balcı Ekmekçi 2, Lale Sever 1, Salim Çalışkan 1 1. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Çocuk Nefroloji Bölümü, İstanbul 2. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Biyokimya Ana Bilim Dalı, İstanbul
GİRİŞ 1. Obezite ve komplikasyonları 2. Kan basıncı (KB) değişkenliği (KBD) 3. Nabız basıncı (NB) 4. Böbrek arter-ven sistemi
OBEZİTE Hipertansiyon Kronik böbrek hasarı Kardiyovasküler hastalık Mortalite Aynı VKİ ne sahip obez bireylerde kardiyovasküler risk ve mortalite genç hastalarda daha yüksek! Bender R, 1999; Stevens J, 1998
Obezite Komplikasyonlar - Patofizyoloji OBEZİTE (abdominal yağlanma) Barorefleks Disfonksiyonu RAS Metabolik bozukluklar Insulin direnci Dislipidemi Adipokinin & sitokinler Obstruktif uyku-apne sendromu SSA HİPERTANSİYON RENAL VASKÜLER KARDİYAK Lambert EA, 2015
Sempatik Sistem Sorumlu temel mekanizma? TARTI KAYBI Diyet & Egzersiz Bariatrik Cerrahi SSA Medikal Renal Denervasyon SSA Kan basıncı Metabolik düzelme Mikroalbuminuri GFR Kan basıncı Kardiyak düzelme Endotelde düzelme Metabolik düzelme Obstruktif uyku apnesi Lambert EA, 2015
Kan Basıncı Değişkenliği Kan basıncının kısa (her atımda, dakika-dakika, saatsaat, gündüz-gece) ve uzun dönemde (günler, haftalar, aylar, mevsimler, yıllar) gösterdiği dalgalanma.
Kısa dönem KBD Patofizyoloji- Sonuçları SSA BRS Arteriyel komplians Humoral AT II, insulin, endotelin Davranışsal Stres, uyku, Kan basıncı değişkenliği KARDİYOVASKÜLER Subklinik organ hasarı (c-imt, SVH ) KV hadise, İnme RENAL Mikroalbumnuri Proteinuri SDBY MORTALİTE Parati G, 2013
KBD Ölçüm Yöntemleri Standart deviasyon (SD) Varyasyon kat sayısı (CV) SD/Ortalama Ortalama gerçek variabilite (ARV) Ardışık ölçümler arasındaki farkların ortalaması Ağırlıklı SD (wsd) (Gündüz SD*gündüz ölçüm süresi)+(gece SD*gece ölçüm süresi) (gündüz+gece ölçüm süresi)
Nabız Basıncı
Böbrek arter-ven sistemi Böbrekte diğer sistemlerden farklı olarak prekapiller sfinkter sistemi yoktur. Kan basıncı değişkenliği, nabız basıncı direkt olarak glomerüllere yansır.
Çalışmamızda obez çocuk ve adolesanlarda KBD ve subklinik organ hasarı arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.
MATERYAL-METOD 30 obez; 14 yıl (10-17,8), 22 (%73) kız 19 kontrol; 13 yıl (10,1-16,8), 10 (%52) kız Obezite Vücut kitle indeksi (VKİ) >95. persantil Dışlama kriterleri Antihipertansif kullanımı Diabetes Mellitus tanısı Ayaktan kan basıncı monitorizasyonu (ABPM) ile %70 den daha az başarılı ölçüm veya 1 saatten fazla ölçüm yapılamaması
MATERYAL-METOD Obezite ölçütleri Tartı-SDS, VKİ-SDS, bel çevresi-sds, bel/boy oranı Vücut yağ oranı (%) (Fresenius- Body composition monitor) Yağ oranı z-skoru İnsulin direnci HOMA-IR indeksi ( HOMA-IR/ puberte evresine göre normal değer) Subklinik organ hasarı 24 saatlik idrarda mikroalbumin Karotis arter intima- media kalınlığı (c-imt) Kan basıncı ABPM [Sistolik KB (SKB),Diyastolik KB (SKB), Ortalama arteryal basınç (OAB), Nabız basıncı (NB)] Hipertansiyon Amerikan Kalp Derneği kriterlerine göre tanımlandı
MATERYAL-METOD KBD parametreleri ABPM verilerinden hesaplandı 24 saat Gündüz Gece SKB DKB OAB NB SD CV ARV
BULGULAR Hipertansiyon 8 hasta (%26) Metabolik sendrom 10 hasta (%33)
BULGULAR Hasta(n=30) Kontrol(n=19) p değeri Yaş, yıl 13,7±1,67 13,2±2,1 0,26 Kız cinsiyet, n(%) 22 (%73) 10 (%52) 0,13 Boy, cm 160±9,2 153±15,5 0,06 Boy-SDS 0,28±1,04-0,18±1,02 0,121 Tartı-SDS 2,94±0,69-0,50±1,02 0,000 BMI, kg/m2 31,4±2,9 19,6±3,3 0,000 BMI-SDS 2,7±0,45-0,31±1,04 0,000 Bel çevresi-sds 3,5±0,62 0,85±0,66 0,000 Bel-boy oranı 0,61±0,05 0,45±0,04 0,000 Yağ oranı z-skoru 2,86±0,82-0,35±1,09 0,000
BULGULAR İnsulin direnci-dislipidemi Hasta (n=30) Kontrol p değeri (n=19) HOMA-IR 4,5±2,2 1,94±1,16 0,000 HOMA-IR indeksi 1,17±0,58 0,53±0,25 0,000 Total kolesterol, mg/dl 176,8±31,6 155,4±48,8 0,067 Trigliserid, mg/dl 110,4±54,8 58,9±12,9 0,000 LDL, mg/dl 105±27,4 81±19,2 0,008 HDL, mg/dl 48,2±10,9 63,8±17,5 0,002
BULGULAR Hasta Kontrol p değeri (n=30) (n=19) Mikroalbumin, mg/gün 16,4±14,3 8,5±5,4 0,132 c-imt,mm 0,44±0,04 0,36±0,03 0,000* c-imt-sds yaş 1,32±0,89-0,80±1,00 0,000*
BULGULAR-KB ortalaması Hasta (n=30) Kontrol (n=19) p değeri 24h SKB-SDS 0,13±1,35-0,68±0,82 0,035* NB 52,4±6,4 47±8,8 0,003* Gündüz SKB-SDS -0,07±1,17-0,84±0,68 0,008* NB 52,2±6,8 47±9,5 0,005* Gece SKB-SDS 0,80±0,92 0,11±0,80 0,011* OAB-SDS 0,97±1,03-0,74±4,01 0,004* NB 53,3±6 47,3±6,9 0,008*
SONUÇLAR-KBD Hasta (n=30) Kontrol (n=19) p değeri GECE SKB-SD 9,07±3,99 7,4±2,6 AD SKB-CV 0,08±0,03 0,07±0,02 AD SKB-ARV 8,2±2,54 7,3±2,05 AD DKB-SD 9,0±3,47 7,6±2,58 AD DKB-CV 0,15±0,052 0,13±0,04 AD DKB-ARV 8,2±2,63 6,9±2,64 AD OAB-SD 7,29±2,07 7,01±1,96 AD OAB-CV 0,09±0,02 0,09±0,03 AD OAB-ARV 7,9±2,16 6,8±2,33 0,029* NB-SD 7,5±2,04 5,7±2,67 0,011* NB-CV 0,14±0,04 0,11±0,05 0,022* NB-ARV 8,32±3,04 6,31±2,68 0,037*
BULGULAR Z-skor yağ oranı HOMA-IR indeks C-IMT- SDS P (r ) p (r) p (r) P (r) Mikroalb uminuri Gece SKB ARV 0.026 (0,407) Gece DKB SD 0.011 (0,457) Gece OAB SD 0.032 (0,393) 0.042 (0,374) Gece OAB ARV 0.000 (0,656) Gece NB SD 0.015 (0,439) Gece NB CV 0.041(0,376) 0.023 (0,414)
BULGULAR Mikroalbuminuri Yağ kitlesi İnsulin direnci KBD (gece) c-imt Kan basıncı ortalama değerleri ile ilişki saptanmadı
SONUÇ Obez çocuklarda subklinik organ hasarı erken yaşlarda başlar. Özellikle gece KBD nin bu hasarda rol oynadığı düşünülmüştür.