Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 103-116 FEN EĞİTİMİNDE İLKÖĞRETİM 6. SINIFLARDA ÇİÇEKLİ BİTKİLER KONUSUNUN ÖĞRETİMİNDE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ Süleyman AKÇAY G.Ü. Kastamonu Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Kastamonu. Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Ankara. Özet Bu araştırma, fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin, anlatım yöntemine göre öğrenci başarısına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2001-2002 öğretim yılı birinci döneminde Kastamonu İli, Merkez İlçesi ndeki iki ilköğretim okulunun 6. sınıf şubesinde öğrenim gören öğrenciler üzerinde uygulanmıştır. Araştırmada her iki ilköğretim okulundan, rasgele birer tane 6. sınıf şubesi seçilmiştir. Her iki okuldan seçilen şubelerden, kontrol ve deney grupları oluşturulmuştur. Araştırmacı tarafından çiçekli bitkiler konusunun öğretimi, deney grubu öğrencilerine bilgisayar destekli öğretim yöntemi, kontrol grubu öğrencilerine ise klasik yöntem kullanılarak yapılmıştır. Araştırmada kullanılan bilgisayar yazılımı, ilköğretim 6. sınıflarda fen bilgisi dersinde Çiçekli Bitkiler konusunun öğretimi amacıyla, araştırmacı tarafından Macromedia Authorware yazarlık programıyla hazırlanmıştır. Her iki gruba uygulanan ön test ve son testlerden elde edilen verilerin analizinde, istatistik yöntemlerinden t- testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin klasik öğretim yöntemine göre, öğrenci başarısını arttırmada daha etkili bir yöntem olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Fen eğitimi, bilgisayar destekli öğretim, öğretim yazılımı THE EFFECT OF COMPUTER ASSISTED INSTRUCTION IN FLOWERY PLANT SUBJECT IN 6 th GRADE STUDENTS IN SCIENCE EDUCATION ON THE SUCCESS OF STUDENTS Abstract This study was conducted in order to determine the effect of computer assisted instruction in science education on the success of students. The study was conducted in fall 2001-2002 term in Kastamonu over two primary schools 6 th grade students. In the study, one class of 6 th grade was chosen randomly and they were designated as control and experimental group. The control group was instructed flowery plants subject, experimental group computer assisted instruction. The software employed in the study was prepared with Macromedia Authorware by the researcher to teach flowery plants subject in instruction of sciences. To analyze the data obtained through pre and post tests, t-test was implemented. It was found out that computer assisted instruction is a more effective way in increasing the students success. Key words : Science education, computer assisted instruction, instructional software March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
104 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY 1. Giriş Bilgi çağının yaşandığı günümüzde, üretilen bilginin günden güne hızlı bir şekilde artması ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısındaki artış, eğitim sürecinde bir çok sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunun sonucunda, eğitimde niteliğin gelişmesinde önemli rol oynayan yeni teknolojilerin, eğitim kurumlarına girmesi zorunlu hale gelmiştir (1). Ayrıca hızla gelişen teknoloji, eğitim kurumlarındaki öğretim alternatiflerini arttırmaktadır. Birçok araştırmacıya göre, etkin kullanılan öğretim teknolojileri, eğitim sistemini iyileştirecek bir potansiyele sahiptir (2), (3). Bu bilgilere dayanarak, eğitim sisteminin iyileştirilebilmesi için, mevcut sorunları geleneksel yaklaşımlarla çözmek yerine yapılması gereken, kaliteyi düşürmeden öğrenci başına düşen öğretmen sayısını arttırmanın bir yolunu bulmaktır. Bunun en iyi yolu, öğrenme ortamında öğrencilere problem çözme, yaratıcılık ve kritik düşünme becerilerinin kazandırılmasında, etkin bir rol oynayan bilgisayarlara yer vermektir. Bilgisayarlar, öğretim ortamlarının geçmişteki bütün teknolojik kazanımlarını tek başına sağlama potansiyeline sahiptir. Ses, farklı karakter ve punto, yanıp sönme, renk, canlandırma, benzeşim gibi sayısız dikkat odaklama araçları bilgisayar aracılığıyla, kolayca ve başarılı bir şekilde öğrenciye sunulabilmektedir (4). Alessi & Trollip (1985), bilgisayarların eğitimde kullanım biçimlerini üç alt başlık altında sınıflamaktadırlar. Bunlar; Bilgisayarların yönetim amaçlı kullanımı (administrative uses) Bilgisayarların öğretimi (teaching about computers) Bilgisayarlarla öğretim (teaching with computers) dir (5). Bilgisayar destekli öğretim (BDÖ), bilgisayarın öğrenmenin meydana geldiği bir ortam olarak kullanıldığı, öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu güçlendiren, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre yararlanabileceği ve kendi kendine öğrenme ilkesinin bilgisayar teknolojisi ile birleşmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemidir (6). BDÖ, öğretim sürecinde öğrencilerin bilgisayarda programlanan dersler ile etkileşimde bulunduğu, öğretmenin rehber, bilgisayarın ise ortam rolünü üstlendiği etkinlikler olarak da tanımlanabilir. Diğer bir tanıma göre de, öğretimsel içerik veya faaliyetlerin bilgisayar yoluyla aktarılmasına BDÖ denir (7). BDÖ nün amacı, eğitimi bireyselleştirmektir. BDÖ, diğer eğitim ortamlarından farklı özelliklere ve farklı değişkenleri kontrol edebilme yeteneğine sahiptir. Dolayısıyla kaliteli bir BDÖ için, diğer öğretim ortamlarında uygulanan öğretim süreci öğelerini bilgisayar ortamlarına aynen uygulamak yerine, bu öğretim süreci öğelerinin bilgisayarların belirgin özelliklerini karşılayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Geleneksel eğitimle BDÖ arasındaki temel farklılık etkileşimdir. BDÖ programları için önemli olan öğrencinin bilgiyi organize etmesi, birleştirmesi, bütünleştirmesi ve zihinde kodlamasına yardımcı olacak mekanizmaların, tasarımlanıp inşa edilmesidir. Fakat bütün bu bilişsel etkinliklerin öğrenmeye etkisini sağlayacak olan, arayüz (ekran) tasarımıdır. Etkili bir arayüz, öğrenciye uygun düzeyde kontrol hakkı tanıyacak ve programdan öğrencinin maksimum düzeyde faydalanmasını sağlayacaktır. Ayrıca, Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 105 arayüz öğrenciye anlaşılır iletiler sunabilecek, dönüt ve düzelttirme etkinlikleriyle öğrenci motivasyonunu destekleyip arttırabilecektir. Böylece, öğrenci etkinliklerinin sonucunu kestirebilecek ve açıkça görebilecektir (8). Canlandırma ve benzeşim mekanizmaları, konulardaki yöntemsel bilgilere ilişkin adımların öğrenci tarafından kontrolüne izin verir. Bu tür mekanizmalar ile geliştirilecek arayüzler, öğrenci dikkatini çekmede başarılı olmaktadır (9). Altınkaya (1998) ya göre; öğrenci ile bilgisayar arasındaki etkileşimi sağlayan eğitim yazılımı, eğitim-öğretim faaliyetlerinde denetim ve kontrol rolünü üstlenen öğretmen ve öğrenme yaşantılarını gerçekleştirmek amacı ile tasarlanmış yazılımların çalıştırılabileceği donanımlar, bilgisayar destekli eğitimin en önemli üç unsurudur (10). Bu öğeler içinde en fazla dikkat çekeni ise, ders yazılımı olarak kabul edilmekte ve hatta bilgisayar destekli öğretimin başarısının ders yazılımının kalitesi ile doğrudan orantılı olduğu ileri sürülmektedir (11). İyi bir yazılım öğrenci başarısını olumlu yönde etkilerken, kötü hazırlanmış bir yazılım zaman kaybına ya da istenmedik davranışların kazanılmasına neden olabilir (1). Bilgisayarın eğitime olası katkısı, eğitim sisteminin en kritik öğesi olan öğretmenin işlevini değiştirmiştir. Bilgisayar, öğretmenin yerine geçen değil, öğretmene yardımcı ve öğretimi destekleyici bir araç olarak kullanılmıştır (12). Öğretmen temel bilgi kaynağı olmaktan çıkmış, öğrenmeyi izleme, yönlendirme ve geliştirme yönünde bir rehber, bir yol gösterici görevini üstlenmiştir (13). Her ne kadar BDÖ uygulamaları, öğrencilerin kendi kendilerine ve kendi öğrenme hızlarına uygun öğrenme ortamları sunsa da, grup çalışmasını destekleyebilmesi açısından da etkin materyallerdir. Bir çok BDÖ yazılımı, öğrencinin verdiği cevaplar doğrultusunda dersi sunar ya da öğrenciye belli aralıklarla dönüt sağlar. Bu yüzden, BDÖ ortamındaki her öğrenci, aktif şekilde derse katılır ve dersteki performansını gösterebilme imkanı vermesi ve öğrenciye dönüt sağlayabilmesi nedeniyle, BDÖ ortamları öğrencinin derse katılımını sürekli hale getirir (14). Diğer materyallerle karşılaştırıldığında, görsel işitsel öğelerin en etkin kullanılabildiği ortam, BDÖ ortamıdır. Öğretim ortamının farklı etkinliklerle zenginleştirilmesi, öğrencinin başarıya ulaşmasında önemli bir etkendir. İşte bu bakımdan BDÖ ortamları, sağladıkları öğretimsel etkinliklerin niteliği ve niceliği açısından en etkin ortamlardır. BDÖ ortamındaki bir öğrencinin, bir konu üzerinde harcadığı zaman ve gösterdiği performans, bilgisayar tarafından kayıt edilebilir ve istendiği zaman öğretmenin kullanımına sunulabilir. Öğrenci performansı hakkındaki bu bilgiler, öğretmenin öğrencileri gözlemlemesi ve onları ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmesi bakımından oldukça önemlidir. Klasik öğrenme ortamlarında, öğretmenin her öğrencinin performansını gözlemlemesi ve buna bağlı olarak öğrenciyi yönlendirmesi oldukça zordur. Özellikle kalabalık sınıflarda, öğretmenin bu etkinlikleri başarması neredeyse imkansızdır. Bu bakımdan, BDÖ ortamının sunduğu bu özellik, öğretim etkinliğinin geliştirilmesi için önemli bir unsurdur. Bunun yanında, bilgisayarın kaydedip saklayabildiği bu bilgiler, okul yönetimi için de önemlidir. Bu bilgilerin erişilebilir ve saklanabilir olması; eğitim programlarının, öğretim etkinliklerinin ve okul aile işbirliğinin geliştirilmesinde okul yönetimi için büyük önem taşımaktadır. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
106 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY Klasik öğretim ortamlarındaki öğrenciler, belli konuları belli zaman dilimleri içinde öğrenmeli ve belirlenmiş öğretimsel etkinlikleri yine belirli zaman dilimleri içinde gerçekleştirmelidir. Diğer taraftan BDÖ ortamındaki bir öğrenci, istediği öğretimsel etkinlikleri istediği zaman ders saati dışında kalan zamanlarda da, uygulayabilir ya da tekrar edebilir. Hatta bu etkinlikleri evinde, bilgisayar başında uygulama şansı bulabilir (6). Bazı bilgisayar destekli öğretim modellerinde ise, sunulan derslerle ilgili olarak, öğrencilere denetim olanağı verilmektedir. Bu tür programlarla, öğrenciler istediklerinde konuyla ilgili daha fazla örnek elde edebilmekte, sunulacak veya sunulmuş olan içeriği gözden geçirebilmekte ve o içeriğin farklı bölümlerine yönelebilmekte, hatta gerektiğinde kendi kendisini sınav yaparak değerlendirebilmektedir. Bu modellere, öğrenci-denetimli bilgisayar destekli öğretim (learner-controlled computer-based instruction) modelleri adı verilmektedir (15). Bilgisayarın eğitim alanında kullanılmasının eğitime katkıları şöyle sıralanabilir (16). Bilgisayar; Öğrenmeye etkin katılım sağlar. Aktif öğrenmenin öne çıktığı günümüzde, öğrenci bilgisayar destekli eğitim sayesinde pasif konumdan aktif konuma geçer. Etkileşimli bir araçtır. Öğrenci bilgisayar karşısında denetim yetkisini kullanmayı öğrenir. Büyük bir esnekliğe sahiptir, etkin bir pekiştireçtir ve sabrı sonsuzdur. İstenildiği kadar tekrar olanağı sağlar. Hızlı öğrenim sağlar. Dolayısıyla zamandan tasarruf sağlar. Yazı tahtası ve ders kitabı kadar geneldir. Yazı, çizim, grafik, sayı, renk, ses ve benzeri çok çeşitli bildirim simgesi durgun ya da hareketli olarak kullanılabilir ve çeşitli kaynaklardan yararlanılabilir. Uygun biçimde hazırlanmış her türlü programı kullanabilir. Ders yazılımlarında çok değişik sürprizlere yer verilerek, eğitim zevkli ve ilgi çekici hale getirilebilir. Öğrenmeyi bireyselleştirmektedir. Bireysel öğretimde de, grup öğretiminde de kullanılabilir. Programlı öğretim temeline dayalı ilkelerin uygulanmasına hizmet edebilir. Eğitim alanında yönetim, araştırma, rehberlik ve psikolojik danışma, ölçme değerlendirme ve öğretim hizmetlerinde kullanılabilir. Öğrencilerin sorulara verdiği cevapları kaydeden ve istenildiği an sonuçları bildiren eşsiz bir sınav aracıdır. Eğitim ile ilgili araştırmalar, öğrencilerin büyük çoğunluğunun okuduklarının %30 unu, duyduklarının %40-%50 sini, gördüklerinin %60-%70 ini, hem gördükleri hem de duyduklarının %90 nını hatırlayabildiklerini göstermiştir. BDÖ nün eğitim için ne kadar önemli olduğu, bu verilere dayanılarak da söylenebilir (7). Alkan da (1987:150), bilgisayarların eğitimde kullanılma zorunluluğunun, bugün herkes tarafından kabul edildiğini belirtmektedir (17). Buraya kadar verilen bilgilere dayanarak, soyut ve anlaşılması zor kavramların yer aldığı fen derslerinde; etkili, kalıcı bir fen öğretimi ve anlamlı öğrenmenin sağlanabilmesi için BDÖ mutlaka kullanılmalıdır. Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 107 Soyut ve anlaşılması zor kavramlar anlatılırken, öğrencilerin görsel ve düşünsel yapılarını harekete geçirebilecek öğretim aktivitelerinin geliştirilip kullanılması oldukça önemlidir. BDÖ, bunlardan birisidir (18). Özellikle fen dersleri, BDÖ in uygulanması açısından çok elverişlidir. Bunun nedeni de, bilimsel kavram ve prensiplerin bu derslerde oldukça çok olması ve ders yazılımları hazırlanırken uygun öğretim teknikleri kullanıp, öğrenciye görsel ve duyusal olarak aktarabilmesidir (19), (20). Yapılan araştırmalara göre, bilgisayarın eğitimde kullanılması fen bilimlerindeki başarıyı anlamlı bir şekilde arttırmaktadır. (21), (22), (23). Ayrıca yapılan bazı araştırmalar, BDÖ ile öğrenim gören öğrencilerin fizik dersi başarılarının artığını göstermektedir (24). Buraya kadar verilen bilgilerin ışığında; fen derslerinde öğrenci başarısının arttırılması, etkili, kalıcı bir fen öğretimi ve anlamlı öğrenmenin sağlanması ancak bilgisayar destekli öğretim yöntemi gibi öğrenci merkezli ve öğrencinin aktif olduğu öğretim yöntemleri ile sağlanabilir. Araştırmanın Amacı Bu araştırmanın amacı; fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin, öğretmen merkezli ve öğrencinin pasif olduğu anlatım yöntemine göre öğrenci başarısına etkisini belirlemektir. Problem Cümlesi Fen eğitiminde ilköğretim 6. sınıflarda çiçekli bitkiler konusunun öğretiminde, bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel öğretim yöntemine uygun öğrenim gören öğrencilerin, akademik başarıları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık var mıdır? Sayıltılar 1. Araştırmaya katılan öğrencilerin bilgisayara karşı tutumları, bilgisayarla çalışma zamanları ve bilgisayar laboratuarının donanımlarının aynı olduğu kabul edilmiştir. 2. Hazırlanan yazılımın, araştırmanın amacına uygun olduğu kabul edilmiştir. 3. Araştırmaya katılan öğrencilerin, kendilerine uygulanan testlerdeki soruları samimi ve objektif olarak cevaplandıracakları kabul edilmektedir. Kapsam ve Sınırlılıklar 1. Bu araştırma, Bilgisayar Destekli Öğretim ilkelerine dayalı olarak geliştirilecek olan öğretim ve etkinliklerle sınırlıdır. 2. Bu araştırma, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında Kastamonu İli Merkez İlçesi ndeki iki ilköğretim okulunda öğrenim gören 6. sınıf öğrencileriyle sınırlıdır. 3. Araştırmanın örneklemi, 50 öğrenciyle sınırlıdır. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
108 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY 2. Yöntem 2. 1. Araştırmanın Modeli Bu çalışmada, araştırma yöntemi olarak ön test-son test kontrol gruplu deneysel model kullanılmıştır. Bu modelde, yansız atama ile oluşturulmuş iki grup bulunur. Bu gruplardan biri deney, öteki kontrol grubu olarak kullanılır. Her iki grupta da, deney öncesi ve sonrası ölçmeler yapılır. Ancak grupların ön test puanları arasında önemli bir fark yoksa, yalnızca son test puanları kullanılır (25). 2. 2. Araştırmanın Evreni Araştırmanın evreni, Kastamonu İli Merkez İlçesi ndeki İlköğretim Okullarının 6. sınıflarında öğrenim gören öğrencilerdir. 2. 3. Araştırmanın Örneklemi Araştırmanın örneklemini, Kastamonu İli Merkez İlçesi nde 2001-2002 eğitim ve öğretim yılında 23 Ağustos ve Merkez İlköğretim Okullarında öğrenim gören 50, altıncı sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Tablo 2.1. Deney ve Kontrol Grubunda Yer Alan Öğrencilerin Okullara Göre Dağılımına İlişkin Betimsel İstatistik Sonuçları OKULLAR GRUPLAR Merkez İlköğretim Okulu 23 Ağustos İlköğretim Okulu Toplam Deney 14 11 25 Kontrol 14 11 25 Toplam 28 22 50 2. 4. Verilerin Toplanması Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından Çiçekli Bitkiler konusuna yönelik Macromedia Authorware programında bir yazılım ve araştırmanın deneysel verilerini elde etmek için başarı testi hazırlanmıştır. 2.4 1. Konu Başarı Testinin (Öntest-Sontest) Hazırlanması Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından hazırlanan konu başarı testi ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Başarı testi, öğrencilerin uygulanacak yöntem öncesi ön bilgilerini belirlemek ve öğrencilerin geleneksel öğretim yöntemi ve bilgisayar destekli öğretim yöntemi ile verilen konuyu ne derece öğrendiklerini tespit etmek amacıyla hazırlanmıştır. Konu başarı testi, dört seçenekli çoktan seçmeli 25 sorudan oluşmaktadır. Testteki her bir sorunun, yalnızca bir doğru cevabı vardır. Test 40 dakika içinde cevaplanacak şekilde hazırlanmıştır. Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 109 Öğretimi yapılan konuları kapsayan başarı testi ölçme aracı, fen bilgisi öğretimi programının içeriği, amaçları, hedefleri, öğrenci kazanımları ve uzman görüşleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Hazırlanan başarı testi fen eğitimcileri tarafından incelenerek, araştırmanın amacına uygun olduğuna ve kapsam geçerliliği olduğuna karar verilmiştir. Araştırmada kullanılacak testin güvenilirliği, Kastamonu ili Merkez İlçe de bulunan Candaroğulları İlköğretim Okulu nda Çiçekli Bitkiler konusunu işlemiş 7. sınıflardan rasgele seçilen bir şubeye testin uygulanması ile belirlenmiştir. Uygulanan testin KR-20 formülüne göre güvenilirlik katsayısı, 0,786 olarak hesaplanmıştır. 2.4.2. Fen Bilgisi Ders Yazılımının Hazırlanması Bu araştırmanın uygulama kısmında kullanılacak ders yazılımının belirlenmesi için, ilk olarak yazarlık sistemleri araştırılmış ve Macromedia firmasının Authorware programı uygun bulunmuştur. Sonra, Milli Eğitim Bakanlığı nın İlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Öğretim Programı nda belirttiği amaç ve davranışlara uygun olarak, Çiçekli Bitkiler Konusu nun bilgisayar destekli öğretim programı, Macromedia Authorware 4 yazılımı kullanılarak araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Hazırlanan yazılımın konu anlatımı, 31 sayfadan oluşmaktadır. Alıştırmalar bölümünde 19 soru bulunmakta ve 10 ar soruluk iki test te programda yer almaktadır. Program üç bölümden oluşmaktadır. Programın birinci bölümünde, konu anlatımı yapılmıştır. Konular, Çiçekli Bitkilere Örnekler, Çiçekli Bitkilerin Organları, Çiçekli Bitkilerdeki Organların Görevleri, Çiçeğin Kısımları, Çiçekli Bitkilerde Tozlaşma ve Döllenme, Tohum ve Meyve Oluşumu olarak sınıflandırılmıştır. Konu anlatımları, araştırmacı tarafından seslendirilmiş ve görsel bir biçimde sunulmaya çalışılmıştır. Sesle eşzamanlı animasyonlara yer verilmiştir. Konu anlatımı sayfasında,? işareti ile simgelenmiş olan sözlük düğmesi bulunmaktadır. Öğrenciler, konu anlatımı sırasında merak ettikleri bir fen terimine, bu ikonu kullanarak ulaşabilmektedirler. Konu anlatımı sayfasında, S harfli ile simgelenmiş olan alıştırmalar düğmesi bulunmaktadır. Öğrenci bulunduğu konuyu bitirdikten sonra, bu düğmeyi kullanarak o konuya ait alıştırmaları çözebilmektedir. Programın ikinci bölümünde, alıştırmalar bulunmaktadır. Alıştırmalar Çiçekli Bitkilere Örnekler, Çiçekli Bitkilerin Organları, Çiçekli Bitkilerdeki Organların Görevleri, Çiçeğin Kısımları, Çiçekli Bitkilerde Tozlaşma ve Döllenme, Tohum ve Meyve Oluşumu konularına ait olarak sınıflandırılmıştır. Öğrenciler cevaplarını, kalemin yanında bulunan kutulara, kalemi sürükleyip bırakarak işaretlemektedirler. Öğrenciler doğru seçeneği işaretlediklerinde alkış sesi ve tebrikler yazısı, yanlış seçeneği işaretlediklerinde ise bir hata sesi ve üzgünüm yanlış yazısı çıkmaktadır. Öğrencilere, alıştırmalar bölümünde tek hata yapma hakkı verilmiştir. İkinci hatadan sonra, doğru cevap bilgisayar tarafından verilmektedir. Alıştırmalar sayfasında, K harfi ile simgelenmiş bir düğme bulunmaktadır. Öğrenci bulunduğu alıştırma sayfasındaki soruları çözemiyorsa, o alıştırma sayfasına ait konuya, bu düğme yardımıyla ulaşabilir. Konuyu tekrar çalıştıktan sonra, bu sayfaya geri dönebilir. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
110 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY Programın son bölümünde ise, testler bulunmaktadır. Testler bölümü, iki testten oluşmuştur. Testler 10 ar soruluk hazırlanmıştır. Testlerde, öğrencinin bir önceki soruya ulaşabilmesi engellenmiştir. Her iki testin sonunda, değerlendirme bölümü bulunmaktadır. Değerlendirme sayfasında, her bir konuya ait testte kaç soru çıktığı ve öğrencinin bu testlerdeki doğru cevap, yanlış cevap ve boş sayıları bilgisayar tarafından bildirilmektedir. Öğrencinin başarı durumuna göre, sayfanın en altında program tarafından öğrenciyi güdüleyici ifadelerde kullanılmaktadır. Hazırlanan yazılım üzerine daha detaylı bilgilere ve yazılımdan alınmış örnek resimlere http://w3. gazi. edu. tr/web/akcay internet adresinden ulaşılabilir. 2.4.3. Araştırmanın Uygulanması Bu araştırma, 2001-2002 öğretim yılının birinci yarıyılında Kastamonu ili Merkez ilçede bulunan, MEB nın bilgisayarlandırma kampanyasından bilgisayar alan ve bilgisayar laboratuarı olan okulların içinden rasgele seçilen, 23 Ağustos İlköğretim ve Merkez İlköğretim Okulu nda uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan Fen Bilgisi Ders Yazılımı, okulların bilgisayar laboratuarlarına kurulmuş ve çalışır hale getirilmiştir. Uygulamaya başlamadan önce, okulların 6. sınıflarından rasgele birer şube seçilmiştir. Bu şubelerde öğrenim gören öğrencilere, öntest uygulanmıştır. Şubelerdeki öğrenciler ön testten aldıkları puana ve 5. sınıf fen bilgisi karne notlarına göre, yaklaşık denk iki gruba ayrılmıştır. Ayrılan grupların denkliği, ANOVA ile sınanmıştır. Her iki okulda da, bu gruplardan rasgele bir tanesi deney, bir tanesi ise kontrol grubu olarak seçilmiştir. Çiçekli bitkiler konusunun öğretimine, deney ve kontrol grubunda aynı anda başlanmıştır. Ayrıca çiçekli bitkiler konusu deney ve kontrol gruplarında işlenirken, MEB tarafından 2000 yılı Kasım ayında yayınlanan 2513 sayılı Tebliğler Dergisi nde yer alan Fen Bilgisi Öğretim Programı nın belirlediği amaç, konu, ilke ve hedefler izlenmiş ve bunların dışına çıkılmamıştır. Deney ve kontrol grubunda çiçekli bitkiler konusunun öğretimine, dört haftalık bir süreyi kapsayan 12 ders saati ayrılmış ve öğretim her iki grupta da aynı anda bitirilmiştir. Çiçekli bitkiler konusunun öğretimi; aynı araştırmacı tarafından kontrol grubu öğrencilerine klasik yöntem kullanılarak yapılırken, deney grubu öğrencilerine okul bilgisayar laboratuarında bilgisayar destekli öğretim yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Deney grubu öğrencileri, bilgisayar laboratuarında her bilgisayara bir kişi oturacak şekilde yerleştirilmiştir. Öncelikle araştırmacı tarafından öğrencilere yazılımın tanıtımı yapılarak, kullanımı açıklanmıştır. Öğrenciler Çiçekli Bitkiler konusunun anlatıldığı yazılımı, bireysel olarak kendileri dört haftalık süre içinde tamamladılar. Bu süreçte, öğrencilerin çiçekli bitkiler konusunu, yazılımdaki öğretim sırasına göre işlemelerine dikkat edilmiştir. Ayrıca her öğrenci konuların öğrenimi sona erdiğinde, o konu ile ilgili alıştırmaları çözmüştür. Alıştırmaların sonucuna göre, öğrenciler tarafından anlaşılmayan konuların tekrarlarının yapılması sağlanmıştır. Öğretim sona erdiğinde, yazılımdaki bütün konuyu kapsayan testler, öğrenciler tarafından çözülmüştür. Araştırmacı bilgisayar destekli öğretim süresince, yazılımla ilgili öğrenci sorularını yanıtlamış ve öğrencilerin karşılaşabilecekleri problemler için, danışman ve rehber olarak yardım etmiştir. Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 111 Çiçekli Bitkiler konusunun öğretimi, kontrol grubu öğrencilerine BDÖ programına paralel olarak hazırlanan ders anlatım planı çerçevesinde, geleneksel öğretim yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Deney grubunda anlatılan konunun tamamının öğretimi, kontrol grubu öğrencilerine anlatım ve soru cevap yöntemleri kullanılarak aynı araştırmacı tarafından yapılmıştır. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin çözdüğü alıştırmalar ve testler, fotokopi olarak kontrol grubu öğrencilerine dağıtılarak çözmeleri sağlanmıştır. Öğretimin sona ermesinden iki hafta sonra, deney ve kontrol grubu öğrencilerine ön test olarak uygulanan test, son test olarak aynı anda uygulanmıştır. 2.5. Verilerin Analizi Araştırmanın başlangıcında, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin birbirine göre öğrenme ve başarı düzeylerini belirlemek amacıyla uygulanan ön testten elde edilen verilerin ve 5. sınıf fen bilgisi dersi karne notlarının çözümlenmesinde ve çiçekli bitkiler konusunun öğretiminde, bilgisayar destekli öğretim yöntemi ile anlatım yönteminin öğrenci başarısına etkisini belirlemek amacıyla uygulanan son testten elde edilen verilerin çözümlenmesinde istatiksel yöntemlerden bağımsız t- testi kullanılmıştır. Öğrencilerin fen bilgisi dersi karne notları, ön test ve son test puanlarına t- testi uygulanması ile ulaşılan sonuçlar, 0. 05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. 3. Bulgular ve Yorum Araştırmanın başlangıcında, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin Çiçekli Bitkiler konusuna ilişkin bilgi seviyeleri arasında fark olup olmadığını belirleyebilmek için uygulanan ön testten alınan puanların, bağımsız gruplar için t testi analiz sonuçları tablo 3. 1. de verilmiştir. Tablo 3.1. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Öğrencilerin Öntest Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar İçin t-testi Sonuçları Grup N X SS sd t p Kontrol 25 32,00 8,17 Deney 25 34,40 10,52 48 -,901,372 Tablo 3.1 de görüldüğü gibi, deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin, uygulama öncesinde Çiçekli Bitkiler konusuna ilişkin öntest sonuçları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı belirlenmiştir (t (48) = -,901; p>,05). Bu sonuç, deneysel çalışma öncesinde, deney ve kontrol gruplarında bulunan öğrencilerin Çiçekli Bitkiler konusuna ilişkin bilgi seviyelerinin benzer düzeyde olduğunu göstermektedir. Araştırmanın başlangıcında deney ve kontrol grubu öğrencilerinin öğrenme ve başarı düzeyleri arasında fark olup olmadığını belirleyebilmek için, 5. sınıf fen bilgisi karne notlarına uygulanan bağımsız gruplar için t testi analiz sonuçları tablo 3. 2. de verilmiştir. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
112 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY Tablo 3. 2. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Öğrencilerin 5. Sınıf Fen Bilgisi Karne Notlarına İlişkin Bağımsız Gruplar İçin t-testi Sonuçları Grup N X SS sd t p Kontrol 25 3,68 1,07 Deney 25 3,68 1,07 48,00 1,00 Tablo 3. 2. deki verilere göre, deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin, 5. sınıf fen bilgisi dersi karne notları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı belirlenmiştir (t (48) =,00; p>,05). Bu sonuç, deneysel çalışma öncesinde deney ve kontrol gruplarında bulunan öğrencilerin, fen bilgisi başarısı ve öğrenme düzeyi açısından benzer düzeyde olduğunu göstermektedir. Çiçekli Bitkiler konusunun öğretiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin etkisinin incelendiği deney grubu öğrencileri ile geleneksel öğretim yöntemlerinin kullanıldığı kontrol grubu öğrencilerinin, son test puanları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olup olmadığını belirleyebilmek için uygulanan son testten alınan puanların, bağımsız gruplar için t testi analiz sonuçları tablo 3. 3. de verilmiştir. Tablo 3.3. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Öğrencilerin Sontest Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar İçin t-testi Sonuçları Grup N X SS sd t p Kontrol 25 56,68 11,15 Deney 25 64,16 11,10 48 2,297 0,031 Tablo 3. 3. de görüldüğü gibi, deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin Çiçekli Bitkiler konusunun işlenmesi sonucunda uygulanan son testlerden elde ettikleri puanları arasında anlamlı düzeyde bir faklılığın meydana geldiği belirlenmiştir (t (48) = 2,297; p<,05). Ayrıca deney grubunun son test puan ortalaması ile kontrol grubunun son test puan ortalaması arasında, deney grubu lehine 7,48 puanlık bir fark bulunmaktadır. Bu sonuca göre; bilgisayar destekli öğretim ile fen eğitimi alan deney grubundaki öğrencilerin, klasik öğretim yöntemi ile fen eğitimi alan kontrol grubundaki öğrencilere göre fen bilgisi dersindeki akademik başarıları anlamlı bir düzeyde artmıştır. Sonuç Araştırmanın sonunda, Çiçekli Bitkiler konusunun öğretiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin uygulandığı deney grubu öğrencileri ile geleneksel öğretim yöntemlerinin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin, son test akademik başarı puanları arasında anlamlı bir düzeyde farklılık meydana geldiği belirlenmiştir. Bu farklılığın, bilgisayar destekli öğretim yönteminin kullanıldığı deney grubundaki öğrenciler lehine olduğu ortaya çıkmıştır. Bir başka deyişle, bilgisayar destekli öğretim Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 113 yöntemi ile öğrenim gören deney grubu öğrencilerinin son test sonucunda akademik başarı düzeyleri, geleneksel öğretim yöntemleri ile öğrenim gören kontrol grubu öğrencilerinden daha yüksektir. Bu sonuca dayanarak; fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin geleneksel öğretim yöntemine göre öğrencilerin akademik başarılarını arttırmada daha etkili bir yöntem olduğu söylenebilir. Meyveci (1997) ve İbiş (1999) yaptıkları araştırmalarda, fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin geleneksel öğretim yöntemine göre öğrencilerin akademik başarılarını arttırmada daha etkili bir yöntem olduğu sonucuna ulaşmışlardır (26), (27). Ayrıca Reed, (1986) ; McCoy, 1991; Geban, Aşkar ve Özkan, (1992) ; Bennett, (1986) de yaptıkları araştırmalarda, bilgisayarın eğitimde kullanılmasının fen eğitimindeki başarıyı anlamlı bir şekilde arttırdığı sonucuna ulaşmışlardır. Bu sonuçlar, yapılan bu araştırmanın sonucunu kanıtlar niteliktedir (21), (22), (23), (24). Öneriler Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak, etkili ve kalıcı bir fen eğitimi sağlayabilmek, öğrencilerin anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirebilmelerini ve başarı düzeylerini artırabilmek için aşağıda verilenler önerilebilir. 1. Öğretmen merkezli ve öğrencinin pasif olduğu düz anlatım yöntemiyle fen bilgisi müfredatındaki mevcut bilgilerin öğrencilere aynen aktarılmasıyla, anlamlı öğrenme, etkili, kalıcı bir fen eğitimi gerçekleşemez ve öğrencilerin başarı düzeyleri arttırılamaz (28). Bu nedenle öğretmenler geleneksel öğretim yöntemi yerine, öğrenci merkezli ve öğrencilerin pasif değil de aktif olmasını sağlayacak BDÖ yöntemi gibi öğretim yöntem ve tekniklerini tercih etmeli ve uygulamalıdır. 2. Özellikle soyut kavramları içeren fen konularının öğretiminde soyut kavramları somutlaştırabilecek, öğrencilerin ilgisini çekecek, yüksek düşünme becerilerini geliştirecek ve anlamlı öğrenmeyi sağlayabilecek bilgisayar yazılımları kullanılmalıdır. Böylece öğrencilere, öğrendiklerini pekiştirme ve uygulama fırsatı verilmiş olur. Öğrenciler, uygulamalar ile yapılan tekrarlar sonucunda, öğrendiklerini pekiştirebilir ve anlamlı öğrenme sağlanabilir. 3. Öğrencilerin ne kadar fazla duyu organına hitap edilirse, öğrenim o kadar etkili ve kalıcı olur. Bu nedenle öğretmenler, öğretim sırasında öğrencilerin mümkün oldukça fazla duyusuna hitap edebilecek şekilde öğretim yöntem ve araç gereçlerinden (bilgisayar simülasyonları, video kasetler gibi) faydalanmalıdır (28). 4. Öğrenme sürecinde öğrencilerin ilgi ve dikkatinin öğretimi yapılan konuya çekilmesi ve öğretim süresince canlı tutulması, anlamlı öğrenme ve etkili bir fen öğretiminin gerçekleşmesini sağlar (28). Bunu yapabilmek için, fen bilgisi programında yer alan konular ve kavramların öğretiminde, öğrencilerin ilgisini ve dikkatini öğretimi yapılan konuya çekebilecek ve öğretim süresince canlı tutabilecek yazılımlar tercih edilmelidir. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
114 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY 5. Bir çok eğitim teknoloğu, bilgisayarların özellikle 1980 lerden sonra toplumları yoğun bir şekilde etkilemeye başladığını, bunun sonucu olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin hemen hemen tümünün eğitim sistemlerini bilgisayarla donatmak için büyük bir çaba içine girdiklerini belirtmektedirler. Örneğin ABD de, 1981 yılında okulların %18 inde öğretim amaçlı tek bir bilgisayar bulunurken, 1995 de bu oran %99 a ulaşmıştır (29). Bu bilgilere dayanarak eğitim sistemimizde yer alan okulların tamamına bilgisayar laboratuarları kurulmalı ve öğrencilere bilgisayar kullanımı öğretilmelidir. 6. BDÖ nün en önemli unsurlarından biri de öğretmendir. BDÖ yönteminin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için, bilgisayar kullanma becerisine sahip ve öğrenmeyi izleme, yönlendirme ve geliştirme yönünden öğretimde kılavuz rolünü üstlenecek öğretmenler şarttır. Bu konuda yetişmiş öğretmen eksiği bulunmaktadır. Hizmet içi eğitimler veya buna benzer faaliyetlerle bu açık kapatılmalıdır. 7. BDÖ yönteminin başarılı olabilmesi, büyük ölçüde yazılımların niteliğine ve kalitesine bağlıdır. Bu nedenle hazırlanan yazılımlar fen bilgisi müfredatında yer alan hedef ve davranışlara ve öğrencilerin öğrenme seviyesine mutlaka uygun olmalıdır. Ayrıca bu yazılımlar, eğitim ve öğretim ilkelerine ve her dersin ve o derste öğretimi yapılacak olan konunun doğasına uygun olarak uzman eğitimciler tarafından hazırlanmalıdır. 8. BDÖ yönteminin öğrencileri fen öğrenmeye ne derece güdülediği, öğrencilerin fen bilgisi dersine karşı tutumlarını, başarılarını ne kadar etkilediği ve öğrencilerin zihinsel süreç becerilerini ne ölçüde geliştirdiği konusunda ilköğretim ve ortaöğretim kademelerinde öğrenim gören öğrenciler üzerinde araştırmalar yapılabilir. Kaynaklar 1. Genel, T. (1998), Ortaöğretimde İkinci Dereceden Fonksiyonların Grafiği Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Desteğinin Rolü, Ankara: H. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 2. Jonassen, D. & Reeves, T. (1996), Learning with Technology: Using Computers as Cognitive Tools, In D. H. Jonassen 8 (Ed. ), Handbook of Research on Educational Communications and Technology, 693-719. 3. Means, B. (1994), Using Technology to Advance Educational Goals, In B. Means (Ed. ), Teachnology and Educational Reform:The Reality Behind the Promise, San Fransisco: Jossey Bass Publishers,1-22. 4. Leshin, C. B., Pollock, J. & Reigeluth, C. M. (1994), Instructional Design Strategies and Tactics, N. J. : Second Printing, Education Technology Publication, Englewood, Cliffs. 5. Alessi, S. M. & Trollip, S. R. (1985), Computer-Based İnstruction Methods And Development, New Jersey : Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs. 6. Şahin, T. ve Yıldırım, S. (1999), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Ankara: Anı Yayıncılık. Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde 115 7. Büyükçapar, O. ve Sökmen Z. (1999), Bilgisayar Destekli Eğitim Araştırması 1-2, İnternet ten 15 Kasım 2004 de elde edilmiştir: http://www. geocities. com/zezencay/egitim. htm. 8. Carroll, J. M. & Rosson, M. B. (1987), Paradox Of The Active User, In Carroll, J. M. ed. Interfacing Thought: Cognitive Aspects of Human-Computer Interaction, Cambridge, MIT Press. 9. Kozma, R. B. (1991), Learning With Media, Review of Educational Research, 61 (2), 179-211. 10. Altınkaya, H. (1998), Türkiye de Bilgisayar Destekli Eğitimin Gelişimi, Ankara :G. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 11. Numanoğlu, M. (1992), Milli Eğitim Bakanlığı Bilgisayar Destekli Eğitim Projesi: Bilgisayar Destekli Eğitim Yazılımlarında Bulunması Gereken Eğitsel Özellikler, Ankara: A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 12. Akarsu, F., Aşkar, P. ve Ersoy, Y. (1988), Bilgisayar destekli öğretimde öğretmenin işlevi ve yetiştirilmesi, Bilgisayar Destekli Eğitim Kongresi, Ankara. 13. Kirnik, G. (1998), 7. Sınıf Düzeyinde Denklemler Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemi ile Geleneksel Yöntemin Öğrenci Başarısına Etkileri, Ankara :H. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 14. Bright, G. W. (1983), Explaining the Efficiency of Computer Assisted Instruction, AEDS Journal (EJ284239), 16 (3), 144-152. 15. Lillie, D. L., Hannum, W. H. & Stuck, G. B. (1989), Computers and Effective Instruction, New York : Longman Inc. 16. Baykal, A. (1984), Öğretim makineleri içinde neden bilgisayar, 1. Bilgisayar Kongresi, Ankara. 17. Alkan, C. (1986), Bilgisayarın eğitimde kullanımı, Eğitim ve Bilim, 11 (62), 9-15. 18. Ertepınar, H., Demircioglu, H., Geban, Ö. ve Yavuz, D. (1998), Benzeşme ve Bilgisayarlı Öğretimin Mol Kavramını Anlamaya Etkisi, Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Trabzon: K. T. Ü. Fatih Eğitim Fakültesi 173-175. 19. Demircioğlu, H. ve Geban, Ö. (1996), Fen bilgisi öğretiminde bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin ders başarısı bakımından karşılaştırılması, H. Ü. Eğitim Fak. Dergisi 12, 183-185. 20. Ayas, A., Karataş, F. Ö., Ünal, S. ve Çalık, M. (2001), Gazlar Konusuyla İlgili Bilgisayar Yazılımlarının Yeterliliklerinin Araştırılması ve Örnek Bir Yazılım Geliştirilmesi, Yeni Bin yılın Başında Türkiye de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 221-227. 21. Reed, B. (1986), The Effects of Computer Assisted Instruction on Achievement and Attitudes of Underachievers in High School Biology, Dissertation Abstracts International, 47 (4), 1270A. 22. McCoy, L., P. (1991), The effect of geometry tool software on high school geometry achievement, Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 10, 51-57. March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal
116 Süleyman AKÇAY, Mustafa AYDOĞDU, Halil İbrahim YILDIRIM, Önder ŞENSOY 23. Geban, Ö., Aşkar, P. & Özkan, I. (1992), Effects of computer simulations and problem solving approaches on high school students, Journal of Educational Research, 86, 6-10. 24. Bennett, R., (1986), The Effect of Computer Assisted Instruction and Reinforcement Schedules on Physics Achievement and Attitudes Toward Physics of High School Students, Dissertation Abstracts International, 46 (2), 3670A. 25. Karasar, N. (2000), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara : Nobel Yayın Dağıtım. 26. Meyveci, N., (1997), Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına ve Öğrencilerin Bilgisayara Yönelik Tutumuna Etkisi, Ankara: A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 27. İbiş, M., (1999), Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi, Ankara: G. Ü. Eğitim Bilimleri Enst. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 28. Yıldırım, H. İ. (2001), İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Elektrik Konusunda Sahip Oldukları Yanlış Kavramların Tespiti Üzerine Bir Araştırma, G. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 29. Heddens, J. W. & Speer, R. W. (1997), Today s Mathematics (9. Edition), New Jersey: Merrill An Imprint of Prentice-Hall. Mart 2005 Cilt:13 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi