Molekül formülü bilinen bir bileşiğin yapısal formülünün bulunmasında:

1 1 H NMR İLE KALİTATİF ANALİZ-2 IR ve 1 H NMR ile Yapı Tayini Ref. e_makaleleri, Enstrümantal Analiz, 1 H NMR ile Yapı Tayini Molekül formülü bilinen bir bileşiğin yapısal formülünün bulunmasında: 1. Öncelikle bileşikteki doymamışlık derecesinin saptanması IR ve NMR spektrum verilerinin değerlendirilmesini kolaylaştırır. Doymamışlık derecesi aşağıdaki eşitlikle hesaplanır: c H h N n o X x (2c + 2) (h n + x) doymamışlık derecesi, DD = 2 1 doymamış: 1=, 1= veya 1 halka 2 doymamış: 2 =, 2 halka, veya Ξ, veya = ve halkalar kombinasyonu 3 doymamış: çift bağ, üçlü bağ, halkalar kombinasyonu 4 doymamış: tipik olarak aromatik halkayı gösterir 2. IR spektrumdaki karakteristik piklerin dalga sayıları spektrumdaki skaladan okunarak kaydedilir ve moleküler hareketlere göre sınıflandırılır. (Tablo-2) 3. Verilen NMR spektrumdaki piklerin yaklaşık integral değerleri spektrumdan saptanır ve kaydedilir, pik bölünme paternleri değerlendirilerek bileşiğin içerdiği gruplardaki proton sayıları saptanır. (Tablo-1) Sonuç: Elde edilen bilgiler bir araya getirilerek bileşiğin yapısı çıkarılır.

2 ÖRNEK. 1 Molekül formülü 9 H 10 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 9 H 10

3 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 9 H 10 mono-sübst. benzen 3040 2960 1590 1350 1680 1440 1215 950 745 690 mono-sübst. benzen 3 2 5 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 9 H 10 (2c + 2) (h n + x) (2 x 9 +2) (10 ) DD = = = 5 2 2 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir.

4 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* aromatik H gerilme 3040 alifatik H gerilme 2960 aromatik, overtone mono- sübstitüston 2000-1650 keton = gerilme, 1680 keton gerilme 1215 aromatik H mono-sübst. 745, 690 IR verilere göre madde bir mono sübstitüe aromatik keton olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 8-7.5 5 5H 6 H 5 6 H 5 R kuartet 3 2 2H H 2 H 2 H 3 triplet 1.3 3 3H H 3 H 2 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 9 H 10 6 H 5 H 2 H 3 H 3 H 2 H 3 H 2 propiofenon (1-fenil-1-propanon; etil fenil keton)

5 ÖRNEK. 2 Molekül formülü 9 H 10 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 8 H 10

6 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 8 H 10 2940 para-sübst. benzen 3010 1605 1450 1505 1240 1170 1035 820 720 para-sübst. benzen 3 3 4 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 8 H 10 (2c + 2) (h n + x) (2 x 8 +2) (10) DD = = = 4 2 2 Doymamış dört birim vardır; 4 birim tipik olarak aromatik halkayı gösterir.

7 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* metoksi (H 3 --) H gerilme, 2810 aromatik, overtone para- sübstitüston 2000-1650 aromatik eter aril- stretch 1230 alkil sübst. eter gerilme 1170 aromatik H para-sübst. 820 IR verilere göre madde bir para sübstitüe aromatik eter olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 6.7-7.1 4 4H 6 H 4 6 H 4 R singlet 3.8 3 3H H 3 H 3 singlet 2.2 3 3H H 3 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 8 H 10 H 3 6 H 4 H 3 H 3 H 3 1-metoksi-4-metilbenzen (p-metoksitoluen) 2 H 3

8 ÖRNEK. 3 Molekül formülü 9 H 10 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 5 H 12

9 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 5 H 12 1370 825 1450 1180 2800 2900-2880 1110 3 2 2 3 2 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 5 H 12 (2c + 2) (h n + x) (2 x 5 +2) (12) DD = = = 0 2 2 Doymamış yoktur.

10 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alkil -H Stretc 2900-2880 metoksi (H 3 --) H gerilme, 2800 alkil - (.. H 2 H 2..) 1450 alkil - (.. H 2 H 3 ) 1370 eter (dialkil) -- gerilme 1180 alkil sübst. eter - stretch 1110 IR verilere göre madde bir alifatik eter olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup triplet 3.3 2 2H H 2 H 2 H 2 singlet 3.2 3 3H H 3 H 3 triplet-triplet 1.7 2 2H H 2 H 2 H 3 kuartet-triplet 1.4 2 2H H 2 triplet 0.9 3 3H H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 5 H 12 H 3 (H 2 ) 3 H 3 H 2 H 2 H 3 H 2 H 3 H 3 H 2 H 3 bütil metil eter 1-metoksibütan H 2 H2

11 ÖRNEK. 4 Molekül formülü 9 H 10 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 6 H 12 2

12 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 6 H 12 2 2970 2880 1730 1470-1430 1385-1360 1180 1150 9 3 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 6 H 12 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 6 +2) (12) DD = = = 1 2 2 Doymamış bir birim vardır; 1 =, 1 = veya 1 halka.

13 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alkil, H 3 grup H Stretch 2970-2880 ester karbonil = Stretch 1730 alkil, H 3 grup H 3 eğilmeler 1470-1430 alkil, H 3 grup tersiyer bütil 1385-1360 alifatik ester gerilme 1180-1150 IR verilere göre madde bir alifatik ester olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup singlet 3.65 3 3H H 3 H 3 H 3 singlet 1.20 9 9H 3 H 3 H 3 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 6 H 12 2 (H 3 ) 3 2 H 3 H 3 H 3 H 3 H 3 H 3 H 3 H 3 H 3 metil-2,2-dimetilpropanoat (metil pivalat)

14 ÖRNEK. 5 Molekül formülü 9 H 10 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 4 H 7 l 2

15 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 4 H 7 l 2 3010 1750 1325 1420 1280 1050 1180 840 3 3 1 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 4 H 7 l 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 4 + 2) (7 + 1) DD = = = 1 2 2 Doymamış bir birim vardır; 1 doymamış: 1=, 1= veya 1 halka.

16 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alifatik H gerilme 3000 ester = gerilme 1750 alifatik H 3 eğilme 1420 ester gerilme 1180 alifatik l stretch 840 Doymamışlık derecesi 1 olduğuna göre, molekülde 1= veya1= olabilir; aromatik grup yoktur. IR verilere göre molekül klorlu alifatik bir esterdir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup kuartet 4.5 1 1H H H H 3 singlet 3.8 3 3H H 3 H 3 dublet 1.7 3 3H H 3 l H H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 4 H 7 l 2 H 3 HlH 3 H H 3 l H H 3 H 3 H 3 H l H 3 metil-2-kloropropionat

17 ÖRNEK. 6 Molekül formülü 4 H 8 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 4 H 8 2

18 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 4 H 8 2 3400-2400 H gerilme 2630 1290 1430 1170 915 1375 1235 2940 1680 3 2 2 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 4 H 8 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 4 + 2) (8) DD = = = 1 2 2 Doymamış bir birim vardır; 1 doymamış: 1=, 1= veya 1 halka.

19 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* karboksilik asit -H gerilme 3400-2400 alkan -H gerilme 2940 karboksilik asit = gerilme 1680 karboksilik asit -H eğilme 1430 alkan H 3 eğilme 1375 karboksilik asit - gerilme 1290 Doymamışlık derecesi 1 olduğuna göre, molekülde 1= veya1= olabilir; aromatik grup yoktur. IR verilere göre molekül alifatik bir karboksilik asittir 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup triplet 2.3 2 2H H 2 H 2 H 2 sekstet 1.6 2 2H H 2 H 2 H 2 H 3 triplet 0.93 3 3H H 3 H 2 H 3 SNUÇ H 2 Elde edilen bilgiler 4 H 8 2 H 3 H 2 H 2 H H 2 H H 2 H 2 H 3 H 2 H 3 H H 3 H 2 H 2 bütanoik asit (bütirik asit)

20 ÖRNEK. 7 Molekül formülü 6 H 12 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 6 H 12

21 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 6 H 12 2900 1490 1310 1260 1190 1140 2990 1750 1385 6 4 2 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 6 H 12 (2c + 2) (h n + x) (2 x 6 + 2) (12) DD = = = 1 2 2 Doymamış bir birim vardır; 1 doymamış: 1=, 1= veya 1 halka.

22 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alifatik -H gerilme 2990-2900 keton = Stretch 1750 alifatik H 2 eğilme 1490 alifatik H 3 eğilme 1385 keton - gerilme 1190 Doymamışlık derecesi 1 olduğuna göre, molekülde 1= veya1= olabilir; aromatik grup yoktur. IR verilere göre molekül alifatik bir ketondur. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup dublet 2.3 2 2H H 2 = H 2 H singlet 2.1 4 4H?? H 3 olmalı dublet 0.9 6 6H 2H 3 H H 3 ve H 3 H SNUÇ H 3 Elde edilen bilgiler 6 H 12 H 3 H 2 H(H 3 )H 3 H H 3 H 3 H 2 H H 3 H 3 H 2 H 3 4-metilpentan-2-on

23 ÖRNEK. 8 Molekül formülü 6 H 14 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 6 H 14

24 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 6 H 14 922 818 2995 1500 1410 1360 1205 1150 1050 12 2 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 6 H 14 (2c + 2) (h n + x) (2 x 6 + 2) (14) DD = = = 0 2 2 Doymamış birim yoktur.

25 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alifatik -H Stretch 2995 alkan H 3 eğilme 1410, 1360 eter (dialkill) -- gerilme 1205, 1150, 1050 Doymamışlık derecesi 0 olduğuna göre, molekülde doymamış grup yoktur; aromatik ve karbonil grup da bulunmaz. Bu durumda formülde verilen oksijen, eter grubuna ait olabilir. IR verilere göre molekül alifatik bir eterdir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup heptet 3.74 2 2H 2H H 3 H H 3 dublet 1.13 12 12H 4H 3 H 3 H H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 6 H 14 (H 3 ) 2 HH(H 3 ) 2 H 3 H H 3 H 3 H 3 H 3 H H H 3 diizopropileter (2-izopropoksipropan)

26 ÖRNEK. 9 Molekül formülü 10 H 13 N 3 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 10 H 13 N 3

27 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 10 H 13 N 3 para-sübst. benzen 3630 3500 3140 2920 1595 745 1100 1025 855 para-sübst. benzen 1505 1340 2 2 1 2 2 4 = 2 2 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 10 H 13 N 3 (2c + 2) (h n + x) (2 x 10 + 2) (13-1) DD = = = 5 2 2

28 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir. 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alkol/fenol -H gerilme (3550-3200 (geniş) aromatik overtone bandlar 2000-1650 aromatik -N 2 1340 alkol - gerilme 1100 aromatik para sübstitüs. 855 IR verilere göre madde nitro grubu içeren bir para-sübstitüe aromatik alkol olabilir; 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 8.1-7.3 4 4H 6 H 4 6 H 4 triplet 3.7, 2.8 2, 2 2H, 2H H 2, H 2 H 2 H 2 (, ) singlet 2.2 1 1H H H triplet-triplet 1.8, 1.7 2, 2 2H, 2H H 2, H 2 H 2 H 2 H 2 SNUÇ Elde edilen bilgiler 10 H 13 N 3 2 N 6 H 4 (H 2 ) 4 H N + - H H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H H 2 N + - 4-(4-nitrofenil)-1-bütanol [4-(4-nitrofenil)bütan-1-ol]

29 ÖRNEK. 10 Molekül formülü 11 H 14 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 11 H 14 2

30 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 11 H 14 2 para-sübst. benzen 3050 2730 2860 620 2960 1510 1700 1600 1315 1160 1260 835 para-sübst. benzen 3 2 2 2 4 = 2 2 1 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 11 H 14 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 11 + 2) (14) DD = = = 5 2 2

31 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir. 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* aromatik -H gerilme 3050 aldehit -H gerilme 2960 aldehit -H gerilme 2860, 2730 aromatik overtone bandlar 2000-1650 keton, aldehit = Stretch 1700 aromatik = gerilme 1600, 1510 aromatik para-sübst. 835 IR verilere göre madde bir para-sübstitüe aromatik aldehit veya ketondur. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup singlet 9.9 1 1H H H (= olabilir) aromatik grup 7.9, 7.0 4 4H 6 H 4 6 H 4 triplet 4.2 2 2H H 2 H 2 H 2 () triplet-triplet 1.8 2 2H H 2 H 2 H 2 H 2 triplet-kuartet 1.4 2 2H H 2 H 2 H 2 H 3 triplet 0.9 3 3H H 3 H 2 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 11 H 14 2 H 3 (H 2 ) 3 6 H 4 H H H 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H H2 H 2 H2 H 3 p-bütoksibenzaldehit (4-bütoksi-benzaldehit) H 2 H 3

32 ÖRNEK. 11 Molekül formülü 9 H 10 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 9 H 10 2 Absorbans (ppm)

33 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 9 H 10 2 meta-sübst. benzen 3010 2960 2840 Absorbans 1680 1590 1230 1050 1280 860 770 690 meta-sübst. benzen 3 3 4 (ppm) 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 9 H 10 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 9 +2) (10) DD = = = 5 2 2 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir.

34 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* aromatik -H gerilme 3010 alkil -H gerilme 2960 aromatik overtone bandlar 2000-1650 ketone = Stretch 1680 aromatik = gerilme 1590 aromatik meta sübst. 860, 790, 690 IR verilere göre bileşik 1,3-di-sübstitüe (meta) aromatik bir keton olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 7-7.5 4 4H 6 H 4 6 H 4 singlet 3.8 3 3H H 3 H 3 ( veya ) singlet 2.6 3 3H H 3 H 3 ( veya ) SNUÇ Elde edilen bilgiler 9 H 10 2 (H 3 ) 6 H 4 (H 3 ) H 3 H 3 m-metoksi-asetofenon [1-(3-metoksifenil)etanon] H 3 H 3

35 ÖRNEK. 12 Molekül formülü 9 H 7 l 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 9 H 7 l 2 Absorbans (ppm)

36 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 9 H 7 l 2 3090 2970 2930 2600 2870 meta-sübst. benzen 1240-1200 1440 1330-1310 1690 1640 940 870 790 680-670 meta-sübst. benzen 600 550 Absorbans 1 4 4 1 1 (ppm) 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 9 H 7 l 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 9 + 2) (7 + 1) DD = = = 6 2 2 Doymamış 6 birim vardır; 6 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir.

37 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* aromatik -H gerilme 3090 alkil -H gerilme 2970, 2930 aromatik overtone bandlar 2000-1650 karboksilik asit = gerilme 1690 alkil = gerilme 1640 aromatik meta sübst. 870, 790, 680 IR verilere göre bileşik 1,3-di-sübstitüe (meta) aromatik bir karboksilik asit olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup singlet 7.7 1 1H H H aromatik grup 7.6-7.3 4 4H 6 H 4 l 6 H 4 R dublet 6.6 1 1H H H = H SNUÇ Elde edilen bilgiler 9 H 7 l 2 H H l l H H H m-kloro-sinnamik asit [(E)-3-(3-klorofenil)akrilik asit; 3-(3'-klorofenil)propenoik asit]

38 ÖRNEK. 13 Molekül formülü 8 H 8 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 8 H 8 2 Absorbans 3400 3200 3000 2800 2600 2400 2200 (ppm)

39 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 8 H 8 2 orto-sübst. benzen 2650 2850 2970 2930 1690 1470 1420 1330 1280 930 745 660 orto-sübst. benzen Absorbans 3400 3200 3000 2800 2600 2400 2200 1 3 1+1+2=4 (ppm) 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 8 H 8 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 8 + 2) (8) DD = = = 5 2 2

40 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir. 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* alkil -H gerilme 2970 karboksilik asit -H gerilme 3000-2500 aromatik overtone bandlar 2000-1650 karboksilik asit = gerilme 1690 aromatik orto sübst. 745 IR verilere göre bileşik 1,2-di-sübstitüe (orto) benzen karboksilik asit olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 7-8 4 4H 6 H 4 6 H 4 singlet 2.6 3 3H H 3 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 8 H 8 2 H 3 6 H 4 (H) H3 H 3 H o-metil-benzoik asit (2-metilbenzoik asit)

41 ÖRNEK. 14 Molekül formülü 7 H 7 N 2 olan bir bileşiğin yapısal formülü nedir? 7 H 7 N 2 Absorbans (ppm)

42 ÇÖZÜM IR spektrumda karakteristik absorbsiyon bantlarının yaklaşık dalga sayıları (cm-), NMR da yaklaşık integral ve değerleri (ppm) işaretlenir. 7 H 7 N 2 2850 3180 2930 2980 orto-sübst. benzen 1620 860 790 660 475 Absorbans 1530 1350 735 orto-sübst. benzen 3 2 1 1 (ppm) 1. Molekülün Doymamışlık Derecesi, DD: Molekül formülü: 7 H 7 N 2 (2c + 2) (h n + x) (2 x 7 + 2) (7 1) DD = = = 5 2 2 Doymamış 5 birim vardır; 5 doymamışlık, halkalar ve/veya pi bağları gösterir.

43 2. IR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi Fonksiyonel grup Moleküler hareket *Dalga saysı (cm -1 )* aromatik -H Stretch 3180 alkil -H Stretch 2980-2930 aromatik overtone bandlar 2000-1650 aromatik N= 1530, 1350 aromatik orto sübst. 735 IR verilere göre bileşik nitro grubu içeren bir 1,2-di-sübstitüe (orto) benzen olabilir. 3. NMR Spektrum Verilerinin Değerlendirilmesi *, ppm *integral H sayısı grup aromatik grup 8.-7. 4 4H 6 H 4 6 H 4 singlet 2.6 3 3H H 3 H 3 SNUÇ Elde edilen bilgiler 7 H 7 N 2 H 3 N + - H 3 N + - o-nitrotoluen (1-metil-2-nitrobenzen)

44 - H = 11-12 TABL-1: 1 H NMR KİMYASAL KAYMA DEĞERLERİ, Kimyasal kayma,, ppm Proton Tipi Yapı ppm Siklopropan 3 H 6 0.2 Primer R H 3 0.9 Sekonder R 2 H 2 1.3 Tersiyer R 3 H 1.5 Vinilik H 4.6-5.9 Asetilenik H 2-3 Aromatik Ar H 6-8.5 Benzilik Ar H 2.2-3 Allilik H 3 1.7 Fluorürler H F 4-4.5 Klorürler H l 3-4 Bromürler H Br 2.5-4 İyodürler H I 2-4 Alkoler H H 3.4-4 Eterler H R 3.3-4 Esterler R H 3.7-4.1 Esterler H R 2-2.2 Asitler H H 2-2.6 Karbonil bileşikleri H 2-2.7 Aldehidik R (H ) 9-10 Hidroksilik R H 1-5.5 Fenolik Ar H 4-12 Enolik H 15-17 Karboksilik RH 10.5-12 Amino RNH 2 1-5

45 TABL-2: IR SPEKTRSKPİSİ FNKSİYNEL GRUP DALGA SAYILARI, cm -1 2.5 4 5 5.5 6.1 6.5 15.5 -H N-H -H N X==Y çok az band = =N -l - = -N - N= N=* 4000 2500 2000 1800 1650 1550 650 Fonkiyonel grup Aklanlar Aromatikler R R R Alkoller Eterler R R R R Moleküler hareket Dalga saysı (cm -1 ) -H gerilme 2950-2800 H 2 eğilme ~1465 H 3 eğilme ~1375 H 2 eğilme ( 4) ~720 - gerilme ve eğilmeler 1360-1470 - (... H 2 H 2...) 1450-1470 - (... H 2 H 3 ) 1360-1390 -H gerilme 3020-3000 = gerilme ~1600, ~1475 vertone bantlar 2000-1650 -H eğilme (mono, 2 bant) 770-730, 715-685 -H eğilme (orto, 1 bant) 770-735 -H eğilme (meta, 3 bant) 860-900, 750-810, 680-725 -H eğilme (para, 1 bant) 850-800 -H gerilme ~3650, 3400-3300 - gerilme 1260-1000 -- gerilme (dialkill) 1300-1000 -- gerilme (diarill) ~1250, ~1120 -H aldehit gerilme ~2850, ~2750 Aldehitler = gerilme ~1725 Ketonlar = gerilme ~1715

46 Karboksilik asitler Esterler Asit klorürler Anhidritler Alil halojenler Ntro grupları R - - N + N + - gerilme 1300-1100 -H gerilme 3400-2400 = gerilme 1730-1700 - gerilme 1320-1210 -H eğilme 1440-1400 = gerilme 1750-1735 -()- gerilme (asetatlar) 1260-1230 -()- gerilme (diğerleri) 1210-1160 = gerilme 1810-1775 -l gerilme 730-550 = gerilme 1830-1800, 1775-1740 - gerilme 1300-900 -F gerilme 1400-1000 -l gerilme 785-540 -Br gerilme 650-510 -I gerilme 600-485 -N 2 (alifatik) -N 2 (aromatik) 1600-1530, 1390-1300 1550-1490, 1355-1315 Yararlanılan Kaynaklar http://wps.prenhall.com/wps/media/objects/724/741576/chapter_14.html