TEMMUZ 1 ayında 1 puan olan Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), Mayıs Haziran da,1 puan düşüşle 1, puan seviyesinde gerçekleşerek yılın ilk gerilemesini kaydetti. RKGE de görülen aşağı yönlü harekette, gelecek 3 BÜYÜMENİN ÖNCÜ GÖSTERGELERİ: GÜVEN ENDEKSLERİ aya dair göstergeler ile genel gidişattaki düşüşlerin etkili olduğu gözlendi. Öte yandan Mayıs ayında,3 seviyesinde kaydedilen Tüketici Güven Endeksi (TGE) ise Haziran da %3, artışla, puana yükseldi. Endeksin Haziran ayındaki gelişiminde, hanenin maddi durum beklentisi, genel ekonomik durum ve işsiz sayısı alt endekslerindeki, sırasıyla %, %,7 ve %, oranlarındaki artışlar olumlu rol oynadı. Tasarruf etme ihtimali beklentisinde ise %1,3 oranında düşüş görüldü. 13 1 11 1 7 1,1 Kaynak: TCMB & TÜİK Güven Endeksleri (puan) 11, 7, 7, 113,3 1 3 7 1 11 1 1 3 7 1 11 1 1 3, 13 1 1 RKGE TGE 1,, Reel Kesim Güveni Yılın İlk Düşüşünü Yaşadı Tüketici Güveni Haziran da Arttı Üretim Endeksi Nisan Sanayiayında yıllık %3,7 oranında bir artışla 1, puan olurken, mevsimsel etkilerden arındırılmış seriye göre, önceki aya SANAYİ SEKTÖRÜ kıyasla değişim göstermedi. Mayıs ayında %7,1 olan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ise, Haziran ayında, puan artışla %7,1 e yükselerek son ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Aylık artışta mevsimsel etkiler pozitif rol oynarken, yılın. çeyreğinde ise oran, geçen yılın aynı dönemine göre değişim sergilemedi. Kapasite Kullanım Oranı Yılın En Yükseğinde 77 7 7, Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7,1 71 Sanayide Mevsimsel Etkiler Görüldü 1 3 7 1 11 1 1 3 7 1 11 1 1 3 13 1 13 1 1 Kaynak: TCMB 1 Temmuz 1
ayında %11, olarak gerçekleşen işsizlik oranı, ayında %1, ya geriledi. Oran erkeklerde %,, kadınlarda ise %1, olarak kaydedildi. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise, %1 seviyesine düştü. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının geçen yılın aynı dönemine göre,1 puan düşüşle %, işgücüne katılım oranının ise, puan artışla %, seviyesinde gerçekleştiğini gösterdi. İşgücüne katılım, erkeklerde %7,, kadınlarda ise %3,7 oranında kaydedildi. ayında ayrıca, genç işsizlik oranının %1,, tarım dışı işsizlik oranının ise, %1, düzeyinde gerçekleştiği gözlendi. İşsizlik Oranı %1, Düzeyine Geriledi 1 11 1 7 İŞGÜCÜ PİYASALARI 1,3 1,,7, Nisan Mayıs,1 Haziran, Temmuz 1,1 Ağustos 1, 1, Eylül Ekim 1,7 1, Kasım Aralık 11,3 11, 1 1 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşgücüne Katılım Oranı %, Oldu İşsizlik 1, Politikası Kurulu (PPK), 3 Haziran Para1 tarihli toplantı sonrasında, kredi büyüme hızlarının makul düzeylerde seyrettiğini ve gıda fiyatlarında beklenen kısmi düzeltmenin katkısıyla kısa vadede enflasyonun düşeceğinin öngörüldüğünü bildirdi. Öte yandan küresel piyasalardaki belirsizlikler ile enerji ve gıda fiyatlarındaki oynaklıkların para politikasındaki temkinli yaklaşımın sürdürülmesini gerektirdiğini bildiren Kurul, bu doğrultuda faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verdi. PPK, Haziran ayı toplantısında, önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının, enflasyon görünümündeki iyileşmenin hızına bağlı olacağını yineledi. Enflasyon ise, Haziran ayında beklentilerin üzerinde bir yavaşlama kaydetti. Bu dönemde bir önceki yılın aynı ayına göre %7, artan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), böylece yılın en düşük seviyesini kaydetti. TÜFE deki yıllık gelişmede, önceki aylarda olduğu gibi yine gıda fiyatları etkili oldu. Yıllık bazda sırasıyla %, ve %13, oranlarında yükselen gıda ve alkolsüz içecekler ile lokanta ve oteller fiyatlarının yanı sıra, %,3 artan konut fiyatları, yıllık enflasyona başlıca katkı yapan gruplar arasında geldi. Öte yandan Mayıs ayına göre %,1 oranında azalan TÜFE nin aylık gelişiminde, gıda fiyatlarındaki %,7 luk düşüş etkili oldu. Faizler Haziran Ayında da Sabit Tutuldu Enflasyon Yılın En Düşüğünde PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON 1 1 7,7 7,,3,3, TCMB Faiz Oranları (%, 13 1 Haziran) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık),1,3,,,,1,17 7, 7, 7,1 Kaynak: TDM 7,1, 1 3 7 1 11 1 1 3 1 1 7, Temmuz 1
verilerine göre, Haziran TİMayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %, oranında düşerek 11,7 milyar dolar oldu. Haziran ayında en çok ihracat yapan sektör 1, milyar dolarla 1 1 1, Otomotiv,, Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri Kimyevi Maddeler İhracat Düşüşü Haziran da Yavaşladı,3,1 Çelik 1. 1. 3 1,% 1.1 Almanya 1,3% % 13 7 İHRACATTAKİ GELİŞMELER otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1,3 milyar dolarlık ihracatla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler ve mamuller sektörleri takip etti. Bu dönemde otomotiv ihracatı %,7 oranında Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) Elektrik Elektronik,1%,%,%,%,3%, Tekstil 3,1 3,1,7 Demir Hububat, Bakliyat Makine yıllık düşüş kaydederken, hazır giyim ve kimya ise sırasıyla %, ve %,1 oranlarında daralma sergiledi. Öte yandan, Haziran ayı ihracat sıralamasında. sırada yer alan elektronik sektörü %,3 oranında,, 1, 1, 1, 1, Mobilya, Orman Ürünleri Madencilik 1 -Haziran 1 -Haziran 3 3 İklimlendirme Mücevher Çimento, Cam ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT verilerine göre, Ha- ayında en çok TİMziran ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve Fransa oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan mal ihracatı, bir önceki yılın aynı ayına göre %,7 oranında gerilerken, Irak pazarındaki daralma ise %7 ye geriledi. Aynı dönemde İngiltere ve İtalya pazarlarına yapılan ihracat ise, sırasıyla Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) İngiltere Irak İtalya Fransa ABD 1 Haziran 1 Haziran % 1 3,3% 33 3 Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, -Haziran 1) İspanya S. Arabistan Ayın Şampiyonu Yine Otomotiv İran Rusya AB Ortadoğu Afrika BDT K. Amerika ST Diğer Avrupa Diğer Asya Uzakdoğu Diğer Amerika Diğer Ülkeler Kaynak: TİM İhracat Verileri Fındık %1, ve %,7 oranlarında düşüş sergiledi. ABD ye ihracat Haziran ayında %3, luk bir artış kaydederken, İran ve İspanya pazarları da büyüme sergiledi. Suudi Arabistan a ihracattaki %, lik artış dikkat çekerken, Rusya ya yapılan ihracatın ise, daralmasını %3, lık bir hızla sürdürdüğü gözlendi. Ülke grupları bağlamında, 1 yılının ilk yarısında AB ülkeleri, Türkiye nin ihracatında %,1 lik bir paya sahip oldu. Bu dönemde ülke grupları arasında. sırada gelen Ortadoğu da, geçen yılın aynı dönemine göre, payını 1,1 puan artışla %, e yükseltti. Buna karşılık, Bağımsız Devletler Topluluğu nun (BDT) pastadaki payı 1, puan daralma kaydetti. Kuzey Amerika ve Uzakdoğu ülkelerine yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla, ve, puanlık artışlar kaydederken, diğer Amerika ve diğer Asya pazarlarında ise dilim daralmaları yaşandı. düşüş yaşarken,. ve. sıralardaki çelik ve tekstil sektörlerinde de, sırasıyla %1, ve %3, lık gerileme gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, yıllık %, artış ile mücevher sektöründe, en keskin düşüş ise, ihracatı %, oranında gerileyen gemi ve yat sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Haziran ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı,7 yüzde puanla mücevher sektörü yaptı. İlgili dönemde toplam ihracat gelişim oranını aşağı yönlü etkileyen sektörlerin başında ise, çelik ve hazır giyim geldi. Bu iki sektör, Haziran ayında Türkiye nin toplam ihracat hızını sırasıyla 1, ve 1,1 puan olumsuz etkiledi. Bu dönemde ihracatın aşağı yönlü hareket etmesinde, Euro/Dolar paritesindeki gelişmeler etkisini göstermeye devam ederken, işgünü sayısının fazla olması ise düşüş hızını yavaşlattı. En çok ihracat yapan iller arasında ise, Haziran ayında ilk sırayı yine İstanbul alırken, onu Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla,3 ve 1,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı, milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü,71 milyar dolarla İzmir,.liği ise,7 milyar dolarla Ankara aldı. S. Arabistan a İhracat %, Arttı Irak Pazarındaki Düşüş Hız Kesti 3 Temmuz 1
Motorlu Taşıt İthalatı Artışını Sürdürdü verilerine göre, Ma- ayında ihracat TÜİKyıs geçen yılın aynı ayına göre %1, oranında düşerek 11,1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %3, yıllık düşüş kaydeden motorlu kara taşıtları olurken, onu sırasıyla %1, ve %,3 ihracat daralması gerçekleştiren makineler ve örme giyim izledi. Mayıs ayında.lüğü ise, %, düşüş kaydeden elektronik aldı. Bu dönemde yıllık toplam ihracat gelişimine en olumlu katkıyı, puanla kıymetli metaller ve taşlar yaparken, en olumsuz katkı ise -3,7 puanla motorlu kara taşıtları grubundan geldi. İthalat ise Mayıs ayında yıllık bazda %1, oranında bir düşüş sergileyerek, 17, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla mineral yakıtlar ve yağlar, makineler ve motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, söz konusu fasılların ilk ikisinde sırasıyla yıllık %3,7 ve %, azalırken, motorlu kara taşıtlarında ise %13, oranında arttı. Mayıs ayında ithalatın gelişim hızına en büyük pozitif katkı motorlu kara taşıtları ile hava taşıtları ve aksamları grubundan gelirken, aşağı yönlü destek veren grupların başında ise mineral yakıtlar ve yağlar yer aldı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Mayıs ayında yıllık %,1 oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. -Mayıs döneminde ise açık %1, gerileyerek 7 milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yılın aynı dönemine göre 1, puan artarak %, seviyesinde gerçekleşti. İlk Ayda Dış Ticaret Açığı %1, Geriledi DIŞ TİCARET DENGESİ 1 1, İhracat (Milyar $) Dış Ticaret (Milyar $) 7, 1, 31, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 1 -Mayıs 1 -Mayıs 7 işlemler açığı Nisan ayın- 3, milyar dolar olarak Carida gerçekleşti. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla 3,3 ve 1, milyar ÖDEMELER DENGESİ dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki 1, milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Bu veriler doğrultusunda açık, yılın ilk ayında, önceki yılın aynı dönemine göre %13, oranında bir düşüş kaydederken, altın hariç açık ise %, arttı. Yıllıklandırılmış cari açık ise,3 milyar dolar düzeyine geriledi. Öte yandan, Nisan ayında cari açığın finansmanı yönünde, finans hesabına, milyar dolarlık bir net giriş olurken, net hata ve noksan kalemi, milyar dolar olarak gerçekleşti. Nisan ayında TCMB rezervleri ise 1, milyar dolar güçlendi. 1 Cari Cari İşlemler Açığı (milyar $) Altın Hariç Cari Açık Arttı 3 3, 3,, 3,7,,,,,3,, 3, 3, -3 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 1 1 Nisan Rezervler 1, Milyar Dolar Güçlendi Kaynak: TCMB Temmuz 1
Euro Bölgesi sanayi üretimi hızı, ayı için yukarı yönlü revize edilerek %,1 lik bir yıllık artışa AVRUPA EKONOMİSİ işaret ederken, Nisan ayında ise %, oranında bir yükseliş kaydetti. Böylece bölge sanayi üretimi,. çeyreğe yavaşlayarak girdi. Yılın. çeyreği ilerlerken, bölgedeki reel kesim güveninde ise bozulma göze çarpıyor. Mayıs ayında, düzeyine gerileyen Reel Kesim Güven Endeksi, Haziran da da,1 e düştü. Bölgede tüketici güveninin ise, Mayıs ayın- Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) - -1-1 - - -3-3 - 13 1 1-3, -, -3,7,3 -,,1 7 3 1-1 -3 - Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) da kaydettiği -, seviyesini Haziran ayında da koruduğu gözlendi. Öte yandan, Nisan döneminde %11,1 olan bölge işsizlik oranı, Mayıs ta da aynı seviyede kaldı. Bunun yanı sıra, Mayıs ayında %,3 e yükselen enflasyon oranının, Haziran da %, ye gerilediği görüldü. Enflasyondaki yavaşlamada, enerji fiyatlarındaki sert düşüş etkili oldu. - - 11, 1 -, Euro Bölgesi nde Sanayi ve İşsizlik (%),, 11,1 1 1 1-13 1 1 Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı (sağ eksen) Avrupa da Reel Kesim Beklentilerini Düşürdü Enerji Fiyatları Enflasyonu Yavaşlattı Sanayi. Çeyreğe Tempo Kaybıyla Girdi Haziran 1
yılbaşından bu yana ABD detempo kaybını hızlandıran sanayi üretimi Mayıs ayında da, bu eğilimi sürdürdü. Bu dönemde yıllık bazdaki artış hızı %1, e gerileyen sanayi üretimi, 1 yılı başından sonraki en düşük performansını sergilemiş oldu. Öte yandan, ABD ekonomisinin ilk çeyrek büyüme hızı da, %,7 olarak açıklandığı önceki seviyesinden nihai olarak %, a revize edildi. Ekonomide beklentiler ise, tüketici kanadında olumlu seyrediyor. Haziran ayında tüketici güven endeksinin,, puanlık bir yükselişle,1 puan olarak gerçekleşmesi, beklentilerdeki iyileşmeye işaret etti. Reel kesim güven endeksi ise, Mayıs ayındaki artışın ardından, Haziran ayında da yükselerek 3, seviyesine erişti. Öte yandan, Mayıs ayında %, olarak gerçekleşen işsizlik oranı, Haziran da %,3 e gerileyerek son 7 yılın en düşük düzeyini gördü. Bu dönemde, ücretlerde ise bir değişim kaydedilmedi. FED in politika kararlarında izlediği diğer bir gösterge olan enflasyon ise, Nisan ayındaki %-, düzeyinden Mayıs ayında % seviyesine yükseldi. Gıda ve enerji hariç tüketici fiyat endeksinde ise, bu dönemde %,1 artış kaydedildi. Gelişmekte olan ekonomilere dair 1 1. çeyrek büyüme verileri açıklanmaya devam ediyor. Bu çerçevede Latin Amerika nın önde gelen ekonomilerinden Meksika, mütevazı bir seyirde toparlanmasını sürdürüyor. Ekonominin bu dönemdeki performansını, inşaat, perakende ticaret 11 1 7 73, ABD EKONOMİSİ ABD Güven Endeksleri (Puan),1 13 1 1 Tüketici Güven Endeksi ABD Sanayi Üretimi Hız Kesiyor Reel Kesim Güven Endeksi,1 3, YÜKSELEN EKONOMİLER 7 3 1 Enflasyon % Seviyesine Yükseldi 7, ABD Sanayi Üretimi ve İşsizlik (%) 1,, 13 1 1 Sanayi Üretimi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı ve imalat sanayi olumlu yönde, madencilik sektöründeki daralma ise aşağı yönlü etkiledi. 1 ten bu yana gerek petrol fiyatlarındaki gelişmeler gerekse Ukrayna sonrası uygulanan yaptırımlarla zayıflayan Rusya ekonomisi ise, 1 yılının ilk çeyreğinde, beklentilerin üzerinde bir daralma gerçekleştirdi. Bu dönemde milli geliri, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %, oranında düşüş kaydeden Rusya, böylece yılından sonra ilk kez negatif bir gelişim hızı sergilemiş oldu. Rusya ekonomisinin ilk çeyrekteki yıllık daralmasında, imalat sanayi, inşaat ve çeşitli hizmetler sektörlerindeki gerilemeler rol oynadı. Tarım ve madencilik ise, İşsizlik Oranı Son 7 Yılın En Düşüğünde 1,,3 bu dönemde Rusya da büyüme kaydeden sektörler arasında yer aldı. Öte yandan, büyüme temposu yavaş yavaş gerileyen Çin in, Haziran ayında faiz indirimine gitmesi dikkat çekti. Bu doğrultuda 1 Kasım ayından bu yana. indirimi gerçekleştiren Merkez Bankası, politika faizini baz puan düşüşle %, olarak belirledi. GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),,, 1, 1, 1, 1,3,, 1,7,,7,, Meksika Toparlanmasını Sürdürüyor - Meksika Rusya -, Rusya Ekonomisi İlk Çeyrekte Daraldı - 13 Ç1 13 Ç 13 Ç3 13 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç3 1 Ç 1 Ç1 Çin Yeniden Faiz İndirimine Gitti Temmuz 1