KUANTUM ÖĞRENME MODELĠNĠN ÖĞRENCĠLERĠN FEN VE TEKNOLOJĠ DERSĠNE YÖNELĠK TUTUMLARINA VE KENDĠ KENDĠNE ÖĞRENME BECERĠLERĠNE ETKĠSĠ Adnan YĠLGEN 1 Oktay BAYKARA 1 Üzeyir ARI 1 1 Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ġlköğretim Bölümü, Fen Eğitimi Anabilim Dalı Özet: Kuantum Öğrenme Modeli öğrencinin akademik başarısının yanında yaşam becerileri geliştirmesine imkan tanıyarak, bir bütün olarak kendini gerçekleştirmesine yardımcı olur. Bu çalışmada öğrencilerin kuantum öğrenme süreci içerisinde kullanılan öğrenme modelinin; öğrencilerin kendi öğrenme becerileri, Fen ve Teknoloji dersine karşı tutumlarına anlamsal manada bir etkisinin olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla seçilmiş deney grubu 7-A sınıfı öğrencilerine modelin yöntem, teknik ve özelliklerini anlatan 12 saatlik Kuantum Öğrenme Semineri uygulanmış, kontrol grubu öğrencilerine müdahele edilmemiştir. Her iki gruba deneysel işlemlerin sonunda Kendi Kendine Öğrenme Becerileri Ölçeği (KKÖBÖ), deneysel işlemler başlamadan önce ve deneysel işlemlerden sonra Fen dersine yönelik tutum ölçeği (FDYTÖ) ön test- son test olarak uygulanarak bu araştırmaya ait veriler toplanmış, Kuantum Öğrenme Modeline dayalı Işık Ünitesi işlendikten sonra bağımsız değişkenlerin (Kuantum Öğrenme ve yürürlükteki programa ait yöntem), bağımlı değişken (Fen Dersine yönelik tutum ve Fen ve Teknoloji Dersinde kendi kendine öğrenme becerisi) üzerinde etkililiği araştırılmak istenmiştir. 1. GĠRĠġ Geleneksel yöntemler öğretmen merkezli olarak öğrencilerin davranışlarını değiştirmeyi hedeflerken, çağdaş yaklaşımların eğitim ve öğretim sürecine dâhil olmasıyla beraber öğrenci tam manasıyla konumunu değiştirerek, bilgiye ulaşan değil bilgiyi üreten ve bu bilgiyi kullanan bir rol üstlenmiştir (Çilenti, 1964; Ertürk, 1975; Fidan, 1996). Zaman içerisinde sürekli artarak geniş bir tabana yayılan bilgi, gelişen teknoloji ve artan ihtiyaçlardan dolayı insanları eğitim ve öğretim sürecinin daha verimli hale getirebilecek yöntem ve yaklaşımları araştırmaya sevk etmiştir. Araştırmacılar hızlandırılmış öğrenme- beyin uyumlu öğrenme kavramı ve bu yaklaşımlara ait öğretim, yöntem ve teknikler üzerinde yeni bulgular, yöntemler geliştirerek bilgiyi üretme ve onu istenilen şekilde kullanmaya yönelik olarak çeşitli yollar geliştirmişlerdir. Bu yollardan biri olan Kuantum Öğrenme Modeli 1980 li yıllarda Amerika da Bobbi De Porter tarafından geliştirilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır. Öğrenen merkezli bu model, öğrenenin enerjisini kendi potansiyelinde bulduğu güçle öznel bilgisini oluşturup, katı ve değişmez bilgiyi yıkarak başarıya ulaşması esasına dayanır. Bu sayede özgüveni artan birey öğrenmeye ve çevresine karşı daha pozitif bir ruh hali takınarak, akademik alanla beraber sosyal alanda da başarıya ulaşır. De Porter e göre bu model her yaş grubuna rahatlıkla uygulanabilir özellik göstermektedir. Kuantum Öğrenme Modeline dayalı olarak işlenen ünitenin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersine yönelik tutumlarına ve Fen ve Teknoloji Dersinde kendi kendine öğrenme becerilerine etkisini incelemek amacıyla; bir deney, bir kontrol grubu oluşturulmuştur. Gruplar, rastgele kontrol ve deney grubu olarak seçilerek deney grubunda Kuantum Öğrenme yöntemi uygulanıp, kontrol grubuna müdahale edilmeyerek, yürürlükteki öğretim yönteminin uygulanması sağlanmıştır. Araştırmada; bağımsız değişkenlerin (Kuantum Öğrenme ve yürürlükteki programa ait yöntem), bağımlı değişken (Fen ve Teknoloji Dersine yönelik tutum ve Fen ve Teknoloji Dersinde kendi kendine öğrenme becerisi) üzerinde etkili olup olmadığı sorusuna yanıt aranmıştır. 2. YÖNTEM Bu çalışma deneysel nitelikte bir çalışma olarak tasarlanmıştır.
2.1. Evren ve Örneklem Bu deneysel çalışmanın evrenini 2011 2012 Eğitim-Öğretim yılı ikinci döneminde, Bingöl ili Solhan ilçesi ilköğretim okullarında öğrenim görmekte olan 7. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemini ise, 2011 2012 Eğitim-Öğretim yılı ikinci döneminde Bingöl Solhan Öğretmen Veli Tuğa İlköğretim Okulu nda öğrenim görmeye devam etmekte olan 7. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Tablo-1 de de verildiği gibi deney grubu olan 7/A sınıfı 35 kişiden, kontrol grubu 7/B sınıfıysa 31 kişiden oluşmaktadır. 2.2. Veri Toplama Aracı Tablo 1. Öğrencilerin Cinsiyet ve Grup Dağılımları Tutum değerlerine ait veriler, Aktamış (2007) tarafından geliştirilen Fen Dersine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Ölçek dört faktörden ve 18 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin güvenirliği.82 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin kendi kendine öğrenme becerilerine ait veriler, Aydede ve Kesercioğlu (2009) tarafından geliştirilen Fen ve Teknoloji Dersinde Kendi Kendine Öğrenme Becerileri ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Bu ölçek 25 madde ve iki boyuttan oluşan 5 li likert türü bir ölçektir. Ölçeğin güvenirliği.86 dır. Her iki gruba deneysel işlemler başlamadan önce ve deneysel işlemlerin sonunda Fen dersine yönelik tutum ölçeği (FDYTÖ) ön test ve son test olarak uygulanmış, deneysel işlemlerin sonunda Kendi Kendine Öğrenme Becerileri Ölçeği (KKÖBÖ) uygulanarak deney ve kontrol grubuna ait veriler toplanmıştır. 2.3. Verilerin Analizi Öğrencilerin tutum anketlerine ve ölçeklere verdikleri cevapların analizi SPSS 17.0 paket programından yararlanılarak yapılmış olup, sonuç olarak frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve varyans analizi kullanılmıştır. Verilerin ortalamasında 5-4,5 arasındaki değerler «Kesinlikle Katılıyorum», 4,5-3,5 arasındaki değerler «Katılıyorum», 3,5-2,5 arasındaki değerler «Kararsızım», 2,5-1,5 arasındaki değerler «Katılmıyorum», 1,5-1 arasındaki değerler «Hiç Katılmıyorum» olarak değerlendirilmiştir. 3. BULGULAR 3.1. Öğrencilerin Tutumlarına Yönelik Bulgular Deney grubu öğrencilerinin Tablo-2 de FDYTÖ ön test ve son test verileri anlamlılık gösteren tutumları incelendiğinde, öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersine yönelik korkularında azalma oluşmuş, Fen ve Teknoloji dersine yönelik duygularında olumlu yönde anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Kuantum Öğrenme Modeline uygun etkinlikler, konuların yaşam becerileri ve günlük hayat ile ilişkilendirilmesinin bir sonucu olarak da deney grubu öğrencileri (7/A sınıfı) gelecekteki teknolojik gelişmelerin öğretim süreci içerisinde aldıkları Fen ve Teknoloji dersine bağlı olduğuna olan inançları
anlamlı düzeyde artış göstermiştir. Bu tutumun paralelinde deney grubu öğrencileri Fen ve Teknoloji nin sadece bilimsel ve teknolojik gelişmelerle sınırlı olmadığı ve her geçen gün gerekliğine olan inançları anlamlı düzeyde artmıştır. Tablo 2. Deney Grubu ve Kontrol Grubu FDYTÖ Anlamlı Düzeydeki Tutumları 3.2. Öğrencilerin Kendi Kendine Öğrenme Becerilerine Yönelik Bulgular Tablo-3 dikkatli bir şekilde incelendiğinde deney grubu (7A) sınıfı, öğrenmenin sorumluğunu üzerine alma konusunda 4,25 lik ortalamayla Katılıyorum tercihine yakın bir değere sahipken, kontrol grubu (7B) 3,07 lik ortalamayla bu konuda Kararsız bir tutum sergilemiştir. Gruplar arası bu farklılık anlamlı düzeydedir. Tablo-3. Öğrencilerin KKÖBÖ Ortalamaları
Aynı şekilde deney grubuyla kontrol grubu arasındaki Fen ve Teknoloji dersindeki her konuyu kendi kendine öğrenme ortalamaları anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Bunun yanında kullanılan öğrenme modelinin deney grubu öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersinde neyi neden öğrendiğini bilme becerilerini etkileyerek deney grubu öğrencilerini kontrol grubu öğrencilerine göre öğrenme amacına yönelik daha bilinçli kıldığı söylenebilir. Deney grubuna yönelik olarak yapılan Kuantum Öğrenme Semineri ve sonrasında yapılan ders içi ekinlikler deney grubu öğrencilerini Fen ve Teknoloji dersiyle ilgili karşılaştıkları zorlukların üstesinden gelme ve özgüven konusunda olumlu etkilemiş olup, ortaya çıkan sonuçlar kontrol grubuyla karşılaştırıldığında iki grup arasındaki farkın anlamlı düzeyde olduğu görülmektedir. Demir in (2006) Kuantum Öğrenme Semineri nden sonra öğrenci görüşlerine yönelik yaptığı çalışmada öğrencilerin seminerden sonra derse, okula ve öğrenmeye yönelik düşüncelerinde olumlu yönde değişmeler gözlenmiştir. Demirel (2004) ve arkadaşları tarafından yapışan araştırmada da öğrencilerin bir konuyu öğrenmeleri sırasında eskiye oranla kendilerine olan güvenlerinde artış görülmüştür. Deneysel çalışmanın ardından öğrencilerle yapılan görüşmelerde öğrenciler Kuantum Öğrenme Modeli yaklaşımına göre işlenen ünitenin kendi öğrenmeleri üzerinde kalıcı bir değişiklik oluşturarak üniteyi eğlenceli ve dikkat çekici hale getirdiğini, diğer derslerde de benzer etkinliklere göre ders işlemenin başarılarını artıracağını söylemişlerdir. 4. SONUÇ Deney gurubuna uygulanan Kuantum Öğrenme Modeli ve Semineri öğrencilerin potansiyellerinin farkında olması ve bu potansiyeli ders içinde, günlük yaşamda kullanmalarının sonucu olarak özgüven ve güdülenmişlikleri üzerinde olumlu bir etki bıraktığı söylenebilir. Tablolarda belirtilen tutum ölçek maddeleri dışında deney grubu öğrencilerinin ön test ve son test verileri arasında fark olsada bu fark anlamlı düzeyde değildir. Kontrol grubunda ön test ve son test tutum ölçekleri arasında belirgin bir fark görülmemiştir. Bununla beraber KKÖBÖ nde deney ve kontrol grubu öğrencilerinin belli alanlarda anlamlı denilebilecek ortalama farklılıklarına sahip olduğu görülmüştür. Tablo-3 te verilen beceriler dışındaki diğer becerilerde deney grubuyla kontrol grubu arasında bir farklılık görülmemiştir. 5. ÖNERĠLER 1. Öğrenme modeli ve teknikleri geçmiş yıllarda yapılan çalışmalardaki uyarılar, zorluklar ve sınırlılıklar göz önüne alınarak diğer ünitelere uyarlanabilir. 2. Öğrenciler etkinlik için verilen süreyi iyi kullanmaları konusunda dikkat edilmeli, öğretmen öğrenme etkinliklerini yakından izlemeli, öğrenmenin zevkli hale dönüşmesi için özen göstermelidir. 3. Grup çalışmalarında her bir öğrencinin etkin olarak aktivitelere katılmaları teşvik edilmeli, gözlem yapılarak gerekli müdahalelerin yapılması süreç içerisinde çalışmalara katılmayan, pasif kalan öğrenci ders içine çekilmelidir. 4. Çalışma ve öğrenme modeli diğer sınıf düzeylerine uygulanabilir niteliktedir. 5. Kuantum öğrenme ortamının oluşturulması için öğrencilerle beraber çalışılmalıdır. 6. Öğrencilerin bireysel olarak oluşturdukları ürün dosyasının yanı sıra grup olarak ürün dosyası oluşturma konusunda teşvik edici olunmalıdır. 7. Eğitmenin Kuantum Öğrenme Modeline yönelik iyi bir eğitim alması süreci olumlu olarak yönetmesine yardımcı olacaktır.
KAYNAKLAR Aktamış, H. (2007).Fen Eğitiminde Bilimsel Süreç Becerilerinin Bilimsel Yaratıcılığa Etkisi: ilköğretim 7.Sınıf Fizik Ünitesi Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Ay, Y. (2010), Kuantum Öğrenme Modeline Dayalı Fen ve Teknoloji Eğitiminin İlköğretim Öğrencilerinin Akademik Başarı, Derse Yönelik Tutum ve Kendi Kendine Öğrenme Becerileri Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Aydede, M.N. ve Kesercioğlu T. (2009). Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Kendi Kendine Öğrenme Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 53 61. Çilenti, K. ve M. ÖLÇÜL. (1964). Fen Bilgisi Öğretiminde Kaynak Kitap. İstanbul: MEB Basımevi Ankara. Demir, S. (2006), Kuantum Öğrenme Modelinin Ortaöğretim Düzeyinde Öğrenci Başarısına Etkisi (Gaziantep Örneği), Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Gaziantep Üniversitesi. Demirel, Ö. Arseven, A. Kontaş, H. Yurtluk, M. Yalın, M. Turan, S. ve Ayvaz, Z. (2004). Kuantum Öğrenmenin Öğrenme-Öğretme Sürecine Etkisi. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. DePorter, B. ve Hernacki M., (1992). Quantum Learning : Unleashing the Genius in You. Dell Publishing Group, ss.14, 16, 156, 160,170-180,186-190, 192, 197,210, 213. DePorter, B. ve Hernacki M., (1997). Quantum Business: Achieving Success Through Quantum Learning. Dell Publishing Group, New York, ss.122-124, 190, 197, 202, 210. DePorter, B., Reardon M. ve Nourie S. S., (1999). Teaching Orchestrating Student Success. A Viacom Company. ss.5, 99-100. DePorter, B. Hernacki M.,(2000a). Quantum Memory Working Magic with Your Memory. Learning Forum Publications, Oceanside, California, s.83. DePorter, B. Hernacki M.,(2000b). Quantum Thinking Creative thinking, Planing and Problem Solving. Learning Forum Publications, Oceanside, California, s.2 DePorter, B. Hernacki M., (2000c). Quantum Pathways Discovering Your Personel Learning Style. Learning Forum Publications, Oceanside, California, s.24 Ertürk, S., 1975, Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları, 4-5. Fidan, N., 1996, Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi. Hanbay, O. (2009). Kuantum Öğrenme Temelli Öğreterek Öğrenme Yönteminin İkinci Yabancı Dil Olarak Almancanın Öğrenilmesine Etkisi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi,1(12), 17 27. MEB, (2006). İlköğretim Okulu Fen Bilgisi Dersi Öğretim Programı, Tebliğler dergisi,63(2518), Ankara. Özden, Y. (1998). Öğrenme ve Öğretme, İkinci Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara.