SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS

SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS Bayram TAY * Betül AKYÜREK TAY ** Örenme bireyin çevresiyle etkileimi sonucunda davranlarnda meydana gelen kalc izli deiiklik olarak ifade edilir. Eitimin amac bireyde istendik yönde davran deiiklii salamaktr. Davran deiikliinin olumas ya bireyin çevresiyle etkileimi ile ya da örenme-öretme etkinlikleriyle olabilecektir. Örenme-öretme sürecinde örencilerin istendik davranlar kazanabilmeleri örenmeye hazr olmalar ile mümkündür. Örenmeye hazr olmada, örencinin olgunlamas, hazr bulunuluk düzeyi, ilgi ve ihtiyaçlar, tutum ve deerleri önemli etkiye sahiptir. Bunlardan biri olan tutum, herhangi bir nesne yada kavrama ilikin kiinin gelitirmi olduu olumlu yada olumsuz örenilen eilimleridir. Tutum ile ilgili yaplan aratrmalar, örencilerin okul baars ile tutumlar arasnda anlaml bir ilikinin olduunu göstermektedir. Bunun için bu aratrma, örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarn belirleme amacndadr. Bu aratrmann yöntemi betimseldir ve aratrmann örneklemini Krehir ilinde 2003-2004 öretim ylnda ilköretim 5. snfa devam eden 524 örenci oluturmutur. Elde edilen bulgulara göre, örencilerin tutum puanlar ile cinsiyetleri, yaadklar yer ve baar notlar arasnda iliki istatistiksel olarak anlaml ve örencilerin tutumlar olumlu düzeyde bulunmutur. Anahtar sözcüker: Sosyal Bilgiler, tutum, baar Özet Abstract Learning is defined as permanent change in individuals behaviors by interactions with their environment. The aim of education is to establish planned behavior changes. This process can occur after interaction of individuals with the environment or teaching-learning activities in the schools. Behavior changes are only possible if the student is ready to learn. For the readiness of students, the level of readiness, their interests and needs, attitude and values have a great effect in learning. Attitude is defined as the negative and positive learned tendency that people developed relating to any object or concept. The researches on attitude have showed that there is a significant difference between the students school based success and their attitude. So this study is about determining the attitude of students to Social Sciences Classes. The method of the study is descriptive and the sample is the 5 th class primary school students in Krehir in the 2003-2004 school term. According to the findings, there is a meaningful correlation between the attitude score and sex, the place they live and the school grades. The students attitudes have been found at the positive level. Key words: Social sciences, attitude, success Yazma adresi: * Ar. Gör. Bayram Tay, Gazi Üniversitesi Krehir Eitim Fakültesi :lköretim Bölümü, bayramt@gazi.edu.tr. ** Betül Akyürek Tay, Millî Eitim Bakanl Akpnar Pekmezci :lköretim Okulu.

Tutum, somut bir objeye veya soyut bir kavrama ilikin, ona kar ya da ondan yana olma eklinde beliren, bireyin düünce ve duygularna yön veren, örenilmi öz eilimler olarak ifade edilmektedir (Turgut, 1977). Petty ve Cacciopo ya (1986) göre tutum; kiilerin kendisi, bakalar veya baka nesneler, olaylar veya sorunlar hakkndaki genel deerlendirmelerdir. Bu genel deerlendirmeler birçok davrana, duygusal ve bilisel temellere dayanr ve bunlardaki geliim, deiim ve oluumlar etkiler (Akt. Kaplan ve :pek, 2002: 70). Thurstone na (1967) göre tutum, psikolojik bir objeye yönelen olumlu veya olumsuz bir younluk sralamas ve derecelemesidir. Tutumun oluumunda baz deikenlerin rol oynad bilim adamlar tarafndan kabul edilmekte, bilim adamlar bu deikenleri farkl ekillerde incelemekte ve ifade etmektedirler. Rosenberg ve Houland, tutumun oluumunu 4 aamada incelemilerdir (Akt. Tepe, 1999: 19). Bunlar aadaki gibi ifade edilmektedir: 1. Bilisel Boyut: Kavramn ya da durumun alglanmasdr. 2. Duyusal Boyut: Alglanan kavram ya da durum ile ilgili duygularn ortaya çkmasdr. 3. Deerlendirme Boyutu: Duygulara iyi ya da kötü bir deer biçilmesidir. 4. Davransal Boyut: Yaplan deerlendirmenin davrana dönütürülmesidir. Middlebrook ise tutumun 3 bileeni olduunu kabul etmektedir (Akt. Tepe, 1999: 20). Bu bileenler aadaki ekilde ifade edilmektedir: 1. Bilisel Bileen: Bireyin tutum hakkndaki düünce ve inançlardr. 2. Duyusal Bileen: Bireyin tutum konusunu sevmesi ya da sevmemesidir. 3. Davransal Bileen: Bireyin tutum konusuna ilikin davranlardr. Tutum ile ilgili ortaya konulan farkl boyutlar incelendiinde bunlarn, genel anlamda birbirinden çok farkl yaklamlar olmad; bir davrann olumas ve ortaya çkmasnda genel kabul gören bilisel, duyusal ve devinisel (psikomotor) kriterler çerçevesinde olduu görülmektedir. Nihayetinde tutumun da bir davran ekli olmas bunu dorular niteliktedir. Örenme, bireyin çevresiyle etkileimi sonucunda davranlarnda meydana gelen kalc izli deiiklik olarak ifade edilmektedir. Eitimin amac bireyde istendik yönde davran deiiklii salamaktr. Davran deiikliinin olumas ya bireyin çevresiyle etkileimi ile ya da örenme-öretme etkinlikleriyle olabilecektir. Örenme-öretme sürecinde örencilerin istendik davranlar kazanabilmeleri için örenme ürününe kar olumlu tepkide bulunmalar gerekmektedir. Bloom (1995: 123), örencilerin bir derse yönelik tutumlarn; olumlu düüncelere sahip olma, dersi sevme ya da onunla ilgili olarak olumlu duyusal giri özellikleri gösterme halinden, bir derse kar olumsuz düüncelere sahip olma, dersi sevmeme ya da onunla ilgili olarak olumsuz duyusal giri özellikleri gösterme haline kadar uzanan iki kutuplu tek bir nitelik olarak ifade etmektedir. Sosyal Bilgiler Dersi ve Tutum :lkokullarda Sosyal Bilgiler ad, ülkemizde ilk defa 1968 Programyla yer alm, bundan önceki programlarda (1926, 1930, 1932, 1936, 1948) Tarih, Corafya, Yurt Bilgisi ve 1962 de Toplum ve Ülke

:ncelemeleri dersleri ile Sosyal Bilgiler dersi yürütülmeye çallmtr. 1968 den sonra 1989, 1993, 1998 ve 2004 te programlar yaplmtr. Bu programlarda Sosyal Bilgiler ismi korunmutur (Sönmez, 1997: 8-9). Düzenlenen programlarn baarya ulaabilmesi, uygulama ortamna, uygulaycnn yeterliliine ve uygulamann yaplaca grubun özelliklerine baldr diyebiliriz. Bu unsurlardan uygulamann yaplaca grubun yani örencilerin program yeterliliklerine ulaabilmesi için davranlarnda deiiklikler olumas ya da oluturulmas gerekmektedir. Bloom (1995: 123), duyusal özelliklerin ilgili alandaki (ilgili ders) bilisel baary yaklak dörtte bir orannda artrdn yani örenme baarsndaki deikenliin yaklak dörtte birinin duyusal özelliklerden kaynaklandn ortaya koymaktadr. Davran deiikliinin üç alanda olumas beklenir. Bunlar; bilisel, duyusal ve psikomotor olarak ifade edilebilir. Bu alanlarda davran deimesinin olumasnda çeitli deikenlerin etkisi vardr diyebiliriz. Bunlar; örenme-öretme ortamnn fiziksel artlar, örencinin hazrbulunuluk düzeyi, örenme materyalinin özellikleri, örencinin motivasyonu vb. olarak saylabilir. Bu deikenlerden biri de örencinin derse kar gelitirdii duyusal özelliklerdir, yani tutumdur. Örencilerin istenen davranlar kazanabilmeleri onlarn örenmeye hazr olmalaryla yakndan ilgilidir. Örenmeye hazr olma ise örencinin bilgisi, yetenekleri, ilgileri, alkanlklar, tutumlar, deerleri vb. ile ilgilidir. Bu unsurlar dikkate almayan bir öretim durumunda geçerli örenme yaantlarnn olumas beklenemez (Tademir, 2000: 76). Sosyal bilgiler dersinde de örencilerin tutumlarnn olumlu yönde olmas ders baarlarn artrabilen bir etken olabilir. Bu nedenle örencilerin bu derse yönelik tutumlarnn bilinmesi önemli olabilecektir. Bununla birlikte örencilerin tutum düzeylerinin bilinmesi öretmenlere bu dersin öretimi sürecinin etkililiine hizmet edebilir. Amaç Bu aratrma örencilerin, Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarn tespit etmeyi amaçlamaktadr. Bu amaca ulamak için aadaki sorulara cevap aranmtr: 1. Örencilerin cinsiyetleri ile Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar arasnda bir iliki var mdr? 2. Örencilerin baar puanlar ile Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum puanlar arasnda bir fark var mdr? 3. Örencilerin yaadklar yer ile Sosyal Bilgiler dersine ilikin tutum düzeyleri arasnda fark var mdr? 4. Örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar ne düzeydedir? Say&lt&lar 1. Örneklem, evreni temsil edebilecek niteliktedir. 2. Örenciler bilgi toplama aracn (Tutum Ölçei) doru ve yansz cevaplamlardr.

S&n&rl&l&klar 1. Aratrmann verileri ve bulgularnn kayna, 2003-2004 Eitim ve Öretim Yl bahar döneminde Krehir ilinde ilköretim 5.snfa devam eden örencilerle snrlandrlmtr. 2. Toplanan verilerin geçerlilii, tutum ölçeinin uyguland grup dilimi ile snrldr. Yöntem Bu aratrmada survey yöntemi kullanlmtr. Aratrma kapsamndaki örencilerin kiisel bilgilerini, Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum ile ilgili görü ve düüncelerini almak için anket uygulanmtr. Betimsel (Survey) çalmalarda mevcut olan durum belirlenmek istendiinden, bu tür çalmalar genellikle doal ortamda yaplmaktadr. Betimsel çalmalarda kullanlan teknikler, çalmann adn da deitirmektedir. Bunlar anket survey, mülakat survey, gözlem survey gibi isimler almaktadr (Kaptan, 1998: 60-61). Bu aratrmada veriler anket survey yoluyla elde edilmitir. Evren ve Örneklem Aratrmada snrlandrlm evren kullanlmtr. Arseven e (1993: 92) göre buna çalma evreni de denilmektedir. Bunun için Krehir ilinde bulunan ilköretim okullar, tabakal (stratified) örnekleme (Balc, 2001: 96) yoluyla 3 alt evrene ayrlm ve bu alt evrenler merkez ilçe, ilçe ve köy olarak belirlenerek, ad çekme yoluyla (Karasar, 1991: 127) belirlenen ilköretim okulu 5. snf örencileri (toplam 1603 örenci) snrlandrlm evreni (çalma evrenini) oluturmutur. :lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarn belirlemek amacyla yaplan aratrmann örneklemine, Krehir ilindeki ilköretim okulu 5. snf örencilerinden, random yolla seçilen 524 örenci yani belirlenen evrenin %20 si alnmtr. Buna göre örencilerin cinsiyete, baar notu ve yerleim yerine göre dalmlar tablolar eklinde verilmitir; Tablo 1: Ö-rencilerin Cinsiyete Göre Da-&l&m& Cinsiyet f (%) Kz 274 52,3 Erkek 250 47,7 Toplam 524 100,0 Tablo 2: Ö-rencilerin Ba5ar& Notlar&na Göre Da-&l&m& Ba5ar& Notu f (%) 1 41 7,8 2 96 18,3 3 127 24,2 4 134 25,6 5 126 24,0 Toplam 524 100,0

Tablo 3: Ö-rencilerin Yerle5im Yerine Göre Da-&l&m& Yerle5im Yeri f (%) :l 330 63,0 :lçe 125 23,9 Köy 69 13,2 Toplam 524 100,0 Verilerin Toplanmas& Aratrmada veriler, söz konusu örencilere Tutum Anketi uygulanarak toplanmtr. Anket iki bölümden olumaktadr. Birinci bölümde örencilere ait kiisel bilgilerle ilgili 3 madde bulunmaktadr. :kinci bölümde örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarn belirlemek için 30 soru yer almaktadr. Bu anketin birinci bölümü aratrmac tarafndan hazrlanm, ikinci bölümü ise Baykul tarafndan geçerlilik ve güvenilirlik çalmalar yaplarak gelitirilen matematie kar tutum ölçeinden (Baykul, 1990: 58) yararlanlarak bu ölçek Sosyal Bilgiler dersine uyarlanm ve uzman görüleri dorultusunda yeniden düzenlenmitir. Bu bölümdeki 30 maddenin 15 i olumlu dier 15 i olumsuz ifade içermektedir. Bunlar; tamamen katlyorum, katlyorum, kararszm, katlmyorum ve tamamen katlmyorum eklinde 5 kategoride ölçeklendirilmitir. Olumlu ifadelere tamamen katlyorum kategorisinden balayarak 5,4,3,2,1; olumsuz ifadelere de tersinden 1,2,3,4,5 eklinde puanlar verilmitir. Verilerin Analizi Veri toplama arac ile elde edilen verilerin çözümlenmesinde bilgisayardan yararlanlmtr. Alt problemlere yönelik olarak toplanan veriler bilgisayara aktarlm ve aktarlan veriler üzerinde istatistiksel analizler için SPSS (Statistical Package For Social Sciences) paket programndan yararlanlmtr. Aratrmann 1. alt problemine cevap bulabilmek amacyla SPSS (Statistical Package For Social Sciences) paket program ve t testi (Independent Samples Test) yaplmtr. Aratrmann 2. alt problemine cevap bulabilmek amacyla SPSS (Statistical Package For Social Sciences) paket program ve one-way anova (tek yönlü varyans analizi) kullanlarak Scheffe testi yaplmtr. Aratrmann 3. alt problemine cevap bulabilmek amacyla SPSS (Statistical Package For Social Sciences) paket program kullanlarak one-way anova (tek yönlü varyans analizi) kullanlarak Scheffe testi yaplmtr. Aratrmann 4. alt problemine cevap bulabilmek amacyla SPSS (Statistical Package For Social Sciences) paket program kullanlarak t testi (One-Sample Test) yaplmtr. Bulgular ve Yorum Aratrmada elde edilen bulgular ve bunlarn yorumlar alt problemlerine göre aada verilmitir: 1. Örencilerin cinsiyetleri ile Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar arasnda bir iliki var mdr?

:lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnn cinsiyete göre farkllk gösterip göstermediini belirlemek için ilikisiz (bamsz) örneklemlerde t testi (Independent Samples Test) uygulanmtr. Bununla ilgili bulgular Tablo 4 te verilmitir. Tablo 4: Ö-rencilerin Cinsiyete Göre t Testi Sonuçlar& Cinsiyet N X ss Sd t K&z 274 3,91,78 Erkek 250 3,72,75 Toplam 524 3,82,77 ** p<0,01 522 2,76 ** Tablo 4 teki verilere göre, :lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnda cinsiyetlerine göre anlaml bir farkllk görülmektedir (t 522 =2,76, p<.01). Kz örencilerin tutum puanlarnn ortalamas ( X =3.91), erkek örencilerin ortalamasna göre ( X =3,72) daha yüksektir (t=2,76). Bu bulgu, Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar ile cinsiyet arasnda anlaml bir ilikinin olduunu ve bu ilikinin kz örencilerin lehine gerçekletiini göstermektedir. Buna göre kz örencilerin Sosyal Bilgiler dersine kar, erkek örencilere göre daha olumlu tutuma sahip olduu söylenebilir. Kz örencilerin daha olumlu tutuma sahip olmas, onlarn sosyal konulara ilgilerinin yüksek olmasna balanabilir. 2. Örencilerin baar puanlar ile Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum puanlar arasnda bir fark var mdr? :lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnn baarya göre anlaml olup olmadn belirlemek için ilikisiz (bamsz) örneklemlerde tek yönlü varyans analizi testi (one-way anova) uygulanmtr. Bununla ilgili bulgular Tablo 6 da verilmitir. Tablo 5: Ö-rencilerin Ba5ar& Notlar&na li5kin statistikler Ba5ar& Notu N X ss 1 41 2,47,49 2 96 3,11,47 3 127 3,77,47 4 134 4,1,43 5 126 4,5,46 Toplam 524 3,8,77

Tablo 6: Ö-rencilerin Ba5ar& Notlar&na li5kin Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçlar& Varyans& n Kayna-& KT Sd KO F De-eri Gruplar Aras Gruplar :çi 199,12 4 49,781 108,59 519,209 237,93 ** Toplam 307,71 523 ** p<0,01 Tablo 6 daki verilere göre, örencilerin tutum puanlar ile baar notlar arasndaki fark anlamldr (F (4-519)=237.93, p<.01). Baka bir ifadeyle, örencilerin tutum puanlar, baarlar arttkça artmaktadr. Bu ilikinin kaynan tespit etmek amacyla spss paket programnda scheffe testi yaplmtr. Bununla ilgili bulgular Tablo 7 ve Tablo 8 de verilmitir. Tablo 7: Ö-rencilerin Ba5ar& Notlar&na li5kin Scheffe Testi Sonuçlar& (I) Baar notu (J) Baar notu Ortalama Fark (I-J) 1 2 -,64 **,085,000 3-1,23 **,082,000 4-1,67 **,082,000 5-2,05 **,082,000 2 3 -,66 **,062,000 4-1,03 **,061,000 5-1,41 **,062,000 3 4 -,38 **,057,000 5 -,75 **,058,000 4 5 -,38 **,057,000 ** p<0,01 S p Tablo 8: Ö-rencilerin Ba5ar& Notlar&na li5kin Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçlar& Baar N p=.01 Notu 1 2 3 4 5 1 41 2,47 2 96 3,11 3 127 3,77 4 134 4,14 5 126 4,52 P 1,0 1,00 1,00 1,00 1,00 ** p<0,01 Tablo 7 ve Tablo 8 deki verilere göre, baar puanlar; 1 ( X =2,47), 2 ( X =3,11), 3 ( X =3,77) ve 4 ( X =4,14) olanlarn tutum puanlar, 5 olanlara ( X =4,52) göre daha düüktür. Her bir baar notu ile dieri

arasnda p=.01 düzeyinde anlaml fark vardr. Buna göre örencilerin tutum düzeyleri arttkça baarlar da artmaktadr diyebiliriz. Örencilerin tutumlar ile örenmeleri yani baar düzeyleri arasnda ayn yönde artan veya azalan bir ilikinin bulunduu birçok çalmayla ortaya konulmutur. Bunlardan bazlar öyledir: Küçükahmet (1976), Akar ve Erden (1987) ve Koçkan (2004) tarafndan yaplan çalmalar. Bu çalmalar aratrmann bulgusunu destekler niteliktedir. Buna göre, örencilerin derse kar olumlu tutumlar arttkça baarlar da artacaktr diyebiliriz. 3. Örencilerin yaadklar yer ile Sosyal Bilgiler dersine ilikin tutum düzeyleri arasnda fark var mdr? :lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnn ikamet edilen yere göre anlaml olup olmadn belirlemek için ilikisiz (bamsz) örneklemlerde tek yönlü varyans analizi testi (oneway anova) uygulanmtr. Bununla ilgili bulgular Tablo 10 da verilmitir. Tablo 9: Ö-rencilerin kamet Ettikleri Yerle5im Yerine li5kin statistikler Yerle5im Yeri N X ss :l 330 3,87,69 :lçe 125 3,82,89 Köy 69 3,60,83 Toplam 524 3,82,77 Tablo 10: Ö-rencilerin kamet Ettikleri Yerle5im Yerine li5kin Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçlar& Varyans&n Kayna-& KT Sd KO F De-eri Gruplar Aras Gruplar :çi Toplam * p<0,05 4,042 2 2,021 303,66 521,583 307,71 523 3,468 * Tablo 10 daki verilere göre, örencilerin tutum puanlar ile ikamet ettikleri yerleim yeri arasndaki fark anlamldr (F (2-521) = 3,468, p<0,05). Bu ilikinin kaynan tespit etmek amacyla spss paket programnda scheffe testi yaplmtr. Bununla ilgili bulgular Tablo 11 ve Tablo 12 de verilmitir.

Tablo 11: Ö-rencilerin kamet Ettikleri Yerle5im Yerine li5kin Scheffe Testi Sonuçlar& Yerleim Yeri N p=.05 1 2 Köy 69 3,6019 :lçe 125 3,8163 3,8163 :l 330 3,8680 Sig.,100,874 * p<0,05 Tablo 12: Ö-rencilerin kamet Ettikleri Yerle5im Yerine li5kin Scheffe Testi Sonuçlar& (I) Yerleim (J) Yerleim Ortalama Fark (I-J) :l :lçe,0517,08018,812 Köy,2660 *,10106,032 :lçe Köy,2143,11450,174 * p<0,05 S p Tablo 11 ve Tablo 12 deki verilere göre, yerleim yeri il ( X =3,8680) olan örencilerin tutum puanlar, köyde ( X =3,6019) oturan örencilerden daha yüksektir. Buna göre il ile köy arasnda p=0,05 düzeyinde anlaml iliki bulunurken, il ile ilçe ve ilçe ile köy arasnda anlaml iliki bulunamamtr. Örencilerin ikamet ettikleri yer ile tutumlar, il ile köy arasnda anlaml bir fark bulunmas örencilerin sosyoekonomik durumlaryla ilikili olabilir. Köyde ikamet eden örencilerin sosyoekonomik açdan düük seviyede olmalar, onlara eitim için gerekli olan destein salanamamas, bu örencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarn olumsuz yönde etkiliyor olabilir. 4. Örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar ne düzeydedir? :lköretim 5. snf örencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnn düzeyini belirlemek amacyla, örencilerin tutum puanlar ortalamas beklenen ortalamaya kar tek örneklem t testine tâbi tutulmutur. Beklenen ortalama normal bir dalm saladnda, tutum ölçeinden elde edilecek en yüksek puan ve en düük puann nasl olabilecei belirleme yöntemine benzer olarak belirlenmitir. Böyle bir durumda dier varyanslar bir yana itilirse basit yoldan hesapla en düük puan her tutum maddesinden bir puan alan örencilere ait olacaktr (5 li likert tipi tutum ölçei kullanldndan 30 madde için 30). Ayn ekilde en yüksek puan da her tutum maddesinden 5 puan alan örencilere ait olacaktr (30 madde için 150). Beklenen ortalama da her maddeden 3 puan alan örencilere ait olacaktr (30 madde için 90). Örenci puanlarnn ortalamas, beklenen ortalamadan yüksekse örencilerin tutum düzeylerinin yüksek olduu, örenci puanlarnn ortalamas beklenen ortalamadan düükse örenci tutum düzeylerinin düük olduu veya örenci puanlarnn ortalamas beklenen ortalamaya eitse örenci tutum düzeylerinin orta düzeyde olduu yorumu yaplabilir. Bununla ilgili tablo aada verilmitir.

Tablo 13: Ö-rencilerin Tutum Puanlar&n&n Beklenen Ortalamaya Kar5& t Testi Sonuçlar& N X S Beklenen sd t Ortalama 524 114,62 23,01 90 523 24,49 ** ** p<0,01 Tablo 13 incelendiinde örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum puanlar ortalamas ile beklenen ortalama arasndaki farkn p=0,01 düzeyinde anlaml olduu söylenebilir. Buna göre örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarnn olumlu düzeyde yüksek olduu sonucuna varlabilir. Sonuç ve Öneriler Sonuçlar 1. Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar ile cinsiyet arasnda anlaml bir iliki vardr ve bu iliki kz örencilerin lehinedir. 2. Örencilerin tutum ile baarlar arasnda anlaml iliki vardr. Tutum ile baar ayn düzeyde artma ve azalma göstermektedir; yani tutum düzeyi arttkça baar da artmaktadr. 3. Örencilerin tutum puanlar ile ikamet ettikleri yerleim yeri arasndaki iliki anlamldr. :l merkezinde ikamet eden örencilerin tutumlar köyde ikamet edenlerden daha yüksektir. :lçe ile il ve köy arasnda anlaml bir fark yoktur. 4. Örencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlar olumlu düzeyde yüksektir. Öneriler 1. Örencilerin tutum düzeylerinin bilinmesi öretmene, öretme iini gerçekletirirken faydal olacandan, her eitim-öretim yl banda örencilere bir tutum anketi uygulanabilir. Bu yolla elde edilen bilgiler nda tutum düzeyi düük olan örencilerle tutum düzeylerini yükseltmek amacyla özel olarak ilgilenilmeli ve ek çalmalar yaplmaldr. 2. Literatür taramalarnda genellikle tutum ile ilgili çalmalarn matematik ve fen dersleri üzerinde younlat, sosyal alanlarda bu tür çalmalarn yeterli düzeyde olmad görülmütür. Buna bal olarak sosyal alanda yer alan dersler üzerinde daha fazla tutum çalmalarna yer verilmesi önerilmektedir.

Kaynaklar Arseven, A.D. (1993). Alan Arat rma Yöntemi. Ankara: Kadolu Matbaas (Gül Yaynevi). Akar, P. ve M. Erden. (1987). Öretmenlik Mesleine Yönelik Tutum Ölçei. Çada Eitim Dergisi, Say 121 Balc, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Arat rma Yöntem Teknik ve lkeler. Ankara: Pegem A Yaynclk. Baykul, Y. (1990). lkokul Beinci S n ftan Lise ve Dengi Okullar n Son S n flar na Kadar Matematik ve Fen Derslerine Kar Tutumda Görülen Deimeler ve Örenci Seçme S nav ndaki Baar le likili Olduu Düünülen Baz Faktörler. Ankara: Ösym Yaynlar. Bloom, B.S. (1995). nsan Nitelikleri ve Okulda Örenme. :stanbul: M.E. Basmevi. (Çeviren D.A. Özçelik) Kaplan, A. ve A. S. :pek. (2002). Matematik Öretmenlii Adaylarnn Öretmenlik Mesleine Yönelik Tutumlarnn :ncelenmesi. Eitim ve Bilim. Cilt: 27, Say 125 (69-73) Kaptan, S. (1998). Bilimsel Arat rma ve statistik Teknikleri. Ankara: Tekk Web Ofset Tesisleri. Karasar, N. (1991). Bilimsel Arat rma Yöntemleri. Ankara: Bahçelievler P.K.33. Koçkan, Ç. (2004). Normal ve Ta mal Eitim-Öretim Yapan lköretim kinci Kademe Örencilerinin Matematik Dersine Yönelik Tutumlar n n Deerlendirilmesi (K rehir Örnei). Yaymlanmam Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. Küçükahmet, L. (1976). Öretmen Yetitiren Kurum Örencilerinin Tutumlar. Ankara Üniversitesi Eitim Fakültesi Yaynlar, (12-14) Sönmez, V. (1997). Sosyal Bilgiler Öretimi ve Öretmen K lavuzu. Ankara: An Yaynclk. Tademir, M. (2000). Eitimde Planlama ve Deerlendirme. Ankara: Ocak Yaynlar. Tepe, D. (1999). Örencilerin Fen Derslerine Kar Tutumlar le Baar lar Aras ndaki liki. Yaymlanmam Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Thurstone, L.L. (1967). Attitudes Can Be Measured, Readings In Attitude Theory And Measurement. Ed: Martin Fishbein. New York: John Wiley&Sons, Inc. 77-89. Turgut, M.F. (1977). Tutumlar n Ölçülmesi (Ders Notu), No: 7, Ankara: Hacettepe Üniversitesi

Summary THE EFFECTS OF ATTITUDE ON SUCCESS IN SOCIAL SCIENCES COURSES Bayram TAY * Betül AKYÜREK TAY ** Learning is defined as permanent changes in individuals behaviors by interactions with their environment. The aim of education is to establish planned behavior changes. This process can occur after interaction of individuals with the environment or teaching-learning activities in the schools. Behavior change is only possible if the student is ready to learn. For readiness of students, the level of readiness, their interests and needs, attitude and values have a great effect in learning. Attitude can be defined as effective domain of entrance behaviors of students that they bring to the classroom. The effective domain of students affects the accomplishment of the students in a course. If students have positive attitude to the lesson, they are more successful and if the students have negative attitude to the courses, they ere less successful respectively. Some students in social courses have some difficulties to get information related with social studies. The reason of this can be explained by the Gardner s theory in which students social skills aren t as high as the other kinds of skills. Therefore, it is necessary to identify the students level of attitude and effective domain entrance behaviour. Attitude is the negative and positive learned tendency that people developed relating to any object or concept. The researches relevant to attitude have showed that there is a significant difference between the students school based success and their attitude. This study is for determining the attitude of students to Social Sciences Classes. The method of the study is descriptive and the sample is the 5 th class primary school students in Krehir in the 2003-2004 school s term. The data were analyzed by SPSS program with t-test, One Way ANOVA and Scheffe test. At the end of the research the following results were obtained. 1. There is a meaningful relation between the attitude and sexuality of the students towards social sciences courses. This relation is on female students favor. relation. 2. There is a meaningful relation between the attitude and success of the students. This relation is a direct 3. There is a meaningful relationship between the attitude scores and the residence of the students. The attitude of the students who live in cities is superior to the living in village. 4. The attitude of the students toward social sciences courses is positively high level. According to these; 1. Knowing the levels of the students attitudes would be useful to the teachers so at the beginning of each semester, attitude test could be applied to the students. The results of the test enable to identify the students who have negative attitude and to take the precautions accordingly. Address for correspondence: * Ar. Gör. Bayram Tay, Gazi Üniversitesi Krehir Eitim Fakültesi :lköretim Bölümü, bayramt@gazi.edu.tr. ** Betül Akyürek Tay, Millî Eitim Bakanl Akpnar Pekmezci :lköretim Okulu.

2. While researching the literature, there was no more study related with attitude in social sciences but there were many studies about science and mathematics courses. So, it is suggested that there should be more studies related to social sciences.