T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FİZİK BÖLÜMÜ-MEZUN-FORMASYON ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI STAJ RAPORU Ad ve Soyadı: Ebru KÜÇÜK Numara: 10810060 Uygulama Okulunun Adı: Ondokuz Mayıs Lisesi ın Adı: Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL Uygulama Öğretmeninin Adı ve Soyadı:
DÖNEM PLANI HAZIRLAMA HAFTA ÇALIŞMALAR ETKİNLİKLER TARİH 1.HAFTA Genel bilgiler Tanışma ve dönem planı hazırlama 2.HAFTA Ödev teslimi Öğrenciyi Tartışmalar gözlemleme Dönüt verme 3.HAFTA 4.HAFTA 5.HAFTA 6.HAFTA 7.HAFTA 8.HAFTA 9.HAFTA 10.HAFTA Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Ödev teslimi Tartışmalar Dönüt verme Dersin yönetimi ve sınıfın kontrolü 10.03.2011 17.03.2011 24.03.2011 Yoklama alma 31.03.2011 Öğretmeni gözlemleme 07.04.2011 e-okul çalışması 14.04.2011 Soru sormayı gözlemleme Test hazırlama, puanlama, analiz 21.04.2011 28.04.2011 Ders planı yapma 05.05.2011 Konu anlatımı 12.05.2011
ETKİNLİK 1 TANIŞMA 03.03.2011 tarihinde okula giderek hocamızla görüştük, ders programını aldık ve öğretmenlik uygulaması dersini Perşembe günlerinde işlemeye karar verdik. Uygulama Okuluna Gidilen Gün: Perşembe Uygulama Okulunda Bulunulan Saatler: 9.30-13.00 DÖNEM PLANI HAZIRLAMA 10.03.2011 Tanışma ve Dönem planı hazırlama 17.03.2011 Öğrenciyi gözlemleme 24.03.2011 Dersin yönetimi ve sınıfın kontrolü 31.03.2011 Yoklama alma 07.04.2011 Öğretmeni gözlemleme 14.04.2011 e-okul çalışması 21.04.2011 Soru sormayı gözlemleme 28.04.2011 Test hazırlama, puanlama, analiz 05.05.2011 Ders planı yapma 12.05.2011 Konu anlatımı Yrd. Doç. Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 2 ÖĞRENCİYİ GÖZLEMLEME Öğretmenlik mesleği gereği diğer öğretmenlerle, yöneticilerle ve velilerle olduğu kadar öğrencilerle de profesyonel bir ilişki kurmamız gerekmektedir. Etkinliğimizin amacı öğrencileri gözlemek ve bu gözlemler yoluyla ileride ne tip bir atmosferde ders işleyeceğimizin farkına varmamızdır. Uygulama öğretmeni olmadan sınıfa girildi ve yoklama alındı. Yoklama alındıktan sonra öğrencilere kendimizi tanıttık ve onlardan kendilerini tanıtmalarını istedik. Öğrenciler tarafından sırayla isimleri söylenildi ve sessizce öğretmenin gelmesi beklenildi. Öğretmen geldikten sonra öğrencileri gözlemleyebilmek için arka sıralara oturuldu. Öğretmen konuyu anlatmaya başladıktan sonra öğrencilerin dersi çok fazla dinlemek istemedikleri, derste düzenli olarak not tutmadıkları, bunun yerine lise son sınıf oldukları için yaklaşan YGS sınavına yönelik daha çok soru çözmek istedikleri gözlendi. Öğrenciler her ne kadar ders işlemek istemeseler de öğretmen tarafından dersin anlatılması gerekiyordu. Ayrıca ders dinleyen öğrencilerin dikkati ise etrafındaki arkadaşlarından birileri konuştuğunda dağıldığı gözlemlendi. Teneffüslerde de kendilerini hemen sınıftan dışarı atarak derslerden sıkıldıkları görüldü. Bu gözlemdeki esas amacım, öğrencileri daha yakından tanıyarak onların gözünde bir öğretmenin nasıl olması gerektiği yönündeki düşüncelerime daha da netlik kazandırmaktı. Çünkü bir öğretmen, girdiği sınıflarda yalnız kendi alanına dair konularda bilgiler vermekle kalmayıp öğrencilerin beklenti ve sorunlarına da yakınlık göstermesi ve elden geldiğince onlara doğru ve gerçek olanı tavsiye etmesi gibi
sosyal açıdan eğitsel faaliyetlerde bulunması gerektiği kanaatindeyim. Dersin derste öğrenileceği konusundaki düşünceden yola çıkarak öğrencilere ders esnasında ilgi çekici olay ve olgulardan bahsedip dersi daha akıcı bir işlerliğe kavuşturmak ve fizik dersini öğrencilerin yakınlık ve ilgi duyduğu bir ders haline getirmek için neler yapması gerektiği konusunda bana yol gösterici fikirler de verdiği düşüncesindeyim. Yrd. Doç. Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 3 DERSİN YÖNETİMİ VE SINIFIN KONTROLÜ Etkinliğimizin amacı bizlerin öğretmen olarak başarımızı etkileyecek bu çok önemli faktörü daha yakından tanımamızdır. Öğretmen olarak anlattığımız konuyu çok iyi bilmemiz gerekmektedir. Ancak öğretmenliği diğer pek çok meslekten farklı kılan özelliklerden biri de insanlarla çalışıyor olunmasıdır. Bir davranış bilimci kadar olmasa da davranışları tanımamız ve öğrencilerimizin duyguları olduğunu unutmamamız gerekir. Bizden beklenen ileride sınıf yönetimi ve dersin kontrolü konusunda bizim uygulayacağımız yöntemlerden kısaca bahsederek, öğretmenin disiplin ve ders yönetimi metodunu anlatmamız ve gözlemlerimizi değerlendirmemizdir. Uygulama öğretmeni ile beraber derse girildi. Her zamanki gibi sınıfı gözlemlemek için arka sıralara oturuldu. Öğretmen yoklamayı alırken öğrencilere sıralarına oturmalarını ve derse hazırlanmalarını istedi. Derse hazırlandığı her halinden belliydi ve ders notlarını masanın üzerine açık bir şekilde koydu. Derse başlamadan önce, çocukların dikkatini çekecek konuyla ilgili birkaç soru sordu. Öncelikle kimse bu soruların konuyla alakalı olabileceğini düşünmemişti. Fakat sonrasında anlaşıldı ki öğretmenimiz; derse dikkat çekecek bir giriş yapmıştı. Kısa bir geçen haftanın konu tekrarından sonra yeni konuya geçildi. Öğrencilere konuyla ilgili sorular yönelten öğretmen ne zaman nerede soru sorulacağını biliyor, hangi koşulda, hangi kişiye hangi soruyu soracağını yeri geldiğinde doğru bir şekilde uyguluyordu. Derse nerelerde müdahale edeceğini iyi kestiren öğretmenimiz, bir yandan da sınıfın kontrolünü de elinde tutmaya gayret ediyordu ve bunu başarıyla yapıyordu.
Arkadaşlarını rahatsız eden, dersin dikkatini dağıtan ve kendi arasında konuşan öğrencileri derse karşı soğutmadan, çeşitli yöntemlerle onların derse karşı dikkatleri toplamaya çalışıldı. Öğretmen konuyu anlatırken göz hâkimiyeti asla bırakılmadı ve herkese genelde söz hakkı verilmeye çalışıldı. Öğrencilerle ayırt edilmeksizin ilgilenildi. Öğretmenimiz tarafından sınıfta dersin işlenişini etkileyen unsurlar da elinden geldiği kadarıyla ortadan kaldırılmaya çalışıldı. Dersi belli bir plana göre işlediği için; dersin kontrolünü de rahatça yapabildi. Yani ne zaman, nerede hangi soruyu soracağını, hangi konuyu benimsetmek istediğini, hangi kriterlere göre anlatacağını rahatça yapabildi. Sonuç olarak bu haftaki gözlemimizle ilgili şunu söyleyebilirim. Öncelikle dersin kontrolü hakkında ve sınıf yönetimiyle ilgili bir takım bilgilere sahip olduğu apaçık ortadaydı. Öğretmen, sınıfın içinde olup bitenden haberdar olmalıdır. Öğretmen mantıklı ve adil olmalıdır. Öğretmenin sorunlara getirdiği çözümler, mantıklı ve adil olunduğunda her öğrenci tarafından kabul görür. Yrd. Doç. Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 4 YOKLAMA ALMA VE SINIF YÖNETİMİ Uygulama öğretmeni olmadan sınıfa girildi. Yoklama almak için ilk olarak öğrencilerden sessiz bir şekilde yerlerine oturmalarını ve bu süre zarfında kitap ve defterlerinin hazırlanmasını istenildi. Yoklamanın fazla zaman almaması için ilk olarak sınıf sayıldı ve sınıf listesiyle karşılaştırıldı. Gelmeyen öğrencilerin okul numaraları yoklama kâğıdına yazıldı ve altı çizilerek kaş kişi olduğu rakamla gösterildi. Yoklama alındıktan sonra uygulama öğretmeni gelene kadar öğrencilerin sessiz olmaları sağlandı. Yrd. Doç. Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 5 ÖĞRETMENİ GÖZLEMLEME Etkinliğimizin amacı gerçek bir okul ortamından elde edeceğimiz gözlemler yoluyla öğretmenlik mesleğini tanımamız ve öğretmen olmak için kendi nedenlerimizin farkına varmamızdır. Bu hafta öncelikle nasıl bir öğretmen olmalıyız sorusuna cevap aramak üzere şu ana dek gözlemlerimize ve önceki deneyimlerimize dayanarak öğretmenin dersin başından sonuna dek dikkat etmesi gereken özelliklerinin farkına varmamızdır. Geleceğin öğretmeni olarak kendimizi öğretmenlik formasyonu açısından sahip olmayı planladığınız özelliklerimizle ve bunu sağlamak için kaçınacağınız davranışlarımız ve dikkat etmeniz gereken hususlarla birlikte artı ve eksilerle her bakımdan değerlendirmektir. Uygulama öğretmeni ile derse girildi. Biz tüm sınıfı ve gözlemleyebilmek için sınıfın en arka sırasına oturduk. İlk olarak derse başlamadan önce öğretmen tarafından yoklama alındı ve bu süre zarfında öğrencilerin derse hazırlanması beklendi. Öğretmenin aldığı notlardan ve tuttuğu defterden derse hazırlıklı olduğu belliydi. Dersin başında öğretmen tarafından geçen derste işlenen konu hatırlatılarak yeni konuya geçiş yapıldı. Yeni anlatacağı konunun YGS sınavında çıkacağını söyleyerek öğrenciyi ders güdüledi. Ders anlatılırken öğrencileri derse katmak için şekiller öğrencilere çizdirildi. Konu anlatımı sırasında öğrencilere soru sorularak onların düşünmesi sağlandı. Doğru cevap aldığında aferin kelimesini kullanarak öğrencileri derse isteklendiriyor. Yanlış cevap aldığında ise öğrencinin doğru cevabı bulması için onu yönlendiriyor. Anlatılan konu günlük hayatla ilişkilendirildi. Daha sonra konu ile soru çözüldü ve öğrencilerin daha iyi pekiştirebilmesi için konu ile
ilgili soru çözdürüldü. Böylece onların da derste aktif olmalarını sağlamış olundu. Öğretmenin öğrencilerle olan ilişkisi oldukça iyi. İletişim kurarken ses tonuna dikkat ediyor. Gerekli zamanlarda ses tonunu arttırıyor. Öğrencilerle sürekli göz temasında bulunuyor. Öğrencilere isimleriyle hitap etmeye özen gösteriyor. Yrd. Doç. Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 6 e-okul ÇALIŞMASI Bu etkinliğimiz de idari bir işlem olan e-okul çalışması yapılacaktır. Var olan şifre ile e-okul sayfası açıldı ve öğrencilerin sınavdan aldıkları notlarıyla öğretmen tarafından öğrencilerin dersteki durumlarına göre verdiği kanaat notları girilerek, öğrencilerin notları belirlendi. Bu e-okul sayfasın da öğrencilerin diğer derslerdeki durumları gözlenerek tüm derslerde nasıl olduğu anlaşıldı. Diğer derslerdeki durumları gözlenerek kanatlarının nasıl verileceği belirlendi. Durumu kritik olan öğrenciler belirletilerek öğrencilere verilecek olan notlar sınıftaki durumları göz önüne alınarak belirlendi. Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 7 SORU SORMAYI GÖZLEMLEME Bu haftaki gözlemimizde ilk olarak soru sormak üzerinde yoğunlaşılacak. Bu gözlemimizin amacı Ders işlerken niçin soru sorulur?, Ne zaman sorulmalıdır? gibi sorulara cevap bulmamızdır. Önceki gözlemlerinizi de hatırlayarak bu sorulara cevap bulacağız. Gözlemlediğiniz sınıfta ne tip sorular sorulduğunu, sınıfın oturma planına göre her öğrenciye söz hakkı verilip verilmediğini, öğrenci yanlış veya eksik cevap verdiğinde ne olduğu gözlemlenecek. Öğretmenin öğrencilerin cevaplarını onaylamak veya reddetmek için kullandığı teknikler anlatılacak. Ders başlarken öğrenciler aynı düzende yani ders oturma planındaki gibi oturuyor, öğretmen öğrencilerin derse hazırlanıp gelmelerini istiyor. Öğretmen dersi genelde soru-cevap şeklinde işliyor. Sorduğu sorular, anlatılacak konuya giriş aşamasında önderlik edici, konu anlatılırken tamamlayıcı, konu anlatımı sonunda açık uçlu ve yorumlayıcı şekildedir. Öğretmenin soruları bir öğrenciye değil, sınıfa karşı soruldu. Sen söyle diyerek herhangi bir öğrenci kaldırılmadı. Bu arada öğretmen, öğrencinin düşünmesi için yeterli süre tanıdı ve onu cevaba yönlendirmeye çalıştı. Dersle ilgilenmeyen öğrencilerin derse katılımını sağlamak için onlara soru yöneltiyor. Sorulan sorularla, amaçlarda belirlenen hedef davranışlara ulaşılabiliyor. Öğretmen, öğrenci soruyu doğru olarak cevaplayamazsa soru diğer öğrencilere yönlendirildi. Bir öğrenci sorulan soruyu eksik cevaplamışsa arkadaşınızın cevabını tamamlamak isteyen var mı? diyerek sınıfa söz hakkı verildi. Eğer sorulan sorunun cevabı hiçbir
öğrenci tarafından cevaplanamadığında ders kitabından ilgili bölümün bulunarak okunması istenildi ve sorunun cevabı birlikte bulundu. Böylece olabildiğince öğrencilerin derse katılımını sağlamaya çalışıyor. Öğrencilerin sorduğu sorulan ise genelde öğretmen cevaplıyor. Bazen yanıt beklenmeyen sorular yöneltiyor. Dersi genelde sınıf içinde dolaşarak işliyor. Soru sorduğu öğrencilerle yüz yüze konuşuyor. Göz teması kullanarak ilgiyi hep üzerinde topluyor. Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 8 TEST HAZIRLAMA, PUANLAMA, ANALİZ Bu etkinliğimde anlattığım konunu sorularını yazacağım. 1) Aşağıdaki boşluklara uygun cevaplar yazınız. 1) Compton olayında ışığın özelliği vurgulanmaktadır. 2) Gelen fotonun dalga boyu, saçılan fotonun dalga boyundan. 3) Compton olayında ve. korunur. 4) Taneciklere hareketi sırasında bir dalga eşlik eder. Fotonlara eşlik eden bu dalganın dalga boyuna. denir. 5) Foton girişim olayında, compton olayında gibi davranır. 2) Hızı 10 5 m/s olan bir elektronun De Broglie dalga boyunu A 0 cinsinden bulunuz.(m=9,1.10-31 kg) 3) Compton saçılmasında gelen fotonun dalga boyu λ yerine, 3λ olursa aşağıdaki niceliklerden hangisi ya da hangileri değişmez? I) Saçılan fotonun hızı II) Saçılan elektronun hızı III) Gelen ve saçılan fotonların dalga boyları arasındaki fark IV) Saçılan fotonun momentumu
4) Bir elektron, bir proton ve bir fotonun de broglie dalga boyları birbirine eşit, momentumları sırsıyla Pe, Pp, Pf dir. Buna göre Pe, Pp, Pf arasındaki ilişki nasıldır. (1992-ÖYS) 5) Compton olayında, λ dalga boylu bir foton, elektronla etkileştikten sonra, momentumun büyüklüğünün 1/3 ünü kaybederek saçılıyor. Buna göre, saçılan fotonun dalga boyu kaç λ dır? (2006 ÖSS) Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 9 DERS PLANI YAPMA İlk olarak anlatacağım konun ders planını yapmayı uygun gördüm. FİZİK DERS PLANI I. HAZIRLIK Dersin Adı : Fizik Sınıf : 12-Fen C Ünite Adı : Işık Teorileri Konu Adı : Compton Saçılması Olayı ve Madde Dalgaları Süre : 40 dakika Öğretim Yöntem ve Teknikler: Anlatma, Örnek çözme, Soru-Cevap, Problem çözme Kaynak Araç ve Gereçler: Ders Kitabı, YGS Çıkmış Sorular Hedef ve Davranışlar: a) Tanecik teorisinin açıklamada güçlük çektiği ışık olaylarını ve dalga modeli ile tanecik modelinin bugünkü durumunu kavratmak. b) Tanecik modelinin açıklayamadığı olayları söyleyebilme. c) Compton olayını açıklayabilme. Kazanımlar: 1)Tanecik teorisinin açıklamada güçlük çektiği ışık olayları 2) Dalga modeli ile tanecik modelinin bugünkü durumu
II. DERSİN İŞLENİŞİ 1) Dikkati Çekme: Fotonun tanecik modeli ile dalga modeli arasında nasıl bir fark olduğunu düşündüklerini sorarak sınıfta tartışma ortamı açmak. 2) Güdüleme: Compton ve madde dalgaları konusunda her yıl YGS de soru geldiğini söylemek 3) Gözden geçirme: Compton saçılması olayını tanecik modeli ile ilişkilendirmek 4) Açıklama/Giriş: Compton olayını ve madde dalgalarını anlatma 5) Uygulama : Örnek çözme 6) Özetlemek: Anlatılan konunun ana hatlarını tekrar anlatarak sonuca varmak. 7) Değerlendirme: Öğrencilere kazandırılması amaçlanan hedef davranışları sözlü yoklama şeklinde sınanması. Gerekirse kısa bir test verilmesi. Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL
ETKİNLİK 10 KONU ANLATIMI Sınıfa girince ilk olarak öğrenciler ayağa kalktılar ve ben oturmalarını söyleyince oturuldu. Ben yoklama alırken onlara derse hazırlanmalarını söyledim ve defteri doldurup imza attım. Yaptığım ders planına göre dersi işlemeye başladım. Konu olarak Compton Saçılması Olayı ve Madde Dalgaları işlendi. İlk olarak bir önceki konu olan fotoelektrik olaya kısa olarak değinildi. Fotonun tanecik modeli ile dalga modeli arasında nasıl bir fark olduğunu düşündüklerini sorarak sınıfta tartışma ortamı açıldı. Compton ve madde dalgaları konusunda her yıl YGS de soru geldiğini söyleyerek öğrencileri derse karşı güdülediğimi düşünüyorum. Aralarda öğrencilere soru sorarak onların derse katılımını sağlandı. Bu arada onlarla göz teması kuruldu. Konu anlatıldı ve aralarda örnekler çözüldü. Anlatılan konunun ana hatlarını tekrar anlatarak sonuca varmak. Değerlendirme yapmak amacıyla öğrencilere sorular sorularak dönüt alındı. Yrd.Doç.Dr. Güner TURAL