YAPI-EYLEYEN İKİLİĞİ VE KURUMSAL KURAM Miraç Savaş Turhan Ali Danışman İstanbul - 2016 Beta
Yay n No : 3425 İşletme - Ekonomi Dizisi : 819 1. Bask - Kasım 2016 - STANBUL ISBN 978-605 - 333-749 - 2 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Ya y m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve paragra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask -Cilt : Birlik Fotokopi Baskı Ozalit Gıda San. Tic. Ltd. fiti. Nispetiye Mah. Birlik Sokak No: 2 Nevin Arıcan Plaza 1. Levent/Beşiktaş/ ST. Tel: (0-212) 269 30 00 (Sertifika No. 20179) Kapak Tasar m : Veysel Coşkun Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. (Sertifika No. 16136) Narl bahçe Sokak No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
ÖNSÖZ Elinizdeki bu kitap, yazarların tabiriyle ağır akademik mevzular üzerine. Sosyal bilimlerin yıllarca süren felsefik tartışmalarından biri olan yapı-eyleyen ikiliği elbetteki bu nitelemeyi hak ediyor. Üstelik, yazarlar bununla da yetinmeyerek bir başka ağır mevzu olan Kurumsal Kuramı bu ikilik çerçevesinde değerlendiriyorlar. Bir kuramı, temellendiği felsefik meseleleri bilmeden anlamanın pek mümkün olmadığı düşünüldüğünde, yazarlar bunu yaparak Kurumsal Kuramı okuyucu için daha anlaşılır hale getiriyorlar. Türkçe yazında Kurumsal Kuram üzerine daha önce yapılmış değerlendirmeler (örn, Çakar ve Danışman, 2012; Özen, 2007), belki de sadece kuramı değerlendirmek derdinde oldukları için, gerisindeki felsefik meselelere pek az yer ayırmışlardı. Belki de bu yüzden, özellikle genç akademisyenlerden kurumsal kuramı okudum ama fazla bir şey anlamadım yakınmalarını sıkça duyarız. Bu kitaptan sonra artık bu yakınmaların azalacağını umabiliriz. Bu umudun bir başka nedeni ise, yazarların bu ağır mevzuları anlaşılır ve zevkle okunur bir dille ele almaları. Savaş ve Ali nin ellerine sağlık. Şükrü Özen
Miraç Savaş Turhan (Dr.), İşletme (Yönetim ve Organizasyon) alanında doktora öğrenimini Çukurova Üniversitesi nde (2016) tamamlamıştır. İkinci doktora derecesi için Ankara Üniversitesi S.B.F. Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yönetim Bilimleri) Bölümü nde çalışmalarına devam etmektedir. 2013-2014 yılları içerisinde Yükseköğretim Kurumu nun sağladığı Yurtdışı Doktora Araştırma Bursu ile Kanada da yer alan Alberta Üniversitesi nde misafir araştırmacı olarak bulunmuştur. Halen Çukurova Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü nde görev yapmaktadır. Sosyal yapılar ile aktörlerin eyleyenliği ve örgütsel analizde kurumsal kuram konularında çalışmaları bulunan yazarın ilgi alanları içinde ayrıca toplumsal kuram ile iş yaşamıtoplum ilişkileri konuları yer almaktadır. Ali Danışman (Prof. Dr.), lisans (1994), yüksek lisans (1997) ve doktora (2002) derecelerini Çukurova Üniversitesinden almıştır. Doktora sırasında TÜBA Sosyal Bilimlerde Yurtiçi- Yurtdışı Bütünleştirilmiş Doktora Bursu ile tez çalışmasını Kanada nın Alberta Üniversitesi nde yürütmüştür. Alberta Üniversitesi, Northwestern Üniversitesi (Kellogg School of Management) ve Sydney Üniversitesi nde farklı yıllarda misafir öğretim üyesi olarak araştırmalar yapmıştır. Ayrıca, Linköping Üniversitesi nde misafir öğretim üyesi olarak derslere girmiştir. Halen Çukurova Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü nde öğretim üyesi olarak çalışmakta, Doğu Akdeniz Üniversitesi nde de yarı zamanlı derslere girmektedir. Kurumsal kuram ve örgüt kuramları yanında, kurum kültürü ve örgütsel alt kültürler konularında ulusal ve uluslararası dergilerde ve kitaplarda yayımlanmış çalışmaları bulunmaktadır.
İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1 YAPI-EYLEYEN İKİLİĞİ 7 Yapı ve Eyleyen Kavramları 7 Yapı-Eyleyen İkiliği Ekseninde Konumlanmalar 11 ÖRGÜT KURAM(LAR)I 19 KURUMSAL KURAM 27 Düşünsel Temeller 27 Öncü Çalışmalar 38 Eleştirel Çalışmalar 44 Berraklık Kazandıran Çalışmalar 45 Yeni Kavramsallaştırmalar Sunan Çalışmalar 53 Kurumsal Mantık Çalışmaları 53 Kurumsal İş Çalışmaları 57 YAPI-EYLEYEN İKİLİĞİ VE KURUMSAL KURAM 69 KAYNAKLAR 75 DİZİN 107