Hipotermi Suda boğulma Anaflaksi Doç. Dr. Lale YÜCEYAR
Hipotermi Tanım: Kor sıcaklığı < 35 C (düşük okuyabilir termometre) (Özofageal, rektal,timpanik) Hafif 32-35 C Orta 30-32 C Ağır < 30 C
Hipotermi Nedenler: Soğuk su içinde kalma Soğuk havaya maruz kalma (Yaşlı Çocuklar) Yaralanma/hastalık İlaçlar/alkol
Hipotermide klinik Nabız: yavaş, düzensiz, zayıf AKB: ya da ölçülemez Pupiller: dilate SSS: bilinç bozukluğu, koma
Hipoterminin klinik bulguları ölümü taklit eder Sıcak ve ölü olana dek ölü değil Resusitasyon uzun sürmelidir Ancak Bariz ölümcül yaralanmalar Donmuş vücut - resüsitasyon olanaksız Hastanede - klinik değerlendirme ile Resusitasyon sonlandırılır.
Dikkat! Beyin ve vital organlarda koruyucu etki (18 o C de 10 kez daha dayanıklı) Primer Sekonder?
Tedavi: Isıtma (pasif) Soğuk ortamdan uzaklaştır Soğuk/ıslak giysileri çıkar Daha fazla sıcaklık kaybını önle Hızla hastaneye naklet Hareket aritmileri artırabilir Isıtma süresi önemli
Aktif ısıtma Eksternal Güçlü sıcak hava ile ısıtan battaniyeler İnternal (kor) Sıcak nemli 0 2 ile ventilasyon Sıcak i.v. sıvılar (40 ºC) Mide, periton, plevra, mesane lavajı Devamlı veno-venöz hemofiltrasyon Kardiyopulmoner bypass
Monitörizasyon ve girişimler Devamlı hemodinamik monitörizasyon Tekrarlanan arter kan gazı analizi Elektrolitler ısıtma sırasında hiperkalemi Tiroid fonksiyonu (yaşlıda)
Tedavi: Havayolu ve solunum Temel İleri Yaşam Desteği Isıtılmış (40-46 C), nemli, yüksek konsantrasyonda oksijen Trakeal intübasyon göğüs duvarı rijiditesi Göğsün yükseldiğini görecek şekilde ventilasyon
Dolaşım Ösefageal sıcaklık (Sürekli takip) EKG- kan basıncı Ciddi bradikardiden sakın Doppler ultrasound prob kullan Santral ya da geniş proksimal venler (ısınma sırasında vasodilatasyon)
Hipotermiye eşlik eden aritmiler Sinus bradikardisi Atriyal fibrilasyon Temp. Ventriküler fibrilasyon Asistol
Dolaşım Kor sıcaklığı> 30 C olana dek defibrilasyon etkin değil Isıtma ile diğer aritmiler spontan olarak gelişebilir İlaç etkinliğinde azalma < 30 C Ciddi hipotermide bradikardi fizyolojik olarak gelişebilir
Suda boğulma
Boğulma İmmersion baş su üzerinde hipotermi kardiyovasküler instabilite Submersion baş su altında asifiksi hipoksi kardiyak arest Drowning submersion a bağlı olarak 24 saat içinde ölüm
Resüsitasyon kararı Uzun süreli immersion dan sonra tümüyle düzelme olası Suyun sıcaklığı < 25ºC ise hipotermi riski yüksek Submersion epilepsi, alkol, MI, travma?
Sudan kurtarma Kurtarıcı için riskleri azalt Spinal travmayı göz önünde tut Spinal immobilizasyon Hastayı horizontal tut Eğitimli olmadıkça suda resüsitasyon uygulama
Havayolu ve solunum Temel İleri Yaşam Desteği Dikkat: olası servikal travma % 100 oksijen ver Akciğerleri boşaltmaya kalkma Kusma sıktır Bilinç kapalı ise erken intübasyon Yüksek ARDS riski, YBÜ ye sevk
Dolaşım Sıkıştırıcı etkiye bağlı hipovolemi Sudan çıkınca dolaşım kollapsı İntravenöz sıvılar Nazogastrik tüp Tuzlu/tatlı su olması resusitasyon yöntemlerini değiştirmez.
Girişimler Arter kan gazı analizi Elektrolitler Glukoz EKG Akciğer grafisi
İleri girişimler Eğer kardiyak arest yoksa hastanede 6 saat izledikten sonra taburcu et, ancak: Ateş, öksürük, solunum sıkıntısı vb anormal klinik belirtiler yoksa Oda havası solurken Pa0 2 normal ise Akciğer grafisi normalse Diğer olumsuz bulgular yoksa Geç akciğer ödemi riski azdır
Anaflaksi
Anaflaksi Anaflaksi aşırı duyarlılık yanıtları IgE ile düzenlenir Anaflaktoid - aşırı duyarlılığa bağımlı olmayan benzer yanıtlar Bulgular ve yönetim benzer
Olası Allerjenler Böcek, yılan vs Bazı ilaçlar Bazı gıdalar Kontrast maddeler Lateks
Ortak klinik bulgular Anjioödem Rinit, konjunktivit Döküntü (ürtiker / eritem ) Karın ağrısı, kusma ve diyare Larenks ödemi- dispne Hipotansiyon (Kardiyovasküler kollaps) vazodilatasyon ve damar geçirgenliği Bronkokonstriksiyon
Anafilaksi Vasovagal refleks Karışabilir Panik atak İyi bir anamnez ve muayene şart
Resusitasyon Olası alerjenleri uzaklaştır Yüksek akımlı O 2 adrenalin şok, stridor, vb - 0.5 ml 1:1000 i.m. (5 dk sonra tekrarlanabilir) Derin şok - titrasyon 1:10,000 1: 100,000i.v sıvılar
Adrenalin α reseptör agonist: vasokonstrüksiyon β reseptör aktivite: bronkodilatasyon inotropi
Antihistaminik H 1 bloker (klorfeniramin) H 2 bloker (ranitidin) Hidrokortizon inhale β2 agonistler (salbutamol) Hava yolu obstrüksiyonu: Erken trakeal entübasyon Kardiyak arest CPR - İYD
Şiddetli alerjik tip reaksiyona uygun düşecek öykü ile birlikte solunum sıkıntısı ve/veya özellikle deri değişiklileri ile birlikte hipotansiyon Oksijen Stridor, wheezing, solunum sıkıntısı veya şokun klinik belirtileri Adrenalin 1:1000 solüsyon 0.5 ml (500 mikrogram) i.m. Klinik düzelme yoksa her 5 dak.da bir tekrarla Antihistaminik (klorfeniramine) 10-20 mg yavaş i.v. EK OLARAK Tüm şiddetli ve tekrarlayan Reaksiyonlarda ve astımlı hastalarda Hidrokortizon ver 100-500 mg i.m./veya yavaş i.v. Eğer şokun klinik belirtileri ilaç tedavisine yanıt vermez ise 1-2 L iv sıvı ver hızlı infüzyon gerekebilir
erken yineleme Yavaş başlangıçlı şiddetli reaksiyonlar Şiddetli astmatik reaksiyon Allerjen alınımına devam ediliyorsa İki kademeli reaksiyona ait anamnez