MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

Benzer belgeler
(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6.

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

1.4 Tam Metrik Uzay ve Tamlaması

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Açık Ders Malzemeleri. Ders izlence Formu

13.Konu Reel sayılar

İç-Çarpım Uzayları ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Öğr. Grv. Dr. Nevin ORHUN

Bu tanım aralığı pozitif tam sayılar olan f(n) fonksiyonunun değişim aralığı n= 1, 2, 3,, n,

(14) (19.43) de v yi sağlayan fonksiyona karşılık gelen u = F v fonksiyonunun ikinci türevi sürekli, R de 2π periodik ve

T I M U R K A R A Ç AY - H AY D A R E Ş C A L C U L U S S E Ç K I N YAY I N C I L I K A N K A R A

X normlu bir uzay olsun.x üzerindeki tüm gerçel veya karmaşık değerli sürekli (sınırlı) fonksiyoneller,x deki x ve α sayıları için

6. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 16, 2016

Lineer Dönüşümler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Öğr. Grv.Dr. Nevin ORHUN

Hamel Taban ve Boyut Teoremi

Fonksiyonel Analize Giriş I Ara S nav Sorular 29 Kas m Bir metrik uzayda her kapal yuvar kapal bir kümedir. Ispatlay n z.

1. Metrik Uzaylar ve Topolojisi

Temel Kavramlar. (r) Sıfırdan farklı kompleks sayılar kümesi: C. (i) Rasyonel sayılar kümesi: Q = { a b

1. GRUPLAR. c (Birleşme özelliği) sağlanır. 2) a G için a e e a a olacak şekilde e G (e ye birim eleman denir) vardır.

İleri Diferansiyel Denklemler

MAT 302 SOYUT CEBİR II SORULAR. (b) = ise =

14.Konu Reel sayılarının topolojisi. 1.Tanım:, verilsin. açık aralığına noktasının -komşuluğu denir. { } kümesine nın delinmiş -komşuluğu denir.

9.Konu Lineer bağımsızlık, taban, boyut Germe. 9.1.Tanım: V vektör uzayının her bir elemanı

Gerçel Sayılar Grubunda Tanımlı Grup Topolojilerin Sayısı. Zafer ERCAN 1

Örnek...3 : Aşağıdaki ifadelerden hangileri bir dizinin genel terim i olabilir?

ab H bulunur. Şu halde önceki önermenin i) koşulu da sağlanır ve H G bulunur.

sonlu altörtüsü varsa bu topolojik uzaya tıkız diyoruz.

; k = 1; 2; ::: a (k)

SORU 1: Herbir A R kümesi için A G ve λ (A) = λ (G) olacak şekilde. ÇÖZÜM 1: B sayılabilir bir küme olsun. Bu durumda λ (B) = 0 gerçeklenir.

Bu kısımda işlem adı verilen özel bir fonksiyon çeşidini ve işlemlerin önemli özelliklerini inceleyeceğiz.

Soru 1. Soru 5. Soru 2. Soru 6. Soru 3. Soru 7.

SORU 1: En az iki elemana sahip bir X kümesi ile bunun P (X) kuvvet. kümesi veriliyor. P (X) üzerinde 0 ; A = 1 ; A

Ders 2: RP 1 ve RP 2 - Reel izdüşümsel doğru ve

1 Vektör Uzayları 2. Lineer Cebir. David Pierce. Matematik Bölümü, MSGSÜ mat.msgsu.edu.tr/~dpierce/

MIT OpenCourseWare Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009

Şimdi de [ ] vektörünün ile gösterilen boyu veya büyüklüğü Pisagor. teoreminini iki kere kullanarak

KPSS MATEMATÝK. SOYUT CEBÝR ( Genel Tekrar Testi-1) N tam sayılar kümesinde i N için, A = 1 i,i 1

FONKSİYONLAR. Örnek: (2x-2,y-3)=(10,-3) olduğuna göre x ve y sayılarını bulunuz.

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

Kuantum Grupları. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Münevver Çelik. Feza Gürsey Enstitüsü, İstanbul 10 Şubat, 2010

f fonksiyonuna bir üç değişkenli fonksiyon adı verilir. Daha çok değişkenli fonksiyonlar benzer şekilde tanımlanır.

VEKTÖR UZAYLARI 1.GİRİŞ

Doğrusal Olmayan Devreler, Sistemler ve Kaos

Ders 8: Konikler - Doğrularla kesişim

FONKS IYONEL ANAL IZE G IR IŞ I Aras nav Sorular

Lys x 2 + y 2 = (6k) 2. (x 2k) 2 + y 2 = (2k 5) 2 olduğuna göre x 2 y 2 =? Cevap: 14k 2

8. HOMOMORFİZMALAR VE İZOMORFİZMALAR

Modül Teori. Modüller. Prof. Dr. Neşet AYDIN. [01/07] Mart Prof. Dr. Neşet AYDIN (ÇOMÜ - Matematik Bölümü) Modül Teori [01/07] Mart / 50

T I M U R K A R A Ç AY - H AY D A R E Ş C A L C U L U S S E Ç K I N YAY I N C I L I K A N K A R A

T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ

sayıların kümesi N 1 = { 2i-1: i N } ve tüm çift doğal sayıların kümesi N 2 = { 2i: i N } şeklinde gösterilebilecektir. Hiç elemanı olmayan kümeye

TÜREV VE UYGULAMALARI

Yazım hatalari olabilir. Yeni sorular eklenecek. 1 Sunday 12 th January, :17

10. DİREKT ÇARPIMLAR

Cebir 1. MIT Açık Ders Malzemeleri

1956 da... Ali Nesin

MAT355 Kompleks Fonksiyonlar Teorisi I Hafta 3

1.GRUPLAR. c (Birleşme özelliği) sağlanır. 2) a G için a e e a a olacak şekilde e G. vardır. 3) a G için denir) vardır.

Örnek...3 : Aşağıdaki ifadelerden hangileri bir dizinin genel terim i olabilir? Örnek...4 : Genel terimi w n. Örnek...1 : Örnek...5 : Genel terimi r n

ANAL IZ III Aras nav Sorular

İleri Diferansiyel Denklemler

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPLANABİLEN VEYA SINIRLI OLAN DİZİ UZAYLARI ARASINDAKİ DÖNÜŞÜMLERİN ÖZELLİKLERİ

9. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 19, 2016

Diziler. Tanım 9.1. a i0, a i1, a i2,..., a in,... (9.2)

Fen ve Anadolu Liselerine Öğretmen Seçme Sınav Denemesi

f n dµ = lim gerçeklenir. Gösteriniz (Bu teorem Monoton yakınsaklık teoreminde yakınsaklık f n = f ve (f n ) monoton artan dizi

GENELLEŞTİRİLMİŞ FUZZY KOMŞULUK SİSTEMİ ÜZERİNE

TÜREV VE UYGULAMALARI

İleri Diferansiyel Denklemler

T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

1.4. KISMİ SIRALAMA VE DENKLİK BAĞINTILARI

7. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 17, 2016

Sonsuz Diziler ve Seriler

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

Leyla Bugay Doktora Nisan, 2011

3. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 11, Önceki Dersteki Sorular ile İlgili Açıklamalar

TOPOLOGY TEST A³a dakilerden hangisi bir süzgeç de ildir? 3. A³a dakilerden hangisi a³kn bir süzgeç de ildir?

2(1+ 5 ) b = LYS MATEMATİK DENEMESİ. işleminin sonucu kaçtır? A)2 5 B)3 5 C)2+ 5 D)3+ 5 E) işleminin sonucu kaçtır?

MATEMATİK ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ - DENEME SINAVI DENEME. Diğer sayfaya geçiniz.

İleri Diferansiyel Denklemler

HOMOGEN OLMAYAN DENKLEMLER

1. Hafta Uygulama Soruları

GENİŞLEMEYEN DÖNÜŞÜMLER İÇİN SABİT NOKTA YAKLAŞIM METOTLARI VE VARYASYONEL EŞİTSİZLİK PROBLEMLERİ İbrahim KARAHAN Doktora Tezi Matematik Anabilim

ANALİZ III. Mert Çağlar

LİMİT. lim f(x) = L yazılır. lim. lim x a dır. lim g( clim

2. SİMETRİK GRUPLAR. Tanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X e birebir örten fonksiyona permütasyon denir.

Cebir 1. MIT Açık Ders Malzemeleri

Şekil 23.1: Düzlemsel bölgenin alanı

Ad ve Soyad : Numaras : Analiz III Aras nav Sorular

İleri Diferansiyel Denklemler

ARASINAV SORULARININ ÇÖZÜMLERİ GÜZ DÖNEMİ A A A A A A A

8. HOMOMORFİZMALAR VE İZOMORFİZMALAR

Egzersizler MATH 111

Transkript:

MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms veya http://www.acikders.org.tr adresini ziyaret ediniz. 18.102 Introduction to Functional Analysis Bahar 2009 Prof.Dr.Richard Melrose 63

18.102 Fonksiyonel Analize Giriş Bahar Dönemi 2009 DERS 8. CAUCHY EŞİTSİZLİĞİ VE LEBESGUE ÖLÇÜMÜ Önce önhilbert uzayı ve Hilbert uzayının tanımlarını tartışacağız ve sonra Cauchy eşitsizliğini ve paralelkenar kuralını kanıtlayacağız. Bunlar bütün ders notlarında ve diğer yerlerde bulunabileceğinden burada tekrar edilmeyecek. Konuyla ilgili iyi bir kaynak G.F. Simmons un Introduction to topology and modern analysis kitabıdır. Ancak bu kitap basılmamaktadır. Şu anda, herkesin ılgılendığı geldiğimiz noktada Lebesgue ölçümün nasıl tanımlanacağıdır. Bunu anlayacak zamanımız olacak. Bunun için Salı günu altını çizdiğim gibi sadece integrali kullanacağız. Önce fonksiyonların yerel integrallenebilirliğini tanımlayacağız. Yani (8.1) f : R C yerel integrallenebilir olması demek her N için f [ N,N] = fχ [ N,N] L 1 (R) demektir. Burada χ A, A kümesinin karakteristik fonksiyonudur. Örneğin, R da sürekli her fonksiyon yerel integrallenebilirdir. Önteorem 4. Yerel integrallenebilir fonksiyonlar kümesi bir vektör uzayıdır. Kanıt. L 1 (R) in vektör uzayı olmasından hemen elde edilir. Tanım Eğer χ A yerel integrallenebilir ise A R ölçülebilirdir. Ölçülebilir kümenin ölçümü sonlu ise χ A L 1 (R) ölçümü ise (8.2) µ(a) = olarak tanımlanır. µ(a), A nın Lebesgue ölçümüdür. A ölçülebilir ve ölçümü sonlu değilse, tanım gereği, µ(a) = dir. (a, b) aralığının (açık, yarı açık, kapalı) ölçülebilir olduğunu biliyoruz ve ölçümün sonlu olması için gerekli ve yeterli koşul aralığın sonlu olmasıdır ve ölçüm b a dır. Bunu görmek için:- Önerme 13. Ölçülebilir bir kümenin tümleyeni ölçülebilirdir ve ölçülebilir kümelerin sayılabilir birleşimi ölçülebilirdir. Kanıt Sabit 1 fonksiyonun yerel integrallenebilirdir ve böylece χ R\A = 1 χ A ve χ A fonksiyonlarının yerel integrallenebilirlikleri aynı olduğundundan ilk kısım elde edilir. Karakteristik fonksiyonlar ile onların tanımladıkları kümeler arasındaki aşağıdaki eşitliğe dikkat etmelisiniz:- χ N (8.3) χ A B = max(χ A, χ B ), χ A B = min(χ A, χ B ). 64

A n kümeler dizisi ise B n = k n A k kümelerin artan bir dizisidir ve (8.4) χ Bn χ B, B = n A n artan dizi ve yakınsama noktasaldır (her noktada sıfıra yakınsar, orada kalır ya da 0 da kalır.) Eğer χ [ N,N] ile çarpılırsa o zaman (8.5) f n = χ [ N,N] χ Bn χ B [ N,N] integrallenebilir fonksiyonların artan dizisidir. A k ların ölçülebilirliği varsayımı altında integral üstten 2N ile sınırlıdır. Monotonluk teoremi gereği limit integrallenebilir, dolayısıyla χ B yerel integrallenebilir ve dolayısıyla n A n ölçülebilirdir. Önerme 14. ve R ide içeren R nin ölçülebilir altkümelerinin kümesi M, sayılabilir birleşim, arakesit ve tümleyen işlemleri altında kapalıdır. Kanıt. Yukarıdakine benzer tartışma, azalan diziler için, arakesit işlemine uygulanarak kanıt verilir. Ölçülebilir ve ölçümü sonlu olmayan A kümesinden bahsedildi, örneğin R. Ölçülebilir bir kümenin ölçümü negatif olmadığından (ölçülebilir değilse tanımsız) bu herhangi bir probleme neden olmaz ve gerçekte alınmasına izin verildiğinde Lebesgue ölçüm aşağıdaki anlamda sayılabilir toplamsaldır:- (8.6) A n M, n N n A n M ve µ( n A n ) n µ(a n ) Burada k j için A j A k = ise eşitlik vardır. Bunu kanıtlamak iyi bir alıştırma olur. 65

PROBLEMLER 4 Problem 4.1 H bir normlu uzay ve norm aşağıdaki paralelkenar kuralını sağlasın. (8.7) u + v + u v = 2( u 2 + v 2 ) u, v H. Bu normun bir pozitif Hermitsel iççarpım dan geldiğini kanıtlayınız. Ana fikir olarak:- (8.8) (u, v) = 1 4 ( u + v 2 u v 2 + i u + iv 2 i u iv 2 ) eşitsizliğini deneyiniz. Problem 4.2 H sonsuz boyutlu bir (ön)hilbert uzayı olsun. Dolayısıyla H nın her elemanı için (8.9) v = c i v i i olacak biçimde (v i ) tabanı vardır. Burada v i ler arasında doğrusal bağımlılık ilişki yoktur-(8.9) da v = 0 temsili tek bir tanedir. (e i, e j ) = δ ij (i = j) için 1, diğer durumda sıfır) anlamında H nın bir ortonormal tabanı (e i ) i=1 vardır. Ortonormal taban için (8.9) da geçen katsayıların c i = (v, e i ) olduğunu kanıtlayınız ve (8.10) T : H C n, T (v) = ((v, e i )) nın (8.11) (u, v) = i (T u) i (T v) i, u H = T u C n, u, v H özelliğini sağlayan bir izomorfizma olduğunu kanıtlayınız. Niçin sonlu boyutlu önhilbert uzayı bir Hilbert uzayıdır? 66

PROBLEM 3 ÜN ÇÖZÜMLERİ Aşağıdaki özelliklileri kanıtlamanızı ve bunun yanında daha fazla soyut kanıt vermenizi isteyeceğiz. h.h.y. eşitliğinin ölçümü sıfır olan bir kümenin tümleyeni üzerinde eşit anlamında olduğunu hatırlayınız. Problem 3.1 Eğer f ve g, L 1 (R) içinde, yani gerçel sayılar üzerinde Lebesgue integrallenebilir fonksiyonlarsa, aşağıdakileri gösteriniz. (1) Eğer h.h.y. f(x) 0 ise f 0 dır. (2) Eğer h.h.y. f(x) g(x) ise f g dır. (3) Eğer f kompleks değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue ölçülebilirdir ve Ref f (4) Genel kompleks değerli bir fonksiyon için (6.30) f f gösteriniz.(ip ucu: Kaynaklara bakabilirsiniz ama genellikle yapılan şey θ [0, 2π] almak ve e iθ f = e iθ f kullanarak, önceki eşitsizliği g = e iθ f de kullanmaktır. (5) İntegral (6.31) : L 1 (R) C sürekli ve doğrusaldır. Çözüm. (1) f gerçel ve f n, f ye mutlak yakınsayan basamak fonksiyonların gerçel değerli mutlak toplanabilir bir serisi (sadece kompleks-değerli dizimiz varsa (3) i kullanınız.) (8.14) g 1 = f 1, g j = f j f j 1, f 1 dizisinin f ye h.h.y. mutlak yakınsadığını biliyoruz. Buradan f + = 1 2 ( f + f) = f, eğer f 0 ise, 1 2 f j ve 1 2 g j ile elde edilen serinin h.h.y. limitidir: (8.15) h n = 1 2 g k(n = 2k 1 için) ve h n = f k (n = 2k için) Böylece f + Lebesgue integrallenebilirdir. Üstelik (8.16) f + = lim k n 2k h k = lim k 67 k k ( f j + f j ) j=1 j=1

olduğunu biliyoruz. Burada her terim negatif olmayan basamak fonksiyonudur ve dolayısıyla f + 0 dır. (2) Önceki sonucu integrallenebilir g f ye uygulayarak (8.17) g f = (g f) 0 elde edilir. (3) Temel kuralların kullanılmasıyla, f n kompleks değerli ve f ye h.h.y. yakınsayan basamak fonksiyonların mutlak toplanabilir bir serisi ise h 3k 2 = Ref k, h 3k 1 = Imf k, ve h 3k = Imf k olarak tanımlayalım. Basamak fonksiyonların bu serisi mutlak toplanabilirdir ve (8.19) h n (x) < n n f n (x) < n dır. Böylece Ref integrallenebilirdir. +Ref f olduğundan (8.20) + Ref f Ref f. h n (x) = Ref (4) Kompleks değerli f için aşağıda önerildiği gibi yapılır. z C yi z = 1 ve z f [0, ) olacak biçimde seçelim. Böyle bir seçim kompleks sayıların özelliğinden yapılabilir. Integralin doğrusallığından (8.21) z f = (zf) = Re(zf) zref f f = z f f. (Buradaki ikinci eşitlik integralin gerçel kısmının integraline eşit olmasından elde edilir.) (5) h.h.y. f = g ise f = g olduğundan, (8.22) I : L 1 (R) C, I([f]) = f nın doğrusal olduğunu biliyoruz. sınırlı olması denk olduğundan ve Doğrusal fonksiyonelin sürekli olması ile 68

(8.23) I([f]) = f f = [f] L 1 olduğundan I süreklidir. (Burada f L 1 (R) nin yerine [f] yazılması doğrudur. Ancak yazılmasa da bu herkesin bildiği ve kullandığı bır gerçektir). (6) L 1 (R) nın dualinin bir elemani olarak I nın normu nedir? Yanıt 1-emin olmanız için kanıtlayabilirsiniz. Problem 3.2 I R bir aralık ((, a) ya da (a, ) olasılıkları da dahil) ise bir f : I C fonksiyonun Lebesgue integrallenebilir olmasını (8.24) f : I C, f(x) = fχ I (x) olarak tanımlanan fonksiyonun Lebesgue integrallebilir olması olarak tanımlayabiliriz. f nın integralini (8.25) f = f I olarak tanımlarız. (1) I üzerinde, bu anlamda tanımlanan integrallenebilir fonksiyonların vektör uzayı olduğunu gösteriniz. Bu tür fonksiyonların kümesini L 1 (I) ile gösterelim. (2) f, I üzerinde integrallenebilir ise f nin de integrallenebilir olduğunu gösteriniz. (3) f, I da integrallenebilir ve f = 0 ise h.h.y. f = 0, yani ölçümü sıfır olan bir E I için, her x I \ E iken f(x) = 0, olduğunu gösteriniz. (4) Daha önceki soruda tanımlanan anlamda h.h.y. sıfır fonksiyonlarının vektör uzayı olduğunu gösteriniz. Bu uzayı N (I) ile gösterelim. (5) I f nın L1 = L 1 (I)/N (I) de bir norm tanımladığını kanıtlayınız. (6) f L 1 (R) ise (8.26) g : I C, g = fχ I olarak tanımlanan fonksiyonun L 1 (R) de olduğunu ve dolayısıyla f nın I üzerinde integrallenebilir olduğunu kanıtlayınız. (7) Yukarıda tanımlanan I ya kısıtlama dönüşümü (8.27) L 1 (R) L 1 (I) örten ve sürekli doğrusal fonksiyonel tanımlar. (Bunların h.h.y. denklik bağıntısına göre integrallenebilir fonksiyonların bölüm uzaylarının var olduğunu not ediniz.) 69

Çözüm. (1) f ve g fonksiyonları I üzerinde integrallenebilir ve h = f +g ise h = f +g olduğu tanımdandır. Dolayısıyla L 1 (R) nın vektör uzayı olmasından f + g fonksiyonu I da integrallenebilirdir. Benzer biçimde eğer f integrallenebilir ise herhangi bir sabit c için h = cf olmak üzere h = cf fonksiyonu integrallenebilirdir. Böylece L 1 (I) bir vektör uzaydır. (2) Yine tanımdan h = f ise h =. f Buradan f nın I da integrallenebilir olmasından f L 1 (R) elde edilir. Bilgilerimizden de f L 1 (R). Böylece h = f ise h L 1 (R), dolayısıyla f L 1 (I) elde edilir. (3) f L 1 (I) ve I f = 0 ise R f = 0 dır ve buradan da ölçümü sıfır olan bir E R için R \ E kümesinde f = 0 elde edilir. Şimdi E I = E I E kümesinin ölçümü de sıfırdır (sıfır ölçümlü bir kümenin altkümesi olduğundan) ve f, E I kümesinin dışında sıfırdır. (4) f ve g lar sıfırımsı fonksiyonlar olsun. (ölçümü sıfır olan bir küme dışında sıfır değerli anlamında), bu kümelere sırasıyla E f I ve E g I diyelim. Yani E f ve E g lerin ölçümleri sıfır ve her a I E f ve b I E g içn f(a) = 0, g(b) = 0.) f + g fonksiyonu I \ (E f E g ) üzerinde sıfırdır. E f E g kümesinin ölçümü sıfır olduğundan f + g sıfırımsıdır. Aynı şey c ve d sabit olmak üzere cf +dg fonksiyonları için de doğrudur, dolayısıyla N (I) bir vektör uzaydır. (5) f L 1 (I), g N 1 (I) olmak üzere g nin sıfır olduğu yerde f + g f fonksiyonu sıfır olduğundan f + g f N (I) dır. Buradan aşağıdaki eşitlik elde edilir. (8.28) f + g = f f L 1 (I), g N (I). Buradan da I I (8.29) [f] I = fonksiyonu denklik sınıflarında aynı olduğundan L 1 (I) = L 1 (R)\N (I) üzerinde iyi tanımlı bir fonksiyondur. Buradan R üzerindeki aynı özelliklerinden dolayı bu fonksiyonun norm özellikleri sağladığı görülür. (6) f L 1 (R) ve g (8.26) daki gibi I ya kısıtlanış olarak tanımlansın. g L 1 (R) göstermek istiyoruz. R de, f n, f ye yakınsayan basamak fonksiyonların mutlak toplanabilir serisi ise mutlak yakınsaktır. Burada I, I nın sol uc noktasının eklenmesi (zaten orada değilse) ve sağ uc noktasının çıkartılmasıyla (eğer orada ise) elde edilen yarı-açık aralık olmak üzere I f 70

(8.30) g n = f n χ I dizisini ele alalım. Burada g n bir basamak fonksiyonudur (bu niye I ya gereksinimiz olduğunu açıklar).üstelik g n f n ve dolayısıyla g n mutlak toplanabilirdir ve I nın dışında g n ye yakınsar ve I içindeki her noktada mutlak yakınsaktır (bu durumda f n de ile aynı olduğundan ). Bu g nin integrallenebilir olduğunu gösterir ve f, g den en fazla iki noktada farklı olduğundan, integrallenebilirdir. Dolayısıyla tanım gereği f, I da integrallenebilirdir. (7) Öncelikle fonksiyon olduğunu kontrol etmeliyiz. f N (R) olduğundan (8.26) da verilen g kesinlikle N (I) dadır. I ya kısıtlama L 1 (R) den L 1 (I) ye bir doğrusal dönüşüm olduğundan (8.27) yi tanımlar-görüntü sadece f nin denklik sınıfına bağlıdır. Bu dönüşümün doğrusal olduğu açık olduğundan örten olduğunu göstermeliyiz. g L 1 (I) ise bu I nın dışında 0 olacak biçimde genişletilebilir ve bu genişletilmiş fonksiyon L 1 (R) nın bir elemanıdır ve bu fonksiyon sınıfının (8.27) altındaki izi [g] dir. (8) Problem 3.3 Bir öncekinin devamıdır. (1) I = [a, b) ve f L 1 (I) ise her a x < b için f nin I x = [x, b) ye kısıtlanışının L 1 (I x ) de olduğunu gösteriniz. (2) (8.31) F (x) = f : [a, b) C I x nın sürekli olduğunu gösteriniz. (3) x 1 cos( 1 ) fonksiyonunun (0, 1] de Lebesgue integrallenebilir olmadığını x kanıtlayınız (yukarıda gösterdiğin şeyi düşün). it Çözüm. (1) Az önceki sorudan elde edilir. f L 1 ([a, b)) ve f, f nin temsili ise f nın aralığın dışında sıfır olarak genişletilmesiyle elde edilen fonksiyon L 1 (R) nın içinde kalır. L 1 (R) nın elemanı olarak bu f seçimine bağlı değildir ve (8.27) L 1 ([x, b)) nın bir elemanı olarak [x, b) ye kısıtlanışı verir ve doğrusal dönüşümdür. (2) Bir önceki sorudaki tartışmayı kullanarak, eğer f n, f (f nin temsili) ve yakınsayan mutlak toplanabilir bir seri ise ki-yakınsama mutlak yakınsamadırher a x b için (8.32) f n = χ([a, x))f n, f n = χ([x, b))f n burada χ([a, b)), aralığın karakteristik fonksiyonudur ve bazen χ [a,b) ile gösterilir. Burada f n nın fχ([a, b)) ye ve f n nın f χ([a, b)) ye yakınsadığı görülür, yakınsama 71

mutlak yakınsamadır. Böylece (8.33) f = fχ([x, b)) = [x,b) n f n, [a,x) f = fχ([a, x)) = n f n. Şimdi basamak fonksiyonları için f n = f n+ f n olduğunu biliyoruz, dolayısıyla (8.34) f = f + f. [a,b) [a,x) [x,b) Böylece [a, b) da tanımlı her integrallenebilir f fonksiyon için (8.35) lim f = 0 x a olduğunu göstermek yeterlidir. Aşağıdaki genel eşitsizliğı kullanarak (8.36) f [a,x) [a,x) f n + f n n N n>n [a,x) ve basamak fonksiyonların mutlak toplanabilir dizisinin tanımından görülebilir. Son toplam, N nin yeterince büyük seçilmesiyle x den bağımsız olarak küçük yapılabilir. Diğer taraftan N yi sabit tutarak x a için, basamak fonksiyonların tanımından ilk integral sıfıra gider. Bu (8.36) yı kanıtlar ve böylece F nın sürekliliğini kanıtlanır. (3) (0, 1] aralığında x 1 cos( 1 ) Lebesgue integrallenebilir olsaydı (aralıkta x tanımlıdır), bu fonksiyon sıfırda tanımlanarak, örneğin 0 da 0 alınarak [0, 1) aralığında integrallenebilir olurdu. Aynı şey mutlak değeri içinde doğru olur ve Riemann integrali 1 (8.37) lim t 0 t [a,x) x cos( 1 x ) dx =. Bu limitlerin bir fonksiyonu olarak integrallerin sürekliliği ile çelişir. Problem 3.4 [Zor ama denenmeli] f L 1 (R) verilsin. (1) Her t R için (8.38) f t (x) = f(x t) : R C dönüşümülerinin L 1 (R) nın elemanları olduğunu gösteriniz. (2) (8.39) lim f t f = 0 t 0 72

olduğunu gösteriniz. Buna integrallenebilir fonksiyonlar için integralin sürekliliği denir. İpucu daha sonra verilecektir! (3) Her f L 1 (R) için (8.40) R L 1 (R), t [f t ] (bu bir eğridir ) fonksiyonunun sürekli olduğunu gösteriniz. Çözüm. (1) f n, f ye mutlak yakınsayan basamak fonksiyonların mutlak toplanabilir serisi ise -yakınsama gerçekleştiği yerlerde mutlak yakınsamadır. f n (. t) her t R için f(. t) ye yakınsar. Böylece her f(x t) Lebesgue integrallenebilir, yani L 1 (R) nın elemanıdır. (2) f n, f ye yukarıda olduğu gibi yakınsayan bir seri ise (8.41) f f n n olduğunu biliyoruz. Ilk terimleri bir N sayısına kadar toplayabilir ve geriye kalanları yeniden toplarsak, buradan her N için, (8.42) f + f n n N n>n elde edilir. Bunu f n (. t) f n (.) ye uygulayarak (8.43) f t f f n (. t) f n (.) + f n (. t) f n (.) n N n>n bulunur. Burada ikinci toplam 2 n>n fn ile sınırlıdır. Verilen δ > 0 için, mutlak yakınsamadan dolayı, bu toplamı δ ile sınırlı olabilecek yeterince büyük 2 N seçebiliriz. Dolayısıyla problem t yeterince küçük ise (8.44) f n (. t) f n (.) δ 2 n N eşitsizliğini kanıtlamaya indirgenir. Üstelik bu basamak fonksiyonlarının sonlu toplamıdır. Dolayısıyla her bir bileşke için, yani bir sabit c için, 2 c t ile sınırlı bir [a, b) aralığındaki karakteristik fonksiyonun c katı için aşağıdakini göstermek yeterlidir. t 0 için (8.45) g(. t) g(.) 0, 73

(3) f t eğrisi için ki, bu eğri (8.46) R L 1 (R), t f t funksiyonudur. f t+s = (f t ) s dir ve yukarıdaki tartışmayı uygulayabilir ve her s için (8.47) lim f t f s = 0 lim [f t ] [f s ] t s t s L 1 = 0 ifadesini göstermek için uygulayabiliriz. Bu (8.46) daki fonksiyonun sürekli olduğunu kanıtlar. Problem 3.5 Son alıştırmalarda bir kompakt aralık üzerinde tanımlı bir fonksiyonun aralık dışında sıfır değeri alacak biçimde genişletilmesiyle elde edilen fonksiyonun Lebesgue integrallenebilir olduğu gösterilmişti. Bunu ve basamak fonksiyonların L 1 (R) da yoğun olduğunu kullanarak R da tanımlı ve bir kompakt kümenin dışında sıfır olan sürekli fonksiyonların vektör uzayınin L 1 (R) de yoğun olduğunu gösteriniz. Çözüm. Basamak fonksiyonları (aslında basamak fonksiyonların denklik sınıfları) L 1 (R) da yoğun olduğundan, her basamak fonksiyonun, L 1 e göre, bir kompakt küme dışında sıfır değeri alan sürekli fonksiyonların limiti olduğunu göstermek yeterlidir. Dolayısıyla bir [a, b) aralığının karakteristik fonksiyonu için kanıtı vermek yeterlidir ve sonra sabitlerle çarpma ve toplama yapabiliriz. g n dizisi (8.48) g n = n(x a + 1 n )χ [a 1 n,a] + n(b + 1 n x)χ [b,a+ 1 n ] olarak tanımlansın. oldukları açıktır. (8.49) g n lerin sürekli açık ve bir kompakt küme dışında sıfır g n χ([a, b)) = 1 a 1 n g n + b+ 1 n b g n 2 n olduğundan L 1 (R) de [g n ] [χ([a, b))] elde edilir. Bu kompakt dayanaklı sürekli fonksiyonların L 1 (R) da yoğun olduğunu kanıtlar. Problem 3.6 g : R C fonksiyonu sürekli, sınırlı ve f L 1 (R) ise gf L (R) ve (8.50) gf sup g R f olduğunu gösteriniz. 74

(2) G C([0, 1] [0, 1]) sürekli bir fonksiyon olsun. C(K) ile bir kompakt metrik uzayı üzerinde tanımlı sürekli fonksiyonları gösteriyoruz.) Önceki tartışmalarda L 1 ([0, 1]) i tanımladık. Birinci kısmı kullanarak f L 1 ([0, 1]) ise her x [0, 1] için (8.51) F (x) = [0,1] G(x,.)f(.) C nın iyi tanımlı olduğunu gösteriniz.burada (.) integralin alındığı değişkeni göstermektedir. (3) f L 1 ([0, 1]) ise F nın [0, 1] de sürekli fonksiyon olduğunu gösteriniz. (4) L 1 ([0, 1]) C([0, 1]), f F nın sürekli fonksiyonların Banach uzayına, [0, 1] deki supremum normuna göre, sınırlı (yani sürekli) doğrusal dönüşüm olduğunu kanıtlayınız. Çözüm. (1) Öncelikle [ 1, 1] dışında f = 0 olduğunu varsayalım. Alıştırmalardaki sonuçlardan birini uygulayarak her R için [0, 1) de g n g düzgün yakınsayacak biçimde basamak fonksiyonların bir g n dizisi vardır. Bir altdiziye geçerek sup [ 1,1] g n (x) g n 1 (x) < 2 n olcak biçimde ayarlayabiliriz. f n, f ye h.h.y. yakınsayan basamak fonksiyonların murlak toplanabilir bir dizisi ise yukarıda tartışıldığı gibi f n i f n χ([ 1, 1]) ile değiştirebilir ve hala aynı sonucu elde ederiz. Böylece g n lerin düzgün yakınsamasından (8.53) n g n (x) f k (x) g(x)f(x) R de h.h k=1 Dolayısıyla h 1 = g 1 f 1, h n (x) = g n (x) n k=1 f k (x) g n 1 (x) n 1 k=1 f k(x) olarak tanımlarız. Basamak fonksiyonlarının bu serisi gf(x) e hemen heryerde yakınsar ve (8.54) h n A f n (x) + 2 n f k (x), k<n n h n A n f n + 2 n f n < olduğundan, mutlak toplanabilirdir. Burada A, g n için bir sınırdır ve n den bağımsızdır.bu [0, 1) dışında, f = 0 varsayımı altında, gf L 1 (R) olduğunu gösterir ve (8.55) gf sup g f 75

elde edilir. Bu tartışmayı p Z olmak üzere f nin [p, p+1) aralığına kısıtlanışı olan f p fonksiyonuna uygulayabiliriz. gf, mutlak toplanabilir gf p serisinin h.h.y. limitidir. Mutlak toplanabilirlik (8.55) den elde edilir. (8.56) gf p sup g p p [p,p+1) f <. Böylece gf L 1 (R) ve (8.57) gf sup g f. elde edilir. (2) f L 1 ([0, 1]) ve temsili f ise G(x,.)f (.) L 1 ([0, 1]) dolayısıyla (8.58) F (x) = [0,1] G(x,.)f(.) C iyi tanımlıdır-f nın seçiminden bağımsız olduğundan, f bir sıfırımsı fonksiyonuyla değiştirilebilir. (3) S = [0, 1] [0, 1] kompakt metrik uzayınında tanımlı sürekli bir fonksiyon düzgün sürekli olduğundan, verilen δ > 0 için aşağıdaki özellikte bir ɛ > 0 vardır: (8.59) x x < ɛ sup G(x, y) G(x, y) < δ. y [0,1] Böylece F C([0, 1]), [0, 1] aralığında süreklidir. Üstelik f F dönüşümü doğrusaldır ve (8.61) sup F sup G f, [0,1] S [0,1] bu I : L 1 ([0, 1]) C([0, 1]), F (f)(x) = G(x,.)f(.) doğrusal dönüşümünün sürekli ya da sınırlı olması için yeterli ve I(f) sup sup G f L 1 dır. 76