Planlama ve SÇD nin birleştirilmesi

Technical Assistance for Implementation of the By-Law on Strategic Environmental Assessment EuropeAid/133447/D/SER/TR Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği'nin Uygulanması Teknik Yardım Projesi Planlama ve SÇD nin birleştirilmesi Sunan: Pier Roberto Remitti, Proje Takım Lideri SÇD Eğiticilerin Eğitimi Madrid, 18.09.2014

Plan/program yapma SÇD de karşılığı olan aşama/görevler Makamlara danışma, bilgi için halka erişim ve SÇD içinde halkın katılımı 0. SÇD nin gerekli olup olmadığını belirleme (Eleme) 1. Plan/Programın kapsamının belirlenmesi 1. Değerlendirme kapsamının belirlenmesi (Kapsamlaştırma Raporu) 2. İçerik ve mevcut durum analizi 3. Plan/Programın dokümantasyonu/hazırlığı 2. Çevre Raporu nun hazırlanması o İçerik ve mevcut durum analizi o Alternatiflerin gelişimi ve karşılaştırılması o Çevresel etkilerin izlenmesi için önlemleri belirlemek 4. Karar verme 3. Plan ya da program hakkında resmi bir karar verme aşamasını dikkate alarak yetkililer ve halktan çevre raporu ve yorumlarının alınması İlgili makamları ve halkı bilgilendirme Taslak Kapsamlaştırma Raporu hakkında danışma: o Halk ve paydaşlar o İlgili makamlar Taslak Çevre Raporu hakkında danışma: o Halk ve paydaşlar o İlgili makamlar Çevre ve sağlık makamları ve halkın da dahil olduğu ilgili makamları bilgilendirmek 5. Planın Uygulanması ve İzlenmesi 4. Çevresel izleme İzleme sonuçlarını halk ve makamlarca elde edilebilir kılmak

Karar vermenin karmaşıklığı plan ve programların gelişimini zorlaştırmaktan ziyade pratikte yardımı olan (yasal zorunlulukların ötesinde ) etkili araçların kullanımını gerektirir. SÇD nin plan ve program gelişimine entegrasyonu aşağıdaki şartlar dahilinde etkili ve verimli kabul edilecektir: 1. Plan ve programların gelişimindeki çevresel konuların etkili değerlendirmesini sağlamak. Plan veya program yapmaya çevresel konuların entegrasyonunu kolaylaştımak için SÇD nin kapasitesi çoğunlukla, nihai ya da ayrı değerlendirmeler yerine, plan ya da program yapmanın ilgili aşamalarında erken ve operatif girdi sağlama kapasitesine dayanır.

2. Çatışan görüş ve çıkarların belirlenmesine yardım etmek ve böylelikle karar verme güvenilirliğini arttırmak. Bu, rasyonel tartışma ve problem çözmeyi kolaylaştırmanın yanısıra, paydaşlar arasında güven inşa eden bir eğilim gösterir. 3. Plan ya da program yapma süreci boyunca dikkatli SÇD organizasyonu sayesinde plan ya da program yapmayı gereksiz yere uzatmayın. 4. Aşırı yüksek bir maliyeti yoktur. Eğer SÇD, plan ya da program yapmayla bağlantılı şekilde yürütülür ve plan- ya da program- yapma sürecinde zaten ortaya çıkmış olması muhtemel verilerin toplanması, analiz edilmesi ve danışılması üzerine kurulursa, ek maliyetler sınırlandırılabilir.

SÇD yi program ile entegre etmeye başlamak için en iyi an ne zaman? Her plan ve program yapma süreci farklıdır bu süreçlerden bazıları açıkça tanımlanmış prosedürler temelinde işlerler (örneğin; mekansal planlama, nehir havzası yönetimi, kıyı bölgesi yönetimi), ama diğer plan ve programyapma süreçleri (örneğin; atık yönetimi, enerji planlama) az yapılandırılmış yaklaşımlar temelinde işleyebilir. SÇD nin plan ve program yapma süreçlerine girmesinde optimal noktalar etkili bir şekilde oluşturulamaz.

Nihai ve plan ya da program yapmadan ayrılan SÇD: genel yaklaşım Plan ya da program yapma Plan/Programın kapsamının belirlenmesi İçerik ve mevcut durum analizi Alternatiflerin gelişimi ve karşılaştırması Dokümantasyon Karar verme SÇDD Protokol kapsamında SÇD nin gerekli olup olmadığını belirleme Çevre raporu kapsamının belirlenmesi (ve böylece değerlendirmenin) Çevre raporu Bazen SÇD nihai değ. ve plan ya da program yapmadan ayrılmış olabilir; bu durum; eğer SÇD, plan veya programın taslak formülasyonunun hemen ardından başlarsa oluşacaktır. Örnek: Ankara Bölgesel Kalkınma Planı Uygulamanın Genel İzlemesi Uygulamanın çevresel izlemesi Not: Halkın katılımı, makamlarla görüşme ve sınır ötesi görüşmeler bu sadeleştirilmiş grafiğe dahil değildir.

Plan ya da program yapmaya kısmen entegre edilmiş SÇD: genel yaklaşım Plan ya da program yapma Uygun bir şekilde makamlarla ortak müzakereler ve halkın katılımı Çevre raporu Plan ya da programa kısmen entegre edilmiş SÇD plan veya programın gelişimine paralel bir şekilde işler. SÇD takımı ve plan ya da program yapma takımı, plan ya da program yapmanın süresi dolmuş SÇD hesaplarını sağlamak için yakın bağları sürdürürken, ayrı ayrı çalışırlar.

Şekil A2.6: Plan ya da program yapmaya tamamen entegre edilmiş SÇD: genel yaklaşım Plan ya da programı geliştiren uzmanlar İlgili çevre ve sağlık makamları ve ilgili halk Çevre raporu hazırlayan uzmanlar Bilgi ve genel görüşmeye halkın erişimi Plan ya da programa tamamen entegre edilmiş SÇD, SÇD uzmanları ve plan- ya da program yapma uzmanları bir takımın parçası olarak çalışabilirler, kavramına dayanmaktadır. Plan ya da program yapma ve SÇD ye bu yaklaşım; genellikle, aynı bilgiyi aynı anda alan, bilgi ve ilgilerini paylaşan, anahtar seçenekler geliştiren ve analiz eden ve böylece ortaklaşa taslak plan veya programı hazırlayan, tüm ilgili taraflar arasında serbest bilgi akışını sağlayan ortak çalışma grupları aracılığıyla yürütülmektedir.

1.Tek fırsat modeli Planlama süreci SÇD süreci Planlama süreci 2.Paralel model SÇD süreci Çok geç tek ölçü hepsine uyar 3.Entegre edilmiş model Planlama süreci + SÇD süreci kim ne yapar? 4.Karar odaklı model Planlama süreci SÇD yapısal faaliyet çerçevesi İşe özel SÇD ve karar süreçlerini bağlama modelleri

Farklı yaklaşım/zihniyet sebebiyle potansiyel çatışmalar (gösterişli projelere odaklanmış plancılar, SÇD takımı küçük ölçekli çevre konularında bazen çok rahat durmuyor), Ayrı ama iyi bağlanmış bir koordinasyona sahip olmak tamamen ayrı ya da tamamen entegre edilmiş koordinasyondan daha iyi olabilir, çünkü SÇD ve planlama sürecinin birbirine bağlı olma hali genel başarı için çok önemlidir. Tamamen ayrı koordinasyon bu tür bağlantıları daha zor hale getirebilir. Tam entegrasyon, her bir diğeri ile baskın ilişkisi olan SÇD yapmayı ya da planlamayı riske atabilir. Aynısı, raporlama ve takımlara da olur. İşlev ve sorumlulukları ayırmak önemlidir, bu ayrım teknik ve mali kaynakların geçerliliğince sağlanmalıdır. Ama SÇD ve politika-yapma/planlama süreçlerinin, kanıt toplama, bilgi, paydaşların sözleşmesi ve halkın katılımı gibi bazı aktiviteleri paylaşması çok önemlidir.

KARAR VERME Plan ya da programı kabul etme kararı, Çevre Raporu nu ve her ikisi de yerel ve herhangi bir partiden etkilenmemiş ilgili halk ve makamlar tarafından ifade edilen görüşleri dikkate almalıdır. Karar mercii, bu bilginin nasıl dikkate alındığını ve neden plan ya da programın makul alternatiflerin ışığında kabul edildiğini özetleyen bir demeç vermelidir. Kabul edilen plan ya da program, karar ve gerekçesi halka açık yapılmalıdır.

Planlama/SÇD entegrasyonu üzerine en iyi uygulama : Birleşik Krallık Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi Bir Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi, bir Yerel Planın hazırlığı aşamasında yerine getirilmesi gereken sistematik bir süreçtir. Rolü, yeni geliştirilen planın kapsamının değerlendirilmesi yoluyla sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmektir, makul alternatiflere karşı değerlendirildiğinde ilgili çevresel, ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmaya yardım edecektir. Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi (SD), AB Direktifi 2001/42/EC nin gerekliliklerini uygulayan Planlar ve Programlar Yasası Çevre Değerlendirmesi 2004 gerekliliklerini kapsar. SD, potansiyel çevre etkilerine sosyal ve ekonomik sorunların yanısıra tam olarak dikkat verilmesini sağlar.

1. POLİTİKA İÇERİĞİNİ GÖZDEN GEÇİRME 2. SD için SÜRDÜRÜLEBİLİ RLİK HEDEFLERİ tanımı 3. LSDS HEDEFLERİ DEĞERLENDİRM ESİ LSDS nin SD ye olası ilgisinin politikaları, planları ve programlarının incelenmesi (Uluslararası, AB, Bölgesel ve Yerel Düzey) İncelenmiş planlardan ilişkili anahtar hedefleri/amaçları çıkartma SD alıştırmalarına incelenmiş planlardan çıkarımların/anahtar mesajların tanımı LSDS SWOT ve BASELINE alıştırmaları tarafından sağlanan LSDS anahtar sorunların tanımı LSDS hedefleri için ölçüt olarak kullanılacak SA (sürdürülebilirlik hedeflerinin) tanımı (uluslar arası anahtar hedeflere ve yerel anahtar sorunlara sahip olan) temel girdi olarak) İlişkili göstergelerin tanımı ve ölçümü AB/ulusal/diğer şehirlerin durumuyla karşılaştırma ve eğilimlerin değerlendirilmesi SD hedeflerini (2.aşamadan alınan) LSDS hedefleriyle (LSDS den alınan) karşılaştırma LSDS hedeflerine karşı SD hedefleri tarafından belirlenen potansiyel önemli etkileri belirleme Her önemli etkiyi AB Direktifi/Sırbistan Hukuk kriterleri gereğince tanımlama eğer mümkünse, etkileri ölçmek Her etki için azaltmaları, seçenekleri ve izleme prosedürlerini tanımlama

SÇD ve ÇED ilişkisi SÇD ve ÇED i sadece, SÇD politikalar, plan ve programlara ve ÇED projelere uygulandığı için ayrı tutmak artık yeterli olmaz. Farklılıklar, her halükarda ayrım yapmayan uygulama kapsamının fazlasıyla dışındadır. Birçok SÇD uygulanmış büyük proje örnekleri kadar, bir çok ÇED uygulanmış plan ve program örnekleri bulunmaktadır (buna rağmen bir çoğu bazen SÇD olarak adlandırılabilir) SÇD aşağıdakilerle ilgilenirken ÇED i öngörür (ve bazen sınırlar ve uzak durur) : - bireysel bir proje nasıl geliştirilmelidir i tariflemeden önce - neden, nerede ve ne şekilde bir gelişme?

Tablo 3 SÇD ve ÇED arasındaki belli başlı farklılıklar SÇD Perspektif stratejik ve uzun dönemlidir ÇED Perspektif kısa ve orta vadede yürütmektir. Süreç döngüsel ve devamlıdır Süreç ayrıktır, somut müdahale tekliflerince motive edilir Amaç cazip bir gelecek kurmaya yardım etmektir, geleceği bilmek için bir girişim değildir Kastedilenin tanımı muğlaktır, büyük oranda belirsizlik vardır ve veriler her zaman oldukça yetersizdir SÇD takibi politikaların, planların, programların ve projelerin hazırlığı ve gelişimi yoluyla icra edilir Amaç geleceğin ne olacağını bilmektir, geçmiş olayların öngörülerine dayanan potansiyel etki tahminleri Ne yapılacağının kastının tanımı kısmen kesindir ve veriler makul derecede mevcuttur ya da saha çalışması sayesinde toplanabilir ÇED takibi projenin veya detaylı planların yapımıyla ve uygulanması yoluyla icra edilir Strateji, plan ve programlarda kurulan eylemler uygulanmadığında hiçbir zaman pratiğe dökülmeyebilir. Geçerlilikleri bir kere garanti edildikten sonra ÇED gereksinimi olan projelere uygulanmaktadır

Technical Assistance for Implementation of the By-Law on Strategic Environmental Assessment EuropeAid/133447/D/SER/TR Stratejik Çevre Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin Uygulanması için Teknik Yardım İlginiz için teşekkürler!!!! Pier Roberto Remitti Takım Lideri premitti@eptisa.com Kader Sok 25/3 G.O.P. 06700 Ankara / Turkey Tel.: +90 312 439 938 62