Yer Kotrol Noktası Sayı ve Dağılımıa Göre Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltme Doğruluğuu Araştırılması Yer Kotrol Noktası Sayı ve Dağılımıa Göre Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltme Doğruluğuu Araştırılması (Ivestigatig the Accuracy of RASAT Satellite Imagery Geometric Correctio Accordig to the Number ad Distributio of Groud Cotrol Poits) Mustafa ERDOĞAN, Alta YILMAZ, Oktay EKER Harita Geel Komutalığı, Akara mustafa.erdoga@hgk.msb.gov.tr ÖZET Uydu görütülerii yöeltmede algılayıcı modeli, görütü (2B görütü düzlemi) ile obje uzayı (3B obje uzayı) arasıdaki geometrik ilişkiyi taımlar. Görütülemede yaygı olarak kullaıla 2 algılayıcı modeli vardır: Fiziksel algılayıcı model ve geelleştirilmiş algılayıcı model. Fiziksel model, algılayıcıı koum ve döüklük bilgileride yararlaarak kurula koliarite (eş doğrusallık) eşitliklerii kullaarak çalışır. Geelleştirilmiş algılayıcı modelde ise algılayıcı koum ve döüklük bilgileri kullaılmaz. Bu çalışmada, daha yüksek doğruluklar sağlaya fiziksel model kullaılarak görütüleri geometrik düzeltmesi yapılmış ve elde edile doğruluklar araştırılmıştır. Daha öceki araştırmalarda RASAT görütüleri ortorektifiye edilerek doğruluğu araştırılmış, X ve Y yöüde yaklaşık ±9 metre civarıda doğruluklara ulaşılmıştır. Yapıla çalışmalarda uydu görütüsü parçalara ayrılarak ve geometrik düzeltmelerde kullaıla poliom dereceleri değiştirilerek elde edilecek doğruluklar araştırılmıştır. Bu yaklaşımlar geometrik düzeltmede ihtiyaç duyula yer kotrol okta sayısıı (YKN) da değiştirmektedir. Bu çalışmada YKN sayısıa bağlı olarak elde edilebilecek doğruluklar irdelemiştir. Yapıla çalışma, YKN sayısıdaki artışı belli bir seviyede sora doğruluklarda belirgi artış sağlamadığıı göstermiştir. Aahtar Kelimeler: RASAT, Uydu Görütüleri, Ortorektifikasyo, Geometrik Doğruluk ABSTRACT Sesor model for the orietatio of satellite imagery defies the geometric relatio betwee the image (2D image plae) ad object space (3D image space). There are 2 sesor models commoly used: Physical sesor model ad geeric sesor model. Physical model uses colliearity equatios by the help of positio ad rotatio of sesor. Positio ad rotatio iformatio of sesor are ot used i geeric sesor model. I this study, the image is corrected by usig physical model which achieves higher accuracy ad the accuracy is ivestigated. I recet studies, RASAT imagery is orthorectified ad accuracies are ivestigated. A accuracy of approximately ±9 meter is achieved i both X ad Y directios. I these studies, accuracies are ivestigated by orthorectifyig imagery i small pieces ad by chagig the polyomial coefficiets used for geometric correctio. These approaches chage the required umber of groud cotrol poit (GCP) for the geometric correctio. I this study, accuracies accordig to the umber of GCPs are ivestigated. Results show that icrease i the umber of GCPs after a certai degree does t affect the accuracy oticeably. Key Words: RASAT, Satellite Imagery, Orthorectificatio, Geometric Accuracy 1. GİRİŞ Bilgi çağı olarak adladırıla güümüzde, bilişim tekolojisideki gelişmeler, ekoomik, kültürel ve toplumsal yapıları deride etkilemekte, ticaret, eğitim ve yöetim biçimlerii farklı boyutlara taşımaktadır. Gelişmeler birey, toplum ve yöetim yapılarıı değiştirmekte ve örgütleri güümüzü rekabet ortamıda, yei tekolojileri ve yötemleri üretim sürecie uygulamaya zorlamaktadır. Avrupa Birliği ile bütüleşme sürecide, kurum ve kuruluşları ulusal ve uluslar arası alada rekabet edebilmesi de, sürekli değişim ve gelişme ile olası görülmektedir. Gelişmeler emek yoğuda tekoloji yoğu yöüde olmakta, harita üretim süreci de bua paralel olarak, arazi çalışmaları ile zama ve maliyet gerektire diğer aşamaları azaltma ve/veya ortada kaldırmaya yöelik olarak değişmektedir (Erdoğa ve Akdeiz, 2004). RASAT Araştırma Uydusu, Türkiye i ve TÜBİTAK Uzay Tekolojileri Araştırma Estitüsü ü (TÜBİTAK UZAY) BİLSAT uydusuda sora sahip olduğu ikici uzakta algılama uydusudur. RASAT, 17 Ağustos 2011 tarihide Rusya da uzaya göderilmiştir. TÜBİTAK UZAY tarafıda Devlet Plalama Teşkilatı ı (DPT) desteğiyle tasarlaıp üretile uzakta algılama uydusu RASAT ı düyaı dört bir tarafıda çektiği ilk görütüler, 18 Ekim 2011 tarihide Estitüü Ortadoğu Tekik Üiversitesi (ODTÜ) yerleşkeside kurulu biasıdaki yer istasyouda başarıyla idirilmeye başlamıştır. Uydu ile iletişim kurmak içi Akara daki aa yer istasyoua ek olarak, Norveç i kuzeyideki Adoya daki geçici yer 1
M.ERDOĞAN vd. istasyou kullaılmaktadır. Kutupsal yörügeye sahip ola RASAT, Akara daki aa yer istasyouu kapsama alaıda güde 4 defa geçerke, kutup dairesie yakılığıda dolayı Adoya daki istasyou kapsama alaıda güde 11 defa geçmektedir. Uyduu tekik bilgileri Tablo 1 de verilmiştir. (RASAT, 2013) Tablo 1. RASAT Uydusu Tekik Özellikleri (RASAT, 2013) Ağırlık 93 kg 700 km de dairesel, güeşe Yörüge eşzamalı Yörüge süresi 98.8 dakika Ekvator geçişi 10:30 yerel zamaı Yersel Pakromatik: 7.5 m çözüürlük Spektral çözüürlük (μm) Radyometrik çözüürlük Zamasal çözüürlük Şerit geişliği Çok batlı: 15 m 0.42 0.73 (Pakromatik) 1. Bat: 0.42 0.55 (Mavi) 2. Bat: 0.55 0.58 (Yeşil) 3. Bat: 0.58 0.73 (Kırmızı) 8 bit 4 gü 30 km RASAT ta elde edile uydu görütülerii, şehir ve bölge plalama, ormacılık, tarım, afet yöetimi ve bezeri amaçlarla da kullaılması plalamaktadır. RASAT uydusuu sistem mühedisliği ve sistem tasarımı Türkiye de, yurt dışıda alımış herhagi bir daışmalık olmada ve mühedislik desteği alımada, TÜBİTAK UZAY da görevli Türk mühedisler ve tekisyeler tarafıda yapılmış ve tüm testler Türkiye de gerçekleştirilmiştir. Görev ömrüü 3 yıl olması plalaa RASAT, Türkiye i buda soraki tüm uzay projeleri içi bir mihek taşı olarak Türkiye de yei bir döemi başlatmıştır. RASAT, gelecek esil askeri ve bilimsel amaçlı Türk uydu görevleri içi, alt sistemleri uzayda deemeside bir test ve doğrulama aracı olarak katkı sağlayacaktır (RASAT, 2013). Literatürde ülkemizi uzakta algılama uydu çalışmalarıda ikicisi ola RASAT uydu sistemii geometrik düzeltmesi ve elde edilecek doğruluklar kousuda RASAT ı yei bir uydu olması ve heüz yaygı olarak kullaılmaması gibi sebeplerle fazla çalışma bulumamaktadır. Bu çalışmada RASAT uydu görütülerii farklı sayı ve dağılımda yer kotrol oktaları (YKN) ile geometrik düzeltmesi ve elde edile souçlar suulacaktır. 2. BOZULMALARIN GEOMETRİK MODELLENMESİ Uydu görütülerii yöeltmede algılayıcı modeli, görütü ile obje uzayı arasıdaki geometrik ilişkiyi taımlar. Bu model, 2B görütü düzlemi ile 3B obje uzayı arasıdaki ilişkiyi taımlar. Görütülemede yaygı olarak kullaıla 2 algılayıcı modeli vardır: Fiziksel algılayıcı model ve geelleştirilmiş algılayıcı model. Fiziksel model, algılayıcıı koum ve döüklük bilgileride yararla kurula koliarite (eş doğrusallık) eşitliklerii kullaarak çalışır. Geelleştirilmiş algılayıcı modelde ise algılayıcı koum ve döüklük bilgileri kullaılmaz. Buu yerie ISO 19130 Coğrafi Bilgi Koumlama içi Algılayıcı Modelleri de taımlaa ve algılayıcı yerie geçe üç farklı model kullaılmaktadır: (1) Basit Poliom Uydurma (simple polyomial fittig), (2) Rasyoel Foksiyo Modeli (Ratioal Fuctio Model - RFM) ve (3) Evresel Gerçek Zamalı Model (uiversal real-time model - USM). Bu modeller görütülemei gerçek fiziksel durumuu yasıtmaya, ou yaklaşık olarak ifade ede jeerik modellerdir. RASAT uydu sistemide RFM modellemeyi sağlaya katsayılar alıarak geometrik düzeltme yapılabilmekte (Hu vd., 2004) ve çeşitli uydu görütüleride az sayıda YKN kullaılarak piksel altı seviyelerde yatay doğruluklar elde edilebilmektedir (Yilmaz vd., 2008). Acak bu çalışmada daha yüksek doğruluklar sağlaya fiziksel model kullaılarak görütüleri geometrik düzeltmesi ve doğruluk araştırması yapılmıştır. Görütü işleme yazılımlarıa uydu/algılayıcı bilgilerii vermek istemeye görütü satıcıları ve kamu kurumları RFM yaklaşımıı temel kullaıcılarıdır. Bu yötemde görütü sağlayıcıları görütüleri 3B rasyoel foksiyolarıı (RF) tüm parametreleri ile birlikte vermektedir. Souçta kullaıcı, sayısal yükseklik modeli (SYM) ile ortogörütüler üretmek içi YKN olmaksızı görütüleri RF ile doğruda yöeltebilmekte veya RF parametrelerii YKN ları ile iyileştirebilmektedir. Bu yaklaşım başlagıçta yüksek çözüürlüklü görütü sağlaya iki firma tarafıda uygulamıştır. Bular 3 ücü derecede RF parametreleri kullaa, IKONOS Geo görütülerii sağlaya Space Imagig (Grodecki, 2001) ve Quickbird-2 görütülerii sağlaya MacDoald, Dettwiler ve Ortakları (MDA) (Hargreaves ve Robertso, 2001) firmalarıdır. RF leri uyguladıkta sora belli miktarlarda hatalar devam ettiğide souçları hassas YKN ları ile (e az bir) (Fraser vd., 2001) tekrar düzeltilmesi gerekir veya orijial RF 2
Yer Kotrol Noktası Sayı ve Dağılımıa Göre Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltme Doğruluğuu Araştırılması parametreleri daha hassas YKN ları gerektire doğrusal eşitliklerle iyileştirilir (Lee vd., 2002). Geometrik düzeltme işlemleride kullaıla 2B/3B fiziksel foksiyolar ise algılayıcıya, platforma ve görütü alım geometrisie bağlı olarak değişiklik gösterir: Alık alım sistemleri, öreği fotogrametrik kameralar, metrik kamera veya büyük formatlı kameralar. Döe veya salıa tarama ayaları, öreği Ladsat-MSS, TM veya ETM+. Süpürme (Push-broom) tekiğiyle çalışa tarayıcılar, öreği SPOT_HRV, IRS-1C/D, IKONOS veya Quickbird. SAR algılayıcıları, öreği JERS, ERS- 1/2, RADARSAT-1/2 veya ENVISAT. Her algılayıcıı kedie özgü özellikleri olmasıa rağme, bozulmaları düzeltmek içi 2B/3B fiziksel modelleri gelişimi içi geelleştirmeler çıkarılabilir. Fiziksel model, matematik olarak platform (koum, hız, eğiklik ve döüklük), algılayıcı (görütüleme açısı, paoramik etki), düya (elipsoit ve 3B içi rölyef) ve kartografik projeksiyo bozulmalarıı modellemelidir. 3B fiziksel modeli elde etmek içi kullaıla matematiksel foksiyolar geelde iyi bilie koliearite (eş doğrusallık) eşitliklerii kullamaktadır. Fiziksel model, algılayıcı ve görütüleme düzeeğii fiziksel özelliklerii modellemelerdeki gücü edeiyle, geelde fotogrametrik uygulamalarda tercih edile geometrik modeldir. Bu çalışmada da gerçek fiziksel model ile geometrik düzeltme yapılmıştır. Şekil 1. Çalışmada kullaıla RASAT uydu görütüsü. 4. RASAT UYDU GÖRÜNTÜLERİNİN GEOMETRİK DÜZELTMESİ Geometrik düzeltme amacıyla LPS (Leica Photogrammetry Suite) yazılımı kullaılmıştır. Yazılımda RASAT uydu modelii taımlamamış olması edeiyle uydu modeli olarak modeli elle taımlaabildiği geeric pushbroom modeli seçilmiştir. Daha sora RASAT PAN adıda bir algılayıcı ve RASAT algılayıcısıa ait odak uzaklığı, piksel boyutu gibi parametreler taımlamıştır (Şekil 2). Bu model ile tarayıcı sistemle çalışa algılayıcılarla elde edile görütüleri dış yöeltme elemaları poliomlar ile hesaplaabilmektedir. Diğer bir deyişle, koum (X, Y, Z) ve döüklükleri (kapa, fi, omega) kaçıcı derece bir poliom ile hesaplaacağı taımlaabilmektedir. Poliom katsayıları arttırıldıkça hesaplaacak bilimeye sayısı ve bu bilimeyeleri çözmek içi ihtiyaç duyula YKN miktarı artmaktadır. 3. ÇALIŞMA BÖLGESİ Çalışmada İzmir i kuzeyie doğru uzaa 120 x 30 kilometrelik bir şerit RASAT uydu görütüsü kullaılmıştır. RASAT uydu görütüleri TUBİTAK UZAY tarafıda ücretsiz olarak sağlamıştır. Görütüü kapsadığı bölge yerleşim yeri, orma ve tarım arazileri gibi değişik arazi örtüsüü içermekte ve 0 ile 1497 metre arasıda değişe yüksekliklere sahip düz ve dağlık alalarda oluşmaktadır. Bölgede bulua çok sayıdaki yerleşim yerleri ve yol ağı yer kotrol oktası seçimii kolaylaştıracak yapıdadır. Tüm bu özellikleri edeiyle bölge geometrik düzeltme doğruluğu testi içi idealdir. Kullaıla uydu görütüsü Şekil 1 de görülmektedir. Şekil 2. RASAT uydu modeli taımlama ekraı Çalışmada kullaıla uydu görütüsü X yöüde 30 km, Y yöüde 120 km uzuluğudadır. RASAT sistemide isteildiği şekilde uydu yörüge bilgileri elde edilememektedir. Bu da uzu şeritler halide geometrik düzeltmede özellikle Y yöüde doğruluğu düşürmektedir. Erdoğa vd. (2013-1) tarafıda yapıla çalışmada bu etkiyi azaltabilmek içi uzu şerit halideki görütü 30x45 kilometrelik bidirmeli 3 parçaya bölüerek 3
M.ERDOĞAN vd. blok halide degelemiş ve Y yöüdeki doğruluklarda artış sağlamıştır. Erdoğa vd. (2013-2) tarafıda yapıla diğer bir çalışmada ise Y yöüde doğruluk artışıı model poliom katsayıları değiştirilerek artırılması hedeflemiş, e uygu poliom katsayılarıı kapada 0 ıcı derece poliom, fide 1 ici derece poliom, X, Z ve omega da 2 ci derece poliom, Y de 3 ücü derece poliom olduğu tespit edilmiştir. Her iki çalışmada da geometrik düzeltmede 30 adet YKN kullaılmış ve YKN sayısı sabit tutulmuştur. Bu çalışmada Erdoğa vd. (2013-2) tarafıda belirlee e uygu poliom katsayıları kullaılarak ve YKN sayısı ve dağılımı değiştirilerek elde edile doğruluklar araştırılmıştır. Çalışma kapsamıda görütü üzerie homoje dağılmış 8, 11, 15, 20, 30 ve 50 YKN ölçülmüştür. Ölçüle YKN ler ve dağılımları Şekil 3 te gösterilmiştir. YKN ler bölgeye ait sayısal hava kamerası ile alımış hava fotoğraflarıda üretilmiş 45 satimetre çözüürlüklü ve ±2 metrede yüksek doğruluklu ortofotolarda seçilmiştir. Yükseklik bilgisi olarak bölgeye ait 30 metre çözüürlüklü SYM ler kullaılmıştır. Daha sora görütüler her YKN kombiasyou içi ayrı ayrı ortorektifiye edilmiş ve üretile ortogörütüleri doğruluğu bağımsız 30 deetleme oktasıda kotrol edilmiştir. Degeleme souçları Tablo 2 de verilmiştir. Degeleme souçları satimetre doğruluğudadır ve yapıla degelemei iç doğruluğuu oldukça yüksek olduğuu göstermektedir. Şekil 3. Ölçüle YKN ler (8, 11, 15, 20, 30, 50) ve dağılımları Tablo 2. Degeleme souçları (iç doğruluk) YKN Sayısı σ x (metre) σ y (metre) σ z (metre) 8 0.26 0.01 0.02 11 0.24 0.15 0.02 15 0.30 0.21 0.02 20 0.24 0.20 0.02 30 0.27 0.28 0.02 50 0.25 0.27 0.02 4
Yer Kotrol Noktası Sayı ve Dağılımıa Göre Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltme Doğruluğuu Araştırılması Farklı YKN sayılarıa göre üretile 6 adet ortogörütüü 30 bağımsız oktada kotrol edilmesi soucu elde edile x ve y yölerideki ortalama hata (OH) (1), mutlak ortalama hata (MOH) (2), karesel ortalama hatalar (KOH) (3) ve plaimetrideki KOH s (4) Tablo 3 ve Şekil 4 de suulmuştur. 8 YKN kullaılması durumuda plaimetride KOH 18 metre civarıdadır. 50 YKN kullaılması durumuda ise plaimetride KOH iki kat iyileşerek 9 metre civarıa düşmektedir. Elde edile souçlar 15 ve daha fazla YKN kullaılması durumuda X ve Y yöüde ortalama hataları 0.5 piksel, karesel ortalama hataları ise 1 piksel civarıda olduğuu göstermektedir. Acak Y yöüdeki hatalar X yöüe göre daha yüksektir. Çalışmada kullaıla uydu görütüsü doğu-batı (X) yöüde 30 km, kuzey-güey (Y) yöüde 120 km uzuluğudadır. RASAT sistemide isteildiği şekilde uydu yörüge bilgileri elde edilememektedir. Bu da uzu şeritler halide geometrik düzeltmede özellikle Y yöüde doğruluğu düşürmektedir. 8 YKN ye göre 11 ve 11 YKN ye göre 15 YKN kullaılması durumuda doğruluklarda belirgi bir artış olmaktadır. Acak 15 YKN de sora YKN sayısıdaki artış doğruluklarda belirgi bir artış sağlamamaktadır. OH MOH KOH x x i i( RASAT ) i= = 1 s x x i i( RASAT ) i= = 1 i= 1 = x x i 2 x i( RASAT ) 2 y (1) (2) (3) KOH = KOH + KOH (4) x i x Burada; i(rasat ) : i oktasıı gerçek koordiatıı, : i oktasıı RASAT ortogörütüsüdeki koordiatıı, : okta sayısıı göstermektedir. Tablo 3. Ortogörütü doğrulukları (dış doğruluk) YKN Sayısı OH x (m) OH y (m) Ortogörütü Doğrulukları MOH x (m) MOH y (m) KOH x (m) KOH y (m) KOH s (m) 8-3.47 4.60 8.93 12.45 11.15 14.65 18.41 11-1.61 3.63 8.46 8.54 9.96 11.32 15.07 15-4.28 1.83 6.86 7.17 8.07 8.90 12.02 20-4.88 0.20 7.22 6.80 8.46 8.38 11.90 30-1.70 2.17 5.47 6.17 6.76 7.89 10.39 50-2.27 1.33 5.65 5.47 6.77 6.84 9.62 20.00 15.00 metre 10.00 5.00 0.00 8 11 15 20 30 50 KOHs KOHx KOHy MOHx MOHy OHx OHy -5.00-10.00 YKN Sayısı Şekil 4. Ortogörütü doğrulukları (dış doğruluk) 5
M.ERDOĞAN vd. RASAT uydusuu da dâhil edilebileceği orta çözüürlüklü uydu sistemlerii geometrik düzeltmeside geellikle 0.5 piksel civarıda doğruluklara ulaşılabilmektedir. Erdoğa vd. (2004) tarafıda yapıla çalışmada 10 metre çözüürlüklü SPOT-2 uydu görütülerii farklı yötemlerle geometrik düzeltmesi yapılmış, X ve Y de 4 metre ve daha yüksek doğruluklara ulaşılmıştır. Acak RASAT uydusuda elde edilebile e yüksek doğruluklar X ve Y de 1 piksel civarıdadır. Çok sayıda YKN kullaılmasıa rağme bu doğruluklar artırılamamaktadır. Uydu kamera modeli ve yörüge bilgilerideki eksiklikleri ve görütüü uzu bir şerit halide kullaılmasıı hataları 1 pikseli altıa idirilmesii egellediği değerledirilmektedir. 5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Bu çalışma kapsamıda 7.5 metre yersel çözüürlüklü RASAT uydu görütüsü ortorektifiye edilerek doğruluğu araştırılmıştır. Geometrik düzeltmede uyduu fiziksel modeli kullaılmıştır. Fiziksel model ile görütüü dış yöeltme parametreleri poliomlar ile hesapladığıda ve hesaplama içi seçile poliom dereceleri edeiyle, çözüm içi e az 8 YKN a ihtiyaç duyulmaktadır. Seçilecek poliom derecelerie göre ihtiyaç duyula YKN sayısı da değişmektedir. Uygulamada uydu görütüsüü yöeltilmeside kullaıla YKN sayısı ve dağılımı değiştirilerek ortogörütü doğruluğua etkisi araştırılmıştır. 30 bağımsız kotrol oktası ile ortogörütüler karşılaştırılmış ve hatalar hesaplamıştır. Karşılaştırma soucu elde edile ortalama hatalar 0.5 piksel civarıda, plaimetride karesel ortalama hatalar ise YKN sayısı ve dağılımıa bağlı olarak yaklaşık 1-2 piksel aralığıdadır. Souçlar X ve Y yöüde e fazla 7 metre civarıda bir doğruluğa ulaşılabileceğii, Y yöüdeki hataları X yöüe göre daha yüksek olduğuu, YKN sayısı artırılarak doğruluğu artırılabileceğii, acak YKN sayısıı 15 de fazla olmasıı doğrulukta belirgi bir artış sağlamayacağıı göstermektedir. K A Y N A K L A R Erdoğa, M., Akdeiz, H., (2004), Uzakta Algılama Amaçlı Uydu Sistemlerideki So Gelişmeler, Harita Dergisi, Sayı 132 Erdoğa, M., Eker, O., Yılmaz, A., Aksu, O, (2004), Orthorectificatio of SPOT Images with the Same-Pass Costraits, XXth ISPRS Cogress, 12-23 July 2004, İstabul Erdoğa, M., Yılmaz, A., Eker, O., (2013-1), RASAT Uydu Görütülerii Geometrik Doğruluğu, TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası, 14. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı, 14-17 Mayıs 2013, Akara. Erdoğa, M., Eker, O., Yılmaz, A., (2013-2), Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltmesi İçi E Uygu Model Parametrelerii Belirlemesi, Türkiye Ulusal Fotogrametri ve Uzakta Algılama Birliği VII. Tekik Sempozyumu (TUFUAB 2013), 23-25 Mayıs 2013, KTÜ, Trabzo. Fraser, C. S., Haley, H. B.,ve Yamakawa, T., (2001), Sub-metre geo-positioig with IKONOS Geo imagery, Proceedigs of Joit ISPRS Workshop o High Resolutio Mappig from Space, 19 21 September (Haover: Iteratioal Society of Photogrammetry ad Remote Sesig (CD ROM)), pp. 61 68. Grodecki, J., ve Dial, G., (2001), Ikoos geometric accuracy, Joit ISPRS Workshop o HRM From Space, 6-8 October, Haover, 6 p. Hargreaves, D., ve Robertso, B., (2001), Review of Quickbird-1/2 ad Orbview-3/4 products from MacDoald Dettwiler Processig Systems, Proceedigs of the ASPRS Aual Coferece, St Louis, Missouri, USA, 23 27 April 2001 Hu, Y., Tao., V., Croitoru A., (2004), Uderstadig The Ratioal Fuctio Model: Methods Ad Applicatios, Iteratioal Archives of Photogrammetry ad Remote Sesig, 12-23 July, Istabul, vol. XX, 6 p. 6
Yer Kotrol Noktası Sayı ve Dağılımıa Göre Rasat Uydu Görütülerii Geometrik Düzeltme Doğruluğuu Araştırılması Lee, J.-B., Huh, Y., Seo, B., ve Kim, Y., (2002), Improvemet the positioal accuracy of the 3D terrai data extracted from IKONOS-2 satellite imagery, Iteratioal Archives of Photogrammetry ad Remote Sesig, Graz, Austria, September 9 13 (Istitute for Computer Graphics ad Visio: Graz, Austria), Vol. 34 (B3), pp. B142 B145. Yılmaz, A., Özerbil, Ö.T., Eker, O., Erdoğa, M., Maraş, E.E., (2008), Ivestigatio of 3D Geopositioig ad DEM Accuracy of Cartosat-1 Stereo Imagery, Iteratioal Archives of Photogrammetry, Remote Sesig ad Spatial Iformatio Scieces, Peki, Çi, Vol.37 (B1), pp.799-803. URL-1: RASAT, (2013), http://rasat.uzay.tubitak.gov.tr/, [Erişim 27 Ocak 2013]. 7