MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM & REVİZE MAKRO TAHMİNLER Temmuz 2017
MAKROEKONOMİ GENEL BAKIŞ Makroekonomik Tahminler 2016 2017T ESKİ 2017T YENİ 2018T 2017 Tahmininde Etkili Temel Faktörler GSYH GSYH (mlr TL) 2,591 2,923 3,004 3,380 Hükümet teşvikleri ve Kredi Garanti Fonu nun desteği ile ekonomik aktivitede hızlanma GSYH (mlr USD) 857 782 823 861 Beklentilerin oldukça üzerinde açıklanan 1Ç17 büyüme verisi GSYH (reel, %) 2.9% 3.0% 5.0% 4.5% Güçlü özel tüketim ve ihracat Cari Denge Cari Açık (mlr USD) 32.6 37.5 39.3 46.0 İhracat performansındaki iyileşme ve petrol fiyatlarının tahminlerden düşük seyretmesi Cari Açık (GSYH,%) 3.8% 4.8% 4.8% 5.3% İç talepteki canlılık ile ithalatın artması Enflasyon TÜFE (yıllık ort., %) 7.8% 10.3% 10.5% 7.6% TL değer kaybı etkisinin azalması, yıl sonunda olumlu yüksek baz etkisi TÜFE (yıl sonu) 8.5% 9.0% 9.0% 7.5% Halen oldukça yüksek gıda, üretici fiyat enflasyonu ve enflasyon beklentileri Kamu Maliyesi Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.1% -2.5% -2.1% -1.6% Büyümeyi destekleyici teşviklerle hızlanan faiz dışı harcamalar Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 0.8% -0.5% -0.2% 0.3% Ekonomik aktivitenin beklentilerin üzerinde hızlanması AB Tanımlı Kamu Borcu (GSYH %) 28.3% 29.9% 29.6% 31.2% Borç Stoğu Dış Borç Stoğu (brüt, mlr usd) 404.2 Kamu İç Borç Stoğu (brüt, mlr TL) 490.8 Faiz Oranı Gösterge Faizi (dönem-sonu, bşk) 10.7% 10.5% 10.5% 9.5% Enflasyondaki yüksek seyir Politika Faizi (yılsonu)* 8.3% 9.5% 10.3% 8.5% TCMB nin sıkı duruşu koruyacağı beklentisi Döviz Kuru US$/TL (dönem-sonu) 3.52 3.80 3.70 4.05 US$/TL (ortalama) 3.02 3.74 3.65 3.92 Küresel merkez bankalarının para politikalarına ilişkin belirsizlikler /TL (dönem-sonu) 3.71 4.02 4.22 4.86 ABD deki politik belirsizliklerin gölgesinde FED faiz artırım beklentilerinin ve USD nin zayıf seyri /TL (ortalama) 3.34 3.97 4.03 4.60 Avrupa daki güçlü ekonomik aktiviteye rağmen enflasyonun halen zayıf kalması /$ (dönem-sonu) 1.05 1.06 1.14 1.20 TCMB nin para politikasında sıkı duruşu koruyacağı beklentisi İşsizlik Oranı 10.9% 11.5% 11.3% 10.3% Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine, Garanti Yatırım T: Garanti Tahmin *Ortalama TL fonlama maliyeti 1
MAKROEKONOMİ GENEL BAKIŞ Yılın geri kalanında güçlü ekonomik aktivitenin devamını bekliyoruz 2016 yılının son çeyreğinden bu yana özellikle özel tüketim ve ihracat katkısındaki artış ile ekonomide önemli toparlanma sinyalleri görmeye devam ediyoruz. Yıllık %5 ile beklentilerin oldukça üzerinde gelen 1Ç17 büyüme verisi sonrası 2017 büyüme tahminlerinde yukarı yönlü revizyon eğilimi var. Turizm gelirlerinde toparlanma görülürken, 2016 ya göre ihracat performansında belirgin bir iyileşme dikkat çekiyor. Ancak ithalatın da artıyor olması, AB ekonomisindeki iyileşmeye istinaden artan ihracatın büyümeye olumlu katkısını sınırlıyor. Diğer yandan petrol fiyatlarının beklentilerin oldukça altında gerçekleşmesi, cari açık üzerindeki güçlü iç talep kaynaklı yukarı yönlü etkileri sınırlıyor. Ayrıca FED faiz artırım beklentilerindeki zayıflama ve reel bazda değer kazancı eğilimi içinde olan TL enflasyonist baskıları azaltıyor, fakat halen yüksek seyreden üretici fiyatları enflasyonu, tüketici fiyatları enflasyonunda belirgin bir düşüşe engel oluyor. Özellikle 2017 nin ilk çeyreğinde hükümetin attığı ekonomiyi destekleyici adımların ekonomik görünüm üzerindeki olumlu etkilerinin önümüzdeki aylarda süreceğini tahmin ediyoruz. Kredi Garanti Fonu nun finansman olanaklarında yarattığı gevşetici etkilerle hızla artış gösteren krediler kanalıyla ekonominin yıl genelinde canlılığını korumasını bekliyoruz. Bu nedenlerle 2017 yılı büyüme beklentimizi %3.0 ten %5.0 e yükseltiyoruz. 2017 yılında enflasyonun yıl genelinde çift haneli kalmasını, yılsonunda ise olumlu baz etkisiyle %9.0 olmasını bekliyoruz. Manşet enflasyonun Mayıs ve Haziran aylarındaki düşüşü, gıda ve tütün grubu baz etkileri nedeniyle Temmuz ayında da devam edebilir. Ancak hem gıda kaynaklı baz etkisi hem de Eylül-Ekim aylarında giyim kaynaklı olumsuz etkiler enflasyonun sonraki aylarda tekrar yükselmesine neden olabilir. Mayıs ve özellikle Haziran ayında enflasyonda görülen düşüşe rağmen, TCMB nin ortalama fonlama maliyetini %11.95 civarında tutması, gerçekleşen enflasyona göre yaklaşık 100 baz puanlık reel faiz oluşmasını sağladı. Bu durum bir yandan TCMB nin sıkı duruşu konusunda öngörülebilirliği artırırken, bir yandan da TL ye destek veriyor. Talep ve beklenti kanalıyla enflasyon görünümündeki riskler nedeniyle TCMB nin mevcut para politikasını sıkı tutmaya devam etmesini bekliyoruz. Ancak enflasyonda yılsonuna doğru gerçekleşecek kalıcı bir düşüş eğilimi ile birlikte TCMB nin TL fonlama kompozisyonunda değişikliğe giderek kademeli ve öngörülebilir bir şekilde ortalama fonlama maliyetini aşağı çekebileceğini öngörüyoruz. Makroekonomik Tahminler 2016 2017T ESKİ 2017T YENİ 2018T GSYH GSYH (mlr TL) 2,591 2,923 3,004 3,380 GSYH (mlr USD) 857 782 823 861 GSYH (reel, %) 2.9% 3.0% 5.0% 4.5% Cari Denge Cari Açık (mlr USD) 32.6 37.5 39.3 46.0 Cari Açık (GSYH,%) 3.8% 4.8% 4.8% 5.3% Enflasyon TÜFE (yıllık ort., %) 7.8% 10.3% 10.5% 7.6% TÜFE (yıl sonu) 8.5% 9.0% 9.0% 7.5% Kamu Maliyesi Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.1% -2.5% -2.1% -1.6% Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 0.8% -0.5% -0.2% 0.3% AB Tanımlı Kamu Borcu (GSYH %) 28.3% 29.9% 29.6% 31.2% Borç Stoğu Dış Borç Stoğu (brüt, mlr usd) 404.2 Kamu İç Borç Stoğu (brüt, mlr TL) 490.8 Faiz Oranı Gösterge Faizi (dönem-sonu, bşk) 10.7% 10.5% 10.5% 9.5% Politika Faizi (yılsonu)* 8.3% 9.5% 10.3% 8.5% Döviz Kuru US$/TL (dönem-sonu) 3.52 3.80 3.70 4.05 US$/TL (ortalama) 3.02 3.74 3.65 3.92 /TL (dönem-sonu) 3.71 4.02 4.22 4.86 /TL (ortalama) 3.34 3.97 4.03 4.60 /$ (dönem-sonu) 1.05 1.06 1.14 1.20 İşsizlik Oranı 10.9% 11.5% 11.3% 10.3% Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine, Garanti Yatırım T: Garanti Tahmin *Ortalama TL fonlama maliyeti 2
MAKROEKONOMİ GENEL BAKIŞ AB deki toparlanma ile ihracatın yıl genelinde büyümeyi destekleyici etkisi olması beklense de, hem (beklentilerden düşük seyretse de) önceki yıla göre yükselen enerji maliyeti hem de iç talepteki canlılık nedeniyle gerçekleşen ithalat artışı bu katkıyı azaltabilir. Ancak yine de altın ticareti verileri dışlandığında güçlü bir net ihracat performansından bahsetmek mümkün. Yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarının düşük seyri nedeniyle 2017 yılı varil başına ortalama Brent tahminimizi 57 USD den 52 USD ye revize ettik. Petrol fiyatları cari açık üzerinde aşağı yönlü etki yaratsa da GSYH büyümesinin iç talep kaynaklı olarak tahminlerimizin üzerinde canlanması bu riskleri ortadan kaldırıyor. 2017 yılı cari açık tahminimiz 39.3 milyar USD (önceki 37.5 milyar USD). Cari Açık/GSYH oranının ise % 4.8 gerçekleşmesini bekliyoruz. GSYH Tahminleri 7.0% 6.1% 6.0% 5.0% 5.0% 4.5% 4.0% 2.9% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% 2015 2016 2017E 2018E GSYH (mlr USD) - sağ eksen Reel GSYH Büyüme 900 850 800 750 700 Yılın ilk yarısında faiz dışı harcama artışının yüksek seyretmesi ve vergi dışı gelirlerin önceki yıla göre azalması gibi etkilerle bütçe performansında 2016 yılına göre belirgin bir bozulma var. Harcamalardaki hızlanmada hükümetin ekonomik aktiviteyi desteklemek üzere açıkladığı teşviklerin yanı sıra kamu yatırımlarının güçlü seyretmesi de etkili. Öte yandan yılın ilk yarısında bütçe performansının beklentilerin üzerinde bozulmasında yılın son çeyreğine ötelenen sosyal güvenlik prim etkisi de var. Ekonomiyi destekleyici ancak kamu maliyesini bozucu tedbirler nedeniyle 2017 için daha önce %2.5 e yükselttiğimiz bütçe açığı/gsyh tahminimizi hem GSYH tahminimizdeki artış hem de bazı teşviklerin 2017 ye etkisinin beklentilerin altında kalacağı öngörüsü ile %2.1 e revize ediyoruz. Ancak merkezi bütçedeki bu olumsuz etkilere rağmen kamu maliyesinin uluslararası standartlara göre halen güçlü olduğunu ve geçici olması kaydıyla mali gevşemeye imkan veren kuvvetli bir kamu maliyesi alanı olduğunu söyleyebiliriz. 2017 yılında ekonomik aktivitedeki toparlanma ile birlikte işsizlik oranları düşüş eğilimine girse de mevcut yüksek seviyeler hükümetin bu konuda ek önlemler almasına neden olabilir. Mevsimsellikten arındırılmış bazda işsizlik oranı 2016 sonuna göre 60 baz puan azalarak Nisan ayında %11.3 e, genç nüfus işsizlik oranı 40 baz puan düşüşle %21.9 a indi. Ekonomik aktivitedeki ivmelenme ve hükümetin işsizliği azaltma yönünde aldığı teşvik kararlarının önümüzdeki aylarda istihdama olumlu yansıyacağını bekliyoruz. Ekonomik aktivitenin beklentilerin üzerinde canlanmasının etkisiyle yıl sonu için %11.5 olan işsizlik oranı tahminini %11.3 e revize ediyoruz. Yılsonu Enflasyon ve Ortalama Fonlama Maliyeti Tahminleri 11.0% 10.5% 10.0% 9.5% 9.0% 8.5% 8.0% 7.5% 7.0% Cari Açık Tahminleri 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% 10.3% 9.0% 2015 2016 2017T 2018T TÜFE 3.7% 3.8% Haziran 10.9% Ort. Fonlama Maliyeti 4.8% 5.3% 2015 2016 2017E 2018E 8.5% 7.5% 60.0 45.0 30.0 15.0 0.0 CA (mlr USD) - sağ eksen CA/GSYH % 3
MAKROEKONOMİ BÜYÜME 1Ç de ekonomik aktivitedeki toparlanma beklentilerden hızlı gerçekleşti 2017 yılı 1Ç de yıllık ekonomik büyüme beklentilerin oldukça üzerinde %5.0 seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk çeyreğinde büyümenin tahminlerin üzerinde hızlanmasında özellikle iç talebin beklentilerin üzerinde canlanması etkili oldu. Ayrıca 4Ç15 sonrası net ihracatın da ilk kez büyümeye pozitif katkı sağlaması toplam büyümeyi yukarı çekti. Beklentilerin oldukça üstünde açıklanan 1Ç17 büyüme verisi sonrasında, 2Ç17 de ekonomide hızlanmanın devam ettiğine ilişkin göstergeler, büyüme görünümü açısından olumlu. Kredi Garanti Fonu desteği ile kredilerde özellikle yılın ikinci çeyreğindeki hızlanma sonrasında sanayi üretimi ve PMI endekslerindeki yükseliş dikkat çekici. Ayrıca 2016 yılı ikinci yarısında yıllık büyümenin %1.1 ile sınırlı olması, güven kanalında bir problem olmadığı sürece, olumlu baz etkisi yaratacak. Ancak yeni serilerle ile hesaplanan GSYH verisi ile diğer öncü göstergelerin bağının zayıf olmasının GSYH büyümesine ilişkin tahmin yapılmasını zorlaştırdığını da yeniden belirtelim. 2017 nin ilk yarısında hükümetin attığı ekonomiyi destekleyici adımların ekonomik görünüm üzerindeki olumlu etkilerinin önümüzdeki aylarda da sürmesini bekliyoruz. Diğer yandan sürpriz içermeyen yeni kabinenin de belirlenmesi sonrasında siyasi belirsizliklerin azalmasıyla güven ortamının iyileşmeye devam etmesini, ekonomik reformlara ağırlık verilmesini bekliyoruz. Tüm bu gelişmelere istinaden, ekonomide beklentimizden daha önce başlayan normalleşme sonrasında 2017 yılı büyüme beklentimizi %3.0 ten %5.0 e yükseltiyoruz. TCMB Beklenti anketinde de Temmuz ayında 2017 büyüme beklentisinin bir önceki ayki %3.4 ten %4.1 e revize edilmesi büyümeye ilişkin algının olumluya döndüğünü teyit ediyor. 2017 yılı ilk çeyrekte büyümenin iç ve dış talep kaynaklı dengeli olması oldukça olumlu. İhracat performansının güçlü kalması, yıl genelinde büyüme kompozisyonunu olumlu etkileyebilir. Öte yandan politik belirsizliklerin tam olarak gündemden çıkmaması, jeopolitik risklerin sürmesi, küresel merkez bankalarının para politikalarında normalleşme sinyalleri vermesi ile küresel faizlerin beklentilerin üzerinde artış göstermesi, EM lere yönelik risk algısının bozulması gibi faktörler 2017 yılında büyüme üzerindeki aşağı yönlü riskler. Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/gsyh1c17.pdf Büyüme Oranları 15% 13% 11% 9% 7% 5% 3% 1% -1% -3% 5.3% Büyümeye Katkılar 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0-2.0-4.0-6.0-1.3% 3.5% 5.0% 2Ç16 3Ç16 4Ç16 1Ç17 Özel Tüketim Yatırım Kamu Tüketim GSYH 2Ç16 3Ç16 4Ç16 1Ç17 Stok İthalat İhracat Özel Tüketim Kamu Tüketim Yatırım 2.4 3.1 1.3 0.6-0.2-2.3 4
01/11 04/11 06/11 09/11 12/11 03/12 06/12 09/12 11/12 02/13 05/13 08/13 11/13 02/14 05/14 08/14 10/14 01/15 04/15 07/15 10/15 01/16 04/16 06/16 09/16 12/16 03/17 06/17 03.15 06.15 09.15 12.15 03.16 06.16 09.16 12.16 03.17 06.17 01.16 03.16 05.16 07.16 09.16 11.16 01.17 03.17 05.17 07.17 MAKROEKONOMİ BÜYÜME PMI ve Sanayi Üretimi TL Kredi ve Mevduat Faizleri (4 haftalık ortalama) Sanayi Üretimi (3 ay. ort., yıllık değişim) 18% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% PMI (3 ay. ort., sağ eksen) 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 16% 14% 12% 10% 8% 2016 yılsonu 14.7% 13.1% 9.6% 15.8% 15.5% 12.0% Ticari Tüketici Mevduat Kaynak: TÜİK, Markit Economics, Garanti Yatırım Büyümeye İç & Dış Talep Katkısı Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım Kredi Büyüme Oranları 8.0 45% Kredi Büyümesi (13 Haftalık Ağırlıklandırılmış Ortalama, Kur Etkisinden Arındırılmış) 6.0 35% 4.0 2.2 25% 28% 2.0 0.0 2.8 15% 15% -2.0 5% -4.0 3Ç15 4Ç15 1Ç16 2Ç16 3Ç16 4Ç16 1Ç17-5% Dış talep İç talep (Stok dahil) Kurumsal Krediler Tüketici Kredileri %15 seviyesi Kaynak: BDDK, Garanti Yatırım 5
06.13 09.13 12.13 03.14 06.14 09.14 12.14 03.15 06.15 09.15 12.15 03.16 06.16 09.16 12.16 03.17 06.17 06.13 09.13 12.13 03.14 06.14 09.14 12.14 03.15 06.15 09.15 12.15 03.16 06.16 09.16 12.16 03.17 06.17 MAKROEKONOMİ ENFLASYON Enflasyonda düşüş var ancak Aralık ayına kadar çift haneler devam edebilir Manşet ve Çekirdek Yıllık Enflasyon Manşet enflasyon Haziran ayında aylık bazda -%0.27 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Yıllık enflasyonun %11.72 den %10.90 a düşmesiyle birlikte Mayıs ayında başlayan yıllık enflasyondaki sınırlı düşüş eğilimi Haziran ayında hızlanarak devam etti. Haziran ayında enflasyonun beklentilerin altında kalmasında çekirdek enflasyonun artış beklentilerinin aksine sınırlı da olsa %9.4 ten %9.2 ye düşmesi etkili oldu. Çekirdek enflasyonda 3 aylık eğilimin, önceki iki ayki olumlu giyim enflasyonu etkisiyle belirgin bir iyileşmeye işaret etmesi, enflasyon görünümü için olumlu. Ancak 12 ve 24 ay vadeli enflasyon beklentilerinin Merkez Bankası nın orta vadeli enflasyon hedefinden ciddi bir sapmaya işaret etmesi enflasyonda belirgin bir düşüşün henüz öngörülmediğini gösteriyor. Ayrıca 2017 de iç talebin beklentilerin üzerinde canlanması, enflasyon üzerinde yukarı yönlü riskleri canlı tutuyor. 13.0% 12.0% 11.0% 10.0% 9.0% 8.0% 7.0% 6.0% 5.0% Çekirdek Enflasyon TÜFE Manşet 10.90% 9.20% Yıl genelinde manşet enflasyonu yukarı taşıyan gıda enflasyonu Haziran ayında normalleşse de yıllık %14.6 ile hala yüksek. Yıllık üretici enflasyonu da %14.9 luk yüksek seviye ile enflasyon üzerinde maliyet yönlü etkilerin hala güçlü olduğuna işaret ediyor. Diğer yandan, Brent petrol fiyatının yılın ilk yarısında varil başına ortalama 53 USD ile beklentilerin altında seyretmesi, enerji maliyeti kaynaklı olarak yukarı yönlü riskleri sınırlıyor. Öte yandan enflasyon üzerinde önemli bir baskı unsuru olan TL nin yılın ilk yarısında dengeli bir eğilim sergilemesi, enflasyon üzerinde ek bir maliyet yaratmadı. TÜFE ve ÜFE Yıllık Enflasyonu 16% 14% 12% 14.87% 2017 yılında enflasyonun yıl genelinde çift haneli kalmasını, yılsonunda ise olumlu baz etkisiyle %9.0 olmasını bekliyoruz. Gıda ve tütün fiyatları tarafında baz etkisiyle manşet enflasyonun Temmuz ayında düşmeye devam edeceğini tahmin ediyoruz. Ancak tahminimize göre hem gıda kaynaklı baz etkisi hem de Eylül-Ekim aylarında giyim kaynaklı olumsuz etkiler enflasyonun sonraki aylarda tekrar yükselmesine neden olacak. 10% 8% 6% 4% 2% 0% 10.90% Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/enf0617.pdf https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/tcmbbeklentitemmuz2017.pdf TÜFE ÜFE 6
30.12.2016 13.01.2017 27.01.2017 10.02.2017 24.02.2017 10.03.2017 24.03.2017 07.04.2017 21.04.2017 05.05.2017 19.05.2017 02.06.2017 16.06.2017 30.06.2017 14.07.2017 01.16. 02.16. 03.16. 04.16. 05.16. 06.16. 07.16. 08.16. 09.16. 10.16. 11.16. 12.16. 01.17. 02.17. 03.17. 04.17. 05.17. 06.17. 07.17. MAKROEKONOMİ PARA POLİTİKASI Para politikasında sıkı duruş devam edecek MB Faiz Koridoru 2017 yılına yüksek oynaklık ve değer kaybı ile başlayan TL, TCMB nin attığı sıkı para politikası adımlarıyla değer kazanma eğilimine girerek stabilize oldu. TCMB enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklerin yanı sıra hem TL deki sağlıksız fiyatlamaya engel olmak hem de TL üzerinde artan değer kaybı baskısını azaltmak amacıyla ortalama fonlama maliyetini yıl sonuna göre Temmuz ortası itibarıyla yaklaşık 365 baz puan yükseltti. Likidite yönetimini aktif bir şekilde kullanan TCMB, uyguladığı politikalarla kısa vadeli faizlere de yön verdi. 13 12 11 10 9 8 7 10.00 8.50 8.31 12.25 9.25 8.00 7.25 11.93 TCMB, 2017 yılı ilk çeyreğinde Ocak, Mart ve Nisan aylarındaki para politikası toplantılarında Geç Likidite Penceresi faiz oranını toplamda 225 baz puan artırarak % 12.25 e yükseltti. 1 Haftalık repo faizini %8.00 de sabit tutarken, faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faizini de 75 baz puan artırarak %9.25 e yükseltti. Haziran ayındaki toplantısında ise faizleri sabit tuttu. TCMB nin Ocak ayı sonrasında enflasyonun seyrine paralel olarak ortalama fonlama maliyetini yükseltmesi, piyasada oldukça olumlu algılandı. Mayıs ve özellikle Haziran ayında enflasyondaki düşüşe rağmen, TCMB nin ortalama fonlama maliyetini %11.95 civarında tutması (BIST gecelik repo ve haftalık repo imkanlarını açmaması) gerçekleşen enflasyona göre yaklaşık 100 baz puanlık reel faiz oluşmasını sağladı. Bu gelişmeler, para politikasında sıkı duruşa ilişkin öngörülebilirliği artırırken, TL ye destek veriyor. 6 Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım TCMB TL Fonlama Kanalları 100% 90% 80% 70% Ortalama TL Fonlama Maliyeti Gecelik Borç Alma Faizi Geç Likidite Penceresi Faizi 1 Haftalık Repo (Politika) Faizi Gecelik Borç Verme Faizi 130 120 110 Talep ve beklenti kanalıyla enflasyon görünümündeki riskler nedeniyle Merkez Bankası nın mevcut para politikasını sıkı tutmaya devam etmesini bekliyoruz. Piyasadaki benzer beklentiyle verim eğrisi ters eğimli kalmaya devam ediyor. Ancak enflasyonda yılsonuna doğru gerçekleşecek kalıcı bir düşüş eğilimi ile birlikte TCMB nin TL fonlama kompozisyonunda değişikliğe giderek kademeli ve öngörülebilir bir şekilde ortalama fonlama maliyetini aşağı çekebileceğini öngörüyoruz. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100 90 80 70 60 50 Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/ppkhaziran17.pdf Haftalık Repo Gecelik BIST Repo Toplam TCMB Fonlama (mlr TL) - sağ eksen Gecelik TCMB Repo Geç Likidite Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım 7
05.09 11.09 05.10 11.10 05.11 11.11 05.12 11.12 05.13 11.13 05.14 11.14 05.15 11.15 05.16 11.16 05.17 MAKROEKONOMİ CARİ İŞLEMLER DENGESİ Cari işlemler açığında yükselme eğilimi Cari işlemler açığı (CA) Mayıs ayında beklentilerin üzerinde 5.24 milyar USD olurken; 12 aylık CA 33.3 milyar USD den 35.3 milyar USD ye yükseldi. Cari açıktaki yükselişte Mayıs ayında ithalattaki hızlanma ile birlikte dış ticaret açığının yıllık %43 artması etkili oldu. 12 aylık net enerji ithalatının 2016 sonuna göre 3.2 milyar USD artarak 27.2 milyar USD ye yükselmesi, CA genişlemesinde etkili. Ancak Mayıs ayında özellikle de altın ithalatındaki hızlanma, enerji ve altın hariç CA da iyileşmenin devam etmesini sağladı. Diğer yandan yabancı turist gelişleri ikinci çeyrekte yıllık %17 artsa da, net turizm gelirlerindeki toparlanma %10 ile daha sınırlı kaldı. AB deki toparlanma ile ihracatın yıl genelinde büyümeyi destekleyici etkisi olması beklense de, önceki yıl ortalamasının üzerinde gerçekleşen enerji maliyeti, jeopolitik gelişmeler ve iç talepteki canlılık nedeniyle gerçekleşen ithalat artışı bu katkıyı azaltabilir. Ancak yine de altın ticareti verileri dışlandığında yılın ilk yarısında güçlü bir net ihracat performansı var. Yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarının düşük seyri nedeniyle 2017 yılı varil başına ortalama Brent tahminimizi 57 USD den 52 USD ye revize ettik. Petrol fiyatları cari açık üzerine aşağı yönlü etki yaratsa da GSYH büyümesinin iç talep kaynaklı olarak tahminlerimizin üzerinde canlanması cari açıktaki düşüşü engelliyor. 2017 yılı cari açık tahminimiz 39.3 milyar USD (önceki 37.5 milyar USD) ile GSYH ya oran olarak %4.8. Finansman tarafında krediler önemli bir kaynak olmaya devam ederken; önceki yıla göre portföy akımlarının yön değiştirerek 12 aylık cari işlemler açığı finansmanına önemli ölçüde katkı sağladığını görüyoruz. Portföy girişlerinde özellikle hükümetin ve bankaların Eurobond ihraçları, yabancıların TL cinsi DİBS alımları etkili. TCMB rezervleri ve doğrudan yatırımlar da finansmanda önemli paya sahip. Bankalar nette dış borç ödemeye devam ederken; reel sektör ise dış borçlanmaya gitti. İlk çeyreğe göre hem bankaların hem de reel sektörün borçlanma eğilimi sonraki aylarda ivmelendi. 12 aylık uzun vade dış borç çevirme oranları Mayıs itibariyle bankalar için %103, reel sektör için %123 ile daha yüksek. Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/ca0517.pdf Cari İşlemler Açığı 20 0-20 -40-60 -80 Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım Cari İşlemler Açığı Finansmanı (12 Ay, Milyar USD) 30 10-10 Cari Denge (milyar dolar, yıllık) Cari Denge (milyar dolar, yıllık, enerji ve altın dışı) Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım 3 3 16 1 10-5 Mayıs. 16 Mayıs. 17 Rezervler Net hata noksan Krediler Mevduat Portföy Doğrudan Yatırımlar 9 3 7 12 9-6 -4.7-35.3 8
06.14 09.14 12.14 03.15 06.15 09.15 12.15 03.16 06.16 09.16 12.16 03.17 06.17 MAKROEKONOMİ MERKEZİ BÜTÇE Yılın ilk yarısında bütçe performansında zayıflama belirgin Faiz Hariç Gider&Vergi Geliri (12 ay küm, yıllık) Yılın ilk yarısında faiz dışı harcama artışının yüksek seyretmesi ve vergi dışı gelirlerin önceki yıla göre azalması gibi etkilerle bütçe performansında 2016 yılına göre belirgin bir bozulma var. Haziran ayında faiz dışı gider artışında yavaşlama dikkat çekse de vergi gelirlerindeki hız kaybı ve sınırlı özelleştirme geliri katkısı ile bütçe performansında zayıflama var. Gelirlerin neredeyse önceki yıla göre değişmediği Haziran ayında 12 aylık kümüle faiz dışı denge fazladan açığa döndü. Yılın ilk yarısında bütçe performansının beklentilerin üzerinde bozulmasında yılın son çeyreğine ötelenen sosyal güvenlik primi (SGP) etkisi var. Ancak bu etki dışlandığında da bütçe performansı kötüleşiyor. Hükümetten gelen son açıklamalara göre; alınan tedbirlerin 2017 bütçesine maliyeti 11.9 milyar TL, 2018 bütçesine maliyeti ise 7.4 milyar TL olacak. Hükümet, bütçe açığı/gsyh oranının 2017 yılında %2.0 civarında olmasını bekliyor. Bütçe açığındaki bu genişleme ile Hazine Müsteşarlığı nın iç borç çevirme oranı da hedeflenenin üzerinde (2017 hedef: %98, 1H17 gerçekleşme %114) seyrediyor. 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% Vergi Gelirleri Faiz Hariç Bütçe Giderleri Kaynak: Maliye Bakanlığı, Garanti Yatırım 18.1% 13.6% SGP öteleme etkisi (yaklaşık 9 milyar TL) dışlandığında, 12 aylık kümüle verilere göre; Bütçe açığı 2016 yılı sonuna göre 17.4 milyar TL artarak 46.6 milyar TL oldu. 2017 resmi hedefi olan 46.85 milyar TL nin sınırlı altında. Faiz dışı fazla 16.8 milyar TL azalarak 4.2 milyar TL oldu. 2017 resmi hedefi olan 10.7 milyar TL nin altında. Ekonomiyi destekleyici ancak kamu maliyesini bozucu tedbirler nedeniyle 2017 için daha önce %2.5 e yükselttiğimiz bütçe açığı/gsyh tahminimizi hem GSYH tahminimizdeki artış hem de bazı teşviklerin 2017 ye etkisinin beklentilerin altında kalacağı öngörüsü ile %2.1 e revize ediyoruz. Ancak merkezi bütçedeki bu olumsuz etkilere rağmen kamu maliyesinin uluslararası standartlara göre halen güçlü olduğunu ve geçici olması kaydıyla mali gevşemeye imkan veren kuvvetli bir kamu maliyesi alanı olduğunu söyleyebiliriz. Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/butce0517.pdf https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/butceperformans_haz2017.pdf Garanti ve OVP Tahminleri OVP* 2015 2016 2017 Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.2% -1.6% -1.9% Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 1.5% 0.8% 0.4% Garanti* 2015 2016 2017 Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.0% -1.1% -2.1% Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 1.3% 0.8% -0.2% Kaynak: Maliye Bakanlığı, Garanti Yatırım, *Ekim 2016 da açıklanan OVP tahminleri eski GSYH verilerine göre, Garanti tahminleri yeni GSYH verilerine göre OVP: Orta Vadeli Program 9
04.09 10.09 04.10 10.10 04.11 10.11 04.12 10.12 04.13 10.13 04.14 10.14 04.15 10.15 04.16 10.16 04.17 MAKROEKONOMİ İSTİHDAM Genç işsizlik oranı %22 civarında, ekonomik aktivitedeki hızlanma ile yıl sonuna doğru düşüş olası Ekonomik aktivitedeki toparlanma ile birlikte Nisan ayında işsizlik oranları düşmeye devam etti. Ancak mevsimsellikten arındırılmış bazda genç nüfus işsizlik oranı %22, toplam işsizlik oranı %11.3 ile oldukça yüksek. İşsizlik Oranları (mevs. arınd., %) 19 17 15 İşsizlik Oranı (%) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) Genç İşsizlik Oranı % - sağ eksen 21.9 13.4 25 23 21 19 Son aylarda istihdam artışında sınırlı bir toparlanma, işsiz sayısında da sınırlı da olsa bir azalış görüyoruz. Önümüzdeki aylarda, ekonomik aktivitedeki canlanmanın ve hükümetin işsizliği azaltma yönünde aldığı bazı teşvik kararlarının istihdama olumlu etkisini görmeye devam edeceğimizi düşünüyoruz. Şirket ve kamuda istihdamla ilgili kurumlardan gelen açıklamalar, önümüzdeki aylarda istihdam verilerinin daha olumlu bir görünüme işaret edebileceğini gösteriyor. 13 11 9 7 11.3 17 15 13 11 9 7 2017 Nisan ayında işsizlik oranı Aralık ayına göre 220 baz puan azalarak, 2016 Nisan ayına göre ise 120 baz puan artarak %10.5 seviyesinde gerçekleşti. Nisan ayı itibarıyla işgücüne katılma oranı %52.7 ve işsiz sayısı 3.3 milyon. Sektörel bazda değerlendirildiğinde; yılın ilk dört ayında bir önceki yıla göre sanayi sektörü hariç ana sektörlerde istihdamın arttığını görüyoruz. Özellikle hizmet ve inşaat sektörlerinde gerçekleşen toparlanma büyüme görünümü için olumlu. İstihdam ve İşsiz Sayısı (3 aylık Ort. Yıllık değişim) Ekonomik aktivitedeki ivmelenme ve hükümetin işsizliği azaltma yönünde aldığı teşvik kararlarının önümüzdeki aylarda istihdama olumlu yansıyacağı beklentisindeyiz. Ekonomik aktivitenin beklentilerin üzerinde canlanmasının etkisiyle yıl sonu için %11.5 olan işsizlik oranı tahminini %11.3 e revize ediyoruz. Son Görünüme İlişkin Detaylı Bilgiler: https://rapor.garantiyatirim.com.tr/arastirma/istihdam0417.pdf 10
Nihan Ziya Erdem Baş Ekonomist Direkt Tel :+90 212 384 11 31 Tel :+90 212 384 10 10 Faks :+90 212 352 42 40 NihanZ@garanti.com.tr Melis Öztürk Araştırma Uzmanı Direkt Tel :+90 212 384 11 21 Tel :+90 212 384 10 10 Faks :+90 212 352 42 40 Mozturk@garanti.com.tr Saygılarımızla, Garanti Yatırım Araştırma www.garantiyatirim.com.tr UYARI NOTU Model Portföy hisseleri, Araştırma Bölümü nün Endeks Üzeri (EÜ) ve Endekse Paralel (EP) tavsiyesi verdiği hisseler arasından; şirketlerin uzun dönemli mali verilerine dayalı olarak yapılan temel analiz ve kısa vadeli beklentiler bir arada değerlendirilerek oluşturulmuştur. Tercih etmediğimiz hisseler ise benzer analizler ile, Araştırma Bölümü nün Endekse Paralel (EP) ve Endeks Altı (EA) tavsiyesi verdiği hisseler arasından seçilir. Model Portföy değişiklik raporunda, hissenin portföye giriş ya da çıkış gerekçesi belirtilir. Bir hissenin Model Portföy e girmesi ya da çıkması uzun vadeli temel tavsiyesinin değiştiği anlamına gelmemektedir. Model Portföy, sanal bir portföy olup; piyasa beklentimiz ve de içerisinde yer alan hisselerin beklentileri doğrultusunda ağırlıklandırılarak kümülatif performansı ile değerlendirilmektedir. Dolayısıyla Model Portföy ve Model Portföy kapsamında yapılan değişimler, yatırımcının risk ve getiri tercihleri ile birebir örtüşmeyebilir. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Veri ve grafikler güvenirliliğine inandığımız sağlam kaynaklardan derlenmiş olup, yapılan yorumlar sadece GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. nin görüşünü yansıtmaktadır. Bu bilgiler ışığında yapılan ve yapılacak olan ileriye dönük yatırımların sonuçlarından Şirketimiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Garanti Yatırım Menkul Kıymetler A.Ş.'nin yazılı izni olmadıkça içeriği kısmen ya da tamamen üçüncü kişilerce hiç bir şekil ve ortamda yayınlanamaz, iktisap edilemez, alıntı yapılamaz, kullanılamaz. İleti, gönderilen kişiye özel ve münhasırdır. İlave olarak, bu raporun gönderildiği ve yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda kullanıldığı ülkelerdeki yasal düzenlemelerden kaynaklı tüm talep ve dava haklarımız saklıdır. Bu maili artık almak istemiyorsanız lütfen Konu kısmına "Üyelikten Çıkmak İstiyorum" yazarak bize geri gönderin.