GİRİŞ Günümüzde, küreselleşen ekonomik yapı nedeniyle rekabet şartları ağırlaşmakta; insan faktörünü en iyi kullanan işletmeler veya kurumlar, rakiplerinin önüne geçmektedirler. Olağan üstü bir kârlılığa ulaşmak ve rekabet üstünlüğünü ele geçirmek açısından, güç kaynakların en başında nitelikli insan gücü geldiği unutulmamalıdır.
İnsanları daha verimli nasıl çalıştırabilirsiniz?
Etkilemek ve inandırmak İnanırsa işi daha özverili yapar. Geleneksel yöntem: Çalışanlar ödül ceza ile yönetilirler. Oysa; yaptığı işe inanan insanlar, üzerlerinde hiçbir baskı olmadığında, her gün yaptıkları işi daha verimli nasıl yapabileceklerini araştırmaktadırlar. İşte; insanları etkileyerek hedefe yöneltme ve gönülden çalıştırma bir liderlik yeteneğidir.
Temel problem: Günümüzde yöneticiler bu gerekli özellikleri gösterememektedirler. ÇÖZÜM: Kurumlar gün geçtikçe, yönetici/lidere daha fazla ihtiyaç duymakta ve mevcut yöneticilerine liderlik potansiyeli kazandırabilmek için, onlara liderlik eğitimi aldırma zorunluluğu duymaktadırlar..
Bir çok çalışmada ve günlük hayattaki konuşmalarda lider ve yönetici terimleri birbirinin yerine kullanılmaktadır. Yöneticilik ve liderlik??? Aynı kavramlar mı?
Acaba YÖNETİM nedir?
Yönetim Yönetim, bir grup insanı belirlenmiş amaçlara doğru yönlendirerek aralarındaki işbirliği ve koordinasyonu sağlama çabalarının bütünüdür.
Yönetim Yönetim, belirli amaçlara ulaşmak için başkaları vasıtasıyla iş görmektir.
Yönetim Yönetim çalışanların bağlılığını sağlamaya yöneliktir. Yönetim, yöneticinin atanma yoluyla elde ettiği kaynakları ve hakları kullanmasıdır. Yönetim, saptanmış amaçları gerçekleştirmek için, çalışanlara biçimsel görevleri yaptırmaya çalışır.
Yönetim Yönetimin niteliği, üst yönetici ve onu izlemek zorunda olan yöneticilerin, yönetim tarzına göre değişir. Yönetimin sürdürülebilmesi için başarılı sayılmak yeterlidir.
aliteli Yönetim İ Müşteri açısından Müşteri tatminidir. (Ürün ve hizmetin ne kadar iyi olduğu konusundaki son kararın getirdiği mutluluktur). Verimliliktir (İşlerini yapabilmek için gerekli eğitimden geçen, ihtiyaç duyduğu araç-gereç ve talimatlarla desteklenen personelle elde edilir). Tedbirdir (Sorunlar ortaya çıkmadan önce çözümleri oluşturmak, ürün ve hizmetlerin yapısına tasarım yoluyla üstünlük ve kusursuzluk katmaktır).
Yönetim Esnekliktir (Talepleri karşılamak için değişmeyi göze almak ve bu konuda istekli olmaktır). Etkili olmaktır (İşleri çabuk ve doğru olarak yapmaktır). Bir programa uymaktır (İşleri zamanında yapmaktır). İnsana yapılan yatırımdır (Uzun dönemde, bir işi ilk seferinde doğru olarak yapmak, hatayı sonradan düzeltmekten daha ucuzdur).
önetim Bitmeyen bir süreçtir (Süregelen bir gelişmeyi kapsar ve son bulduğu bir nokta yoktur). Gelecektir (Daha iyiyi bulmak için sürekli ve düzenli bir yolculuk yapmaktır). Amaca, kullanıma ve koşullara uygunluktur. Kısacası iyi yönetim, kusursuzluk arayışına sistemli bir yaklaşımdır.
LİDERLİK Ortak amaçlar için birleşen insanları, amaçları gerçekleştirmek için güdüleme etkileme sürecidir ve sanatıdır. Küme üyelerinin kendine yaptığı olumlu etkiden daha fazlasını onlara yapabilen küme üyesidir.
Liderlik Liderlik bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için onları harekete geçirme yetenek ve bilgilerinin toplamıdır.
Liderlik Liderliğin amacı bireylerin hatalarını bulmak ve kaydetmek değil, hataların nedenlerini ortadan kaldırmaktır.
EN İYİ OYUNCULARI BİR ARAYA GETİRMEK KOLAYDIR; ZOR OLAN ONLARIN BİR ARADA OYNAMASINI SAĞLAMAKTIR. CASEY STENGEL
Kurumsal LİDERLİK; Kurumsal lider, doğal liderin yaptığı gibi önceden konulmuş amacı, politikaları ve işlevleri değiştirmeye yetkili değildir. Bu yüzden kendisinin ve çalışanların koymadığı kurumsal amaçları gerçekleştirerek kurumsal etkinliği sağlamak ve sürdürmek için doğal lidere göre daha üstün özelliklere sahip olması gerekir. Zeka, deneyim ve eğitim üstünlüğü gerekli niteliklerdir.
Buna göre; Ortalama olarak astlarından daha zeki (bilişsel yönden üstün) olmalıdır. Astlarıyla dostluğa dayalı bir iletişim ve ilişki kurabilmelidir. Yönetimde astlarından daha yeterli olmalıdır.( Yönetim bilgisi, çatışmaları yönetme becerisi çevreden gelebilecek umulmadık durumlara ilişkin karar verme ve yeterliği, sorunları görebilme ve çözme.) Kurumsal amaçların gerçekleştirilmesinde astlarından daha çok güdülenmiş olmadır. Astların yeterliliklerini tanımalı, her birini yeterli olacakları biçimde kullanmalı ve güçlerini değerlendirmelidir.
LİDERLİK: Toplumun her kesiminde rastlanan çok geniş bir kavramdır. Liderlik izleyenlerin lidere verdiği gücü, ruhsal sınırların ötesinde, liderin onları etkilemek için kullanmasıdır. Liderlik, izleyenlere alışılmışın üzerinde bir etkiyi içerir. Liderliğin sürdürülebilmesi için, liderin etkinliğini sürdürebilmesi gerekir. Liderlik, izleyenlerin yeterliliklerini eyleme dönüştürmelidir.
LİDER: Değişmeyle ilgilenir, vizyon sahibidir. Yönlendiricidir İzleyenleri, motive eder ve mücadele ruhu aşılar. İzleyenlerin ortalama etkisinden daha çoğunu onlara yapıp, bağlılıklarını sağlayarak başa geçmiştir. Konuşma metnini kendisi yazar.
Lider; Paylaşılmış amaca dayalı gücü vardır. Kararlı, çalışkan ve kendisine güvenir. Sorumluluklarını gönüllü olarak üstlenir. Lider, zeka, kavramsal düşünme, yaratıcılık, incelik ve diplomatlık, etkileyici konuşma ve ikna edebilme, örgütleme ve sosyal becerilere sahiptir.
GERÇEK LİDER SAHTE LİDER KARŞILAŞTIRMASI Gerçek Lider Sahte Lider Ekibini başarıya götürür. Başarıları kendine mal eder. Hatasını itiraf eder, hata yapanı affeder. Herkesin potansiyelinin ortaya çıkmasına rehberlik eder. Bilgiyi yayar. Bilgiyi saklar. Hatasını kabul etmez, hata yapanı da affetmez. Ekibini korur. Kendinden başkasını düşünmez. Herkesin kendisi gibi davranmasını ister. Sorunları basite indirger. En basit bir sorunu bile karmaşık hale getirir. Sevincini ve kederini.personeliyle paylaşır Personeliyle beraber olmaktan mutluluk duyar. Sevincinde neşesinde, kederinde yanına yaklaşılmaz. Personeliyle beraber olmaktan rahatsızlık duyar. Dinlemesini bilir. Konuşmaya bayılır.
Yeni Liderlik Yaklaşımları işe dönük liderlik, karizmatik liderlik, dönüştürücü liderlik, interaktif liderlik ve uşak liderlik yaklaşımlarıdır.
İşe Dönük Liderlik Her yöneticinin bulunduğu makamdan kaynaklanan bir gücü vardır. İşe dönük liderler çalışmalarını daha çok bu gücü kullanarak yürütmektedirler. Kısacası; işe dönük liderlik yasal güce dayalı bir liderlik yaklaşımıdır. Yasal gücü kullanarak verimlilik elde etme esasına dayanmaktadır. Daha çok kamu kuruluşlarında kullanılan bir liderlik tarzıdır.
Karizmatik Liderlik karizma; idealleri belirleyen, başkalarını etkileme konusunda üstün yeteneklere sahip kişilik özelliklerinden oluşmaktadır. Karizmatik liderler, kişilik özellikleri itibariyle izleyicilerini normal beklenenden daha fazla motive etme yeteneğine sahiptirler.
Karizmatik liderler, işlerini üç şekilde yaparlar Çalışanların da özdeşleşebileceği bir vizyon ortaya koyma, Herkes için geçerli bir değerler sistemi kurma, Çalışanlara güvenme ve bunun karşılığında onların güvenini kazanmadır. Bu aşamalardan sonra birer izleyici haline gelen çalışanlar, kapasitelerinin üzerinde çalışma konusunda motive olmaktadırlar.
Dönüştürücü Liderlik Bu liderlik yaklaşımı, yeniliğe, değişime ve reforma yönelik bir vizyon ortaya koyarak çalışanların kendilerini gerçekleştirme arzularını kamçılamakta, kişisel çıkarlarla örgütsel çıkarları bağdaştırarak örgütsel çıkarlara gönülden bağlanmayı sağlamaktadırlar.
Dönüştürücü Liderlik Aslında; karizmatik liderlerde de gönülden bağlanma vardır. Fakat, buradaki bağlılık vizyona değil, liderlerin kendisinedir. Karizma, Telkin yeteneği, Entelektüel uyarıcı güç ve izleyiciler üzerinde birebir etki gibi özelliklere sahiptirler. Bu yapıdaki liderler çalışanları kural, direktif ve ödüllerle yönlendirmezler. Vizyon koyarlar; değer ve fikirleri paylaşırlar; birebir ilişkiler kurarak izleyicileri daha iyi tanırlar. Farklı aktiviteler yaparak izleyicileri örgüte bağlarlar ve değişim esnasında izleyicilere yardımcı olurlar.
İnteraktif Liderlik Yeni liderlik yaklaşımlarından biri İnteraktif lider; anlaşma sağlama, katılım ve umursama ile dikkat çekmektedir. Bu liderlik yaklaşımında liderler, çalışanları hedeflerine ulaşma konusunda desteklemektedirler.
İnteraktif Liderlik Bu liderlik özelliği, özellikle kadınlarda görülmektedir. Erkekler daha çok rekabetçi, bireyci ve dikey hiyerarşi taraftarı iken; bayan liderler gücü ve bilgiyi paylaşma, işçileri güçlendirme ve çalışanların kişisel değerlerini geliştirmede yardımcı olma eğilimindedirler.
Uşak Liderlik Uşaklık ve hizmetçilik olarak bilinen bu liderlik anlayışı; izleyicilerin ihtiyaçları ile başlayan temel liderlik yaklaşımıdır. Temeli; işçilerin işi yapmak için var oldukları kadar, işin de işçilerin gelişimi için gerekli olduğu düşüncesidir.
Uşak Liderlik Uşak liderlerin esas amacı; çalışanları organizasyon hedefleri ile özdeşleştirmek ve onları bu amaçlar istikametinde en üst seviyede motive etmektir. Uşak liderlik anlayışı öğrenen organizasyonlar için kullanışlı bir liderlik yaklaşımıdır. Çünkü bu organizasyonlarda çalışanlara tam bir serbesti vermek ve sadakate dayalı bir yapı oluşturma ihtiyacı bulunmaktadır.
Lider Davranış Biçimleri Liderler yönetim anlayışları ve içinde bulundukları şartlar gereği olarak farklı davranış biçimleri geliştirmektedir. Bu davranış biçimleri; demokratik, otokratik ve tam serbesti tanıyan davranış biçimleri olmak üzere üç ana grupta incelenmektedir.
Otoriter liderler Yüksek düzeyde yetki kullanma ihtiyacı duyduklarını, geleneksel davranış biçimlerine sıkı bağlılık gösterdiklerini, yetkiyi merkezî hale getirdiklerini, ödüllendirme ve cezalandırma güçlerini sık sık kullandıklarını ve daha çok örgütsel amaçları başarma konusunda başarılı olduklarını ortaya koymaktadır.
Demokratik liderler Otoriteyi başkalarına devretme konusunda gönüllü davranan, Katılımı teşvik eden ve Çalışanları etkilemek için bilgi ve iletişim gücünü kullanan liderlerdir. Bu liderler; plan ve politikaların belirlenmesinde, kararların alınmasında daima astlarının fikirlerini alırlar, onları karara ortak ederler.
Tam serbesti tanıyan liderler Çok az yetkiye ihtiyaç duymaktadırlar. Yetkiyi, çalışanlara devrederek onların plan ve programları yapmalarına fırsat vermektedir. Liderler çalışanlar üzerinde mümkün olduğu kadar az kontrol ve baskı uygulamaktadır.
Hangisi daha uygun?
HEPSİ,,,,, HİÇBİRİSİ?
Uygulayacağı liderlik tarzı ne olursa olsun, yöneticiliğine liderliğini katmayanlar başarıyı maksimum yakalayamamakta, iş yerinde olumlu bir çalışma iklimi oluşturamamaktadırlar. Bunun sonucunda ise düşük verimlilik ve iş tatminsizliği, bireysel ve örgütsel çatışmalar kendisini göstermekte, insan kaynakları açısından büyük kayıplar ortaya çıkmaktadır.
Yöneticilik ve Liderlik Yöneticilik bir meslektir ve işletmelerin kurulmasıyla ortaya çıkmıştır; liderlik ise bir davranış biçimidir. Belli bir amaç doğrultusunda bir araya gelen insanların var olduğu her ortamda liderlikten söz edilebilir.
YÖNETİCİ; lider olmayabilir. Yönetici, yasal gücünü kullanır, ödül ve cezaya dayalı gücü vardır. Yönetici sermaye sahibi ya da yönetsel erk tarafından atanır. Yönetici, yapıyı korumayla ilgilenir. Yönetici, yazılı konuşma metnini okur. Yönetici, denetler, düzenler, eşgüdümler. Yönetici, saptanmış amaçları gerçekleştirmek için biçimsel görevleri yaptırmaya çalışır.
YÖNETİCİLİK VE LİDERLİK ÖZELLİKLERİ YÖNETİCİ Yönetir. Yönlendirir. LİDER Mevcut düzeni sürdürür. Yenilik peşindedir. Otoritesi statüsünden kaynaklanır. Otoritesi kendisindendir. Yetkileri kendisinde toplar. Astlarını yetkilendirir. İtaati vurgular. Katılımı vurgular. Planlara aşırı bağlıdır. Alternatif yaklaşımlara açıktır. Belirlenmiş amaçlara hizmet eder. Yeni amaçlar ortaya koyar. İşi doğru yapar. Doğru işi yapar. Kontrolü vurgular. Güveni esas alır.
Yöneticiler işleri doğru yaparlar, liderler ise doğru işleri yaparlar (W.Bennis)
Yönetici ve Lider Yöneticilik, daha çok, kurumu temsil etme, grup gayretini koordine etme ve amaçlar doğrultusunda personeli yöneltme eylemi ve işlevidir. Örgütsel ve yönetimsel liderlik ise, yöneticinin, aynı zamanda doğuştan gelen liderlik gücü ve yeteneği ile, astlarını etkili ve verimli bir şekilde çalıştırabilme, onları gönül gücüyle etkileyebilme yeteneğidir. Liderlik, en kısa tanıyla, insanları etkileme sanatıdır.
Yönetici ve Lider Günümüzde her yönetici, başarılı olabilmek için liderlik özelliklerine sahip olmalıdır. Günümüzde lider tek adam değildir, ekibi olan bir takım oyuncusudur. Lider insan odaklı, katılımcı, paylaşımcı, yaratıcı, yalın, açık, esnek ve öncü kişidir. Misyon ve vizyon sahibidir. Dolayısıyla örnek kişidir
Yönetici ve Lider Her yönetici liderlik özelliklerini taşımayabilir. Yani, her yönetici bir lider değildir. Ancak son yıllarda işletmeler, lider yönetici özelliğine sahip kişileri bünyelerinde görmek istemektedirler. Yönetici hak ve yetki sahibidir ancak güç ve yetenek, liderde varolan özelliktir.
Lider -motive eden -önderlik eden -politika, ilke ve hedefleri belirleyen -astlarını eğiten, yol gösteren -işin nasıl yapılacağını öğreten -ekip ruhuna inanan -insanların kendisini duygusal olarak sevdiği ve benimsediği kişi olarak anlatılabilir
Lider yönetici - temsil niteliği taşıyan - ekip kuran - sorun çözen - etkin karar veren - hakemlik yapan - koordinatör olan - ilham veren - önerilerde bulunan
Lider yönetici - örnek olan - öncü ve rehber olan - insan odaklı olan - hizmet eden ve hizmete önem veren - güvenlik sağlayan - işbirliği sağlayan - empati yeteneğine sahip - katılımcı - risk ve sorumluluk alan kişidir.
Lider yönetici empatik davranışlara da sahip olmalıdır Liderlik özellikleri arasında; kişinin kendini iyi ifade edebilmesi, başkalarıyla uyumlu ilişkiler kurabilmesi, toplumsal duyarlılıkları yüksek olma gibi özellikleri başta gelmektedir. Bu özellikler, kişilerde empati becerisini gerektirmekte, ya da empati becerisi, bu becerileri ortaya çıkarmaktadır.
Liderde Olması Gereken dört ana özellik
Grupları organize edebilme Liderin temel becerisi; kurum içindeki insanları harekete geçirip, çabalarının koordinasyonunu içerir. Bu, tiyatro yöneticilerinde ya da prodüktörlerde, subaylarda ve her türdeki organizasyon veya birimin başındaki etkili yöneticilerde görülen yetenektir.
Tartışarak çözüm bulma Çatışmaları engelleyen, ya da alevlenen anlaşmazlıklara çözüm bulan arabulucu becerisidir. Bu beceriye sahip olanlar, anlaşma yapar, tartışmalarda hakem olur veya arayı bulmakta ustalaşırlar; diplomasi, arabuluculukta uzmanlık
Kişisel bağlantı Empati ve bağlantı kurma yeteneği. İlişkiye girmeyi ya da kişilerin hislerinin ve ilgi konularının farkına varıp uygun tepki vermeyi kolaylaştırır. Bu tür kişiler iyi bir takım oyuncusudur.
Sosyal analiz İnsanların hislerinin, niyetlerini ve sorunlarını keşfedebilme ve içgörü sahibi olabilme. Başkasının ne hissettiğini bilmek, kolaylıkla yakınlık veya ahenk kurmaya yol açabilir.
SON olarak Lider; Dürüst ve gerçekçi olmalıdır. Zeki ve pratik olmalıdır. En zor koşullarda çare bulucu, zor problemi çözen kişi olmalıdır. Kendini büyük, insanları küçük gören kişi olmamalıdır. Çalışanı ve çalışmayanı ayırt edebilmelidir. Takdir ve cezayı yerinde kullanmalıdır.
SON olarak Çalışanın düşüncelerini dinlemeli, çıkan karar müşterek karar olmalıdır. Lider, hep emir veren insan değildir. Aynı zamanda dinleyendir. Eğitici olmalıdır. Takip eden, kontrol eden, nezaret yapabilen veya yaptırabilen kişidir.