AYDIN İLİ, DİDİM İLÇESİ, FEVZİPAŞA 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI ARAŞTIRMA VE AÇIKLAMA RAPORU
İÇİNDEKİLER Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım AMAÇ, KAPSAM VE HEDEFLER... 3 A: ANALİZ... 4 1. KENTİN ÜLKE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ... 4 1.1. COĞRAFİ KONUM... 5 1.2. İDARİ YAPI... 7 1.3. SOSYO -EKONOMİK YAPI... 8 1.4.ULAŞIM DURUMU... 9 2. DOĞAL YAPI... 11 2.1. İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ... 11 2.2. JEOLOJİK YAPISI ve YERLEŞMEYE UYGUNLUK DURUMU... 11 2.3. DEPREMSELİK VE TOPAGRAFYA DURUMU... 14 2.4. HİDROLOJİK YAPI... 16 2.5. TARIM REFORMU VE TOPRAK KABİLİYETİ... 16 3. DOĞAL, KÜLTÜREL, TARİHİ, ARKEOLOJİK VE TURİSTİK DEĞERLER... 17 3. 1. SİT ALANLARI VE TESCİLLİ KÜLTÜR VARLIKLARI... 18 3.1.1. FEVZİPAŞA MAHALLESİ TEİKHİUSA ANTİK KENTİ ARKEOLOJİK SİT ALANI... 19 3.1.2. FEVZİPAŞA MAHALLESİ ARKEOLOJİK SİT ALANI... 19 3.1.3. MERCİMEK MEVKİ ARKEOLOJİK SİT ALANLARI... 20 4. DEMOGRAFİK YAPI... 22 4.1. AYDIN İLİNİN DEMOGRAFİK YAPISI... 22 4.2. DİDİM ve FEVZİPAŞA MAHALLESİ DEMOGRAFİKYAPISI... 23 4.3. NÜFUS HAREKETLERİ KENTE VE KENT DIŞINA GÖÇLER... 24 5. EKONOMİK YAPI... 26 5.1. TURİZM SEKTÖRÜ... 26 5.2. TİCARET SEKTÖRÜ... 26 5.3. SANAYİ SEKTÖRÜ... 26 5.4. TARIM SEKTÖRÜ... 27 5.5. ORMANCILIK... 28 5.6. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI... 28 6. ULAŞIM ve SOSYAL ALTYAPI... 30 6.1. DİDİM İLÇESİ VE FEVZİPAŞA MAHALLESİ ULAŞIM BAĞLANTILARI... 31 7. SOSYAL ALTYAPI... 32 8. MÜLKİYET DURUMU VE KENTSEL ARAZI DEĞERLERİ... 35 9. GEÇMİŞ VE MEVCUT PLANLARA İLİŞKİN ARAŞTIRMALAR... 37 10. ÜST ÖLÇEKLİ PLAN KARARLARI... 38 10.1.AYDIN İLİNİN 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANINDAKİ DURUMU... 38 10.2 DİDİM İLÇESİNİN 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANINDAKİ DURUMU... 39 10.3.AYDIN İLİ DİDİM İLÇESİ 1/25000 ÖLÇEKLI ÇEVRE DÜZENI PLANI... 41 B.SENTEZ... 42 C.PLANLAMA... 43 PLAN NOTLARI... 44 1
ŞEKİLLER Şekil 1: Didim İlçesinin Uydu Fotoğrafı... 4 Şekil 2 Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı Uydu Görüntüsü... 5 Şekil 3.Aydın İlinin Türkiye'deki Konumu... 6 Şekil 4.Didim İlçesinin Türkiye deki Konumu... 7 Şekil 5. 2.Bölge Karayolları Ulaşım Durumu... 10 Şekil 6:Türkiye Deprem Haritası... 14 Şekil 7.Aydın İlinin Ulaşım Durumu... 30 Şekil 8:Aydın İli 1/100.000 Çevre Düzeni Planı... 39 Şekil 9.Didim İlçesi 1/100.000 Çevre Düzeni Planı... 40 Şekil 10.1/25.000 Ölçekli Avdın Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planı... 41 HARİTALAR Harita 1 Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı, Jeolojik Durum Analizi... 13 Harita 2. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı, Jeolojik Durum Analizi... 15 Harita 3. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı Çevresinde Bulunan Sit Alanları Analizi... 21 Harita 4. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi Yol Kalitesi Analizi... 34 Harita 5. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi, Mülkiyet Analizi... 36 TABLOLAR Tablo 1:Aydın İli ve İlçelerin Yüzölçümleri ( Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu,2016)... 6 Tablo 2.Aydın İli ve İlçeleri Arası Gelişmişlik Sıralaması, Gelişmişlik Grupları (Kaynak: D.P.T, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, 2003)... 9 Tablo 3.Aydın İlinde Bulunan Tarım Alanlarının Toprak Kabiliyetine Göre Sınıflanıdırılması (Aydın Tarım İl Müdürlüğü,2016)... 17 Tablo 4.Aydın İli, Didim İlçesi Sitler ve Tescilli Kültür Varlıkları (Kaynak: Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012)... 18 Tablo 5.Aydın İli ve İlçelerini 1980-2016 Yılları Arası Nüfusu 2016)... 22 Tablo 6. Aydın İli ve İlçeleri 2016 Yılı Nüfus Artış Hızı... 23 Tablo 7.Didim İlçesinin 1995-2016 Yılları Arası Nüfusu... 24 Tablo 8..Didim İlçesinin 2000-2015 Yılları Arası Kentsel-Kırsal Nüfus Dağılımı... 24 Tablo 9.Fevzipaşa Mahallesi 2007-2016 Yılları Arası Nüfus Dağılımı... 24 Tablo 10.Türkiye ve Aydın İlinde Üretilen Tarım Ürünleri Dağılımı... 27 Tablo 11 Aydın ilinde Tarım Topraklarının Kullanım Alanları ve Oranları... 28 Tablo 12.Aydın İli Eğitim Kurumları... 32 Tablo 13.Didim İlçesi Eğitim Kurumları... 32 Tablo 14:Önemli İl Merkezleri ve Çevre Yerleşimlere Uzaklıklar... 31 Tablo 15: Fevzipaşa, Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi, Mülkiyet Durumu... 35 Tablo 16: Fevzipaşa Mahallesi Arazi Fiyatları... 35 Tablo 17.Aydın İlinde 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Hedef Yılı Olan 2025 de Oluşması Öngörülen Nüfus... 39 Tablo 18..Didim İlçesinde 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Hedef Yılı Olan 2025 de Oluşması Öngörülen Nüfus... 40 2
AMAÇ, KAPSAM VE HEDEFLER Aydın 1.İdare Mahkemesi nin 2003/750 E. ve 2007/544 K. kararı ile plansız kalan; Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi kapsamında, batıda Zonguldaklılar Sitesinden başlayan ve kıyıdaki maliye hazinesi arazileri ile doğuda Sahte Cennet Aurium Otele kadar devam edip, Teikhiussa Arkeolojik Sit Alanı sınırına kadar alanı kapsamaktadır. Aydın 1.İdare Mahkemesi nin 2003/750 E. ve 2007/544 K. kararı ile iptal edilen imar planının iptal gerekçeleri dikkate alınarak hazırlanan imar planında; koruma ve kullanma dengesine sahip, turizm sektörünün gelişimine olanak sağlayan, sürdürülebilir, ekonomik kalkınmayı destekleyen, yaşam kalitesi yüksek sağlıklı mekânlar oluşturulması hedeflenmiştir. Fevzipaşa Mahallesi sınırlarını kapsayan uygulama imar planı revizyon çalışması aşamasında; bölgenin özellikleri, ilgili meri mevzaut hükümleri, üst ölçekli imar planları, geçmiş dönemdeki imar planları, parselasyon planları ve mevzi imar planları dikkate alınmıştır. Fevzipaşa Mahallesi sınırlarını kapsayan uygulama imar planı revizyonu çalışmasında, mahkeme kararı doğrultusunda uzun bir dönem imar plansız bir şekilde kalmasının önüne geçilmesi, kamuya ait arazilerin turizm sektörüne kazandırılması, tarım alanlarının korunması, kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi, bölgede alt yapı yatırımlarının yapılabilmesine olanak sağlanması (kanalizasyoniçme suyu vb) ve Didim merkez yerleşimi ile Akbük yerleşimi arasında birbirini tamamlayan bir alt merkezin oluşturularak, kıyıya uzanan yeşil kuşak düzenlemesi ile yaya öncelikli bir planlama hedeflenmiştir. Bu değerlendirmeler ile arazi kullanım çalışmaları bütünleştirilerek planlamaya altlık olacak bir senteze ulaşılacaktır. Gerek yerinde yapılan araştırmalar, gerekse diğer kurumlardan alınan görüş, bilgi ve dokümanlar araştırma raporu bazında bir bütünlüğe kavuşturulacaktır. Bu rapor içeriğinde bölgeye özgü ekonomik, sosyal, fiziki, kültürel, demografik bilgi ve tespitler yer alacak olup, yapılan bu araştırma-analiz-değerlendirme çalışmaları ışığında, planlama kararlarına geçiş yapılacaktır. 3
A: ANALİZ Fevzipaşa Mahallesi Uygulama İmar Planı Revizyonu çalışmasına yönelik olarak, bölgedeki konumu, ekonomik, demografik ve sosyal yapısı ile mevcut arazi kullanım çalışmaları yapılmış olup, elde edilen veriler ışığında değerlendirmelerde bulunulmuştur. 1. KENTİN ÜLKE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ İmar planı çalışması yapılan alan, Aydın Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde önemli bir turizm merkezi olarak yer alan Didim ilçesine bağlı Fevzipaşa mahallesi sınırlarında kalmaktadır. Fevzipaşa Mahallesi, Didim ilçesinin güneydoğusunda, Akbük turizm yerleşmesi bağlantı yolu üzerinde yer almaktadır. Şekil 1: Didim İlçesinin Uydu Fotoğrafı (Kaynak:Google Earth, 2016 ) Çalışma alanı olan Fevzipaşa Mahallesi Didim ilçe merkezinin doğusunda yer almakta olup ilçe merkezine yaklaşık 4.5 km uzaklıktadır. 4
Şekil 2 Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı Uydu Görüntüsü (Kaynak:Google Earth, 2016 ) 1.1. COĞRAFİ KONUM Ege Bölgesi nin güney bölümünde yer alan Aydın ili, bölgedeki sekiz ilden biridir. Kuzeyde İzmir, Manisa, doğuda Denizli, güneyde Muğla illeri ve batıda Ege Denizi ile çevrilidir. Aydın ilini daha detaylı olarak ifade etmek gerekirse güneyden Milas, Yatağan, Kavaklıdere ve Merkez; doğudan Buldan, Sarayköy, Babadağ, Tavas, Kale; kuzeyden İzmir in Selçuk, Tire, Ödemiş, Beydağ, Kiraz ve Sarıgöl ilçeleriyle çevrilidir. İlin batısında Ege Denizi yer alır. Denizden yüksekliği (rakım) 65 m. olan ilin deniz sınırı 150 km.dir. İl, 37 38 kuzey enlemleri ve 27 29 doğu boylamları arasında yer almaktadır. Batı doğrultusunda uzanan Büyük Menderes Vadi tabanı, yer yer genişleyip daralarak il toprakları boyunca uzanır. Büyük Menderes Ovası, Batı Anadolu nun en geniş ovasıdır. Kuzeyde Aydın Dağları nın ovaya bakan yamaçları, güneyde Dandalas, Akçay ve Çine Çayı nın vadi tabanları ile bu vadiler arasında yer alan Karıncalı- Mardan ve Beşparmak dağ kütleleri yer almaktadır. 5
Şekil 3.Aydın İlinin Türkiye'deki Konumu (Kaynak:Türkiye Fiziki Haritası, 2016) Aydın ili, 8.116 km²lik yüzölçümüyle Türkiye nin yaklaşık %1 ini kaplamaktadır. Aydın ilinin ve ilçelerinin yüzölçümleri Tablo1. de verilmiştir. Tablo 1:Aydın İli ve İlçelerin Yüzölçümleri ( Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu,2016) İLÇE MERKEZİ Yüzölçümü(km2) Alan(%) MERKEZ 8116 50.00 BOZDOĞAN 859 5.29 BUHARKENT 124 0.76 ÇİNE 820 5.05 DİDİM 424 2.61 EFELER 624 3.84 GERMENCİK 394 2.43 İNCİRLİOVA 188 1.16 KARACASU 727 4.48 KARPUZLU 286 1.76 KOÇARLI 455 2.80 KÖŞK 187 1.15 KUŞADASI 265 1.63 KUYUCAK 544 3.35 NAZİLLİ 691 4.26 SÖKE 1064 6.55 SULTANHİSAR 220 1.36 YENİPAZAR 245 1.51 6
Didim ilçesi, Aydın ili nin güneybatısında, Ege Denizi kıyısında, Muğla il sınırında yer almaktadır. Didim ilçesinin kuzeyinde Söke ilçesi, kuzeydoğusunda Bafa Gölü, güneyinde ise Milas ilçesi yer almaktadır. 1990 yılına kadar Söke ye bağlı olan Didim yerleşmesi, bu tarihte Söke den ayrılarak ilçe statüsüne kavuşmuştur. Aydın iline bağlı olan ve Ege Denizi kıyısında yer alan Didim, önemli bir turizm merkezidir. Didim ilçesi sınırları içinde önemli bir kültür varlığı olan Apollon Tapınağı, yer almaktadır. Didim ilçesi, turizm için uygun konumu, iklimi, önemli kültür varlıkları ve uzun bir sahil bandına sahip olması nedeni ile Türkiye'nin ve dünyanın önemli turizm odak noktalarındandır. Bu nedenle, Didim ilçesi gelecekte turizm yatırımlarının en çok tercih edileceği bir merkez niteliğindedir. Şekil 4.Didim İlçesinin Türkiye deki Konumu ( Kaynak:Türkiye Fiziki Haritası) 1.2. İDARİ YAPI Aydın ili; 06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Aydın Belediyesi nin mahalleleri Efeler ilçesi olmak üzere, Aydın Merkez ilçe sınırları içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Aydın Büyükşehir Belediyesi kurulmuştur. Aydın ilinin, Bozdoğan, Buharkent, Çine, Didim, Germencik, Efeler, İncirliova, Karacasu, Karpuzlu, Koçarlı, Köşk, Kuşadası, Kuyucak, Nazilli, Söke, Sultanhisar ve Yenipazar olmak üzere on yedi ilçesi bulunmaktadır. 7
Didim ilçesinde belediye teşkilatı 1967 yılında kurulmuş olup 1990 yılında ilçe ilan edilmiştir. Didim ilçesinin toplam 16 adet mahallesi bulunmakta olup, bunlar Akyeniköy, Altınkum, Cumhuriyet, Efeler, Mavişehir, Yenimahalle, Akbük, Balat, Çamlık, Fevzipaşa, Mersindere, Akköy, Batıköy, Denizköy, Hisar, Yalıköy mahalleleridir. Didim ilçesinin merkezi yerleşim alanları dışında yer alan büyük kamu arazilerinin bulunduğu kıyı alanları 06.01.2005 gün 25692 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 22.10.2004 gün 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Aydın Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilan edilmiştir. 1.3. SOSYO -EKONOMİK YAPI Aydın ili gelişen çevresi ve büyüyen ekonomisiyle her yıl daha fazla gelişmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu nun verilerine göre Aydın ili, Türkiye illeri arasında gelişmişlik düzeyinde 2012 yılında 21.sırada, 2013 yılında 18. sıradadır. Türkiye nin imalat sanayi ve gayri safi yurt içi hâsıla oluşumuna katkılarında son dönemlerde önemli artışlar olmuştur. Bu kapsamda, Aydın ili tarım ve turizm alanlarında önemli merkez konumuna gelmiştir. Devlet Planlama Teşkilatı nın 1982 de yayınlanmış olan Türkiye de Yerleşme Merkezlerinin Kademelenmesi kitabında açıklanan bu sistemde, kentsel çekicilikler her bir üst kademe merkezinin kendinden önceki merkezde olmayan mal ve hizmetleri sunma kapasitesine bağlı olarak belirlenmiştir. Daha açık bir ifade ile kademe dereceleri ile sosyo-ekonomik gelişmişlik arasında doğru bir orantı vardır. Aydın ili genelinde, ilk kademe sisteminde Aydın Merkez ilçesi yer almakta olup, Kuşadası, Didim, Nazilli, Söke ilçeleri, 2. kademe merkez niteliği taşımaktadır. Buharkent, İncirliova, Yenipazar, Germencik, Çine, Sultanhisar, Kuyucuk, Köşk, Karacasu ilçeleri 3. kademe merkez niteliği taşımaktadır. Koçarlı ve Bozdoğan ilçeleri 4. kademe merkez niteliğindedir. Karpuzlu ilçesi ise 5. kademe merkez niteliği taşımaktadır. 8
Tablo 2.Aydın İli ve İlçeleri Arası Gelişmişlik Sıralaması, Gelişmişlik Grupları (Kaynak: D.P.T, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, 2003) İlçeler Arası Gelişmişlik İlçe Gelişmişlik Sırası Grubu Kuşadası 17 2 Didim 49 2 Merkez 53 2 Nazilli 83 2 Söke 112 2 Buharkent 223 3 İncirliova 266 3 Yenipazar 298 3 Germencik 320 3 Çine 329 3 Sultanhisar 330 3 Kuyucak 376 3 Köşk 401 3 Karacasu 467 3 Koçarlı 497 4 Bozdoğan 545 4 Karpuzlu 664 5 1.4.ULAŞIM DURUMU Aydın ili, dünyaca ünlü turizm merkezlerine yakın olmasından dolayı gelişmiş karayolu bağlantılarına sahiptir. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerden ve ülkenin diğer bölgelerinden gelip önemli turizm merkezlerine ulaşan karayolları Aydın ilinden geçer. E-24, D-320 ve D-550 karayolları Aydın ili sınırları içerisindedir. 9
Şekil 5. 2.Bölge Karayolları Ulaşım Durumu(Karayolları Genel Müdürlüğü, 2016) Aydın ilinin batı- doğu doğrultusunda bulunan demiryolları Söke, Germencik, İnciliova, Aydın Merkez, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Kuyucak ve Buharkent ilçelerinden geçmektedir. Küçük uçakların kullanabileceği Çıldır Havalimanı bulunmakla birlikte, Didim ilçesinin doğusunda yaklaşık 86 km uzaklıkta Bodrum Milas Havalimanı bulunmaktadır. Didim merkezinde yer alan Didim Marina limanından denizyolu ulaşımı sağlanmaktadır. 10
2. DOĞAL YAPI Aydın ili, Didim ilçesi sınırları içerisinde yer alan Fevzipaşa Mahallesi, Didim ilçesi ile aynı doğal yapı özelliklerine sahiptir. 2.1. İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ Aydın ili, Akdeniz in bir yan uzantısı olan Ege Denizi nin etkisi nedeniyle genel olarak Akdeniz ikliminin tipik özellikleri görülmektedir. Dolayısıyla yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı geçmektedir. Planlama alanın konum olduğu Didim ilçesi, en yüksek sıcaklıkları temmuz ve agustos aylarında yaşamaktadır. Bölgede en yüksek ortalama sıcaklık 26.5 C ile temmuz ayındadır ve en düşük ortalama sıcaklık ise 10 C ile ocak ayında görülmektedir. Bölgede Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında bölgeye çok az yağış düşmektedir. Temmuz ve Ağustos aylarında yağış 0.6mm ye kadar azalabilmektedir.didim ilçesinin hakim rüzgar yönün, kuzey (N) dır. Bunun yanında güneydoğu (SE), kuzeybatı (NW) ve batıdan (W) esen rüzgarlarda etkindirler. Didim ilçesinde maksimum güncel basınç 1026 mb. ile şubat ayında; minimum basınç ise 984.6mb Ocak ayındadır. En düşük nispi nem ise %16 ile temmuz ayında görülmektedir. Bölgede gözüken akdeniz ikliminin etkisinden dolayı bitki örtüsünü oluşturan bitkiler, dikenli ve otsu bitkilerdir. Didim ilçesinde maki, fundalık, zeytinlikler ve mera alanları ile geniş yer tutmaktadır. Didim ilçesi, Türkiye nin genelinde ekolojik öneme sahip bir bölgede bulunmaktadır. İlçenin kuzeyinde Bafa Gölü önemli kuş alanları ile Batı Menteşe Dağları önemli bitki alanları uzantıları bulunmaktadır. Kuzeybatıda ise Batıköy ve Akköy ü içine alan Büyük Menderes Deltası önemli kuş alanları yer almaktadır 2.2. JEOLOJİK YAPISI ve YERLEŞMEYE UYGUNLUK DURUMU Çalışma alanın jeolojik çalışmaları 4 etapta onaylanmıştır. Bunlar, 11.01.2016 tarihli onaylı Aydın ili Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi nde 247 hektarlık alanın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planına esas jeolojik etüt, 04.01.2016 tarih onaylı Aydın ili Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi nde 130 hektarlık alanın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planına esas jeolojik etüt, 11.02.2016 tarihli onaylı Aydın ili Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi nde 20 ve 36 hektarlık alanın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planına esas jeolojik etüt, 11.02.2016 tarihli onaylı Aydın ili Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi nde 12 hektarlık alanın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planına esas jeolojik etütdür. 11
Çalışma alanında eğim dereceleri genel olarak %0 30 arasında değişmektedir. Kaya ortamların bulunduğu alanlarda eğim % 10 30 arasında değişmekte hatta kireçtaşlarında yeryer falezler bulunmaktadır. Açılan sondajlarda alüvyon birimde 2,00-5,00 m derinlikte yer altı suyuna rastlanmıştır. Çalışma alanın jeolojik yapısı; stabilize açısından problemsiz, kütle hareketleri ve yüksek eğim açısından tehlike arz etmeyen ve inceleme alanında eğimin % 0-30 arasında olduğu Neojen yaşlı Killi Kireçtaşı ile temsil edilen alanlardır. Yerleşime uygunluk haritasında UA-2 simgesi ile belirtilmiştir. Alüvyon birimler, zemin parametreleri açısından genel olarak problemli birimlerdir. Bu birimlerde düşük taşıma gücü, oturma, kazı stabilite sorunları muhtemel zemin sorunlarıdır. Zemin parametreleri açısından alüvyon birimleri içerisindeki şevlerinde kısa ve uzun vadede stabilite sorunları yaşaması muhtemeldir. Bu alanlarda her türlü kazı şevi iksa tedbirleri (palplanj, istinat, perde v.b) ile emniyete alınmalıdır. Bu alanları 1/1000 ölçekli yerleşmeye uygunluk haritasında ÖA- 3 simgesiyle verilmiştir. 12
Harita 1 Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı, Jeolojik Durum Analizi 13
2.3. DEPREMSELİK VE TOPAGRAFYA DURUMU Aydın ili, 1.derece tehlikeli deprem bölgesindedir. Aydın-Nazilli fayı şehrin 2 km kadar kuzeyinden geçmektedir. Çok hafif olan Büyük Menderes çukurluğu içinde bulunması nedeniyle, bir çok büyük depremler geçirmiştir. Şehrin güney kısımlarının zemini kuzeye nazaran deprem yönünden daha tehlikelidir. Didim ilçesi ve çevresi, Türkiye deprem bölgeleri verilerine göre birinci dereceden deprem bölgesinde bulunmakta olduğu tespit edilmiştir. Şekil 6:Türkiye Deprem Haritası (Kaynak: Deprem Araştırma Dairesi, Ankara, 2016 ) İlin kuzeyi ve güneyi engebelidir. Kuzeyinde, doğu- batı doğrultusunda uzanan Hacettepe Tepesi, Karlıdede Tepesi ve Aydın Dağları yer alır. Güneyini Çine Çayı, Akçay, Dandalas Çayı ve kollarıyla yarılmış olan Menteşe Dağları kaplar. Bu iki dağlık bölüm arasında, iki yandan faylarla sınırlanmış ve sonradan alüvyonlarla örtülmüş genç bir çöküntü alanı olan Büyük Menderes Ovası uzanır. İlin başlıca tarım alanı olan bu ova, zaman zaman özellikle batı yarısında daha çok olmak üzere, Büyük Menderes ve kollarının taşkın sularıyla örtülür. Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi sahil bandı ve sahile yakın bölgedeki tarım alanları %0-5 arası eğime sahip düzlük arazilerden oluşmaktadır. Uslu sitesinin kuzeyine doğru eğim artmaktadır. 14
Harita 2. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı, Jeolojik Durum Analizi 15
2.4. HİDROLOJİK YAPI Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım Aydın ilinin batısında Ege Denizi yer almaktadır. Aydın iline bağlı Kuşadası ilçesi ve Didim ilçesi deniz kenarında iki önemli yerleşim yeridir. Dağların denize dik olarak uzanması kıyıları girinti çıkıntılı oluşmasına neden olmuştur. Deniz kıyısında sayısız koylar olmakla birlikte, turizm ve balıkçılığın geliştiği koylar Akbük ve Kazıklı Koyları gösterilebilir. Akbük Koyu nun kıyı uzunluğu 11km dir. Türkiye'nin önemli kuş cennetlerinden biri olan Bafa gölü de bu bölgededir. Bafa Gölünün Balat Ovasına bakan batı kıyısı, sonbahar ve ilkbaharda göçmen kuşların konaklayıp üredikleri sığ bir alandır. Bafa Gölü, 1994 yılında Tabiatı Koruma Alanı ilan edildi. 2.5. TARIM REFORMU VE TOPRAK KABİLİYETİ 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanuna göre; toprağı verimli işletilmesi, tarım üretiminin sürekliliğinin sağlanması, yeterli toprağı bulunmayan ve topraksız çiftçilerin zirai aile işletmeleri kurabilmeleri için devletin mülkiyetinde bulunan topraklarla topraklandırmaları, tarım topraklarının toplulaştırılması, yeni yerleşim yerlerinin kurulması veya mevcut yerleşme yerlerine eklemeler yapmak, zorunluluk halinde tarım arazinin diğer amaçlara tahsisini düzenlemek, dağıtılmayan tarım arazisinin değerlendirilme şeklini belirlemeyi, Bakanlar Kurulunca gerekli görülen diğer bölgelerde gayrimenkullerin milli güvenlik nedeniyle mülkiyet ve tasarruf şekillerinde ve yerleşim yerlerinde düzenlemeler yapmayı sağlamaktadır.fevzipaşa Mahallesi arazilerinin büyük bir bölümü tarım reform alanı ilan edildiği için bu alanlar yöre halkının tarımsal faaliyetlerinin devam ettirilmesi amacı ile tarım bakanlığı tarafından köylüye tahsisi yapılmıştır. Aydın ili ve Didim ilçesinde I, II., III. IV.,VI, VII,VIII.sınıf tarım arazileri bulunmaktadır. Büyük Menderes Havzası nda ve havzasının denize açıldığı Büyük Menderes Deltası nda yer alan Didim ilçesi verimli tarım toprakları Didim ilçe merkezi etrafında ve ilçenin kuzeyinden geçen B. Menderes Nehri yataklarında yoğunlaşmıştır. Diğer araziler ise VI ve VII. sınıf tarım topraklarından oluşmaktadır. 16
Tablo 3.Aydın İlinde Bulunan Tarım Alanlarının Toprak Kabiliyetine Göre Sınıflanıdırılması (Aydın Tarım İl Müdürlüğü,2016) Tarım Topraklarının Sınıfı I.Sınıf Tarım Toprakları II. Sınıf Tarım Toprakları III.Sınıf Tarım Toprakları IV.Sınıf Tarım Toprakları VI.Sınıf Tarım Toprakları VII.Sınıf Tarım Toprakarı Alan(Ha) 54.158ha 44.464ha 74.91ha 57.57ha 120.769ha 434.472ha 3. DOĞAL, KÜLTÜREL, TARİHİ, ARKEOLOJİK VE TURİSTİK DEĞERLER Binlerce yıl önce Büyük Menderes Irmağı nın suladığı bereketli ovalar üzerine kurulmuş olan Aydın ili, doğanın kültürle kucaklaştığı ve Türkiye de turizmin ilk başladığı illerden birisidir. Aydın ilinin kesin olarak bilinmemekle birlikte prehistorik izler sonucu insanoğlunun yerleşik düzene geçtiği dönemlerde kurulduğunu göstermektedir. Ege de ve Orta Anadolu da yapılan araştırmalara göre, Aydın ilinin ilk tarihi bilgilerine (M.Ö. 7000) Hitit kaynaklarında rastlanmaktadır. (Bilindiğine göre Aydın, sırasıyla Traklar, Dorlar, Karialılar, Frigler, İyonlar, Lidyalılar, Persler, Roma İmparatorluğu, Bizans, Osmanlı topraklarına katıldı.) 1811 yılında İzmir, Saruhan (Manisa), Menteşe (Muğla), Antalya, Isparta sancaklarını kapsayan eyaletin merkezi oldu. Eyalet merkezi (1857) İzmir e taşındıysa da bu yönetim biriminin adı Osmanlı Devleti nin sonuna kadar Aydın olarak kaldı. Anadolu nun ilk demiryolu Aydın-İzmir arasında yapılıp işletilmeye açıldı. 27 Mayıs 1919 da Yunanlılar tarafından işgal edilen kent, 30 Haziran 1919 da geri alındı. Tekrar işgal edilen Aydın ili, 7 Eylül 1922 de kurtarılmıştır ve gerçek anlamıyla bir harabe olan kent cumhuriyet idaresine geçmiştir. Aydın ili arkeolojik yönden Türkiye nin en zengin yörelerinden biridir, M.Ö. 4000 yılının sonundan günümüze kadar Hitit, Lidya, İyon, Roma, Bizans, Selçuklu, Aydınoğulları ve Osmanlıları yaşatan il, bu birikimin sonucu olarak sahip olduğu antik kentler ve müzeleri ile iç ve özellikle dış turizm açısından oldukça büyük bir potansiyele sahiptir. Didim ilçesi, M.Ö. 6. yy.dan Roma çağı sonuna kadar önemini kaybetmeyen dini bir merkezdir. Milethos tan başlayan kutsal yol, kıyı boyunca uzanarak Dydima daki Panermos Limanına, oradan 17
da güneydoğuya doğru iki tarafı rahip heykelleriyle süslü bir yoldan Dydima Apollon Tapınağı na ulaşır, çok büyük ve anıtsal bir yapıdır. Didim ilçesi, Aydın ilinde olduğu gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapığı için oldukça fazla tarihi eserler bulunmaktadır. Uygun iklim koşulları, doğal yapı alanları, kolay ulaşım imkânı, tarihi eserleri ve tarihi mekânlarıyla turistler için cazip bir yerleşim yeridir. 3. 1. SİT ALANLARI VE TESCİLLİ KÜLTÜR VARLIKLARI Didim ilçesi ve yakın çevresi geçmiş tarihlerde bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış olup günümüzde az da olsa tarihi eserleri kalmıştır..didim ilçesinde bulunan tarihi öneme sahip sit alanları ile tescilli kültür varlıkları tablo4 de verilmiştir. Tablo 4.Aydın İli, Didim İlçesi Sitler ve Tescilli Kültür Varlıkları (Kaynak: Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012) VARLIK ADET Ağaç 2 Altar 2 Antik Kent 1 Antik yol 1 Arkeolojik Sit 17 Camii 4 Çarşı 1 Depo 1 Doğal Sit 1 Dükkân 4 Dükkân+Konut 2 Fabrika 1 Hamam 1 Hastane 2 Höyük 1 İstasyon Binası 2 Kalıntı 1 Kentsel Sit 1 Kervansaray 1 Kilise 2 Konut 42 Külliye 1 Kütüphane 1 Kuyu 1 Mabed 1 Mezar Anıtı 1 Mezar 2 Müştemilat 1 Okul 1 18
Örenyeri 2 Şapel 2 Sarnıç 1 Taşınmaz 2 Tepe 1 Yapı kalıntısı 1 Yol 1 Fevzipaşa Mahallesi planlama alanı çevresinde bulunan Mercimek Mevkii kıyı bandından Uslu Sitesi ne kadar uzanan bölgede bulunan 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanı, Zonguldaklılar Sitesi nin güneyi 1. ve 3. derece arkeolojik sit alanı, Pamukkale Sitesi nin batısında bulunan 1. derece arkeolojik sit alanı, Planlama alanının doğusunda 1., 2. ve 3. Derece Teikhiussa antik kenti arkeolojik sit alanı bulunmaktadır. 3.1.1. FEVZİPAŞA MAHALLESİ TEİKHİUSA ANTİK KENTİ ARKEOLOJİK SİT ALANI Planlama alanı ile doğu sınırını oluşturan Teikhiussa Arkeolojik Sit Alanı, Didim ilçesinin turizm sektörü açısından en önemli bölgelerinden biridir. Didim ilçesindeki, en nitelikli turistik tesisler bu bölgede yer almaktadır. Teikhiussa Arkeolojik Sit Alanı, İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun 03.02.1988 tarih 67 sayılı kararı ve 02.07.2001 tarih 10063 sayılı kararı ile I., II.,III. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiştir. Bölge orman, zeytinlik ve makilik alanlardan oluşmaktadır. Sit alanlarında, turistik tesisler ve ikinci konut yapılaşmaları bulunmaktadır. Teikhiussa Arkeolojik Sit Alanı, I.,II. ve III. derece statüye sahip alanlardan oluşmaktadır. Teikhiussa Arkeolojik Sit Alanı ndaki doğal bitki örtüsü, sahil şeridinde kumsal; diğer alanlarda ise orman ve maki- fundalık gibi özellikler göstermektedir. Sit alanında yerleşik dokunun olduğu yerlerde doğal bitki örtüsü kaybolmuştur. Fevzipaşa Mahallesi ndeki I. derece arkeolojik sit alanının tamamı ormanlık alandır. II. ve III. Derece sit alanlarında yer alan meskun alan (49.8 hektar), orman, maki- fundalık, zeytinlik sahil şeridi ifrazlı ve ifrazsız boşluklar hariç- toplam alanın %16.7 gibi küçük bir oranını oluşturmaktadır. 3.1.2. FEVZİPAŞA MAHALLESİ ARKEOLOJİK SİT ALANI Aydın ili, Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi nde bulunan ve tapunun 101 ada ve 238ve 153 parsel numaralı taşınmazlar ile 461 ada 1,2,19, 20, 21 parsel numaralı taşınmazlar ve 462 ada 19
1,2,3,4,5,13,14,15,16,17 ve 18 parsel numaralı taşınmazalar üzerinde yer alan arkeolojik yerleşim alanının; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, Korunması Gerekli Kültür Varlığı özelliği gösterdiğinden I. Derece Arkeolojik Sit olarak tescilinin uygun olduğuna karar verilmiştir. Kültür Turizm Bakanlığı, Aydın Kültür Tarafından 25.01.2012 tarih 395 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 3.1.3. MERCİMEK MEVKİ ARKEOLOJİK SİT ALANLARI Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Aydın ili, Didim ilçesi, Fevzipaşa Mahallesi, Mercimek Mevkiinde bulunan İzmir II. Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 02.06.2004 tarih 12785 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. Planlama alanında bulunan Zonguldaklılar Sitesi nin güneydoğusunda bulunmaktadır. Mercimek Mevkiinde bulunan 12193 ve 501 nolu parseller Kültür Turizm Bakanlığı, İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 26.06.1986 tarih 2387 sayılı kararı ile I.dereceden ve II. dereceden arkeolojik sit alanı sınırlarında olduğuna karar verilmiştir. Sit alanın devamı 15.11.2003 tarih ve 12187 sayılı karar ile I dereceden arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. Planlama alanında bulunan Uslu Sitesi nin güneydoğusunda bulunmaktadır. 20
Harita 3. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı Çevresinde Bulunan Sit Alanları Analizi 21
4. DEMOGRAFİK YAPI Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım Aydın ilinin 2016 yılı sonu itibari ile açıklanan adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre nüfusu 1.068.260 kişidir. Nüfus bakımından ilçelerin büyüklüğü sırasıyla; Efeler, Nazilli, Söke, Kuşadası, Didim, Çine, İncirliova, Germencik, Bozdoğan, Köşk, Kuyucak, Koçarlı, Sultanhisar, Karacasu, Yenipazar, Buharkent, Karpuzlu dur. Didim ilçesinin 2016 yılı sonu itibari ile nüfusu 77.164 kişidir. 4.1. AYDIN İLİNİN DEMOGRAFİK YAPISI Aydın ili, Türkiye İstatistik Kurumundan alanın bilgiye göre1980 yılından 2016 yılına kadar farklı nüfus artış hızlarıyla nüfusun sürekli artığı tespit edilmiştir. Aydın Tablo 5.Aydın İli ve İlçelerini 1980-2016 Yılları Arası Nüfusu (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) 1980 1985 1990 2000 2010 2013 2015 2016 (toplam) 652.488 743.419 824.816 950.757 989.842 1.020.957 1.053.506 1.068.260 Bozdoğan 37.294 35.829 34.429 35.190 6.811 12.466 12.505 12.499 Buharkent - - 11.199 12.984 11.979 34.930 34.237 33.857 Çine 65.872 67.839 54.888 53.770 23.113 51.020 50.241 49.888 Didim - - - 37.395 49.934 64.643 73.827 77.164 Efeler - - - - - 265.234 277.466 28.1763 Germecik 37.918 43.251 45.907 45.821 2.8851 43.209 43.367 43.817 İnciliova - - 35.242 40.733 30.283 45.343 47.475 49.169 Karacasu 20.490 21.292 22.801 21.980 9.798 19.807 19.162 18.952 Karpuzlu - - 14.248 13.207 2.063 11.777 11.442 11.333 Koçarlı 33.197 38.357 39.103 37.167 9.570 24.266 23.422 23.243 Köşk - - 2.284 25.321 9.875 27.152 27.039 27.335 Kuşadası 21.346 29.098 43.636 66.765 70.322 94.995 103.849 106.939 Kuyucak 38.160 43.295 32.583 31.094 18.623 27.755 27.182 26.960 Nazilli 94.790 115.077 121.762 145.963 11.5953 148.531 151.789 153.879 Söke 93.146 109.275 119.750 137.739 10.0498 115.541 116.583 117.730 Sultanhisar 20.689 20.686 22.550 22.795 14.902 21.114 20.983 20.932 Yenipazar 15.668 15.668 17630 15.492 6.423 13.174 12.937 12.800 22
Aydın ilinin en hızlı nüfus artış hızı 1980-1990 yılları arasında görülmektedir, 1990 yılından sonra nüfus artış hızı azalmaktadır. Aydın ili ve ilçelerinde kentsel nüfusun giderek arttığı ve kırsal nüfusunun ise azaldığı görülmektedir. Aydın ilinde 2016 yılı sonu itibarı ile kentsel nüfus artış % 1.40 ve kentsel nüfus yoğunluğu 134 kişi/km2 dır. Tablo 6 da Aydın ili ve ilçelerinin 2016 yıl sonu itibarıyla nüfus artış hızları gösterilmiştir. Didim ilçesinin 2016 yılı nüfus artış hızı oranı %44.21dır. Tablo 6. Aydın İli ve İlçeleri 2016 Yılı Nüfus Artış Hızı Yıllık Nüfus Artış Hızı İl/İlçe (2016) (%) Aydın 13.91 Efeler 15.37 Bozdoğan -11.16 Buharkent -0.48 Çine -7.05 Didim 44.21 Germencik 10.32 İncirliova 35.06 Karacasu -11.02 Karpuzlu -9.57 Koçarlı -7.67 Köşk 10.89 Kuşadası 29.32 Kuyucak -8.2 Nazilli 13.68 Söke 9.79 Sultanhisar -2.43 Yenipazar -10.65 4.2. DİDİM ve FEVZİPAŞA MAHALLESİ DEMOGRAFİKYAPISI Didim ilçesi, 2016 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 77.164 dir. Farklı sosyal grupların yaşadığı ilçede yaz ve kış nüfusu turizm sektöründen dolayı değişmektedir. Planlama alanı içerisinde oluşan birinci grup, Adnan Menderes Üniversitesi kampusunun olmasından dolayı genç nüfus kitlesi ve gençlerin oluşturduğu sosyal gruplardır. Gençler bölgede sosyal yaşama biraz hareketlilik getirmiştir. Gündüz ve gece yaşamında bir hareketlilik söz konusu olmuştur. İkinci sosyal grup mahallede sürekli yaşayan emeklilerin içinde oluşturduğu gruptur ve kitle yerel halk ile bütünleşmiştir. Üçüncü grup ise yaz mevsiminde çevre illerden ve yurtdışından gelen tatilcilerden oluşmaktadır. 23
Tablo 7.Didim İlçesinin 1995-2016 Yılları Arası Nüfusu (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) 1995 2000 2010 2013 2015 2016 Didim 28.178 37.395 55.130 64.643 73.827 77.164 Didim ilçesinin nüfusu yıllara göre artış göstermiş olup, kırsal nüfus devamlı azalırken kentsel nüfus artmıştır. Tablo 8..Didim İlçesinin 2000-2015 Yılları Arası Kentsel-Kırsal Nüfus Dağılımı (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) 2000 2010 2015 2016 Kentsel Kırsal Kentsel Kırsal Kentsel Kırsal Kentsel Kırsal 25.699 11.696 43.474 11.656 73.827-77.164 - Didim ilçesi yerleşkesinde, belediye teşkilatı 1967 yılında kurulmuş olup, 1990 yılında Söke ilçesinden ayrılarak ilçe ilan edilmiştir. 2012 yılında çıkarılan 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun gereğince tüm belde ve köyler Aydın Büyükşehir Belediyesine bağlanmış olup Didim Belediyesi ne bağlı olan belde ve köyler mahalle statüsünde olmuştur. Didim ilçesinde diğer turistik bölgelerde olduğu gibi, yaz-kış nüfusu arasında önemli fark mevcuttur. Yaz nüfusunun yıllara göre farklılık göstermekle birlikte kış nüfusunun iki üç katına çıktığı ifade edilmektedir. Tablo 9.Fevzipaşa Mahallesi 2007-2016 Yılları Arası Nüfus Dağılımı (Kaynak:Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) YILLAR 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Mahalle Nüfusu 1556 1967 1868 1873 1842 1687 1717 2193 1898 1874 Fevzipaşa Mahallesi nin2007-2016 arası nüfus dağılımı tablo 8 de gösterilmiştir. 2016 yılındaki nüfusu 1.874 dir.. 4.3. NÜFUS HAREKETLERİ KENTE VE KENT DIŞINA GÖÇLER Turizm sektörünün önemli bir gelişim gösterdiği Didim, turizm yatırımlarının artmasıyla ilçeye göç eden nüfus artış olduğu gözlemlenmektedir. 2004 yılı sonrası dönemde, yabancıların konut alım talepleri gündeme gelmesiyle birlikte, inşaat sektöründe hızlı bir gelişim olmakla birlikte bu durum, 2009 yılına kadar yoğun olarak devam etmiştir. 2016 yılı itibarıyla kentte yaklaşık 5.000 İngiliz vatandaşının yaşadığı tahmin edilmektedir. 24
Diğer turistik bölgelerde olduğu gibi Didim de, yaz ve kış nüfusu dengesizliği gözlemlenmektedir. Didim ilçesi turizm ve inşaat sektörünün hızlı gelişimine dayalı olarak il ve ülke genelinde göç almaktadır. Turizm Kentleri Projesi kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Didim ilçesinin büyük bir kısmının Kültür Turizm Koruma ve Gelişim bölgesi ilan edilmesi Didim ilçesinin bundan sonraki gelişiminin turizm sektörüne bağlı olarak gerçekleşeceğini ortaya koymaktadır. 25
5. EKONOMİK YAPI Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım Aydın ili, genelde tarım ve turizm kenti olarak bilinmektedir. Ekonomik hayatın temelini oluşturan tarımın ağırlığı, sanayi ve ticaret sektöründe yoğun olarak kendini hissettirmektedir. Didim ve Kuşadası ilçeleri ekonomik gelişimini Aydın ilinin diğer ilçelerinden farklı olarak turizm sektörüyle öne çıkmıştır. 5.1. TURİZM SEKTÖRÜ Önemli turizm merkezlerinden olan Kuşadası ve Didim ilçeleri, turistlerin konaklama ve dinlenme amacıyla geldiği yerlerdir. Turistler, doğal, arkeolojik ve folklorik değerlere sahip diğer ilçeleri ise günü birlik ziyaretler yapmaktadır. Aydın ilinde bulunan turizm tesislerinin doluluk oranı 2012 de %53 iken 2013 yılında %76, 2014 yılında %74 seviyesine yükselmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2014 yılında 5,5 milyon turist Aydın ilini ziyaret etmiştir. Kuşadası ve Didim yat limanı Aydın ilinin önemli yat limanları olup, Didim yat limanı, 20.000 m² kapalı alan alandan oluşmakta olup, 576 adet denizde, 650 adet karada tekne bağlama kapasitesine sahiptir. Didim Yat Limanında, her biri kendi alanında uzman 36 teknik atölye hizmet vermektedir. Didim Yat Limanı 400 ton ile Türkiye nin en yüksek kapasiteli tekneleri sudan çıkarmaya yarayan vincine sahiptir. 5.2. TİCARET SEKTÖRÜ Tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Aydın ilinin ticari yapısında egemen olan ürünlerin üretimi, gelişen teknoloji sonucu aile tipi ziraat ve ticaret anlayışını değiştirme sürecine girmiştir. Didim ve Kuşadası gibi sahil ilçelerinde ticari yapı; turizm ve buna bağlı ara yatırım malları ticareti, hediyelik eşya ve gıda maddeleri ticaretine dayalı olarak gelişmektedir. Nazili, Söke gibi büyük sanayi kuruluşlarının bulunduğu ilçelerde tüketilen mallara olan talep fazlalığı, ticaretin yapısını şekillendirmektedir. Didim ilçesinde ticaret; ekonomik gelişmelerle birlikte en önemli sektör haline gelen turizm ile paralel olarak gelişme göstermektedir. 5.3. SANAYİ SEKTÖRÜ Aydın ilinde, ASTİM, Nazilli, Ortaklar, Söke, Çine olmak üzere altı Organize Sanayi Bölgesi faaliyet göstermektedir. Ayrıca Buharkent, OSB ve Çine Akçaova Tarıma Dayılı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi çalışmaları devam etmektedir. Altı OSB de toplam 181 fabrikada 6.127 kişinin 26
istihdamı sağlanmaktadır. Çine Organize Sanayi Bölgesinde bir enerji firması 64 MW gücündeki doğalgaz çevrim santrali yatırımı bitirilmiş olup, üretime devam etmektedir. 21 adet küçük sanayi sitelerinde bulunan 5417 iş yerinde yaklaşık 10.000 e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır. Aydın ilinin sanayi bölgelerinde ağırlıklı olarak; tarımsal üretimi işlemeye yönelik gıda imalatı, tekstil ürünleri imalatı, makine ve ekipman imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya ürünleri imalatı ve kimyevi maddeler imalatından oluşmaktadır. 5.4. TARIM SEKTÖRÜ Büyük Menderes ırmağının suladığı bereketli ovalar üzerinde kurulu olan Aydın ilinde, 368.336 ha alanda tarım yapılmaktadır. Aydın ilinin toprak, iklim, tomografik yapı ve ekolojik özellikleri ile polikültür tarıma elverişlidir. Tarımın her kolunda yüksek bir potansiyele sahiptir. Aydın ilinin sahip olduğu 368.336 hektarlık tarım arazisinin %59 pay ile meyveler ve baharat bitkileri en geniş alanı kaplamaktadır. Geriye kalan arazilerin 313.632 hektar orman, 25.242 hektarı çayır-mera, 14.950 hektarı göl-bataklık, 78.540 hektarı tarım dışı arazilerdir. Tablo 10.Türkiye ve Aydın İlinde Üretilen Tarım Ürünleri Dağılımı (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) TÜRKİYE Aydın Aydın'ın Türkiye ÜRÜNLER (ton) (ton) Payı (%) Sıralaması İncir 254.838 162.115 63.6 1 Kestane 59.171 18.605 31.4 1 Zeytin 1.414.952 206.502 14.6 2 Pamuk 2,150.000 223.563 10.4 4 Çilek 299.940 30.07 10 3 Bamya 36.748 2.473 6.7 5 Yerfıstığı 97.310 6.12 6.3 3 Mısır (Silaj ) 12.446.450 744.942 6 4 Mısır(Dane) 4.310.000 182.946 4.2 7 Enginar 29.070 3766 6.7 5 Aydın ilinde en çok yetişen tarım ürünü zeytin olup, yetişen tarım ürünlerinin % 24 ünü oluşturmaktadır. Tablo 10 da Aydın ilinde Tarım Topraklarının Kullanım Alanları ve Oranları gösterilmiştir. 27
Tablo 11 Aydın ilinde Tarım Topraklarının Kullanım Alanları ve Oranları (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016) Kültür Toplamm Alan Arazisine Alana 5.5. ORMANCILIK Arazi Kullanımı (ha) Oranı (%) Oranı (%) Zeytinlik ve Meyvelik 201.888 51 24.3 Turunçgiller 5.366 1.4 0.6 Bağ 1.754 0.4 0.2 Tahıllar 70.477 17.8 8.5 Endüstir Bitkileri 47.305 12 5.7 Yem Bitkiler 35.67 9 4.3 Sebze Alnları 10.769 2.7 1.3 Diğer Alanlar 22.265 5.6 3.2 TOPLAM 395.494 100 48.1 Aydın ilinde 313.632 ha. ormanlık alan mevcuttur. 2014 yılında 3.000.000 fidan üretilmiş, ağaçlandırma ve toprak muhafaza projeleri kapsamında 8.680 dekar alana 208.080 adet fidan dikilmiş, 12 köyde 38.160 adet fıstıkçamı, ceviz, badem, kestane, harnup, hünnap, dut, iğde, ıhlamur, defne fidanı dikilerek 2.310 dekar alanda gelir getirici tür ağaç ile ağaçlandırma yapılmıştır. Ayrıca 178.640 m3 endüstriyel odun ve 73.071 ster yakacak odun üretilmiştir. Aydın ilinde orman köylülerine 1975-2002 yılları arasında teşvik kredisi verilerek, 2003-2012 döneminde 507 ünite süt sığırcılığı, 16 ünite zeytin salamura, 5 ünite süt koyunculuğu olmak üzere toplamda 528 ünite için uygulama yapılmıştır. 5.6. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Aydın ili ve çevresi yenilebilir enerji kaynakları bakımından oldukça zengindir. Potansiyellerin bu derece yüksek olması Aydın ilinde ve Didim ilçesinde enerji yatırımların GES, RES, JES üzerine yapılmasına olanak sağlamaktadır. Aydın İli Çevre Durumu Raporuna göre Aydın ilinde rüzgar enerjisi kurulum kapasitesi 2 bin 523 MW olarak belirtilmekte olup kurumlum için ihtiyaç olan enerjinin (84 MW) oldukça üstündedir. Rüzgar enerjisi ile birlikte yılın 305 günü güneş alan Aydın ili güneş enerji potansiyeli ve önemli fay hatlarının bulunmasından dolayı jeotermal enerji potansiyeline sahiptir. Aydın ili Didim ilçesi ve Muğla ili Milas ilçesi sınırları içerisinde Akbük koyu - Bafa gölü arasındaki Saplatan dağı - Taşlı tepe - Armutçuk tepe - Müezingediği tepe - Kocasivri tepe 28
Çataltepe mevkilerinde Akbük Rüzgar Enerji Santrali (RES) kurulmuştur. Bu kapasite göre kurulu gücü 2,1 MW olan 15 adet rüzgar türbininden sağlanmaktadır. Aydın ili, sınırları içerisinde halen 145 arama, 48 işletme olmak üzere toplam 193 sahada arama ve işletme faaliyetleri kişi ve şirketler tarafından sürdürülmektedir. Üretimdeki Elektrik Santralleri Enerji bakımından potansiyeli oldukça yüksek olan ilde, toplam kurulu güçleri 310 Megawatt olan biri kamuya, 16 sı özel sektöre ait toplam 17 elektrik santrali üretimde bulunmaktadır. Üretimde olan 17 santralden 5 i hidroelektrik, 36 i jeotermal elektrik santrali, 4 ü rüzgâr elektrik santralidir. Toplam kurulu güç kapasitesinin %26 sını hidroelektrik, % 50 sini jeotermal elektrik, % 24 ünü rüzgâr elektrik santrali oluşturmaktadır. Aydın ilinde elektrik enerjisi üretim potansiyeline karşılık 2015 yılında ilde toplam 2.041.760 kwh elektrik tüketimi gerçekleşmiştir. Aydın ilinde kişi başı elektrik tüketimi 2.028 kwh/kişi olup, 2400 Kw/kişi olan Türkiye ortalamasının altındadır. 29
6. ULAŞIM ve SOSYAL ALTYAPI Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım Aydın ili, coğrafi konumu ile demiryolu, deniz ve hava taşımacılığı imkânlarına sahip bir ildir. Aydın ilinde 311 km devlet yolu, 378 km il yolu olmak üzere toplam 689 km yol ağı bulunmaktadır. Ayrıca toplam uzunluğu 96 km (95.869 m) olan Aydın-İzmir otoyolunun 39 km (39.349 m) lik bölümü Aydın ili karayolları sorumluluk sahasındadır ve 233 km ağ dışı turistik yol ağı mevcuttur. E-24 Aydın-Denizli ve Aydın-İzmir karayolu, yük ve yolcu trafiğinin yoğun olduğu yollardır. Yapımı tamamlanan Aydın-İzmir otoyolu, üçer şeritleri, viyadükleri ve 3000 metre uzunluğundaki tünelleri ile kara ulaşımında daha kısa, daha güvenli ve hızlı akısı sağlayacak, örnek bir bayındırlık hizmeti sunmaktadır. Şekil 7.Aydın İlinin Ulaşım Durumu (Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü, 2016) Aydın ili ve ilçelerinde kent içi ulaşımda minibüsler, belediye otobüsleri görev almaktadır. İlçeler arasındaki ulaşım yine her ilçede bulunan taşıma birliklerine ait minibüslerle gerçekleşmektedir. İlde dört ana bulvar bulunmaktadır. Bunlardan Muğla Bulvarı Muğla Karayolu üzerinde yer almaktadır ve asfalttır. İlin en önemli bulvarı olan ve ilin merkezinde bulunan Adnan Menderes Bulvarı ile diğer önemli bulvarlardan biri olan Atatürk Bulvarı, birbirine paralel olarak, ilin Güney- Kuzey istikametinde yer almaktadır ve asfalttır. İlde Doğu-Batı istikametinde ve merkezinde yer alan Gazi Bulvarı ise parke taş döşemedir. 30
Merkeze en uzak ilçe Didim (104 km) en yakın ilçe ise; İncirliova (11 km), Köşk (19 km), Koçarlı (21) ve Germencik tir (22 km). Didim ilçe merkezi İzmir e 107 km, Ankara ya 551 km, İstanbul a 448 km, Muğla ya 102 km dir. Aydın ilinin batı-doğu doğrultusunda kat eden demiryolu üzerinde Söke, Germencik, İncirliova, Aydın Merkez, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Kuyucak ve Buharkent ilçeleri bulunmaktadır. Aydın il hudutları dâhilinde toplam demiryolu uzunluğu Söke-Buharkent arası 134,6 km dir. İzmir-Aydın- Denizli arasında tamamlanan hızlı tren projesi ile demiryolu işletmeciliği daha modern hale gelmiştir. Kuşadası Limanı'ndan denizyolu ulaşımı sağlanmaktadır. Kuşadası limanı Türkiye de denizyolu ile en fazla giriş-çıkış yapılan limandır. Kuşadası ilçesinde ayrıca bir yat limanı mevcut olup, 630 adet yat kapasitesi ile yerli ve yabancı turistlere hizmet vermektedir. Diğer yat limanı ise 580 deniz, 600 kara kapasiteli olarak Didim ilçesinde bulunmaktadır ve 2009 yılında hizmete açılmıştır. Ege adalarında turistik ring yaparak Efes turu için günü birlik yabancı turist getiren yolcu gemileri, yatlar ve motorların yanı sıra, feribotlarla da Kuşadası-Sisam seferleri devamlı yapılmaktadır. 6.1. DİDİM İLÇESİ VE FEVZİPAŞA MAHALLESİ ULAŞIM BAĞLANTILARI Didim ilçesinin en önemli bulvarı İnönü Bulvarı olup ilçenin doğu batı istikametinde yer almakta olup asfalttır. Didim karayolu ile Kuşadası ilçesine 60 km uzaklıkta, Aydın Merkez İlçesine 103 km dir. Didim iline en yakın havalimanları ise İzmir Adnan Menderes Havalimanı (145km.) ve Bodrum- Milas Havaalanıdır. (80km). Yabancı turistlerin çoğunluğu turizm sezonunda hava yolunu kullanmaktadırlar. İzmir ve Bodrum havalimanları bu talebi karşılamaktadırlar. Havalimanından Didim e ulaşım Milas karayolu ve Aydın Söke karayollarıdır. Bodrum-Milas Havalimanı ile Didim arasında Havaş ın düzenlemiş olduğu seferlerle ulaşımı kolaylaştırmıştır. Tablo 12:Önemli İl Merkezleri ve Çevre Yerleşimlere Uzaklıklar (Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü, 2015) YER İstanbul Ankara Aydın İzmir Denizli Nazilli Kuşadası Milas Bodrum Söke Uzaklık 448 551 103 107 235 155 80 75 104 55 31
7. SOSYAL ALTYAPI Aydın İli, Didim İlçesi, Fevzipaşa Mahallesi 1/5000 Ölçekli Nazım Okuryazar nüfus oranı, bir bölgenin eğitim düzeyinin birincil ve en önemli göstergesidir. Aydın ili 2016 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre nüfusu okuma yazma durumu açısından değerlendirildiğinde % 97,43 genel nüfus okuma yazma oranı ile Türkiye ortalamasının (% 96) üzerindedir. İl genelinde köyler dahil ilköğretim okulu ve okul öncesi eğitim tesisleri 417 adet, özel ilköğretim okulları 10 adet, ortaöğretim tesisleri 112 adettir. Ayrıca Aydın ilinde bir devlet üniversitesi bulunmaktadır. Adnan Menderes Üniversitesi, eğitim hizmetlerini altı fakülte (Eğitim, Fen-Edebiyat, İktisadi İdari Bilimler, Veteriner, Ziraat, Tıp Fakülteleri), dört meslek yüksekokul (Aydın ve Söke Sağlık, Beden Eğitimi ve Spor, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulları), üç enstitü (Fen Bilimleri, Sağlık Bilimleri, Sosyal Bilimler) ile vermektedir. YER Tablo 13.Aydın İli Eğitim Kurumları (Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, 2016) İlköğretim (Resmi) Okul Ortaöğretim Özel Türk Sayısı (köyler dahil)+ Okul (resmi) Okul İlköğretim Öncesi Eğitim Tesisleri sayısı Kurumu Toplam AYDIN 417 112 10 608 Didim ilçesinde toplam 13 adet ilköğretim okulu, 3 adet ortaöğretim kurumu ve 1 adet meslek yükseköğretim okulu bulunmaktadır. Didim Belediyesi ve Didim Kaymakamlığı halk eğitim kursları ve meslek kursları düzenlenmektedir. İlçe Tablo 14.Didim İlçesi Eğitim Kurumları (Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı,2016) Ortaöğretim Özel Türk İlköğretim (Resmi) Okul (resmi) Okul İlköğretim Sayısı (köyler dahil) sayısı Kurumu Toplam Didim 13 3 1 17 Planlama alanın bulunduğu Fevzipaşa Mahallesinde, Adnan Menderes Üniversitesi Turizm Meslek Yüksekokulu ve Didim Fevzipaşa Akbudak İlkokulu yer almaktadır. Adnan Menderes Turizm 32
Meslek Yüksekokulu içerisinde toplam 984 öğrenci bulunmakta ve Akbudak okulunda ise 43 öğrenci bulunmaktadır. Aydın ilinde 8 adet devlet hastanesi, 1 adet üniversite hastanesi, 3 adet özel hastane bulunmaktadır. Toplam yatak kapasitesi 1926 dır. Didim ilçesinde 1 adet devlet hastanesi olup yatak kapasitesi 50 di 33
Harita 4. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi Yol Kalitesi Analizi 34
8. MÜLKİYET DURUMU VE KENTSEL ARAZI DEĞERLERİ Planlama alanındaki mülkiyet durumu aşağıdaki tabloda verilmiştir. Planlama alanında mülkiyetin %58 ini hazine arazileri, % 41 ini özel mülkiyet arazileri, %1 ini tarım reform arazileri oluşturmaktadır. Tablo 15. de planlama alanın mülkiyet alanları ve oranları gösterilmiştir. Harita 5 de Fevzipaşa Mahallesi planlama alanın ve çevresinin mülkiyet durumu gösterilmiştir. Tablo 15: Fevzipaşa, Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi, Mülkiyet Durumu (Kaynak: Didim Belediyesi, 2015) Mülkiyet durumu Alan(ha) % Hazine Arazileri 239.00 58 Özel Mülkiyet Arazileri 168.59 41 Tarım Reformu Arazileri 4.76 1 Toplam Alan 412.35 100 Planlama alanında arazi fiyatları yer yer değişiklik göstermektedir. Sahile yakın olması, deniz manzarası bulması, bakı durumu, sosyal donatılara yakın olması gibi etkenlerden dolayı arazilerin ve yapıların şerefiyesi artmaktadır. Tablo 16: Fevzipaşa Mahallesi Arazi Fiyatları (Kaynak: Didim Belediyesi Emlak Servisi) Yerleşim Yeri M2 birim fiyatları (TL) Uslu Sitesi ve Sahte Cennet Bölgesi Zonguldaklılar Sitesi ve Civarı Denizli kent sitesi ve civarı Denizden uzak bölgeler (planlama alanının kuzeydoğu bölgesi 800-1000 TL 600-800 TL 200-250 TL 100-120 TL 35
Harita 5. Fevzipaşa Mahallesi, Planlama Alanı ve Çevresi, Mülkiyet Analizi 36
9. GEÇMİŞ VE MEVCUT PLANLARA İLİŞKİN ARAŞTIRMALAR Fevzipaşa Mahallesi bölgesinde mevzi imar planları 1980 yılında yapılmaya başlamış olup, 1988 yılında bütüncül bir imar planı çalışması onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu 1988 yılı onaylanan planlar üzerinde, kıyı kanunu hükümlerince 1993 yılında Didim Belediyesi tarafından revizyon imar planı yapılmıştır. Söz konusu revizyon imar planı çalışmasının yeterli görülmemesi üzerine 2003 yılında Didim Belediyesi tarafından tekrar revizyon imar planı çalışması yapılmıştır. 04.07.2003 tarih 26 sayılı meclis kararı ile onaylanan Fevipaşa Mahallesine ait planlar; Aydın 1.İdare Mahkemesi nin 2003/750 E. ve 2007/544 K. kararı ile iptal edilmiş olup, bölge günümüze kadar plan çalışması devam etmiştir. Aydın 1.İdare Mahkemesi nin 2003/750 E. ve 2007/544 K. gerekçeli kararında; 1983 yılında onaylanmış çevre düzeni planına aykırı ve yetkisiz olarak Didim Belediye Meclisi tarafından onaylanan 1/25.000 Çevre Düzeni Plan kararları getirilmiş olması ve bu kararların dava konusu nazım imar planı ve uygulama imar planı revizyonuna da yansımış olması, imar planlarının çevre düzeni planları kararına aykırı düzenlemeler getirilmesinin plan hiyerarşisi gereklerine uygunluğundan söz edilemeyecek olması, diğer yandan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar plan paftalarının güncel onaylı halihazır haritalar esas alınarak yapılması yerine bilgisayar ortamında 1/5000 ölçeğe küçültülmek suretiyle yapılmış olması nedeniyle yasanın amacına uygun olarak yaptıklarından söz edilmeyecek olması, imar planlarının şehircilik ilkeleri, planlama esasları, haritacılık ve imar tekniğine uygunluğundan da söz edilemeyecek olması nedenleriyle hukuka uyarlılık görülememiş ve Fevzipaşa Mahallesi ne ait planlar bölge idare mahkemesince iptal edilmiştir. 37
10. ÜST ÖLÇEKLİ PLAN KARARLARI Üst ölçekli imar planları, ülke ve varsa bölge plan kararlarına uygun olarak, konut, sanayi, tarım, turizm gibi yerleşme ve arazi kullanım karalarını belirleyen 1/100 000, 1/50 000 veya 1/25 000 ölçekte yapılan planlardır. Çalışma alanın bulunduğu bölgede 1/100.000 ölçekli Aydın-Muğla- Denizli Çevre Düzeni Planı, 1/25000 ölçekli Muğla Çevre Düzeni Planı bulunmaktadır. 10.1.AYDIN İLİNİN 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANINDAKİ DURUMU Büyük Menderes Havzası nda yer alan Aydın ili, Büyük Menderes Ovası nda kurulmuştur. Önemli ölçüde verimli tarım topraklarına sahip olan Aydın ili, ekonomik açıdan tarım sektörünün gelişmiş olduğu iller arasında yer almaktadır. Bu durum, Aydın ilinin kalkınma sürecindeki en önemli avantajı olarak görülmektedir. Ayrıca, deniz, termal ve kültür turizmi potansiyeli de Aydın ilinin diğer güçlü yönleridir. Aydın ili, aynı zamanda, madenler, jeotermal kaynaklar ve doğal su kaynakları bakımından zengin bir bölgede yer almaktadır. Bu potansiyellerin, tarım ve turizm sektörlerinin desteklenmesine yönelik değerlendirilmesi ilin ekonomik gelişiminde diğer güçlü yönler olarak görülmektedir. İldeki mekansal planlama kararları bu girdiler doğrultusunda üretilmiştir. Aydın ilinin, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı döneminde,tarım topraklarının korunduğu ve tarım sektörünün tarımsal sanayi ile eşgüdüm halinde geliştiği bir il olarak kalkınması desteklenmektedir. Aydın ili, 1970 lerden sonra, Türkiye de yaşanan hızlı ve kontrolsüz kentleşme-sanayileşme dalgasından büyük oranda etkilenmeden gelişme göstermiş bir il olmakla birlikte; son yıllarda gelişen sanayi, turizm ve kentleşme ildeki nitelikli ve verimli tarım topraklarını tehdit edecek boyuta gelmiştir. 4 plan döneminde, kalkınmada kilit rol oynayacağı kabul edilen tarım sektörü önündeki bu tehdidin kaldırılması hedeflenmektedir. Aydın-Denizli Karayolu aksı üzerinde bulunan Germencik, İncirliova, Merkez, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Kuyucak ve Buharkent İlçeleri nin bu aks boyunca,birbirleri ile etkileşim halinde, lineer bir gelişme göstermesi beklenmektedir. güzergahta, Aydın Merkez ve Nazilli ilçeleri kentsel çekim merkezleri olarak ön plana çıkacaktır. İlin, batısında ise Kuşadası, Söke ve Didim ilçeleri arasında Söke merkezli etkileşim ve gelişme eğilimi söz konusu olacaktır. Bunun dışında, ilin güney kesimindeki dağlık alanlarda kalan Bozdoğan ve Karacasu ilçeleri nin kendi etrafında bir gelişim gösterecekleri öngörülürken; Koçarlı nın merkeze yakınlığı nedeni ile merkezle ilişkili olarak; Yenipazar ın karayolu üzerindeki yerleşmeler ile etkileşim halinde; Karpuzlu ve Çine nin ise Çine çekim merkezi olmak üzere kendi içinde gelişme göstermeleri beklenmektedir. Çine ilçesi ise yine Aydın il Merkezi ile etkileşim halinde gelişecektir. Aydın ili nde, Merkez, Nazilli, Germencik, Söke, Çine ve Bozdoğan ilçeleri tarımsal sanayi gelişim odakları olarak belirlenmiştir. Kuşadası ve Didim ilçeleri deniz ve kültür Bu 38
turizmi; Karacasu ve Sultanhisar ilçeleri kültür turizmi; Buharkent ilçesi ise termal turizm açısından ildeki odak noktaları olacaktır. İncirliova, Karpuzlu, Koçarlı, Köşk, Kuyucak ve Yenipazar, öncelikle, tarım sektörü odaklı gelişmesi öngörülen ilçelerdir. İl bütününde, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı hedef yılı olan 2025 de oluşması öngörülen kentsel nüfus 2.135.750 kişi; kırsal nüfus 259.325 kişi olup, toplam nüfus 2.395.075kişidir. Tablo 17.Aydın İlinde 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Hedef Yılı Olan 2025 de Oluşması Öngörülen Nüfus(Kaynak: Aydın Denizli- Muğla Çevre Düzeni Planı) İLÇE ADI KENTSEL NÜFUS KIRSAL NÜFUS TOPLAM NÜFUS AYDIN 2.135.750 259.325 2.395.075 Şekil 8:Aydın İli 1/100.000 Çevre Düzeni Planı(Kaynak: Aydın Denizli- Muğla Çevre Düzeni Planı) 10.2 DİDİM İLÇESİNİN 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANINDAKİ DURUMU Didim ilçesinin büyük bir bölümü kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi olarak ilan edilmiştir. Özel kanunlara tabi alanlarda, bu planla yeni kullanım kararı getirilmemiş olup, bu alanlarda, kırsal yerleşme alanları dışında diger mevcut arazi kullanımı gösterilmiş ve bu bölgeler için resmi kurumlarca verilmiş olan, bu plana altlık teşkil eden kurum görüşleri, ulusal mevzuat ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler ile koruma altına alınarak koruma statüsü kazandırılmış alanlar, ekolojik değeri olan hassas alanlar, orman alanları ve tarım alanları işlenmiştir. Bununla birlikte, Didim ilçesi de, planlamada bütünlük açısından, diğer yerleşmeler gibi araştırmalara 39
katılmıştır. Bölgesel bütünlük ve sürdürülebilir kalkınma amacı ile bu alanlarda yetkili kurum ve kuruluşlarca yapılacak planlama çalışmalarının, ilgili özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 1/100.000 ölçekli çevre planın ilke ve stratejileri ve nüfus kabulleri doğrultusunda yapılması önem taşımaktadır. Didim ilçesinde, özel kanunlara tabi bu alanlar dışında, nazım ve uygulama planlarının yapımında bu planın ilke ve stratejilerine uyulacaktır. Didim, Aydın ilindeki en önemli turistik merkezlerden birisidir. Uluslararası kültür turizmi odak noktalarından Apollon Tapınağı ile Miletos Antik Kenti Didim de bulunmaktadır. İlçe aynı zamanda hem yerli hem de yabancı turistler tarafından ilgi gören bir deniz turizmi merkezidir. Plan döneminde de bir kültür ve deniz turizmi odağı olarak gelişmeye devam edecektir. Didim ilçesi, Batıköy ve Akköy ü içine alan Büyük Menderes Deltası, Bafa Gölü ve Batı Menteşe Dağları önemli kuş alanlarıdır. Ekolojik açıdan hassas olan bu bölgelerde korunma- kullanma dengesinin, Didim de gelişmeye devam edecek olan turizm sektörü ile eşgüdüm halinde olacak şekilde sağlanması gerekmektedir. Didim ilçesi bütününde çevre düzeni planı hedef yılı olan 2025 de oluşması öngörülen nüfuslar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 18..Didim İlçesinde 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Hedef Yılı Olan 2025 de Oluşması Öngörülen Nüfus(Kaynak:Aydın Denizli- Muğla Çevre Düzeni Planı, 2016) İLÇE ADI KENTSEL NÜFUS KIRSAL NÜFUS TOPLAM NÜFUS DİDİM 373.000 9.560 382.560 Şekil 9.Didim İlçesi 1/100.000 Çevre Düzeni Planı (Kaynak:Aydın Denizli- Muğla Çevre Düzeni Planı, 2016) 40
10.3.AYDIN İLİ DİDİM İLÇESİ 1/25000 ÖLÇEKLI ÇEVRE DÜZENI PLANI Didim ilçesine ilişkin 1/25.000 ölçekli Aydın -Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planı 28.12.2006 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Şekil 10.1/25.000 Ölçekli Avdın Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planı (Kaynak:Aydın- Didim Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planı, 2006) 41