İçindekiler Örnek olaylar Sürdürülebilirlikte yenilikler Ön söz Çeviri editörünün ön sözü xvii xviii xix xxi 1 Günümüzde turizm: Neden turizm hepimizin hayatını kucaklayan küresel bir olgu? 1 Giriş 2 Seyahat ve sürdürülebilirlik 3 Örnek Olay 1.1 Maldivler, turizm ve deniz seviyesinde değişiklik 4 Sürdürülebilirlikte Yenilik 1.1 Seyahat ve turizmin etkisini dönüştürmek için bir felsefe olarak sürdürülebilirlik 7 Örnek Olay 1.2 Su eşitliği sorunları ve gelişen dünyada sürdürülebilirlik 8 Neden turizm üzerinde çalışılmalı? Turizm eğlenmekten ve tatilden mi ibaret? 9 Serbest zaman toplumu 11 İnternet ve sosyal medya 15 Kavramlar: Turizm, turist ve seyahat 16 Turizm analizi için düzenleyici bir çerçeve 18 Tur, tatiller, serbest zaman ve destinasyon 19 Turizmin ölçülmesi 21 Küresel turizmdeki büyüme ve talepteki uçuculuk 22 Turizmi etkileyen yeni güçler: Küreselleşme, eşitsizlik ve gelişmiş/gelişen dünya 27 Örnek Olay 1.3 Turizm ve fakirliğin giderilmesi 29 Kitaba yönelik bir çerçeve 30 Kitabın odak noktası olarak turizm ve işletmecilik 30 Turizm arz ve talebinin yönetimi: Turizm organizasyonları için daimi yönetim zorluğu 31 Turizm tedarik zinciri 34 Turizm sektörünün yönetilmesi 36 vii
2 Turizm: Kökeni, gelişimi ve geleceği 41 Giriş 42 Klasik çağlarda turizm 42 Orta Çağ 43 Rönesans ve Reform hareketleri 44 Büyük Avrupa Turu (Grand Tour) 46 Örnek Olay 2.1 Turizmin bir çeşidi olarak spa ların gelişiminde meydana gelen değişimler 48 Turizm ve kıyılar: Spa lardan deniz kıyısı tesislerine geçiş 49 Örnek Olay 2.2 1750 lerden 1850 lere ABD de turizmin evrimi, kaplıca ve mineral kaynaklarından sahillere 50 Edwardian Dönem ve dünya savaşları arası yıllarda turizm 56 Örnek Olay 2.3 Turizm ve Birinci Dünya Savaşı 57 Örnek Olay 2.4 Dünya savaşları arası dönemde turizm 59 Örnek Olay 2.5 Britanya tatil kamplarının gelişimi 62 Savaş sonrası turizm: Kitle turizmine doğru bir yolculuk 65 Turizmin geleceği 68 Örnek Olay 2.6 Yurt dışı seyahat pazarının gelişmesi: BRIC ve MINT ekonomiler 69 Uzay turizmi 70 Sonuç 71 3 Talep: İnsanlar turizme neden katılır? 75 Giriş 76 Turizm talebi nedir? 78 Motivasyon ayrışması: İnsanlar neden tatile çıkar? 79 İçsel ve dışsal motivasyonlar 80 Örnek Olay 3.1 Gönüllü turizm 84 Maslow un hiyerarşi modeli ve turist motivasyonu 85 Motivasyon çalışmalarının turizm geleneği: Turist güdülerinin sıralanması ve anlaşılması 87 viii
Tüketici davranışı ve turizm 90 Cinsiyet ve etnisite 91 Örnek Olay 3.2 Brezilya da ekoturizm pazarlarının yükselişi 92 Psikografik bölümleme 93 Bir tatil satın alma 93 Ürünün ve mekânların turizm imajı 95 Sürdürülebilirlikte Yenilik 3.1 Kitle turizmine hitap eden bir resortun yeniden konumlanması Calvıá, Mayorka 98 Turizm talebinin geleceği 101 Örnek Olay 3.3 Turizm talebinin yeni şekilleri bunama ve turizm 102 Sonuç 103 4 Turistlerin ulaşımı I: Kara ulaşımı 105 Giriş 106 Ulaşım, turizm ve tur 108 Turist ulaşımında politik sorunlar 109 Örnek Olay 4.1 Otobüs seyahatinde yenilikler- Stagecoach un megabus. com u 114 Kara yolu taşımacılığı 121 Araba ve turist seyahati 122 Bisiklete binme 125 Birleşik Krallık ın ulusal bisiklet ağı 126 Sürdürülebilirlikte Yenilik 4.1 Yavaş seyahat 129 Otobüs seyahati 131 Demir yolu seyahati 134 Örnek Olay 4.2 Trenle turist seyahati Trans-Sibirya demir yolu 136 Su temelli taşımacılık 138 Kruvaziyerler 138 Feribotlar 140 İç su yolları 143 Kara yolu turist taşımacılığının yönetimi 144 Sürdürülebilirlikte Yenilik 4.2 Turizmdeki karbon tüketimini gözlemlemek ve azaltmak 145 ix
5 Turistlerin ulaşımı II: Havacılık sektörü 149 Giriş 150 Turist terminal tesisi olarak hava limanlarının rolü 150 Hava limanı nedir ve nasıl yönetilir? 154 Uluslararası hava yolu endüstrisi 157 Yeni milenyumda hava yolu endüstrisindeki akımlar 158 Örnek Olay 5.1 Dünyanın en büyük hava yolunu yaratmak: 2010 yılındaki Unıted-Contınental birleşmesi 160 Hava yolu endüstrisi yönetimi 162 Örnek Olay 5.2 Çin hava yollarının performansı ile rekabetçilik özelliği 163 Uluslararası hava taşımacılığını düzenlemek 164 Hava yolu pazarlanması: Rolü ve yaşanan son değişiklikler 166 Hava yolları pazarlama işlevlerini nasıl kullanır? 168 Düşük maliyetli taşıyıcılar: Talebe yönelik hizmet tedarik etmek 169 Örnek Olay 5.3 Düşük maliyetli taşıyıcı: Southwest olgusu 170 Avrupa da düşük maliyetli taşıyıcılar 173 Hava yolu pazarlama ve gelişen müşteri ilişkileri: Sık uçan yolcu programları ve anlaşmalar 177 Uçuşta yiyecek içecek ikramı: Bir pazarlama fırsatı mı? 178 Gelecekteki eğilimler 180 Sonuç 181 Turist seyahatinin ve ulaşımının geleceği 184 6 Konaklama ve ağırlama hizmetleri 187 Giriş 188 Ağırlama sektörü 188 Konaklama sektörü 192 Küresel bir olay olarak konaklama sektörü ve faaliyet konuları 192 x
Konaklama endüstrisinin özellikleri 195 Konaklama sektörünün yönetimi ve gelişmesi 196 Turist konaklaması türleri 197 Servisli konaklama sektörü: Oteller 198 Örnek Olay 6.1 Avustralya da spa otellerinin gelişimi 200 Örnek Olay 6.2 Çin otelcilik sektörü 204 Butik otel 207 Ucuz konaklama ve oteller 209 Servissiz konaklama sektörü 211 Karavan ve motor ev sektörü 212 Konaklama sektöründeki diğer konular 213 Dışarıda yeme 213 Yiyecek festivalleri 214 Çevresel konular 216 Sürdürülebilirlikte Yenilik 6.1 Scandic Hotelleri ve çevresel konular- sürdürülebilir işletme uygulamalarında bir lider 219 İnsan kaynakları konuları / sorunları 220 Sonuç 221 7 Tur operatörlüğü ve seyahat acenteciliği 225 Giriş 226 Tur operatörü 227 Tur operasyonun ekonomisi: Kâr için yönetme 230 Tur operatörlüğü iş performansı 231 Tur operatörlüğünün düzenlenmesi 233 Avrupa tatil pazarı 234 ATOL eğilimleri 234 Bu şirketler nasıl rekabet ederler? 236 Tur operatörlüğünün geleceğini etkileyen tüketici eğilimleri 238 Sürdürülebilirlikte Yenilik 7.1 Kurumsal sosyal sorumluluk ve tur operatörleri 239 Demografik faktörler 242 Tur operatörlüğünde tüketici konuları 242 Örnek Olay 7.1 Yeni teknoloji ve tatil temsilcisi 245 Tatil pazarlaması ve planlaması: Tatil broşürü 246 xi
Örnek Olay 7.2 Thomas Cook un Haydi Gidelim! 2013/2014 bütünleşik pazarlama kampanyası 250 Seyahat acenteleri 251 Seyahat acentelerinin dönüşümü 252 Seyahat acentelerinin nitelikleri 252 Seyahat acentelerinin organizasyonu 256 İş seyahati 258 Seyahat acenteleri ve bilgi iletişim teknolojisi 259 Sosyal ağ ve turizm 261 Örnek Olay 7.3 TripAdvisor, ewom ve turizm ürün ve hizmetleri için internet derecelendirmesinin ortaya çıkışı 264 Seyahat satışlarının geleceği 266 Sonuç 268 8 Ziyaretçi çekim merkezleri ve etkinlikler 271 Giriş 272 Örnek Olay 8.1 Çekim merkezleri olarak etkinlikler 272 Ziyaretçi çekim merkezlerinin sınıflandırması 277 Etkinlikler endüstrisinin sınıflandırılması 283 Örnek Olay 8.2 Uluslararası toplantı pazarı ve Uluslararası Kongre ve Toplantı Birliği nin (ICCA) çalışmaları 283 İngiltere deki ziyaretçi çekim merkezleri: Yeni eğilimler ve modeller 286 Ziyaretçi çekim merkezleri: Ürün değerlendirmeleri 288 Bir eğlence ürünü olarak çekim merkezleri 289 Ziyaretçi çekim merkezleri ve ürün yaşam döngüsü 289 Ziyaretçi çekim merkezleri ve ziyaretçi deneyimi 292 Çekim merkezlerinde ziyaretçi deneyimi: Ana etkiler 292 Ziyaretçi deneyimi yönetimi: Potansiyel ve beklenti 294 Sürdürülebilirlikte Yenilik 8.1 Etkinlikler ve toplantılarda çevre dostluğu 296 Ziyaretçi çekim merkezi yönetimi için gelecek 298 Ürün geliştirme ve yenilik 298 Pazarlama ve promosyon 299 Gelir üretimi ve fonlama 299 Eğitim ve alıştırma 300 Toplum ve kamu sektörü birlikteliği 300 Sonuç 301 xii
9 Turizmin yönetimi 305 Giriş 306 Turizm işlerinin yönetilmesi: Ana ilkeler 306 Turizm organizasyonlarında yönetimin amacı 307 Turizm yöneticileri neyi yönetiyorlar? 310 Bir yönetim işlevi olarak turizm pazarlaması 311 Pazarlama karması 312 Turizm işlerinde operasyonel sorunların yönetimi 312 Mevsimselliğin yönetilmesi 313 Hizmet sunumunun yönetilmesi: İnsan kaynakları sorunları ve hizmet verme 315 Turizmde hizmet sunumu: Daimi bir yönetim zorluğu mu? 318 Örnek Olay 9.1 Hizmet pazarlaması üzerine yapılan araştırmaların evrimi 320 Küçük ölçekli sektörde turizm yatırımlarını geliştirme ve yönetme 322 Örnek Olay 9.2 Müşteri hizmetleri için Disney modeli 323 Turizmde inovasyon/yenilik 328 Turizm yöneticileri için zorluklar 328 İnovasyon/yenilik nasıl ve niçin gerçekleşir? Turizmde önemi ve yeri nedir? 329 Uygulamada turizm işletmeciliği: Dizayn etme/tasarlama ve ziyaretçi çekiciliğini geliştirme 334 Örnek Olay 9.3 Yeni turizm çekicilikleri için fizibilite çalışması: Konuların alanları ve sınırları 336 Sonuç 337 10 Kamu sektörü ve turizm 341 Giriş 342 Devletler ve turizm 342 Devletler turizm sektörüne neden müdahale eder? 344 xiii
Devlet müdahalesi ve turizm performansı 346 Turizm politikası 351 Devlet kuruluşları turizmi nasıl etkiler? 357 Planlama ve turizm 357 Turizm planlaması diye bir şey gerçekten var mıdır? 358 Sürdürülebilirlikte Yenilik 10.1 Sürdürülebilirliği uygulamada desteklemek Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (KSTK) 359 Turizm için planlama süreci 360 Devletin turizm stratejileri 361 Turizmin kamu sektörü pazarlaması 362 Sürdürülebilirlikte Yenilik 10.2 Sürdürülebilir turizm yönetimine ülke temelli bir yaklaşım geliştirilmesi 366 Turizmin yönetiminde kamu sektörünün geleceği 370 11 Ziyaretçileri ve ziyaretçi etkilerini yönetmek 375 Giriş 376 Turizm coğrafyası: Etki analizinde kullanımı 376 Avrupa turizmi: Trendler ve kalıplar 377 Hava ulaşımına dayanan Avrupa turizm coğrafyası: Önemli trendler ve etkiler 377 Turizmin etkilerinin analiz edilmesi 381 Turizmin ekonomik etkileri 383 Turizmin ekonomik etkilerinin yorumlanması 389 Turizmin sosyal ve kültürel etkileri 392 Turizm ve çevre 395 Turizm sektörünün cevabı 398 Ziyaretçi yönetimi 398 Sürdürülebilirlikte Yenilik 11.1 Turistleri arabalarından indirip toplu taşıma araçlarına bindirme- Birleşik Krallık New Forest Millî Parkı deneyimi 400 Örnek Olay 11.1 Gelişen turizmi yönetme zorluğu: Vietnam örneği 401 Örnek Olay 11.2 Venedik te turist etkisi yönetimi 404 Gelecekte ziyaretçi yönetimi 412 xiv
12 Turizmin geleceği 421 Giriş 422 Turizmin yayılması 422 Turizm de kartopu ve amip kavramları 425 Örnek Olay 12.1 2023 yılına kadar Türkiye nin turizm stratejisi 426 Turizmin geleceğini anlamak 428 Örnek Olay 12.2 Küresel turizmde geleceğin değişim araçlarını anlama 430 Turizmin değişmesi için baskılar 434 Yaşlanan seyahat topluluğu 434 Yeni sosyal trendler 434 Yeni outbound (dış pasif) pazarlar 435 Turizmde krizler ve felaketler 435 Turizmde krizler ve iş dünyasında cevabı: Yönetim zorluğu mu? 435 Teknoloji ve turizm 436 İklim değişimi, turizm ve çevre: Gelecekteki turizm trendlerine etkisi 437 Yeni ticari trendler 439 Turizmi sınırlamak: Sonun başlangıcı mı? 440 Yeni bir turizm yönetimi konseptine doğru: Gözetimli turizm 447 Dizin 455 xv
ÖRNEK OLAYLAR 1.1 Maldivler, turizm ve deniz seviyesinde değişiklik 4 1.2 Su eşitliği sorunları ve gelişen dünyada sürdürülebilirlik 8 1.3 Turizm ve fakirliğin giderilmesi 29 2.1 Turizmin bir çeşidi olarak spa ların gelişiminde meydana gelen değişimler 48 2.2 1750 lerden 1850 lere ABD de turizmin evrimi, kaplıca ve mineral kaynaklarından sahillere... 50 2.3 Turizm ve Birinci Dünya Savaşı 57 2.4 Dünya savaşları arası dönemde turizm 59 2.5 Britanya tatil kamplarının gelişimi 62 2.6 Yurt dışı seyahat pazarının gelişmesi: BRIC ve MINT ekonomileri 69 3.1 Gönüllü turizmi 84 3.2 Brezilya da ekoturizm pazarlarının yükselişi 92 3.3 Turizm talebinin yeni şekilleri bunama ve turizm 102 4.1 Otobüs seyahatinde yenilikler Stagecoach un megabus.com u 114 4.2 Trenle turist seyahati Trans-Sibirya demir yolu 136 5.1 Dünyanın en büyük hava yolunu yaratmak: 2010 yılındaki United-Continental birleşmesi 160 5.2 Çin hava yollarının performansı ile rekabetçiliği 163 5.3 Düşük maliyetli taşıyıcı: Southwest olgusu 170 6.1 Avustralya da spa otellerinin gelişimi 200 6.2 Çin otelcilik sektörü 204 7.1 Yeni teknoloji ve tatil temsilcisi 245 7.2 Thomas Cook un Haydi Gidelim! 2013/2014 bütünleşik pazarlama kampanyası 250 7.3 TripAdvisor, ewom ve turizm ürün ve hizmetleri için İnternet derecelendirmesinin ortaya çıkışı 264 8.1 Çekim merkezleri olarak etkinlikler 272 8.2 Uluslararası toplantı pazarı ve Uluslararası Kongre ve Toplantı Birliği nin (ICCA) çalışmaları 283 9.1 Hizmet pazarlaması üzerine yapılan araştırmaların evrimi 320 9.2 Müşteri hizmetleri için Disney modeli 323 9.3 Yeni turizm çekicilikleri için fizibilite çalışması: Konuların alanları ve sınırları 336 11.1 Gelişen turizmi yönetme sorunu: Vietnam örneği 401 11.2 Venedik te turist etkisi yönetimi 404 12.1 2023 yılına kadar Türkiye nin turizm s tratejisi 426 12.2 Küresel turizmde geleceğin değişim araçlarını anlama 430 xvii
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE YENİLİKLER 1.1 Seyahat ve turizmin etkisini dönüştürmek için bir felsefe olarak sürdürülebilirlik 7 3.1 Kitle turizmine hitap eden bir resortun yeniden konumlanması Calvia, Mayorka 98 4.1 Yavaş seyahat 129 4.2 Turizmdeki karbon tüketimini gözlemlemek ve azaltmak 145 6.1 Scandic Otelleri ve çevresel konular sürdürülebilir işletme uygulamalarında bir lider 219 7.1 Kurumsal sosyal sorumluluk ve tur operatörleri 239 8.1 Etkinlikler ve toplantılarda çevre dostluğu 296 10.1 Sürdürülebilirliği uygulamada desteklemek Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (KSTK) 359 10.2 Sürdürülebilir turizm yönetimine ülke temelli bir yaklaşım geliştirilmesi 366 11.1 Turistleri arabalarından indirip toplu taşıma araçlarına bindirme Birleşik Krallık New Forest Millî Parkı deneyimi 400 xviii