KBH'da kalsiyum fosfor. Dr. H.İbrahim VARAN

Benzer belgeler
KBH'da kalsiyum fosfor bilmecesi ve çözümleri. Prof. Dr. F. Fevzi Ersoy Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Antalya

Fosfor kontrolünde ilaç dışı tedaviler: Diyet ve Diyaliz. Dr. H. Asuman Yavuz Kemerburgaz Üniversitesi MedicalPark Hastanesi

Klotho ve FGF23: Karanlığın ikilisi mi kurtarıcı mı? Prof. Dr. F. Fevzi Ersoy Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Antalya

Güncel Kılavuzlar Eşliğinde KBH Komplikasyonlarının Yönetimi. D Vitamini. Dr. Nur Canpolat İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı

FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER

Fosfat Bağlayıcı ve Parathormon Baskılayıcı İlaçların Kardiyovasküler Morbidite ve Mortaliteye Etkileri. Prof.Dr. Kayser Çağlar

Prof.Dr. Gülçin Kantarcı Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

2013 NİSAN TUS DAHİLİYE SORULARI

Kalsimimetikler Ek yararları var mı? Dr.Gökhan Nergizoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

HEMODİYALİZ HASTALARINDA 25-OH-D VİTAMİNİ. Dr. Ebru Aşıcıoğlu

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması

Hemofiltrasyon ve Hemodiyafiltrasyon Teknikleri - Tedavi Reçetelendirmesi. Dr. Emre Tutal Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD

KRONĠK BÖBREK YETMEZLĠĞĠ OLGULARINDA HĠPERFOSFATEMĠ TEDAVĠSĠ

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI


Renal Osteodistrofi Patojenezi Dünden Bugüne Değişenler. Dr. Yalcin Solak SEAH Sakarya

Kronik Böbrek Hastalıgında kemik korunması

Kronik Böbrek Hastalığında Kolekalsiferol ün Etkisi

Renal Osteodistrofi tedavisinde fosfor. Prof. Dr. Hülya Taşkapan İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

85 sayfa

Kronik Böbrek Hastalığı Olan Çocuklarda Artmış FGF23 ve Kemik Mineral Metabolizması ile İlişkisi

Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması

D VİTAMİNİ STEROLLERİNİN VE KALSİMİMETİKLERİN KULLANIMI DR.AHMET UĞ UR YALÇIN

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI

Vasküler Kalsifikasyon güncelleme. Prof. Dr. Siren Sezer Başkent Üniversitesi Nefroloji BD

Sekonder hiperparatiroidizm ve kalsimimetikler. Nurol Arık

HEMODİYALİZ HASTALARINDA KORONER ARTER KALSİFİKASYON PROGRESYONU VE OSTEOPROTEGERIN / RANKL

KRONİK BÖBREK HASTALIĞINDA MİNERAL VE KEMİK BOZUKLUKLARI İnt.Dr.Sibel KOÇAK

Türkiye'de yaşayan 345 Suriyeli Göçmenin Hemodiyaliz Deneyimi: Türk Hemodiyaliz Hastaları ile Karşılaştırılmalı Veri Tabanı Çalışması

Diyaliz Hastalarında Beslenme. Prof.Dr. Betül Kalender Gönüllü Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

ADĠNAMĠK KEMĠK HASTALIĞI: NE YAPABĠLĠRĠZ? Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

PROF. DR: SİREN SEZER BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ NEFROLOJİ BİLİM DALI

HEMODİYAFİLTRASYON. Dr. Adem Sezen

Diyaliz tedavisinde ilk seçenek: Periton diyalizi. Neslihan SEYREK, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD

Renal kemik hastalığını nasıl değerlendireceğiz? Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir

HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİNDE HASTA SEÇİM KRİTERLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ DR. GÜLTEKİN GENÇTOY

Vasküler Kalsifikasyon.Kemikleşme? Dr. Mehmet Kanbay İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

VAKALAR ĠLE RENAL OSTEODĠSTROFĠ PRATĠĞĠ. Dr Siren Sezer

İDRARI OLAN DİYALİZ HASTASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? Dr. İdris ŞAHİN İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Nefroloji BD

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

Istanbul Üniversitesi

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI

FGF-23 ve kardiovasküler risk

TRANSPLANTASYON- KRONİK REJEKSİYON. Dr Sevgi Şahin Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Nefroloji B.D.

Vitamin D Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan AÜEF Farmakognozi ABD

1. Hemadiyaliz sırasında en sık görülen komplikasyon aşağıdakilerden hangisidir? a. Ateş b. Hipotansiyon c. Hemoliz d. Tamponad e.

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

KALSİYOTROPİK İLAÇLAR

Diyaliz hastalarında osteoporoz: tanısı, tedavisi. Prof. Dr F. Fevzi Ersoy Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Antalya

SEKONDER HĠPERPARATĠROĠDĠZM:

Sekonder ve Tersiyer Hiperparatiroidide Tanı ve Cerrahi Endikasyonlar

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler

BÖBREK NAKLİ SONRASINDA KEMİK SORUNLARI. Dr. Ali Çelik Dokuz Eylül Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı

PERİTON DİYALİZİNDE DİYALİZ YETERLİLİĞİNİN BELİRLEYİCİLERİ. Gülbahar KİRİKÇİ İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Periton Diyalizi Ünitesi

Dr. Şehsuvar Ertürk Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Renal Osteodistrofi Tedavisinde Paratiroidektomi ve Deneyimler. Dr. Ülkem Yakupoğlu Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi

OBEZİTE CERRAHİSİNDEN SONRA KALSİYUM, B1 ve B2 VİTAMİNİ ALIMININ ÖNEMİ

Vitaminlerin yararları nedendir?

Ani Kardiyak Ölüm: Önleyebilir miyiz? Doç. Dr. Yakup Ekmekçi Özel Ankara Güven Hastanesi

OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ

Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi. Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir

PERİTON DİYALİZ HASTALARINDA SIVI KONTROLÜ

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

Vitamin D analogları ve Kalsimimetikler Dr.M.Deniz AYLI

DİYABETİK DİYALİZ HASTALARINDA GLİSEMİK DALGALANMA

.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT.

ANEMİYE YAKLAŞIM. Dr Sim Kutlay

KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİ. Tanım Böbrek fonksiyonlarının vücut homeostazisini sağlayamayacak derecede ve geriye dönüşümsüz olarak bozulmasıdır.

Dr. Evrim Kargın Çakıcı Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları EAH

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ 2012 YILI TÜRK BÖBREK KAYIT SİSTEMİ RAPORU PROF. DR. NURHAN SEYAHİ

İBH da osteoporoz. Dr. Ahmet TEZEL Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İBH Okulu Mayıs 2013

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

DAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık

İnsülin Tedavisi ve Böbrek Hastalıkları. Dr Rahmi Yilmaz Hacettepe Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Hipokalsemi. Prof.Dr.Enver ŞİMŞEK Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilimdalı

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.

Türkiye ve Amerika Birleşik Devletlerinde hemodiyalize giren hastaların ölüm oranlarının karşılaştırılması: Bir gözlemsel kohort çalışması

Kronik Böbrek hastalığı minerelkemik bozukluğunda yeni bir oyuncu ;Tenascin-c

Öğr.Gör.Dürdane Yalçın İstanbul Bilim Üniversitesi SHMYO

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.

Mineral ve Kemik Bozukluklarının Kardiyovasküler Etkileri. Dr. Meltem Seziş Demirci Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı, İzmir

KBH'de SHPT Patogenezi Klasik Yaklaşım

HEMODİYALİZDE ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI. Dr. Fatma Ayerden Ebinç

Türkiye de ve Dünyada Diyaliz; Neler Değişiyor? Prof Dr Gültekin Süleymanlar Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD, Antalya

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 17 Aralık

Üremik Kemik Hastalığına Yeni Bakış

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Periton Diyalizi Neden Yapılmalı?

HİPERKALSEMİ. Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi

Kemik Doku. Prof.Dr.Ümit Türkoğlu

PERİTON DİYALİZ SOLÜSYONLARI. Dr. Evrim Kargın Çakıcı Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları EAH

HEMODİYALİZE GEÇ BAŞLAMAK GEREKLİDİR. Dr. Rümeyza Kazancıoğlu Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Dr. Ercan Ok Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı, İzmir

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ 2011 YILI TÜRK BÖBREK KAYIT SİSTEMİ RAPORU DR. NURHAN SEYAHİ

İntradiyalitik Sıvı Elektrolit Bozuklukları

Transkript:

KBH'da kalsiyum fosfor Dr. H.İbrahim VARAN

Nefron kütlesi Fosfat Klirensi Fosfat Kalsiyum 1,25 (OH) 2 D PTH Clin J Am Soc Nephrol 2010

FOSFOR (+) OSTEOSİTLER OSTEOBLASTLAR KLOTHO FGF23 (+) (+) RENAL FOSFOR ATILIMI (+) FGF23 (+) + KLOTHO (-) PTH (+) (+) (-) (-) KALSİTRİOL PARATİROİDLER SERUM Pi Ersoy FF. A short story of Klotho and FGF23: A deuce of dark side or the savior? Int Urol Neph 2013 Sep 21.. 2013 Sep 21.

FGF 23 kemik hücrelerinin yaptığı fosfor atıcı,fosfatürik bir hormondur. Temel görevi böbreklerde sodyum bağımlı fosfat geri emilimini inhibe etmektir. Bunu NaPi-II taşıyıcı proteinlerinin ekspresyon düzeylerini düşürerek sağladığı gösterilmiştir. FOSFATÜRİ Proksimal tübüllerde meydana gelen 1α-hidroksilaz aktivitesi üzerine de inhibe edici bir etkisi vardır. KALSİTRİOL EKSİKLİĞİ PTH sentezini sitimüle etmektedir. lin J Am Soc Nephrol. 2010 FGF 23

KBY DE FGF23 Artmış fosfat retansiyonuna bağlı olarak FGF23 seviyeleri yüksektir. Hiperfosfatemi, kemik osteositlerinden FGF23 sentezini stimule eder. FGF23 1 α- hidroksilaz enzimini baskılar ve kalsitriol oluşumu azalır. Diyalizat Ca 3.5-mEq/l,calcitriol ve kalsiyumlu fosfat bağlayıcı kullananlarda FGF 23 düzeyleri yüksek bulunmuş. Ana LE Candela Ne phron Clin Pract 2011

GFD Fosfat atılımında azalma FGF23 sekresyonunda artış Fosfat reabsorbsiyonunda azalma Aktif vit D düzeyinde azalma PTH sekresyonunda artış Barsaklardan Ca ve P reabsorbsiyonunda azalma Serum C a düzeyinde azalma

Klotho Yunan mitolojisinde yaşam süresinin kontrolü Zeus ve Themis in üç kızı tarafından kontrol edilir. Klotho (Clotho) yaşam ipini eğirir, Lachesis ipi ölçerek yaşam süresini tayin eder ve Athropos yaşam ipini keserek yaşamı sonlandırır.

Klotho geni bir çok dokuda bulunmaktadır: Osteositler, Osteoblastlar, Böbrekler, Paratiroid bezleri, Endotel hücreleri, Timus, Lenf bezleri, Ventro lateral talamik çekirdekler. Kiela PR, Ghishan FK. (2009) Recent advances in the renal skeletal gut axis that controls phosphate homeostasis. Laboratory Investigation.89:7 14

Klotho : Bazı önemli fizyolojik özellikleri: Bir anti-aging proteindir, Yaşlanmayla birlikte miktarı azalır. Mineral ve vitamin D metabolizmasında da rol oynamaktadır Diyetle fosfor alımının artması klotho gen ekpresyonunu arttırır. Klotho distal tubulide endositozu engelleyerek ve fosfor/kalsiyum kanallarını bloke ederek kalsiyum reabsorpsiyonunu arttırır, fosfor reabsorbsiyonunu bloke ederek fosfatüriye neden olur. Ureña Torres, D Prié, V Molina-Blétry et al: An antiaging protein involved in mineral and vitamin D metabolism. Friedlander Kidney International 2007; 71: 730 737.

Klotho/Fibroblast growth factor 23 (FGF23) Klotho, aslında fibroblast growth factor 23 (FGF23) sinyal mekanizmasında bir kofaktör olarak rol oynamaktadır. FGF23 osteosit/osteoblast lardan salgılanan 32 kda ağırlığında bir peptid hormondur. FGF23 hiperfosfatemi ve vitamin D uygulamalarına cevap olarak sentezlenir. FGF23 bir fosfatonindir.

Klotho/FGF23 renal fosfat atılımını nasıl arttırır? NaPi-2a 1) Normal fizyolojide, distal tubulide bulunan sodyum/fosfat ko-transporterının yapısındaki NaPi- 2a proteini fosfat reabsorbsiyonunu sağlar. 2) Klotho, NaPi-2a proteinini deglikolizasyon yolu ile degrade eder. 3) NaPi-2a proteini brush border microvilluslarında hücre içine girerek inaktif hale gelir.fosfat geri emilemez. 4)Fosfatüri sağlanmış olur. Ming Chang Hu et all FASEB J. 2010 September; 24(9): 3438 3450.doi: 10.1096/fj.10-154765

BARSAKTAN FOSFOR EMİLİMİ Pi (+) OSTEOSİTLER OSTEOBLASTLAR KLOTHO FGF23 (+) (+) RENAL FOSFOR ATILIMI (+) FGF23 (+) + KLOTHO PTH (-) PARATİROİDLER CaSR (+) (-)(1α-HİDROKSİLAZ) (+) (-) (-) RENAL KALSİYUM EMİLİMİ KALSİTRİOL (-) (+) (+) (+) KLOTHO (+) SERUM Ca BARSAKTAN KALSİYUM EMİLİMİ SERUM Pi (+) KEMİK DÖNÜŞÜM HIZI (-) (+)

Nefron kütlesi ERKEN FGF23 Fosfat Klirensi GEÇ Fosfat 1,25 (OH) 2 D Kalsiyum PTH Clin J Am Soc Nephrol 2010

SERUM, İDRAR DÜZEYLERİ KBH EVRELERİ KBH sürecinde nefron başına düşen fosfat uzaklaştırma yükü gittikçe artar. Bu yükü karşılayabilmek için serum FGF23 düzeyleri gittikçe yükselir. Ancak yükselen FGF23 aktivitesi vitamin D sentezini bloke eder. Düşen kalsitriol aktivitesi ve hipokalsemi PTH sekresyonunu stimüle eder ve sekonder hiperparatiroidizm ortaya çıkar. John GB et all. Role of Klotho in Aging, Phosphate Metabolism, and CKD. Am J Kidney Dis. 2011 July; 58(1): 127 134.

PTH seviyeleri temelinde tedavi ne zaman başlatılmalıdır? (KDIGO) YÜKSEK PTH üst sınır x 10 üst sınır x 8 üst sınır x 6 üst sınır x 4 PTH YÜKSELMİŞ VEYA YÜKSELİYORSA Hedeflenen PTH aralığının dışında kalınmasının önlenmesi amacıyla normal üst sınırın 2-9 katı olan eğilimler tedaviyi tetiklemelidir. Önerilen tedavi: Kalsitriol veya D vitamini analogları ve/veya Kalsimimetikler üst sınır x 2 PTH NORMALİN ÜST SINIRININ 2 X ALTINA DÜŞERSE Aşağıdakilerin azaltılması veya kesilmesi önerilir: Kalsitriol veya D vitamini analogları veya Kalsimimetikler DÜŞÜK PTH PTH TAYİNİ İÇİN NORMAL ARALIĞIN ÜST SINIRI PTH TAYİNİ İÇİN NORMAL ARALIĞIN ALT SINIRI KDIGO CKD-MBD Work Group. Kidney Int. 2009;76(suppl 113):S1-S130

Düşük klotho düzeyinin kardiyovasküler sonuçları: KBH Enflamasyon Klotho FGF23 direnci = FGF23 Endotel disfonksiyonu Fosfatüri Serum fosforu Damar DKH osteo/kondral transformasyonu Vasküler kalsifikasyon KVS hastalığı Moe S M Circulation 2012;125:2181-2183

Damar düz kas hücresi ÜREMİ HİPERFOSFATEMİ Osteoblast benzeri hücre Tip-I kollajen, matrix proteinleri Kalsifikasyon inhibitörleri: Fetuin-A, matrix GLA protein, osteoprotogerin in eksikliği CaXP>55 DAMAR VE DOKU KALSİFİ KASYO Hücre programının değişmesi_osteojenik genlerin aktivasyonu Cbfa-1 NU Runx2 SM22 DAMAR VE DOKU KALSİFİKASYONU

BARSAKTAN FOSFOR EMİLİMİ Pi KBH-MKB DA KARDİYOVASKÜLER SİSTEM: = Olası ilişki noktaları (+) OSTEOSİTLER OSTEOBLASTLAR KLOTHO FGF23 (+) (+) RENAL FOSFOR ATILIMI SERUM Pi (+) FGF23 (+) + KLOTHO (-) PTH PARATİROİDLER (+) (-)(1α-hidroksilaz) (+) (+) (-) (-) RENAL KALSİYUM ATILIMI KEMİK DÖNÜŞÜM HIZI KALSİTRİOL (-) (+) (+) (+) (+) KLOTHO (+) SERUM Ca BARSAKTAN KALSİYUM EMİLİMİ

Basit bir lateral göğüs/abdominal röntgen aortik kalsifikasyonun şiddetini gösterebilir: Kalsifikasyon yok Orta şiddette kalsifikasyon Şiddetli kalsifikasyon Noordzij, M et al. Nephrol Dial Transplant 2010; Advance access online September 29

Kılavuzlar yeni diyaliz hastalarının vasküler kalsifikasyon açısından taranmasını desteklemektedir ERBP yeni diyaliz hastalarının lateral abdominal röntgen (veya kalsifiye kapaklar için ekokardiyografi) kullanılarak taranmalarına dair gerekçe bulunduğu kanaatindedir 1 Basit bir röntgen hastaların üçte birini 'düşük riskli' olarak tanımlayabilir Lomber bölgeye ait lateral abdominal röntgen 3 1. Goldsmith DJA et al. Nephrol Dial Transplant 2010;25:3823-31 2. Block et al. Sem inar in Dial 2010;23:271-276 3. Bellasi A et al. Kidney Int. 2006;70:1632-8

23 Şubat 2014 ANTALYA Hemodiyaliz hastalarında CaXP ile mortalitenin ilişkisi

Mortalite Mineral metabolizma bozukluğu parametreleri ve mortalite: Fosfor en önemli mortalite nedenidir. Düşük Anemi Yüksek Yüksek Yüksek Tüm URR fosfor Ca PTH mineral bozuklukları

PTH/Ca/P için K/DOQI Önerileri Plasma PTH Serum Ca Serum P CaXP Evre 3 35-70 pg/ml 8.4-10.4 mg/dl 2.7-4.6 mg/dl <55 mg2/dl2 Evre 4 70-110 pg/ml 8.4-10.4 mg/dl 2.7-4.6 mg/dl <55 mg2/dl2 Evre 5 150-300 pg/ml 8.4-9.5 mg/dl 3.5-5.5 mg/dl <55 mg2/dl2

Fosfor kontrolünü etkileyen faktörler: Diyet, Diyaliz yeterliliği, Fosfor bağlayıcılar, Hasta uyumu

Ketteler M, Clin Kidney J; 2013 0: 1 9

Fosfor en çok proteinlerde bulunur Organik fosfor hidrolize edildikten sonra inorganik fosfat olarak barsaktan emilmektedir Pek çok sebze ve meyve az miktarda fosfor içermektedir Organik fosfat bitkisel kaynaklı besinler içinde en fazla kurubaklagillerde fitat olarak bulunmaktadır İnsan vücudunda fitaz enzimi bulunmadığı için bitkisel kaynaklı fosforun emilimi düşüktür

Fosfor emilimi Fosfor atılımı Emilim hem aktif hem de pasif olmaktadır Organik yiyeceklerde ki fosfor emilimi %40-60 Fosforlu yiyecek katkı maddelerinde ki inorganik fosfor %90 oranında emilmektedir Fosfor %90 ı glomerülden filtre edilmekte ve çoğunluğu tübülden reabsorbe Böbrekler regülasyonda ana rolü oynamaktadır

Kronik Böbrek Hastalığı(KBH): Kardiyovasküler (KVS) Risk ve Vasküler Kalsifikasyon KBH ABD de yaklaşık 20 milyon insanı (NKF, 2006), Türkiye de yaklaşık 7 milyon insanı etkilemektedir (CREDİT). Diyaliz hastalarında KVS mortalite>%50 (Albaaj 2003, p 581) Otopside KV kalsifikasyon >%60 (Albaaj 2003, p 581) Yüksek serum PO4 ve CaxPO4 oranı KV ölümü arttırmaktadır (Ganesh 2001, p 2134-2135) KV ölüm KBY Evre 3 te bile başlamaktadır (Go 2004, p 1300)

Fosfor emilimi kaynağa göre değişiklik gösterir Organik fosfor Inorganik fosfor %40-60 emilim, fitatların emilimi az Süt ve süt ürünleri Et, kümes ürünleri, balık Soya, mantar Fındık ve tohumlar Kurutulmuş gıdalar, bezelye Tahıllar %90 emilim Yiyecek katkı ve destek maddeleri Kola içecekler.

Fosfordan zengin gıdalar (mg/100 g)

Fosfor/Protein Oranı: Yiyeceklerde Fosfor miktarını değerlendirmenin yeni yolu Fosfor (mg)/protein (gr) Yüksek orana sahip yiyeceklerden kaçınmak gereklidir

Besinlerin fosfor/protein oranları Yumurta beyazı1.4 Kuzu eti6.3 Tavuk budu6.5 Sığır eti7.0 Tavuk göğsü7.5 Morinabalığı9.3 Cheeseburger10.5 Salam10.7 Salmon13.4 Fasulye14.4

Fosfat içeren katkı maddeleri Disodyum fosfat Dikalsiyum fosfat Monosodyum fosfat Fosforik asid Sodyum heksametafosfat Sodyum tripolifosfat Tetrasodyum pirofosfat Trisodyum fosfat

Protein alımını kısarak fosforu düşürmek sağkalımı uzatır mı? * Cevap: Hayır, ancak protein alımını arttırıp aynı zamanda fosforu düşürebilirseniz sağkalımı arttırabilirsiniz! *npna :Protein yıkımından ortaya çıkan azot miktarı=protein tüketimi Shinaberger CS, Am J Cli Nut 2008

DİYALİZ HASTALARINDA FOSFAT DENGESİ Diyet 1000 mg/g 7000 mg/hafta Intestinal emilim (50-70%) 600 mg/g 4200 mg/hafta Uzaklaştırma (HD) 800 mg/seans 2400 mg/ hafta Uzaklaştırma (PD) 300-400 mg/g 2400 mg/ hafta Fark + 1800 mg/ hafta Fosfor bağlayıcılarla haftada 2100 mg fosfor alımı engellenebilir. Ketteler M, Gross ML, Ritz E. Kidney Int 2005;67:s120-7

Hemodiyaliz o ve fsf or atılımı Bir hemodiyaliz seansı boyunca serum fosfor düzeyleri Diyaliz Seansı esnasında Serum of sf at Düzeyleri

Hemodiyafiltrasyon (HDF) ve fosfat klirensi Online HDF ile orta molekül ağırlıklı üremik - toksinlerin ve fosfatın atılımı klasik hemodiyalize göre daha fazla olmaktadır. Postdilüsyon HDF nin predilüsyon HDF e göre daha etkili olduğu gösterilmiştir.

Fosfor bağlayıcılar sağkalımı arttırıyor mu? EVET!

Kalsiyum Karbonat 1. 1 mg ı 0.57 mg fosfor bağlar (%31). 2. Antiasit kullananlarda etkinliği azalır, 3. İçerdiği kalsiyumun %21 i absorbe olur. 4. Yemekten 2 saat sonra alındığında etkinliği artar. 5. Metabolik asidoz tedavisine katkıda bulunur. 6. Relatif fosfor bağlama kapasitesi 1. 7. Aspirin, digoksin, INAH, tetrasiklin, demir emilimini bozar. 8. Kaşıntı. 9. Peritonit. 10. Kramplar.

Kalsiyum asetat 1. ph 6-8 arasında daha etkili, 2. Metalik tat, gastroentestinal toleransı düşük. 3. Relatif fosfor bağlama kapasitesi 1. 4. Aspirin, digoksin, INAH, tetrasiklin, demir emilimini bozar. 5. Kaşıntı. 6. Peritonit.

Kalsiyum ketoglutarat 1. Glutamik asidin kalsiyum tuzudur. 2. Aynı zamanda esansiyel amino asit preparatı, 3. Beslenme ve serum fosforuna etkili. 4. Fosfor bağlayıcı özelliği zayıf. 5. Aspirin, digoksin, INAH, tetrasiklin, demir emilimini bozar.

Kalsiyum içeren fosfor bağlayıcılarla birlikte: Hedef kalsiyum 8.4-9.5 mg/dl. Düşük kalsiyumlu diyalizat, Vit D dozu düşebilir, veya kesilmek zorunda kalınabilir.

Alüminyum hidroksit 1-Etkin, 2-Nörotoksik, 3- Mecburi durumlarda kısa süreli kullanım dışında tercih edilmesi için neden yok. 4-Relatif fosfor bağlama kapasitesi 1.5

Lantanum karbonat 1-Atımı barsak ve safra yolu ile, 2-Metabolik asidoz tedavisinde etkin, 3-Pahalı, yıllık 2000-9000 USD, 4-Uzun dönem toksisitesi, doku birikimi konusunda bilgi yetersiz, 5-Bulantı, kusma, ishal, myalji, periferik ödem. 6- Yurdumuzda mevcut değil. 7-Relatif fosfor bağlama kapasitesi 2. 8-Peritonit.

Demir tuzları 1. 3 değerlikli demir tuzları fosforu bağlar. 2. ph 2-3 te etkili. 3. 1 gr demir 88-180 mg fosfor bağlar. 4. Gastroentestinal entolerans, 5. Etkin olabilmeleri için çok miktarda demir vermek gerekir.

Magnezyum karbonat 1. Hipermagnezemi riski, 2. İshal, gastrointestinal entolerans. 3. Relatif fosfor bağlama kapasitesi 1.7. 4. Aritmi. 5. Hiperkalemi.

Nikotinik asit türevleri:niceritrol. 1. İnce barsaktan P transportunu engeller. 2. Üriner P atımını arttırır. 3. Lipid düşürücü etkisi var. 4. Trombositopeni, anemi. 5. Yeterli çalışma yok. Takakashi et al. KI 2004 65 1099-1104.

Sevelamer 1. Katyonik bir polimer, 2. Gastroentestinal emilimi yok, 3. İyon değişimi yolu ile barsakta fosfora bağlanıyor, 4. Düşük ph da daha etkin. 5. Relatif fosfor bağlama kapasitesi 0.75.

Treat-to-Goal çalışması (Sevelamer kalsifikasyonu engelliyor mu?) 1-200 HD hastası, 2-Sevelamer kalsiyumlu fosfor bağlayıcılarla karşılaştırılıyor, 3-52 hafta takip. 4-Koroner ve aortik kalsifikasyonda belirgin sevelamer avantajı. Chertow KI 2002

KDOQI: Sevelamer kesin endikasyonları 1. Ca > 10.2 mg/dl, 2. CaXP > 55 mg 2 dl 2 3. PTH < 150 pg/ml, 4. Günde 1.5 gr üstü elementel kalsiyum kullanımı. Bunun dışında kalsiyumlu fosfor bağlayıcılarla kombine olarak kullanılabilir. Metabolik alkaloz olan hastalarda tedaviye eklenebilir.

Mean Ca absorption (%) Hemodiyaliz hastalarında paricalcitol kullanımı durumunda aynı PTH süpresyonunu sağlayacak dozlarda kalsiyum absorbsiyonu kalsitriole göre % 17 daha azdır 16.0 15.5 15.0 14.5 14.0 13.5 13.0 12.5 12.0 * Paricalcitol Calcitriol * p=0.022 for paricalcitol vs calcitriol Calcitriol 2 μg, paricalcitol 6 μg Lund R, et al. Nephrol Dial Transplant 2006;21(Suppl 4):219A

Sinakalset SHPT'li diyaliz hastalarında iskelet dışı kalsifikasyonları azaltmaktadır Başlangıç 12 ay 24 ay Başlangıç 24 ay Aladrén Regidor, M. et al Clinical Nephrology 2009;71:207-213

Standardize edilmiş insidans oranı Evre 5 KBH hastalarında kalça kırığı oranlarının aynı yaş normal popülasyondaki oranlarla karşılaştırılması ERKEK KADIN 326,464 hasta, 6542 kalça kırığı YAŞ Alem et al, KI. 2000 Jul;58(1):396-9

Vertebral kompresyon kırıklarında radyolojik görünüm

Osteoporoz için risk faktörleri: (Diyaliz hastaları) 1- Sekonder hiperparatiroidi, 2- Adinamik kemik ve osteomalazi, 3- Steroid kullanım öyküsü, 4- Kronik asidoz, 5- Heparin kullanımı!

DİYALİZ HASTALARINDA: Osteoporoz tedavisi için ne yapmalı? Diyaliz hastalarında osteoporozun yani kemik yapım hızındaki dengesizliğin önlenmesi için alınması gereken en önemli önlem PTH düzeylerini önerilen 150-600 pg/ml aralığında tutmaktır. Bunun sağlanması ise serum fosfor düzeylerinin istenen <5.5 mg/dl düzeyinde tutmakla mümkündür. Fosfor düzeylerini tutturmak için yeterli diyaliz, fosfordan kısıtlı diyet ve fosfor bağlayıcıların uygun şekilde kullanımı gerekmektedir.

OSTEOPOROZ TEDAVİ AJANLARININ KBH HASTALARINDA KULLANIM SINIRLARI* İlaç/etki mekanizması CrCl (ml/dk) göre doz Risk Alendronate > 35 Adinamik kemik hastalığı, çene nekrozu Risedronate > 30 Adinamik kemik hastalığı, çene nekrozu Zoledronic acid > 35 Adinamik kemik hastalığı, çene nekrozu Ibandronate Raloxifene (SERM-Selektif östrojen reseptör düzenleyici) > 50 CrCl 50 ml/dk altında ise doz azaltımı öneriliyor Doz azaltımı gerekmiyor Adinamik kemik hastalığı, çene nekrozu Tromboembolizm Strontium ranelate (Osteoblastik aktiviteyi arttırır, osteoklastik aktiviteyi azaltır. > 30 Myokard enfartüsü! Sadece çok ciddi olgularda kullanılır. Denosumab (RANKL** antikoru) > 30 CrCL 30 ml/dk altında ise hipokalsemi riskine dikkat, yeterli bilgi yok. Tromboembolizm Teriparatide (sentetik PTH) Kreatinin <2 mg/dl Güvenilir olabilir, nefrolitiazise dikkat. Calcitonin (Somon balığından elde edilen kalsitonin) KBH da hafif doz azaltımı dışında öneri yok, etkinliği ile ilgili bilgi yetersiz. İlk basamak tedavi değil, allerji, burunda ülser. *Yapımcı şirketlerin önerileri **RANKL reseptör aktivator nükleer kappa B (RANK) molekülünü uyarma görevini üstlenen ve osteoklastlarda bulunan RANK ligand ı(rankl). Osteoklastik aktiviteyi uyarır.

Ne yapmalı? Suda bekletmek sebze ve kurubaklagiller için fosfor miktarında %51 azalma, et için %38 azalma, peynir için %19 azalma olmaktadır Kaynatmak

İnorganik fosfor küçük molekül ağırlıklı üremik toksin gibi davranmakta ve dağılım hacmi total vücut suyu dağılım hacmine eşittir. Hidrofilik doğasından ötürü fosfatın molekül ağırlığı anlamlı olarak artmaktadır. Fosfat molekülü üre ile kıyaslandığı zaman hücre membranından kolaylıkla geçememektedir. HD ve PD de fosfat atılım karakteri bu nedenle küçük molekül ağırlıklı üremik toksin atılımından ziyade orta molekül ağırlıklı üremik toksin atılımına benzemektedir.

Fiziksel aktivite Diyaliz öncesinde veya diyaliz sırasında fiziksel aktivite %6-9 oranında Pi uzaklaştırılmasını arttırabilir ve kas perfüzyonunu kolaylaştırır.

HD ve HDF hastalarında serum PO4 düzeyleri Davenport A et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2010;25:897-901

Diyaliz sayısının 3-6/hafta olması yaşam kalitesini arttırmakta ve daha iyi fosfor kontrolü sağlamaktadır Haftalık diyaliz saatinin 12 saatten 15 saate çıkarılması posfat atılımında %13 artış sağlamaktadır.

Periton Diyalizi (PD) Hiperfosfatemi PD hastalarında da sık görülür ve KVS mortalite ile ilişkilidir. Fosfat anyonları, kapiller duvar ve interstisyel matriksde olduğu gibi negatif elektrik yüklüdür. Bu nedenle fosfat üreye göre daha zor periton membranından difüze olur. Sonuç olarak, akış direnci artar. Periton membranından fosfat transferi ozmotik, kimyasal ve elektriksel farklılığa göre olmaktadır. Ayrıca transmembran fosfat taşıyıcıları da transferi etkilemektedir. Bu nedenle karışık bir işlemdir. PD hastalarında periton Pi klerensi kreatinin ve üre klerensine göre daha düşüktür.

Peritoneal Diyalizinde Fosfat Dengesi: Ultrafiltrasyonun rolü Granja CA et al Contrib Nephrol 2009; 163:198-205

Periton Membranının Transport Özelliklerine göre Fosfat Klerensi Sedlacek M et al Am J Kidney Diseases 2000; 36: 1020-1024

Periton membranının transfer özelliklerine göre fosfat klerensi Badve SV et al Clin J Am Soc Nephrol 2008; 3: 1711 1717

Periton membranının transfer özelliklerine göre fosfat klerensi Badve SV Clin J Am Soc Nephrol 2008; 3: 1711 1717

Sonuç olarak PD de toplam PO4 klerensi= RRF+Peritoneal klerens PD de PO4 klerensi limitli NIPD nin fosfat klerensi CAPD e göre daha düşük çünkü PO4 klerensinde zaman önemli Yüksek akımlı CCPD periton PO4 klerensinde marjinal artış yapmakta K/DOQI klavuzlarına göre KT/V 1.7 e düştüğü zaman PD de PO4 klerensi daha da zorlaşmakta Hiperfosfatemiyi önlemek için hastaların fosfat bağlayıcı tedavi almaları gereklidir.

Çalışmanın özellikleri Cross sectional, 24 merkez, 3 ülke (Kanada, Yunanistan ve Türkiye), 530 hasta (235 kadın, 295 erkek) Mean serum fosfor düzeyi 4.971.3 mg/100 ml, serum kalsiyum düzeyi 9.47±1.07 mg/100 ml, ipth 267.73pg/ml, CaXPo=43.9, 25(OH)D3 8.379.3 ng/ml, Hastaların %14 ü hipofosfatemik, serum P < 3.5 mg/ml, büyük çoğunluğu (307 hasta, 58%) serum fosfat=3.5-5.5 mg/ml. Serum P 5.5 mg/ml 28% (149 hasta). Sonuçlarımıza göre, periton diyalizi hastalarının büyük çoğunluğunda diyet ve oral fosfor bağlayıcıların kullanımı ile yeterli fosfor kontrolü sağlanabilmektedir.

Türkiye de HD ve PD hastalarında serum fosfor düzeyleri PD %23.9 HD %29.6 TND 2013

Serum Fosfor Kategorileri DOPPS 5 (2012/2013) TÜR %23 Başlangıç kesit çalışmasında 120 günden daha uzun süreden beri yer alan hastalar

Sonuçlar KBH MKB tedavisinde başarı tüm öğelerin dengeli bir şekilde göz önünde tutulması ve tüm tedavi ajanlarının dengeli bir şekilde ve uygun bir zamanlama ile kullanılması ile mümkündür.