MEME KANSERİNDE TIBBİ TEDAVİ PRENSİPLERİ Prof.Dr.Evin Büyükünal İç Hastalıkları Medikal Onkoloji Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
A.B.D İstatistiklerine Göre 180.000 MEME KANSERİ VAKASI MEVCUT İLK TEDAVİDEN SONRA % 60 HASTALIKSIZ % 40 VAKA NÜKSEDİYOR İLAVE TEDAVİLER GEREKMEKTE
MEME KANSERİNDE TIBBİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ 1. ADJUVAN KEMOTERAPİ 2. METASTATİK HAST. TEDAVİSİ a. ENDOKRİN TEDAVİ b. KEMOTERAPİ 3. NEOADJUVAN KEMOTERAPİ 4. YÜKSEK DOZ KEMOTERAPİ ve KÖK HÜCRE DESTEĞİ 5. BİYOLOJİK TEDAVİ
MEME KANSERİNDE MİKROMETASTAZA İŞARET EDEN PROGNOSTİK FAKTÖRLER NELERDİR? AKSİLLER LENF BEZİ TUTULUMU TÜMÖR ÇAPI YÜKSEK HİSTOLOJİK GRADE OSTROJEN ve PROGESTERON RESEPTOR STATÜSÜ S-FAZINDAKİ HÜCRE MİKTARI DNA PLOİDİSİ HER-2 / Neu gen ÜRÜNÜNDE ARTIŞ DİĞERLERİ : YAŞ,MENOPOZ,BRCA1-2
AKSİLLER LENF BEZİ TUTULUMU Aksiller lenf bezlerinde tümör hücresi varlığı prognozda rol oynayan en ÖNEMLİ faktördür. Her hastada aksiller lenf bezlerinin disseksiyonu ve tetkiki gerekir. Aksilla (+) olan tüm hastalara sistemik kemoterapi uygulanmalıdır. Lenf bezi sayısıda prognozda önem taşır : 1-3 lenf bezi (+) ise,10 yıllık nüks % 60, 3 den fazla (+) ise %85 dir.
TÜMÖR ÇAPI MEMEDEKİ TÜMÖR NE KADAR BÜYÜKSE,NÜKS ORANI O KADAR ARTMAKTADIR. Örnek : 1 cm den ufak tümörde nüks % 12 (20 yılda) 6 cm den büyük tümörde nüks % 40 (2 yılda)
HİSTOLOJİK TİP Enfiltran LOBULAR KARSİNOM un özelliği : BİLATERAL ve MULTİFOKAL olmasıdır. T.Mastektomi ve diğer memeyi koruyucu ilave tedavi verilmelidir.
GRADE YÜKSEK GRADELİ TÜMÖRLERİN PROGNOZU KÖTÜDÜR.ERKEN METASTAZ YAPAR, SAĞKALIM KISALIR DOLAYISIYLA KORUYUCU TEDAVİ YAPILMALIDIR. SCARFF BLOOM RICHARDSON SINIFLAMASI : (MİTOZ SAYISI, NUKLEUS VE HÜCRENİN ŞEKLİ, TUBULER VE GLANDÜLER YAPI OLUŞTURMA ÖZELLİĞİNE BAKILIR)
OSTROJEN ve PROGESTERON RESEPTÖRÜ (ER, PR) MEME DOKUSU VE KANSERLİ HÜCRELERİN BÜYÜME VE GELİŞMESİNİ OSTROJEN HORMONU SAĞLAR. ÇOĞU MEME KANSERİ DOKUSU BU HORMONU HÜCREYE BAĞLAYACAK RESEPTÖRE SAHİPTİR. İŞTE BU RESEPTÖRLERE SAHİP HASTALAR ENDOKRİN (HORMON) TEDAVİYE DAHA İYİ CEVAP VERİRLER.
OSTROJEN HÜCREDE OSTROJEN RESEPTÖRE BAĞLANIR ER HOMODİMERİ OLUŞUR OSTROJEN VE RESEPTÖR KOMPLEKSİ HÜCREDE DNA YA BAĞLANIR BU KOMPLEKS TRANSKRİPSİYON FAKTÖRÜ GİBİ ROL OYNAR OSTROJENE HASSAS GENLERİ AKTİVE EDER HÜCRE BÜYÜMEYE VE ÇOĞALMAYA BAŞLAR
OSTROJEN RESEPTÖRÜ (ER) POZİTİF HASTA, ER NEGATİF OLANDAN DAHA UZUN HASTALIKSIZ SAĞKALIMA SAHİPTİR VE DAHA UZUN YAŞAR (5 YILDA SAĞKALIM AVANTAJI %10)
PROGESTERON RESEPTÖRÜ (PR) POZİTİF OLANLAR DA ENDOKRİN TEDAVİYE İYİ CEVAP VERİR, AYRICA NÜKS EDENLERDE KLİNİK PROGNOZUN OLUMLU OLACAĞINI GÖSTERİR
HER-2 (HUMAN EPITELIAL GROWTH FACTOR RECEPTOR) HER-2 GENİ KROMOZOM 17 ÜZERİNDE BULUNUR, m-rna ÜZERİNE TRANSKRİPTE EDİLEREK ORADAN GLİKO PROTEİNE DÖNÜŞÜR. HER-2 PROTEİN BÜYÜME FAKTÖRÜNÜ UYARIR, AŞIRI EKSPRESYON OLUR. HER-2, MEME KANSERLİ HASTALARIN % 25 30 UNDA AŞIRI EKSPRESYONA UĞRAR, BU İSE KÖTÜ PROGNOZ ANLAMINA GELİR. BU PROTEİNİ DURDURAN İLAÇ HERCEPTIN TEDAVİDE İYİ SONUÇLAR VERMEKTEDİR.
HER-2 AŞIRI EKSPRESYONUNDA HÜCRELER ENDOKRİN TEDAVİYE DİRENÇ GÖSTERİR. ANTRASİKLİN GRUBU İLAÇLARA DUYARLIDIR.
ADJUVAN KEMOTERAPİ NEDİR? TARİF : AMACI : MEME KANSERİNDE PRİMER CERRAHİ TEDAVİDEN SONRA OLASI MİKRO METASTAZLARI ENGELLEMEK VE NÜKSÜ ÖNLEMEK İÇİN YAPILAN SİTOTOKSİK VEYA ENDOKRİN TEDAVİDİR. NÜKSSÜZ SAĞKALIM ORANINI YÜKSELTMEKTİR.
ADJUVAN KEMOTERAPİ NEDEN FAYDALI? 1. KANA GEÇEN TÜMÖR HÜCRELERİ UZAK METASTAZA YOL AÇABİLİR. 2. UZAK METASTAZIN ERKEN DÖNEMDE SAPTANMASI TÜMÖR YÜKÜ VE DİRENCİ HAKKINDA BİLGİ VERİR. 3. MİKROMETASTAZ DÖNEMİNDE HÜCRELERİN ORTADAN KALDIRILMASI DAHA KOLAYDIR. 4. KEMOTERAPİNİN EN ETKİLİ OLDUĞU DÖNEM ADJUVAN VERİLMESİ HALİNDEDİR.
MEME KANSERİNDE NÜKSE YATKIN RİSK GRUPLARI FAKTÖR DÜŞÜK RİSK INTERMEDIER RİSK Tümör Büyüklüğü YÜKSEK RİSK < 1 cm 1,1 2 cm > 2 cm ER Statüsü ( + ) ( + ) ( - ) Grade 1 1-2 2 3 Yaş 35 Node - - +
ADJUVAN TEDAVİ KİMLERE UYGULANMALI? 1. YÜKSEK RİSKLİ GRUBA 2. AKSİLLA LENF BEZİ TUTULMUŞ OLANA 3. LENF BEZİ ( - ) OLMASINA RAĞMEN RESEPTÖR ( - ) ve PREMENOPOZ OLANA YAPILMALIDIR. ** NÜKS ORANI % 25 ÖLÜM ORANI % 15 AZALMAKTADIR.
ADJUVAN KEMOTERAPİ ŞEMALARI CMF... Cyclophosphamide 100 mg/m² D 1-14 oral Methotrexate 40 mg/m² D 1 ve D 8 i.v. Fluouracil 600 mg/m² D 1 ve D 8 i.v. AC... Adriamycin 60 mg/m² D 1 i.v. Cyclophosphamide 600 mg/m² D 1 i.v. FAC... Fluouracil 500 mg/m² D 1 ve D 8 i.v. Adriamycin 50 mg/m² D 1 i.v. Cyclophosphamide 500 mg/m² D 1 i.v. AC T 4 Kür AC Sonra Taxol / Taxotere (4 Kür) 175 mg/m² / 100 mg/m²
MEME KANSERİNİN ADJUVAN TEDAVİSİNDE ÖNEMLİ NOTLAR PREMENOPOZDAKİ HASTALAR KEMOTERAPİDEN ENDOKRİN TEDAVİYE ORANLA, DAHA ÇOK FAYDALANIR. ER ( - ) HASTALAR KEMOTERAPİDEN DAHA ÇOK FAYDALANIR. KOMBİNE KEMOTERAPİ, TEK AJANDAN ÜSTÜNDÜR. ANTRASİNLİNLİ TEDAVİ DİĞER ŞEMALARDAN DAHA ÜSTÜNDÜR. (ÖZELLİKLE HER-2 AŞIRI EKSPRESYONU VARSA) YAŞLI HASTALAR ENDOKRİN TEDAVİYİ DAHA İYİ TOLERE EDERLER.
MEME KANSERİNDE METASTATİK HASTALIKTA TEDAVİ 1. ENDOKRİN TEDAVİ : (ER+ Olanlara Yapılır.) - OOFEREKTOMİ (Medikal, RTH) - OSTROJEN ANTAGONİSTLERİ Tamoxifen Nolvadex - AROMATAZ İNHİBİTÖRÜ Anastrozole Arimidex - GONADOTROPHİN RELEASING ANALOGS Goserelin, Buserelin, Zoladex - DİĞER : Kortıkosteroıd, Megesterol asetat, Androjenler 2. KEMOTERAPİ : ADJUVAN ŞEMALARIN BENZERİDİR. SEMPTOMLARIN PALYASYONU, GERİLEMESİ, SAĞKALIMIN UZAMASI VE YAŞAM KALİTESİNİN DÜZELMESİNİ SAĞLAR.
METASTATİK MEME KANSERİ TEDAVİSİNDE ÖNEMLİ NOTLAR 1. TEDAVİ PALYATİF AMAÇLIDIR. TAM ŞİFA SAĞLANAMAZ, ANCAK YAŞAM SÜRESİ ANLAMLI DERECEDE UZATILIR. 2. İLK SEÇİM DAHA AZ TOKSİK OLAN ENDOKRİN TEDAVİDİR. ANCAK HIZLI İLERLEME GÖSTEREN VEYA İÇ ORGAN TUTULUMU HALİNDE KEMOTERAPİ BAŞLANMALIDIR. 3. TEDAVİ SÜRESİ : HASTAYA GÖRE AYARLANMALIDIR. UZUN SÜRELİ TEDAVİLER SAĞKALIMI ARTTIRIR.
İLERİ EVRE MEME KANSERİNDE YENİ İLAÇLAR ve DEĞİŞİK UYGULAMALAR 1. İLAÇ : TAKSANLAR Hücre bölünmesini inhibe ederler. Mikrotübülleri bozarlar. (Dosetaksel, paklitaksel) VINORALBINE ; FU prekursoru (Capecitabine) ; gemsitabine 2. BİYOLOJİK AJANLAR : HER-2 / neu monoklonal antikor Kemoterapi + HER-2 Mab uygulanır. 3. ANTİ ANJİOJENİK AJANLAR : Tümörde damarlanmayı durdururlar. (VEGF önlerler) (Angiostatin, endostatin, thalidomide) 4. DİĞER : Devamlı infüzyon tedavisi, kemik yıkımını önleyici tedavi (bifosfonatlar) vs.
NEOADJUVAN KEMOTERAPİ NEDİR? TARİF : LOKAL İLERİ MEME KANSERİNDE AMELİYATTAN ÖNCE VERİLEN KEMOTERAPİDİR AMACI : TÜMÖRÜ KÜÇÜLTEREK LOKAL TEDAVİYE HAZIRLAMAK, KÜÇÜK SİSTEMİK METASTAZLARI ÖNLEMEKTİR.
LOKAL İLERİ MEME KANSERİNDE NEOADJUVAN KEMOTERAPİ NASIL UYGULANIR? 1. 3 KÜR SİSTEMİK KEMOTERAPİ 2. CERRAHİ (KISMİ, TAM MASTEKTOMİ) 3. RADYOTERAPİ 4. 3 KÜR SİSTEMİK TEDAVİ 5. ENDOKRİN TEDAVİ (ER+ İSE 5 YIL TAMOXIFEN)
MEME KANSERLİ HASTANIN TAKİBİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR BAŞLANGIÇTA Kansayımı, KC ve Böbrek Fonksiyon Testleri, Marker (CA 15,3), KC US, Akciğer Filmi, Diğer Meme Mamografisi, Kemik scan. TEDAVİ SONRASI (1. Sene) 3 Ayda Bir Marker, Muayene, (2. Sene) 6 Ayda Bir KC US, Akciğer Grafisi, Senede Bir Mamografi, 2 Senede Bir Kemik Scan.