ERZİNCAN İLAHİYAT FAKÜLTESİ KUR AN-I KERİM EZBERLERİ

Transkript

1 ERZİNCAN İLAHİYAT FAKÜLTESİ KUR AN-I KERİM EZBERLERİ KUR AN OKUMA VE TECVİD-5 KUR AN-I KERİM OKUMA VE KIRAAT ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM GÖREVLİSİ İsmail Hakkı SEZGİN

2 ADIM :. SOYADIM :. SINIFIM: NUMARAM: İMZAM: EZBERİMİN ADI Ezberlerin Puan Yüzdelikleri 1. Bakara Sûresi, Âyetler % Bakara Sûresi, Âyetler % Âl-i İmrân Sûresi, Âyetler % A râf Sûresi, Âyetler % 10 EZBER PLANIM KOT-5 HOCAM TARAFINDAN DİNLEME SONRASI YAPILACAK DEĞERLENDİRME Arasınava Kadar 5. Hacc Sûresi, Âyetler % Neml Sûresi, Âyetler % 9 7. Şûrâ Sûresi, Âyetler % Cuma Sûresi, Âyetler % 9 9. İnsan Sûresi, Âyetler % 15 Finale Kadar * Her bir ezber, ezber yapma yöntemim sayfasındaki bölümler yerine getirilip doldurulduktan sonra ezber dinlenecektir. Aksi durumlarda ezber Kabul edilmeyecektir. * Ezberler için verilen tarihlerin dışında ezberler alınmayacaktır. * Ezber Vermeye bu dökümanın çıktısıyla gelinecektir. Aksi durumlarda ezber kabul edilmeyecektir. * Ezberler Ta lim Üzere Dinlenecektir. * Her bir ezbere bu listedeki değerlere göre Puan verilecektir. * Ezber Bölümlerin meallerinden de sorumlusunuz. Meal sınavı Finalde yapılacaktır. * Ezberler Yukarıdaki Vakitlere kadar dinletilebilecektir.

3 EZBER YAPMA YÖNTEMİM 1 Adım: Soyadım: Sınıfım: Numaram: İmzam: Ezberimin Adı: Dinlettiğim Tarih: 1- Ezberlerimi en geç vize imtihanları bittikten sonraki iki hafta içinde dinletip bitirmek üzere önceden yazılı genel bir plan hazırladım: Evet ( ) Hayır ( ) 2- Bu ezberimi planladığım tarihte veriyorum: Evet ( ) Hayır ( ) 1. Bu ezberimi yapmadan önce sırasıyla şu işlemleri gerçekleştirdim: a- Ezberleyeceğim bölümün önce kelime kelime sonra da bütün olarak mealini öğrendim: Evet ( ) Hayır ( ) b- Ezberleyeceğim bölümü yazılı metni takip ederek, kaset, cd. vs.den en az 10 defa dinledim: Evet ( ) Hayır( ) c- Önce ayet ayet en az 10 defa yüzünden okudum: Evet ( ) Hayır ( ) d- Sonra bütün halinde en az 10 defa yüzünden okudum: Evet ( ) Hayır ( ) e- En az 3 defa tekrar dinledim: Evet ( ) Hayır ( ) f- Kendi okuyuşumun ses kaydını yaptım: Evet ( ) Hayır ( ) g- Ses kaydından kendi okuyuşumu yazılı metne bakarak dinledim: Evet ( ) Hayır ( ) h- Hatalı okuduğum yerleri işaretledim: Evet ( ) Hayır ( ) i- Hatalı okuduğum yerleri özel olarak en az beş defa tekrar ederek düzelttim: Evet ( ) Hayır ( ) j- Kendimce hata kalmadı dedikten sonra en az iki kişiye yüzünden okuyarak dinlettim: Evet ( ) Hayır ( ) k- Dinlettiğim şahısların bulduğu hataları düzeltmek için hatalı bölümleri en az beş defa okuyarak düzelttim: Evet ( ) Hayır ( ) l- Ezberleme işlemine, en az iki defa daha dinledikten sonra başladım: Evet ( ) Hayır ( ) m- Ezberimi yaptıktan sonra yanlış ezberleyip ezberlemediğimi tespit için yüzüne en az bir defa daha okudum: Evet ( ) Hayır ( ) n- Hatalı ezberlemediğim kanaatine vardıktan sonra en az bir defa daha yazılı metni takip ederek dinledim: Evet ( ) Hayır ( ) o- Önce tahkık (veya tertil) usulüyle okuyarak ezberimin ses kaydını yaptım: Evet ( ) Hayır ( ) p- Kaydettiğim ezberimi yazılı metne bakarak en az iki defa dinledim: Evet ( ) Hayır ( ) q- Hatalı olarak ezberlemiş olduğum yerleri işaretledim ve teker teker üzerinde durarak düzelttim: Evet ( ) Hayır ( ) r- Hatamın kalmadığı kanaatine vardıktan sonra hadr usulü ile okuyarak tekrar ses kaydı yaptım: Evet ( ) Hayır ( ) s- Ses kaydımı önce bir defa yüzüne bakarak dinledim, sonra bir defa da ezbere dinledim: Evet ( ) Hayır ( ) t- Hatamın kalmadığı kanaatine vardıktan sonra en az iki kişiye dinlettim: Evet ( ) Hayır ( ) u- Dinlettiğim şahısların tespit ettikleri hataları düzeltmek için hatalı kısımları teker teker en az beş defa gözden geçirdim: Evet ( ) Hayır ( ) v- Hatamın kalmadığı kanaatine vardıktan sonra en az iki kişiye tekrar dinlettim: Evet ( ) Hayır ( ) 4- Ders sorumlusuna gitmeden önce yukarıdaki bütün işlemleri sırasıyla gerçekleştirdim ve bende; ezberimde hata kalmadı kanaati oluştu: Evet ( ) Hayır ( ) 5- Ders Sorumlusuna Gitmeden Önce Ezberimi Dinlettiğim 1. Şahsın Adı Soyadı: İmzası: 6- Ders Sorumlusuna Gitmeden Önce Ezberimi Dinlettiğim 2. Şahsın Adı Soyadı: İmzası: 1. Şahsın Ezber Hakkındaki Değerlendirmesi: 2. Şahsın Ezber Hakkındaki Değerlendirmesi: 1 Abdullah Benli, İlahiyat Fakültelerinde Yürütülen Kur an Okuma Ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Önerisi, Bilimname XXVIII, 2015/1,

4 Güz Dönemi DERS PROGRAMI 08:00-09:50 10:00-11:50 12:00-13:00 13:00-14:50 15:00-16:50 Pazartesi Salı Perşembe Cuma 3C KOT 5 HE ADF 1 (HB Sınıfında) 3A KOT 5 HA ADF 1 HD ADF 1 1 B KOT 1 (4B Sınıfında) 1C KOT 1 HC ADF 1 1A KOT 1 13:00-13:50 14:00-15:50 3B KOT 5 HB ADF 1 16:00-16:50 NOT: * Derslere Devam Zorunluluğu Bulunmaktadır. * Dersler Arasınava Kadar 1. Aşama Teorik Bilgi. 2. Aşama Yüzüne Programı. * Arasınavdan Finale Kadar 1. Aşama Ezber Ta limi, meal ve Tecvit Uygulaması 2. Aşama Ezber Dinleme. * Sınavlarda buna göre yapılacaktır. Öğr. Gör. İsmail Hakkı SEZGİN

5 DERSİN ADI YÜZÜNDEN OKUMA EZBER MEAL TECVİD 1. Ezber Bölümleri Bakara Sûresi, Âyetler 2. Bakara Sûresi, 197- Ezberden Okunacak Bölümlerin Meâli 1. Tecvid Tahlîli: Ezber Bölümlerindeki Tecvid Kurallarının Tespiti Cüzler 203. Âyetler 2. Hafs ın Rivâyetine Göre bir vecihle 3. Âl-i İmrân Okunan yerler Sûresi, Hafs ın Rivâyetine Göre iki vecihle Âyetler Okunan yerler 4. A râf Sûresi, Hafs ın Rivâyetine Göre üç vecihle KUR AN OKUMA VE TECVİD Âyetler 5. Hacc Sûresi, Okunan yerler Âyetler 6. Neml Sûresi, Âyetler 7. Şûrâ Sûresi, Âyetler 8. Cuma Sûresi, Âyetler 9. İnsan Sûresi, Âyetler

6 YAPILDIKLARI YERE GÖRE VAKFIN KISIMLARI Âlâ tarîkına göre, Cumhûr Ulemanın benimsediği vakf, şu şekilde kısımlara ayrılmıştır. 1. VAKF-I TAM التام) :(الوقف Nahiv kaidelerine göre sözün son bulduğu kendisinden اولئك هم املفلحون vakıftır. sonrası ile lafız ve mana açısından alakası bulunmayan yerde yapılan da durmak gibi. Genelde olayın sona erdiği yerlerde bulunurlar. Bu durum ayet sonunda olabileceği gibi ayet ortasında da olabilir. لقد اضلين عن الذكر بعد اذ جائين de durmak gibi (Furkan 25/29) كذالك böyledir. Bazen da ayet bittikten sonraki ilk kelime de olur. Kehf 18/90, 91 ayetleri ifadesinde anlam tamamlanmaktadır. Bu gibi yerlerdeki durmayı Secâvendî vak-ı lâzım olarak ifade eder durmak vaciptir. Durulduğunda geriden alınmaz. 2. VAKF-I KÂFÎ الكايف) :(الوقف Bir cümlenin, lafzının veya kelime dizisinin nihâyet bulduğu, fakat mâna itibariyle daha sonraki cümle ile alâkalı olduğu yerde vakfetmeye denir. Bu türlü duruş ayet sonlarında olabileceği gibi ayet ortalarında da bulunmaktadır. Genel olarak fasılalı ayetlerde bulunur. وما انزل من قبلك (Bakara 2/4) te durmak gibi. Bu gibi yerlerde de durmak evlâdır. Durulduğunda geriden alınmadan devam edilir. 3. VAKF-I HASEN احلسن) :(الوقف Kelâmın tamam olmakla beraber kendinden sonrası صراط الذين انعمت عليهم - بسم هللا vakıftır. ile lafız ve mana itibâri ile alakası bulunan yerde yapılan de durmak gibi. Vakfedilen yerler eğer ayet ortası ise geriden alınarak devam edilirken ayet sonlarında geriden alınmadan kıraata devam edilir. 4. VAKF-I KABÎH القبيخ) :(الوقف Kelâmın tamam olmadığı ve bir mananın anlaşılmadığı yerlerde vakfetmeye denir. إن هللا ال يستحي بسم رب احلمد gibi kelimelerde yapılan vakıftır. Bir zaruret olmaksızın böyle yerlerde durmak caiz değildir. Durulduğu taktirde muhakkak geriden alınarak başlanır. VAKIF İŞARETLERİ Muhammed b. Tayfûr es-secâvendî nin (ö. 560/1165) taksimi ve koyduğu vakf alametleri daha fazla benimsenmiştir. Elimizdeki Mushaflarda koymuş olduğu esaslar tatbik edilmektedir. Lakabına uygun olarak bu alametlere Secâved (صجاوند) denmiştir. Bunlar beş tanedir. Daha sonra bunlara ilaveler yapılmıştır. 1. Vakf-ı Lâzım االزم) :(الوقف İşareti م harfidir. Kesinlikle durulması gerektiğini gösterir. Durulmadığı taktirde mananın bozulacağını gösterir. Kur an-ı Kerim de 84 yerde yer almaktadır. Vakf yapmak vacip vasl yapmaksa haramdır. gibi. ayetine devam etmek خيادعون هللا de durmadan وماهم مبؤمنني 2. Vakf-ı Mutlak املطلق) :(الوقف İşareti ط harfidir. Daha sonraki söz dizisi müstakil bir cümle olup öncesiyle irtibatı olmayan yerde durmaktır. Vakf yapılması evlâ olmakla birlikte vasl da yapılabilir. Durulduğunda geriden alınmaz. 3. Vakf-ı Câiz ( اجلائز (الوقف : İşareti ج harfidir. Vakfın ve valsın caiz olabileceği bir yerde durmaktır. Ancak durmak geçmekten daha evlâdır. 4. Vakf-ı Mücevvez اجملوذ) :(الوقف İşareti ز harfidir. Vakıf caiz olmakla birlikte vasl evlâdır. Durulabilir ancak geçmek evlâdır. Durulduğunda geriden alınmaz. 5. Vakf-ı Murahhas ( املرخص :(الوقف Okuyucunun nefesinin yetişmediği yerde zarurete binaen müsaade edilen vakıftır. İşareti ص harfidir. Zaruret olmadıkça kullanılmamalıdır. Durulduğu taktirde öncesinden almanın uygun olacağı söylense de daha sonra gelen cümlenin anlamının anlaşılması dolayısıyla geriden almaya gerek yoktur.

7 Bu işaretlerin dışında Kur an-ı Kerim de daha başka işaretler de bulunmaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz. 7. Vakf-ı Lâ ( ال ): Durma demektir. Eğer nefes tükenir de durmak mecburiyetinde kalınırsa geriden almak gerekir. Ancak bu işaret durak sonlarında bulunursa bir önceki ayetin manasının devam ettiğini ayetler arası ilginin devam ettiğini gösterir. Bu gibi yerlerde durmak da geçmek de caizdir. Durulunca geriden alınmaz. Vakf alametidir. Bu kelime üzerinde vakf yap demektir. Vakf yapmak vasl قف 8. yapmaktan evlâdır. Vasl da caizdir. etmişlerdir. Vasl alametidir. Alimler burada durmak ve durmamak arasında ihtilaf ق 9. Geçmek evlâ durmak caizdir. Durulduğunda geriden alınmaz. Vasl manasına gelir. Vaslın efdal olduğunu ancak vakfın yapılabileceğini صلي 10. gösterir. وصل اويل kelimesinden gelmektedir. Vakf yapılabileceğini söyleyenler bulunduğu gibi yapılamayacağını söyleyenler صلح 11. de bulunmaktadır. kelimesinden alınmış olup onun kısaltılmış şeklidir. Kendisinden كذلك Bu harf ك 12. önce hangi secâvend geçmişse onun hükmünü taşır. Rukû alametidir. Namaz kılarken rukûa gitmenin güzel ve münasip olacağını ع 13. göstermektedir. Hatim ile namaz kıldıranlar bu işaretlerde rüküya gitmelidirler. Bazı Mushaflarda on ayette bir konulmuş bazılarında da bunun yerine hemze konulmuştur. Kur an-ı Kerimde 576 adet bulunmaktadır. alınmıştır. Her beş ayette bir konulmuştur. Hams kelimesinden خ Vakf-ı murakabe de denilmektedir. Bir veya birkaç kelime (الوقف املعانقة) arayla peş peşe gelen bu üçer adetlik iki grup noktadan birincisinde durulduğu taktirde ikincisinde durulmadan geçilir. Her ikisinde birden durmak veya geçmek yoktur. Sekte kelimesinden alınmıştır. Bu yerlerde genelde kelimenin altına س 16. yerleştirilir. Bazı Mushaflarda bunlara ilave olarak daha başka işaretlerde görülmektedir. Bunların ifade ettiği manalar genellikle o mushafın sonunda yer almaktadır. VAKFIN DİĞER ÇEŞİTLERİ 1. VAKF-I ĞUFRÂN: Peygamber efendimizin dua ve niyazda bulunmak maksadıyla yapmış olduğu vakıflardır. On yerde bulunduğu rivayet edilmektedir. Bunlar Mâide 51, En am 36, Secde 18, Ya sin 12, 30, 52, 61, 81, Mülk VAKF-I CİBRÎL: Vahy meleği olan Cebrâil in (a.s) vahy esnasında yapmış olduğu vakflara denir. Aynı zamanda bunlara vakf-ı münzel de denilmektedir. Sayıları konusunda ihtilaf bulunsa da meşhurları sekiz tanedir. Bunlar: Bakara 120, 276, Âl-i İmrân 7, 95, Enâm,36, 124, Araf, 187, Yasîn VAKF-I NEBÎ: Peygamber efendimizin vakf yaptığı yerlerdir. Bunların sayısı ihtilaflı da olsa dokuzu meşhur olmuştur. Bakara 148, Al-i İmrâ 7, Yunus 2, 52, Nahl 4, Kadr 2, 4, Nasr VAKF-I BEYÂN: Feth sûresi 9. ayetinde bir birini takip eden iki zamirden birincisinin Rasülüllah a ait olduğunu göstermek için وتوقروه ifadesinde durulur. İkinci zamir de Allah a döner. Tevbe sûresi 40. ayette de سكينته عليه ifadesinde zamiri Hz. Ebû Bekr e döndüğü için durulması durumudur. Yine Yusuf sûresinin 27. ayetinde فكذبت ifadesinde Hz. Yusuf un doğrulardan olduğunu vurgulamak için durulması vakf-ı beyandır.

8 YAPILIŞ ŞEKLİ İTİBARİ İLE VAKIFLAR İSKÂN İLE YAPILAN VAKIF: Üzerinde vakfedilen kelimenin son harfinden harekenin tamamının kaldırmak ve yerine cezm getirmek suretiyle yapılan vakıftır. RAVM İLE YAPILAN VAKIF: Üzerinde vakfedilen kelimenin son harfi kalkale harflerinden biri ve yuvarlak tâ değilse, tenvin de bulunmuyorsa, hareke asli olup kesra ve damme ise harekenin üçte birini hafif sesle belli ederek vakf yapabiliriz. Meddi ârız ve Meddi lîn olan yerlerde ravm ile vakıf yapmak için bir elif miktarını da ilave ederiz. İŞMAM İLE YAPILAN VAKIF: Üzerinde vakfedilen kelimenin son harfi kalkale harflerinden biri ve yuvarlak tâ değilse, tenvin de bulunmuyorsa, hareke asli olup damme ise süküneti temin ettikten sonra harekeye dudakları büzüp ileri doğru uzatarak işaret edip vakf yapabiliriz. Meddi ârız ve Meddi lîn olan yerlerde tul, tevassut ve kasr vecihlerinde uygulayabiliriz. VAKFIN HÜKÜMLERİ 1. Vakf esnasında hareke üzerinde durulmaz. Son hareke sakin kılınır. قل عصوا bırakılır. 2. Sonu sukünlü olan kelime olduğu gibi العاملني kılınır. 3. Sonu üstünlü ise sakin الرحيم durulur. 4. Sonu esreli ise ya sükün üzerine durulur veya ravm ile نستعني durulabilir. 5. Sonu ötreli olan kelimede sükün, ravm ve işmam üzerine وتب durulur. 6. Sonu şeddeli ise şeddeye riayet edilerek sükün üzerine 7. Sonu harekeli vav veya ya yahut da elif ise önceki harfin harekesi de kendi لن ندعوا هو durulur. cinslerinden ise med üzerine 8. Sonu iki ötre veya iki esre ile biten kelimelerde vakıf esnasında kelimenin son harfinin harekesinin düşmesiyle bu harfe eklenen zaid nunda düşmüş olacak dolayısıyla عذاب من حنيل okunacaktır. sükun üzerine 9. Sonu iki üstün ile bitiyorsa o zaman tenvinden bedel olarak elif üzerinde vakıf عليما yapılır. رمحة durulur. 10. Son harf yuvarlak tâ ise durulma esnasında he sesi ile يف السماوات okunur. 11. Son harf açık ta ise sükün üzerine اجتباه فيه kılınırlar. 12. Son harfi zamir olan kelimeler de sükün 13. Sonu te kid nunu ile biten وليكوان Yusuf 32 لنسفعا Alak 15 de durak elif üzerine yapılır. yapılır. kelimesinde vakıf elif üzerine اان 14. من قبل birleştirilebilir. 15. Vakf için kelimenin sonundaki iki sakin harf 16. Vasl halinde iki sakinin bir araya gelmesinden dolayı kelimenin sonundan lafzan وقودها الناس okunurlar. hazfedilen med harfleri vakıf halinde isbat edilerek 17. Kehf 18/38 da لكنا vakıf halinde çekilerek okunur. Vasl halinde Hafs ve bazı kıraat imamları çekmeden okumuşlardır. 18. الظنوان Ahzap 33/10 Hafs a göre vakıf halinde çekilerek vasl halinde çekilmeden okunur. 19. الرسوال Ahzap 33/66 da vakıf halinde çekilerek vasıl halinde çekilmeden okunur. 20. İnsan 76/4 de سال سال vakıf hakinde çekerek veya çekmeden okunmuş vasıl halinde ise sadece çekmeden okunmuştur. 21. قواريرا İnsan 76/15 vakf halinde çekerek vasl halinde çekilmeden okunur.

9 VASLIN HÜKÜMLERİ 1. İki sakin harf yan yana gelirse bunlardan birincisi med harfi ise vasıl halinde له احلكم و جنا اجلنتني düşürülür. telaffuzdan االعراب قالت verilir. 2. İki sakin harften birincisi med harfi değilse vasıl halinde esre hareke عادا االويل olur. 3. İki sakinden birincisinin tenvin olması durumunda vasıl kesreli nunla اي okunmuştur. 4. Mütekellim damiri olan ya harfi med harfi iken vasl halinde meftuh عبادي الذين 5. Birbirini takip eden iki harften her ikisi de harekeli ise kendi harekeleri ile بني يدي okunurlar. من اجلنة harekelenir. harfi ceri vasıl esnasında fetha ile من 6. هم املفلحون انتم harekelenirler. çoğul zamirleri geçiş esnasında damme ile انتم كم هم 7. االعلون يبلوكم هللا وال تنسو الفضل harekelenirler. 8. Öncesi üstünlü olan cemi vavları da zamme ile

10

11 Asimi Kıraati 2 : 1. Asım Kıraatı mn Ayırt Edici Özellikleri: Asımın asıl adı; Ebu Beler Asım b. Ebi n-necud Behdele el-esedi el-kufi. Kufe kıraat imamıdır. Kufe de doğmuş ve 127/ 745 yılında Kufe de vefat etmiştir. Ebu n-necud, babasının, Behdele ise annesinin ismi olduğu söylenmiştir. Tabiundandır. Sahabeden Haris b. Hassan el-bekri ile Rifaa b. Yesribi ye küçük yaşta yetişmiş ve bundan dolayı tabiilerden sayılmıştır. Sesi, okuyuşu çok güzel, dili fasih, salih ve güvenilir bir kimseydi. Günümüzde Müslümanlar Arasında Okunan Kıraatîarm Sayısı Üçtür 1. Hafs Rivayetiyle Gelen Asım Kıraati. Ülkemizde ve diğer İslam ülkelerinin çoğunda, okunmakta Ve ona göre Mushaflar basılmaktadır 2. Verş rivayetiyle gelen Nafi kıraati. Mısır hariç, Kuzey Afrika ülkelerinden Fas, Tunus ve Cezayir'gibi ülkelerde.okunmaktadır. Buralarda Mushaflann bu kıraata göre basılmasına halen devam edilmektedir. 3. Ebu Amr kıraati. Sudan da okunmaktadır. Müslümanlar arasında yaygın olan kıraatlaradan en az okunan kıraat budur. Bu üç kıraatin yarımda gerek yedi ve gerekse on kıraat, ancak "bir ilim olarak okunmakta ve okutulmaktadır. 3 Hafs Rivayetinin Ayırt Edici Özellikleri: Ebu Ömer Hafs b. Süleyman b. el-muğire el-esedi: 90/709 yılında Kufe de doğmuş ve 180/796 yılında Kufe de vefat etmiştir. Çocukluk yıllarını üvey babası îmam Asım ın yanında geçirmiş, Kıraat ilmini ondan öğrenmiştir. Asım ona, Ebu Abdurrabman es-sülemi den, onun da Hz. Ali den aldığı Kıraati öğretmiştir. Kufe nin dışında bir süre Bağdat ve Mekke de kalarak, oralarda Asım Kıraatim okutmuştur. Kıraattaki üstünlüğü ve güvenilirliği herkes tarafından kabul edilmiş ve naklettiği Kıraat, Halen müslümanlarm büyük çoğunluğu tarafından benimsenip okunmaktadır. 4 Hafs rivayetinin, diğer rivayetlerden daha çok yaygın olmasının bir takım sebepleri vardır. Hafs ın, Kur an-ı Kerim deki imale, ihtilas, teshil gibi edasında zorluk olan vecihleri, diğer imamların rivayetlerine nisbetle daha az, eda itibariyle kolay ve rivayetindeki sağlamlığı, Hafs rivayetinin müslümanlar arasında yayılmasına sebep olmuştur. 5 Hafs ın Hocası Asım dan rivayeti; Bir, İki, üç ve dört vecihli olan eda ve rivayetleridir. Hafs ın, Bir Vechi Olan Kelimeler: Hafs, Kur an-ı Kerim kelime ve harflerinin ekserisini bir vecih olarak eda ve rivayet etmiştir. Bir vecih olarak rivayet ettiklerinin içinde azda olsa dikkat isteyen bir takım garib vecihler vardır. Bunlar Hafs rivayeti içerisinde görülen ender rivayetlerdir. Hafs, hocası Asım dan rivayrt ettiği bu vecihlerle, diğer kurra ve ravilerin kıraat ve rivayetlerinden ayrılmış ve muhalif olduğu için bunlara İnfıradat-ı Hafs-ı kufi denir. 1. İmale: Kıraatta, fetha harekeyi kesreye, elifi ya harfine doğru meyletmek demektir. Hud suresi 41. ayette م ج ر يه ا lafzını Hafs imale ile olcur. Bu kelimede Ra (ر) harfinin fethasnıı kesreye doğru meylederek ve ince okuyarak yapılır. 2. Teshil: Hemzeyi, hemze ile hemzenin- harekesi cinsinden bir harf-i med arasmda telaffuz etmeye denir. Fussilet suresi 44. ayette ع ج م ي lafzındakiء ا ikinci hemzeyi Hafs teshil ile okur. 3. İhtilas: Kıraatta, ihtilas harekede ve zamirde olmak üzere iki kısımdır. a) Hareke ihtilasında, sesin üçte birini hazfedip üçte ikisini ibka etmektir. b) Zamir ihtilasında ise sesin tamamı ibka edilip; meddi tabii miktarında okunan zamir in, meddi tabii' miktarı uzatılmasını terk ederek normal hareke ile okunmasıdır. Zümer suresi 7. ayette ي ر ض ه lafzındaki zamirin uzatılmaksızın normal hareke ile okunmasdır. 2 Buradaki bilgiler Talip AKBAL ın Kur an-ı Kerim ve İlm-i Kıraat Ders Notları kitaptan aynen nakledilmiştir. 3 İzmirli, Tarihi Kur an, 18; İ. Karaçam, K. K. Nüzulü ve Kıraati, Îbnü l-cezeri, Gayetü n-nihaye, 1, ; Tayyar Altıkulaç, Hafs b. Süleyman, DİA, XV, Îbnü l-kasıh, Siracü l-kariil:mübtedi,-14;.mustafa Niyazi, Umdetü l-kariin, 7-8.

12 4. Ha-i Kinaye: Müfred müzekker gaib zamiri olan ha (ه) dır. Hafs, Kur an da bu zamiri İki yerde diğer kıraat imamlarından farklı olaralc zamme ile bir yerde de umumi kural dışında sıla ile (uzatarak) okur. a) Kehf suresi 63. ayette و م ا ا ن س ان يه lafzındaki zamiri zamme ile okur. b) Fetih suresi 10. ayette ع ل ي ه للا lafzındaki zamiri zamme ile okur. c) Furkan suresi 69. ayette ف يه مه ان ا lafzındaki ف يه nin zamirini meddi tabi-i miktarı uzatarak okur. Ancak ف و اك ه م ا ن ف ق ه ل م ي ن ت ه kelimelerindeki ha ( ه- ) lar zamir değil kelimelerin aslından oldukları için bunlar uzatılmadan okunur. 5. Sekte: Kıraatta, Nefes almalcsızm kısa bir an sesi kesmeye denir. Sektin süresi, kısa bir zaman olup, nefes alma zamanından daha azdır. Veya iki hareke miktarıdır. Hafs ın Kur an da dört yerde sekti vardır: ع و ج ا yapılırken.( 1- Kehf sûresi nde 1. âyetin son kelimesi ile 2. âyetin ilk kelimesi arasında geçiş ) şeklinde ع و ج ا ( harfi, ) kelimesinden geçiş yaparken, tenvin kaldırılarak, Cîm ع و ج ا ( ) ق ي م ا Meddi Tabî gibi uzatılır ve sekte için nefes kesilerek, peşinden ( ق ي م ا ) kelimesi okunur ve devam edilir. Âyet sonunda vakıf amacıyla durulursa sekte yapılmaz. Yine ( ع و ج ا ) şeklinde okunur nefes alınır ve sonra devam edilir. 2- Yâsîn sûresinin 52. âyetinde ( م ن م ر ق د ن ا ه ذ ا ) lafzında, ( م ر ق د ن ا ) ile ( ه ذ ا ) kelimeleri arasında geçiş yapılırsa. Uygulama şöyle yapılır: ( م ر ق د ن ا ) kelimesinin sonundaki Nûn, yazıldığı gibi, Meddi Tabî olarak ) م ر ق د ن ا ( edilir. ) kelimesi okunarak devam ه ذ ا ( peşinden uzatılır ve sekte için nefes kesilir, kelimesinin sonunda vakıf yapılırsa sekte iptal edilir ve normal okuyuş sürdürülür. 3- Kıyâme sûresinin 27. âyetinde ( و ق يل م ن ر اق ) lafzında, ( م ن ) dedikten sonra. 4- Mutaffifîn sûresinin 14. âyetinde ك ال ب ل ر ان ع ل ى قلوب ه م) ) lafzında, ( ب ل ) dedikten sonra. 6. Ha-i Sekteler: Sekte bahsinde beyan olunan dört yerden başka Asım kıratı ve Hafs rivayetinde Kur an-ı kerim de 7 kelime olup 9 yerde geçen (ه) sekteleri vardır. Bunlar; bazı kelimelerin sonuna gelen sakin (ه) lardır. Yazılış bakımından zamire benzer. Zamirden farkı; zamirler harekelidir, ha-i sektelerin tamamı ise sakindir. Bizim kıratımızda hem vasıl ve hem de vakıf halinde okunur. Bazı kıraatlerde vasıl halinde (ه) sekteler düşer. Bizim kıratımızda vasıl halinde (ه) sakin okunur, hafif bir sekte caiz olduğu gibi terkide caizdir. Sekte evladır. Bunun için buna ha-i sekte denir. İstisna olarak iki kelimede ve üç yerde ki zamirler harekeli değil, cezimlidir. Kur an-ı Kerimde Ha-i Sekte Olan Yerler ل م ي ت س ن ه و ان ظر ayette: 1. Bakara suresi 259. ف ب هد يهم اق ت د ه قل ل ا س لكم ayette: 2. En am suresi 90. ك ت اب ي ه ayetlerde: 4. Hakka suresi 19 ve ح س اب ي ه ayetlerde: 6. Hakka suresi 20 ve م ال ي ه ه ل ك * ayette: 7.Hakka suresi 28. سل ط ان ي ه خذوه * 8. Hakka suresi 29. ayette م ا ه ي ه ن ار ح ام ي ة * ayette: 9. Karia suresi 10. Hafsın İki Vechi Olan Kelimeler Hafs ın, iki vecihli olarak, diğer İmam ve ravilerle ittifakı olan okuyuşları: 1. İstifham Hemzesinde olan vecihler Kur an-ı kerimde altı yerdedir ق ل ا لذ ك ر ي ن İki tane si, Sure-i enam da iki yerde 143. ve 144. ayetlerdeki (a ق ل ا لذ ك ر ي ن En am (c ا م ن ت م ب ه ا ل ن Yunus.53 d) ق ل للا Yunus 59. (e ا ل ن و ق د ع ص ي ت Yunus.91 f) للا خ ي ر Neml 59 Kelimelerindeki ikinci hemzeyi, bütün kıraat imamları ibdal ve teshil olmak üzere iki vecihle okurlar. Hafs, bu yerlerde diğer bütün kurra ile ittifak halindedir. Buralarda iki vecih olmakla beraber, birinci vecih evladır. Ve biz hafs okuyucuları bu (ibdal) vechini okuruz.

13 2. Vakıf halinde elifi isbat ile vasıl halinde ise elifin hazıfı ile(elif-i Lahikalar): Kur n-ı kerimde yedi kelimenin sonuna bir şeyden bedel olmayarak elif lahik olmuştur. a) ا ن ا Kur an-ı kerimde bulunan mütekellim zamiri olan ( ا ن ا ) lafzı b) لك ن ا Kehf suresi 38. ayette c) الظ نون ا Ahzab suresi 10 c,d, e. d) الر سو ل Ahzab suresi 66. e) الس ب يال Ahzab suresi 67. ayetlerdeki ( الظ نون ا الر سو ل الس ب يال ) kelimelerini f) ق و ار ير ا İnsan suresi 15 ayette g) س ال س ال İnsan suresi 4. Bu kelimelerden birincisi olan ( ا ن ا ) lafzında bütün kurra ittifak halindedir. Diğer geri kalan altı kelimede ise Hafs, Vakıf halinde elifi isbat ederek vasıl halinde ise elifi hazf ederek okur. Ancak س ال س ال kelimesi de aynı olmakla beraber vakıf halinde, birde س ال س ال şeklinde bir vechi daha vardır: Yani Hafsın, bu س ال س ل lam harfinin sakin olması ile kelimesinde: س ال س ل a) Vasıl Halinde elifin hazfı ile س ال س ال b) vakıf halinde elifi isbat ederek س ال س ل c) vakıf halinde birde lam harfinin sakin olması ile Biz Hafs okuyucuları bu kelimeleri vakf ederken elifi isbat ederek, vasl ederken (geçerken) elifin hazfı ile okuruz. ) kelimesini Ebu ل ت ا م ن ا ( Ayette kelimesi kur an-ı kerimde bir yerde Yusuf suresi 11. ل ت ا م ن ا Ca fer in dışındaki bütün kıraat imamları iki vecih olarak okumuşlardır. ) ن ( nun olarak birinci ادغام مع ا لشمام ( lafzında ) ل ت ا م ن ا ( olan ل ت ا م ن ن ا a ) Hafs hazretleri, aslı harfini ikinci nun harfine idğam ederek işmam ile okur. b) Bir kerede مع الروم) (اظهار olarak izharla beraber ravm yaparak okur. Bazı kitaplar İhtilas diye ifade etmiş ise de bu ravmdır. Birinci vecihte idğam yaparken nun (ن) harfinin zamme harekesine işaret etmek için dudaklar ileri doğru uzatılarak yapılır. İkinci vecihte ise izhar ile okurken nun (ن) harfinin harekesinin üçte birini ibka edip, üçte ikisini izale ( yok ) ederek yapılır. Hafs in Üç Vechi Olan Kelimeler Diğer İmam ve ravilerin bir kısmına muvafık bir kısmına muhalif olan okuyuşları için, ) Ayetinde Ebu Ca fer in dışındaki bütün kurra ال م ( olan Ali İmran Suresinin evvelinde :ال م لل ا ه 1. vakfında bir vecih, valsında ise iki vecih olmak üzere toplam üç vecih vardır. Vakıf Halinde Normal Meddi Lazım Vasıl Halinde ( mimellahu lafzının hemzesinin fethasını nakl ederek elif lam للا ) harfine م ( mim lafzındaki ال م للا gelir: ) şeklinde okunur ve o takdirde tul ve kasır olmak üzere iki vecih meydana ا ل م يم للا 1. Tul vechi, Vasl edilmeden önceki meddi lazım hali dikkate alınarak dört elif mikdarı tul okunur. 2. Kasır vechi, ا ل م يم للا Vasl edildikten sonraki yeni hali dikkate alınarak meddi tabi-i miktarı kasr ile okunur. ) lafzını valsında bir vcih, vakfında ise iki vcih ف م ا ا ت ين ي للا ayette( : Neml Suresi 36. ف م ا ا ت ين ي لل ا 2. olmak üzere toplam üç vecih caizdir. Valsında ف م ا ا ت ين ي للا şeklinde ( ى ) harfi fetha ile okunur. Vakfında ise, 1. Bir kere ( ى ) harfinin fethasını hazf ederek kendisini sakin kılıp isbat ederek bir elif mikdarı med ile ف م ا ا ت ين ى şeklinde okunur. 2. Bir kere de ( ى ) harfi hazf edilip nun( ن ) harfi sakin kılınarak ف م ا ا ت ان şeklinde okunur İsbat vechi mukaddemdir. س ال س ال 3. İnsan suresi 4. Ayette bu kelime Vakıf halinde, س ال س ال okunur. 1. Elif ıspat edilerek

14 س ال س ل 2. Lam harfini sakin kılarak Vasıl halinde, س ال س ل okunur. 1. Elif hazf edilerek ب ئ س ال س هم Hucurat Süresi.4 bu kelime ibtida halinde iki, vasıl halinde ise bir vecihle okunur. Vasıl halinde, ب ئ س ا ل س م okunur. harfi kesralı olacak şekilde ل 1. İbtida halinde, okunur. şeklinde ا ل س م takısının hemzesi fethalı olarak ال 1. okunur. şeklinde ل س م takısı sanki yokmuş gibi ال 2.

15 Bakara Sûresi, Âyetler

16 Bakara Sûresi, Âyetler

17 A râf Sûresi, Âyetler

18 A râf Sûresi, Âyetler

19 Hacc Sûresi, Âyetler

20 Şûrâ Sûresi, Âyetler Neml Sûresi, Âyetler

21

22 Cuma Sûresi, Âyetler İnsan Sûresi, Âyetler r

23

24