BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER A) SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ (Sözleşmelerin Kurulması, Şekli, Genel İşlem Koşulları)

Transkript

1 İçindekiler IX KISALTMALAR...LXXIII BORÇLAR HUKUKUNA GİRİŞ... 1 A) Yeni Türk Borçlar Kanunu nun Kaynağı Hakkında Genel Açıklamalar... 1 B) Borçlar Hukukunun Genel Kurallarının Bir Kısmına Kaynaklık Eden Roma Hukuku Kuralları... 2 C) Sorumluluk Kaynakları...3 D) Marka Hakkına Tecavüzün Önlenmesi / Uzun Süreli Sessiz Kalma Suretiyle Hak Kaybı / Marka Hakkının Korunmasında Dürüstlük İlkesi... 6 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER A) SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ (Sözleşmelerin Kurulması, Şekli, Genel İşlem Koşulları) BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Borç İlişkisinin Kaynakları BİRİNCİ AYIRIM Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri A. Sözleşmenin kurulması I. İrade açıklaması 1. Genel olarak MADDE BİRİNCİ BÖLÜM A) Borçların Kuruluş Nedenleri Tehlike Sorumluluğu B) Tabii (Doğal) Borçlar C) Alacak Haklarının Çatışması (Kollision) D) Sözleşmenin Kurulması - İrade Açıklaması E) İradelerin Birbirine Uygunluğu ve Anlaşması F) Neden (Causa) G) Malvarlığı İle İlgili Menfaat H) Üstü Kapalı (Zımni) ve Açık İrade Beyanı I) Sözleşmenin Kurulmasının Özel Şekilleri İKİNCİ BÖLÜM A) Sözleşme B) Sözleşmenin Tarafları C) İradelerin Karşılıklı ve Birbirine Uygun Olarak Açıklanması D) İrade Açıklaması, Açık veya Örtülü Olabilir E) Hukuki İşlem F) Maddi Sözleşme Adaleti G) Tarafların Farazi İradesi H) Bir Haktan Vazgeçmeyi Öngören Beyan ve Sözleşme Hükümleri Dar Yorumlanmalıdır I) Genel Deyimler Sözleşmenin Amacı Dışında Yorumlanamaz veya Sözleşmeyle Bağlantılı Olarak Yorumlanması Gerekir İlkesi İ) Edim Yükümlerinden Bağımsız Davranış-Koruma Yükümleri ve Bu Arada Yaratılan Güveni Sarsmadan Ötürü Sorumluluk Sözleşmesel Sorumluluğu J) İşlem Temelinin Çökmesi K) Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme İkinci derecedeki noktalar MADDE A) Esaslı (Temel) Noktalar - Tali (İkinci Derecedeki) Noktalar... 40

2 X İçindekiler B) İspat...41 C) İkinci Derecedeki Noktalarda Uyuşulamaması...41 D) Sözleşmelerin Şekline Dair Hükümlerin Saklılığı...41 E) Kıyasen Uygulama...41 F) Sözleşme Boşluklarının Hakim Tarafından Doldurulması Sorunu...41 II. Öneri ve kabul 1. Süreli öneri MADDE A) Öneri...43 B) Süre...43 C) Kendisine Öneride Bulunulan Kimse...44 D) Önerinin Ulaşması...44 E) Öneriyle Bağlılık (Öneriden Dönememek)...44 F) Öneriyle Bağlılıktan Kurtulma Sorunu...44 G) Kabul Süresiz öneri a. Hazır olanlar arasında MADDE A) Hazır Olanlar Arasında...45 B) Hazır Olma Kavramı...45 C) Doğrudan İletişim...46 D) TBK nun 4/2 nin Kapsamı Dışında Kalanlar...47 b. Hazır olmayanlar arasında MADDE A) Öneri İle Bağlı Olmanın Süresi...47 B) Düşünme Süresi...47 C) Kabul Beyanının Gönderilmesi...47 D) Gecikmiş Kabul Beyanı Örtülü kabul MADDE A) Önerinin Muhataba Ulaşması...48 B) Açık Bir Kabulü (Cevabı) Beklemek Gerekmeyen Durumlar...48 C) Örtülü Kabul...49 D) Dürüstlük Kurallarına Göre Cevap Verme Yükümlülüğü...49 E) Kesin Karine Ismarlanmayan şeyin gönderilmesi MADDE Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri MADDE A) Bağlamayan Öneri...50 B) İlan...51 C) Fiyatı Gösterilmek Suretiyle Mal Sergilenmesi veya Tarife, Fiyat Listesi ya da Benzerlerinin Gönderilmesi Öneri Zorunluluğu...51 D) Bilimsel Dayanaklar...51 a) Yasadan Doğan Eksik Borçlar...51 b) Sözleşmeden Doğan Eksik Borçlar...52 c) Eksik Borç İlişkisinden Dönme...52 d) Eksik Borçlar Güvence Altına Alınabilir mi?...52 e) Menfi Zarar...52 E) Sözleşmeden Dönme Halinde Olumlu Zarar İstenebilir mi?...53 F) Düzenlemenin Değerlendirilmesi İlan yoluyla ödül sözü verme MADDE A) Herhangi Bir Sonucun Gerçekleşmesi İçin Ödül Verme...54 B) İlan Yoluyla Duyuru...54 C) Cayma veya Sonucun Gerçekleşmesini Engelleme...54

3 İçindekiler XI D) Ödül Sözü Veren, Giderlerinin Ödenmesini İsteyenlerin Beklenen Sonucu Gerçekleştiremeyeceklerini İspat Ederse, Giderleri Ödeme Yükümlülüğünden Kurtulur E) Hükümleri Önerinin ve kabulün geri alınması MADDE A) Geri Alma B) Niteliği C) Geri Alma Beyanının (Bildiriminin) Engel İle Karşılaşması D) İspat Yükü III. Hazır olmayanlar arasında kurulan sözleşmenin hüküm anı MADDE A) Genel Olarak Hukuksal Sonuçlar B) Culpa In Contrahendo Sorumluluğu B. Sözleşmelerin şekli I. Genel kural MADDE A) Tanım B) İlke ve Gerekleri C) Geçerlilik Şekli D) Geçersizliğin Hukuksal Sonuçları a) Şekle uygun olmayan işleme dayalı edanın geri alınabilmesi b) İşlemin görünüş olarak sonradan geçerlilik kazandığı durumlar c) Çevirme (convertion=konversiyon) d) Geçersiz bir sözleşme dava yolu ile geçerli bir sözleşme haline getirilemez e) Menfi zarar talebi II. Yazılı şekil 1. Yasal şekil a. Kapsamı MADDE A) İlke a) Sözleşmeden dönme b) Sözleşmenin değiştirilmesi c) Tamamlayıcı yan hükümlerin değiştirilmesi B) Bu Kural, Yazılı Şekil Dışındaki Geçerlilik Şekilleri Hakkında da Uygulanır b. Unsurları MADDE A) İlke a) İmza b) Metin c) Yazılı şekil yerine geçen metinler B) Düzenlemenin Değerlendirilmesi c. İmza MADDE A) Genel Açıklamalar B) İmza C) Açığa (Beyaza) Atılan İmza d. İmza yerine geçen işaretler MADDE İradi şekil MADDE A) Tarafların Özel Şekil Belirlemeleri B) Yasal Yazılı Şekil C. Borç tanıması MADDE A) Sebep (Hukuksal Neden) ve Saik Arasındaki Farklar B) Borç Tanıması... 69

4 XII İçindekiler D. Sözleşmelerin yorumu, muvazaalı işlemler MADDE A) Genel Olarak Yorum...70 B) Özel Olarak Sözleşmenin Yorumu...85 C) Muvazaa...88 D) Geçersiz Sebebe Dayanan Alacakların Temliki ve Muvazaadaki Durum...90 E) Muvazaa, İnançlı İşlemler, Nam-ı Müstear Kavramları ve Bunların Arasındaki İlişkiler...91 F) Muvazaa ve Şekil Eksikliği Nedeniyle Meydana Gelen Mutlak Butlan ın Sonuçları ve Zamanaşımı G) Alacaklılardan Mal Kaçırmak Amacı İle Yapılan İşlemlerin Hukuken Nitelendirilmesi Sorunu B) YENİ TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA GENEL İŞLEM ŞARTLARI I- GENEL İŞLEM ŞARTININ TANIMI VE YORUMU A. Tanım a) Yargıtay ın yaklaşımı b) Çeşitli tanımlar c) Genel işlem koşullarının (şartlarının) ortak özellikleri B) Yorumda Ölçü C) Yorum Şekli II- GENEL İŞLEM ŞARTLARININ DENETLENMESİ A. Genel Olarak B. Genel İşlem Şartlarının Geçersizliğine İlişkin Ölçütlerin Bir Bölümü C. Çeşitli Ülkelerde Durum D. Şartların İçerikleri İtibariyle, Tarafların Menfaat Dengeleri Açısından Hakkaniyete Uygun Olup Olmadıklarını Hâkim Kontrole Yetkili Değildir E. Sonuç III- UYGULAMADA DURUM A. Genel İşlem Şartı Olarak Kabul Edilen (Faturaların Tebligat Anlamına Gelmek Üzere Abonelerin Bağımsız Bölümlerine Bırakılması) Hususu Geçerli midir? B. Vakıflar Genel Müdürlüğünün Şartnameye Koydurduğu (Yetkili mahkeme; Başmüdürlüğün, Bölge Müdürlüğünün, İl Müdürlüğünün bulunduğu mahkemelerdir) Şeklindeki Yetki Şartı Geçerli Sayılmamıştır E. Genel işlem koşulları I. Genel olarak MADDE A) Maddenin Unsurları B) Bir Sözleşmeye (özellikle bankalarca) Konulan Koşulların Her Birinin Tartışılarak Kabul Edildiğine İlişkin Kayıtlar, Onları Genel İşlem Koşulu Olmaktan Çıkarmaz C) Tüketiciyi Koruma Amaçlı Yeni Kurallar Getirilmiştir D) Genel İşlem Koşullarına İlişkin Düzenlemenin Yürürlüğü II. Kapsamı 1. Yazılmamış sayılma MADDE A) Genel Açıklamalar B) Maddenin Unsurları a) Bilgi verme b) Şaşırtıcı kayıtlar C) İlişkilendirme Anlaşması D) Girişimcinin Açık İrade Beyanının Olması E) Olağandışı Kayıtlar F) Şeffaflık İlkesi Yazılmamış sayılmanın sözleşmeye etkisi MADDE A) Genel Açıklamalar B) Maddenin Unsurları C) Bazı Koşulların Sözleşmeye Dahil Olmadığının Kabulü Halinde Sözleşmenin Geri Kalan Kısmının Durumu D) Eleştirisi...145

5 İçindekiler XIII III. Yorumlanması MADDE A) Maddenin Unsurları B) Belirsizlik Halinde Yorum a) TBK nun 23. maddesine göre b) Daraltıcı yorum IV. Değiştirme yasağı MADDE V. İçerik denetimi MADDE A) Maddenin Unsurları B) Genel İşlem Koşullarının İçerik Denetimi C) Maddi Anlamda Sözleşme Özgürlüğü ve İçerik Denetimi D) Geçersizliğine Karar Verilebilecek Genel İşlem Şartlarına Örnekler F. Sözleşmenin içeriği I. Sözleşme özgürlüğü MADDE II. Kesin hükümsüzlük MADDE A) Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması B) Kısmi Kesin Hükümsüzlük C) Türk-İsviçre ve Alman Borçlar Hukukunda İmkânsızlığın Düzenlenişinin Değerlendirilmesi III. Aşırı yararlanma MADDE A) Gabin ve Kısmi Hükümsüzlük (Sosyal Özel Hukuk, Maddi Anlamda Sözleşme Adaleti) B) Karşılıklı Edimler Arasındaki Açık Oransızlık C) Zorda Kalma D) Düşüncesizlik veya Deneyimsizlik E) Yararlanmak F) Aşırı Yararlanmanın Sonuçları G) Aşırı Yararlanma Hakkının Sınırlandırılması H) Denkleştirici Sözleşme Adaleti I) Düzenlemenin Değerlendirilmesi İ) Gabin Nedeniyle Sözleşme İle Bağlı Olmadığını İleri Süren Taraf Bunu Yalnız Faizin Aşırı Olan Kısmına İlişkin Sözleşme Hükmüne (Kısmi Butlan) Hasredebilir mi? a) Ahlaka Aykırılık İddiası b) Gabin İddiası c) Culpa in Contrahendo Tazminatı İddiası d) Değiştirilmiş Kısmi Butlan İddiası e) Ticari İş Niteliğini Taşıyan Karz Sözleşmelerinde f) Sonuç aa) Klasik doktrin bb) Değiştirilmiş kısmi butlan (hükümsüzlük) doktrini cc) Değişik kısmi hükümsüzlük (butlan), aşırı bağımlılık g) Konu İle İlgili Yargıtay Uygulamasından Bir Örnek IV. Önsözleşme MADDE A) Sözleşme Yapma Vaadi (Önsözleşme) Kavramı B) Tanım C) Önsözleşmenin Koşulları D) Şekil E) Sonuçları G. İrade bozuklukları I. Yanılma 1. Yanılmanın hükümleri MADDE A) Yanılma Kavramı ve Türleri

6 XIV İçindekiler B) Yanılma Sebebiyle Sözleşmenin İptali C) Yanılmada Kusurlu Olan Tarafın Sözleşmenin İptali Sebebiyle Karşı Tarafın Uğradığı Zararlardan Sorumluluğu D) Esaslı Yanılma Yanılma hâlleri a. Açıklamada yanılma MADDE b. Saikte yanılma MADDE A) Saikte Yanılmanın Esaslı Yanılma Sayılmasının Koşulları B) Bir Kanun Hükmünün İşleme Bağladığı Sonucunu Bilmemek Temel Yanılması (Hatası) Oluşturur mu? c. İletmede yanılma MADDE Yanılmada dürüstlük kuralları MADDE A) Yanılmanın Dürüstlük Kurallarına Aykırı İleri Sürülmesi B) Uygulama Alanı Yanılmada kusur MADDE A) Culpa In Contrahendo Sorumluluğu B) Müspet Zarar - Menfi Zarar Ayırımı C) Tazminat Gerekmeyen Durum D) Menfi Zararı Aşan Tazminat II. Aldatma MADDE A) Kavram B) Aldatmanın Koşulları C) Aldatmanın Tarafları D) Aldatmanın Sonuçları E) Üçüncü Kişinin Aldatması III. Korkutma 1. Hükmü MADDE A) Kavram B) Koşulları C) İlliyet Bağı D) Üçüncü Bir Kişi Aracılığıyla Korkutma Koşulları MADDE A) Tehlike Önemli Olmalıdır B) Tehlike Karşı Tarafın Kişiliğine Veya Yakınlarına Yönelik Olmalıdır C) Tehlike Yakın Olmalıdır D) Bir Hakkın Kullanılacağı Korkutmasıyla Yapılan Sözleşme E) İspat IV. İrade bozukluğunun giderilmesi MADDE A) Sözleşmenin Hüküm Kazanması Nasıl Önlenir a) Düzeltilebilir hükümsüzlük b) Hükümsüzlüğün niteliği c) İptal hakkının kullanılması d) İptal beyanı bir şekle tabi değildir e) Sözleşmenin iptali için dava açılmasına gerek yoktur f) TBK. mad. 27/2 hükmünün uygulanması B) Bağlı Olmama Beyanının Süresi C) Tazminat Hakkı...203

7 İçindekiler XV D) Hükümsüzlük Beyanının Etkili Olması İçin Bir Yıllık Süre İçinde Karşı Tarafa Ulaşması Şart Değildir E) Temsilci Aracılığıyla Yapılan İşlemlerde İrade Sakatlığı F) Geri Verme Yükümü Ve Tanıkla İspat Olanağı G) Sakatlanmış Olan Sözleşmenin Reddi H) İcazet (onay) H. Temsil I. Yetkili temsil 1. Genel olarak a. Temsilin hükmü MADDE A) Kavram B) Doğrudan Doğruya Temsilin Koşulları C) Dolayısıyla Temsilin Sonuçları D) İspat Yükü E) Temsilcinin Kendi Kendisiyle Sözleşme Yapması b. Temsil yetkisinin içeriği ve derecesi MADDE A) Temsil Yetkisinin Çeşitleri B) Temsil Yetkisinin Kapsamı C) Üçüncü Kişiye Bildirme Durumunda Temsil Yetkisinin Kapsamı Hukuki işlemden doğan yetki a. Yetkinin sınırlanması ve geri alınması MADDE A) Genel Olarak B) Temsil Yetkisinin Geri Alınması Ve Borçlar Hukukuna Yönelik Hukuksal İlişki C) Temsil Yetkisinin, Temsil Olunan Kimse Tarafından Üçüncü Kişiye Bildirilmesinden Sonra Geri Alınması D) Birden Fazla Kimse Tarafından Ortaklaşa Verilmiş Olan Temsil Yetkisinin Geri Alınması b. Ölüm, ehliyetsizlik ve diğer durumlar MADDE A) Geri Alma Dışındaki Sona Erme Sebepleri B) Temsil Yetkisinin, Anlaşma Gereğince veya İşin Niteliği Gereği Uzaması C) Temsil Yetkisinin Sona Ermesinin Üçüncü Kişilere Etkisi c. Yetki belgesinin geri verilmesi MADDE A) Yetki Belgesinin Geri Verilmesi B) İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Zararı Giderilmelidir d. Yetkinin sona erdiğinin ileri sürülememesi MADDE A) İlke B) Temsilcinin Yetkisinin Sona Erdiğini Bilmemesi C) TBK mad. 44/2 den Ayırt Edilmesi II. Yetkisiz temsil 1. Onama hâlinde MADDE A) Kavram B) Temsil Olunanın Onayı C) Onay Vermeye Çağrı D) Yetkisiz Temsilcinin Sorumluluğu Onamama hâlinde MADDE A) Hukuksal İşlemin Onanmaması Halinde Tazminat B) Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Haklar C) Yetkisiz Temsil III. Saklı hükümler MADDE

8 XVI İçindekiler C) HAKSIZ EYLEMDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ İKİNCİ AYIRIM Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri A. Sorumluluk I. Genel olarak MADDE A) Haksız Eylemin Unsurları B) Davanın Tarafları C) Ahlaka Aykırı Eylemle Bir Başkasına Zarar Verme D) Yansıma Zarar II. Zararın ve kusurun ispatı MADDE A) İspat Yükü B) Uğranılan Zararın Miktarı Tam Olarak İspat Edilemiyorsa III. Tazminat 1. Belirlenmesi MADDE A) Tazmin Tarzını Belirleme B) Tazminat Miktarının Belirlenmesi İndirilmesi MADDE A) Zarar Görenin Rızası B) Zarar Görenin, Zararın Doğmasında veya Artmasında Etkili Olması (Müterafik Kusur) C) Tazminat Yükümlüsünün Durumunu Ağırlaştırmak D) Tazminat Yükümlüsünün Yoksulluğa Düşmesi E) Kişinin Sosyal Durumuna Göre Özel Bir Sağlık Kurumunda Tedavi Görmesi Doğal Karşılanmalıdır F) Sözleşmeye (bankaya terhin ve temlik edilmiş senetleri, bankanın tahsile koyup koymamakta, tahsil edip etmemekte, protesto edip kanuni takip yapılmasında tam bir serbestiye sahip olduğu, keyfiyeti müşteriye ihbar yükümü bulunmadığı, zamanaşımından dolayı sorumlu olmayacağı) şeklinde konulan bir kayıt geçerli midir? G) Haksız İcra Takibi Nedeniyle Tazminat IV. Özel durumlar 1. Ölüm ve bedensel zarar a. Ölüm MADDE A) Cenaze Giderleri B) Tedavi Giderleri / Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Kayıplar C) Destekten Yoksun Kalma Tazminatı D) İndirilmeyecek Sosyal Güvenlik Ödemeleri b. Bedensel zarar MADDE c. Belirlenmesi MADDE A) Destekten Yoksun Kalma Zararları İle Bedensel Zararlar, Bu Kanun Hükümlerine (yani yeni TBK na) ve Sorumluluk Hukuku İlkelerine Göre Hesaplanır B) Kısmen veya Tamamen Rücu Edilemeyen Sosyal Güvenlik Ödemeleri İle İfa Amacını Taşımayan Ödemeler, Bu Tür Zararların Belirlenmesinde Gözetilemez; Zarar veya Tazminattan İndirilemez C) Hesaplanan Tazminat, Miktar Esas Alınarak Hakkaniyet Düşüncesi İle Artırılamaz veya Azaltılamaz D) Bu Kanun Hükümleri, Her Türlü İdari Eylem Ve İşlemler İle İdarenin Sorumlu Olduğu Diğer Sebeplerin Yol Açtığı Vücut Bütünlüğünün Kısmen veya Tamamen Yitirilmesine Ya Da Kişinin Ölümüne Bağlı Zararlara İlişkin İstem ve Davalarda da Uygulanır E) Eleştirisi...250

9 İçindekiler XVII d. Manevi tazminat MADDE A) Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesi Durumunda Manevi Tazminat B) Ağır Bedensel Zararlarda Zarar Görenin Yakınlarının Manevi Tazminat Talebi C) Ağır Bedensel Zarar veya Ölüm Halinde, Zarar Görenin veya Ölenin Yakınlarına Manevi Tazminat Haksız rekabet MADDE Kişilik hakkının zedelenmesi MADDE A) Kişilik Hakkının Zedelenmesinin Koşulları B) Paradan Başka Diğer Giderim Biçimleri Ayırt etme gücünün geçici kaybı MADDE V. Sorumluluk sebeplerinin çokluğu 1. Sebeplerin yarışması MADDE Müteselsil sorumluluk a. Dış ilişkide MADDE A) Müteselsil Sorumlulukta Yeni TBK ile Getirilen Değişiklikler Hakkında Genel Açıklamalar a) Müteselsil sorumluluk kavramı ve müteselsil sorumlulukta Türk hukukunda kabul edilen sistem b) Tam teselsül eksik teselsül ayrımı kaldırılmıştır c) Rücu düzeni d) Rücu ve halefiyet e) İbra f) Rücu zamanaşımı B) Müteselsil Sorumluluk Kavramı C) Müteselsil Sorumluluğun Sonuçları D) Müteselsil Sorumluluğun Kapsamı E) Dava Arkadaşlığı İle İlgili Hükümler b. İç ilişkide MADDE A) Tazminatın Aynı Zarardan Sorumlu Müteselsil Borçlular Arasında Paylaştırılmasında Aranacak Hususlar B) Zarar Görenin Haklarına Halefiyet C) Farklı Sebeplerle Aynı Zarara Neden Olunması Durumunda İç İlişkide Öncekinden Farklı Bir Paylaşım Düzeni Kabul Edilmiştir Alacaklının haklarına halefiyet Dış ilişkide bireysel indirim nedenlerinin ileri sürülmesi (farklılaştırılmış teselsül) Açığı kapama yükümü veya sınırlı talep yığılması kavramı Rücu zamanaşımı D) Sonuç VI. Hukuka aykırılığı kaldıran hâller 1. Genel olarak MADDE A) Kanunun Verdiği Yetkiye Dayanan Ve Bu Yetkinin Sınırları İçinde Kalan Bir Fiil, Zarara Yol Açsa Bile, Hukuka Aykırı Sayılmaz B) Hukuka Aykırılığı Önleyen Diğer Nedenler a) Zarar görenin rızası b) Daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar c) Haklı savunma d) Zorunluluk durumları Sorumluluk MADDE A) Haklı Savunma

10 XVIII İçindekiler B) Zorda Kalma (ıztırar hali) C) Hakkını Kendi Gücüyle Koruma B. Kusursuz sorumluluk I. Hakkaniyet sorumluluğu MADDE A) Kusur Aranmayan Sorumluluk B) Ayırtetme Gücü Olmayanların Verdiği Zarar Yönünden II. Özen sorumluluğu 1. Adam çalıştıranın sorumluluğu MADDE Hayvan bulunduranın sorumluluğu a. Giderim yükümlülüğü MADDE A) Elinde Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunun Niteliği B) Sorumluluğun Koşulları C) Kurtuluş Kanıtı D) Rücu Hakkı b. Alıkoyma hakkı MADDE A) Hayvanı Tutma ve Alıkoyma Hakkı B) Hayvanı Öldürme Hakkı C) Hayvan Sahibine Bilgi Verme Yükümlülüğü Yapı malikinin sorumluluğu a. Giderim yükümlülüğü MADDE A) Sorumluluğun Esası B) TBK. mad. 69 un Uygulama Alanı C) Sorumluluğun Şartları D) Tazminata Ait Esaslar E) Rücu Hakkı b. Zarar tehlikesini önleme MADDE III. Tehlike sorumluluğu ve denkleştirme MADDE A) Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenmesi B) Tehlikeli Faaliyetin Ölçütleri C) Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletme (Faaliyet) Kavramı D) Gelişim Riski E) Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletmenin Faaliyeti Kavramının Ölçütleri F) Tehlike Sorumluluğu ve Denkleştirme G) Sorumluluğun Koşulları H) Hakimin Yapacağı İş C. Zamanaşımı I. Kural MADDE A) TBK. mad. 72 de Öngörülen Zamanaşımı Süreleri B) Eski ve Yeni Borçlar Kanunu ndaki Farklı Sürelerin Uygulama Alanı II. Rücu isteminde MADDE A) Maddenin Unsurları a) Tazminatın tamamının ödenmesi b) Birlikte sorumlu kişinin öğrenilmesi B) Durumun Birlikte Sorumlu Olan Kişilere Bildirilmesi D. Yargılama I. Ceza hukuku ile ilişkisinde MADDE A) Ceza Hukuku Kuralları B) Ceza Mahkemesi Kararı...306

11 İçindekiler XIX II. Tazminat hükmünün değiştirilmesi MADDE III. Geçici ödemeler MADDE A) Hükmün Unsurları a) TBK. mad. 76 nın unsurlarını içeren bir örnek b) Faiz sorunu B) Hükmün Uygulanmasında Dikkate Alınacak Hususlar C) Haksız Fiillerde Geçici Ödemeler D) SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ÜÇÜNCÜ AYIRIM Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri A. Koşulları I. Genel olarak MADDE A) Haksız Olarak Başkasının Malvarlığından veya Emeğinden Zenginleşme B) Geri Verme Yükümlülüğünün Başlıca Çeşitleri C) Gerçekleşmeyen Hukuksal Sebebe Dayanılarak Geri Alma D) Başkasının Emeğinden Zenginleşme a) Vekaletsiz İş Görme (TBK mad. 526 vd.) Hükümlerine Nedensiz Zenginleşme Hükümlerinin Uygulanması b) Nedensiz Zenginleşme Davasında Temerrüt ve Sonuçları c) Hukuka veya Ahlaka Aykırı Bir Sonucun Gerçekleşmesi Amacıyla Verilen Şey Devlete Verilebilir d) Zamanaşımı e) Yersiz ve Yanlış Ödemelerin Tahsili II. Borçlanılmamış edimin ifası MADDE A) Borçlanmadığı Edimi Kendi İsteğiyle Yerine Getiren Kimsenin Geri Alma Hakkı B) Zamanaşımına Uğramış Bir Borcun İfasından veya Ahlâki Bir Ödevin Yerine Getirilmiş Olmasından Doğan Zenginleşmeler Geri İstenemez C) Edada Bulunan Kimse (veya Mümessili) Borcun Konusu Hakkında Hataya Düşmelidir D) İradi Olarak Tediye E) İspat Yükü F) TBK. mad. 78 in Kıyas Yoluyla Uygulanacağı Durumlar G) Aşağıdaki Durumlarda Nedensiz Zenginleşme Davası Açılabilir B. Geri vermenin kapsamı I. Zenginleşenin yükümlülüğü MADDE A) Geri Verme İstemi Kişiseldir B) Davalının Malvarlığında Oluşan Zenginleşme İstenebilir C) Eşya Hukuku İlkelerine, Sözleşmeye veya Vekaletsiz İşgörmeye Dayanan Bir İade (veya İfa) İsteminin Söz Konusu Olmaması Gerekir D) Nedensiz Zenginleşme Davası Kusura İhtiyaç Göstermez E) Davacılık Sıfatı F) Geri Vermenin Kapsamı Zenginleşenin iade borcunun elde kalanla sınırlanması ilkesi Hakkaniyet esasına göre sınırlandırma II. Giderleri isteme hakkı MADDE C. Geri istenememe MADDE A) Hukuka veya Ahlaka Aykırı Bir Sonucun Gerçekleşmesi Amacıyla Verilen Şey Geri İstenemez B) Açılan Davada Hakim, Bu Şeyin Devlete Mal Edilmesine Karar Verebilir

12 XX İçindekiler D. Zamanaşımı MADDE A) Zamanaşımı B) Sebepsiz Zenginleşme Defi E) BORÇLARIN İFASI / İFA EDİLMEMESİ İKİNCİ BÖLÜM Borç İlişkisinin Hükümleri BİRİNCİ AYIRIM Borçların İfası A. Genel olarak I. Şahsen ifa zorunluluğunun olmaması MADDE II. İfanın konusu 1. Kısmen ifa MADDE Bölünemeyen borç MADDE Çeşit borcu MADDE A) Borç Çeşitleri B) Borcun Seçimi C) Borçlunun Seçeceği Edim, Ortalama Nitelikten Daha Düşük Olamaz Seçimlik borç MADDE Faiz MADDE A) Faiz Oranının Sözleşmede Kararlaştırılmamış Olması B) Faiz Oranının Sözleşme İle Kararlaştırılması C) Getirdiği Yenilikler D) Maddenin Açıklanması B. İfa yeri MADDE A) İfanın Yapılacağı Yer Taraflarca Kararlaştırılabilir B) Alacaklının Konutunda İfa (götürülecek borçlar) C) Malın Bulunduğu Yerde İfa (alınacak borç) D) Borçlunun Yerleşim Yerinde İfa (aranılacak borç) C. İfa zamanı I. Süreye bağlanmamış borç MADDE A) İfa Zamanı (kavram) B) İfa Zamanının Belirlenmesi II. Süreye bağlı borç 1. Aya ilişkin sürelerde vade MADDE A) Sürelerin Hesaplanması B) Aylık Süre Diğer sürelerde vade MADDE A) Genel Olarak B) Sözleşmenin Kurulmasından İtibaren Geçecek Bir Sürenin Sonunda İfa Zamanı Tatil günleri MADDE III. İş saatlerinde ifa MADDE

13 İçindekiler XXI IV. Sürenin uzatılması MADDE V. Erken ifa MADDE A) Erken İfa B) Borcun İfa Edilebilir Olma Zamanı Vadeye Bağlı Olan ve Olmayan Borçlar VI. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde 1. İfada sıra MADDE A) Genel Olarak - İfada Sıra - Def i Hakkı B) Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler C) Daha Sonra İfa Etme Hakkı İfa güçsüzlüğü MADDE D. Ödeme I. Ülke parası ile MADDE A) Ülke Parası İle Ödeme B) Ülke Parası Dışında Başka Bir Para Birimiyle Ödeme C) Çeşitli Görüşler Işığında Sonuç İle İlgili Özet Bilgiler a) Yabancı para borcu nedir? b) Gerçek yabancı para borçlarının ifası c) Gerçek olmayan yabancı para borçlarının ifası d) Sonuç II. Mahsup 1. Kısmen ödemede MADDE A) Genel Olarak B) Kısmen Ödemede Mahsup C) Tüketici Tarafından Yapılan Ödemelerin Öncelikle Faiz ve Komisyondan Düşüleceğinin Kararlaştırılması Sorunu Birden çok borçta a. Borçlu ve alacaklının bildirimine göre MADDE b. Kanuna göre MADDE A) Alacaklı Tarafından Makbuz Verilmemiş veya Verilen Makbuzda Ödemenin Hangi Borç İçin Yapıldığı Açıklanmamışsa III. Makbuz ve senetlerin geri verilmesi 1. Borçlunun hakkı MADDE A) Borcun Tamamen Ödenmesinde B) Borcun Kısmen Ödenmesinde C) Borç Senedi Alacaklıya Başka Haklar Veriyorsa Hükümleri MADDE A) Senedin Borçluya Geri Verilmesi B) Anapara İçin Makbuz Verilmiş Olması C) Dönemsel Edimlerden Biri İçin Makbuz Verilmiş Olması Senedin geri verilememesi MADDE E. Alacaklının temerrüdü I. Koşulları MADDE

14 XXII İçindekiler II. Hükümleri 1. Bir şeyin teslimine ilişkin edimlerde a. Tevdi hakkı MADDE b. Satma hakkı MADDE c. Tevdi konusunu geri alma MADDE Diğer edimlerde MADDE A) Alacaklı Yüzünden Borcun İfa Edilemediği Diğer İfa Engelleri F. Diğer ifa engelleri MADDE İKİNCİ AYIRIM Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları A. Borcun ifa edilmemesi I. Giderim borcu 1. Genel olarak MADDE A) Borcun İfa Edilmemesi B) Tazminat (zarar giderimi) C) İspat D) Hakkında Özel Hüküm Bulunan Ayıplı İfa Hallerinde, Davacının Ayıba Karşı Tekeffül Hükümleri Yerine Borcun Gereği Gibi İfa Edilmediğine İlişkin Hükümlere (TBK. mad. 112) Dayanabilir mi? E) ALİUD un (başka şeyin) Teslimi Halinde TBK mad. 112 Hükmü Uygulanmalıdır F) Görüşmeler Esnasında (Bankalar Tarafından) Kusurlu Olarak Yanlış Bilgi Verilmesi Sorunu Yapma ve yapmama borçlarında MADDE A) Yapma Borçlarında B) Yapmama Borçlarında C) Tazminat Yükümü II. Sorumluluğun ve giderim borcunun kapsamı 1. Genel olarak MADDE A) Sözleşmesel Kusur B) Zararın Saptanmasında İkinci Ayırımdaki Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkilerine Dair Hükümlerden Yararlanılacaktır C) Dostane Davranışlar Cezalandırılmamalıdır D) Kötü İfa E) Yenileme Sorumsuzluk anlaşması MADDE a) Tanımı ve niteliği b) İki taraflı işlem olması c) Şekle bağlı olmaması d) Kurulabileceği zaman sınırı e) Geçersizlik nedenleri f) Genel kurtarma kayıtları g) Geçersizliğin esas sözleşmeye etkisi h) Anlaşmanın kapsamı ı) Özel hükümler i) Sorumsuzluk kaydının genel işlem şartları nda yer alması j) Banka genel işlem koşullarında yer alan risk dağılımı klozlarının geçerliliği sorunu k) Cismani zararlarda sorumsuzluk anlaşması...400

15 İçindekiler XXIII 3. Yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk MADDE A) Yardımcı Kişiler B) Maddenin Unsurları C) Sorumsuzluk Anlaşması D) TBK 66 ve 116. Maddelerinin Karşılaştırılması B. Borçlunun temerrüdü I. Koşulları MADDE A) Borçlu Temerrüdünün Nedenleri B) Temerrüdün Koşulları C) Muacceliyet D) İhtar E) Borcun İfa Edileceği Gün F) Usulüne Uygun Bildirim G) Borçlu Temerrüdünün Sona Ermesi II. Hükümleri 1. Genel olarak a. Gecikme tazminatı MADDE b. Beklenmedik hâlden sorumluluk MADDE A) Beklenmedik Halden Sorumluluk B) Sorumluluktan Kurtulmanın Koşulları Temerrüt faizi a. Genel olarak MADDE b. Faizlerde, iratlarda ve bağışlamada temerrüt faizi MADDE Aşkın zarar MADDE A) Aşkın Zarar a) Temerrüt faiziyle karşılanamayan zararın tazmini b) Aşkın zararın koşulları B) Asıl Davada Aşkın Zararın Derhal Belirlenebilir Halde Bulunması a) Koşulları oluştuğu takdirde, hakim karar vermekle yükümlüdür b) Munzam zarar kavramı Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde a. Süre verilmesi MADDE b. Süre verilmesini gerektirmeyen durumlar MADDE c. Seçimlik haklar MADDE A) Seçimlik Haklar B) Sözleşmeden Dönmenin Sonuçları C) Yargıtay Uygulamasına Göre Sözleşme Nedeniyle Uğranılan Zarar d. Sürekli edimli sözleşmelerde MADDE ÜÇÜNCÜ AYIRIM Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisi A. Alacaklıya halef olma MADDE A) Rehinden Kurtaran Kişi Lehine Halefiyet B) Borçlunun Alacaklıya İhbarı İle Halefiyet C) Halefiyet Kavramı

16 XXIV İçindekiler B. Üçüncü kişinin fiilini üstlenme MADDE C. Üçüncü kişi yararına sözleşme I. Genel olarak MADDE a) Kavram b) Üçüncü kişi yararına sözleşmenin tam veya eksik olması c) Taraflar, üçüncü kişinin hakkı üzerinde etkili işlemler yapabilirler mi? d) Borçlunun üçüncü kişiye karşı sahip olduğu savunma olanakları e) İfanın üstlenilmesi f) İradelerin yorumu yoluyla üçüncü kişi lehine sözleşme g) Alacaklının (davacının) ifayı talep hakkı h) Borç üstlenme yoluyla üçüncü kişi lehine sözleşme II. Sorumluluk sigortalarında MADDE F) BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ / ZAMANAŞIMI ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Zamanaşımı BİRİNCİ AYIRIM Sona Erme Hâlleri A. Asıl borca bağlı hak ve borçların sona ermesi MADDE A) Borcu Sona Erdiren Sebeplerin Fer i Haklara Etkisi B) Faizler ve Ceza Koşulunu İsteme Hakkı C) Özel Hükümlerin Saklılığı B. İbra MADDE C. Yenileme I. Genel olarak MADDE II. Cari hesaplarda MADDE A) Kavram B) Tanımı ve Şekli C) Hükmü D) Kalemlerden Birinin Güvencesi D. Birleşme MADDE A) Kavram B) Birleşmenin Sona Ermesi C) Genel Kuralın İstisnaları E. İfa imkânsızlığı I. Genel olarak MADDE A) Kavram B) İfa İmkansızlığından Borçlunun Sorumlu Olup Olmaması Sorunu C) Karşılıklı Bir Sözleşmede, Taraflardan Birinin Borcunun İfasının İmkansızlaşması D) Borçlunun İmkansızlığı Alacaklıya Bildirme Yükümlülüğü (TBK. mad. 136/son) E) Edimin Yerine Geçen Değerlerin Durumu II. Kısmi ifa imkânsızlığı MADDE III. Aşırı ifa güçlüğü MADDE

17 İçindekiler XXV F. Takas I. Koşulları 1. Genel olarak MADDE A) Kavram B) Takasın Şartları Kefalet hâlinde MADDE Üçüncü kişi yararına sözleşme hâlinde MADDE Borçlunun iflası hâlinde MADDE II. Hükümleri MADDE Takasın hükümleri Karşılıklı alacakların miktar olarak az olanı oranında sona erdirmesi Takas beyanının geriye etkili olması III. Alacaklının rızasıyla takas edilebilir alacaklar MADDE IV. Takastan feragat MADDE İKİNCİ AYIRIM Zamanaşımı A. Süreler I. On yıllık zamanaşımı MADDE A) İlk Düşünceler: Zamanaşımı Kavramı B) Alacak Hakkı C) Zamanaşımı Süreleri D) Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle On (10) Yıllık Genel Zamanaşımının Uygulanacağı Somut Örnekler E) Zamanaşımına Uğramış Bonoya Dayalı Olarak Genel Haciz Yoluyla Yapılan İcra Takibinde İtirazın İptali Davası II. Beş yıllık zamanaşımı MADDE III. Sürelerin kesinliği MADDE IV. Zamanaşımının başlangıcı 1. Genel olarak MADDE Dönemsel edimlerde MADDE V. Sürelerin hesaplanması MADDE B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı MADDE C. Zamanaşımının durması MADDE D. Zamanaşımının kesilmesi I. Sebepleri MADDE II. Birlikte borçlulara etkisi MADDE

18 XXVI İçindekiler III. Yeni sürenin başlaması 1. Borcun ikrar edilmesi veya karara bağlanması hâlinde MADDE Alacaklının fiili hâlinde MADDE E. Davanın reddinde ek süre MADDE F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta MADDE G. Zamanaşımından feragat MADDE H. İleri sürülmesi MADDE G) BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR (Teselsül, Bağlanma Parası, Cayma Parası ve Ceza Koşulu) DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Borç İlişkilerinde Özel Durumlar BİRİNCİ AYIRIM Teselsül A. Müteselsil borçluluk I. Doğuşu MADDE A) Müteselsil Borçluluk B) Müteselsil Borç İlişkisinin Kaynakları C) Müteselsil Borç İlişkisinin Hükümleri II. Dış ilişki 1. Hükümleri a. Borçluların sorumluluğu MADDE Borçlular Arasındaki Dayanışmanın Sonuçları b. Borçluların savunmaları MADDE A) Ortak Savunmaları Yapma Yükümü B) Bir Borçlunun Kişiliğinde Doğduğu İçin Diğer Borçluların İleri Süremeyeceği Savunmalar c. Borçluların bireysel davranışı MADDE Borcun sona ermesi MADDE a) Borcun (ifa veya takas yoluyla) sona erdirilmesi b) Borcun (ifa veya takas dışında) sona erdirilmesi c) Borcun (ibra sözleşmesiyle) sona erdirilmesi d) Sulh III. İç ilişki 1. Paylaşım MADDE A) Borçluların Birbirine Rücu Hakkı a) İç ilişkide borcun paylaşılması b) Birden fazla borçluya rücu ve iç ilişkide teselsül bulunmaması c) Rücu edilen borçlulardan birinden alınamayan alacak Alacaklıya halef olma MADDE B. Müteselsil alacaklılık MADDE a) Kavram...515

19 İçindekiler XXVII b) Alacaklılar arasında teselsülün kaynakları c) Alacaklılardan birine yapılan ifa, bütün alacaklılara karşı yapılmış olur d) İcraya veya mahkemeye başvurulduğu bildirilmedikçe borçlu alacaklılardan herhangi birine ifada bulunabilir e) Müteselsil alacaklılar arasındaki rücu hakkı f) Kendisine düşen paydan fazlasını elde eden alacaklı, bu fazlalığı payını alamamış olan diğer alacaklılara ödemekle yükümlüdür g) Birden fazla iş sahibinin bulunması halinde menfaatin saptanması İKİNCİ AYIRIM Koşullar A. Geciktirici koşul I. Genel olarak MADDE Şarta bağlı borçlar Geciktirici koşulun gerçekleşmesinin sonucu II. Koşulun askıda olduğu sıradaki durum MADDE III. Koşul gerçekleşinceye kadar elde edilen yararlar MADDE B. Bozucu koşul MADDE C. Ortak hükümler I. Koşulun gerçekleşmesi MADDE II. Dürüstlük kurallarına aykırı engelleme MADDE III. Yasak koşullar MADDE A) Koşullarda Kesin Hükümsüzlük veya Yasak Koşullar B) Anlamsız ve Sıkıcı Koşullar ÜÇÜNCÜ AYIRIM Bağlanma Parası, Cayma Parası ve Ceza Koşulu A. Bağlanma parası MADDE B. Cayma parası MADDE C. Ceza koşulu I. Alacaklının hakları 1. Cezanın sözleşmenin ifası ile ilişkisi MADDE A) Ceza Koşulu Kavramı B) Ceza Koşulunun Fer i Niteliği C) Ceza Koşulunun Alacaklıya Verdiği Haklar D) Dönme Cezası (fesih cezası) E) Cezai Şart Alacağında Zamanaşımı Sorunu Ceza ile zarar arasındaki ilişki MADDE Kısmi ifanın yanması MADDE II. Cezanın miktarı, geçersizliği ve indirilmesi MADDE A) Cezanın Miktarı B) Cezanın Geçersizliği C) Hakim, Aşırı Gördüğü Ceza Koşulunu Kendiliğinden İndirir D) Borçlunun Ödemede Bulunması E) Yargılama

20 XXVIII İçindekiler H) BORÇ İLİŞKİLERİNDE TARAF DEĞİŞİKLİĞİ BEŞİNCİ BÖLÜM Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri BİRİNCİ AYIRIM Alacağın Devri A. Koşulları I. İradi devir 1. Genel olarak MADDE A) Kavram B) Takibe Konu Edilen Alacağın Dar Anlamdaki İradi Devrine Bağlanan Sonuçlar C) Alacağın Devrine (Temlikine) Hukuksal Bir Engel Bulunmamalıdır a) Temlikin (devrin) kanunla yasaklanmış olması b) Temlikin (devrin) sözleşme ile yasaklanmış olması c) Devrin işin niteliği gereği yasak olması D) Sözleşmeden Doğan Devir Yasağının Üçüncü Kişilere Mutlak Olarak İleri Sürülmesinin İstisnası E) Alacağın Devrinin Benzer Hukuksal İlişkilerle Karşılaştırılması a) Havale b) Sözleşmenin devri c) Tahsil için vekalet d) Portföy devri e) Faktoring sözleşmesi Şekli MADDE A) Sözleşme İçin Öngörülen Şekil Şartı B) Alacağın Devri Sözü Verme, Şekle Bağlı Değildir II. Yasal veya yargısal devir ve etkisi MADDE B. Devrin hükümleri I. Borçlunun durumu 1. İyiniyetle yapılan ifa MADDE A) Borçlunun Borçtan Kurtulması a) Eski alacaklıya ifa ile kurtulma b) Arka arkaya temliklerde ifa İfadan kaçınma ve tevdi MADDE Tevdi İle Borçtan Kurtulma Borçluya ait savunmalar MADDE A) Borçlunun Yeni Alacaklıya Karşı Yapabileceği Savunmalar B) Borçlunun Takas Hakkı II. Öncelik hakları ve bağlı hakların geçişi MADDE A) Öncelik Hakları ve Bağlı Hakların (Fer i Hakların) Geçişi B) Devredenin Kişiliğine Özgü Hakları C) Asıl Alacakla Birlikte İşlemiş Faizler de Devredilmiş Sayılır III. Senet ve belgelerin teslimi ve bilgi verilmesi MADDE IV. Garanti 1. Genel olarak MADDE A) Devir Eden Alacaklının Garanti Yükümlülüğü a) İvazlı temlikler (devirler) b) Bir edim karşılığı olmaksızın devredilmiş ya da kanun gereğince başkasına geçirilmişse...552

21 İçindekiler XXIX 2. İfaya yönelik devir MADDE Sorumluluğun kapsamı MADDE A) Garanti Sorumluluğunun Kapsamı a) Menfi zarar b) Müspet zarar C. Özel hükümlerin saklılığı MADDE İKİNCİ AYIRIM Borcun Üstlenilmesi A. İç üstlenme sözleşmesi MADDE B. Dış üstlenme sözleşmesi I. Öneri ve kabul MADDE II. Önerinin bağlayıcılığı MADDE C. Borçlunun değişmesinin sonuçları I. Bağlı hak ve borçlar MADDE II. Savunmalar MADDE D. Sözleşmenin hükümsüzlüğü MADDE E. Borca katılma MADDE F. Malvarlığının veya işletmenin devralınması MADDE A) Bir Malvarlığının veya İşletmenin Devrinde Borçların İntikali B) İşyerinin Devri G. İşletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi MADDE H. Özel hükümlerin saklılığı MADDE ÜÇÜNCÜ AYIRIM Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma A. Sözleşmenin devri MADDE A) Sözleşmenin Devri B) Sözleşmenin (hukuki işlemle) Yüklenilmesi=Devredilmesi Kavramı ve Bir Yargıtay Kararı B. Sözleşmeye katılma MADDE A) Sözleşmeye Katılma Hakkında Genel Bilgiler B) Borca Katılma C) Sözleşmeye Katılmanın Koşulları

22 XXX İçindekiler İKİNCİ BÖLÜM ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİ ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİ HAKKINDAKİ İLK DÜŞÜNCELER A) SATIŞ SÖZLEŞMESİ 1- SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE GENEL HÜKÜMLERİ İKİNCİ KISIM Özel Borç İlişkileri BİRİNCİ BÖLÜM Satış Sözleşmesi BİRİNCİ AYIRIM Genel Hükümler A. Tanımı ve hükümleri MADDE A) Tanımı ve Mahiyeti B) Satış Sözleşmesinin Esaslı Unsurları a) Satılan şey b) Satış bedeli c) Satılanla satım bedelinin değiştirilmesi konusundaki anlaşma d) İki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde karşılıklı borçları ifa sırası e) Satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme B. Yarar ve hasar MADDE A) Taşınır Satımında Yarar ve Hasarın Geçmesi B) Mesafe Satışında Yarar ve Hasar C) Alıcının Temerrüdünde D) Hasarın Geçişine İlişkin Şartlar E) Zilyetliğin Devri F) Gönderilecek Borç Olması Halinde G) Taşınmaz Satımlarında Hasarın İntikali H) Kuralın İstisnaları I) Sonuç TAŞINIR SATIŞI İKİNCİ AYIRIM Taşınır Satışı A. Konusu MADDE B. Satıcının borçları I. Zilyetliğin devri 1. Kural MADDE A) Satım Sözleşmesinde Tarafların (Genel Olarak) Borçları B) Satıcının Asli Borcu a) Zilyetliğin devrinin çeşitli şekilleri b) Zilyedliğin devri c) Satılanın mülkiyetini geçirme Devir ve taşıma giderleri MADDE A) Devir ve Gerektiğinde Taşıma Giderleri B) Franko Devir C) Liman ve Gümrük Giderleri Olmaksızın Devir D) Masrafsız Devirin Çeşitleri Olan (CİF), (FOB) ve (CF) Kavramları Satıcının temerrüdü a. Kural ve ayrık durum MADDE A) Alelade (Adi) Satışta Satıcının Direnimi...611

23 İçindekiler XXXI B) Zilyetliğin Devri İçin Belirli Bir Süre Konulmuş Olan Ticari Satışlarda Satıcının Direnimi C) Satıcının Zilyedliğin Devri Borcunu İfada Kısmi Direnimi b. Giderim borcu ve kapsamı MADDE A) Zilyedliğin Devrinin İfa Edilmemesi Halinde Zararın Hesabı II. Zapttan sorumluluk 1. Konusu MADDE A) Zapta Karşı Tekeffül (zapttan sorumluluk) Yargılama usulü a. Davanın bildirimi MADDE A) Zapta Karşı Sorumluluğun Şekli Şartları b. Mahkeme kararı olmaksızın satılanı verme MADDE A) Alıcının Mahkeme Kararı Olmaksızın Satılanı Üstün Hak İddiasında Bulunan Üçüncü Kişiye Vermesi Halinde Satıcının Zapttan Sorumluluğu B) Alıcı İadeye (Geri Vermeye) Mecbur Olduğunu İspat Edebilirse, Şeyi Üçüncü Kişiye Davasız Bırakmış Olsa Bile Satıcıyı Zapta Karşı Sorumlu Tutabilir C) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 191. Maddesinin Açıklanması D) Yeni Borçlar Kanunu İle Getirilen Değişiklikler Alıcının hakları a. Tam zapt hâlinde MADDE A) Satış Sözleşmesinin Kendiliğinden Sona Ermesi ve Bunun Sonuçları B) Satıcı, Kendisine Hiçbir Kusur Yüklenemeyeceğini İspat Etmedikçe, Alıcının Satılanın Elinden Alınması Yüzünden Uğramış Olduğu Diğer Zararları Da Gidermekle Yükümlüdür b. Kısmi zapt hâlinde MADDE A) Kısmi Zapt Halinde Alıcının Hakları B) 818 Sayılı BK. mad. 193 Hükmünün Açıklanması III. Ayıptan sorumluluk 1. Konusu a. Genel olarak MADDE I- TBK nun Maddelerine Toplu Bakış A) Ayıp Tanımı B) Ayıptan Sorumluluğun Kusur İle Bağlantısı ve Sorumsuzluk Anlaşması C) Alıcının Bildiği Ayıplarda Satıcının Sorumluluğu D) Gözden Geçirme ve Satıcıya Bildirme E) Alıcının Seçimlik Hakları ve Bunların Sınırları F) Alıcının Tazminat İstemi G) Zamanaşımı II- Satıcının Zapttan Doğan Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler III- Satıcının Malın Ayıbından Doğan Sorumluluğu b. Hayvan satışında MADDE A) Genel Açıklamalar B) Hayvan Satışında Ayıptan Sorumluluğun Söz Konusu Olduğu Durumlar C) Hayvan Satımlarında Ayıptan Sorumluluğun Özellikleri D) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 195. Maddesinin Açıklanması E) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 199. Maddesinin Açıklanması Sorumsuzluk anlaşması MADDE A) Ayıptan Sorumluluğun Sözleşme İle Kaldırılması B) Yeni 6502 Sayılı TKHK nın Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Başlığını Taşıyan 5. Maddesi

24 XXXII İçindekiler C) 818 Sayılı Borçlar Kanunu mad. 196 nın Açıklanması D) Yeni Kanunun Getirdiği Değişiklikler Alıcının bildiği ayıplar MADDE A) Açık Ayıplardan Satıcı Sorumlu Tutulamaz B) Alıcının Satılana Olağan (Yeterli) Dikkati Harcamakla Farkına Varabileceği Adi Ayıplardan da Satıcı Kural Olarak Sorumlu Tutulamaz C) Satıcı Ayıbın Varlığını Bilse de, Bilmese De Sorumlu Tutulur D) 6502 Sayılı TKHK Tüketiciye Bir Muayene (gözden geçirme) Külfeti Yüklememiştir E) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 197. Maddesinin Açıklanması Gözden geçirme ve satıcıya bildirme a. Genel olarak MADDE A) Gözden Geçirme (Muayene) Yükümü B) Bildirme (İhbar) Yükümü C) Bildirim ve Gözden Geçirme Yükümlülüğü Kaldırılmıştır D) 818 Sayılı BK nun 198. Maddesinin Açıklanması b. Hayvan satışında MADDE Satıcının ağır kusurunun sonuçları MADDE Satılanın başka yerden gönderilmesi MADDE A) Başka Yerden Gönderilen Satılanın Ayıplı Olması Halinde Alıcının Yükümlülükleri B) BK. mad.226 da Öngörülen Yükümlülükler a) Geçici koruma yükümlülüğü b) Şeyi sattırma yükümlülüğü c) Olayı tespit ettirme ödevi C) 818 Sayılı BK nun 201. Maddesinin Açıklanması Alıcının seçimlik hakları a. Genel olarak MADDE A) Borcun İfa Edilmemesinin Genel Olarak Sonuçları B) Alıcının Seçimlik Hakları a) Sözleşmeden dönme b) Satılanı Alıkoyup Ayıp Oranında Satış Bedelinde İndirim İsteme c) Satılanın Ücretsiz Onarılmasını İsteme d) Olanak Varsa, Satılanın Ayıpsız Bir Benzeri İle Değiştirilmesini İsteme C) Alıcının Genel Hükümlere Göre Tazminat İsteme Hakkı D) Sözleşmeden Dönme Hakkının Sınırlandırılması E) Sözleşmeden Dönme veya Fesih Haklarının Dava Yoluyla Kullanılması Şart mıdır? F) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 202 ve 203. Maddelerinin Açıklanması b. Satılanın yok olması veya ağır biçimde zarara uğraması MADDE A) Satılanın Yok Olması veya Ağır Biçimde Zarara Uğraması Halinde Sözleşmeden Dönme Olanağı ve Şekli B) Şey Alıcının Kusuruyla Yok Olmuş veya Alıcı Şeyi Başkasına Devretmiş ya da Biçimini Değiştirmişse Alıcı, Ancak Değerindeki Eksiklik Karşılığının Satış Bedelinden İndirilmesini İsteyebilir C) TKHK da Durum D) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 204. Maddesinin Açıklanması Dönmenin sonuçları a. Genel olarak MADDE A) TBK na Göre Alıcının Sözleşmeden Dönmesinin Sonuçları B) TKHK a Göre Durum C) Sözleşmeden Dönme Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar...668

25 İçindekiler XXXIII b. Birden çok mal satışında MADDE A) Birden Çok Mal veya Parça Satışında Alıcının Seçim Hakkının Sınırları B) 818 Sayılı BK nun 206. Maddesinin Açıklanması Zamanaşımı MADDE A) Zamanaşımı B) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 207. Maddesinin Açıklanması C. Alıcının borçları I. Satış bedelinin ödenmesi ve satılanın devralınması MADDE A) Satılanı Devralma Borcu B) Devralma Borcunun Koşulları C) Devralma Yükümlülüğünü Yerine Getirmemenin Hükümleri D) Alıcının Satılanı Teslim Borcundan Başka Yan Borçları E) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 208. Maddesinin Açıklanması II. Satış bedelinin belirlenmesi MADDE A) Satış Bedelinin Belirlenmesi (Satış bedelini söylemeden satım) B) Ağırlığa Göre Satışta, Satış Bedelinin Hesabı (TBK. mad. 233/2) C) Bedelin Satılanın Daralı Ağırlığı Üzerinden Ödenmesi (TBK. mad. 233/3) D) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 209. Maddesinin Açıklanması III. Satış bedelinin muacceliyeti ve faizi MADDE A) Satış Bedelinin Muacceliyeti B) Satış Bedelinin Faiz Getirmesi C) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 210. Maddesinin Açıklanması IV. Alıcının temerrüdü 1. Satıcının dönme hakkı MADDE A) Genel Olarak B) Dönme Hakkının Koşulları a) Satış bedelinin, önceden (peşin) ya da satılanın teslimi ile karşılıklı olarak ve aynı anda ödenmesi gereken durumlarda b) Sözleşmeden dönmeyi gecikmeksizin (derhal) bildirme c) Veresiye satımlarda (satılan şeyin tesliminden sonra dönme) C) Karşılıklı Edim Borçları İçeren Sözleşmelerde Temerrüdün Sonuçları a) Sözleşmeden Dönme b) TBK. mad. 235/3 ün ratio legis i (konuluş amacı) D) 818 Sayılı BK. mad. 211 in Açıklanması Zararın hesaplanması ve giderimi MADDE A) Satıcının, Satış Bedelini Ödemede Direnime Düşmüş Olan Alıcıdan İsteyebileceği Tazminat ve Zararının Hesabı B) Somut ve Soyut Yöntemler ve Fark Kuramı Adi Satımlarda Alıcının Direnimi Halinde de Uygulanır C) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 212. Maddesinin Açıklanması TAŞINMAZ SATIŞI VE SATIŞ İLİŞKİSİ DOĞURAN HAKLAR ÜÇÜNCÜ AYIRIM Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar A. Şekil MADDE A) Taşınmaz Mülkiyetinin Konusu B) Taşınmaz Satımının Şekli C) Taşınmaz Satış Vaadi, Geri Alım ve Alım Sözleşmeleri, Resmi Şekilde Düzenlenmedikçe Geçerli Olmaz

26 XXXIV İçindekiler D) Önalım Sözleşmesinin Geçerliliği Yazılı Şekilde Yapılmış Olmasına Bağlıdır E) 818 Sayılı Borçlar Kanunu mad. 213 ün Açıklanmasına Yardımcı Olan İçtihatlar F) Taşınmaz Mülkiyetinin Aktarılmasında Şekil ve Şekle Aykırılığın Sonuçları G) Resmi Senette Gerçek Satış Bedelinden Daha Az veya Daha Fazla Bir Miktarın Gösterilmesi, Satışın Geçersiz Olmasını Gerektirir mi? H) 818 Sayılı Borçlar Kanununun 213. Maddesinde Hüküm Değişikliği Yapılmamıştır B. Satış ilişkisi doğuran haklar I. Süresi ve şerhi MADDE A) TMK daki Benzer Düzenlemeler B) Önalım, Geri Alım ve Alım Hakları Hakkında Kısa Açıklamalar C) TBK dan Önceki Evrede (yani 818 sayılı -eski- Borçlar Kanunu döneminde) Durum D) Hak Düşürücü Sürenin Dolması II. Devredilmesi ve miras yoluyla geçmesi MADDE A) Sözleşmeden Doğan Önalım (Şuf a), Alım (İştira) ve Gerialım (Vefa) Hakları Taraflarca Aksi Kararlaştırılmış Olmadıkça Devredilemez B) Miras Yoluyla Geçmesi C) Şuf a, Vefa ve İştira Haklarını Kuran Sözleşmeler Hangi Şekle Tabi İse, Devrin de Aynı Şekle Uygun Olarak Yapılması Gerekir III. Önalım hakkı 1. İleri sürülmesi MADDE A) Bir Satış ya da Ekonomik Bakımdan Satışa Eşdeğer Her Türlü İşlemin Yapılması B) Önalım Hakkının Kullanılamayacağı İşlemler Koşulları ve hükümleri MADDE A) Hakkın Kullanılacağı Hususunda Muhataba (önalım hakkı sahibine) Bildirimde Bulunulmalıdır B) Satım Sözleşmesi Meydana Gelip Onalım Hakkı Kullanıldıktan Sonra, Satış Sözleşmesinden Dönülmesi Önalım Hakkı Üzerinde Etkili Olmaz (BGE ) C) Satış Sözleşmesinin Alıcının Şahsından Kaynaklanan Sebeplerle Onaylanmaması D) Önalım Hakkı Sahibinin Taşınmazı Kazanmasının Koşulları E) Ekonomik Bakımdan Satışa Eşdeğer İşlemlerde de TBK. 240 Hükümleri Uygulanır Kullanılması ve hükümleri MADDE A) Önalım Hakkı Dava Açılarak Kullanılır B) Davanın Tarafları C) Davanın Bağlı Olduğu Süreler C. Taşınmaz satışı I. Koşullu satış ve mülkiyetin saklı tutulması MADDE A) Her Türlü Taşınmaz Satımı Sözleşmesi Tescile Hak Vermez B) Taşınmaz Satışında Mülkiyeti Saklı Tutma Koşulu Tescil Edilemez C) Şarta Bağlı Taşınmaz Satım Vaadi D) 818 Sayılı BK nun 214. Maddesinin Açıklanması II. Sorumluluk MADDE A) Yalnız Yapılara Ait Ayıp Kavramı Ve Zamanaşımı B) Taşınmazın Ölçüsünde Vaki Olacak Noksanlar C) Ölçü Eksikliğinin Gerçekleşmesi Durumunda Satımdan Dönülebilir mi? D) Ölçünün Satım Senedinden Fazla Çıkması E) Bir Yapının Ayıplı Olmasından Doğan Davalarda Zamanaşımı Süresi F) Satıcı Ağır Kusurlu İse, Beş Yıllık Zamanaşımı Süresinden Yararlanamaz G) 818 Sayılı Eski Borçlar Kanununun 215. Maddesinin Açıklanması...714