gruplarının anlamlarını çıkarır.

Transkript

1 7-Türkçe Açıklama 1 Çekim Ekleri 2 Cümlenin temel ve yardımcı ögelerini ve özelliklerini 3 DİNLEME-İZLEME 4 Dinleme-izleme kurallarını uygulama 5 Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler. 6 Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler. Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun 7 zamanda söz alır. 8 Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır. 9 Dinleneni-izleneni anlama ve çözümleme Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime 10 gruplarının anlamlarını çıkarır. 11 Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. 12 Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. 13 Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardımcı fikirleri/duyguları 14 belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık 15 kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 16 Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler 17 Dinlediklerinde/izlediklerinde amaç-sonuç ilişkilerini belirler. 18 Dinlediklerindeki/izlediklerindeki örtülü anlamları bulur. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sıra ve mantık akışı içinde 19 özetler. 20 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorular oluşturur. 21 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel yargıları 22 ayırt eder. 23 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, 24 duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı 25 çözümler üretir. İpuçlarından hareketle dinlediklerine/izlediklerine yönelik 26 tahminlerde bulunur. 27 Dinlediğinin/izlediğinin öncesi ve sonrasına ait kurgular yapar.

2 Dinlenenlerin/izlenenlerin başlığı/adı ile içeriği arasındaki ilişkiyi 28 ortaya koyar. 29 Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur. Görsel/işitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasında ilgi 30 kurar. 31 Şiir dilinin farklılığını ayırt eder. 32 Şiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla 33 karşılaştırır. Dinlediği/izlediği kişi, konu ya da metnin yazarı/şairi hakkında 34 bilgi edinir. 35 Dinlediklerini-izlediklerini değerlendirme 36 Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 37 Dinlediklerini/izlediklerini içerik yönünden değerlendirir. Dinlediği/izlediği kişiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma 38 yönünden değerlendirir. 39 Söz varlığını zenginleştirme Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle 40 anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam farklılıklarını 41 dikkate alarak kullanır. Tekerleme, sayışmaca, bilmece ve yanıltmacaları 42 ezberler/kullanır. 43 Şiir, türkü, şarkı türlerinde metinler ezberler. Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime, deyim ve 44 atasözlerini cümle içinde kullanır. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle yeni öğrendiği 45 kelimelerden sözlük oluşturur. 46 Etkili dinleme-izleme alışkanlığı kazanma Yaşına ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine 47 dinleyici/izleyici olarak katılır. 48 Şiir, hikâye, masal dinletilerine katılır. Çok yönlü iletişim araçlarındaki yayınlardan ilgi, istek ve 49 ihtiyaçlarına uygun olanlarını takip eder. 50 Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kişisel arşiv oluşturur. 51 DİLBİLGİSİ Fiillerin yapı özellikleriyle ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve 52 uygulama Basit, türemiş ve birleşik fiillerin kuruluş ve anlam özelliklerini 53 Farklı yapı özelliklerinde fiilleri anlam özelliklerini dikkate alarak 54 kullanır. Fiil kiplerinde zaman ve anlam kaymasıyla ilgili bilgi ve kuralları 55 kavrama ve uygulama Cümlede zaman kavramını belirleyen/destekleyen zarfları fark 56 eder. Fiil kiplerinde zaman ve anlam kaymasının nasıl gerçekleştiğini 57

3 Fiil kiplerini farklı zaman ve anlamları ifade edecek şekilde 58 kullanır. 59 Ek fiille ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama İsim türünden kelimelerin kip ve kişi açısından biçimlenerek 60 çekimlenebildiğini 61 İsimlerin kip eki almasında ek fiilin rolünü İsimlerin ek fiil aracılığıyla hangi kiplerde çekimlenebildiğini Ek fiili işlevine uygun olarak kullanır. Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yapıların özellikleriyle 64 ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yapıların oluşumunda ek 65 fiilin işlevini Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yapıların işlevlerini ve 66 kullanım özelliklerini Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yapıları özelliklerine uygun 67 biçimde kullanır. 68 KONUŞMA 69 Konuşma kurallarını uygulama 70 Konuşmaya uygun ifadelerle başlar. 71 Konuşma sırasında uygun hitap ifadeleri kullanır. 72 Bulunduğu ortama uygun bir konuşma tutumu geliştirir. 73 Standart Türkçe ile konuşur. 74 Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş 75 kelimelerin yerine Türkçelerini kullanır. Karşısındakinin algılamakta zorluk çekmeyeceği bir hızda ve akıcı 76 biçimde konuşur. 77 Konuşmasında nezaket kurallarına uyar. 78 Olayları ve bilgileri sıraya koyarak anlatır/verir. 79 Konuşmasında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 80 Konuşmasında amaç-sonuç ilişkileri kurar. 81 Tekrara düşmeden konuşur. 82 Konuşmayı uygun ifadelerle bitirir. 83 Sesini ve beden dilini etkili kullanma 84 Konuşurken nefesini ayarlar. 85 İşitilebilir bir sesle konuşur. 86 Kelimeleri doğru telâffuz eder. 87 Konuşurken gereksiz sesler çıkarmaktan kaçınır. 88 Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. 89 Yapmacıktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuşur. 90 Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. Canlandırmalarda, sesini varlık ve kahramanları çağrıştıracak 91 şekilde kullanır. 92 Dinleyiciyle göz teması kurar. 93 Hazırlıklı konuşmalar yapma 94 Konuşma konusu hakkında araştırma yapar.

4 95 Konuşma metni hazırlar. 96 Konuşmasını bir ana fikir etrafında planlar. 97 Ana fikri yardımcı fikirlerle destekler. 98 Konunun özelliğine uygun düşünceyi geliştirme yollarını kullanır. Atasözü, deyim ve söz sanatlarını uygun durumlarda kullanarak 99 anlatımını zenginleştirir. Konuşmasını sunarken görsel, işitsel materyalleri ve farklı 100 iletişim araçlarını kullanır. 101 Konuşma öncesinde konuyla ilgili açıklamalar yapar. Konuşma sırasında sorulan sorulara açık, yeterli ve doğru 102 cevaplar verir. 103 Konuşmasında dikkati dağıtacak ayrıntılara girmekten kaçınır. Konuşmasını belirlenen sürede ve teşekkür cümleleriyle sona 104 erdirir. 105 Konuşma yöntem ve tekniklerini kullanır. 106 Kendi konuşmasını değerlendirme 107 Konuşmasını içerik yönünden değerlendirir. 108 Konuşmasını dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 109 Konuşmasını sunum tekniği yönünden değerlendirir. Konuşmasını, sesini ve beden dilini kullanması açısından 110 değerlendirir. 111 Kendini sözlü olarak ifade etme alışkanlığı kazanma Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini konuşarak ifade 112 eder. 113 Anlamadıklarını ve merak ettiklerini sorar. 114 Sorunlarına konuşarak çözüm arar. 115 Yeni öğrendiği kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanır. 116 Kelime türleriyle ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama 117 Fiillerin anlam özelliklerini 118 Kip ve çekimli fiili 119 Bildirme kipleriyle dilek kiplerini ayırt eder. 120 Bildirme kiplerinin kullanım özelliklerini 121 Dilek kiplerinin kullanım özelliklerini Fiillerin olumlu, olumsuz, soru ve olumsuz soru çekimleriyle ilgili 122 uygulamalar yapar. Zarfların cümledeki işlevlerini fark eder, zarfları işlevlerine 123 uygun olarak kullanır. 124 Kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanır. 125 OKUMA 126 Okuma kurallarını uygulama 127 Sesini ve beden dilini etkili kullanır. 128 Akıcı biçimde okur. 129 Kelimeleri doğru telâffuz eder. 130 Sözün ezgisine dikkat ederek okur.

5 131 Okuma yöntem ve tekniklerini kullanır. 132 Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metnin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının 133 anlamlarını çıkarır. 134 Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 135 Metnin konusunu belirler. 136 Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 137 Metindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler. 138 Anlatımın kimin ağzından yapıldığını belirler. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları 139 belirler. 140 Metindeki sebep-sonuç ilişkilerini fark eder. 141 Metindeki amaç-sonuç ilişkilerini fark eder. Kalıplaşmış cümle yapılarının kuruluş ve kullanım özelliklerini Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 144 Okuduklarındaki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı 145 içinde özetler. 146 Metne ilişkin sorular oluşturur. 147 Metne ilişkin sorulara cevap verir. 148 Metnin türüyle ilgili özellikleri 149 Metnin planını Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantıları fark 150 eder 151 Metindeki söz sanatlarının anlama olan katkısını fark eder. Metinde yararlanılan düşünceyi geliştirme yollarının işlevlerini 152 açıklar. 153 Metne ilişkin karşılaştırmalar yapar. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, 154 duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 155 Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. Metindeki ipuçlarından hareketle metne yönelik tahminlerde 156 bulunur. 157 Metnin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar. 158 Şiir dilinin farklılığını ayırt eder. 159 Şiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder. 160 Okuduklarını kendi hayatıyla ve günlük hayatla karşılaştırır. 161 Metinle ilgili görsel ögeleri yorumlar. 162 Metnin başlığı ile içeriği arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. 163 Okuduğu metne farklı başlıklar bulur. 164 Metnin yazarı veya şairi hakkında bilgi edinir. 165 Okuduğu metni değerlendirme 166 Metni dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 167 Metni içerik yönünden değerlendirir. 168 Söz varlığını zenginleştirme

6 Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle 169 anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam farklılıklarını 170 dikkate alarak kullanır. Okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle 171 içinde kullanır. Okuduklarından hareketle öğrendiği kelimelerden sözlük 172 oluşturur. 173 Okuma alışkanlığı kazanma 174 Okuma planı yapar. 175 Farklı türlerde metinler okur 176 Süreli yayınları takip eder. 177 Süreli yayınları takip eder. 178 Okuduğu kitaplardan kitaplık oluşturur. 179 Kitaplık, kütüphane, kitap fuarı ve kitap evlerinden faydalanır. Okudukları ile ilgili duygu ve düşüncelerini arkadaşlarıyla 180 paylaşır. Şiir ezberler, şiir dinletileri düzenler, ezberlediği şiirleri uygun 181 ortamlarda okur. 182 Ailesi ile okuma saatleri düzenler. 183 Beğendiği kısa yazıları ezberler. 184 YAZMA 185 Yazma kurallarını uygulama 186 Kâğıt ve sayfa düzenine dikkat eder. 187 Düzgün, okunaklı ve işlek bitişik eğik yazı yla yazar. 188 Elektronik ortamdaki yazışmalarda biçim ile ilgili kurallara uyar. 189 Standart Türkçe ile yazar. 190 Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş 191 kelimelerin yerine Türkçelerini kullanır. 192 Olayları ve bilgileri sıraya koyarak anlatır/verir. 193 Yazısında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 194 Yazısında amaç-sonuç ilişkileri kurar. 195 Tekrara düşmeden yazar. 196 Yazım ve noktalama kurallarına uyar. 197 Planlı yazma 198 Yazma konusu hakkında araştırma yapar. 199 Yazacaklarının taslağını oluşturur. 200 Yazısını bir ana fikir etrafında planlar. 201 Yazısının ana fikrini yardımcı fikirlerle destekler. 202 Konunun özelliğine uygun düşünceyi geliştirme yollarını kullanır. Atasözü, deyim ve söz sanatlarını uygun durumlarda kullanarak 203 anlatımını zenginleştirir. 204 Yazdığı metni görsel materyallerle destekler.

7 205 Yazısına konunun ve türün özelliğine uygun bir giriş yapar. 206 Yazıyı etkileyici ifadelerle sonuca bağlar. 207 Yazıya, konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir başlık bulur. Dipnot, kaynakça, özet, içindekiler vb. kısımları uygun şekilde 208 düzenler. 209 Yazma yöntem ve tekniklerini kullanır. 210 Farklı türlerde metinler yazma 211 Olay yazıları yazar. 212 Düşünce yazıları yazar. 213 Bildirme yazıları yazar. 214 Şiir yazar. 215 Kendi yazdıklarını değerlendirme 216 Yazdıklarını biçim ve içerik yönünden değerlendirir. 217 Yazdıklarını dil ve anlatım yönünden değerlendirir. Yazdıklarını yazım ve noktalama kurallarına uygunluk yönünden 218 değerlendirir. 219 Kendini yazılı olarak ifade etme alışkanlığı kazanma Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade 220 eder. 221 Yeni öğrendiği kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanır. 222 İlgi alanına göre yazar 223 Şiir defteri tutar. 224 Günlük tutar. 225 Beğendiği sözleri, metinleri ve şiirleri derler. 226 Okul dergisi ve gazetesi için yazılar hazırlar. Yazdıklarını başkalarıyla paylaşır ve onların 227 de-ğer-lendirme-leri-ni dikkate alır. 228 Yazdıklarından arşiv oluşturur. 229 Yazma yarışmalarına katılır. 230 Yazım ve noktalama kurallarını uygulama 231 Yazım kurallarını kavrayarak uygular. 232 Noktalama işaretlerini işlevlerine uygun olarak kullanır. 233 Fiilin Hangi Şahısta Çekimlendiğini Belirler. 234 Çekimli Fiilin Mastarını Belirler. 235 Şiirin Temasını Belirler. 236 Cümlede Anlam 237 KURALLI CÜMLE 238 ÜNSÜZ DÜŞMESİ 239 KÖK