Ü n i v e r s i t e l e r d e k i Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda Bir Araflt rma

Transkript

1 Ü n i v e r s i t e l e r d e k i Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda Bir Araflt rma Nihat Erdo mufl* Özet Kariyer Merkezleri üniversite ö rencilerinin mezuniyet sonras bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun bir ifle yerlefltirilmelerine yard mc olmak amac yla kurulmaktad r. Makalede, son zamanlarda say lar artan kariyer merkezlerinin kurulufl amaçlar, yap lar ve faaliyetleri araflt r lmaktad r. Araflt rmaya Türkiye deki devlet ve vak f üniversitelerinde kurulu kariyer merkezlerinden, web sayfas bulunanlar dahil edilmifltir. Bu ölçüte uyan on üniversitedeki kariyer merkezlerinin faaliyetleri hakk nda toplanan verilerin de erlendirilmesinde içerik analizi kullan lm flt r. Araflt rma sonucunda, kariyer merkezlerinin faaliyetleri aras nda, özgeçmifl bankas, firma tan t m ve kariyer günleri, seminer ve konferanslar, sektör günleri, söylefliler ve ifle yerlefltirme çabalar bafll ca faaliyetler olarak bulunmufltur. Anahtar Kelimeler Kariyer Merkezi, Kariyer Dan flmanl. Abstract Career centers are establihed to provide students information about potential career options, to teach them the skills needed to present themselves successfully to the business world, and to maximize their employment opportunities. The aim of these centers is to match students educational abilities with their career plans, and to guide students in developing their career. In this study, career centers are investigated on the basis of their aims, organization structures and the services they provide. Career centers from public and private universities, which possess web sites, are included in the study. Content analysis is used to analyse data from ten university career centers. In the study it was found out that career centers provide services like career days, career fairs, information about professions and different industries, interview sessions, resume banks as well as job applications, recruitment and placement. Keywords Career Centers, Career Counseling. *Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi ktisadi dari Bilimler Fakültesi flletme Bölümü Yönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dal Ö retim Üyesi Kuram ve Uygulamada E itim Bilimleri Dergisi 1/1 Haziran

2 N HAT ERDO MUfi Kocaeli Üniversitesi ktisadi dari Bilimler Fakültesi flletme Bölümü Hereke Kampüsü Kocaeli Elektronik Posta: Yay n ve Di er Çal flmalar ndan Bir K sm Giriflimci fl Adamlar n n Geliflim Deneyimleri ve Giriflimcilik Yetkinlikleri Aras ndaki liflkinin Hayat Tarihi Yöntemiyle ncelenmesi, 9. Ulusal Yönetim ve Organi zasyon Sempozyumu, May s 2001, stanbul. Mühendislerin Kariyer Geliflimi Hakk nda Genel Bir De erlendirme, Mimar Mühendis, 30, May s flletmelerde E itim htiyac Analizi: Kuram ve Uygulama, Beta yay nevi, 2001, stanbul (H. fiencan la). Otobiyografilerin Analizi Yoluyla Giriflimci fl Adamlar n n Kariyer Geliflimi Hakk nda Bir Araflt rma, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Sempozyumu, May s 2000,Nevflehir. Baflar De erlemede Atfetme Hatas ve Bir Uygulama, 7. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Sempozyumu, May s 1999, stanbul (M. Beyaz la). Expert System Development in HRM: A Case Study In Retailing, Human Centered Processes (HCP 99), 10 th Mini EURO Conference, Eylül 1999, Brest (G. Y ld z la) Kamu Yöneticilerinin Yeni Yönetim Yaklafl mlar na Yönelik Tutumlar n n Davran flsal Analizi, Kamu Yönetiminde Kalite Sempozyumu, TODA, Ekim 1999, Ankara. Kariyer Kuramlar ve Türkiye için Geçerlilikleri Üzerine Elefltirel Bir De erlendirme, 7. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Sempozyumu, May s 1999, stanbul. Kiflilerde ç Çat flma Nedeni Olarak Rekabet flbirli i kilemi, Bilgi: Sosyal Bilimler Dergisi, 1, Perakendecilik Sektöründe Zincir Ma aza Müdürlü ü Yeterlilikleri, Pazarlama Dünyas, 13 (77), 1999, Üniversitelerdeki Kariyer Merkezlerinin Etkinlikleri Hakk nda Bir Araflt rma, 5. Ulusal Psikolojik Dan flma ve Rehberlik Kongresi, Eylül 1999, Ankara. Yeni Kariyer Yaklafl mlar ve stihdama Etkileri, Mercek, 1999, Yönetim ve Organizasyonda Yeni Yaklafl mlar ve Kariyere Etkileri, Verimlilik Dergisi, 1, 1999, M.P.M., Ankara. A Federated Expert System for Career Development, 2 nd International Symposium on Intelligent Manufacturing Systems: Sakarya Üniversitesi, 1998, Sakarya (G. Y ld z ve E. Öztemel le). flletmelerde Örgütsel Kariyer Gelifltirme Sistem ve Uygulamalar, Yeni pek Yolu, 129, 1998, Konya Ticaret Odas. Örgütlerde Güç liflkileri: Genel Bir De erlendirme, Ekonomi ve Yönetim, 75. Y l Arma an Kitab, Sakarya Üniversitesi, 1998, Sakarya. Toplulukçu Kültürde Makyavelist Davran fl ve Bir Uygulama, Politika ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiriler Kitab, Sakarya Üniversitesi, 1998, Sakarya (G. Y ld z la).

3 Ü n i v e r s i t e l e r d e k i Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda Bir Araflt rma* Nihat Erdo mufl Girifl Son y llarda üniversite ö rencilerine ifl hayat n tan tmak ve onlar n ifl hayat na haz rlanmalar na yard mc olmak amac yla üniversitelerde kariyer merkezlerinin kuruldu u görülmektedir. Bu merkezler kariyer gelifltirme merkezi, kariyer plânlama ve yönlendirme merkezi, kariyer ofisi gibi isimler alt nda faaliyetlerini yürütmektedir. Bafllang çta bir kaç büyük üniversitede bu merkezler varken, bugün çok say da üniversitede kariyer merkezlerinin kuruldu u ya da kurulma aflamas nda oldu u bilinmektedir. Kariyer merkezleri üniversitelerin bünyesinde de iflik birimlere ba l olarak çal flmaktad r. Bu merkezlerin kurulufl biçimleri ve yapt klar etkinliklerin çerçevesi her üniversitenin kendisi taraf ndan belirlenmektedir. Farkl üniversitelerdeki kariyer merkezlerinin birbirleriyle iletiflimi oldukça düflük düzeydedir. Bu merkezlerin kendi birikimlerini baflka merkezlerle paylafl m da yok denecek kadar azd r. Ancak, son zamanlarda kariyer merkezleri aras nda bir etkileflim sürecinin bafllad görülmektedir (Tarhan, 1999). Kariyer merkezlerinde ö rencilerin ifl hayat na haz rlanmas na yönelik etkinliklerin en yayg n, üniversiteye konuflmac davet etmektir. Bunun d fl nda, kariyer günleri ve firma tan t m günleri düzenlenerek ö rencilerin ifl dünyas ile buluflmas sa lanmaya çal fl lmaktad r. Bu merkezlece ifl dünyas n tan tma konusunda belli etkinlikler gerçeklefltirilirken, ö rencilerin kendilerini tan mas na yönelik etkinliklere daha az yer verildi i görülmektedir. Bu merkezler ö rencilere psikolojik dan flma ve meslekî rehberlik konusunda yard mc olamamaktad r. Oysa Kariyer Merkezlerinin amaçlar n n psikolojik dan flma ve rehberlikten farkl olmas, ö rencilere dan flmanl k hizmeti verilmesini * Bu makale, 5. Ulusal Psikolojik Dan flma ve Rehberlik Kongresi için haz rlanan bildirinin gözden geçirilmifl ve geniflletilmifl biçimidir.

4 134 KURAM VE UYGULAMADA E T M B L MLER engellememelidir. Baz üniversitelerde kariyer merkezleri yan nda psikolojik dan flma ve rehberlik merkezlerinin de bulunmas, bu ihtiyac aç kça göstermektedir. Bu yüzden ö rencilerin hem kendilerini, hem de ifl çevresini tan malar na imkan sa layacak etkinliklerin yürütülmesi, kariyer merkezlerinin verimlili ini art racakt r. Bu çal flmada, Türkiye nin vak f ve devlete ait üniversitelerindeki kariyer merkezlerinin mevcut durumu araflt r lmaktad r. Araflt rma kapsam na, bünyesinde kariyer merkezi bulunan Türkiye deki devlet ve vak f üniversitelerinin tamam dahil edilmifltir. 1 Veri toplama aflamas nda, içerik analizi yoluyla, üniversitelerin internet sitelerinde bulunan kariyer merkezleri hakk ndaki bilgiler incelenmifltir. Kariyer merkezlerinin kurulufl amac, yönetim ve örgütlenme biçimleri ve yapt klar etkinlikler, araflt rmada dikkate al nan boyutlard r. Araflt rma, sonuç ve öneriler ile sona ermektedir. 1. Kariyer Merkezlerinin fllevi Yirmili yafllar kiflinin kendi kimli ini oluflturmaya bafllad bir dönemdir. Bu dönemde kifli de iflik iflleri dener; iflin gerekleri ile kendisinin sahip oldu u nitelikleri karfl laflt rarak eksikliklerini görmeye, kendisini gelifltirmesi gereken yönlerini fark etmeye bafllar (Natham ve Hill, 1992:19). Bu dönemi en iyi tan mlayan kavramlar deneme ve aray flt r. Bir yanda keflif sürecini yo un bir biçimde yaflayan yeni mezun ya da mezun olma durumundaki ö renciler, di er yanda ise eleman arayan flirketlerin varl bilinmektedir. Tan flma ve iletiflim, iki taraf n karfl l kl beklentilerinin daha gerçekçi hale gelmesine yard mc olmaktad r. Böylece gerçekleri göz ard etmeden bir efllefltirme süreci bafllam fl olmaktad r (Ornstein ve Isabella, 1993: 248). Eleman al m nda flirketlerin s kça baflvurduklar yollar aras nda; mevcut aday kay tlar ndan uygun kiflilerle temasa geçme, gazeteye ilan verme, yak n çevrenin tavsiye edece i kiflileri soruflturma, dan flmanl k flirketlerine bafl services/index.html

5 ERDO MUfi / Üniversitelerdeki Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda 135 vurma ve üniversitelerde düzenlenen flirket tan t m günlerine kat lma dikkat çekmektedir (Cömert, 1998: 144). Yeni mezun ö renciler son y llarda bu tedarik kaynaklar n n hemen hemen tamam n kullanmaktad rlar. Kariyer merkezleri de, bu tedarik kaynaklar n n bir k sm na arac l k eden bir konumda görünmektedir. Etkinlikleri ço ald kça, bu merkezlerin üniversite mezunlar ile ifl dünyas n birbirlerine ba layan önemli bir tedarik zinciri olarak hizmet sunmalar imkan artacakt r. Bir rehberlik örgütünde bulunmas gereken hizmetlerin, kariyer merkezlerinin ana ifllevinin büyük bir k sm n tan mlad n söylemek mümkündür. Bir rehberlik örgütünde bulunan bu hizmetleri Kuzgun (1995: 5 7) Bireyi tan ma, Bilgi verme, Psikolojik dan flma, Yerlefltirme, zleme fleklinde s ralamaktad r. Üniversite ö rencilerinin ifl dünyas n yak ndan tan yarak ifl hayat na at lmalar ve uygun bir ifle yerleflmeleri, ö rencilerin bireysel çabalar yla çözüme ulaflacak bir sorun olman n ötesindedir. Üniversite ö rencileri ile onlar n muhtemel iflverenlerini ifl öncesi buluflturmak ve iki taraf n karfl l kl olarak birbirlerini tan y p anlamalar için ortamlar haz rlamak gerekmektedir. Üniversitelerdeki kariyer merkezleri bu gereklilikten do mufltur. Kariyer merkezlerinin ana amac üniversite ö rencilerinin kendi bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun ifle yerleflmelerine yard mc olmakt r. Bat üniversitelerinde, üniversitelerin ayr lmaz bir parças olan ve önemli hizmetler veren kariyer merkezleri, Türkiye de s n rl say da üniversitede mevcuttur (Tarhan, 1999: 9). Bundan sonraki k s mda üniversitelerdeki kariyer merkezleri konusunda yap lan araflt rma sunulmaktad r. 2. Yöntem Araflt rman n Amac Üniversitelerden mezun olma aflamas na gelen ö rencilerin en önemli ihtiyaçlar, ald klar e itime uygun bir ifle yerleflebilmektir. Ancak, iflgücü arz n n yo unlu u nedeniyle, bilgi, beceri, ilgi ve de erlere uygun bir iflten ziyade çal flabilecek bir ifle yerleflmek öncelikli bir tercih olmaktad r. fl bulmakta karfl lafl lan güçlük, sa l kl bir ifl tercihi yapmay engellemektedir. Son y llarda bu ihtiyac n oldukça önemli bir hale gelmesi, üniversite yöneticilerini ve konuya ilgi duyan araflt rmac lar bu konuda çözüm üretmeye yöneltmifltir. Üniversite ö rencilerinin bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun ifle yerlefltirilmeleri amac yla üniversitelerde kariyer merkezlerinin kurulmas, bir çözüm olarak yayg nlaflmaktad r. Kariyer Merkezlerinin

6 136 KURAM VE UYGULAMADA E T M B L MLER mevcut durumlar n n ve performanslar n n belirlenmesi, bu merkezlerin etkilili inin art r labilmesinin ön kofluludur. Mevcut durumun belirlenmesinden sonra ise, bu merkezlerin performans n art r c ve sürekli geliflmelerini sa layacak çal flmalar n yap lmas mümkün olacakt r. Bu çal flman n amac, üniversitelerdeki kariyer merkezlerinin mevcut durumlar n n belirlenmesidir Araflt rman n Kapsam Araflt rman n evrenini, Türkiye nin devlet ve vak f üniversitelerinde kurulu bulunan kariyer merkezlerinin tamam oluflturmaktad r. Fakat zaman ve maliyet gibi k s tl l klar dolay s yla, bu çal flma internette sayfalar bulunan kariyer merkezleri ve bunlar n faaliyetleri ile s - n rland r lm flt r Araflt rma Süreci Araflt rma süreci iki aflamadan oluflmaktad r: Birinci aflamada, Türkiye deki devlete ve vak flara ait tüm üniversiteler taranarak, üniversitelerdeki kariyer merkezleri belirlenmeye çal fl lm flt r. kinci aflamada ise, kariyer merkezlerinin yap s ve faaliyetleri içerik analizine tâbi tutulmufltur. Bilindi i gibi, içerik analizi, bir iletiflimin içeri inin sistematik ve objektif olarak araflt r lmas nda kullan lan bir tekniktir (Holsti, 1969). Araflt rman n birinci aflamas nda üniversitelerdeki kariyer merkezlerinin belirlenmesinde internetten yararlan lm flt r. Kariyer merkezlerinin belirlenmesi amac yla bütün üniversitelerin internet siteleri teker teker taranm flt r. Önce üniversitenin ana sayfas na girilmifltir. Daha sonra kariyer merkezlerinin ba l olduklar muhtemel birimler taranm flt r. Ana sayfadan sonra Rektörlük, Sa l k ve Kültür Daire Baflkanl klar, Rektörlü e ba l merkezler, Ö renci Dekanl klar, Ö renci Kulüpleri, ktisadi ve dari Bilimler Fakülteleri ve flletme Bölümleri sayfalar taranarak kariyer merkezlerine ulafl lmaya çal fl lm flt r. Baz üniversitelerde kariyer merkezine kolay ulafl l rken, baz üniversitelerde kariyer merkezinin olmay fl nedeniyle, bu merkeze en yak n birimi bulmak amac yla yukar da say lan tüm birimlere ait sayfalar taranm flt r. Kariyer Merkezi ifllevi gören birimler varsa bu birimler de inceleme kapsam na al nm flt r. Verilerin de erlendirilmesi aflamas nda, kariyer merkezlerinin yapt klar aç klamalar analize tâbi tutulmufltur. Kariyer merkezlerinin ba l olduklar birimler ile kariyer merkezlerinin amaçlar analizi gerektirmeyecek aç kl kta oldu u için, sadece onlar n beyanlar n sunmakla yetinilmifltir. Buna karfl l k, üniversitelerdeki bu merkezlerin faali-

7 ERDO MUfi / Üniversitelerdeki Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda 137 yetleri üniversiteden üniversiteye farkl l k göstermektedir. Bu fark hem faaliyet alan, hem de faaliyetlere verilen isimlerde olmaktad r. Kariyer merkezlerinin faaliyetlerinin belirlenmesinde flu yol takip edilmifltir: Öncelikle kariyer merkezlerindeki faaliyetler isimlerine göre kodlanm flt r (Holsti, 1969). Kodlama sonras nda, ayn içeri e sahip farkl isimlendirmeler varsa bunlar yeniden de erlendirilerek içeri ine en uygun kategoriye yerlefltirilmifltir. 3. Bulgular Kariyer Merkezlerinin Ba l Olduklar Birimler Üniversitelerdeki kariyer merkezlerinin her üniversitede farkl birimlere ba l olarak faaliyetlerine devam ettikleri görülmektedir. Bunlar, genellikle, Rektörlü e do rudan ba l bir merkez, Ö renci Dekanl - na ba l bir birim, Mezunlar Derne ine ba l bir faaliyet grubu veya bir ö renci kulübünün faaliyetleri içinde bir komisyon olarak varl klar na devam etmektedirler. Kariyer Merkezleri vak f üniversitelerinde Ö renci Dekanl na ba l iken, devlet üniversitelerinde Rektörlü e, Mezunlar Derne ine veya bir Ö renci Kulübüne ba l olarak çal flmalar n sürdürmektedir. Kariyer Merkezlerinin ba l olduklar birimler ve merkezlerin isimleri Tablo 1 de sunulmufltur. Tablo 1. Kariyer Merkezleri ve Ba l Olduklar Birimler Üniversite Ba l Oldu u Birim Kariyer Merkezinin Ad Baflkent Ü. Ö renci Dekanl nsan kaynaklar ve Kariyer Yönlendirme Merkezi Bilgi Ü. Ö renci Hizmetleri Kariyer Plânlama Program Koordinatörlü ü Bilkent Ü. Ö renci Dekanl Ofisi Kariyer Gelifltirme ve Yerlefltirme Merkezi Bo aziçi Ü. BÜMED (Bo aziçi Ü. nsan Kaynaklar Mezunlar Derne i) Dan flmanl k Grubu Hacettepe Ü. Ö renci flleri Dairesi Baflkanl Hükam: Hacettepe Üniversitesi Kariyer Merkezi stanbul Ü. flletme Fakültesi flletme Kulübü (Kariyer Plânlama Departman ) st. Tek. Ü. flletme Fakültesi Kariyer Ofisi Koç Ü. Ö renci Dekanl Kariyer ve Yerlefltirme Hizmetleri Ofisi Marmara Ü...B.F. Yönetim Kulübü ngilizce flletme Bölümü (Management Club) O.D.T.Ü. Rektörlük Kariyer Plânlama Merkezi

8 138 KURAM VE UYGULAMADA E T M B L MLER Yukar da say lan merkezlerin d fl nda, kariyer merkezlerinde yürütülen faaliyetlerden bir k sm devlet ve vak f üniversitelerinde de iflik adlarla devam etmektedir. Üniversitelerde k smî olarak gerçeklefltirilen kariyer faaliyetleri, genellikle Mezunlar Derne i, flletme Kulübü ve nsan Kaynaklar Merkezi adlar alt nda yürütülmektedir. Bahsedilen yerlerdeki kariyer faaliyetleri Kariyer Merkezi faaliyetlerinin bir ya da ikisini kapsad için araflt rmada analize al nmam flt r Kariyer Merkezlerinin Kurulufl Amaçlar Kariyer merkezlerinin kurulufl amaçlar farkl biçimlerde ifade edilse de, bu amaçlar n büyük ölçüde ortak oldu u görülmektedir. Bu amaç, ö rencilerin bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun bir ifle yerlefltirilmelerine yard mc olmak t r. Kariyer merkezlerinin baz lar n n kurulufl amaçlar afla da örnek olarak sunulmaktad r: O.D.T.Ü. Kariyer Plânlama Merkezinin kurulufl amac, yeni mezunlara sevebilecekleri, bilgi ve yeteneklerini kullanarak kendilerini gelifltirebilecekleri bir ifl; mevcut çal flma koflullar ndan tatmin olmam fl eski mezunlar na ise, deneyimlerine uygun yeni kariyer olanaklar bulmakta yard mc olmak fleklinde ifade edilmektedir. Baflkent Üniversitesi nsan Kaynaklar ve Kariyer Yönlendirme Merkezinin amac mezunlar n, bilgi ve yeteneklerine uygun ifllere en uygun süre ve koflullarda yerlefltirilmelerine yard mc olmak amac yla, y l içinde etkinlikler düzenlemek ve ö rencilerden gelen talepler do rultusunda hizmetler sunmak t r. Yukar da s ralanan örneklerden biraz farkl olarak, Marmara Üniversitesi flletme Bölümü Yönetim Kulübünün (Management Club) kurulufl amac ise sosyal, akademik ve uluslararas faaliyetlerle üyelerine global bir vizyon kazand rmak yan nda, kariyer aflamalar (career steps) organize ederek, ö renciler ile ifl dünyas aras ndaki iliflkiyi pekifltirmek biçiminde tan mlanmaktad r. Bilkent Üniversitesi Kariyer Gelifltirme ve Yerlefltirme Merkezi ö rencilerin e itimde kazand klar kabiliyetler ile kariyer plânlar n efllefltirmeye yard mc olmak ve ö rencilerin kariyerlerini gelifltirmeye rehberlik etmek yan nda; ö rencilerin kabiliyetlerini en üst düzeyde kullanabilecekleri iflleri bulmalar için f rsatlar sa lamaya çal flmak amac yla kurulmufltur. Bir baflka örnekte ise, BÜMED nsan Kaynaklar Dan flmanl k Grubunca, ö rencilere mesleki yönelimleri konusunda yard mc olmak,

9 ERDO MUfi / Üniversitelerdeki Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda 139 mezunlar n ifl bulmas n ve ilerleyen y llarda ideallerine yaklaflmalar n sa lamak, Bo aziçi Üniversitesi mezunu ile çal flmak isteyen firmalarla mezunlar bir araya getirmek, firma ihtiyaçlar n anlay p do ru pozisyon tekliflerini do ru adaylara götürmek olarak amaç ifade edilmifltir. Son olarak, ö rencilerin mezuniyet ve istihdam için plân yapmalar - na ve haz rlanmalar na yard mc olma y amaçlayan Koç Üniversitesi Kariyer ve Yerlefltirme Hizmetleri Ofisi örnek olarak verilebilir Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Özgeçmifl (Bilgi) Bankas Kariyer merkezlerinin en önemli faaliyetlerinden birisi, çok yayg n olmamakla birlikte, bilgi bankas d r. Bilgi bankalar n n ifllevine örnek olarak, O.D.T.Ü. Kariyer Plânlama Merkezinin bilgi bankas n n çal flma biçimi afla daki gibi özetlenebilir: Bilgi bankas, mezunlar n doldurduklar baflvuru formlar ndan oluflmaktad r. Burada yer alan bilgiler, mezunlardan gelen bilgiler do rultusunda güncellefltirilmektedir. Firmalardan eleman talebi geldi i zaman, mezunlar n doldurduklar formlar taranmakta ve ifl için uygun nitelikleri tafl yan (sektör, flehir, bilgisayar bilgisi,...vs.) mezunlar aranarak kendilerine ifl hakk nda bilgi verilmektedir. Kendisinin onay al nd ktan sonra, mezun hakk ndaki bilgiler firmaya fakslanmakta ve böylelikle firman n mezunla temasa geçmesi sa lanmaktad r (O.D.T.Ü., K.P.M.). Kariyer merkezlerinin belki de en önemli ifllevlerinden birisi olarak nitelenebilecek bilgi bankas nda, ö renci ve mezunlar n özgeçmiflleri yer almaktad r. Firmalardan talepler geldi i zaman, özgeçmifller taranarak uygun adaylar belirlenmektedir. Özgeçmifllerin bulundu u bu bilgi bankalar çok önemli bir tedarik havuzu oluflturmaktad r Firma Tan t m ve Kariyer Günleri Baz kariyer merkezlerinde sadece kariyer günleri ad alt nda faaliyetler yürütülürken baz merkezlerde bu etkinlik firma tan t m ve kariyer günleri bafll alt nda yürütülmektedir. Kariyer günlerinde de iflik firmalar n üniversitelere davet edilmesi ve ö rencilerle firmalar n buluflturulmas amaçlanmaktad r. Bu günlerde, firmalar ö rencilere kendilerini tan tma imkan bulurken, ö renciler de ifl görüflmesi yapma imkan na kavuflmaktad r. Firmalarca ifl baflvuru formlar n n da t lmas ve ö rencilerin bu formlar doldurmalar sonucunda, firmalar n genifl bir eleman tedarik havuzuna kavuflmalar sa lanmak-

10 140 KURAM VE UYGULAMADA E T M B L MLER tad r. Bu faaliyet genellikle Mart, Nisan ve May s aylar içinde gerçeklefltirilmektedir. Kariyer günleri sadece kariyer merkezlerince de- il, ayn zamanda baz ö renci kulüpleri taraf ndan da yürütülmektedir Seminer ve Konferanslar Kariyer merkezleri seminer, konferans ve paneller düzenleyerek, ifl yaflam ndan yöneticileri üniversitelere konuflmac olarak davet etmekte ve bu kiflilerin kendi deneyimlerini üniversite ö rencilerine aktarmalar na imkan sa lamaktad r. Seminer ve konferanslar ifl dünyas n tan tmaya yönelik oldu u gibi, ö rencilerin ifl arama sürecinde nas l bir yol takip etmeleri gerekti i hakk nda bilgiler de içermektedir. Ayr ca bu merkezlerde özgeçmifl yazma ve mülakat teknikleri gibi konularda uygulamalar ve work shoplar düzenlenmektedir Sektör Günleri Baz üniversitelerde sektör günleri ad alt nda bir dizi faaliyet yürütülmektedir. fiirket ziyaretleri ve paneller arac l yla ö rencilere Türkiye deki önemli sektörler tan t lmaktad r. Böylece ö renciler hem sektörlerle ilgili yeni geliflmeleri hem de sektörlerin pratik yönünü yak ndan görme ve bu konularda gözlem yapma imkan na kavuflmaktad rlar Söylefliler Kendi alan nda önemli baflar lar elde etmifl ifl adam, sanatç, gazeteci, müzisyen ve televizyoncu gibi, de iflik alanlardan seçilmifl konuflmac lar davet edilmektedir. Konuflmac lar kendi deneyimlerini ve baflar lar nda etkili olan faktörleri sohbet ortam nda ö rencilerle paylaflmaktad r. Bu söylefliler çay sohbeti (tea & talk) olarak adland - r lmaktad r fle Yerlefltirme fl arayan mezunlar ve mezun olma durumunda bulunan ö renciler kariyer merkezlerinde bulunan ifl baflvuru formu nu doldurarak bu merkezler arac l yla ifle yerlefltirilmektedir. Ö renciler, Kariyer Merkezi bilgi bankas nda yerlerini alarak, yani ilgilendikleri sektörler ve pozisyonlar, çal flmay düflündükleri flehirler ve kendilerine ulafl labilecek adresler gibi bilgileri b rakarak bu merkezlerden ifle yerleflmek amac yla yararlanabilmektedirler. Ocak ay nda flirketlerin eleman ihtiyac ortaya ç karken, fiubat ve Haziran aylar nda da üniversiteler ö rencileri mezun ediyor. fiubat ve Haziran aylar ö rencilerin mezuniyetine rastlad için bu aylarda ifl-

11 ERDO MUfi / Üniversitelerdeki Kariyer Merkezlerinin Faaliyetleri Hakk nda 141 gücü arz ve talebinin buluflmas oldukça yayg nd r (Cömert, 1998: 143). Bahsedilen bu iki ayda ö rencilerin ifle yerleflmesi di er aylara göre daha fazla olmaktad r. 4. Sonuç ve Öneriler Mezuniyet yaklaflt kça üniversite ö rencilerinin en önemli endiflesi uygun bir ifle yerleflebilmek olmaktad r. Üniversitelerden mezun olanlar n (arz n) piyasadaki üniversite mezununa duyulan talepten fazla olmas, bu endifleyi daha da art rmaktad r. Böyle bir ortamda ö renciler kendi bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun bir ifle yerleflmek yerine, çal flabilecekleri bir iflle yetinmek zorunda kalmaktad rlar. Çünkü üniversite mezunlar n n büyük bir k sm için bir ifle yerleflmek, oldukça zor bir süreçten sonra gerçekleflmektedir. stihdamda, arz ve talep aras ndaki dengesizlik her gün biraz daha artmas na ra men, bu flartlar alt nda da ö rencilerin hem kendilerini hem de ifl dünyas n tan yarak ifle yerleflmelerini sa lamak için kariyer merkezleri kurulmaktad r. Bir baflka ifade ile, kariyer merkezleri, üniversite ö rencilerinin bilinçli bir tercihle ifle yerlefltirilmelerine yard mc olmaktad r. Böylece bu merkezler, ö rencilerin ifl hayatlar nda ifl tatmini ve verimlili inin yükselmesini sa lamak yoluyla, hem ö rencilerin hem de iflletmelerin kazançl ç kmas na yard mc olmaya çal flmaktad rlar. Kariyer merkezlerinin yukar da bahsedilen ihtiyaç sonucu ortaya ç kt bilinmektedir. Bu ihtiyac hisseden üniversite yönetimlerinin, di- er birimlerin veya ö rencilerin aray fllar sonucu ulafl lan çözümlerden birisi de kariyer merkezlerinin kurulmas d r. Daha önce üniversitelerde sosyal etkinlikler veya kulüp etkinlikleri olarak yürütülmekte olan birtak m etkinlikler, kariyer merkezleri arac l yla ö rencilerin ifl dünyas ile buluflmalar na imkan sa lamaktad r. Böylece flimdiye kadar belli bir organizasyon alt nda gerçeklefltirilmeyen ve ba ms z olarak farkl isimlerle gerçeklefltirilen faaliyetler, daha organize ve uyumlu olarak yap lmaya bafllanm flt r. Kariyer merkezlerinin, kendilerinden beklenen üniversite ö rencilerinin bilgi, beceri, ilgi ve de erlerine uygun bir ifle yerlefltirilmesine yard mc olma rolünü etkin bir biçimde gerçeklefltirebilmesi için afla daki çal flmalar yapmas nda yarar görülmektedir: Kariyer merkezlerinin, faaliyetlerinde ifl dünyas na yo unlaflt - dikkat çekmektedir. fl dünyas hakk nda ö rencileri bilgilendirme sürecinin artarak devam etmesi yan nda, ifl dünyas hakk nda gerçekçi bilgilerin derlenmesine ihtiyaç vard r.

12 142 KURAM VE UYGULAMADA E T M B L MLER Ö rencilerin kendilerini de erlendirerek güçlü ve zay f yönlerini, ilgi ve de erlerini belirleyecekleri çal flmalar n say ve niteli inin art r lmas gerekmektedir. Çünkü, kariyer merkezlerinde bu amaçla yap lan faaliyetler yok denilecek kadar azd r. Kifli de erleme konusunda, ya uzman istihdam ya da d flar - dan uzmanl k yard m almaya gereksinim görülmektedir. Kariyer merkezlerinin genellikle ktisadi ve dari Bilimler Fakülteleri ile flletme Bölümleri bünyesinde kuruldu u ve faaliyet gösterdi i dikkat çekmektedir. Bu merkezlerin, faaliyetlerini, ilgili üniversitedeki tüm fakülte ve bölümlere hitap edecek bir biçimde yürütmelerinde yarar vard r. Kariyer merkezlerinin, yabanc dille e itim yapan devlet üniversiteleri ile vak f üniversitelerinde daha yayg n olduklar görülmektedir. Özellikle yeni kurulan ve geliflmekte olan üniversitelerde bu merkezlerin oluflturulmas, büyük flehirlerdeki üniversite mezunlar na göre ifl bulma imkanlar daha k s tl olan ö rencilerinin istihdam n kurumsal düzeyde destekleme ve kolaylaflt rma imkan sa layacakt r. Kariyer merkezleri, üniversite e itimi sonras akademik kariyer ve yurt d fl nda kariyer imkanlar konusunda ö rencileri bilgilendirecek faaliyetleri de esas faaliyetleri olarak ele almal d r. Kariyer merkezleri, üniversite ö rencilerini ifl hayat na haz rlamak konusunda önemli bir bofllu u doldurmaktad r. Bu merkezlerde yürütülen mevcut faaliyetlerin etkilili inin art r lmas ve ihtiyaca ba l olarak bunlara yeni faaliyetlerin ilave edilmesi gerekmektedir. Kariyer merkezlerinin faaliyetleri ve sundu u hizmetlerin etkilili i konusunda, bu merkezlerden hizmet alan kiflilerden gelecek geri beslemeler ve bu konuda yap lacak bilimsel çal flmalar bilgi kayna olarak kullan lmal d r. Kaynakça Cömert, A. (1998) Sektörlerin Kariyer Takvimi, Capital, 2: Holsti, O. R. (1969) Content Analysis for the Social Sciences and Humanities, Massachusettes, Addison Wesley Publishing. Kuzgun, Y. (1995) Rehberlik ve Psikolojik Dan flma, Ankara, ÖSYM Yay nlar. Natham, R. ve Linda H. (1992) Career Counselling, Londra, Sage Publication. Ornstein, S. ve Lynn, A. I. (1993) Making Sense of Careers: A Review of , Journal of Management, 19 (2): Tarhan, O. (1999) 21. Yüzy l n nsan Kayna n Yetifltirmekte Üniversitelerin Rolü, Mercek, 4 9.