Ö rendiklerimizi Nerelerde Kullanabiliriz? Tablo ve grafikleri yorumlamada, Proje sunumunda kullanabiliriz.

Transkript

1 2.2 Uzunluk Ölçme Neler Ö renece iz? Uzunluk ölçme birimlerinin çevirmelerini ve kullan m alanlar n, Tablo ve çizgi grafi ini ö renece iz. Ö rendiklerimizi Nerelerde Kullanabiliriz? Tablo ve grafikleri yorumlamada, Proje sunumunda kullanabiliriz. Söz Varl Çizgi grafi i Hangi sporlara ilgi duyuyorsunuz? Voleybol maçlar n takip eder misiniz? Hangi voleybolcular m z tan yorsunuz? Voleybolcular m z n boylar n n uzunluklar kaçar metre olabilir? Tahmin ediniz. Sevdi iniz voleybolcular n boylar n araflt r n z. Etkinlik Tahmin Edelim Araç ve Gereç: cetvel, mezura Vücudumuzdan veya çevremizdeki nesnelerden 1 mm, 1 cm, cm ve 1 m uzunluklar n temsil eden örnekler bulal m. 1 m 1 cm cm 62 1 mm

2 S n f m zdaki yaz tahtas n n, haritan n, tahta silgisinin, çöp kutusunun; defterimizin, s ram z n boyunu tahmin edelim. Tahminlerimizi tabloya iflleyelim. Ölçme yapal m ve sonuçlar m z tahminlerimizle karfl laflt ral m. Görev Elektrik direklerinin aras, futbol sahas n n boyutlar, yoldaki fl kl çubuklar n aras gibi standart uzunluklar n ne kadar oldu unu araflt r n z. Etkinlik Uzunluklar Tahmin Edelim Araç ve Gereç: kalem, cetvel, çizgisiz kâ t Çizgisiz kâ da ölçme yapmadan 1 mm, 1 cm, cm, 8 mm, 5 cm, 25 cm uzunlu unda çizgiler çizelim. S n f m zdan uzunluklar n n 1 m oldu unu tahmin etti imiz nesnelere örnekler verelim. Çizimlerimizi ve tahminlerimizi cetvelle ölçerek kontrol edelim. Tahmin yöntemlerimizi aç klayal m. Görev Çevrenizdeki bir h rdavatç ya giderek de iflik uzunluklardaki çiviler elde ediniz. Bu çivilerin boylar n ve kal nl klar n ölçerek sonuçlar tablo hâlinde düzenleyiniz. Örnekler 1. Tablo: Etkinlik Sonuçlar Nesneler Tahta Harita Tahta Silgisi S ra Kitap Çöp Kutusu Ölçüm Tahmin Ölçüm kilo Yan ndaki birimin 00 kat 1 santi Yan ndaki birimin i 0 1 mili Yan ndaki birimin i 00 kilometre = 00 metre 1 santimetre = 0 metre 1 milimetre = 00 metre cm = m = 0,26 m 41 mm = m = 0,041 m m = 12 0 cm = 10 cm 6 km = 6 00 m = 6000 m 13 2 cm = 2 mm = mm 13 mm = cm = 1,3 cm 63

3 Al flt rmalar 1. Farkl renklerde çizilmifl çizgilerin uzunluklar n tahmin ediniz. a b c d e f 2. Afla da verilen nesnelerin istenen ölçülerini tahmin ediniz. Sonra ölçüp tahminlerinizle ölçme sonuçlar n z karfl laflt r n z. - Kitab n z n kal nl - 50 YKr un çap - S ran z n yerden yüksekli i - Kap n n yüksekli ini ve geniflli i 2. Tablo: Baz Nesnelerin Ölçme Sonuçlar Ölçme birimleri 3. Yandaki tabloda bofl b rak lan Nesneler m cm mm Dosya kâ d n n geniflli i 0, bölümleri örne e uygun olarak doldurunuz. Yaz tahtas n n uzunlu u 2 Atafl geniflli i 8 Kemal in boyunun uzunlu u Tabloda çocuklar n yafllar na göre boy uzunluklar yaklafl k olarak verilmifltir. Afla daki sorular tabloya göre cevaplay n z. 3. Tablo: Çocuklar n Boy Uzunluklar (cm) Yafl Cinsiyet K z Erkek a. 7 yafl ndaki bir k z çocu unun boyu kaç m dir? b. 1 yafl ndaki bir erkek çocu unun boyu kaç mm dir? c. Erkek ve k z çocuklar n n boylar hangi yafllarda ayn uzunluktad r? ç. K z çocuklar n n boylar hangi yafl aral nda en fazla uzam flt r? 5. Resimdeki a aç dal n n uzunlu unun yaklafl k kaç cm oldu unu tahmin ediniz. A. 5 cm B. cm C. 15 cm D. cm 64

4 6. Orman yang nlar ile ilgili afla da verilen bilgileri içeren tablo düzenleyiniz. Kas tl ç kar lan yang nlar: 00 y l nda 4; 01 y l nda 251; 02 y l nda 190 kez. hmal sonucu ç kar lan yang nlar: 00 y l nda 1380; 01 y l nda 1625; 02 y l nda 745 kez. Do al nedenlerden ç kan yang nlar: 00 y l nda 132; 01 y l nda 188; 02 y l nda 179 kez. Sebebi bilinmeyen yang nlar: 00 y l nda 472; 01 y l nda 563; 02 y l nda 277 kez. 7. Oluflturdu unuz tabloya göre afla daki sorular cevaplay n z. a. Yang nlar n en büyük sebebi nedir? b. Sebebi bilinmeyen yang nlar en çok hangi y lda ç km flt r? c. Yang nlar, kas tl olarak en az hangi y lda ç kar lm flt r? 8. Afla daki resimlerde gördü ünüz nesnelerin boylar n n gerçek uzunluklar n tahmin ediniz. 3 mm 30 mm 300 mm 3000 mm 4 cm 40 cm 400 cm 4000 cm 0,5 mm 5 mm 50 mm 500 mm 0,25 m 2,5 m 25 m 250 m 9. Yandaki krokiyi kullanarak uzunluk ölçme birimleri aras nda dönüflüm yap lmas n gerektiren 2 farkl problem kurup çözünüz. lkö retim Okulu 180 m itfaiye 0 m 0 m 0 m 400 m Bulvar Kültür Eczanesi Hipokrat fiehitler Caddesi Kasaba Meydanı m Kavala yönü Sofulu yönü

5 Problemler 1. A4 kâ d n farkl flekillerde katlayarak kenar uzunluklar 36 mm olan bir karesel bölge elde edilebilir mi? 2 mm Problemi Anlayal m: A4 kâ d dikdörtgensel bölge fleklindedir. Ölçme yapmadan sadece katlama yöntemiyle A4 kâ d ndan kenar uzunluklar 36 mm olan karesel bölge elde etmemiz gerekiyor. Kâ d n uzun ve k sa kenar uzunluklar n incelemeliyiz. 297 mm Plan Yapal m: Dikdörtgensel bölge fleklindeki bir kâ ttan karesel bölge elde etmenin en kolay yolu, k sa kenar uzun kenar boyunca katlamakt r. Bu yöntemi kullanarak farkl boyutlarda kareler oluflturup kenar uzunluklar n hesaplayal m. Plan Uygulayal m 2 mm mm 297 mm 2 mm mm 87 mm = 36 mm = 123 mm = 87 mm Kontrol Edelim: Bir A4 kâ d n yukar daki aflamalara göre katlay p elde edilen karenin kenar uzunluklar n ölçerek kontrol edelim. Problem Kurma: Uzunluk ölçme ile ilgili A4 kâ d n kullanarak yukar daki gibi bir problem kurunuz. Kurdu unuz problemi, problem çözme aflamalar n kullanarak çözünüz. Biliyor musunuz? 40 Yaklafl k olarak deve kuflunun boyu 2,74 m dir. Tart ld nda ise 156,6 kg gelmektedir. Bu nedenle, uçam yor olmalar na flaflmamak gerekir. 66

6 Çizgi Grafi i Sinema, tiyatro, konser salonu gibi salonlarda koltuklar n z nas l buluyorsunuz? Böyle salonlar n koltuklar n n kolay bulunabilmesi için her s raya bir harf verilir. Ayr ca her s radaki koltuklar numaraland r l r. Sinema salonlar ndakine benzer bir durum da satranç tahtalar nda vard r. Eksenlerin biri harfler, biri de numaralar ile belirtilmifltir. Yandaki satranç tahtas, bir satranç turnuvas n n final oyununu göstermektedir. Oyun süre yetmedi i için ertesi güne kalm flt r. Ertesi gün kald yerden devam edecektir. Bu yüzden her tafl n yerinin not edilmesi gerekmektedir. Örne e uygun olarak sar tafllar n yerlerini not ediniz. Örnek: Kahverengi tafllar n yerleri: Kaleler: (a, 1) ve (e, 1) fiah: (d, 1) Filler: (g, 2), (d, 2) At: (h, 4) Piyonlar: (a, 4), (b, 2), (d, 4), (e, 2), (g, 3) Verileri grafikte gösterirken bu yöntemden yararlan labillir mi? Aç klay n z. Etkinlik S cakl k De iflim Grafi i Araç ve Gereç: köpük, raptiye, keçeli kalem, cetvel Yaflad m z yerleflim biriminin son bir haftadaki günlük s cakl k de erlerini ö renelim. Köpük üzerine iki eksen çizelim. Eksenleri eflit aral klarla dilimleyelim. Eksenleri, verilere uygun isimlendirelim. lk gün için belirlenen s cakl k de erini, köpük üzerine raptiye ve ip yard m yla iflaretleyelim. Di er verileri de ipi gerdirerek raptiyeler yard m yla köpük üzerine iflleyelim. Oluflan grafi i yorumlayal m. Grafikle ilgili problem yazal m ve çözelim. 67

7 1. Grafik: Deniz Seviyesindeki Suyun Kaynama S cakl Deneyi Sonuçlar Örnek S cakl k ( C) Yukar daki grafi i inceleyiniz. Bu grafikten elde edilen verilerin tabloya nas l ifllendi ini arkadafllar n zla tart fl n z. Bu grafikteki çizgi ile birlefltirilen noktalar nas l belirlenmifltir? Görev Zaman (dakika) Yandaki grafikteki verileri tabloya iflleyelim. 4. Tablo: Deney Sonuçlar Zaman (dakika) S cakl k ( C) Gazete ve dergilerde çizgi grafi inin kullan ld yerleri araflt r n z. Al flt rmalar 2. Grafik: Küvetteki su seviyesi Su seviyesi (cm) 1. Grafik, küvetteki su seviyesinin zamana göre de iflimini gösteriyor. Grafi e uygun olarak bir senaryo yaz n z. 2. Yandaki grafik hangi spor dal ndaki yar flma sürecini anlatmak için çizilmifl olabilir? Nedenini aç klay n z. Ulaflt n z sonuca göre grafi in eksenlerine uygun ifadeler bulunuz. Tenis, uzun atlama, futbol, 0 m koflu voleybol, halter, gürefl, basketbol Grafik: H z - zaman Zaman (saat)

8 3. Gazetelerin ekonomi sayfalar nda, her gün yandaki grafi in benzerlerini görebiliriz. Bu grafi e göre afla daki sorular cevaplay n z. a.ingiliz alt n n n en düflük fiyat hangi tarihtedir? Fiyat (evro) 139, ,5 4. Grafik: Kas m Ay ingiliz Alt n Fiyatlar Y l: Gün b. Hangi günlerde ingiliz alt n de erini korumufltur? c. Alt n fiyat ndaki de iflimi tablodan m yoksa grafikten mi yorumlamak daha kolayd r? Aç klay n z. ç. Grafikler günlük yaflant m zda hangi alanlarda kullan l yor? Tart fl n z. 4. Yandaki tabloda bebeklerin yafllar na göre ortalama tartma sonuçlar verilmifltir. Örnek olarak verilen grafik eksenlerinden yararlanarak defterinizde bir çizgi grafi i oluflturunuz. 5. Tablo: Bebeklerin Yafllar na Göre Tartma Sonuçlar Yafl Tartma sonuçlar (kg) Grafik: Tartma Sonuçlar - Yafl Kilo 0 liflkisi Yafl 5. F rat, fen ve teknoloji dersinde fasulye yetifltirme deneyi yapt. Deney sonuçlar n tablo hâlinde düzenledi. Bu tabloya göre örnek olarak verilen grafik eksenlerinden yararlanarak defterinizde bir çizgi grafi i oluflturunuz. 6.Tablo: Gözlem Sonuçlar Süre Uzunluk (cm) 1. hafta 1 2. hafta 1,5 3. hafta 2 4. hafta 2,5 Uzunluk (cm) Grafik: Fasulye Deneyi Sonuçlar 5. hafta 3 6. hafta 5 7. hafta hafta Hafta 69

9 Zaman Ölçme 7. Tablo:Tren Seferleri GÜZERGÂH VE KALKIfi - VARIfi SAATLER Atina - Ankara Dostluk Treni Atina - Ankara VARIfi KALKIfi Durufl stasyonlar Ankara Bolu Sakarya Kocaeli Istanbul Kırklareli Edirne Aleksandrupolis Komotini Thesaloniki Katerini Larisa Atina VARIfi KALKIfi Yar m saati ve çeyrek saati kesir olarak gösterebilir misiniz? Afla daki sorular tabloya göre cevaplay n z. 1. Ankara dan kalkan tren kaç saat sonra Bolu'ya var r? 2. Sakarya dan Edirne ye gitmek isteyen yolcu saat kaçta hareket eder? Yolculu u kaç saat sürer? 3. Komotini den Larisa ya trenle gidecek olan yolcu saat kaçta yola ç kar? Yolculu u kaç saat sürer? 4. Tabloya göre bir problem kurunuz. Kurdu unuz problemi, problem çözme aflamalar n kullanarak çözünüz. Görev Bulundu unuz yerleflim alanlar nda kullan lan toplu tafl ma araçlar ndan (tren, otobüs, minibüs, uçak, metro...) birini seçerek tarifelerini al n z. Ald n z tarifeleri tablo hâlinde düzenleyiniz. Düflündürücü Soru Düflündürücü Soru Funda, Burcu, Samet ve Berkant bir köprüden geçmek zorundalar. Köprüden bir defada sadece 2 kifli geçebilmektedir. Her birinin köprüden geçme süresi farkl d r. 2 kiflilik gruplar karfl ya en yavafl yürüyenin h z ile geçebilir. Bu dört kifli karfl ya en k sa sürede nas l geçebilir? Köprüden geçme süreleri: Funda 9 dakika Burcu 4 dakika Samet 2 dakika Berkant 2 dakika 70

10 Al flt rmalar 1. Ceylan ailesi Atina dan Aleksandrupolis e uçakla gidecektir. Afla daki sorular uçak seferlerine ait tabloya göre cevaplay n z. 8. Tablo: Günlük Uçak Seferleri Günlük Tarife Kalk fl Zaman Var fl Zaman KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS KAS O KAS ANTALYA-TRABZON Kalk fl Var fl Uçufl Nu RODOS ALEKS/POLiS 0409 THES/NiKI ALEKS/POLiS 0546 ATiNA KAVALA 0407 LARiSA ALEKS/POLiS 0536 ATiNA THES/NiKi 0415 PATRA ALEKS/POLiS 0550 ATiNA PATRA 0421 PATRA ALEKS/POLiS 0554 ATiNA iraklio 0425 THES/NiKI ALEKS/POLiS 0554 a. Ceylan ailesi yola den sonra ç kmak istiyor, en uygun gidifl yolu hangisidir? b. Saat kaçta yola ç kmal lar? ç. Saat kaçta Aleksandrupolis e var rlar? c. Aktarmay nerede yapmal lar? d. Yolculuklar kaç saat sürer? Tablo: Özlem in Günlük Program Saat: Etkinlikler: Kalkma Kahvalt Okul Eve dönüfl Ö le yeme i Oyun - dinlenme Ders çal flma Akflam yeme i Serbest zaman Kitap okuma Serbest zaman Yatma Ö retmeni, Özlem e, zaman n daha iyi kullanabilmesi için günlük program yapmas n önerdi. Özlem kendisine bir program haz rlad. a. Özlem, günün kaç saatini okulda geçiriyor? b. Vaktinin ne kadar n oyuna ay r yor? c. Kaç saat ders çal fl yor? ç. Kaç saat uyuyor? Siz de tablo hâlinde günlük çal flma plan haz rlay n z. 3. Bir dakikal k süre içinde kaç defa oturup kalkabilece inizi, kaç m yürüyebilece- inizi tahmin ediniz. Bir dakikal k süre içinde baflka neler yapabilirsiniz? 71

11 4. Berna n n bir günlük program afla da gösterilmifltir. Buna göre noktal yerleri doldurunuz. evden ç k fl eve dönüfl dakika otobüs dura 60 dakika paydos dakika ö leden sonra... ifle bafllama 1 1 saat 4 yemek molas ifle bafllama Bu ay n ilk günü perflembe ise ay n 21. günü hangi gündür? Ay n 17 si hangi gündür? E er bu y l 1 Ocak Cumartesi gününe denk gelirse fiubat n 11 i hangi güne denk gelir? 46 72

12 Konu De erlendirmesi 1. Afla daki sorular gün içi s cakl k de iflim grafi ine göre cevaplay n z. a. Saat.00 da s cakl k kaç C (derece selsiyus celsius )tur? b. S cakl k hangi saatlerde art - yor? c. Günün hangi saatinde s cakl k en yüksek de ere ulaflm flt r? ç. Sizce bu ölçümler hangi mevsimde yap lm fl olabilir? S cakl k ( C) Grafik: Gün çi S cakl k De iflimi Zaman (saat) 2. Bir gün sabah dan, ö len e kadar, her saat bafl s cakl klar afla daki gibi ölçülmüfltür. Örne i inceleyerek afla daki sorular cevaplay n z. (6, 1), (7, 1), (8, 3), (9, 4), (, 6), (11, 8), (12, 11), (13, 12), (14, 12), (15, 13) (6, 1) saat da s cakl k 1 C, anlam na gelir. a. Bu verileri kullanarak çizgi grafi i oluflturunuz. b. Hangi saatte s cakl k en yüksek de ere ulaflm flt r? c , 8.15,.45, saatlerinde s cakl n kaçar C olabilece ini tahmin ediniz. ç. Sizce bu ölçümler hangi mevsimde yap lm flt r?

13 6. Güven in yafl na göre boy grafi i yanda verilmifltir. Afla daki sorular grafi e göre cevapland r n z. a. Güven in 1, 2, 4 ve 7 yafllar ndaki boy uzunlu u kaç cm dir? b. Güven in 7 ve 3 yafllar ndaki boy uzunlu u aras ndaki fark kaç cm dir? c. Hangi yafl aral nda Güven in boyu daha fazla uzam flt r? Grafik: Güven in Boy Grafi i Yafl 7. Günlük yaflant n zda grafikler ile nerelerde karfl lafl yorsunuz? Sizce grafikleri neden kullan yoruz? Grafik kullan m n n sa lad kolayl klar arkadafllar n zla tart fl n z. Vard n z sonuçlar yaz n z. 8. Afla dakilerden hangisi genellikle km ile ölçülür? a. Araban n uzunlu u b. Apartman yüksekli i c. stanbul - zmir aras uzakl k ç. Kap yüksekli i

14 9. Kavala ilinde aylara göre 9. Grafik: Bursa linde Hava S cakl klar gözlenen hava s cakl klar n n S cakl k ( C) ortalama de erleri çizgi gra- 25 fi inde verilmifltir. Bu grafi e göre; a.kavala n n en s cak oldu u aylar söyleyiniz. 15 b. Kavala da s cakl n en düflük oldu u ay hangisidir? c. Hangi ayda s cakl k C tur? ç.kavala ilinde hangi ay- 5 Aylar larda s cakl k 15 C tan azd r? 0 Ocak fiubat Mart Nisan May s Haziran Temmuz A ustos Eylül Ekim Kas m Aral k Dolma kalemin uzunlu unun kaç cm oldu unu tahmin ediniz. A. 7 cm B. 8 cm C. 9 cm D. cm km lik yolu yaklafl k olarak ne kadar zamanda yürürsünüz? A. 5 dakika B. 15 dakika C. Yar m saat D. 45 dakika 12. Afla dakilerden hangisi 2 metre olabilir? A. Bayrak dire inin yüksekli i B. Tren raylar aras ndaki uzakl k C. Kap n n yüksekli i D. ki katl bir evin yüksekli i 75