Kur an-ı Kerim I. Hafta 9 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ. Yrd.Doç.Dr. Alican DAĞDEVİREN

Transkript

1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Kur an-ı Kerim I Hafta 9 Yrd.Doç.Dr. Alican DAĞDEVİREN Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır 2011 Sakarya Üniversitesi

2 ÜNİTE9 İhfa ve Çeşitleri İÇİNDEKİLER 9.1. İhfa ve çeşitleri İhfanın tanımı İhfanın çeşitleri Sakin nûn yada tenvinin ihfası Sakin mîmin ihfası 9.2. Kur an metni üzerinde ihfa örneklerinin tespiti HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; ü İhfa kavramını tanımlayabilecek, ü Harfleri vokallerle doğru telaffuz ederek bunu gösterebilecek, ü İhfanın tanımını Arapça ve Türkçe olarak yapabilecek, ü İhfa uygulamasında dikkat edilmesi gereken hususları ve çeşitlerine göre hükmünü açıklayabilecek, ü İhfa uygulamasında ihfa-i eam ve ihfa-i ehass arasında ayırım yapıp bunları tüm örneklerde seçebilecek, ü İhfa konusuna dair ilgili yeterli bilgi sağlayabileceksiniz. ÖNERİLER Bu üniteyi daha iyi kavrayabilmek için okumaya başlamadan önce; Ders videosundaki tecvid bölümünü izleyiniz. Ders videosundaki kısa surelerin okunuşu esnasında ihfa uygulamalarını dikkatlice dinleyiniz ve yüksek sesle tekrar ediniz. 2

3 9.1. İHFA VE ÇEŞİTLERİ İhfanın Tanımı İhfâ sözlükte, gizlemek demektir. 1 Tecvid ilminde ise; İhfa ve Çeşitleri ا لا خ ف اء ح ال ة ب ي ن ا لا ظه ار وا لا د غ ام ع ار ي ة ع ن الت ش د يد م ع ب ق اء الغ ن ة 2 İzhâr ile idğâm arasında, ğunneli ama şedde yapılmayan bir okuyuştur diye tarif edilmiştir. Bu tecvid kuralı uygulanırken izhâr veya idğâm yapılmazken, ğunnenin icrasına dikkat edilir. 3 İhfâ, sakin nûn ve tenvinin ihfâsı ve sakin mîmin ihfâsı olmak üzere ikiye ayrılır. İhfâda ya harfin zatı yok olup sıfatı kalır sakin nûnun kaybolup gunnesinin kalması gibi-, ya da mahrece temasın zayıflığı sebebiyle harfin cılız bir şekilde telaffuzuyla gücü gizlenir sakin mîmin ihfâsında olduğu gibi-: İhfanın Çeşitleri Sakin nûn ve tenvinin ihfâsı Sakin nûn veya tenvinden sonra ihfâ harflerinden biri gelirse ihfâ olur. 4 İhfâ harfleri on beş tane olup, şu beytin kelimelerinin ilk harflerinde görülür: ص ف ذ ا ث ن ا ج ود ش خ ص ق د س م ا ك ر م ا 5 ض ع ظ ال م ا ز د ت ق ا د م ط ال ب ا ف ت ر ى Sakin nûn veya tenvin ile ihfâ harflerinden birinin aynı kelimede bulunmasıyla meydana gelen ihfâya, ihfâ-i eam, ayrı kelimelerde bulunmasıyla meydana gelen ihfâya ihfâ-i ehass denir. 6 İhfâ-i Eam خ ب ز ا ت ا ك ل ان ت م ت İhfâ-i Ehass ا ن ت ت وب ا ث م ن ث م ر ه ش ه اب ث اق ب ا لا ن ث ى ح ب ا ج م ا ي ن جيك م ج م ن ج اء 1 Râzî, Muhtâru s-sıhâh, s. 183; Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 124; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s. 37; Ğavsânî, İlmü t-tecvîd, s Karabâşî, Tecvid, s Bkz. Mekkî, Keşf, I, ; Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 124; Zihni, Kavlü s-sedîd, s Mekkî, Keşf, I, 166; İbn Bâziş, İknâ, I, 258; Zihni, Kavlü s-sedîd, s. 75; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s. 37; Ğavsânî, İlmü t-tecvîd, s Karabâşî, Tecvid, s. 11; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s. 38 "Anlatacaksan, cömertlikle değer kazanan, bu yönüyle övgüye layık olan cömert kişiyi anlat, onu öv. Zâlimi yer, takvayı artırmaya çalış, öğrenmeye araştırmaya devam et sonra bunun mükafatını elde edersin." 6 Bkz. Aliyyü l-kârî, Mineh, s

4 و ل ك ل د ر ج ات ع ن د ه د İhfa ve Çeşitleri م ن د ون ه ي ت يم ا ذ ا م ت ر ب ة ل ت ن ذ ر ذ و م ن ذ ر ي ت ه ز س م ن ز خ ر ف م ن ك ل ز و ج ي ن ا ن ز ل م ا ن ن س خ ع ن س ب يل الل ه ق و لا س د يد ا م ن ن ب ات ش ت ى ا ن ش ا ن اك م ش ف م ن ش ه د م اي ة ص اب ر ة ا ن ص ار ا ص و ل م ن ص ب ر و م ن ض ل ق س م ة ض يز ي م ن ض ود ض ط ظ م ن ط ين ك ل م ة ط ي ب ة ا ن ط ل ق وا م ن ظ ه ير ق و م ظ ل م وا ا ن ظ ر وا م و م ن ف لا ك فر ان ي ن ف ق و ن ف م ن ف ي ة س لا م ق و لا ي ن ق ل ب ق و ا ن ق يل ق و لا ك ر يم ا م ن ك م ك م ن ك ان Sakin nûn ve tenvinin ihfâsında, gizlenen, bizzat nûn veya aynı hükmü taşıyan tenvin dir. 7 İhfâ yapılırken nûn harfi -dil mahrece temas etmediği için- ne izharda olduğu gibi apaçık okunmakta, ne de -kendisinden sonra gelen harfe katıldığı ve gunne sıfat baki kaldığı için- idğam da olduğu gibi diğer harfe katılmaktadır. 8 Dolayısıyla ihfâ, onu en iyi uygulayan bir üstattan (fem-i muhsin) öğrenilmelidir. 9 İhfa uygulamasında ayrıca şu bir iki hususa dikkat edilmelidir: a) İhfa yapmaya çalışırken dil ucu hiçbir surette üst diş etlerine değmemelidir. Aksi takdirde izhar yapılmış olur. b) Gunne sesi mutlaka ve özenle genizden çıkarılmalıdır. Aksi takdirde med yapma yanlışına düşülmüş olur. م ن ك م م يين ك م c) İhfada gunne; sakin nun yada tenvinde uygulanır, sonrasındaki harfe taşırılmaz. Özellikle sakin nun yada tenvinden sonra gelen ve ihfaya sebebiyet veren harf zal, sa ve şin harflerinden biri olduğunda dikkatli davranarak bu harflerde gunne yapmaktan kaçınılmalıdır: م ن ش ر م ن ث ور ا م ن ذ ا ا لذ ي Muhammed Mekkî, Nihaye, s Husarî, Ahkâmu Kırâati l-kurâni l-kerîm, s Nelson, The Art of Reciting The Qur an, s

5 Uygulanması hususunda kıraat imamlarının ittifak ettiği 10 ihfânın hükmü vaciptir. 11 İhfâ, bir harften çok, iki harften az tutulur Sakin mîmin ihfâsı Sakin mîmden sonra bâ harfi bulunursa ihfâ olur. 13 Bu ihfâ, mîm ve bâ harflerinin mahrecinin dudak olması sebebiyle dudak ihfâsı anlamına gelen ihfâ-i şefevî diye de isimlendirilir: 14 Bu ihfâda sakin mîm birinci kelimenin sonunda, bâ harfi ise diğer kelimenin başında yer almaktadır. 15 ا ر ضيت م ب ا لح ي وة الد ن ي ا ك ن ت م به ت ر م يه م ب ح ج ار ة ي ع ت ص م ب االله ه م بش ه اد ات ه م و م ا ا ن ا ع ل ي ك م ب ح فيظ Sakin mîmin ihfâsında yapılan, bu harfin zatının yok edilmesi değil, mahrecinin zayıflatılmasıdır. Dolayısıyla mahreci dudak olan mîm harfinde ihfâ, bu harfin telaffuzu anında dudakları mümkün olduğunca hafif ve sıkmadan kapatmak suretiyle yapılır. 16 Dudak ihfâsı, hüküm olarak her ne kadar vacip değilse de; bâ harfinden önce gelen mîmde uygulanan, geçerli kural/tercih edilen görüş onun ihfâlı okunmasıdır. 17 Sakin mîmin ihfâsı da bir harften çok, iki harften az tutulur Muhammed Mekkî, Nihaye, s Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s Karakılıç, Tecvid İlmi, s Aliyyü l-kârî, Mineh, s. 44; Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 126; Ebû Rîme; Hidâyetü l-müstefîd, s. 16; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s. 40; Ğavsânî, İlmü t-tecvîd, s Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 127; Ebû Rîme; Hidâyetü l-müstefîd, s. 16; Demşekiyye, Şeyh Hasan, Hidâyetü'l Mübtediîn ilâ Tecvîdi'l-Kitâbi'l-Mübîn, 2. Baskı, Beyrut 1407/1986, s. 16; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s Husarî, Ahkâmu Kırâati l-kurâni l-kerîm, s Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 125; Husarî, Ahkâmu Kırâati l-kurâni l-kerîm, s İhfa-i şefevî ve iklab arasındaki uygulamada ortaya çıkan benzerlik sebebiyle İbn Cezerî, her iki tecvid kuralı arasında bir fark olmadığını ileri sürmüştür (İbn Cezerî, Neşr, II, 26). 17 Bkz. Muhammed Mekkî, Nihaye, s. 127; Demşekiyye, Hidâye, s. 16; Kabbânî, Kifâyetü l-müstefîd, s Bu durumdaki mimin izharlı okunması ile ilgili görüş için bkz. Husarî, Ahkâmu Kırâati l- Kur âni l-kerîm, s Bkz. Karakılıç, Tecvid İlmi,, s

6 9.2. KUR AN METNİ ÜZERİNDE İHFA ÖRNEKLERİNİN TESPİTİ Hud Suresi Ayetlerde Sakin Nun a Ait İhfa Örneklerinin Tespiti ق ال ي ا ن وح ا ن ه ل ي س م ن ا ه ل ك ا ن ه ع م ل غ ي ر ص ال ح ف ل ا ت س لن م ا ل ي س ل ك ب ه ع لم ا ن ي ا ع ظ ك ا ن ت ك ون م ن ا لج اه لين 46 ق ال ر ب ا ن ي ا ع وذ ب ك ا ن ا س ل ك م ا ل ي س لي ب ه ع لم و ا ل ا ت غ ف ر لي و ت ر ح م ني ا ك ن م ن ا لخ اس رين 47 قيل ي ا ن وح اه ب ط ب س ل ام م ن ا و ب ر ك ات ع ل ي ك و ع ل ى ا م م م م ن م ع ك و ا م م س ن م ت ع ه م ث م ي م س ه م م ن ا ع ذ اب ا ليم 48 ت لك م ن ا ن ب ا ء ا لغ ي ب ن وحيه ا ا ل ي ك م ا ك ن ت ت ع ل م ه ا ا ن ت و ل ا ق و م ك م ن ق ب ل ه ذ ا ف اص ب ر ا ن ا لع اق ب ة ل لم ت قين 49 و ا ل ى ع اد ا خ اه م ه ود ا ق ال ي ا ق و م اع ب د وا الل ه م ا ل ك م م ن ا ل ه غ ي ر ه ا ن ا ن ت م ا ل ا م فت ر و ن 50 ي ا ق و م ل ا ا س ل ك م ع ل ي ه ا ج ر ا ا ن ا ج ر ي ا ل ا ع ل ى ال ذي ف ط ر ني ا ف ل ا ت ع ق ل ون 51 و ي ا ق و م اس ت غ ف ر وا ر ب ك م ث م ت وب و ا ا ل ي ه ي ر س ل الس م ا ء ع ل ي ك م م د ر ار ا و ي ز د ك م ق و ة ا ل ى ق و ت ك م و ل ا ت ت و ل و ا م ج ر مين 52 ق ال وا ي ا ه ود م ا ج ي ت ن ا ب ب ي ن ة و م ا ن ح ن ب ت ار كي ا ل ه ت ن ا ع ن ق و ل ك و م ا ن ح ن ل ك ب م و م نين 53 6

7 Hud Suresi Ayetlerde Tenvin e Ait İhfa Örneklerinin Tespiti ا ن ن ق ول ا ل ا اع ت ر يك ب ع ض ا ل ه ت ن ا ب س و ء * قا ل ا ن ي ا ش هد ال ل ه و اش ه د و ا ا ن ي ب ري ء م م ا ت ش ر ك ون 54 م ن د ون ه ف كيد وني ج ميع ا ث م ل ا ت ن ظ ر ون 55 ا ن ي ت و ك لت ع ل ى الل ه ر ب ي و ر ب ك م م ا م ن د ا ب ة ا ل ا ه و ا خ ذ ب ن اص ي ت ه ا ا ن ر ب ي ع ل ى ص ر اط م س ت قيم 56 ف ا ن ت و ل و ا ف ق د ا ب ل غ ت ك م م ا ا ر س لت ب ه ا ل ي ك م و ي س ت خ ل ف ر ب ي ق و م ا غ ي ر ك م و ل ا ت ض ر ون ه ش ي ا ا ن ر ب ي ع ل ى كل ش ي ء ح في ظ 57 و ل م ا ج ا ء ا م ر ن ا ن ج ي ن ا ه ود ا و ال ذين ا م ن وا م ع ه ب ر ح م ة م ن ا و ن ج ي ن اه م م ن ع ذ اب غ ليظ 58 و ت لك ع ا د ج ح د وا ب ا ي ات ر ب ه م و ع ص و ا ر س ل ه و ات ب ع و ا ا م ر ك ل ج ب ار ع نيد 59 و ا ت ب ع وا في ه ذ ه الد ن ي ا ل ع ن ة و ي و م ا لق ي م ة ا ل ا ا ن ع اد ا ك ف ر وا ر ب ه م ا ل ا ب ع د ا ل ع اد ق و م ه ود 60 و ا ل ى ث م ود ا خ اه م ص ال ح ا ق ال ي ا ق و م اع ب د وا الل ه م ا ل ك م م ن ا ل ه غ ي ر ه ه و ا ن ش ا ك م م ن ا لا ر ض و اس ت ع م ر ك م فيه ا ف اس ت غ ف ر وه ث م ت وب و ا ا ل ي ه ا ن ر ب ي ق ريب م جيب 61 ق ال وا ي ا ص ال ح ق د كن ت فين ا م ر ج و ا ق ب ل ه ذ ا ا ت ن ه ين ا ا ن ن ع ب د م ا ي ع ب د ا ب ا و ن ا و ا ن ن ا ل في ش ك م م ا ت د ع ون ا ا ل ي ه م ريب 62 7

8 Kasas Suresi Ayetlerde İhfa-i Eam Örneklerinin Tespiti و م ا ك ن ت ب ج ان ب ا لغ ر ب ي ا ذ ق ض ي ن ا ا ل ى م وس ى ا لا م ر و م ا ك ن ت م ن الش اه دين 44 و ل ك ن ا ا ن ش ان ا ق ر ون ا فت طاو ل ع لي هم ا لع م ر و م ا ك ن ت ث او ي ا في ا ه ل م د ي ن ت ت ل وا ع ل ي ه م ا ي ات ن ا و ل ك ن ا ك ن ا م ر س لين 45 و م ا كن ت ب ج ان ب الط ور ا ذ ن اد ي ن ا و ل ك ن ر ح م ة م ن ر ب ك ل ت نذ ر ق و م ا م ا ا ت يه م م ن ن ذير م ن ق ب ل ك ل ع ل ه م ي ت ذ ك ر ون 46 و ل و ل ا ا ن ت صيب ه م م صيب ة ب م ا ق د م ت ا ي ديه م ف ي ق ول وا ر ب ن ا ل و ل ا ا ر س لت ا ل ي ن ا ر س ول ا ف ن ت ب ع ا ي ات ك و ن ك ون م ن ا لم و م نين 47 ف ل م ا ج ا ء ه م ا لح ق م ن ع ن د ن ا ق ال وا ل و ل ا ا وت ي م ثل م ا ا وت ي م وس ى ا و ل م ي كف ر وا ب م ا ا وت ي م وس ى م ن ق ب ل ق ال وا س ح ر ان ت ظ اه ر ا و ق ال و ا ا ن ا ب ك ل ك اف ر ون 48 ق ل ف ات وا ب ك ت اب م ن ع ن د الل ه ه و ا ه د ى م ن ه م ا ا ت ب ع ه ا ن ك ن ت م ص اد قين 49 ف ا ن ل م ي س ت جيب وا ل ك ف اع ل م ا ن م ا ي ت ب ع ون ا ه و ا ء ه م و م ن ا ض ل م م ن ات ب ع ه و يه ب غ ي ر ه د ى م ن الل ه ا ن الل ه ل ا ي ه د ي ا لق و م الظ ال مين 50 8

9 Kasas Suresi Ayetlerde İhfa-i Ehass Örneklerinin Tespiti و م ا ك ن ت ب ج ان ب ا لغ ر ب ي ا ذ ق ض ي ن ا ا ل ى م وس ى ا لا م ر و م ا ك ن ت م ن الش اه دين 44 و ل ك ن ا ا ن ش ان ا ق ر ون ا ف ت ط او ل ع ل ي ه م ا لع م ر و م ا ك ن ت ث او ي ا في ا ه ل م د ي ن ت ت ل وا ع ل ي ه م اي ات ن ا و ل ك ن ا ك ن ا م ر س لين 45 و م ا ك ن ت ب ج ان ب الط ور ا ذ ن اد ي ن ا و ل ك ن ر ح م ة م ن ر ب ك ل ت ن ذ ر ق و م ا م ا ا ت يه م م ن ن ذير م ن ق ب ل ك لع ل ه م ي ت ذك ر و ن 46 و ل و ل ا ا ن ت صيب ه م م صيب ة بم ا ق د م ت ا ي ديه م ف ي ق ول وا ر ب ن ا ل و ل ا ا ر س لت ا ل ي ن ا ر س ول ا ف ن ت ب ع ا ي ات ك و ن ك ون م ن ا لم و م نين 47 ف ل م ا ج ا ء ه م ا لح ق م ن ع ن د ن ا ق ال وا ل و ل ا ا وت ي م ثل م ا ا وت ي م وس ى ا و ل م ي كف ر وا ب م ا ا وت ي م وس ى م ن ق ب ل ق ال وا س ح ر ان ت ظ اه ر ا و ق ال و ا ا ن ا ب ك ل ك اف ر ون 48 ق ل ف ات وا ب ك ت اب م ن ع ن د الل ه ه و ا ه د ى م ن ه م ا ا ت ب ع ه ا ن ك ن ت م ص اد قين 49 ف ا ن ل م ي س ت جيب وا ل ك ف اع ل م ا ن م ا ي ت ب ع ون ا ه و ا ء ه م و م ن ا ض ل م م ن ات ب ع ه و يه ب غ ي ر ه د ى م ن الل ه ا ن الل ه ل ا ي ه د ي ا لق و م الظ ال مين 50 9

10 Maide Suresi Ayetlerde İhfa-i Şefevî Örneklerinin Tespiti و ق ف ي ن ا ع ل ى ا ث ار ه م ب عيس ى اب ن م ر ي م م ص د ق ا ل م ا ب ي ن ي د ي ه م ن الت و ر ية و ا ت ي ن اه ا لا ن جيل فيه ه د ى و ن ور و م ص د ق ا ل م ا ب ي ن ي د ي ه م ن الت و ر ية و ه د ى و م و ع ظ ة ل لم ت قين 46 و ل ي ح ك م ا ه ل ال ا ن جيل ب م ا ا ن ز ل الل ه فيه و م ن ل م ي ح ك م ب م ا ا ن ز ل الل ه فا ول ي ك ه م ا ل فاس ق و ن 47 و ا ن ز لن ا ا ل ي ك ا لك ت اب ب ا لح ق م ص د ق ا ل م ا ب ي ن ي د ي ه م ن ا لك ت اب و م ه ي م ن ا ع ل ي ه ف اح ك م ب ي ن ه م م ا ا ن ز ل الل ه و ل ا ب ت ت ب ع ا ه و اء ه م ع م ا ج ا ء ك م ن ا لح ق ل ك ل ج ع لن ا م ن ك م ش ر ع ة و م ن ه اج ا و ل و ش ا ء الل ه ل ج ع ل ك م ا م ة و اح د ة و ل ك ن ل ي ب ل و ك م في م ا ا ت يك م ف اس ت ب ق وا ا لخ ي ر ات ا ل ى الل ه م ر ج ع ك م ج ميع ا ف ي ن ب ي ك م ب م ا كن ت م فيه ت خ ت ل ف ون 48 و ا ن اح ك م ب ي ن ه م ب م ا ا ن ز ل الل ه و ل ا ت ت ب ع ا ه و اء ه م و اح ذ ر ه م ا ن ي فت ن وك ع ن ب ع ض م ا ا ن ز ل الل ه ا ل ي ك ف ا ن ت و ل و ا ف اع ل م ا ن م ا ي ريد الل ه ا ن ي صيب ه م ب ب ع ض ذ ن و به م و ا ن ك ثير ا م ن الن اس ل ف اس ق ون 49 ا ف ح كم ا لج اه ل ي ة ي ب غ ون و م ن ا ح س ن م ن الل ه ح كم ا ل ق و م ي وق ن و ن 50 10

11 Enfal Suresi Ayetlerde İhfa-i Şefevî Örneklerinin Tespiti و اع ل م و ا ا ن م ا غ ن م ت م م ن ش ي ء ف ا ن ل ل ه خ م س ه و ل لر س ول و ل ذ ي ا لق ر ب ى و ا لي ت ام ى و ا لم س اكين و اب ن الس بي ل ا ن كن ت م ا م ن ت م ب الل ه و م ا ا ن ز لن ا ع ل ى ع ب د ن ا ي و م ا لف ر ق ان ي و م ا لت ق ى ا لج م ع ان و الل ه ع ل ى ك ل ش ي ء ق دير 41 ا ذ ان ت م ب ا لع د و ة الد ن ي ا و ه م ب ال ع د و ة ال ق ص و ى و الر ك ب ا س ف ل م ن ك م و ل و ت و اع د ت م ل اخ ت ل فت م ف ي ا لميع اد و ل ك ن ل ي قض ي الل ه ا م ر ا ك ان م فع ول ا ل ي هل ك م ن ه ل ك ع ن ب ي ن ة و ي ح ي ى م ن ح ي ع ن ب ي ن ة و ا ن الل ه ل س ميع ع ليم 42 ا ذ ي ريك ه م الل ه في م ن ام ك ق ليل ا و ل و ا ر يك ه م ك ثير ا ل ف ش لت م و ل ت ن از ع ت م ف ي ا لا م ر و ل ك ن الل ه س ل م ا ن ه ع ليم ب ذ ات الص د ور 43 و ا ذ ي ريك م وه م ا ذ ا لت ق ي ت م في ا ع ي ن ك م ق ليل ا و ي ق ل ل ك م في ا ع ي ن ه م ل ي قض ي الل ه ا م ر ا ك ان م فع ول ا و ا ل ى الل ه ت ر ج ع ا لا م ور 44 ي ا ا ي ه ا ال ذين ا م ن و ا ا ذ ا ل قيت م ف ي ة ف ا ثب ت وا و ا ذك ر وا الل ه ك ثير ا ل ع ل ك م ت فل ح ون 45 11

12 Nur Suresi Ayetlerde İhfa Çeşitlerine Dair Örnekleri Tespit Ederek İlgili Kelimelerin Altını Çiziniz: و ا ذ ا ب ل غ ا لا طف ال م ن ك م ا لح ل م ف لي س ت اذ ن وا ك م ا اس ت اذ ن ال ذين م ن ق ب ل ه م ك ذ ل ك ي ب ي ن الل ه ل ك م ا ي ات ه و ال ل ه ع ليم ح كيم 59 و ا لق و اع د م ن الن س ا ء ال تي ل ا ي ر ج ون ن ك اح ا ف ل ي س ع ل ي ه ن ج ن اح ا ن ي ض ع ن ث ي اب ه ن غ ي ر م ت ب ر ج ات ب زين ة و ا ن ي س ت ع ف فن خ ي ر ل ه ن و الل ه س ميع ع ليم 60 ل ي س ع ل ى ا لا ع م ى ح ر ج و ل ا ع ل ى ا لا ع ر ج ح ر ج و ل ا ع ل ى ا لم ريض ح ر ج و ل ا ع ل ى ا ن ف س ك م ا ن ت اك ل وا م ن ب ي وت ك م ا و ب ي وت ا ب ا ي ك م ا و ب ي وت ا م ه ات ك م ا و ب ي وت ا خ و ان ك م ا و ب ي وت ا خ و ات ك م ا و ب ي وت ا ع م ام ك م ا و ب ي وت ع م ات ك م ا و ب ي وت ا خ و ال ك م ا و ب ي وت خ ال ات ك م ا و م ا م ل كت م م ف ات ح ه ا و ص ديق ك م ل ي س ع ل ي ك م ج ن اح ا ن ت اك ل وا ج ميع ا ا و ا ش ت ات ا ف ا ذ ا د خ لت م ب ي وت ا ف س ل م وا ع ل ى ا ن ف س ك م ت ح ي ة م ن ع ن د الل ه م ب ار ك ة ط ي ب ة ك ذ ل ك ي ب ي ن الل ه ل ك م ا لا ي ات ل ع ل ك م ت ع ق ل ون 61 12

13 ÖZET İhfa, okuyuşu sanatsal boyuta taşıyan ve Kur'an kıraatinin ana dinamiklerinden sayılan önemli bir tecvid kuralıdır. Harfin mahrecinin değil "ğunne" özelliğinin ön planda tutulduğu bir okuyuş tarzıdır. İhfâ, sakin nûn yada tenvinin ihfâsı ve sakin mîmin ihfâsı olmak üzere ikiye ayrılır. İhfâda ya harfin zatı yok olup sıfatı kalır; sakin nûnun telaffuz edilmeden gunnesinin icrası gibi ya da mahrece temasın zayıflığı sebebiyle harfin cılız bir şekilde telaffuzuyla gücü gizlenir sakin mîmin ihfâsında olduğu gibi: Okuyuşu güzelleştirmeye yönelik uygulanan ihfa, bir fem-i muhsin den ahzedilmeli ve onun gözetiminde uygulanmalıdır. Nitekim nice okuyucu ihfa yapıyorum diye gunne yapmamak yada gunneyi geciktirmek sebebiyle farkına bile varmadan med hatasına düşebilmektedir. Yada gunneyi abartarak gunne yapılmaması gereken bir sonraki harfte de gunne yapma yanılgısıyla karşı karşıya kalabilmektedir DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Sakin nûn yada tenvinin ihfasında ihfa yapılan "gizlenen" nedir? a) sakin nûn yada tenvin b) 15 ihfa harfinden biri c) gunne d) idğam e) hiçbiri 2. İhfa, Arapça olarak en doğru hangi seçenekte tanımlanmaktadır? ا لا خ ف اء ح ال ة ا لا ظه ار وا لا د غ ام ع ار ي ة ع ن الت ش د يد م ع ب ق اء الغ ن ة (a ا لا خ ف اء ح ال ة ب ي ن ا لا ظه ار وا لا د غ ام ع ار ي ة ع ن الت ش د يد (b ا لا خ ف اء ح ال ة ب ي ن ا لا ظه ار وا لا د غ ام ع ار ي ة م ع ب ق اء الغ ن ة (c ا لا خ ف اء ح ال ة ب ي ن ا لا ظه ار وا لا د غ ام ع ار ي ة ع ن الت شد يد م ع ب ق اء الغ ن ة (d ا لا خ ف اء ح ال ة ب ي ن ا لا قلا ب وا لا د غ ام ع ار ي ة ع ن الت ش د يد م ع ب ق اء الغ ن ة (e 3. Sakin mimin ihfa ile okunabilmesi için kendisinden sonra hangi harf gelmelidir? ن (a م (b ب (c ي (d 13

14 و (e 4. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bir "ihfa-i ehass" örneğidir? ا ن ش ا ن اك م (a ي ن ف ق و ن (b م ن ط ين (c ا ن ط ل ق وا (d م ن ض ود (e 5. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde "dudak ihfası" yoktur? ك ن ت م به (a ع ل ي ك م ب ح فيظ (b ه م ب ش ه اد ات ه م (c ي م ن ع ون (d ا م ب ه (e CEVAP ANAHTARI 1) A 2) D 3) C 4) C 5.D 9.4. KAYNAKLAR 1. Dağdeviren, Alican, İlâhî Mesajın Sunumu Açısından Kur ân da Sorular ve Cevaplar, İstanbul: Yeni Akademi Yayınları, 1. Baskı, Demşekiyye, Şeyh Hasan, Hidâyetü l Mübtediîn ilâ Tecvîdi l-kitâbi l-mübîn, Beyrut, 2. Baskı, 1407/ Ebû Rîme, Muhammed el-mahmûd, Hidâyetü l-müstefîd fî İlmi t-tecvîd, Beyrut: Müessesetü l- Kütübi s-sekâfiyye, 3. Baskı, 1409/ Ğavsânî, Yahya Abdürrezzak, İlmü t-tecvid, Dımeşk, 1. Baskı, 1417/ el-husarî, Mahmûd Halîl, Ahkâmu Kırâati l-kur âni l-kerîm, Dımeşk, 1389/ el-kabbânî, Muhammed Arabî, Kifâyetü l-müstefîd fî İlmi l-kırââti ve t-tecvîd, Dâru l-hayr, 1. Baskı, Beyrut Karabaşî, Şeyh Abdurrahman, Tecvid, İstanbul: Şirketü Sahafiyye-i Osmanî Matbaası, 1309/ Karakılıç, Celâleddin, Tecvid İlmi, Ankara, 3. Baskı, Mekkî b. Ebî Talib, Ebû Muhammed (ö. 437/1045), el-keşf an Vücûhi l-kırââti s-seb ve İlelihâ ve Hicecihâ, Thk. Muhiddin Ramazan, Beyrut: Müessesetü r-risâle, 8. Baskı, 1401/ Muhammed Mekkî, Nasr, Nihâyetü l-kavli l-müfîd fî İlmi t-tecvîd, Thk. Ali Muhammed ed-dabbâğ, Mısır: Matbaatü Mustafa el-bâbî el-halebî ve Evlâdihi, 1349/ Nelson, Kristina, The Art of Reciting The Qur an, Mısır: Dar el-kutub,

15 ts. 12. er-râzî, Muhammed b. Ebî Bekir (ö. 666/1267), Muhtâru s-sıhah, Beyrut: Dâru l-kütübi l-arabiyye, eş-şâtıbî, Ebû Muhammed Kâsım (ö. 590/1194), Hırzü l-emânî ve Vechü t-tehânî, Thk. Muhammed Temîm ez-zu bi, Cidde: Dâru l-matbûâti l-hadîsiyye, 2. Baskı, 1410/1990. eş-şenkîtî, Semlâlî, Tahsîlü l-menâfi alâ Kitâbi d-düreri l-levâmi, Riyad: Mektebetü t-tevbe, 1. Baskı, 1422/2001. eş-şîrâzî, Nasr b. Ali (ö. 565/1169), Kitâbü l-mûdah fî Vücûhi l-kırââti ve İlelihâ, Thk. Ömer Hamdan el-kübeysî, Cidde, 1. Baskı, 1414/