GABB. SORU VE CEVAPLARLA 6360 SAYILI YASAYLA BÜYÜKfiEH R BELED YELER GABB E itim Yay nlar -6

Transkript

1 GABB SORU VE CEVAPLARLA 660 SAYILI YASAYLA BÜYÜKfiEH R BELED YELER GABB E itim Yay nlar -6 Mart 204

2 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL SORU VE CEVAPLARLA 660 SAYILI YASAYLA BÜYÜKfiEH R BELED YELER GABB E itim Yay nlar -6 Yay na Haz rlayan GABB Bas n Yay n Birimi Bas mevi Gün Matbaas Beflyol Mah. Akasya Sok. No: 2 Küçükçekmece- stanbul Bas m Tarihi Mart 204 2

3 GABB ÖNSÖZ Bu kitapç k, 0 Mart 204 te yap lacak yerel seçimlerin ard ndan büyükflehir belediyelerinin oldu u illerde uygulanacak olan 660 say l Yasa n n mahalli idari yap da getirdi i de ifliklikler, sorumluluklar ve iflleyiflin nas l olaca konusunda belediyelerimizi bilgilendirmek, yol gösterici olmak amac yla haz rlanm flt r. Yerel seçimler sonucunda seçilen üye belediyelerimizin baflkanlar ile meclis üyelerinin ve görev alacak belediye kadrolar n n yeni idare sisteme haz rl ks z yakalanmalar n önlemek amac yla haz rlanan kitap, Belediyelerin dari Yap lanmas, Belediyelerde Efl Baflkanl k Sistemi, Büyükflehir Belediyesi Teflkilat, Büyükflehir Belediyesi Yönetim Organlar, Büyükflehir Belediye Baflkan, Büyükflehir Belediye Meclisi, htisas Komisyonlar, Büyükflehir Belediye Encümeni, lçe Belediyelerinden Büyükflehir Belediyelerine Devir Edilen Hizmetler, Devir Ve Tasfiyeler, Büyükflehir Ve lçe Belediyeleri Kadro Bilgileri, Büyükflehir Belediyelerin Gelirleri, mar Uygulamalar Kapsam nda Yap lan De ifliklikler, Kanunla Tüzel Kiflili i Kald r lan l Özel daresi, Belediye ve Köylerin Durumlar, Tüzel Kiflili i Kald r lan Kurumlar ve Mülki dare S n rlar konu bafll klar n içermektedir. Konular n soru-cevap biçimde irdelendi i kitapla, yaflanmas muhtemel kafa kar fl kl n gidermek hedeflenmifltir. Belediye baflkan, meclis üyesi, belediye encümeni, ihtisas komisyonlar, denetleme komisyonlar ve icrac birimlerde görev alacaklar n okumadan geçmemesi gereken bu baflucu kitab n n haz rlanmas nda ve yay nlanmas nda eme i geçen Birlik çal flanlar na teflekkür ederiz. Kitab n tüm belediye baflkan ve meclis üyelerine yararl olmas dile iyle... Ahmet ERTAK GABB Genel Sekreteri

4 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL SORU VE CEVAPLARLA 660 SAYILI YASAYLA BÜYÜKfiEH R BELED YELER 4

5 GABB Ç NDEK LER Belediyelerin dari Yap lanmas Belediyelerin Efl Baflkanl k Sistemi Büyükflehir Belediyesi Teflkilat Büyükflehir Belediyesi Yönetim Organlar Büyükflehir Belediye Baflkan Büyükflehir Belediye Meclisi Büyükflehir Belediye Meclisinin Görev ve Yetkileri htisas Komisyonlar Büyükflehir Belediye Encümeni lçe Belediyelerinden Büyükflehir Belediyelerine Devir Edilen Hizmetler Otopark Gelirleri Ulafl m-tafl ma Hizmetleri Su ve Kanalizasyon Hizmetleri Devir ve Tasfiyeler Büyükflehir ve lçe Belediyeleri Kadro Bilgileri Norm Kadro Standartlar Cetveli Büyükflehir Belediyelerin Gelirleri Yeni Kurulan lçe Belediyelerin lk Bütçeleri Zorunlu Hizmetler Karfl l lçe Belediyelerin Büyükflehir Belediye Pay mar Uygulamalar Kapsam nda Yap lan De ifliklikler Kanunla Tüzel Kiflili i Kald r lan l Özel daresi, Belediye ve Köylerin Durumlar Tüzel Kiflili i Kald r lan Kurumlar Mülki dare S n rlar Büyükflehir Belediye Alanlar nda Statüsü De ifltirilen Belde, Köy ve Orman Köylerin Durumu Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Di er Konular Ekler 5

6 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL G R fi Modern anlamdaki yerel yönetim kavram n n geliflmifl ülkelerde görülen geliflmelerin de etkisiyle 8. ve 9. yüzy llarda bafllam fl ve sosyo-ekonomik de iflmelere paralel olarak sürekli yenilenmifltir. Bu çerçevede baz ülkelerde yerinden yönetimi güçlendirme ad na oldukça önemli geliflmeler görülmüfltür. Ancak Türkiye gibi geliflmekte olan ve demokratik de- erleri yeterince benimsemeyen ülkeler, yerelin yönetilmesi ad na yetkilerin yerele devredilmesi olgusuna mesafeli yaklaflmaktad rlar. Bu realite, yerelin kalk nmas ve yereli sosyo-ekonomik yönlerden geliflmesinde merkeze ba l b rakmaktad r. Bu yönü ile bakt m zda Türkiye nin do usu ve bat s aras nda yerel yönetim politikalar n n da etkisiyle önemli farklar oluflmufltur. Türkiye de yerel yönetimler ile ilgili de ifliklikler, iller, belediyeler, köyler ve mahalli idare birliklerin kurulmas ile s n rl d r. Türkiye deki yerel yönetim sistemi, yerelin kalk nd r lmas ndan ziyade, merkezin yerele ulaflmas n kolaylaflt racak ve merkez ad na yerelde çal flmalar yürütülmesine göre flekillenmifltir. Bununla birlikte yaklafl k yüz y ll k yerel yönetim sisteminde yap lan en önemli de ifliklik; 660 say l yasa ile büyükflehir belediyeleri s n rlar n n idari olarak il s n rlar na kadar geniflletilmesidir. Yönetim s n r n n geniflletilmesi önemli bir ad m olmakla birlikte, belediyelerin özellikle yetki bak m ndan sadece hizmetler ile s n rland r lmas, yerelin geliflmesini engelleyen bak fl n bir yans mas oldu u göze çarpmaktad r. Yine yerel yönetimlerin ekonomik olarak güçsüz k l nmas, yerel birimlerce geliflme amaçl güçlü ve önemli çal flmalar n yap lmas n n önünde engeldir. 6

7 GABB 202 y l nda 660 say l Yasa ile Büyükflehir Belediyelerine yönelik yeni düzenlemeler yap lmas na ra men, al nan paylar ve hizmetler bak m ndan bölgeler aras farkl l klar, halen oldukça yüksektir. Türkiye deki yerel yönetim sistemi, sanayinin ve ekonomik geliflmenin daha fazla oldu u illere avantajlar sa lamaktad r. Mevcut yerinden yönetim sistemi ve düflüncesi sürdü ü müddetçe, bölgeler aras sosyo-ekonomik geliflme farkl l klar daha artacakt r. Bu nedenle illerin ve bölgelerin yerinden yönetilmesine olanak sa lanmas için bölgeler aras sosyo-ekonomik geliflmifllik farklar gözeten düzenlemelere ihtiyaç vard r. Türkiye de yerel yönetim yap lar n n de ifltirilmesi kapsam nda ç kar lan 526, 59, 555, 660 gibi kanunlar ile yerel yönetimde bir de iflim ve dönüflüm amaçlanm flt r. Ancak yap lan bu düzenlemeler, yerel yönetimde bir baflar getirmemifltir. Bunun en önemli nedenleri olarak, Türkiye deki yerel yönetim sisteminin yap sal olarak halen önemli sorunlar içermesi ve bölgeler aras geliflmifllik fark n n azalt lmas nda etkisinin s - n rl olmas gösterilebilir. 0 Mart 204 tarihli yerel seçimlerin akabinde yürürlü e girecek 660 say l Yasa ile birlikte büyükflehir belediyeleri farkl bir statüye bürünmüfltür. Bu düzenleme ile nüfusu i aflan illerde, il s n rlar idari olarak belediye s n r kabul edildi, belde belediyeleri ve özel idareler kapat ld, köyler mahallelere dönüfltürüldü, il merkezlerinde yeni ilçeler kuruldu. Bu sistem ile Türkiye deki yerel yönetim yap s karmafl k bir yap ya dönüfltürülmüfltür. Bu nedenle GABB olarak Türkiye deki yerel yönetim sisteminin önemli bir arac olan büyükflehir belediyelerine yönelik bir mevzuat ve analiz çal flmas yap lm flt r. Bu çal flma, büyükflehir statüsüne bürünen belediyelerimiz için önemli bir baflvuru kayna olacakt r. 7

8 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL BELED YELER N DAR YAPILANMASI Belediyelerin yeniden yap lanmas nda yap lmas gereken haz rl klar nelerdir? Belediyelerin yeni idari yap lanmas nda süreç ad mlar nelerdir? Belediyelerde birimleri bölümlere ay rma ifllemi nas l flekillenmektedir? Örgütlenmede ne tur teknikler kullan lmaktad r? 8

9 GABB Soru: Belediyelerin yeniden yap lanmas nda yap lmas gereken haz rl klar nelerdir? Cevap: Belediyeler, afla da özetlenen idari alanlara iliflkin ön haz rl k çal flmalar n yürütmelidir. a) Kapanan belediyelere iliflkin devir ve tasfiye sürecinin tamamlanmas b) Belediyede yeni ek birim(ler)in oluflturulmas na iliflkin politikalar n belirlenmesi, birim yönetmeliklerin haz rlanmas ve belediye meclisince karara ba lanmas. c) Belediyelerin ifl alan n n yeniden tan mlanmas, hizmet alanlar na iliflkin veri taban n n oluflturulmas ve analizlerin yap lmas, d) Norm kadro standartlar na göre insan kaynaklar n ifl yüküne göre niceliksel ve niteliksel analizlerin yap lmas e) Stratejik plan n yeni görev ve yetkiler do rultusunda de ifltirilmesi, f) Mekan ve bütçe planlamalar n n de ifltirilmesi g) Gelirin artt r lmas ve çeflitlendirilmesine iliflkin politikalar n belirlenmesi h) Yönetim kadrolar için insan kaynaklar n n planlanmas Soru: Belediyelerin yeni idari yap lanmas nda süreç ad mlar nelerdir? Cevap: dari yap lanman n yeninden düzenlenmesinde afla daki süreçler izlenebilir. lk aflamada. meclis toplant s ndan sonra seçilmifllerin vizyonu ve mevzuat do rultusunda içinde dan flmanlar n, meclis üyelerinin, belediye bürokratlar n n, teknisyenlerinin ve de iflik uzmanlar n yer ald - bir dari Yap lanma Komisyonu oluflturmal d r. Yap lan çal flmadan elde edilen veriler sonucunda yeni yap lanma tan mlan r.. Birimler (Daire baflkanlar, müdürlükler, fleflikler, amirlikler, birlikler ve özel alan giriflimleri) nicelik ve nitelik aç s ndan yeniden tan mlan r. 9

10 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL Soru: Belediye için yeni birimlerin kurulmas na ihtiyaç var m d r? 2. Yeni kurulacak birimler, gerekçeleri ile birlikte belediye meclisinde karara ba lan r ve ilgili onaylar al n r. Soru: Neden yeni bir birim/ler kurulmas na ihtiyaç duyulmufltur?. Birimlerin görev ve çal flma sistemleri için yönetmelikler/tüzükleri haz rlan r, ard ndan belediye meclisince karara ba lan r. Soru: Oluflturulan yeni birim(ler)in görevleri ne olacakt r? 4. Mevcut birimlere ve yeni kararlaflt r lm fl birim kadrolar na norm kadro cetvelleri do rultusunda atama veya yeni istihdam gerçeklefltirilir. Soru: Bu birimlere hangi uzmanl k alanlar nda (norm kadro esasl ) atamalar yapmal d r? 5. Üst ve orta düzey yönetim kadrolar na birim görevlerine göre bir yönerge ile yetkilendirme onaylar baflkanl kça yap l r. Soru: Yöneticilerin yetki ve sorumluluklar neler olmal d r? 6. lgili birimlere da t lan personeller için hizmet içi e itimleri yap lmal d r. Soru: Belediyelerde birimleri bölümlere ay rma ifllemi nas l flekillenmektedir? Cevap: Birimler, ifl analizleri do rultusunda ifl yo unlu una göre planlan r. Belediye örgütünün belirli kriterlere ba l olarak çeflitli birimlere ayr lmas ve örgütün farkl faaliyetlerinin bu birimler aras nda da t lmas - na bölümlere ay rma denir. Bölümlendirme sonucunda ortaya ç kan her birim, servis yada amirlik, yapt ifller konusunda yöneticisine yetki ve sorumluluk verilen ba ms z alanlard r. Kurum içinde ifller, ifllevlere göre grupland r l r ve her ifllev, ayr birim olarak örgütlenir. Örne in, personel iflleri, mali ifller, fen iflleri, halkla iliflkiler iflleri gibi. 0

11 GABB Belediye örgütünün birimlere/bölümlere ayr lmas n n genel hatlar flu flekildedir. a-amaçlar n n saptanmas, b-amaçlara uygun olan plan ve politikalar n belirlenmesi c-uygulama politikalar n n belirlenmesi, tan mlanmas ve aç klanmas, d-hedeflerin grupland r lmas, e-verimlili in ölçülmesi, göstergelerin gelifltirilmesi, f-çal flma gruplar n n bölümler/birimler/servisler biçimine getirilmesi, g- Bölüm/birimin bafl ndaki sorumluya gerekli olan yetkinin tan mlanmas, h-bölüm ya da birimler aras ndaki yöneticilerinin yetkileri aras ndaki iliflkilerin belirlenmesi. Soru: Örgütlenmede ne tür teknikler kullan lmaktad r? Cevap: dari yap lanma çal flmas nda en etkili kullan lan teknikler; ifl analizi, ifl etüdü ve ifl ölçümü teknikleridir; bu çal flmalardan elde edilen veriler fl nda idari kadrolaflma sa lan r. fl Analizleri: Bir iflin görev, yetki ve sorumluluklar n, niteliklerin, çal flma koflullar n n ve di er ifllerden farkl l n n ortaya konulmas amac yla baz analiz yöntemleri kullan l r. fl analizleri kadro yap land r lmas aç s ndan yönetime önemli veriler sa lamaktad r. Yönetime birim bazda ihtiyaç duyaca personelin nitelik ve nicelik durumlar n ortaya ç kar r. fl etüdü: fl etüdü, bir kurumda ifllerin nas l yap ld n n incelenmesi ve bu ifllerin en ekonomik, etkin ve verimli olarak nas l yap laca hususunun belirlenmesi çal flmas d r. fl etüdü düzenlemeleri; -Çal flanlar n, çal flt klar mekânlar n ve kulland klar araçlar n i uyumlu hale getirilmesi.

12 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL 2- Bilgilerin toplanmas, de erlendirilmesi, tasar m n haz rlanmas, bas lmas ve da t m. - Yerleflim düzenlerinin bir birine entegre edilmesi süreci 4- flin yap l fl tekni i ve yönteminin kararlaflt r lmas 5- flin üretimi için kullan lan araçlar n ekonomik, kalite ve etkinli e katk s n n belirlenmesi fl Ölçümü: Nitelikli bir çal flan n /iflçinin/memurun/sözleflmelinin, belli bir ifli, belli bir çal flma h z yla yapmas için gereken zaman saptamas yöntemidir Bu çal flma sonucunda ifl ak fl flemas haz rlan r. flin gerçekleflmesi için yap lan her ifl ve ifllem saptan r ve her ad m n gerçekleflmesi için gereken zaman bulunur. Tüm ad mlar n toplam ise ifl için gereken süreyi vermektedir. Kadro Oluflturma: Elde edilen ifl tan mlar, ifl analizleri ve ifl ölçümlerinden yararlanarak, kurumda her ifl için gerekli kadrolar belirlenebilir. Kadro oluflturmada dikkat edilmesi gereken en önemli konu, ifle göre kadro oluflturulmas d r. Mevcut personelin nitelik ve nicelik flartlar da göz önüne al nmal d r. Belediyelerde kadro olufltururken mevcut personel yap s ve mevzuat göz önüne al nmal, her kadronun ad, görev tan mlamalar, yetkileri ve sorumluluklar belirlenmelidir. 2

13 GABB BELED YELERDE Efi BAfiKANLIK S STEM Efl baflkanl k sistemi nas l tan mlanmaktad r? Efl Baflkanl k sisteminin iflleyifli, yetki kullan m ve s n rl l klar nelerdir?

14 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL Soru: Efl baflkanl k sistemi nas l tan mlanmaktad r? Efl baflkanl k sistemi, 204 yerel seçimlerin ard ndan ilk olarak BDP li belediyeler arac l yla hayata geçecektir. Bu konudaki BDP nin görüflü afla da sunuldu u gibidir. Cevap: Efl baflkanl k, öncelikle erkek egemen kültür ve bask s karfl s nda bir tedbirdir ve demokratik kültürün yönetsel formu olarak tan mlan r. Bu nedenle etkin ve yayg n uygulanmaya bafllanmas n n toplum ve özelde kad n aç s ndan devrimsel bir hamledir. Bunun bir iktidar ve yetki paylafl m n n ötesinde eflitlikçi bir yönetim modelidir. Bu model; demokratik ortaklaflma, demokratik zihniyet, kad n ve erke in kolektif yönetimidir. Mevcut siyaset, erkek egemenlikçi bir siyasettir, devletçi ve iktidarc d r. Toplumla ve toplum de erleriyle iliflkisi yoktur, sömürgecidir, anti demokratik ve bask c d r. Bu karakterleri itibariyle; toplumsal hastal klar artt ran ve toplumu zehirleyen rollere sahiptir. Efl baflkanl k sistemi, mevcut siyasete alternatif olarak gelifltirilmifltir. Özünde toplumun sorunlar n n ve ihtiyaçlar n toplumla tart flan, birlikte çözüm üreten ve toplumu do rudan yönetim mekanizmalara katarak; demokratik siyaset kültürünün oluflmas n sa layan bir siyaset anlay fl d r. Di er bir ifadeyle toplumsal siyaset mühendisli inin uygulama tarz d r. Eflbaflkanl k sistemi, Özgün ve özerk örgütlenmesini en küçük yerleflim biriminden bafllayarak; mahalle, mezra, köy, ilçe ve kent düzeyinde yerel siyasette kad n temsili yetini sa lamaya yönelik cinsiyet eflitlikçi bir siyasal tutum stratejisi olarak tan mlan r. Soru: Efl Baflkanl k sisteminin iflleyifli, yetki kullan m ve s - n rl l klar nelerdir? Cevap: Efl baflkanl k sistemi; kifliye endeksli baflkanl k misyonu ve onun etraf nda geliflen merkezileflmeye karfl önemli bir tedbirdir. Ayr ca temsil ve koordinasyon rolleri ile meclislere ifllevsellik kazand rmaya yönelik bir ad m olup; kamu yönetiminde sinerji yaratmak ve kuvvetler ayr l ilkesi dikkate al narak; cinsiyet eflitlikçi bir yap kazand r lmas, erk yetki- 4

15 GABB sinin ve gücünün bölüflülmesi ile belediye yönetiminin kamu yönetimine, halka ve partisine hesap verebilir nitelikleri tafl maktad r. Efl baflkanl k sistemi, iktidarc bir model de ildir. Kamu yönetiminin her alan nda yetki ve sorumluluklar n eflit paylafl m, kat l mc l n mümkün k l nmas, ile örgüt içi demokratik iflleyifli esas alan demokratik bir yönetim modeli ile s n rland r lm flt r. 5

16 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL BÜYÜKfiEH R BELED YES TEfiK LATI Yeni yasan n ard ndan Büyükflehir Belediyelerinin teflkilat yap s de iflecek mi? Büyükflehir yasas n n ard ndan il, ilçe ve belde belediyelerinin teflkilat yap s nda olas de iflimler nelerdir? Belediye teflkilat yap s nda zorunlu birimler hangileridir ve ek birimler nas l ve neye göre oluflturulur? Büyükflehir belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi nas l sa lan r? 6

17 GABB Soru: Yeni yasan n ard ndan Büyükflehir Belediyelerinin teflkilat yap s de iflecek mi? Cevap: Büyükflehir belediyesi teflkilât ; norm kadro esaslar na uygun olarak genel sekreterlik, daire baflkanl klar ve müdürlüklerden oluflur. Birimlerin kurulmas, kald r lmas veya birlefltirilmesi büyükflehir belediyesi meclisinin karar ile olur. Büyükflehir belediyesi personelinin istihdam ifllemleri tarih ve say l Resmi Gazetede yay mlanan Belediye ve Ba l Kurulufllar ile Mahalli dare Birlikleri Norm Kadro lke ve Standartlar na Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülür. Büyükflehir belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi belediye baflkan ad na onun direktifi ve sorumlulu u alt nda mevzuat hükümlerine, belediyenin amaç ve politikalar na, stratejik plân na ve y ll k programlar na uygun olarak genel sekreter ve yard mc lar taraf ndan sa lan r. Büyükflehir belediyeleri yeni örgütsel yap lanmay do ru konumland rmak için; ölçek optimizasyonu do rultusunda yerleflim alanlar na iliflkin araflt rmalar yapmal ve idari de iflime stratejik girdi(ler) sa lanmal d rlar. Dâhili yönetimde genel sekreterin koordinasyonunda üst düzey yöneticiler, dan flmanlar ve uzmanlar n kat l m ile atölye çal flmalar ve tarama konferanslar n düzenlemeli ve yeni idari yap lanmaya iliflkin hedef stratejiler üreterek; Yeni Örgütsel Yap flekillendirilmeli, birim misyonlar yeniden tan mlanmal ve kurulacak birimlere meflru bir yap kazand - r lmal d r. Soru: Büyükflehir yasas n n ard ndan il, ilçe ve belde belediyelerinin teflkilat yap s nda olas de iflimler nelerdir? Belediyelerin teflkilat yap s ve belediye organlar n n görevleri 59 say l Belediye Kanunu ile ilgili mevzuatlarla tan mlanm flt r. Ancak 660 say l yasa ile birlikte büyükflehir olan alanlarda büyükflehir il ve ilçe belediyelerin ifl yükümlülükleri ve sorumluluklar artm flt r. Bu sorumluluklarla birlikte il ve ilçe belediyelerinin teflkilat yap s nüfus say s na de iflecektir 7

18 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL Soru: Belediye teflkilat yap s nda zorunlu birimler hangileridir ve ek birimler nas l ve neye göre oluflturulur? Cevap: 59 say l Belediye yasas n n 48. maddesine göre, Belediye teflkilât, norm kadroya uygun olarak yaz iflleri, malî hizmetler, fen iflleri ve zab ta birimlerinden oluflur. Beldenin nüfusu, fizikî ve co rafî yap s, ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri ile geliflme potansiyeli dikkate al narak, norm kadro ilke ve standartlar na uygun olarak gerekti inde sa l k, itfaiye, imar, insan kaynaklar, hukuk iflleri ve ihtiyaca göre di er birimler oluflturulabilir. Bu birimlerin kurulmas, kald r lmas veya birlefltirilmesi belediye meclisinin karar yla olur. Belediyelerde hangi birimlerin bulunaca ve birim say s n n kaç olaca konusu norm kadro ile standart bir yap kazand r lm flt r. Belediyeler nüfus büyüklüklerine, hizmet politika ve önceliklerine, personel durumlar na göre norm kadro esaslar çerçevesinde çeflitli flekil ve say da birimler oluflturabilirler. 49. Maddeye göre ise norm kadro ilke ve standartlar, çiflleri Bakanl ve Devlet Personel Baflkanl taraf ndan müfltereken belirlenir. Belediyenin ve ba l kurulufllar n n norm kadrolar, bu ilke ve standartlar çerçevesinde belediye meclisi karar yla belirlenir. Belediye personeli, belediye baflkan taraf ndan atan r. Birim müdürlü ü ve üstü yönetici kadrolar na yap lan atamalar ilk toplant da belediye meclisinin bilgisine sunulur Soru: Büyükflehir belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi nas l sa lan r? Büyükflehir belediyesinde baflkan yard mc s bulunmaz. Hizmetlerin etkili ve verimli bir flekilde yürütülebilmesi için, genel sekretere yard mc olmak üzere, nüfusu n alt ndaki büyükflehir belediyelerinde en fazla üç genel sekreter yard mc s atanabilir. Büyükflehir belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi belediye baflkan ad na onun direktifi ve sorumlulu u alt nda mevzuat hükümlerine, 8

19 GABB belediyenin amaç ve politikalar na, stratejik plân na ve y ll k programlar na uygun olarak genel sekreter ve yard mc lar taraf ndan sa lan r. Büyükflehir belediyesi personeli büyükflehir belediye baflkan taraf ndan atan r. Personelden müdür ve üstü unvanl olanlar ilk toplant da büyükflehir belediye meclisinin bilgisine sunulur. Genel sekreter, belediye baflkan n n teklifi üzerine çiflleri Bakan taraf ndan atan r. Nüfusu iki milyonu aflan büyükflehir belediyelerinde on, di er büyükflehir belediyelerinde befli geçmemek üzere baflkan dan flman görevlendirilebilir. Büyükflehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlar nda, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye flirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve ba l kurulufllar nda yöneticilik s fat n haiz personel bu flirketlerin yönetim ve denetim kurullar nda görev alabilirler. Büyükflehir belediyelerinin yerine getirmekle görevli olduklar su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek üzere 2560 say l Kanun hükümleri uyar nca genel müdürlük statüsü ile ba l idare kurulur. Büyükflehir belediyelerinde kurulacak su ve kanalizasyon idarelerinin ad na, kadrolar na, mevcut personelinin ve mal varl n n devrine iliflkin esaslar çiflleri Bakanl n n teklifi ve Bakanlar Kurulunun karar ile tespit edilir. 9

20 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL BÜYÜKfiEH R BELED YES YÖNET M ORGANLARI Soru: Büyükflehir Belediyesi Yönetim organlar kimlerden oluflur? Cevap: 526 ve 660 say l Kanunla, büyükflehir belediyelerinin organlar na iliflkin düzenlemeler getirmifl, büyükflehir ilçe ve ilk kademe belediyelerinin organlar ve bunlar n çal flma usul ve esaslar konusunda 59 say l Belediye Kanunu hükümlerinin geçerli oldu unu belirtmifltir. Büyükflehir belediyesinin yönetim ve karar organlar ; Büyükflehir belediye il meclisi, Büyükflehir belediye encümeni, Büyükflehir belediye baflkan ndan oluflur. 20

21 GABB BÜYÜKfiEH R BELED YE BAfiKANI Belediye baflkan n n statüsü nas l tan mlanm flt r? Büyükflehir belediye baflkan n n görev ve yetkileri nelerdir? Yeni Büyükflehir belediye yasas belediye baflkanlar na ne tür yükümlülükler getirdi? Belediye baflkanl ne zaman sona erer? Baflkan dan flman görevlendirebilir mi? Büyükflehir Belediye Baflkan na kimler vekâlet edebilir? 2

22 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL Soru: Belediye baflkan n n statüsü nas l tan mlanm flt r? Cevap: Büyükflehir belediye baflkan, büyükflehir belediye idaresinin bafl ve tüzel kiflili inin temsilcisidir. Büyükflehir belediye baflkan, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki seçmenler taraf ndan do rudan seçilir. Büyükflehir belediye baflkan vekili, Belediye Kanunundaki usullere göre belirlenir. Ancak, büyükflehir kapsam ndaki ilçe ve ilk kademe belediye baflkanlar büyükflehir belediye baflkan vekili olamaz. Büyükflehir ve büyükflehir kapsam ndaki ilçe belediye baflkanlar görevlerinin devam süresince siyasi partilerin yönetim ve denetim organlar nda görev alamaz; profesyonel spor kulüplerinin baflkanl n yapamaz ve yönetiminde bulunamaz. 22 Soru: Büyükflehir belediye baflkan n n görev ve yetkileri nelerdir? Cevap: Büyükflehir belediye baflkan n n görev ve yetkileri flunlard r: a) Belediye teflkilat n n en üst amiri olarak belediye teflkilât n sevk ve idare etmek, beldenin ve belediyenin hak ve menfaatlerini korumak. b) Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluflturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi haz rlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve de erlendirmek, bunlarla ilgili raporlar meclise sunmak. c) Büyükflehir belediye meclisi ve encümenine baflkanl k etmek, bu organlar n kararlar n uygulamak. d) Bu Kanunla büyükflehir belediyesine verilen görev ve hizmetlerin etkin ve verimli bir flekilde uygulanabilmesi için gerekli önlemleri almak. e) Büyükflehir belediyesinin ve ba l kurulufllar ile iflletmelerinin etkin ve verimli yönetilmesini sa lamak, büyükflehir belediyesi ve ba l kurulufllar ile iflletmelerinin bütçe tasar lar n, bütçe üzerindeki de ifliklik önerilerini ve bütçe kesin hesap cetvellerini haz rlamak.

23 GABB f) Büyükflehir belediyesinin hak ve menfaatlerini izlemek, alacak ve gelirlerinin tahsilini sa lamak. g) Yetkili organlar n karar n almak flart yla, büyükflehir belediyesi ad na sözleflme yapmak, karfl l ks z ba fllar kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak. h) Mahkemelerde davac veya daval s fat yla ve resmî mercilerde büyükflehir belediyesini temsil etmek, belediye ve ba l kurulufl avukatlar na veya özel avukatlara temsil ettirmek. i) Belediye personelini atamak, belediye ve ba l kurulufllar n denetlemek. j) Gerekti inde bizzat nikâh k ymak. k) Di er kanunlar n belediye baflkanlar na verdi i görev ve yetkilerden büyükflehir belediyesi görevlerine iliflkin olan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak. l) Gerekti inde görev ve yetkilerinden bir veya birkaç n ilçe veya ilk kademe belediye baflkan na devretmek. m) Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayr lan ödene i kullanmak, özürlülerle ilgili faaliyetlere destek olmak üzere özürlü merkezleri oluflturmak. Büyükflehir belediyelerinin 7 nci maddeye göre ilçe belediyelerine görevlerini devretmeleri için büyükflehir belediye baflkan n n uygun görüflü aran r. Protokolle baz hizmetler devir edebilir. Soru: Yeni Büyükflehir belediye yasas belediye baflkanlar na ne tür yükümlülükler getirdi? Cevap: 526 say l Yasa kapsam nda, Büyükflehir Belediyesi s n rlar n n 2004 y l nda pergel ile geniflletilmesi sonras nda yaflanan 8 y ll k deneyim ve büyükflehir s n rlar il geneli olan stanbul ile Kocaeli illerinde yaflanan deneyim göstermifltir ki, büyükflehir-ilçe aras nda var olan mevcut yasal yetki ve güç da l m ile bu sistemde hizmetlerin aksamadan sürdürülmesi olanakl de ildir. Mevcut yetki ve güç da t m ile s n rlar n genifllemesi, belediye hizmetle- 2

24 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL ri aç s ndan hizmetin de genifllemesi ve yayg nlaflmas anlam na ne yaz k ki gelmemektedir. Tam aksine, Geniflletilen s n rlar, belediyelerin ve seçilen belediye baflkan n n toplumdan kopmas anlam na gelmektedir. Büyükflehir belediye baflkan seçildikten hemen sonra sorumlu oldu u alan gezmek ve halkla buluflmak istese y llarca tüm mesaisini buna ay rmak zorunda kalacakt r. Halk, hakl olarak seçti i baflkan yan nda görmek isteyecektir. Büyükflehir belediye baflkan n n üzerinde çok büyük bir bask oluflacakt r. Yine halk n kararlaflma süreçlerine kat l m bu sistemde çok zor olacakt r. Seçti i yap ile iliflkileri zay flayan genifl halk kesimleri belediyelere yabanc laflacakt r. l özel idarelerinin tüzel kiflili inin sona erdirilmesi ile birlikte l özel idarelerince flimdiye kadar yürütülen birçok hizmet il mülki s n rlar içerisinde büyükflehir belediyesine devredilmifltir. Zaten 526 say l Büyük flehir yasas ile yüzlerce hizmeti sunmak zorunda olan belediyelerin ifl yükü biraz daha art r lm fl ama buna karfl l k idari kadrolar nda bu ifl yükünün üstesinde gelebilecek yeni yap laflma yeterli olarak yasada düzenlenmemifltir. Bugüne kadarki uygulama, ( stanbul ve Kocaeli büyük flehir belediyeleri) il s n rlar içindeki yerleflmelere ve bu yerleflmelerde yaflayan vatandafllara belediye hizmetlerinin eksik ve pahal hizmet olarak yans mas na neden olmufltur. Bir yandan hizmete ulaflmak zorlafl rken, di er yandan al - nan hizmetler (su, kanalizasyon vb.) pahal laflm flt r. Sunulan hizmetler için kat l m pay al n p al nmamas bile tek bafl na büyük problemdir ve zor bir tercihtir. Geçmiflte belediye s n rlar d fl nda, köylerde yaflayanlar ile küçük beldelerden mahalleye dönüflenlerde yaflayanlar aç s ndan yoksullaflmaya neden olacak geliflmeler yaflanabilecektir. Di er yandan, ayr ms z biçimde beldelerin kapat lmas sonucunda en yak n belediye hizmetinin ilçe merkezinden karfl lanacak olmas nedeniyle, hizmete eriflimde ciddi sorunlar yaflanacakt r. Bu yasayla büyükflehir belediyesinin ilçe belediyesi haline gelen ilçe belediyelerinin büyük bölümü teknik eleman ve donan m aç s ndan zay ft r ve günümüzde yaln zca ilçe merkezine bile hizmet götürmekte zorlanmaktad r. Bu ilçe belediyesi yap s n hiç güçlendirmeden, kapanan beldelerden gelecek az say da personel ile destekleyerek, genifl bir co rafyaya hizmet götürmesini beklemek mümkün görünmemektedir. 24

25 GABB Soru: Belediye baflkanl ne zaman sona erer? Cevap: 526/MADDE 9, Belediye Kanunundaki hükümler sakl kalmak kayd yla büyükflehir belediye meclisinin feshine neden olan eylem ve ifllemlere kat lan büyükflehir, ilçe ve ilk kademe belediye baflkanlar n n görevlerine Dan fltay karar yla son verilir. Soru: Baflkan dan flman görevlendirebilir mi? Cevap: 526/MADDE 20.- Nüfusu iki milyonu aflan büyükflehir belediyelerinde on, di er büyükflehir belediyelerinde befli geçmemek üzere baflkan dan flman görevlendirilebilir. Dan flman olarak görevlendirileceklerin en az dört y ll k yüksek ö renim kurumlar ndan mezun olmas flartt r. Dan flman olarak görevlendirilme, memuriyete geçifl, sözleflmeli veya iflçi statüsünde çal flma dâhil, ilgililer aç s ndan herhangi bir hak teflkil etmez. Dan flmanlar n görev süreleri sözleflme süresi ile s n rl d r. Ancak bu süre belediye baflkan n n görev süresini aflamaz. Soru: Büyükflehir Belediye Baflkan na kimler vekâlet edebilir? Cevap: Büyükflehir belediye baflkan, büyükflehir belediye idaresinin bafl ve tüzel kiflili inin temsilcisidir. Baflkan, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki seçmenler taraf ndan do rudan seçilir. Büyükflehir belediye baflkan vekili, Belediye Kanunundaki usullere göre belirlenir. Ancak, büyükflehir kapsam ndaki ilçe ve ilk kademe belediye baflkanlar büyükflehir belediye baflkan vekili olamaz. Belediye Kanunundaki hükümler sakl kalmak kayd yla büyükflehir belediye meclisinin feshine neden olan eylem ve ifllemlere kat lan büyükflehir, ilçe ve ilk kademe belediye baflkanlar n n görevlerine Dan fltay karar yla son verilir. 25

26 GÜNEYDO U ANADOLU BÖLGES BELED YELER B RL BÜYÜKfiEH R BELED YE MECL S Soru: Büyükflehir Belediye Meclisi kimlerden oluflur? Büyükflehir belediye meclisi, büyükflehir belediyesinin karar organ d r ve belediye s n rlar içinde kalan ilçe seçim çevreleri için tespit edilen belediye meclisleri üye say s n n her ilçe için beflte biri al nmak suretiyle bulunacak toplam say kadar üyeden oluflur. Bu hesaplamada art k say lar dikkate al nmaz. Bu flekilde tespit olunan büyükflehir belediye meclisi üyeleri, her ilçe ve ilk kademe belediyesi için seçilmifl olan as l üyelerin seçilifl s - ras na göre bafltan bafllayarak yeter say ya kadar inilmek suretiyle bulunur. Büyükflehir belediye baflkan büyükflehir belediye meclisinin baflkan olup, büyükflehir içindeki di er belediyelerin baflkanlar, büyükflehir belediye meclisinin do al üyesidir. Belediye Meclis üyeleri; Büyükflehir Belediye Baflkan lçe Belediye Baflkanlar lçe Belediye Meclis üyeleri (üyelerin /5 i). 26