İÇİNDEKİLER GİRİŞ BİRİNCİ BOLUM TÜRKİYE'DE DENİZCİLİK VE DENİZ TİCARETİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

Transkript

1 İÇİNDEKİLER GİRİŞ I. Konu 1 II. Tarihi Gelişim 2 III. Deniz Hukukunda Uluslararası Birlik 4 BİRİNCİ BOLUM TÜRKİYE'DE DENİZCİLİK VE DENİZ TİCARETİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 1. Türkiye'de Denizciliğin Geliştirilmesi ve Denizcilik Politikası I. Denizcilik Müsteşarlığı 11 II. Deniz Ticaret Odaları 13 III. Türkiye'de Deniz Ticareti Rejimi 14 IV. Avrupa Birliği'nin Denizcilik Politikaları Deniz Ticareti Hukukunun Kaynakları I. Kanunlar Türk Ticaret Kanunu Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Kabotaj Kanunu Deniz İş Kanunu Denizde Zapt ve Müsadere Kanunu Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun Limanlar Kanunu Gemi Sağlık Resmi Kanunu Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu Çevre Kanunu Su Ürünleri Kanunu Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında KHK 22

2 VI İçindekiler 13. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı, Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun 22 II. Tüzük ve Yönetmelik 22 III. Milletlerarası Andlaşmalar 24 İKİNCİ BÖLÜM GEMİ 1. Tanımı ve Nevileri I. Geminin Tanımı 33 II. Geminin Nevileri 34 III. Gemi Niteliğinin Kaybolması Geminin Ayırıcı Unsurları I. Geminin Adı 36 II. Tanınma İşareti 37 III. Bağlama Limanı 37 IV. Geminin Tonajı 38 V. Geminin Klası (Sınıfi) 39 VI. Geminin Milliyeti Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılması Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu'na Göre Türk Bayrağı Çekme Hakkı Gemi Sicili I. Genel Olarak 46 II. Milli Gemi Sicili 46 III. İnşa Halindeki Gemilere Ait Sicil 50 IV. Türk Uluslararası Gemi Sicili Gemi Üzerindeki Aynî Haklar I. Gemi Mülkiyeti Gemi Mülkiyetinin Hususî Hukuka Göre Kazanılması 53 a) Hukukî Muamele İle 53 b) Hukukî Muamele Dışında Yollarla 55 c) İnşa Edilen Gemide Mülkiyet Hakkının Kazanılması 56

3 İçindekiler VII 2. Gemi Mülkiyetinin Kamu Hukukuna Göre Kazanılması Gemi Mülkiyetinin Kaybedilmesi 57 II. Gemi İpoteği Gemi İpoteğinin Tanımı ve Tesisi İpotek Hakkının Kapsamı İpotek Hakkının Derecesi İpotekli Alacaklının Haklan İpoteğin Sona Ermesi İpoteğin Özel Nevileri 63 a) Birlikte Gemi İpoteği 63 b) Maksimal İpotek 63 c) Yabancı Para Üzerine İpotek 64 d) Sabit Kıymetli İpotek 64 e) Yapı İpoteği 64 f) Kıymetli EvrakaAit Gemi İpoteği Kanunî İpotek 65 III. Deniz Ödüncü 65 IV. Gemi Üzerinde İntifa Hakkı Borda Evrakı I. Gemi Tasdiknamesi veya Bunun Tasdikli Özeti 67 II. Ölçü Belgesi 67 III. Denize Elverişlilik Belgesi 67 IV. Emniyet Belgeleri 68 V. Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü 68 VI. Sıhhat Patentası 68 VII. Gemi Adamları Ehliyetnameleri 68 VIII. Manifesto 69 IX. Gemi Jurnali 69 X. İzin Kâğıdı 69 XI. Sorumluluk Sigortası veya Diğer Bir Mali Güvenceye İlişkin Sertifika 69 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DONATAN VE DONATMA İŞTİRAKİ 1. Donatan I. Tanımı 73

4 VIII İçindekiler II. Borç ve Sorumluluk Donatanın Borçları Donatanın Sorumluluğu Donatanın Sınırlı Aynî Sorumluluğu Deniz Serveti Donatanın Sınırlı Şahsî Sorumluluğu Uluslararası Deniz Hukukunda Donatanın Sınırlı Sorumluluğu Donatma İştiraki I. Tanımı 83 II. Donatma İştirakinin idaresi 84 III. Müşterek Donatanların Sorumluluğu 85 IV. Donatma İştirakinin Sona Ermesi 85 V. Yapı Ortaklığı 86 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GEMİ ADAMLARI 1. Kaptan I. Kaptanın Görevleri 89 II. Kaptanın Yetkileri Kaptanın Donatanı Temsil Yetkisi Kaptanın Taşıyanı Temsil Yetkisi Kaptanın Yükle İlgilileri Temsil Yetkisi 91 III. Kaptanın Sorumluluğu 91 IV. Kaptanın Kamu Hukuku Bakımından Görev ve Yetkileri Gemi Adamları I. Yeterlik ve Eğitim Bakımından 92 II. Deniz İş Hukuku Bakımından 95 BEŞİNCİ BÖLÜM NAVLUN SÖZLEŞMESİ 1. Giriş (Navlun Sözleşmesi ile İlgili Ana Kavramlar) I. Tamını ve Unsurları 102 II. Navlun Sözleşmejinin Tarafları ve Diğer İlgili Şahıslar 103

5 İçindekiler IX 1. Taşıyan Taşıtan Yükleten Gönderilen 104 III. Navlun Sözleşmesinin Çeşitleri 105 A. Kırkambar Sözleşmesi - Çarter Sözleşmesi Kırkambar Sözleşmesi Çarter Sözleşmesi 105 a) Tam Çarter Sözleşmesi 106 b) Kısmî Çarter Sözleşmesi 106 B. Alt Taşıma -Asıl Taşıma Sözleşmeleri 107 C. Karma (Aktarmalı) Taşıma Sözleşmeleri 108 IV. Navlun Sözleşmesinin Yapılması ve Bu Sözleşme İle İlgili Belgeler Navlun Sözleşmesinin İfası I. Sözleşmede Kararlaştırılan Geminin Kullanılması 110 II. Geminin Yolculuğa Hazırlanması Denize Elverişlilik Yola Elverişlilik Yüke Elverişlilik 111 III. Geminin Zamanında Yükleme Limanında Hazır Bulundurulması 112 İV Yükleme 112 V. Taşıtan ve Yükletenin Yükü Usulüne Uygun Yükleme Görevi 113 VI. Yükleme İçin Bekleme Süreleri Çarter Sözleşmelerinde 115 a) Starya ve Sürastarya Süreleri 115 b) Yüklemenin Bir Engel Sebebiyle Yapılmadığı Günlerin Bekleme Süresine Etkisi 118 c) Çabuklaştırma Primi (Dispatch Money- Dispeç Mani) Kırkambar Sözleşmeleri 119 VII. Geminin Yolculuğu ve Yükün Varma Limanında Teslimi Konişmento I. Tanımı 121 II. Konişmentonun Düzenlenmesi ve Nevileri 121

6 X İçindekiler III. Konişmentonun Şekli ve İçeriği Taşıyanın Adı Kaptanın Adı Yükletenin Adı Gönderilenin Adı Geminin Adı ve Tabiiyeti Yükleme Limanı Boşaltma Limanı Yükle İlgili Kayıtlar Navluna Ait Şartlar Konişmentonun Tanzim Yeri ve Tarihi Konişmentonun Kaç Nüsha Düzenlendiği İmza ve Pul Sair Kayıtlar 127 IV. Konişmentonun Muhtelif Fonksiyonları Konişmento Malın Teslim Alındığı veya Gemiye Yükletilmiş olduğunu Tevsik Eder Konişmento Malın Taşınması ve Teslimi Taahhüdünü Belirtmeye Yarar Konişmento Malı Temsil Eder Konişmento Bir Kıymetli Evrak Niteliğindedir Taşıyanın Sorumluluğu I. Genel Olarak 134 II. Taşıyanın Sorumlu Olduğu Başlıca Haller Taşıyanın, Geminin Başlangıçtaki Denize, Yola Ve Yüke Elverişsizliğinden Dolayı Sorumluluğu Taşıyanın Yüke Özendeki Kusuru Sebebiyle Yük Zıya Veya Hasan İçin Sorumluluğu 137 III. Yükteki Zararın Tesbiti ve İhbarı 139 IV. Taşıyanın Sorumluluğunun Kanuni Sınırları Ticari Değerle Sınırlama Belirli Bir Meblâğ ile Sınırlama Gemi Ve Navlunla (Deniz Serveti) Sınırlama 141 V. Yükün Zıya veya Hasarından Doğan Dava Hakkının Düşmesi VI. Taşıyanın Kanunen Sorumlu Olmadığı Haller Mutlak Sorumsuzluk Halleri 142

7 İçindekiler XI a) Geminin Şevki Veya Başkaca Teknik İdaresindeki Kusur 142 b) Yangın Zararları 143 c) Taşıtan Veya Yükletenin Yükün Cins Veya Değerini Kasten Yanlış Bildirmesi Muhtemel Sorumsuzluk Halleri 144 VII. Taşıyanın Sorumluluğunun Emredici Hükümlerle Düzenlenmesi 145 VIII. Emredici Hükümlerin Uygulanmadığı Haller Dış Taşımalarda Canlı Hayvan Taşınması Güverte Yükü Taşımanın Yüklemeden Önce Ve Boşaltmadan Sonraki Safhaları Ticari Olmayan Taşımalar Müşterek Avarya ile İlgili Anlaşmalar 148 IX. Sözleşmeyle Taşıyanın Sorumluluğunun Sınırlanması Veya Kaldırılması Taşıyanın Hakları I. Genel Olarak 149 II. Yük Zararının Navlun Alacağına Etkisi Yükün Hasan Yükün Zıyaı. 150 III. Navlun Borçlusu 151 IV. Taşıyanın Teminatları Navlun Sözleşmesinin Sona Ermesi I. Belirli Kanuni Sebeplerle Navlun Sözleşmesinin Hükümden Düşmesi 153 II. Taşıtan Veya Taşıyanın Belirli Kanuni Sebeplere Dayanarak Navlun Sözleşmesini Feshetmesi 153 III. Taşıtanın Navlun Sözleşmesinden Cayması Tam Çarter Sözleşmelerinde Kısmî Çarter Sözleşmelerinde Kırkambar Sözleşmelerinde 155

8 XII İçindekiler ALTINCI BÖLÜM DENİZ YOLUYLA YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ 1. Giriş I. Genel Olarak 159 II. Tanımı 159 III. Deniz Yolu İle Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Tarafları 160 1) Taşıyan 160 2) Yolcu 161 IV. Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Yapılması 161 V. Denizde Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Mahiyeti Tarafların Hak ve Borçları A. Taşıyanın Hak ve Borçlan 162 I. Taşıyanın Hakkı Ve Teminatı 162 II. Taşıyanın Borç Ve Yükümlülükleri Taşıyamn Yolculuğu Vaktinde Yapma Borcu Taşıyanın Yolcuyu Sağ ve Salim Olarak Taşıma Borcu Yolcu Beraberindeki Bagajları Taşıma Borcu 164 B. Yolcunun Hak ve Borçlan 165 I. Yolcunun Haklan 165 II. Yolcunun Borç ve Yükümlülükleri Ücret Ödeme Yolcunun Nizam ve Talimata Uyma Yükümlülüğü Taşıyanın Sorumluluğu I. Yolcunun Cismani Zarara Uğramasından Sorumluluk 166 II. Bagajlann Zıya Veya Hasara Uğramasından Sorumluluk 170 III. Sorumluluğun Nevi Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Sona Ermesi I. Yolcunun Kanunda Öngörülen Bir Sebebe Dayanmaksızın Sözleşmeden Cayması 173 II. Yolcu Veya Taşıyanın Kanunda Belirtilen Sebeblerle Sözleşmeden Cayması 174 III. Geminin Zıyaı Halinde Sözleşmenin Hükümden Düşmesi 174

9 İçindekiler XIII YEDİNCİ BÖLÜM DENİZ KAZALARI 1. Müşterek Avaryalar I. Avarya Kavramı 177 II. Müşterek Avaryanın Tarihçesi 177 III. Müşterek Avaryanın Tanımı ve Unsurları Gemi ve Yükün Müşterek Bir Deniz Sergüzeştine Atılmış Olması Gemi ve Yükün Müşterek Bir Tehlike İle Karşılaşmış Olması Müşterek Tehlikeden Gemi ve Yükü Korumak Maksadıyla Fevkalâde Bir Fedakârlık Veya Fevkalâde Bir Masraf Yapılmış Olması Fedakârlığın İradi Bir Şekilde Yani Bile Bile Yapılması Fedakârlık Hareketinin Makul Olması Faydalı Netice 181 IV. Müşterek Avaryaya Giren Zarar ve Masraflar 182 V. İkame Masrafları 182 VI. Başlıca Müşterek Avarya Tipleri Denize Mal Atma Müşterek Avrayası Hafifletme Müşterek Avrayası Karaya Oturtma Müşterek Avaryası Yüzdürme Müşterek Avaryası Yangın Söndürme Müşterek Avaryası Kurtarma Müşterek Avaryası Barınma Müşterek Avaryası Muvakkat Tamir Müşterek Avaryası 188 VII. Dispeç Çatmalar I. Genel Olarak 190 II. Çatmaların Milletlerarası Alanda Düzenlenmesi 191 III. Çatmanın Tanımı Ve Unsurları 191 IV. Çatmanın Nevileri Kusursuz Çatma Kusurlu Çatma 193 a) Bir Tarafın Kusuru Üe Çatma 193 b) Müşterek Kusurlu Çatma 194 V. Kıyasen Veya Vasıtalı Çatma 195

10 XIV İçindekiler 3. Kurtarma ve Yardım I. Genel Olarak 196 II. Kurtarma Ve Yardımın Unsurları 196 III. Kurtarma Ve Yardım Ücretinin İndirilmesi Veya Kaldırılması 199 IV. Kurtarma Ve Yardım Ücretinin Tesbiti Sözleşme İle Tesbiti Sözleşmenin Değiştirilmesi Veya İptali Kurtarma Ve Yardım Ücretinin Mahkeme Veya Hakem Tarafından Tesbiti 200 V. Kurtarma Ve Yardım Ücretinin Paylaştırılması 201 VI. Kurtarma Ve Yardım Ücretinden Sorumluluk 201 SEKİZİNCİ BOLUM GEMİ VE YÜK ALACAKLISI HAKLARI 1. Gemi Alacaklısı Hakkı I. Genel Olarak 205 II. Gemi Alacaklısı Hakkının Kapsamı Gemi Navlun Surrogatlar 206 III. Gemi Alacaklısı Hakkının Sağladığı İmtiyazlar Takip Hakkı Öncelik Hakkı 207 IV. Gemi Alacaklısı Hakkının Doğduğu Haller 207 V. Gemi Alacaklısı Haklan Arasındaki Öncelik Sırası Birden Fazla Sefer Halinde Aynı Yolculukta Doğan Alacaklar Arasında 209 VI. Gemi Alacaklısı Hakkının Sona Ermesi Yük Alacaklısı Hakkı I. Genel Olarak 212 II. Yük Alacaklısı Hakkının Doğduğu Haller 212 III. Yük Alacaklısı Haklan Arasındaki Sıra 213 IV. Yük Alacaklısı Hakkının Sona Ermesi 213

11 İçindekiler XV DOKUZUNCU BÖLÜM DENİZ TAKİP HUKUKU GİRİŞ 1. Deniz Takip Hukukunda Gemi Alacaklısına Tanınan imkânlar 2. Deniz Takip Hukukunda Yetki Sorunu ve Kanuni Temsil I. Yetki Sorunu 220 II. Gemi Alacaklısının Yaptığı Takipte Donatanın Kanunen Temsili Gemi Alacaklılarının Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takipte Bulunması I. Genel Olarak 222 II. Takip Talebi 222 III. Takibin Sicile Bildirilmesi 225 IV. Takibin Kiracı, Navlun ve Surrogat Borçlularına Bildirilmesi 226 V. İcra Dairesinin Merhunu Ele Geçirmesi 226 VI. Paraya Çevirme Gemiye Haczin Uygulanması Ve Sonuçları 5. Gemilerde Haczin Sınırlandırılması I. Yola Hazır Geminin Haciz Muafiyeti 230 II. Zararsız Geçiş Hakkı "Right of Innocent Passage" 233 III. Devlet Gemilerinin Haciz Muafiyeti Teminat Karşılığında Gemiye Haciz Konulmasının Önlenmesi Veya Gemi Üzerindeki ihtiyati Haczin Kaldırılması ONUNCU BÖLÜM DENİZ SİGORTALARI 1. Giriş ve Kaynaklar I. Giriş 245 II. Türk Deniz Sigortası Hukukunun Kaynaklan Deniz Sigortası Sözleşmesi I. Sözleşmenin Yapıldığı Yer 251 II. Sözleşmenin Yapılması 251 IH. Sözleşmenin Tarafları ve İlgili Şahıslan 251

12 XVI İçindekiler IV. Sözleşmenin Unsurları Menfaat Riziko Deniz Sigortası Sözleşmesinin Hükümleri I. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri Prim Ödeme Borcu Sigorta Ettiren (ve Sigortalının) Görevleri 258 a) Akit Öncesi (Yapılırken) İhbar Görevi 258 b) Aktin Süresi İçindeki Görevler 261 c) Rizikonun Gerçekleşmesi Halindeki Görevler 263 d) Sair Görevler 265 II. Sigortacının Sigorta Himayesi Borcu Sigortacının Sigorta Tazminatını Ödemesi I. Zararın Tayini 268 II. Ödemenin Zamanı ve Şekli 270 III. Sigortacının Halefiyeti Halefiyetin Şartları Halefiyete Müsteniden Açılan Dava Kulüp Sigortaları EKLER EK -1 Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında 1976 Tarihli Milletlerarası Sözleşme 279 EK - II 2004 York-Anvers Kuralları 295 EK - III Tekne Poliçesi Genel Şartları 309 EK - IV Emtea Nakliyat Sigortası Genel Şartlan 315 EK - V 1992 Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu İle İlgili Uluslararası Sözleşme 325 EK - VI 1992 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme Metni 345 BİBLİYOGRAFYA 375 DENİZ TİCARETİ HUKUKU 375 DENİZ SİGORTA HUKUKU 386