ATAUM. Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yıl 7 - Sayı 73 KASIM Fransa Tartışıyor

Transkript

1 Avrupa Gündemi... Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yıl 7 - Sayı 73 Fransa Tartışıyor Aile' Nedir, Kimlerden Oluşur Manif Pour Tous (Herkes için Protesto) hareketi, aynı cinsiyetten olanların kanunen evlenebilmelerine, eşcinsellerin taşıyıcı annelik veya yapay döllenme yollarıyla çocuk sahibi olabilmesine ve Fransa da bu yıl resmen başlayan Cinsiyet Teorisi dersine Paris başta çeşitli kentlerdeki yürüyüşlerle karşı çıkıyor. Tanrı'nın kadınla erkeği birbirleri için yarattığını" düşünen ve söz konusu yasal düzenlemelerin aile kurumuna darbe vuracağı nı öne sürenler karşısında eşcinsel hakları savunucusu All Out derneği de oldukça net: Eşitliğe karşı çıkanların tek tip bir aile modeli var. Oysa farklı düşünenler olduğu gibi bugün aile için de artık tek bir kriter var, o da sevgi. Betül DİNLER ANONİM ANNE-ANONİM BABA Fransa da Ekim in ilk haftasında binlerce kişi sokağa çıktı. Manif pour Tous (Herkes için Protesto) hareketinin öncülüğünü yaptığı gösterilerin gerekçesi, taşıyıcı annelik veya yapay döllenmeyi, lezbiyen çiftler için tüp bebek uygulamasını ve eğitim dönemi itibariyle resmi olarak uygulanmaya başlayan Cinsiyet Teorisi eğitim sistemini eleştirmekti. Geleneksel aile değerlerini savundular. Paris te gerçekleşen yürüyüşe katılımcılara göre 500 bin, polise göre 70 bin, Bordeaux daki yürüyüşeyse katılımcılara göre 30 bin, polise göre 7 bin 500 kişi katıldı. Protestocular ellerinde mavi ve pembe bayraklarla yürüdü ve endişelerini Taşıyıcı anneliğe hayır ve Kadın bebek makinesi değildir pankartlarıyla dile getirdi. (devamı 3. sayfada) Britanya'da AİHS Tartışmaları Yasemin KARADAĞ sayfa 4-5 Yunanlıların Evlilik Merasimi Christos TEAZIS sayfa 6 Avrupa nın İslamofobiyle İmtihanı Damla ÜNSEVER sayfa 7 Af Örgütü Ukrayna Raporu Elâ BİLGEN sayfa 8 Ukrayna nın Seçimi Mühdan SAĞLAM sayfa 9 Britanya Siyasetine Yeni Soluk: UKIP! H. Kardelen IŞIK sayfa Belgrad da Olaylı Maç Emre YÜKSEL sayfa Portre: Michael Collins Recep Ersel ERGE sayfa üyelik ve diğer talepleriniz için ataum@education.ankara.edu.tr

2 2 Pardon, Çöpünüz Var Mı? Aygün KARLI Pardon, Çöpünüz Var Mı? Aygün KARLI Yenilenebilir enerji uygula- ve insanları şaşırtmaya de- rine göre İsveç te evlerden çı- çoğunluğuysa çıkan çöpleri malarında hem zihniyet hem vam ediyor. Örneğin İsveç, kan çöpün yalnızca yüzde 1 i yakıt olarak kullanıyor. Bu şede uygulama bazında başı çe- 250 binin üzerinde evin ısın- çöplüklerde kalıyor. Geri ka- kilde bir sınıflandırma da önken İskandinav Yarımadası ma ve elektrik ihtiyacını lan yüzde 99 luk kısımsa ya celikle bu ayırma işleminin ülkelerinden biri olan İsveç, çöpten açığa çıkardığı ener- geri dönüşüme uğruyor ya ev ler den baş la ma sıy la özellikle çöpten enerji üreti- jiyle karşılıyor. Öyle ki, Avru- da gübre olarak kullanılıyor. oluşuyor. minde ilgiyi üzerine çekmeye pa İstatistik Ofisi nin bilgile- Güç santrallerinin büyük Devlet büyük destek veriyor Elbette devletin bütünüyle Fakat sanılanın aksine yapı- lerden kurtarmaya girişmiş. Son zamanlarda toplumun çevreci olduğunu söylemek lan bu yakma işlemi sonun- Üstelik Norveç çöplerini dö- da baskısıyla bu reaktörleri güç. Ancak devlet birçok yere da ortaya çıkan gazlar tek- nüştürmesi için İsveç e para kapatmaya yönelik bir eğilim çöp tesisi kurarak hem çöp gi- nolojinin de yardımıyla iyi bi- da ödüyor. İsveç de bu ener- sergilenmekte aslında. Her bi büyük bir sıkıntıdan kur- çimde soğuruluyor. Öyle ki, jiyi ısı ve elektriğe dönüştü- şeyi bir kenara bırakırsak İstuluyor hem de ülkenin eko- İsveç karbondioksit açığa çı- rüyor. Devletin bütünüyle çev- kandinav ülkeleri ve özellikle nomisine katkıda bulunuyor. karan ülkeler sıralamasında reci olmadığının gösterge- İsveç in son yıllarda yaptıkla- Nitekim İsveç gibi ortalama- alt basamaklarda yer alıyor. leriyse çok açık. Ülke bünye- rı yatırımlarla geri dönüşüm ların altında sıcaklık değer- İsveç, son zamanlardaysa, ül- sinde on adet aktif reaktör ve ve güneş enerjisi gibi yenilelerine sahip bir bölgenin k enin a rtan çöp ihtiyacı neti- bir adet nükleer santral bu- nebilir enerji kaynaklarına önemli bir kısmının ısınma ih- cesinde Norveç in çöplerini lunmakta. Bu da ülkenin öne m verdiği açık. tiyacı çöpler sayesinde karşı- de belirli bir miktar karşılı- enerji ihtiyacının yarısından lanıyor. Bu enerjiyi çöpleri ğında almaya başlamış, yani fazlasının nükleer enerjiyle yakarak ortaya çıkarıyorlar. İskandinav coğrafyasını çöp- karşılandığının göstergesi. Temiz enerji bilinçli toplumla mümkün Devletlerin herhangi bir ye- larının ve bulundukları coğ- veç te çöp enerjisinin var ma sı içi n uzun bir zaman kayniliğe katkısı elbette önemli. rafyanın tahrip edilmesine olabilmesi için toplum elin- bı gerekmiyor. Üstelik atılan Fakat asıl önemli olan bu ve kaynakların hoyratça kul- den geleni yapıyor. Nitekim çöpler yıkanmadan atılmıyeniliğe ve değişikliğe toplu- lanılmasına karşı son yıllar- ülkede ayrışmayan çöp yok yor. Çöplerin temiz ve geri mun verdiği reaksiyon olsa da yoğun önlemler alıyor. Hü- denecek kadar az. Tüm in- dönüştürülebilir bir şekilde gerek. İsveç te ve diğer İs- kümetlerin çevresel politika- sanlar, çöpleri organik atık belirli yerlere atılması, bu işe kandinav ülkelerinde çevreci larının belirlemesinde de te- veya diğer atıklar olarak ayı- ne kadar önem verildiğini de bilinç oldukça gelişmiş du- mel etkenlerden biri toplum rıp belirlenmiş yerlere atıyor gösteriyor. rumda. İnsanlar yaşam alan- baskısı. Baskıdan ziyade İs- ve böylelikle çöplerin ayrıl- Bölgede genel bir bilinç var. İsveç in çöp enerjisinin yanı konuşan iki başbakan, bu- ekolojik sorunların çözümü i- menin dünyanın gelecek kaysıra komşu ülkelerle de ortak nun azaltılması için ekono- çin yüzde 5-10 oranında bir gılarına ışık tuttuğunu düşübir bilinci söz konusu. Geçti- mik olarak birbirlerine des- vergi artışına sıcak baktığını nenler de çoğunlukta. Ulrich ğimiz haftalarda İsveç in ye- tek sözü verdi. Finlandiya söylüyor. Bu bilincin elbette e- Beck in sözüyse bu gelişmeni başbakanı Stefan Lövfen son zamanlarda düşen eko- konomik gelirle doğrudan lerin ne denli önemli olduğuile Finlandiya Başbakanı Al- nomisine rağmen ekoloji ko- bir bağıntısı olsa da geliş- nu özetliyor: Yoksulluk hiyeexander Stubb bir araya ge- nusuna oldukça önem veri- miş ülkelerin son yıllarda ra rş ik, kirli hava tabakası lerek bölgedeki ekolojik so- yor. Fin halkının nabzını ekolojik meselelere eğilmesi demokratiktir. runları tartıştı. Karbondioksit yoklayan Fin gazetecileriyse umut verici. Özellikle topemisyonunun artışı üzerine halkın büyük çoğunluğunun lumsal anlamdaki bu geliş-

3 10 Aile' Nedir, Kimlerden Oluşur Betül DİNLER Yürüyüşü organize eden tılanlar, bu yöntemlerle ço- ların doğuş itibariyle erkek un 16/7 maddesine göre Manif Pour Tous, 2012 de, cuk sahibi olmanın aile ku- veya dişi olduklarına, erke- başkası adına üreme veya Marriage Pour Tous (He- rumuna darbe vuracağı gö- ğin ve dişinin belirli rolleri ol- gebeliği içeren her türlü sözrkes için Evlilik) yasasına kar- rüşünde. Bu durum bir gös- duğuna ve devletin bu rolleri leşme geçersizdir. Fransa şı kurulmuştu. Aslında geçen tericinin tepkisinde açıkça gö- manipüle etmeye çalıştığına da yasalar, çocukları olmayıl Fransa da aynı cinsten ki- rülüyor: Tanrı kadın ve er- inanıyorlar. Bu eğitim sistemi yan veya çocuğuna genetik şilerin evliliğine karşı doğdu- keği birbirleri için yarattı. yüzünden çocuklarının eş- bir hastalık geçirme riski buğunu söyleyebiliriz. Manif Po eğitim dönemin- cinsel olmasından korkan lun an çiftlere yapay döllenur Tous hareketi bu konuyla il- de Fransa da 200 civarı ilko- ebeveynlerin olduğunu dü- me hakkı veriyor. Ülkede gili 4.1 milyon kişiyi sokağa kulda pilot olarak uygulanan şünüyorlar. taşıyıcı annelik yasak. Paris dökmüştü. Malum, Mayıs Cinsiyet Teorisi eğitim 80 lerde gelişim gösteren İstinaf Mahkemesi yse ko itibariyle Fransa da sistemiyse, bu eğitim yılında başkası adına hamilelik nuyla ilgili bir ilki gerçekleşaynı cinsiyetten olan bireyler resmen yürürlüğe girdi. Bu (Gestation pour autrui), ya- tirdi. Mahkeme verdiği kakanunen evlenebilme hakkı- sistem, çocuklara ilkokul iti- pay döllenme, tüp bebek gibi rarla, ABD nin Kaliforniya e- na kavuştu. Fransa bu konu- bariyle, her ne kadar doğuş- yöntemler, cinsel ilişkiye bile yaletinde bu yöntemle 2000 da dünyada 14. ülke. Manif tan biyolojik olarak cinsiyet gerek kalmadan kadın döl de ikiz çocuk sahibi olan bir Pour Tous, buna rağmen eş- farklılıkları olsa da, cinsiyet hücresiyle erkeğinkini uygun Fransız çiftin ebeveynlik nitecinsel çiftleri rahat bırakma- kimliklerinin ve bunların ya- ortamda buluşturmayı ola- liğini 25 Ekim 2007 de tanıya niyetli değil. Protesto et- rattığı farklılıkların toplum ta- naklı kılıyor. Günümüzdeyse, dı. Meclisteki bazı milletvetikleri de eşcinsel bireylerin rafından yapılandırıldığını yapay ortamda gerçekleştiri- killeri de eşcinsel çiftlerin, yataşıyıcı annelik veya yapay öğretiyor. Gerekçesine göre, len döllenmenin çiçek ver- pay döllenme ve taşıyıcı döllenme yollarıyla çocuk sa- çocuklar bu sistem sayesinde mesi için rahme olan talep anne uygulamasıyla çocuk hibi olabilmeleri ve Fransa cinsiyet rolleri altından ezil- yükselişte. Taşıyıcı annelik sahibi olmalarına izin verilda eğitim yılı iti- meden, istedikleri bireyler y öntemiyle başkasının rah- mesini sağlayacak önerbariyle resmi olarak uygu- olabilme özgürlüğüne erişe- mini dokuz ay on günlüğüne genin getirilmesini istiyor. lanmaya başlayan Cinsiyet cek. Fakat Manif Pour Tous kiralamak mümkün. An- Teorisi eğitimi. Gösteriye ka- tabii ki buna da karşı. İnsan- cak Fransız Medeni Kanun Evetlere karşı yükselen hayırlar Strazburg Üniversite Hasta- beslenen ve sevilen çocuk nesi Jinekoloji Bölümü Do- olarak dünyaya gelmek. ğum Hekimliği Baş ka nı Fransa da gerçekleşen yürü- Israël Nisand, yasağın bazı yüşte bir gösterici bu düşündurumlar karşısında kaldı- celere paralel olarak kaygısırılmasının olumlu olacağı gö- nı dile getirmişti: Bundan rüşünde. Örneğin genç yaşta bir sonraki aşamada çocukrahmini kaybeden, ciddi şe- ları mağazaların raflarına kilde şekil bozukluklarına uğ- koyacaklar ve içlerinden isramış bir rahme sahip olan tediğimizi seçeceğiz. Bir diya da rahmini tamimiyle ğer göstericiyse bu yöntemi aldırmış kadınlarda taşıyıcı modern kölelik olarak görüannelik çocuk sahibi olmak yordu. için çözüm olabilir. Önemle Her sene taşıyıcı annelik yovurgulanan nokta, taşıyıcı an- luna başvuran Fransız ailelenenin rahmini yumurtlama rinin sayısı 300 ilâ 400 civadeğil, taşıma konusunda rında. Yöntemin Fransa da /amacıyla ödünç vermesi. yasak olması, doğurma Eşcinsel haklarını savunan turiz-mi olarak tabir edebi- zalandıktan ve gebelik ger- öncesi evlat edinme gibi ka- All Out derneği sözcüsü Gu- leceğimiz şekilde ailelerin ta- çekleştikten sonra bu yolla bul ederek yasal zemine illaume Bonnet se olaya ken- şıyıcı anne bulmak adına çocuk sahibi olmaktan vaz- oturtmaya çalışıyor. Evlat di perspektifinden bakıyor: yurtdışında arayışa girme- geçen veya doğum gerçek- edinme statüsüyle çocukla Eşitliğe karşı çıkanlar tek tip lerine neden oluyor. Taşıyıcı leştikten sonra hasta doğdu- soy bağı kurulduğunda, bibir aile modeli olduğunu sa- anneliğin yasaklanmadığı ül- ğu için veya diğer herhangi yolojik anne veya genetik anvunuyor. Bunun dışında kelerde çalışan doktorlar, bir sebeple çocuğu almak is- ne ve genetik babayla evlen- kalanlarıysa soyutluyor. Biz çiftlerin hangi ülkenin vatan- temeyen çiftlere sıklıkla rast- me yasağı kadar birbirlerine ve bizim gibi düşünen Fran- daşı olduğuna veya hangi ül- lanıyor. Doğan çocuğu kendi mirasçılık hakkı gibi konular sız ailelerinin çoğunluğuysa kede yaşadığına bakmaksı- ülkelerine götürememeleri, da açıklık kazanıyor. Aslında bu modele uygun olmadığı- zın, mesleğini icra ettiği dev- götürseler bile hukuken ebe- konuya Avrupa İnsan Hakları mızı gösteriyoruz. Bugün ar- letin hukukunu uyguluyor ve veyn olarak kabul edilme- Mahkemesi (AİHM) de mütık aile için tek bir kriter var, o taşıyıcı annelik işlemlerini meleri, çocuğun vatansız ve dahil oldu. Şöyle ki, 26 Hazida sevgi. gerçekleştiriyor. La Haye Mil- ebeveynsiz kalması, taşıyıcı ran 2014'te açıkladığı Me- Yöntemin tartışılan bir diğer letlerarası Hukuk Konferans- annelik yöntemine başvuran nesson v Fransa ve Lebassee boyutuysa, kadın karnının ları Daimi Bürosu, çocukların çiftle doğan çocuk arasında- v Fransa kararlarıyla taşıyıcı metalaştırılması yla ortaya ve kadınların satışını önleye- ki soy bağını reddetme gibi anne prosedürünün huku- çıkan ürün çocuk. Senato cek, uluslararası taşıyıcı sorunlarsa Manif Pour Tous ken kabul edildiği ülkelerde Çalışma Grubu tarafından annelik ilişkisine yüksek hareketinin elini güçlendiren bu yöntemle doğan çocuk ve görüşü alınan filozof Syl- standartlar koyabilecek ve ta- deneyimler. ebeveynleri arasında oluşan vaine Agacinski, ABD de şıyıcı annelik konusunda ül- Taşıyıcı annelik bir türlü en- ilişkinin taşıyıcı anne sözleş- womb for rent (kiralık ra- kelerarası işbirliğini sağla- gellenemediğinden, yasak- melerinin yasak olduğu him) olarak da betimlenen yan uluslararası bir sözleşme lanmış ülkelerde dahi bir hu- Fransa'da nüfusta tanınmayönteme, Çocuk, ipso facto hazırlığında. kuksal çözüm bulunması ge- masının çocuğun Sözleş- (fiilen) bir mal haline getirili- Taşıyıcı anneliğe izin verilen rektiği açık. Nitekim bu tür- me'nin 8. maddesi altında koyor diyerek isyan ediyor. Di- ülkelerde, taşıdığı çocuğu den devletler, taşıyıcı annelik runan özel hayatına saygı ğer tarafa göreyse, tersten vermek istemeyen hatta onu yoluyla çocuk sahibi olanla- gösterilmesi hakkının ihlali okuma da mümkün: Arzula- kaçıran taşıyıcı annelere, ta- rın çocukla soy bağını kur- olduğuna hükmetti. nan, tasarlanan, taşınan, şıyıcı annelik sözleşmesi im- mak için bu olay ı doğum 'Annesi'yle evlendi! Mahkemenin son sözü söyle- bir kişinin üvey annesiyle ev- kuk savaşından sonra baba- yünde yaptılar. Damadın badiği diğer bir olaysa, yine lenmesini meşrulaştıran sının daha önceki eşi 48 ya- basına (yani müstakbel karı- Ekim in ilk haftası hukuken ü- mahkeme kararının alınma- şındaki Elisabeth Lorentz le sının eski kocasına) da düvey altsoy-üstsoyla evlenme- sıyla gerçekleşti. 45 yaşında- evlendi. Düğünlerini Metz ğün yapılacağı haberi verilnin yasak olduğu Fransa da ki Eric Holder, 1 ay süren hu- kenti yakınlarındaki Dabo kö- di. 3

4 Britanya'da AİHS Tartışmaları 4 Yasemin KARADAĞ Britanya'da AİHS Tartışmaları Yasemin KARADAĞ Birleşik Krallık ta sular bir tür- maları halinde, AİHM in Bir- üyeliğinden ayrılacak. hafazakârlara göre, Birleşik lü durulmuyor. Adalet Baka- leşik Krallık Yüksek Mahke- Ne var ki, belgede öngörü- Krallık mahkemeleri bu madnı Chris Grayling in AİHM mesi üzerinde daha fazla len değişiklikler bu kadarla sı- de yüzünden, sık sık, prob- Birleşik Krallık ı daha iyi bir bağlayıcı etkiye sahip ola- nırlı değil. Muhafazakâr Parti lemli Strazburg içtihadına uyülke yapmadı ya da David mayacağını ve Birleşik Kral- iktidara geldiği takdirde İşçi gun karar vermek zorunda. Cameron ın AİHM önem- lık iç hukukunda değişiklik ya- Partisi nin İnsan Hakları Belgede, AİHM in Sözleşme siz iddialardan oluşan dava pılmasına karar vereme- Yasası nı (Human Rights Act) nin yorumlanmasında Sözyığınının altında kalan bir yeceğini söylüyor. Ayrıca da yürürlükten kaldıracak. leşme nin yaşayan belge mahkemeye dönüşme riski AİHM yalnızca danışma AİHS in hazırlanmasına çok niteliğine vurgu yaparak zaaltında. Bu nedenle Britanya organı olarak kabul edile- önemli katkılarda bulunmuş man içinde etki alanını gereyı korumak için AİHS e taraf cek. Öte yandan, Sözleşme ve sonrasında antlaşma hü- ğinden fazla genişlettiğine olmaktan çekilebiliriz sözle- tarafı devletler, Sözleşme nin kümlerini iç hukukunda uy- ve İngiliz iç hukukunun bu durinden yaklaşık bir yıl sonra 46 (1). maddesi uyarınca, ta- gulayan Birleşik Krallık, rumdan oldukça zarar gör- Muhafazakâr Parti bu yolda raf oldukları davalarda Mah e kadar Sözleşme yi iç düğüne dikkat çekiliyor. Bu kritik bir adım attı ge- keme nin verdiği kesinleşmiş hukukunun bir parçası hali- duruma gösterilen örneklernel seçimleri için Grayling in kararlara uymayı taahhüt et- ne getirmemişti. On sekiz yıl- den biriyse, Birleşik Krallık ın hazırladığı ve Birleşik Krallık mekte. Buna göre, Muhafa- lık Muhafazakâr Parti iktida- hapishanedeki mahkûmlata insan haklarının korun- za kâr la rın bu ö ne ri le ri rını sona erdiren 1997 genel rın oy kullanmasını engellemasına ilişkin oldukça radi- Sözleşme nin ihlali anlamına seçimiyle İşçi Partisi iktidara mesi nedeniyle AİHS in 1 kal değişikliklerin yer aldığı gelirken, metinde ilgili mad- gelmiş, 1998 de İnsan Hak- No lu Protokolün 3. madde- Protecting Human Rights in deye herhangi bir şekilde ları Yasası nı hazırlamış ve sinde yer alan serbest seçim the UK- The Conservatives değinilmemekte. Bunun ye- bu yasa 2000 de de yürürlü- hakkını ihlal ettiğine ilişkin Proposals For Changing rine metinde, gerçekleşecek ğe girmişti. Bu yasanın temel AİHM kararı (Firth and Ot- Britain s Human Rights Law değişikliklerle birlikte, Birle- amaçlarından birisiyse, AİHS hers v. the UK ). adlı sekiz sayfalık strateji bel- şik Krallık ın Avrupa Konseyi in İngiliz iç hukukunun tam Bu kararın Sözleşme metningesi, Ekim başında yayınlan- üyesi olarak AİHS e taraf ül- bir parçası olmamasının ya- den hiçbir şekilde çıkarıdı. Metnin yayınlanmasının ke olarak kalmasının arzu- rattığı olumsuzluğu ortadan lamayacağı belirtilirken, ardından ortaya çıkan ateşli landığı ve Konsey in bu deği- kaldırmaktı. Bu yasayla, Mahkeme ilgili maddeyi oltartışmalar şöyle dursun, ön- şiklikleri onaylayacağının İng iliz iç hukukunda korunan dukça geniş yorumladığı gecelikle Muhafazakârlar 2015 umut edildiği söyleniyor. Mu- insan haklarının Sözleşme rekçesiyle eleştirilmekte. Birseçimlerinden zaferle çıkma- hafazakârların sunduğu tab- de korunan haklarla bağda- leşik Krallık ta insan haklarıları halinde insan hakları l oda her iki durumun da ger- şacağı ve İngiliz mahkeme- nın korunmasında AİHM in alanında neler vadediyorlar, çekleşmesi pek tabii imkâ- lerinin önlerine gelen her da- ve İnsan Hakları Yasası nın bakmak gerek. nsız. Nitekim Avrupa Konseyi vada Sözleşme haklarını dik- mevcut pozisyonunun kabul Son yirmi yılda Birleşik Kral- de strateji belgesinin yayın- kate alacağı hükme bağlan- edilemez olduğunu belirten lık ta insan haklarının korun- lanmasının ardından, öneri- dı. Ayrıca Yasa, kamu ma- Muhafazakâr Parti, bahsi geması hususunda toplumun lerin hiçbirinin AİHM le k aml ar ın ın Sözleşme yle çen değişikliklerin yer aldığı, güvenini sarsacak önemli ge- uyum içinde olmadığını söy- bağdaşmayan işlem ve ey- Britanya Haklar ve Sorumlulişmelerin yaşandığına dik- leyerek söz konusu değişik- lemlerini de yasaklamakta. luklar Yasası nda (British Bill kat çekilen metinde, bu li kleri n Birle şik Krallık Kon- Strateji belgesinde Yasa nın of Rights and Responsibilialanda değişimin zorunlu ol- sey üyesiyken gerçekleşme- pek çok maddesine itiraz t ies) da AİHS in iç hukuka duğu belirtiliyor. Bu doğrul- sinin mümkün olmayacağını edilmekle birlikte, asıl itiraz uygulanacağını söylüyor. Antuda, Muhafazakârların ön- belirtti. Ancak metinde bu du- Birleşik Krallık mahkemeleri cak Sözleşme hükümlerinin gördüğü değişiklikler yeni ol- ruma karşılık da bir çözüm Sözleşme hükümlerini yo- orijinal anlamları göz önünma mak la bir lik te, tüm bulunmuş. Buna göre, şayet rumlarken AİHM kurallarını de bulundurularak haklar ve Avrupa yı etkileyecek nitelik- Avrupa Konseyi söz konusu göz önünde bulundurur sorumluklar arasında denge te. Muhafazakârlar önümüz- değişikliklere müsaade et- maddesinin yer aldığı, Yasa kurulacak. deki Mayıs ta seçimi kazan- mezse Birleşik Krallık AİHS nı n ikinci kısmına ilişkin. Mu-

5 Britanya'da AİHS Tartışmaları Yasemin KARADAĞ 5 İnsan hakları mı, UKIP korkusu mu? Birleşik Krallık ın uluslarara- hes, insan haklarının Muha- na öncü olmuştu. İşçi Partisi lerde yorumlanarak pek çok sı insan hakları hukukunun fazakâr Parti nin umurunda nden Sadiq Khan da David yanlış karar alındı. Terör gelişmesinde dönüm noktası olmadığını, onların tek der- Cameron ın bir kez daha Bri- şüphelisi kişileri ülkemizden olan AİHS den çekilmesi, in- dinin UKIP e oy kaptırma- tanya halkının haklarını ve çı- çıkarmamızı engelleyen kusan haklarının korunmasın- mak olduğunu söyledi. Geç- karlarını korumak yerine rallardan sonra şimdi de hada en güçlü koruma meka- tiğimiz Mayıs ta Avrupa Par- UKIP e karşı güç kazanma te- pishane mahkûmlarına oy nizması olan Avrupa mer- lamentosu seçimlerinden de laşına düştüğünü, Muhafa- hakkı vermemiz gerektiğine kezli sistemi de terk ettiği an- zaferle çıkan ve İngiltere nin zakârların iddiasının aksine, karar verdiler. Üzgünüm, lamına gelecek. Yanı sıra AB den çıkması gerektiği fik- İngiliz mahkemelerinin AİHS katılmıyoruz. Britanya Parla- AB ye üyeliğin de bir şartı rinin en güçlü savunucusu du- hükümlerini yorumlamakta mentosu mahkûmların böyle olan Avrupa Konsey üyeliğini rumundaki UKIP, gerçekten serbest olduğunu ve İnsan bir hakkı olmadığına karar yerine getirmeyecek olan Bir- de önümüzdeki genel seçim- Hakları Yasası nın bu duru- ver di. Bu ül ke Magna leşik Krallık ın Birlik üyeliği lerde oylarını artıracağının mu değiştirmediğini dile ge- Carta yı kaleme aldı. Birleşik de tehlikeye girecek. Gerçi, sinyallerini vererek Came- tirdi. Krallık o zamandan bugüne tekrar seçilmesi halinde, Bir- ron hükümeti tarafından bü- Mayıs 2015 te gerçekleşecek insan haklarının koruyuculeşik Krallık ın birlik üyeliğini yük bir tehdit olarak görülü- genel seçimi kazandıkları tak- su Strazburg hâkimlerinin 2017 de referanduma taşı- yor. Liberal Demokrat Parti dirde Muhalefet Partisi Söz- yönlendirmelerine ihtiyacıyacağını her fırsatta dile ge- Başkanı Tim Farron da geçti- leşme den çekilecek mi, za- mız yok. Önümüzdeki seçimtiren David Cameron ve par- ğimiz günlerde partisinin manı gelince göreceğiz ama lerden sonra Muhafazakâr tisi için bu durumun tehlike konferansında yaptığı ko- Koalisyon ortağından ve di- Parti, kendi değerlerimizi koolarak görüldüğünü iddia et- nuşmada Avrupa Konseyi ğer muhalefet partilerden rumak için, Yeni Haklar Yamek güç. Muhafazakâr Parti nin kurulmasına ve Sözleş- Cameron ve partisine yönel- sası nı Parlamento dan geçinin yeni önerisine karşılık, ha- me nin hazırlanmasına ön- tilen eleştiriler pek de yersiz recek ve İnsan Hakları Yasası liyle muhalif sesler de olduk- cülük eden Winston Chur- sayılmaz. 1 Ekim de partisi- yürürlükten kalkacak. Caça fazla. Eski Başsavcı Domi- chill i hatırlatarak Muhafa- nin konferansında konuşan meron ın konuşması, İngiliz nic Grieve, Guardian a ver- zakârların önerisini alaycı bir Cameron da aşırı Avrupa kar- basınında UKIP e karşı oy diği röportajda, önerinin şekilde eleştirdi. Winston ş ıtı sö ylemleriyle konuşması- kaybetmemek için izlenen anlamdan yoksun, uygu- Churchill, Avrupa nın bir ku- nı donattı: İkinci Dünya politikalar şeklinde yorumlanamaz olduğunu belirtti. rum etrafında birleşmesi ge- Savaşı nın ardından Sözleş- lanırken, Huffingtonpost tan Muhafazakârların koalisyon rektiğini ilk kez Ekim 1942 me, saygı duymamız gere- David Morrison da an antiortağı Liberal Demokrat Parti de Savaş Kabinesi nde yap- ken temel hakların yer aldığı European dog whistle yoruüyeleri de öneriyi eleştirdi. tığı konuşma sırasında dile bir metin olarak kaleme alın- muyla Cameron un konuş- Parti üyesi, Adalet ve Medeni getirmiş ve sonrasında da Av- mıştı. Ancak o zamandan bu- masını ve Parti önerisini sert Haklar Bakanı Simon Hug- rupa Konseyi nin kurulması- güne, Sözleşme türlü şekil- bir şekilde eleştirdi.

6 6 Yunanlıların Evlilik Merasimi Christos TEAZIS Yunanlıların Evlilik Merasimi Christos TEAZIS Christos TEAZIS Yunanistan la ilgili önceki ya- ketli olmaz şeklinde itirazzılarda sıkça vurgulanan bir larla karşılıyorlardı. tespit var. Yunanistan daki e- Yıl 2012 olduğundaysa belekonomik krizin sırf mali bo- diyedeki nikahlar inanılmaz yutuna bakacak olursak or- arttı ve 2013 te Kilise yle aymanı görmemiş oluruz. Zira nı seviyeye ulaştı. Neden? Yunanistan daki ekonomik Nedenler arasında, beledikriz, sosyopolitik, sosyoeko- yede evlenme maliyetinin danomik ve hatta sosyokültürel ha ucuz olması var: Bu nikah, boyutları olan bir dönüşüme sadece 15 Euro. Kilisede tekabül ediyor. Bu dönüşü- evlenmeninse maliyeti daha mün bir boyutu da insanların fazla, çünkü kilisenin süsnerede evlenecekleriyle ilin- lemesi ve benzeri maliyetler tili. Kriz öncesi, hatta 1980 nedeniyle bu miktarın çok üsöncesi, insanların yüzde 95 i tünde bir noktaya ulaşılıyor. kiliseye gidip evleniyorlardı. Dolayısıyla, gençler duygu- Niye? Çünkü kilisede evlen- sal nedenlerle eskisi gibi mekle, toplum ve özellikle kilisedeki evliliğe pek inandevlet nezdinde bir nevi maz oldu. Diyorlar ki, illa kimeşruiyetlerini kazanmış li se de mi evlenmek zorundaoluyorlardı. Belediyede ev- yız? Zaten bir sürü çift belelenmek söz konusu bile de- diyeye bile gitmiyor, sadece ğildi. Zaman geçti, Yunanis- yaşam sözleşmesi adlı bir tan 1981 de AET ye tam üye sözleşmeyi imzalayıp evli saoldu ve PASOK iktidara gel- yılıyor. Niye bunlar oluyor? di. O dönemin başbakanı Bu neyi gösteriyor? Andreas Papandreou, 1982 Tüm bunlar aslında insanlarde aile hukukunu, yani yeni daki zihniyet dönüşümünü medeni kanunu meclisten ge- gösteriyor. Şöyle ki, Yunanisçirerek ilk defa belediye tan daki devlet ve kilise bir nikahını da uygulamaya koy- üst yapı kurumu olarak topdu. Böylece nikahı papazın lumdan üstün durumda. Yumı belediye başkanının mı nanistan AET ye tam üye olkıyacağına insanlar karar duktan sonraysa yavaş yavaş vereceklerdi. Ama yine de ço- toplum bir alt yapı unsuru ğunluk kilise nikahını seçi- olarak öne çıkmaya başladı yordu, çünkü her ne kadar ve son iki üç senede de üst yabelediyede evlenmenin hu- pıyı (devlet ve kilise) belirlekuki geçerliliği varsa da, top- meye başladı. Devlet artık lum kodları kiliseden yanay- toplumun değerlerine göre dı. Kilisede evlenmeyen- hareket ediyor ve kilise yavaş lereyse sadece toplumun ta- yavaş geleneksel zihniyerafından yan gözle bakıl- tinden uzaklaşıp daha rasyo- makla kalmıyor, kendi ailele- nel bir anlayışa bürünmeye ri de karşı çıkarak bu durumu başlıyor. Böylece Yunanis- olur mu kilisede evlenme- tan daki dönüşümün, alt yamek?, insanlar ne der?, pı ve üst yapıda eş zamanlı dua almadan evlilik bere- olarak gerçekleştiğini söyle- yebiliriz. Aslında Yunanis- net bir şekilde söylemişti: tan ın nereye doğru gittiğini Yunanistan Bizans zihniye- Başbakan görevinden istifa tinden çıkıp eski Yunan meetmeden birkaç gün önce Yor- deniyetinin ruhuna kavuş- go Papandreou çok açık ve mak zorunda. Bakalım İletişim Adres: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi () Cemal Gürsel Caddesi, Cebeci, Ankara Telefon: 0 (312) Faks: 0 (312) Web: E-posta: ataum@education.ankara.edu.tr Editör: Erdem DENK Tasarım: Turan BACI-Erdem DENK * Yazılarınızla katkıda bulunmak için denk@ankara.edu.tr adresine atabilirsiniz. * E-Bülten de yer alan yazılar ve görüşler tamamen yazarlarına aittir. 'un resmi görüşü değildir. * Bu içinde yer alan özel kullanım lisanslı tüm yazı ve görsellerin bütün hakları `a aittir. * Bu, kaynak gösterilerek kopyalanabilir, dağıtılabilir, basılabilir. Sahibi: adına Çağrı ERHAN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Erdem DENK Yayının Türü: Süreli (Aylık) Basım Yeri: Ankara Üniversitesi Basımevi, İncitaşı Sokak No: Beşevler/ANKARA Tel: 0(312) Basım Tarihi: 8 Haziran 2014

7 Avrupa nın İslamofobiyle İmtihanı Damla ÜNSEVER 7 Avrupa nın İslamofobiyle İmtihanı Damla ÜNSEVER El Kaide nin üstlendiği 2004 de terör eylemlerine girişe- geçmek için imam sayısının gilerinin de bulunduğu Sc- Madrid ve 2005 Londra sal- bileceği düşünülüyor. AB te- arttırılmasını önerdi. En fazla hengen Bilgi sistemi adı veridırılarından sonra Avrupa da rörle mücadele koordinatörü Müslüman nüfusa sahip Av- len sisteme kaydediliyor. Yaradikal İslam korkusu başla- Gilles de Kerchove, bu du- rupa ülkelerinden biri olan ni Schengen vizesine sahip oldı. Son üç yıldaysa Suriye ve rum karşısında gerekli ön- Almanya, geçtiğimiz ay sa- sa da vatandaşların sadece Irak a savaşmaya giden Ba- lemler alınmadığı takdirde vaşa gitme ihtimali olan va- nüfus kimlikleriyle seyahat ettılı gençler Avrupa ülkeleri- Bel çi ka Ya hu di mü ze si tandaşlarının nüfus cüzdan- meleri biraz zorlaşıyor. nin radikal İslam la ilgili en- saldırısı gibi bir olayın tekrar- larına el koyup yerine yurtdı- Diğer taraftan Avrupa da yadişelerini artırdı. Tam sayı bi- lanabileceğini belirtti. Ayrıca şına çıkış olanağı verilmeyen şayan Müslümanlar da tedirlinmese de yaklaşık üç bin Av- eskiden de Afganistan, So- belgeler vereceğini açıkladı. gin. Her ne kadar IŞİD in İsrupalının savaşmaya gittiği mali ve Yemen e savaşmaya Ancak gidenler ve gitme ihti- lam la alakasının olmadığını tahmin ediliyor ve bunlar giden Avrupalıların olduğu- mali olanlar hakkında kesin belirtseler de, IŞİD ve diğer foreign fighters olarak ad- nu ifade eden Kerchove, bu bilgilere sahip olunmadı- terör örgütlerinin yayınladığı landırılıyor. Yapılan araştır- sefer daha fazla sayıda insa- ğından bu sistemin pek etkili görüntülerdeki Müslüman almalara göre savaşmaya gi- nın gitmesinin Avrupa da te- olacağı düşünülmüyor. Diğer gısı gittikçe yayılıyor. Bu dudenler her kesimden insan- rör tehdidini arttırdığı görü- taraftan Almanya ve Fransa, rum Müslüman nüfusa karşı lardan oluşuyor. Yani sadece şünde. Schengen kurallarının yeni- önyargıların artmasına seyoksul, eğitimsiz ya da işsiz Alınan önlemlere baktığı- den düzenlenmesini de talep bep oluyor, radikal İslam ı gençler değil, elit olarak ta- mızda, 9 Eylül 2011 de Radi- etti. tehdit olarak gören Avrupa nımlanan ailelerin çocukları kalleşme Farkındalık Ağı Ülk eleri n aldığı bireysel ön- ülkelerinin İslam a karşı aldıda savaşmaya gidenler ara- oluşturuldu. Bu ağla sosyal iş- lemlerin yanı sıra Avrupa ül- ğı önlemler terör örgütleriyle sında yer alıyor. En fazla çiler, dini liderler, genç siyasi keleri birlikte hareket etme alakası olmayanları da etkikatılımsa Belçika, İtalya, Al- liderler, polis ve araştırmacı- kararı da aldı. Aralarında iş- liyor. Radikal Müslüman manya, Fransa ve İskan- lar gibi radikalizmin önlen- birliğini arttırarak bilgi ve tec- gruplarsa bu kötü, vahşi Müsdinav ülkelerindeki gençler mesinde kilit rol oynaya- rübe paylaşımı yapmaya baş- lüman algısını destekler nitearasından. Aksiyon ve mace- bilecek aktörler bir araya ge- ladılar. Öncelikle gitme ihti- likte. Büyük İslam devleti idera arayışı, cihad, din kardeş- tirilerek radikalleşme, şiddet mali olan gençleri tespit ede- alini benimseyen bu gruplarliği düşüncesi, işsizlik, İslam eylemleri ve teröre karşı top- rek gitmelerini engellemek dan bazıları Irak ve Suriye de devleti ideali, kapitalist sis- lumsal bilinç oluşturulması ve gidenleri be lir le mek savaşanların kapitalizme kartem karşıtlığı... Sebebi ne he deflendi. İnternetin radi- amaçlandı. Bunun için bazı şı savaştıklarını belirtiyor. Bu olursa olsun devletler ailele- kal örgütler tarafından bir ülkelerdeki belediyeler aile- tür radikal örgütlerden biri ri, ailelerse devletleri sorum- propaganda aracı olarak kul- lerden ve okullardan radi- de Belçika daki en etkili radisuzlukla suçlarken Avrupalı lanılmasını önlemek için de a- kalleşme eğilimi gösteren kal grup olan ve diğer Avrugençler arasında radikal- dımlar atıldı. Özellikle son şüpheli gençlerin olması du- pa ülkelerinde de yaptığı leşmenin hızla artarak yayıl- günlerde IŞİD in yayınladığı rumunda haber vermelerini propagandalarla Avrupa ması Avrupa da terör eylem- görüntü ve videoların tüm istedi. İkincisi, Suriye ve Irak daki islam korkusunu arttılerinin yeniden artmasına da- dünyada yarattığı etkilerin l a sınırı bulunan ve en çok ge- ran Sharia4Belgium grubu. ir endişeleri de artırıyor. Gi- önüne geçmek, propaganda çiş yapılan ülkeler ve diğer Daha önceleri eşcinsellerin denlerin çoğu Müslüman yapmalarını engellemek için savaşanların geldiği ülkeler- öldürülmesini savunan bu gençler olsa da bölgedeki AB, sosyal medya kurucula- le işbirliği yapılması karar- grup, şimdiyse Belçika da Hristiyanlara yardım etmek rıyla görüşmelere başladı. Al- laştırıldı. Geçtiğimiz Ekim de yaptığı propogandalarla isteyen Hristiyan genç nüfus manya hükümeti geçtiğimiz yapılan görüşmede AB nin Müslüman gençleri Suriye ve da mevcut. AB, özellikle Irak Eylül den itibaren IŞİD terör cihatçıların geri dönmesine Irak ta savaşmaya yöneltive Suriye ye savaşmaya gi- örgütüyle ilgili tüm sembol, karşı alacağı önlemler arttı- yor. Geçtiğimiz Eylül de Beldenlerin geri dönmesi ihti- propoganda ve faaliyetleri rıldı. Sınır kontrollerinin art- çika hükümeti tarafından yarmali üzerinde duruyor. Böyle yasakladı. Ayrıca bazı Müs- tırılmasına karar verildi ve gılanan örgüt üyelerinin bübir durumda askeri eğitim al- lüman gruplar Belçika, Hol- AB yolcu isim kaydı yönerge- yük bir kısmı Irak ve Suriye mış, radikalleşmiş ve diğer landa ve Fransa gibi Müslü- si netleştirildi. Bu yönergeye de yaşıyor ve çoğunun ölmüş cihadçılarla bağlantı halinde man nüfusun çoğunlukta ol- göre sınırlarda yolcu bilgileri olabileceği düşünülüyor. olacakları tahmin edilen duğu ülkelerde hapishane- polis tarafından aranan ya gençlerin kendi ülkelerinde lerde radikalleşmenin önüne da şüpheli bulunanların bil-

8 8 Af Örgütü Ukrayna Raporu Elâ BİLGEN Af Örgütü Ukrayna Raporu Elâ BİLGEN Ukrayna da Kasım 2013 te verileri bugüne kadar haya- savaşçılar ve gazetecilerle lere ulaştı ancak Örgüt toplu başlayan ve beş ay içinde bir tını kaybedenlerin sayısının görüşerek bilgi topladı. İnce- mezarlarla ilgili inandırıcı kaiç savaşa dönüşen siyasi kriz, dört bine yaklaştığına, üste- leme sonunda hazırlanan ra- nıtlar olmadığını açıkladı. Af birinci yılını doldurmak üze- lik bu ölümlerin bir kısmının por, 20 Ekim de Berlin de ger- Örgütü nün Avrupa ve Orta re. Viktor Yanukoviç hükü- da Eylül de ilan edilen ateş- çekleştirilen bir basın açıkla- Asya Direktörü John Dalhumetinin AB yle gümrük birli- kese rağmen gerçekleştiğine masıyla kamuoyuna duyu- isen, infazların derinlemesiğini öngören Genişletilmiş işaret ediyordu. Af Örgütü ruldu. ne incelenmesi gerektiğini Komşuluk Projesi ni imzaya nün araştırmasıysa işkence Raporu sunan Ukrayna Uz- belirtmekle birlikte Rus yetkibirkaç gün kala askıya aldı- ve kötü muamele, zorla kay- manı Jovanka Worner, ey- liler tarafından yürütülen proğını açıklamasıyla, hüküme- bedilme ve yargısız infazlar lemlerin boyutunu tespit et- paganda savaşına da dikkat tin Rus güdümünde hareket gibi hukuksuzlukları ortaya mek son derece zor olsa da çekti. ettiğini düşünen Batılılaşma çıkardı. Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ki- Öte yandan bazı Ukraynalı yanlısı on binlerce kişi sokak Kırım ın Rusya tarafından il- ev denetimindeki milisler ta- üst düzey yetkiler de Rus yangösterilerine başlamıştı. Hü- hak edilmesinin ardından rafından Doğu Ukrayna da lısı ayrılıkçıların Lysychansk kümet değişikliği, Kırım ın iş- bölgeden gelen sivillerin kas- yargısız infaz ve mezalim uy- taki bir hastanede tedavi görgali ve Doğu Ukrayna ya as- ten öldürüldüğü ve yargısız gulandığı konusunda hiçbir mekte olan yaralı üç Ukrayker sevk edilmesi kutuplaş- infazlar yapıldığı haberleri, şüphelerinin kalmadığını ifa- nalıyı öldürdüğünü iddia etmayı arttırmış ve polisin de Nisan dan itibaren Doğu Uk- de etti. Bununla birlikte iç sa- mişti. Ancak Af Örgütü nün sert müdahalesiyle şiddetli rayna için de duyulur olmuş- vaşın bir propaganda sava- görüştüğü hastane persoçatışmaların fitili ateşlen- tu. Başlangıçta Doğu Ukray- şı halini aldığı ve her iki ta- nelleri bu bilgiyi doğrulamamişti. Sokak gösterileri ve si- na daki Donetsk ve Luhansk rafın da kamuoyuna yanlış dı. Ayrıca Örgüt ün raporunlahlı çatışmalarla geçen bir yı- Bölgelerinde savaşan ayrılık- bilgiler yaydığı ve gerçekleri da her iki tarafın kontrolünlın ardından henüz siyasi bir çı güçlere yöneltilen bu iddi- abartılı biçimde yansıttığı be- deki bölgelerde bulunan hasuzlaşıya varılamadı. Bu sü- alar, ilerleyen aylarda Kiev lirtildi. tanelerde yetkililerin yarareçte ülkenin AB, ABD ve Rus- kontrolündeki güçleri de Gerçekten de Eylül de Rus lanma ve ölümlerle ilgili kaya açısından ne denli önemli kapsamaya başlamıştı. Ulus- medyası, daha önce Kiev yıt tutmasının önlendiği ya olduğu anlaşıldı ama Ukray- lararası Af Örgütü söz konu- kontrolünde bulunan Donet- da hukuksuz oluşan yaralanna bu önemin bedelini ağır su iddiaları incelemek üzere sk Bölgesindeki iki köyde top- ma ve ölümlerin kaza vb. insan hakları ihlalleriyle g eç tiğimiz Ağustos ve Eylül lu mezarlar bulunduğu, olarak kayıtlara geçirildiği i- ödüyor. Uluslararası Af Ör- de Doğu Ukrayna ya iki ayrı mezarlardaki ceset sayısının fade ediliyor. Af Örgütü, başgütü nün 20 Ekim de duyur- misyon düzenledi. Örgüt 400 ü bulduğu ve işkenceye larına bir şey gelmesinden duğu rapor da bir yandan ih- temsilcileri, insan hakları ve uğradığı anlaşılan kadın korkan yetkililerin yasal gülalleri gözler önüne serer- insancıl hukuka aykırı fiillere cesetlerine ulaşıldığı haber- vence altında olduklarını hisken, diğer yandan insan hak- maruz kalan mağdurlar, lerine yer vermişti. Af Örgütü setmeden kayıtlara güvenilarının bu propaganda mağdur yakınları, görgü heyeti de bölgede yaptığı in- lemeyeceği uyarısında bulusavaşı nda nasıl araçsallaş- tanıkları, yerel yetkililer, sağ- celemede 4 kişinin yargısız nuyor. tırıldığını göstermekte. BM lık görevlileri, her iki taraftan infaza uğradığına dair delil- Af Örgütü nün tavsiyeleri John Dalhuisen, söz konusu leri tarafından gerçekleş- sız infaz ve idam uygulama- önce Ukrayna ya ziyaret tasuçlarla ilgili farazi biçimde tirilenler başta olmak üzere larından kaçınmasını sağla- lebinde bulunması gerektiğibirbirini suçlamak yerine her hukuksuz öldürme vakaları- makla yükümlü olduğu ifade ni belirtmekte. AB ve Ukrayiki tarafın da kendi kontro- nı tüm yönleriyle ve tarafsız ediliyor. na da temsilcilikleri bulunan lündeki güçler tarafından ya- biçimde araştırma ve araştır- Af Örgütü son olarak BM nin üye devletlereyse Uluslarakın mesafeden gerçekleştiri- ma sonuçlarını kamuoyuyla Ukrayna daki İnsan Hakları- rası İnsancıl Hukuka Uyulen infazları araştırmaya ve paylaşma çağrısında bulu- nı İzleme Misyonu nun mun Artırılması için AB Prenbunların ortadan kaldırılma- nuyor. Ukrayna hükümetinin (HRMMU) yetkisini Kasım sipleri çerçevesinde Doğu sına odaklanması gerekti- gönüllü birliklerle diğer hü sonrasına uzatması ge- Ukrayna da insancıl hukuğini belirtmekte. Uluslara- kümet yanlısı kuvvetleri rektiğini, yargısız infaz ve key- kun uygulanması için Ukrayrası Af Örgütü ayrıca hem Uk- birleştirmesi ve denetim altı- fi öldürmeler, işkence ve di- na Hükümeti ne destek verrayna Hükümeti ne hem de na alması gerektiği vurgula- ğer zalimane, insanlık dışı ve meleri tavsiye ediliyor. Donetsk ve Luhansk Bölgele- nırken, her iki tarafın da milis aşağılayıcı muamele ve cerindeki de facto otoritelerle is- güçlerinin keyfi gözaltı, zorla zalar ve keyfi göz altılarla ilyancı gruplara kendi kuvvet- kaybedilme, işkence, yargı- gili Özel Raportörlerin bir an

9 9 Ukrayna nın Seçimi Ukrayna nın Seçimi Mühdan SAĞLAM Mühdan SAĞLAM Kasım 2013 ten bu yana is- sonuçların sürpriz olmadığı biçimde kurulan hükümetin başladı ve bununla kalmayıp tikrarsız günler yaşayan Uk- söylenebilir. Şöyle ki, 2013 her yasasının sorunsuz geç- Donetsk'de geçtiğimiz haftarayna, kaderine şekil vermek te ülkenin Rusya yanlıları ve mesiyle noktalandı. Parla- larda bir Komünist Parti kuriçin 27 Ekim de sandık başı- AB yanlıları olarak iki kampa mentodaki bu tablo karşısın- du.ukrayna daki seçimlerde na gitti. 35 milyon seçmenin ayrılmasının bu seçimlere de da kendisi de AB yanlısı olan dikkat çeken bir diğer nokta oy kullanacağı ve 29 Parti ve yansıdığı görülmekte. Üste- halihazırdaki devlet başkanı da, katılım oranının düşükblokların yarıştığı seçimde, lik gerek parlamentoda AB Poroşenko, parlamentonun lüğüydü. Her ne kadar ülkehem yüzde 5 lik bir seçim ba- yanlıların baskın olması, ge- meşruiyetini yitirdiğini ifade de 35 milyon seçmen olsa rajı uygulandı, hem de bazı rek devlet Başkanı Poroşen- etmek zorunda kalmış ve da, halihazırdaki verilere göbölgeler için dar bölgeli se- ko nun tutum ve politikaları, meclisi Ekim 2014 te seçim re katılım oranı yüzde çim sistemi geçerliydi. Seçi- seçim sonuçlarına ilişkin yapılana kadar feshettiğini yle sınırlı kaldı. Bunun görümin hemen ertesinde oy sa- farklı bir beklentiyi ortadan ilan etmişti. nür nedeniyse seçmenlerin yımına başlanmakla beraber kaldırdı. Dolayısıyla yeni bir seçimin partilere olan güvensizliği dehalihazırda oyların yüzde Rakamlara da yansıyan bu tüm ülkeyi kucaklayacağı bir ğil. İlk olarak ülkenin doğu- 85 i sayılmış durumda. Se- sonuçların doğru bir biçimde zenginlikte geçmeyeceği par- sunda yaşanan ve 3 bin 700 çimleri AB yanlısı Başkan analiz edilmesi için ülkenin i- lamentonun feshedildiği gün kişinin ölümüne neden olan Poroşenko nun bloğu yüzde çinden geçtiği siyasi çalkan- dahi biliniyordu. Kaldı ki mu- çatışmalar ateşkes koşulları 23 lük oyla önde götürüyor. tıya yakından bakmak gere- halif partilerin bir biçimde altında düşük bir yoğunlukta Benzer biçimde Başbakan kiyor. Şubat 2014 te Kiev parlamentodan çıkarılması, devam etse de, bu bölgeler- Arseni Yatsenyuk'un Halk Euromeydan da toplanan dahası seçim süreci boyunca de seçimlerin yapılamadığı, Cephesi Partisi yüzde 21.3 gös tericilerin kontrolden çık- baskı altında tutulmaları, sandık kurulan yerlerdeyse ile oy oranıyla ikinci parti ko- ması ve art arda ölüm va- medyada propaganda yapa- gerek güvenlik gerek ayrılıknumunda. Toplam yedi parti- kalarının yaşanması üzerine cak imkânlardan mahrum bı- çı talepler sebebiyle yaklaşık nin meclise girdiği seçimler- eski devlet başkanı Viktor Ya- rakılmaları da sandıktan çı- 3 milyon seçmenin sandığa de, Eski Devlet Başkanı Vik- nukoviç azledildi. Yakun- kan sonucun zeminini yarat- gitmediği görülüyor. Doğu tor Yanukoviç in muhalif blo- oviç in azli siyasi kaosu tır- tı. Nitekim 96 yıldır mecliste Ukrayna daki çatışmalar ülğu oyların sadece yüzde mandırsa da Rada (Ukrayna koltuk sahibi olan Kominist ke içinde öyle bir bölünmeye 7.6 sını alabildi. Lviv Valisi Parlamentosu) da bu kaotik Parti nin meclise girememe- neden olmuş durumda ki, Andriy Sadovi'nin başkanlı- ortamdan payını aldı. Yaku- sinin yarattığı şaşkınlık, ya- ayrılıkçı liderler kendi bölgeğını yaptığı Samopomoş yüz- noviç in Bölger Partisi ve Ko- şananların en net gösterge- lerinde yeni bir seçim yapade 10.81, Oleh Lyaşko'nun münist Parti milletvekillerine si. Komunist Parti ye yönelik caklarını ilan etti bile. başkanlığını yaptığı neo- yönelik kaba şiddeti içeren tu- bu tutumun bir diğer önemli Dahası, daha önce Nazi eğilimleriyle bilinen Ra- tumu, bu partilerin meclisten yansıması, neo-nazi eğilim- milletvekili çıkaran ve ağırdikal Parti yüzde 7.52 ve eski dışlanmasının başlıca sebebi leriyle bilinen Radikal Parti lıklı olarak Rusya yanlısı bir Başbakan Yulia Timoşen- oldu. Komünist Parti, aşırı mil- nin gücünü arttırması. Batı tutum alan Kırım ın seçimleko'nun liderliğini yaptığı Bat- liyetçilerin baskıları yüzün- Ukrayna da adeta hükümet- re katılmaması da hem katıkivşçina yüzde 5.81 oy aldı. den meclis toplantılarına le aşırı milliyetçilerin ablu- lım oranlarında hem de se- Aslında Ukrayna da seçime katılamaz noktaya geldi. Üs- kasına alınan Komünistler, ül- çim sonuçlarında etkili oldu. giden süreç mercek altına telik parlamentoda AB yanlı- kenin doğusundaki ayrılıkçı aldınığında, seçimden çıkan larının baskın statüsü acil bir mücadeleye destek olmaya Rusya nın tutumu Ukrayna da bunlar yaşanır- Ukrayna da çıkmaz haline ları tanımamıştı. yerlerini sağlamlaştırmaları, ken gözlerin çevrildiği diğer gelen durumun yeni kurula- Sonuç olarak Ukrayna nın anayasa reformu beklentisi bir merkez Moskova oldu. cak hükümetle aşılabileceği- yaklaşık bir yıldır devam v e en önemli si bölünme tale- Rusya adına mikrofon başına ni de sözlerine ekleyen Lav- eden istikrarsızlığını bir neb- binde bulunan Doğu Ukraygeçen Dışişleri Bakanı Ser- rov, şu anda ayrılıkçıların ze olsun ortadan kaldırmak n a da neler olacağı gibi sogey Lavrov, bazı bölgelerde kontrolünde bulunan ve se- için meşru bir parlamentoyla rulara parlamentonun etkin seçimlerin yapılmadığına, üs- çimlerin yapılamadığı Doğu yoluna devam etmek isteyen bir çözüm sunup sunamatelik kendilerinin de gözlem- Ukrayna da 2 Kasım da ya- Poroşenko nun seçim sonuç- yacağı henüz bilinmiyor. ci göndermediklerine dikkat pılması planlanan seçimleri larından memnun olduğu Üst eli k Rusya nın 2 Kasım seçektikten sonra, Avrupa Gü- tanıyacakları bilgisini de ver- açık. Nitekim Ukraynalı lider çimlerini tanıyacağını ve bu venlik ve İşbirliği Teşkilatı- di. Ayrıca Lavrov un bu böl- twitter üzerinden seçim so- seçimlerin Doğu Ukrayna yı AGİT in seçim sonuçlarını ta- gede ayrı bir seçimin yapıl- nuçları kutladı ve daha iyi bir daha özgür ve özerk kılacanıması durumunda kendile- masının burada özerklik iste- Ukrayna için umutlarının art- ğını ifade etmesi, Kremlin in rinin de benzer bir tutum ye n ha lkları daha da öz- tığını ifade etti. Bununla be- Kiev e karşı alternatif planlaalacaklarını söyledi. Nihayet gürleştireceğini ifade eden raber, bu seçimin Ukrayna rı olduğunu gösteriyor. muhalif parti liderlerinin, mil- sözleri, Rusya nın bu seçim- nın kaderini iyiye mi götüre- Özetle, Ukrayna yoluna göletvekili adaylarının ve bazı leri tertplediğine ilişkin şüp- ceği sorusunun cevabı hala reli olarak meşru bir parlapartilerin seçim hazırlık süre- heleri arttırdı. Daha önce de belirsizliğini koruyor. Her ne mentoyla devam edecek olcinde baskıya uğradığını, Doğu Ukrayna daki ayrılıkçı kadar Poroşenko durumdan sa da bu parlamentoyu zor sindirildiğini de sözlerine ek- bölgeler Ukrayna dan ayrıl- memnun olsa da, seçimden günlerin beklediği de söyleleyen Lavrov, yeni de sonuç- mak için referanduma git- dışlanan partilerin durumu, nebilir. ları tanıdıklarını da ifade etti. miş, ancak Rusya bu sonuç- aşırı milliyetçilerin meclisteki

10 Britanya Siyasetine Yeni Soluk: UKIP! H. Kardelen IŞIK 10 Britanya Siyasetine Yeni Soluk: UKIP! H. Kardelen IŞIK Demokrasinin beşiği Birle- Carswell, geçen Ağustos ta lenecek genel seçimlerde ik- artan bir şekilde hissedilen şik Krallık, İskoçya Bağımsız- partisinin AB politikalarını tidara gelmese dahi haliha- UKIP le. Ancak yine de melık Referandumu nu henüz ciddi bulmadığı gerekçe- zırda ciddi bir değişim süre- seleye temkinli yaklaşmak atlatmışken bir politik dep- siyle istifa etmiş ve UKIP e cinde olan İngiliz siyasetinde gerekiyor. Başbakan David remle daha karşı karşıya. geçmişti. Londra nın kuzey- önümüzdeki süreçte adın- Cameron, bir yandan UKIP Öyle ki, Londra ya Mayıs doğusunda yer alan Clacton dan fazlaca söz ettirecek. En in diğer yandan da partisin te gerçekleştirilen Av- bölgesi için yapılan ara se- olası ihtimal olarak UKIP ın deki AB karşıtı kanadın basrupa Parlamentosu seçimle- çimlerde UKIP in adayı olan sağ ve sol oyları bölerek koa- kısıyla zor günler geçiriyor. rinde yakaladığı başarıyla Carswell, Farage ın da yakın lisyonda bir denge unsuru Cameron, Juncker in seçimi bir nevi erken uyarıda bulu- desteğiyle seçimden açık ara olabileceği öngörülse de, hiç- ve hemen ardından gelen nan UKIP (Birleşik Krallık Ba- zaferle çıktı. Carswell böyle- bir partinin açık ara zafer AB ye bütçe katkısı meseleğımsızlık Partisi), artık West- likle UKIP in Avam Kamara- kazanmaması durumunda siyle hem AB yle ilişkilerde minster da. sı ndaki ilk ve tek milletvekili UKIP Westminster ın güçlü hem de iç siyasette adeta ip İngiltere nin AB den çıkması oldu. UKIP, İşçi Partisi nin ka- bir ortağı olarak dahi karşı- üzerinde yürüyor olsa da, gerektiğini savunan ve yer lesi olarak bilinen Heywood mıza çıkabilir. ara seçim başarısının UKIP e yer yabancı düşmanlığına ve Middleton da yapılan se- İlk bakışta, İskoçya Bağımsız- Mayıs 2015 genel seçimlerihatta ırkçılığa varan göçmen çimlerdeyse 2010 da yüzde lık Referandumu süreciyle ne kadar nasıl yön vereceği karşıtı söylemleriyle dikkat 3 ü zar zor bulan oy oranını UKIP in ara seçim zaferi bağ- de bir o kadar önemli. Zira, çeken Nigel Farage liderli- yüzde 39 da çıkardı. Bir baş- lantısız gözükse de aslında Farage Avrupa da yükselen ğindeki UKIP, tarihinde ilk ka milletvekilinin Muhafaza- çok önemli bir ortak sonucu aşırı sağ rüzgarını arkasına kez parlamentoda bir san- kâr Parti den UKIP e geçmesi var: Nispeten istikrarlı ve gö- almış olsa da adımlarının dalye kazandı. Koalisyon hü- se be biy le Kasım da da rece tahmin edilebilir olan şimdilik popülist yönü ağır kümetinin büyük ortağı olan Rochester ve Stroot bölgesin- İngiliz siyasetinde dengeler basıyor. Mu ha fa za kâr Parti den de ara seçim düzenlenecek. değişmeye başlıyor; hem de Clacton temsilcisi Douglas UKIP, Mayıs 2015 te düzen- siyasi arenada etkisi giderek UKIP-Avrupa da yükselen aşırı sağ Avrupa Parlamentosu seçim- trendden o da nasibini faz- lerle çakışıyor. Bu görece kriz karşıtlığı, ırkçılık ve İslami leriyle bir kez daha kendisini lasıyla alıyor. dönemleri seçimler öncesin- aşırıcılık paydasında birbirlegüçlü bir biçimde hissettiren Avrupa da 1930 lardan son- de yaşanıyorsa da, bir yan- riyle kesişen bu partiler baaşırı sağ partilerin yükselişi- ra, özellikle 1980 lerden bu dan merkezdeki partiler ta- şarılarından daha çok söz nin tüm Avrupa yı (bir de yana etkisini hissettirmeye ban kaygılarıyla aşırı sağ par- ettireceğe benziyor. Burada İngiltere özelinde olduğu gi- başlayan aşırı sağ partiler, tilerin söylemlerinden fazla- da en temel motivasyon kaybi Muhafazakâr Parti ikti- henüz hiçbir parlamento se- sıyla etkilenirken diğer yan- nağı olaraksa ekonomik dardaysa) derinden etkiledi- çiminde tek başına iktidar da n da aşırı sağ partiler yine olarak kendine yeterli ve baği aşikar. Bu nedenle Birleşik olabilecek çoğunluğa ulaşa- oy kaygısıyla merkezdeki ğımsız hissetme karşımıza çı- Krallık özeline geçmeden ön- bilmiş değil. Yerel, ulusal ve muhafazakarlara yaklaşıyor kıyor. ce Avrupa da yükselen aşırı Mayıs 2014 te de görüldüğü veya eleştirinin dozunu arttı- Bütün bunlar Birleşik Krallık sağa kısaca bakmak gereki- gibi Avrupa Parlamentosu se- rıyor. ta etkisini iyiden iyiye hissetyor. UKIP, Birleşik Krallık siya- çimlerinde varlıklarını dö- Yaşlı Kıta da ekonomik krizin tirmeye başlayan yeni süreç i- setinde tarihi bir ivme yaka- nem dönem önemli bir şekil- birliği her açıdan hala zor- çin de geçerli. Ancak gerek layarak Cameron ı şimdiden de hissettiriyorlar. Bu dö- lamaya devam ettiği göz UK IP gerekse koalisyonun zora sokmaya başlamış olsa nemler de genellikle sosyo- önünde bulundurulduğun- büyük ortağı olan Muhafada, Avrupa da yükselen bu ekonomik ya da siyasi kriz- da, AB kuşkuculuğu, göçmen zakar Parti içinde AB kuşku-

11 Britanya Siyasetine Yeni Soluk: UKIP! H. Kardelen IŞIK culuğu terazide daha ağır ba- gel Farage, Avrupa Parla- ğer konularda ortak bir tu- kayda değer. Ancak burada sıyor. Öyle ki, bu durum ne- mentosu seçimlerinde hem tum sergileyemiyorlar. Avru- dikkat çekilmesi gereken nokredeyse yarım yüzyıldır iktidar hem de ana muhale- pa Parlamentosu nda grup ta ne genel olarak aşırı sağın Avrupa da birliği sağlamış f et partisini geride bırakarak kuramayan partilerin fikirle- ne de Farage ın Avrupa Parolan, hatta barış başarısını tarihi bir başarıya imza at- rini hayata geçiremiyor olu- lamentosu seçimlerinde ya de Nobel Barış Ödü- masının ertesinde İngiltere şu, aşırı sağı şimdilik etkin kaladığı başarıya rağmen lü yle de ispatlamış AB ye nin AB den ayrılmasını değil, kılamıyor. Zira halihazırda Ni- Avrupa nın geleceğinde hedaha kuruluşundan itibaren AB nin AB den ayrılmasını gel Farage ın geçtiğimiz ay- nüz tam anlamıyla söz sahibi temkinle yaklaşan İngiliz si- istediğini dile getirerek du- larda Avrupa Parlamento- olabilmesi. Genel başarısı yasetine içkin. Birlikten ayrıl- rumu bir adım daha ileriye su nda kurmuş olduğu Avru- merkez partilerin başarısızma fikri, uzunca bir süredir taşımış oldu. pa Özgürlük ve Demokrasi lığında gizli olan aşırı sağın, İngiliz siyasetinin değişme- Avrupa genelinde aşırı sağ grubu Ekim de dağıldı. Yine bu ortamda gözlerini iç siyayen gündemi. İngiltere nin yükseliyor olsa da en azın- de Fransız Ulusal Cephe Par- sete daha fazla dikeceğini AB yle halihazırda görece ye- dan Avrupa Parlamentosu se- tisi lideri Marine Le Pen ve söylemek güç olmasa gerek. ni gerilimlere yelken açan bu çimlerinde yakaladıkları ba- Hollandalı aşırı sağcı Geert Hele UKIP ve İskoçya Refeilişkisi UKIP in politikalarına şarıya rağmen partiler yine Wilders Avrupa Parlamento- randumu depreminin ardında altyapı sağlıyor ve hare- aşırı dağınık bir görünüm su nda grup kurmayı başara- dan genel seçimlerin çok yaket alanını fazlasıyla geniş- sergiliyor. Zira göçmen ve AB mamışken Farage ın böyle- kın olduğu Birleşik Krallık ta. letiyor. Öyle ki, UKIP lideri Ni- karşıtlığında uzlaşsalar da di- likle ön plana çıkmış olması 11 Londra yı sarsan politikacı: Nigel Farage Britanya kamuoyunun gö- litikalarını fazla uzlaşmacı bu- dozu giderek artan bir şekil- tik güç için geniş bir alan yazünde siyaset, özellikle son lanlar tarafından destekleni- de göçmen karşıtı açıklama- ratıyor. yirmi yıldır kriz senaryoları ve yor. Böylelikle UKIP ve öze- larıyla (AIDS hastalarının ül- Farage, genel seçimlerde bunlardan kaçış ajandaları linde Farage sokaktaki ada- keye alınmaması gibi) fazla- aday olacağını söyleyerek, dışında pek rağbet görmü- mın sesi olarak kurulu dü- sıyla sansasyonel, seçim tar- özellikle Avrupa Parlamenyor. Bunun önemli sonuçla- zenin dışına çıkma söylemi tışmalarında partisinin eko- tosu seçimleri başarısından rından biri de seçimlere katı- ve güvenilirliği kalmamış si- nomik politikalarıyla ilgili sonra gözünü Westminster a lımın düşük olması şeklinde yasete alternatif sunar her türlü tartışmayı engelle- bu kez daha emin bir şekilde karşımıza çıkıyor. Bir diğeri görünümüyle kolaylıkla yer yebilecek kadar dikkatli, dikmiş bulunuyor. Cameron ve belki de UKIP in siyasi bu lab ili yor. AB nin İngiltere den ortak sa en azından seçimlere kaarenada kendine bir taban 1993 te Muhafazakar Parti bütçeye ek katkı yapmasını is- dar adımlarını hem UKIP in bulabilmesinin en önemli se- içinde Avrupa konusunda ya- temesinin akabinde AB yi yükselişi hem de kendi partibebiyse, kaybedilen prestijle şanan anlaşmazlığın sonucu kana susamış bir vampir sindeki AB karşıtı kanadın siyasi partilerin zarar görmüş olarak kurulan UKIP, bir ön- olarak niteleyebilecek kadar baskısı altında şekillendireimajları. Tüm Avrupa da ol- ceki genel seçim olan 2010 da popülist. Nitekim, yükse- cek gibi duruyor. Öte yanduğu gibi İngiltere özelinde seçimlerde yalnızca yüzde 3 lişin ilk ve önemli göstergesi dan, Muhafazakâr Parti nin de karşılaşılan ekonomik oy alabilmişti. Yine de hâli- Mayıs 2014 teki yerel seçim- UKIP e kaptırdığı tabana kriz, mülteci sorunları gibi so- hazırda Avrupa Parlamen- lerde Birleşik Krallık gibi asıl karşı Cameron ın seçimlerrunların asıl sorumlusu ola- tosu nda sandalye sahibi o la rak iki partinin domine et- den başarıyla çıkması dururak AB yi gösterme anlayışı olan Nigel Farage ın etkili ve tiği bir ülkede yüzde 17 oy o- munda AB üyeliğini referansıklıkla tekrar ediliyor. Bu du- coşkulu hitabet yeteneğinin ranı olmuştu seçimle- duma götürme kozu, AB yle rumsa, hâlihazırda değişi- de yadsınmayacak etkisiyle, rine kadar oyların yüzde 80- İngiltere arasındaki gerilimin eşiğinde olan İngiliz si- geçen yıllar içinde kendisine 90 ını Muhafazakar Parti-İşçi mi bir nebze daha tırmandıyasetinde seçmenleri farklı Muhafazakâr Parti tabanın- Partisi nin aldığı bir ortamda racağa benziyor. arayışlara itiyor. Nitekim dan ayrı ve özgün bir kitle bu oranın yüzde 65 e gerile- UKIP, ilk olarak Muhafazakar yaratabildi. Farage, müna- mesi ve daha da düşüyor ol- Parti nin AB ve göçmenlik po- zara teklifleriyle ve ayrımcılık ması, UKIP gibi yeni bir poli-

12 12 Viktor Non Grata Onur HAZNEDAR Viktor Non Grata Onur HAZNEDAR Soğuk Savaş döneminde Do- den geçiyor. Gerek AB ge- göstermeye başladı bile. medya kaynaklarında nedeğu'nun ayrıksı ülkesi olan Ma- rekse NATO üyeliğiyle ken- Macaristan ın devlet yetkili- nin yolsuzluk olarak lanse caristan, bugünlerde de Batı dini Batı da konumlandıran lerinden ve iş adamlarından edildiği görülse de, aslında nın ayrıksı ülkesi olma yolun- Macaristan a büyük abi oluştuğu belirtilen bu altı ki- bu yaptırım bizzat Viktor Orda önemli adımlar atıyor. Zi- ABD dense müdahale gecik- şiye seyahat yasağı getiril- ban hükümetine ayağını ra Avrupa nın doksanlardaki miyor. Zira geçtiğimiz gün- mesinin arkasında yatan ne- denk al mesajını içeriyor. demokratikleşme hamle- lerde ABD, Macaristan ın d enin t am olarak açıklan- Peki, Viktor Orban ayağını sinde önemli yer tutan Ma- önemli pozisyonlarındaki altı mamasıysa, bunun Orban a neden denk almalı? caristan, Viktor Orban lider- kişiye seyahat yasağı getire- yönelik bir genel uyarı olduliğinde önemli bir dönüşüm- rek sopasını Viktor Orban a ğu savını doğruluyor. Bazı Viktor Viktor Viktor! Uzun süredir Macaristan si- da. Ülke dışından fon aldık- alıyor. Orban a göre bunlar ban ın otoriter kapitalizm yasetinde önemli bir rol oy- ları gerekçesiyle bu kuruluş- çok başarılı örnekler ve tam hayranı olduğunu ve bu günayan Viktor Orban, Mayıs ları dış güçlerin ajanları ola- anlamıyla liberal demokrasi- cü asla bırakmak istemeyetan bu yana üst üste aldığı se- rak gören Orban, bunların nin değerlerine karşı çıkmı- ceğini dile getiriyor. Bu açıkçim zaferlerinin etkisiyle ül- yakın olarak gözlemlenmesi yorlar. Bu yüzden Orban da lamayı takip eden günlerde kede otoriter bir rejim kur- ve kontrol altında tutulması bahsettiği devletler gibi ABD Başkanı Barack Obama muş durumda. Ülke içinde gerektiğini savunuyor. Ülke f arklı, özel ve ulusal bir da Macaristan dan Mısır a önemli bir muhalefetle karşı- içindeki bu merkezileşmeye yaklaşımla kendi devlet ya- bitmek tükenmek bilmeyen laşmayan Viktor, başta med- yönelik yönetim anlayışına pılanmasını kurmak istiyor. düzenlemelerin ve açıkça yaya olmak üzere birçok alan- karşılık da başta ABD ve AB Ülkenin gerek uluslararası pılan tehditlerin sivil topluda baskıcı bir tutum sergili- olmak üzere tepkiler gecik- sistemde gerekse coğrafi mu he def aldığını işaret yor arasında miyor. olarak konumlandığı yer göz eden bir açıklama yapıyor. başbakanlık görevini yürü- Bu noktada Viktor Orban ın önünde bulundurulduğunda Son seyahat yasağı olayıysa ten, 2010 da bu göreve geri kendi yönetim anlayışını na- Orban ın Batı nın liberal de- bu söylemsel düzeyin pratiğe dönen ve son seçimlerde sıl konumlandırdığına da mokrasi anlayışından uzak dönüşmesinden ibaret. Her mecliste elde ettiği üçte ikilik bakmakta yarar var. Ülkede ve ne olduğu muğlak bu yö- ne kadar bu durum Budabir çoğunlukla gücüne güç muhafazakâr ve sağ unsur- netim anlayışı, ciddi eleştiri peşte tarafından iç işlere katan Orban, çıkardığı yasa- ları temsil eden Fidesz Parti- oklarına hedef oluyor. Zaten karışma olarak görülse de, larla ve yaptığı açıklamalarla si nin liderliğini yapan Or- Rusya yla son olaylarla bir- ABD buna pek kulak asmıülkeyi kendi kontrolü altında ban, geçtiğimiz Temmuz da likte ilişkilerinde ciddi bozul- yor, hatta Macaristan ın kututuyor. Ülke televizyonuna Romanya ziyareti sırasında ma yaşayan ABD ve AB, ken- lağını çekmeye devam edidoğrudan müdahaleyle So- yaptığı açıklamada Macaris- di içinde oluşmakta olan bir yor. AB cephesiyse doğrudan ğuk Savaş dönemi uygula- tan da liberal olmayan an- Putin e doğal olarak sıcak konuya müdahil olmayarak malarını hatırlatan Orban, cak demokratik bir yapı kur- bakmıyor. Eski Amerikan Baş- sırtını abisi ABD ye dayason olarak da ülke içinde fa- mak istediğini açıkça dile ge- kanlarından Bill Clinton, bir mış bir tavır takınıyor. aliyet gösteren hükümet dışı tirdi. Kendine örnek olarak televizyon programında yapkuruluşlara el atmış durum- da Rusya, Çin ve Türkiye yi tı ğı açıklamada Viktor Or- Asıl tehlike Jobbik Ülkede Fidesz den sonra ları nı yüzde 20 bandının lazı m. Ha lkın ciddi anlamda nırı olmalı ki, ABD nefesini ikinci parti konumunda bulu- üzerine çıkaran Jobbik, özel- ekonomik bir darboğazın içi- Orban ın ensesinde hissettirnan Jobbik ise aşırı sağı tem- likle ülkedeki Yahudilere kar- ne girdiği yerlerde bir şekilde meye başladı. Viktor Orban silen asıl tehlike olarak görü- şı bir politika yürütüyor. halkının sevgisini kazanan ın bu sopayı nasıl algıladığı lüyor te kurulan parti, Sonuç olarak Avrupa karşıtlı- bu tarz siyaset, kendi deyim- bilinmez ama Orban ın kur- Avrupa daki eğilime paralel ğının moda olduğu, prim yap- leriyle milletten aldıkları gü- mak istediği bu yeni rejimin olarak, özellikle 2008 sonra- tığı bugünlerde Viktor Orban cü sonuna kadar kullanma e- geleceğini yine Orban ın kensı büyük bir yükseliş gösteri- tarzı siyasetçilerin sahne al- ğilimi içerisine giriyor. Ancak disi belirleyecek gibi gözüküyor. Son yerel seçimlerde oy- masına çok da şaşırmamak herhalde bu gücün de bir sı- yor.

13 14 İsveç Filistin i Tanıdı Uzay AYSEV 13 Tarafsız' AB Üyesi İsveç Filistin i Tanıdı Uzay AYSEV AB ülkelerinin Filistin in dev- cülüğünü üstlendiği taraf- rununa yönelik tarafsız yak- bittiye getirmek. Bu sebeple, let statüsüne yönelik hakim o- sız pozisyona sahip blok var. laşımının en büyük ikiyüz- son tahlilde statükonun kolan İsrail yanlısı tarafsız Elbette ki tarafsızlık kisvesine lülüğü de bu noktada yat- runmasının tek sonucu da duruşları, yavaş yavaş çözü- bürünmüş bu pozisyon aslın- makta. Filistin in, İsrail in hal- İsrail in uluslararası hukuka lüyor. Ekim başında İsveç in da İsrail yandaşlığından baş- kına yönelik yılaşırı düzenle- aykırı uygulamalarının ve inyeni seçilen sosyal demokrat ka bir şey değil. Bu yaklaşı- diği saldırılar ve insan hakla- san hakları ihlallerinin deva- Başbakanı Stefan Lofven ay mın temelinde İsrail-Filistin rı ihlallerine karşı korunmak mını sağlamak. ABD nin ve başında verdiği sözü tuttu ve sorununun tarafların müza- için hiçbir uluslararası meka- Batı Avrupa devletlerinin İsveç 30 Ekim de AB üye- kereleri sonucunda çözül- nizmaya erişim sağlamasına tarafsızlık adı altında yılsiyken Filistin i devlet olarak mesi ve tek taraflı herhangi engel olmak. Filistin i nere- lardır yaptığı ve şu anda da tanıyan ilk ülke ünvanını ka- bir adımın barış sürecini d ey se 50 senedir işgali altın- yapmakta olduğu şey tam zandı. Benzer olarak Birleşik olumsuz etkileyeceğinden d a tutan ve birçok uluslara- olarak bu. Krallık Avam Kamarası da ötürü iki taraf uzlaşmadığı sü- rası örgütün de belgelediği Filistin in devlet statüsünün 274 e karşı 12 yle aldığı ka- rece Filistin in devlet statüsü- gibi Filistin halkını aşağı yu- kabul edilmesi, uluslararası rarla hükümeti Filistin i tanı- nün tanınmaması gerektiği karı her türlü insanlığa karşı hukukun devletlere sağladımaya çağırdı. Bağlayıcılığı ol- görüşü yatıyor. Bu önerme- suça ve savaş suçuna maruz ğı koruma mekanizmalarınmayan bu kararın Birleşik nin müzakerelerle ilgili ilk kıs- bırakan İsrail in insafına ve d an faydalanabilmek anla- Krallık hükümetinin Filistin mı konusunda derin bir fikir iyi niyetine terk etmek. mına geliyor. Örneğin Kasım politikasını değiştirmeye- ayrılığı söz konusu değil. İ srail ve y andaşlarının statü de BM Genel Kurulu taceğiyse açık. Nitekim David Esas sorun, önermenin ikinci koyu koruma konusundaki rafından verilen gözlemci Cameron, yaptığı açıkla- kısmında yatıyor. Nitekim telaşlarını anlamak çok zor devlet statüsü sayesinde bumayla bu oylamanın hükü- Filistin in devlet statüsünü değil. Nitekim İsrail, son 50 gün Filistin in UCM ye başmetin İsrail-Filistin politikası- İsrail le yürüttüğü müzake- senedir devam ettirdiği adım vuru yapabilecek konumda nı değişmeyeceğini açıkladı. relere bağımlı hale getirmek adım Filistin topraklarını Ya- olduğu görüşü yaygın. Elbet- Yine benzer olarak, İrlanda demek, zaten hâlihazırda hudi yerleşimlerine açma ve te ki, içinde bulunduğumuz u- Senatosu nda alınan karar- İsrail e karşı büyük bir dez- işgal etme politikasını büyük luslararası konjonktürde, la, Dublin hükümeti Filistin i avantaja sahip Filistin liderli- bir kararlılıkla ve hiçbir yap- UCM gibi uluslararası mekatanımaya çağırıldı. Birleşik ğinin ellerini tamamen bağ- tırıma maruz kalmadan sür- nizmaların etkinliği devletle- Krallık hükümeti gibi İrlanda lamak anlamına geliyor. Bu- dürüyor. Onlarca yıllık işgal rin uluslararası hukuka hükümetinin de Filistin e yö- nun en açık örneğiyse, Filis- politikasının sonucunda hâ- bağlılıklarıyla aynı doğrultunelik yaklaşımının değişmesi tin in 2009 da İsrail tarafın- lihazırda 300 binden fazla Ya- da. Bu nedenle, Filistin in beklenmiyor. Öte yandan, dan düzenlenen ve yüzlerce hudi yerleşimci Batı Şeria da devlet statüsünün tanımasıbu gelişmelerin kısa vadede sivilin öldürüldüğü ve yara- işgal edilmiş topraklar üze- nın İsrail-Filistin sorununun büyük bir etkisi olacağı bek- landığı Dökme Kurşun Ope- rinde yaşamakta. En son ge- adil bir şekilde çözülmesine, lenmese de, Batıda safların rasyonu nun akabinde Ulus- çen Ağustos ta İsrail hükü- en azından kısa vadede bir çözülmesi, Filistin sorunu- lararası Ceza Mahkemesi ne meti Batı Şeria da 400 hek- fayda sağlamayacağı açık. nun adaletli bir çözüme ulaş- yaptığı başvurunun akıbeti. tarlık bir bölgeye Yahudi Buna rağmen bu sürecin ması konusunda önemli bir 2012 de UCM savcısı Luis yerleşmecilere açılmak üze- ABD, İsrail ve Batı Avrupa nın gelişme olarak görülebilir. Moreno Ocampo Filistin in re el konulduğunu açıkladı. bu zamana kadar gardi- Hâlihazırda Afrika, Asya ve başvurusunu Filistin in devlet Uluslararası Adalet Divanı ta- yanlığını yaptığı statükoya Latin Amerika ülkelerinin s tat üs üne sahip olup olma- rafından da uluslararası hu- ufak da olsa bir darbe vuraaşağı yukarı tamamı ve Do- dığı konusundaki belirsizlik kuka aykırılığı tescillenmiş cağı aşikar. AB üyelerinin ğu Avrupa ülkelerinin bir kıs- sebebiyle reddetmişti. Bu ör- bu politikaya ABD ve Batı Av- İsveç in tutumunu örnek alıp mını içine alan 134 ülke nekte de görüldüğü gibi, dev- rupa ülkelerinin tepkisi her almayacağı ve almaları du- Filistin le diplomatik ilişki i- let statüsüne sahip olma- zamanki gibi sözde kalan rumunda Filistin e yönelik çerisinde. Bu ülkeler arasın- mak, Filistin in İsrail saldırı- kınama mesajlarından ileri- tarafsız ama İsrail in ekda Slovakya, Kıbrıs, Roman- ları karşısında başvurabile- ye gitmedi. Adım adım sür- meğine yağ süren politikalaya, Bulgaristan, Polonya, Ma- ceği sınırlı sayıdaki uluslara- dürülen bu politikanın sonu- rını ne derecede değişcaristan gibi AB ülkeleri de rası mekanizmalara da erişi- cuysa, Batı Şeria daki su kay- tireceklerini bekleyip göreyer almakta. Bu ülkelerin kar- mini imkânsız kılıyor. İşte Batı naklarının ve verimli toprak- ceğiz. şısındaysa ABD ve İsrail in ön- Avrupa ve ABD nin Filistin so- ların kalıcı işgalini oldu-

14 Belgrad da Olaylı Maç 14 Emre YÜKSEL Belgrad da Olaylı Maç Emre YÜKSEL Sporla siyaset arasındaki iliş- merkezinde. Mevzubahis un 2016 Avrupa Futbol Şam- Büyük Arnavutluk bayrağı ki birçok kez tartışmalara ko- spor özellikle futbol oldu- piyonası eleme grubunda indirilmesinin ardından yanu oldu. Spora siyasetin ka- ğunda, hem sporun popüla- Belgrad da yaptıkları maçta şanan gelişmeler, maçın tatil rışmaması taraftarlarıyla spo- ritesi hem de küresel önemi yaşanan olaylar, bu tartış- edilmesiyle sonuçlandı. run da siyasetin aracı bir sayesinde tartışmalar daha mayı tekrar alevlendirdi. platform olabileceği görü- da önemli hale geliyor. Nite- Öyle ki, söz konusu maçta saşünde olanlar tartışmanın kim Sırbistan la Arnavutluk haya Kosova yı da içeren Sorunların tarihsel kökeni Belgrad daki maçta yaşanan sında bölünmüşlerdi. Her ne sonuna gelinmesiyle Yugos- BM denetimine geçmişti. olayların anlaşılabilmesi için kadar mevcut Arnavutluk lavya dağılma sürecine gir deyse ülke bağımsızlıönce iki ülke arasındaki ta- Devleti nin resmi olarak böy- miş ve yaşanan iç savaş son- ğını ilan etmiş ve Kosova rihsel ilişkilere ve sorunlara le bir motivasyonu ve siyasal ra sın day sa Hır va tis tan, Cumhuriyeti adını almıştı. bakmak gerekmekte. Bu so- ilkesi olmasa da, Büyük Slovenya, Makedonya ve Bos- Sırbistan sa tanımadığı bu runların başındaysa, Büyük Arnavutluk ideası Belgrad na-hersek bağımsızlıklarını bağımsızlığının uluslararası Arnavutluk tartışması göze tarafından olumsuz karşılan- ilan etmişlerdi. Kosova da bu hukuka aykırı olduğunu dekçarpmakta. Kökenleri İkinci makta. süreçten etkilenmiş ve ba- lare etmişti. Kosova nın ba- Dünya Savaşı dönemine ka- İki ülke arasında soruna se- ğımsızlığını ilan etmiş ancak ğımsızlığı, bu bağımsızlığı dar giden bu görüşe göre, Sır- bep olan ikinci ve belki de en bunu başaramamıştı. Ardın- destekleyen Arnavutluk la bistan, Karadağ, Makedon- önemli olaysa, Kosova nın dan Kosovalı Arnavutlar ön- bağımsızlığa kesinlikle karşı ya, Yunanistan ve Arnavutluk bağımsızlığı. Bilindiği üzere, ce İbrahim Rugova önderli- çıkan Sırbistan ın arasının arasında bölünmüş halde bu- Kosova Yugoslavya da Voy- ğinde pasif direniş sergile- bozulmasına neden olmuş lunan Katolik, Ortodoks ve vodina yla birlikte iki özerk mişler, sonra da Kosova Kur- ve ikili ilişkiler minimuma in- Müslüman Arnavutlar, tek bir bölgeyi oluşturuyordu ve fe- tuluş Ordusu nu (UÇK) kura- dirilmişti. Ayrıca Kosovalı Ar- Büyük Arnavutluk içinde bir- dere devletlerden Sırbistan a rak silahlı direnişe başlamış- navutların Sırbistan dan ayleştirilecekti. Tek bir çatı al- bağlıydı. Yugoslavya Anaya- lardı. Bölgeye Sırp ordusu- rılması Büyük Arnavuttında olması gereken Arna- sası na göre de özerk bölge- nun girmesinin ardından da luk un gerçekleştirilmesi yovutlar özellikle Arnavutluk, lerin bağımsızlık hakkı bu da NATO Yugoslavya lunda önemli bir adım olarak Kosova ve Makedonya ara- lunmuyordu. Soğuk Savaş ın yı bombalamış ve Kosova, görülmüştü. Olaylı maç İki ülke arasındaki siyasi so- fının talebi üzerine Arnavut bir havada giderken maçın yen Arnavut futbolcularla runlar yetmezmiş gibi, Sır- taraftarların maça alınma- 41. dakikasında sahaya me- gerginlik yaşandı. Seyircilebistan ve Arnavutluk milli fut- ması ve Belgrad a gitmemesi şaleler atılmaya başladı. 44. rin sahaya inip Arnavut futbol takımları Euro 2016 ya gi- kararlaştırıldı ancak Arnavut dakikadaysa maçta ipleri ko- bolculara saldırmasıyla da debilmek için oynanan ele- taraftarlar yine de kendi im- paran olay gerçekleşti. Saha gerginlik en üst noktasına me maçlarında aynı gruba kânlarıyla maça gidecekleri- dışından havalanan ve Koso- ulaştı. Bu sürede Sırp futboldüşmüştü ve birbirleri ara- ni duyurdu. Ama Belgrad a va nın da dahil olduğu Bü- cuların seyircileri yatıştırmasındaki ilk maça da Bel- havayoluyla gelmeye çalışan yük Arnavutluk bayrağını ta- ya çalışmaları ve Arnavut futgrad daki Partizan Stadyumu 45 Arnavut Nikola Tesla Ha- şıyan bir maket helikopter, bolcuları korumaya çalışmaev sahipliği yapacaktı. UEFA vaalanından içeri alınmadı. saha üzerinde dolaşmaya ları olayların daha da büyünın kritik olarak nitelediği Gergin bir atmosferde başla- başladı. Bir süre sahanın me si ni engelledi. Bunun maçın öncesi de gergindi. yan maçta Arnavutluk milli üzerinde dolaşan helikop- üzerine futbolcular soyunma Stadyum tarihsel gönderme- marşı ıslıklanarak protesto e- tere Sırp futbolcu Stefan Mit- odasına gitti ve maçın İngiliz lerin bulunduğu pankartlar- dildi. Tüm olumsuz gelişme- rovic hamle yaparak bayrağı hakemi Martin Atkinson da la donatıldı. Ayrıca Sırp tara- lere karşın yine de maç sakin indirdi ve bayrağı almak iste- maçı tatil etmek zorunda kal-

15 Belgrad da Olaylı Maç Emre YÜKSEL dı. Maça ABD kimliğiyle gi- bir Sırp yapsa, Tiran da ya da turması başlatan UEFA nın nota verdi. Sırbistan, Arnaren ve VIP tribününde bulu- Priştine de Büyük Sırbistan kararıysa aslında oldukça il- vutluk un Belgrad Büyükelçinan Arnavutluk Başbakanı bayrağı açsa, eminim ki bu ginç. Zira karar göre maç de- si Ilir Bocka yı Dışişleri Ba- Edi Rama nın kardeşi Olsi durum BM ye kadar giderdi vam ettirilmeyecek, Sırbistan kanlığı na çağırarak maçta Rama ysa helikopteri kullan- sözleriyle olayı planlı ve poli- 3-0 hükmen galip sayılacak, Büyük Arnavutluk propagandığı gerekçesiyle gözaltına t ik bir provokasyon olarak ta- Sırbistan elemelerdeki iki dası yapıldığı gerekçesiyle alındı. Maçla ilgili açıklama nımladı. Arnavutluk Dışişleri maçını seyircisiz oynayacak Arnavutluk a nota verirken, yapan Sırbistan Dışişleri Ba- Bakanı Ditmir Buşati yse fut- ve eleme grubundaki 3 pua- Arnavutluk sa Sırbistan ın Tikanı Ivica Dacic, burada asıl bolun siyasetle karıştırılma- nı da silinecek. UEFA ayrıca ran Büyükelçisi Mirolyub sorulması gereken soru, AB ması gerektiğini ve Partizan her iki ülkeye de 100 bin Eu- Zariç i Dışişleri Bakanlığı na nin ve UEFA nın bu durum Stadı ndaki olayların futbol- ro para cezası verdi. çağırarak maç sonunda yakarşısında nasıl bir tutum ser- la bağdaşmadığını açıkladı. Maçın tatil edilmesinin ar- pılan açıklamalar nedeniyle gileyeceği. Çünkü bu olayı Maça yönelik disiplin soruş- dındansa iki ülke birbirlerine protesto notası verdi. 15 Tehlikeli gerginlik! Maçın gergin geçmesi, bu Sırbistan da Arnavutların ya- tisa kentinde yaşandı. 8 bine camisine yapılan saldırı, Sırgerginliğin sokağa da taş- şadıkları yerler oldu. Novi yakın Müslümanın yaşadığı bistan İslam Birliği tarafınmasına neden oldu. Arna- Sad ve Vrşats kentlerinde Ar- kentte, Sırbistan da 250 yıl dan kınandı. Birlik Başkanı vutluk, Kosova ve Makedon- navutlara ait işyerleri, Som- sonra inşa edilen ilk cami ol- Ibazer Uzeiri, kentin bir hoşya daki Arnavutlar futbol ta- bor kentindeyse bir fırın ate- ma özelliği taşıyan Muhacir görü örneği olduğunu ve bu kımlarını destekleyen eylem- şe verildi. Arnavutluk un Camisi ne molotof kokteyliy- tür bir olayın Subotisa da ilk ler yaptı ve Büyük Arnavut- Podgoritsa Büyükelçiliği nin le saldırı düzenlendi. Katolik, defa görüldüğünü belirtti. luk sloganları attı. Gerginli- de camları kırıldı. Ortodoks ve Müslümanların ğin yaşandığı esas yerlerse En önemli gerginlikse Subo- bir arada yaşadığı kentin tek İlişkilerde zeytin dalı Maçın ardından en çok me- len bir nefret siyasetiyle ha- günlerde Sırbistan a yapma- Her ülkenin bir diğeriyle sorak edilen konuysa, Arnavut- reket etmemeliyiz. Futbol ma- yı planladığı ziyaretin önemli runları bulunduğu Balkanlar luk Başbakanı Edi Rama nın çında yaşananlar bizi yön- olduğunu düşünüyoruz şek- da yaşanan en küçük bir kı- Belgrad a yapacağı gezinin lendirmemeli diyerek maçın linde yorumladı. Tüm bu ge- vılcım büyük bir ateşe dönme iptal edilip edilmeyeceğiydi. iki ülke ilişkilerini etkileme- lişmeler yaşanırken Kosova riski taşıyor. Kosova sorunuy- Başta ziyaretin planlandığı gi- yeceğini vurguladı. Başba- Dışişleri Bakanı Enver Ho- la birlikte ilişkileri son derece bi gerçekleşeceği ve Rama kan Rama, ayrıca mevkidaşı cay ın Belgrad a gelmesi iliş- gergin olan Sırbistan ve Arnın belirlenen tarihte Bel- Vuçiç le birlikte iki ülke ara- kilerin normalleşmesi açısın- navutluk, aslında maçın negrad a gideceği açıklanır- sındaki ekonomik ve politik d an önemli bir adım oldu. AB den olduğu sorununun üsteken, daha sonra ziyaretin 10 ilişkiler konusunda yeni bir destekli resmi olmayan bir sinden gelmiş gözüküyor. Ta- Kasım a ertelendiği duyurul- sayfa açmakta kararlı olduk- toplantıya katılan ve iki ülke rafların tansiyonu düşürmedu. Ziyaret, bir Arnavutluk larını vurgulayıp, bölge ülke- tarihinde ilk olma özelliği ta- ye yönelik açıklamaları ve başbakanının Belgrad a 68 lerinin ortak hedefinin AB ol- şıyan ziyaret sürecinde Ho- AB nin taraflara yaptığı soyıl sonra yapacağı ilk ziyaret duğunu da belirtti. cay ilişkilerin normalleşmesi ğukkanlı davranma çağrısı olması nedeniyle büyük AB ys e o layları siyasetin çağrısında bulundu. Toplan- bunda en büyük etken. Başönem taşıyor. Başbakan stadyumlardaki provokas- tıya katılan Arnavut Bakan bakan Rama nın önümüzde- Rama maçla ilgili yaptığı y onla rla yapılamayacağının Buşati yse ikili ilişkilerde ma- ki ay yapacağı ziyaretse iki ülaçıklamada olanlardan ve ve bu bağlamda özellikle böl- kul olunmasını ve devlet işle- ke ilişkilerinin normalleşme- Sırp yetkililerin tepkilerinden gesel işbirliğinin öneminin al- rinin holiganlıkla, bir futbol si yolunda önemli bir kilodolayı çok üzgünüz, hayal kı- tını çiziyoruz. Arnavutluk Baş- maçıyla yönetilmemesi ge- metre taşı görevi görebilir. rıklığı yaşadık. Geçmişten ge- bakanı Edi Rama nın gelecek rektiğini vurguladı.

16 16 Small Business Act For Europe Müge ALGAN Small Business Act For Europe Müge ALGAN Small and Medium En- recognise the central role of of the SBA with a clear role considering the SBA and the terprises (SMEs) stands for SMEs in the EU economy and for stakeholders, with bu- needs of SMEs. They have to small and medium-sized en- forms a comprehensive SME siness organizations at the implement EU Regulations terprises as defined in the policy framework for the EU front-line. and Directives effectively European Union (EU) law. and its Member States. SBA In the area of accessing fi- and they have to benchmark The main factors deter- contains EU SME policies and nance most Member States to develop the best practice. mining whether a company action plans in accordance have adopted measures to European Union have made is an SME are number of em- with ten policy dimensions. enhance SMEs access to fi- good progress in adopting ployees (medium-sized < These dimensions are: En- nance. Governments like - legislative initiatives fo- 250, small < 50, micro < 10) trepreneurship, second Cyprus, Czech Republic, reseen by the SBA, in proand either turnover (me- chance, Think Small First, Denmark, Estonia, France, moting SMEs access to the responsive administration, Germany, Ireland, Italy, Lat- development and use of dium-sized 50 m, small state aid and public pro- via, Lithuania, Malta, the standards, access to finance, 10 m, micro 2 m) curement, access to finance, Netherlands, Poland, Por- and internalisation. The EU or balance sheet total (me- Single Market, skills and in- tugal, the Slovak Republic, has to simplify the general dium-sized 43 m, small novations, environment and Spain, Sweden and the Uni- framework of regulations internationalization. Addi- ted Kingdom- support the in- and administrative di- 10 m, micro 2 m). tionally SBA requires a le- ternationalisation of SMEs. rectives- especially accoun- These ceilings apply to the figislative act to modernise Only few countries have re- ting framework of EU. While gures for individual firms and amend previous re- ported that they have started boosting the regulations on only. SMEs have such a great eco- gulations such as VAT and to promote the European accounting and finance, imnomic importance that they Directive 2000/35/EC. The Code of Best Practices in or- plementation and acces- constitute 99% of the world s aim of EU with SBA is to im- der to facilitate SMEs access sibility of finance should be trade and according to the prove an approach to en- to public procurement (e.g. enhanced regarding SMEs data of 2006, 22 million trepreneurship in the scope Austria, Cyprus, France, benefits. Markets of SMEs SMEs undertake 75% of the of the Think Small First Germany, Hungary, Ireland, have to be supported and entire employment in Eu- principle in policy making Lithuania, Poland, Portugal, environmental and energy rope. SMEs represent a ma- from regulation to public Sweden and the United efficiency arrangements jor share of all business (e.g. service, to strengthen the en- Kingdom). While Member should be developed regar- 99.9% for Spain and Italy, vironment of SMEs, to pro- States are making good ding the needs and ex- 99.8% for Belgium, Sweden mote SMEs growth by hel- progress in making it chea- pectations of SMEs. and France, 99.7% for Aus- ping them tackle their prob- per and faster to start up a The SBA is an important potria and Ireland, 99.6% for lems and to answer the company; no progress can licy document which consi- needs of them. be reported in the area of ders the needs of SMEs. SBA United Kingdom, 99.5% for Germany). In February 2011, the simplification of bankruptcy has put in a plan of actions Because of their importance Review of Small Business Act procedures except Belgium, for the difficulties SMEs have in the global economy, the for Europe was launched to Finland, Ireland, Spain and faced. The effective imple- EU put some efforts to boost estimate the implementation the UK. Recently the Member mentation of the SBA at Euthe role of SMEs, to st- of Small Business Act. This States have covered a small ropean and national level renghten their structure and review presents an overview distance in implementing the will boost the growth of SMEs to prepare an environment of progress made in the first SBA. Member States have to and will improve their in- to improve SMEs trade two years of the SBA, sets out improve their legislation, novative and environmental volume. Small Business Act new actions to respond to monitor their actions, eva- skills. Strengthening of SMEs for Europe (SBA) is the major challenges resulting from luate them and develop new will provide economic policy document of EU, the economic crisis reported initiatives considering these growth and will improve the which was adopted in June by stakeholders, and pro- e v a l u a t i o n s. M e m b e r s competitiveness of Europe. 2008, reflects the European poses ways to improve the should simplify and mo- Commission s political will to uptake and implementation dernise their regulations

17 Portre Recep Ersel ERGE Michael Collins İngiliz hükümeti bağımsız İrlanda cumhuriyetini tanımayı şiddetle reddediyor, yerine İngiliz Milletler Topluluğu içinde özerklik statüsü öneriyordu. Collins bunu kabul etti. Bir görüşe göre kabulü bilinçliydi, zira reddetmesi savaşın tekrar başlaması anlamına geliyordu ve bu da İrlanda'nın felaketi olabilirdi. İrlanda Kurtuluş Savaşı nın kimliğe büründü Collins. Be- retmenlerinden aldı. Öğret- hirde geçecekti. Londra da, devrimci lideri Michael Col- cerikli, gözü pek ve acımasız menlerinden biri, İrlanda tabii ki, İrlanda cemiyetinin lins başarısını gerçekçi olma- bir lider olarak ünü kısa Cumhuriyet Kardeşliği (IRB) içinde yaşıyordu. Bu grup sına ve elindeki kaynakları sürede İngiltere yi bile aştı. üyesiydi. İrlanda nın Büyük Londra toplumuna oldum verimli şekilde kullanabil- Michael Collins, varlıklı bir Britanya dan bağımsızlığı olası uyum sağlayamamıştı. mesine borçluydu. İrlanda çiftçi ailesinin sekizinci ço- için çalışan gizli bir örgüttü İngilizler İrlandalılar yüzün- Cumhuriyet Ordusu nun cuğu olarak County Cork ya- IRB. Collins, daha ilköğretim den emeğin değersizleştiğini (IRA) istihbarat şefi olarak, İr- kınlarında 16 Ekim 1890 da çağında, 1798 Ayaklanma- düşünüyor, İrlandalılar da landa daki İngiliz istihbara- dünyaya geldi. İrlanda nın sı na katılan İrlandalıların hi- dışlandıkları hissine kapılıtını felce uğrattı. Maliye Ba- güneybatısında doğayla iç kâyelerini dinliyordu öğret- yordu. Londra da çeşitli İrkanı sıfatıyla yeni cumhuri- içe büyüdü. Dışarıdan ba- meninden. İngiliz mezali- landa örgütlerine katıldı Colyetin hazinesine çok büyük kınca siyaset ve kültür haya- miyle dolu bu hikâyeler Col- lins. Önce, İrlandacanın kulkaynaklar buluyordu. İngiliz- tından uzakta görünüyordu, lins in İrlandalılık bilincinin lanımını teşvik eden Gaelic ler her yolu denedi, ama ne ancak öyle değildi. İrlanda pekişmesini sağladı. League de rol aldı. Sonra, Collins i yakalayabildi ne de edebiyatına olan sevgisini On altı yaşındayken Lon de Sinn Féin a üye olbaşarısına engel olabildi. İr- babasından, İrlanda devrim- dra ya gidip postanede çalış- du. Yazılarını severek okudulanda da yarı efsanevi bir ciliğine olan inancını da öğ- maya başladı. On yılı bu şe- ğu İrlanda milliyetçisi Arthur

18 Portre: Michael Collins Recep Ersel ERGE Griffith tarafından kurulmuş kanı, sonra da Maliye Bakanı bir barış süreci yakın gele- tabii ki Valera ydı. Anlaşmaolan bir siyasi partiydi bu. olarak atandı. Hükümet de cekteki tam bağımsızlık mü- nın ülkede İngiliz hâkimiyeti- Adı İrlandaca biz kendimiz kurulmuştu artık, ama Kurtu- cadelesine hazırlanmak için ni meşrulaştırdığını, cumhuanlamına geliyordu ve luş Savaşı daha yeni baş- iyi bir fırsattı. Diğer bir görü- riyete ihanet teşkil ettiğini amacı da, özetle, İrlanda yı lıyordu. IRA İngiliz kuvvetle- şe göreyse, Collins in bunu savundu. bağımsızlığına kavuştur- rine gerilla savaşıyla direniş kabul etmek zorunda kalma- Cumhuriyet hareketi ikiye maktı da IRB ye gösteriyordu. IRA nın eylem- sı tamamen tecrübesizliğine bölünmüştü: Anlaşmayı deskatılan Collins, daha sonra leri İngiliz hükümetinden dayanıyordu. Collins diplo- tekleyenler ve desteklemeaynı örgütün güney İngiltere şiddetle karşılık buluyor ve matik bir müzakerede nasıl yenler. İngiliz güçleri güney teşkilatına hazinedar oldu. bu da IRA nın daha şiddetli tavır alacağını bilmiyordu ve İrlanda dan çekilirken Col- Ocak 1916 da Dublin e dö- eylemlere girişmesine sebep ülkesinin çıkarlarını savuna- lins ve Griffith anlaşma şartnüp Paskalya Ayaklanma- oluyordu. 21 Kasım 1920 de mamıştı. Bu görüşe göre, larını sağlamak için ellerinsı na katıldı. Ayaklanma ba- Collins yönetiminde bir IRA başkan Valera da Collins in den geleni yaptılar, ama anşarısız olunca Kuzey Gal- grubu, Dublin de 14 İngiliz bu tecrübesizliğini biliyordu laşmayı desteklemeyen muler de diğer IRB isyancılarıyla ajanını öldürdü. İngilizler de ve zaten sırf bu yüzden halefet silahlı eylemleriyle birlikte hapse atıldı. Ayak- misilleme olarak Croke Park heyete katılmasını istemişti. Özgür Devlet hükümetini zor lanmada önemli rol üstlen- a zırhlı araçlarla gelip futbol Londra dan başarısızlıkla duruma sokuyordu. Nisan memişti ve askerî mahkeme- seyircisinin üzerine ateş açtı dönmeleri halinde Collins 1922 de bir grup muhalif IRA de yargılanan liderler ara- ve 12 İrlandalı öldü. gözden düşecek ve Valera ya mensubu, Four Courts adlisında değildi. Zaten aynı yı- O sırada İrlanda da Collins rakip olmaktan çıkacaktı. yesini işgal etti. Londra nın lın sonunda serbest bırakıldı. kadar güçlü olan bir kişi da- Üç aya yakın süren müzake- da desteğini alan Collins, Dublin e döndü. Aralık 1918 ha varsa o da cumhuriyetçi- renin ardından barış anlaş- muhaliflere saldırı emrini genel seçimlerinde 105 san- lerin lideri olarak görülen ması 6 Aralık 1921 de imza- verdi ve böylece İrlanda İç dalyeden 73 ünü Sinn Féin Éamon de Valera idi. Tem- landı. Böylece Serbest İr- Savaşı başlamış oldu. İç kazanmıştı ki bunlardan biri muz 1921 de ateşkes imza- landa Devleti kurulmuş ve Savaş, Kurtuluş Savaşı ndan de South Cork tan seçilen landıktan sonra Collins, pek ada parçalanmış oldu. Ku- daha şiddetliydi. Özgür Collins e aitti. Liderliğini ilk hoşuna gitmese de, Valera zeyde ittihatçıların baskın ol- Devlet ordusunun başkomukez bu seçim kampanyasın- nın ricasıyla Londra daki ba- duğu altı il doğrudan Britan- tanlığını da üstlenen Collins da ortaya koymuştu. Sporcu rış konferansında Arthur ya hâkimiyetindeydi, yani sonunda bir zafer daha kaolduğundan uzun boylu, ya- Griffith başkanlığındaki İr- Özgür Devlet in (Irish Free zanacak, Mayıs 1923 te mupılıydı. Yakışıklı, sempatik ve landa heyetine katıldı. Gö- State) dışında kaldılar. Dub- halif güçler yenilgiye uğratıiradeliydi. Tam bir karizmatik rüşmelerde İngiliz hükümeti lin hükümetinden tek oy far- lacaktı. Ancak Collins o zafer liderdi kısacası. Keskin ze- bağımsız İrlanda cumhuriye- kıyla geçen anlaşma mec- gününü göremedi. Arthur kâsı ve tükenmez enerjisi de tini tanımayı şiddetle redde- liste de yedi oy farkla kabul Griffith in ölümünden on buna eklenince, yeniden diyor, yerine İngiliz Milletler edildi (7 Ocak 1922). Vale- gün sonra, 22 Ağustos 1922 canlanan devrimci harekette Topluluğu içinde özerklik ra nın yerine Griffith meclis de, County Cork ta bir muliderliği üstlenmesi çok da statüsü öneriyordu. Collins başkanı seçildi ve Collins de halif saldırısında öldü. Saldızor olmadı. bunu kabul etti. Bir görüşe geçici hükümetin Başbakanı rıda başka hiç kimse ölme- Ocak 1919 da Dublin de İr- göre kabulü bilinçliydi. Çün- ve Maliye Bakanı oldu. An- mişti, yani bilinçli bir suikast landa meclisi Dáil Éireann ı kü reddetmesi savaşın tekrar cak, oylamalardan belli ol- girişimiydi bu. Cenazesine kurdular ve bu meclis ba- başlaması anlamına geliyor- duğu üzere, pek çok cum- yaklaşık üç yüz bin kişi katılğımsız İrlanda Cumhuriye- du ve bu da İrlanda'nın fe- huriyetçi anlaşmayı kabul et- dı. Yaşayan efsane, ölümsüz ti ni ilan etti. Collins yeni laketi olabilirdi. Hâlbuki miyordu. Hükümette aleyhte kahraman olmuştu artık. cumhuriyete önce İçişleri Ba- özerklik adı altında geçecek oy kullananlardan biri de

19 NAPLES SAN MARINO TALLINN BARI LEEDS GRAZ OSLO LÜBECK WUPPERTAL ATHENS LISBON MURSIA MANCHESTER MUNICH LILLE BERN SARAJEVO DORTMUD AMSTERDAM KIEV VIENNA VALENCIA MADRID EUROPE BONN ZARAGOZA PARIS COLOGNE ROME BERLIN DÜSSELDORF PAMPLONA SOFIA FRANKFURT MOSCOW Vilnius BRUSSELS EINDOVEN CHIŞINAU NAPLES DEN HAGG BOCHUM THESSALONIKI STOCKHOLM HELSINKI KRAKOW MINSK LONDON COPPENHAGEN BRATISLAVA MILAN LUBLIN TURN GDANSK SALZBURG TIMIŞOARA ANDORRA LA VALLA LIVERPOOL DUBLIN BUCHAREST ZAGREB BERN GDANSK TIRANA MAİNZ LEICESTER PODGORİCA BELGRADE WARSAW SHEFFIELD GENOA PALMA DE MALLORCA ZARAGOZAESPOO Ahmet M. SÖNMEZ 7 Baltık ülkelerindeki en büyük larda baş gösteren veba sal- bir diğer önemli kent olan Ka- zel örneklerini bir arada görikinci kent olan ve 20. yüzyıla gını ve yangınlar da şehrin u n as olmuş. Vilnius daki mek mümkün. Vilnius eski şekadar kentte etkili bir konu- iyice fakir düşüp küçülme- Litvan nüfusu o dönemde hir bölümü, Litvanya nın en mu olan Musevilik sebebiyle sine neden olmuş. Bu kadar yaklaşık yüzde 6 ya kadar eski üniversitesi Vilnius Ünibir zamanlar Kuzey in Ku- çok felakete uğramış olması- düşmüş, Lehler ise nüfusun versitesi nin 23 bin öğrencidüs ü olarak anılan Vilnius, na rağmen kentin nüfusu 18. yüzde 65 ini oluşturuyor- sine de ev sahipliği yapmakbu yazımızın konusunu oluş- yüzyıl sonunda 56 bindi ve muş. İkinci Dünya Savaşı ba- ta. 65 adet kilise bulunan şeturmakta. AB nin sosyal ve Rus Çarlığı nın da o dönem- şında Sovyetler Birliği nin hirde hala çok az da olsa Muekonomik göstergeler açı- de en büyük üçüncü kentiydi. desteğini alarak kente tekrar sevi nüfus da bulunmakta. sından zayıf ülkelerinden biri Litvanya-Lehistan Krallığı sahip olan Litvanya Cumhu- Bunların bir kısmını, 14. yüzolan Litvanya nın başketi nın parçalanmasıyla toprak- riyeti, şehri Polonyalılıktan yılda yurtları Kırım bölgesin- Vilnius ta bugün yaklaşık ları Rus Çarlığı, Avusturya hızlı arındırmış, ancak 1941 den Litvanya Grandüklüğü 523 bin kişi yaşamakta. Bun- İmparatorluğu ve Prusya deki Alman işgaliyle kent pek ne askerlik yapmak üzere geların yüzde 58 ini Litvanlar, Krallığı arasında paylaşılan çok trajik olaya da sahne ol- len Karaim Türkleri oluşturyüzde 19 unu Lehler, yüzde Vilnius, 1795 te de Rus Çar- muş. Holokost sırasında Lit- makta. Sayıları bugün çok az 14 ünü Ruslar, yüzde 4 ünü lığı nın Vilna Vilayeti nin baş- vanya nın 265 bin kişilik Mu- olan Karaim Türklerinin bı- Beyaz Ruslar ve yüzde 1 den kenti olma konumuna indir- sevi nüfusunun yaklaşık yüz- raktığı izleri Vilnius yakınladaha azını da Museviler g enm iş. de 95 i Alman askeri birlikle- rında bulunan Trakai Kaleoluşturmakta da Avu- 19. yüzyıl boyunca Çarlık yö- ri ve yerli Nazi işbirlikçile- si nde ve Litvanya mutfağınsturya nın Linz kentiyle bir- netimine karşı girişim aşa- rince katledilmiş. Bunların da bulmak halen mümkün. likte Avrupa Kültür Başkent- masında kalan ayaklanma- 100 bin kadarı Vilnius şehir Bugün ülkede aktif tek Karaliği yapmış olan Vilnius un is- lara sahne olan kentin ol- merkezine on kilometre im sina gogu da, 300 adet mi, kentin içinden geçen dukça canlı bir Musevi toplu- uzaklıkta yer alan Paneriai Karaim Türkü ne hizmet ver- Vilna nehrinden gelmekte. luğu varmış deki sa- mahallesinde yılla- mek üzere Trakai bölgesinde Vilna nehrinin ismiyse, Lit- yım neticesinde 154 bin kişi- rı arasında öldürülmüş. bulunmakta. van dilinde kabarma, taşma den oluşan kentin nüfusu- Savaşın bitiminde kurulan Lit- Estonya ve Letonya ya kıyasanlamına gelen vilnis ve nun yaklaşık yüzde 40 ı da van ya Sov yet Sos ya list la nüfusun ülke coğrafyasınvilynti kelimelerinden gel- Musevi imiş. Birinci Dünya Cumhuriyeti yle kentte Sov- da nispeten daha homojen mekte. Savaşı nda Litvanlar, Lehler, yetizasyon süreci hızla başla- dağıldığı Litvanya da Vilnius Tarihte Vilnius un adı ilk kez, Almanlar ve Sovyetler ara- mış ve 1991 deki bağımsızlı- toplam ülke nüfusunun sa- Litvanya Grandükü Gedimi- sında el değiştiren kent, sa- ğa kadar Vilnius bir Sovyet dece yüzde 15 ini oluştururnas ın Hansa kentlerindeki vaşın bitiminde Polonya ve kenti olarak kalmış. Bağım- ken, ülkenin toplam yurt içi Almanları ve Musevi cemaati Litvanya arasında anlaşmaz- sızlık protestoları sırasında hâsılasının yüzde 40 ını tek Litvanya ya yerleşmeye da- lık konusu olmuş. Konuya Mil- tıpkı Estonya nın başkenti başına üretmekte. 21 idari vet etmek üzere kaleme aldı- letler Cemiyeti nin müdahil Tallinn de yaşandığı gibi bölgeden oluşan Vilnius kenğı 1323 tarihli altı adet mek- olmasını takiben imzalanan Vilnius da da en şiddetli ça- ti, Litvanya endüstrisinin de tupta geçmekte ve bu metin- Suwalki Anlaşması yla kent tışmalar Radyo ve Televizyon merkezini oluşturmakta. Villerde Vilnius Grandüklüğün ve çevresi Litvanya ya devre- Kulesi nde meydana gelmiş. nius un bir diğer özelliği de, başkenti olarak ifade edil- dilse de, Polonya ordusunun Bağımsızlıktan sonra daha komşu ülke Belarus u yirmi mekte. Gediminas zamanın- bir harekâtıyla 1920 de kent Batılı bir şehir görünümü ka- yıldır demir yumrukla yöneda en görkemli dönemini ya- ve çevresi ele geçirilmiş ve zanan Vilnius un çehresi Lit- ten Alexander Lukashenko şayan kent, Gediminas ın to- bölgede Merkezi Litvanya vanya nın 2004 te AB ye gir- nun siyasi muhaliflerinin bu runları arasında 14. yüzyılda Cumhuriyeti adı altında ba- mesinden sonra daha da de- kenti kendilerine üs olarak çıkan iç savaş esnasında yer- ğımsız bir Cumhuriyet ilan ği şmiş. Vilnius sakinleri bu- seçmiş olmaları. Nitekim Bele bir olmuş, 16. yüzyılda edilmiş. Sonrasında gerçek- gün Avrupa nın en temiz larus un Minsk kentinden Litvanya-Lehistan Krallığın- leştirilen çok tartışmalı bir re- musluk suyunu tüketmekte 2004 te kovulan Avrupa da şehir tekrar eski görkemi- ferandumla da Vilnius un olup aynı zamanda en hızlı in- İnsani Bilimler Üniversitesi ne kavuşmuş. 17. yüzyıldaki baş kent ol du ğu Vilna ternet erişimine sahip. Vilnius kentine taşınmış ve Rus işgalinde tekrar yakıp yı- Voyvodalığı olarak Polonya 1994 te UNESCO Dünya Mi- hâlihazırda Lukashenko karkılan kent, 18. yüzyıl başında ya bağlanmış. Bu durumda rasları Listesi ne alınan Vilni- şıtları için önemli bir çekim bu defa İsveç in işgal ve isti- Litvanya nın yeni başkenti ge- us eski şehrinde Barok, Gotik merkezini oluşturmakta. lasına uğramış ve sonraki yıl- çici bir süreliğine bölgedeki ve Rönesans mimarisinin gü-

20 Avrupa Gündemi... -BİM ( ) bulmak isteyene not: sadece elektronik posta kutusunda bulunur...