içindekiler ayýn konusu kültür sanat üzerine fragmanlar ismail ýþýk picasso sergisinin düþündürdükleri alaattin bender odtü 50 yaþýnda

Transkript

1

2 içindekiler içindekiler odtülüler bülteni ODTÜ Mezunlarý Derneði aylýk yayýn organýdýr. Dernek üyelerine ücretsiz gönderilir. Sayý: 149 Þubat 2006 Dernek Adýna Sahibi A. Metin GER (CE 67) Yazý Ýþleri Müdürü Ýlkem TOKER (FDE 97) Yayýn Kurulu Tülay ÜNLÜEVCEK (PSY 83) Nermin FENMEN (CHE 80) Çiðdem BERDÝ GÖKHAN (ARCH 71) Ýbrahim BERKSOY ( ME 91) Fatih ATÝLA (PHIL 89) Ümit ÇAÐLAR (EE 93) Tuna KOLAT (EE 76) Eren AKDUR ( METE 97) H. Nafi ÝPEK (PETE 82) F. Özlem EKÝZ (CHEM 04) yayin@odtumd.org.tr Reklam Sorumlusu Kemal BULUT Grafik Uygulama Renk Ayrýmý ve Basým Nurol Matbaacýlýk ve Ambalaj San. A.Þ Ýmzalý yazýlardaki görüþ ve düþünceler yazarlarýna ait olup, Derneði ve Bülteni sorumlu kýlmaz. Yayýnlanan yazýlar ve fotoðraflar ODTÜ Mezunlarý Derneði nin ve yazarýn izni olmadan kullanýlamaz. ODTÜ Mezunlarý Derneði Yönetim Kurulu A. Metin GER (CE 67), Baþkan Bahattin TUNCER (ARCH 79), II. Baþkan Erol SAYIN (IE 79), Yazman Sema ONURLU (METE 80), Sayman Mustafa ATALAY (EDS 83) Ýlkem TOKER (FDE 97) Elif BAKTIR (EE 87) Ödentileriniz Ýçin T. Ýþ Bankasý, ODTÜ Þubesi 4229/ Garanti Bankasý, Maltepe Þubesi Burs ve Yardýmlar Fonu T. Ýþ Bankasý, ODTÜ Þubesi (TL) (EUR) (USD) Garanti Bankasý, Maltepe Þubesi (TL) 4 26 ayýn konusu kültür sanat üzerine fragmanlar ismail ýþýk picasso sergisinin düþündürdükleri alaattin bender odtü 50 yaþýnda 12 odtü mühendislik fakültesi nin dünü, bugünü ve yarýný 16 çalýþma gruplarýndan üniversite sanayi iþbirliði ab projelerinde baþarý öyküleri 50. yýl çalýþma grubu panel 21 nükleer enerji çözüm mü? etkinlik izlencesi 28 beyþehir hocam inecek var þehreküstü 31 tünelin ucundaki þehir kültür sanat 34 muhsin kut kitaplar arasýnda 41 etnomatematik odtü den bir topluluk 42 ieee odtü öðrenci kolu odtü den bir köþe 45 kütüphane de soyut bir geyik sesi etkinlik 46 bir uzun yürüyüþ go köþesi Kültür Sanat Yaþamýmýzdan Kesitler... ODTÜ Mezunlarý Derneði 428. Sokak 100. Yýl ANKARA Tel: Faks: e-posta: odtumd@odtumd.org.tr Kültür Sanat Yaþamýmýzdan Kesitler... ISSN odtülüler bülteni odtülüler bülteni 148 Ocak

3 A TÝPÝ ÜYELÝK (FITNESS + SAUNA + JAKUZÝ) AYLIK ÜYELÝK (2006) YILLIK ÜYELÝK (2006) KATKI PAYLI YTL YTL ÜYE YTL YTL MÝSAFÝR YTL YTL SAUNA/JAKUZÝ (GÜNLÜK) 2006 KATKI PAYLI YTL ÜYE YTL MÝSAFÝR YTL B TÝPÝ ÜYELÝK (SADECE FITNESS ÜYELÝÐÝNÝ KAPSAR) AYLIK ÜYELÝK (2006) YILLIK ÜYELÝK (2006) KATKI PAYLI YTL YTL ÜYE YTL YTL MÝSAFÝR YTL YTL MASAJ (SEANS ÜCRETÝ) 2006 KATKI PAYLI YTL ÜYE MÝSAFÝR Üyenin ayný kategoriden üyelik yaptýracak aile bireylerinin her biri için % 20 ilave indirim uygulanýr. Aile bireyleri, ilgili yönetmeliklerde tanýmlanmýþtýr YTL YTL Fitness üyeliðine dahil olmayan diðer etkinlikler (Aylýk Kullaným) 2006 AÝKÝDO ÇOCUK AÝKÝDO DANS YOGA TAÝCHÝ MODERN DANS AEROBÝK BALE KATKI PAYLI YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL ÜYE YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL MÝSAFÝR YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL Viþnelik Spor Merkezi 428.Sokak 100.Yýl Balgat/ANKARA Tel: Faks:

4 Sevgili ODTÜ lüler, Dünyada ihtilaflarýn çözümlenmek þöyle dursun iyice keskinleþtiði bir döneme girdik. SSCB nin daðýlýp iki kutuplu siyasal düzenin sona ermesiyle baþlayan süreçte Bush un ABD Baþkaný seçilmesi önemli bir dönüm noktasý oluþturdu. Þahinler olarak adlandýrýlan Bush un çevresindeki siyasi ekip, ABD nin dünyadaki diðer ülkeleri veya BM dahil ortak kurumlarý dikkate almadan kendi görüþ açýsýndan haklý gördüðü durumlarda istediði zamanda istediði yere askeri de dahil olmak üzere her türlü müdahaleyi yapmaya hakký olduðunu öngören bir doktrini devreye soktular. 11 Eylül olayý bekledikleri pratik gerekçeyi, Huntington in Uygarlýklar Çatýþmasý (1) kitabý da teorik gerekçeyi saðladý. Bush baþta olmak üzere desteðini aldýklarý Amerikan fanatik dinci kesimi olan Evangelist lerin binlerce yýl öncesine dayanan mantýkdýþý hesaplaþma emelleri de sosu oluþturdu (2). Irak ýn iþgali doktrinin uygulandýðý ilk ülke oldu ve ülkemizi çeþitli açýlardan derinden etkiledi. Hatta oylesine etkiledi ki Can Dündar günümüzün popüler filmi Kurtlar Vadisi-Irak filmi üzerine yazdýðý yorumda (3) milliyetçilerin artýk kadim dostlarý ABD yi terkettiðini yazdý. Bir Danimarka gazetesinde yayýnlanan karikatürler islam ülkelerinde sert tepkilere yol açtý. Çok yakýnýmýzda olan Lübnan ve komþumuz Suriye de elçilik ve konsolosluk binalarý yakýldý. Filistin de uluslararasý tasniflerde terörist sýnýfýna giren Hamas örgütü seçimleri kazandý. Komþumuz Ýran nükleer teknoloji geliþtirme giriþimlerine karþý çýkan BM olsa bile dinlemeyeceðini açýkça deklare etti. Dünyada hoþgörü endeksi ciddi anlamda düþüp, kronikleþmiþ ihtilaflar çözülemezken, yakýn coðrafyamýzda yeni yeni sert ihtilaflar filizlenmeye baþladý. Tarihe baktýðýmýzda Türkiye nin bütün bu güçlüklerin üstesinden gelecek devlet deneyimine, siyasal birikime ve ulusal kültüre sahip olduðunu biliyoruz. Ancak Cumhuriyetin bile dokunmadýðý Osmanlý bürokratik geleneðinin Milliyetçi Cephe hükümetleri sýrasýnda baþlayan ve CHP koalisyonlarý döneminde devam eden hademeye kadar kadrolaþma çabalarý sonucunda girdiði yozlaþma süreci (American Spoil) (4) bugün artýk býrakýn elle tutulur bir bürokratik yapýyý, nitelikli bir üst düzey bürokratýn bile mumla arandýðý bir noktaya getirdi ülkeyi. Kalýn fýrça darbeleriyle özetlemeye çalýþtýðýmýz dünyadaki olumsuz geliþmeler karþýsýnda zayýflýk gösterme riskimizin asýl kaynaðý budur. Oysa iktisadi ve askeri alanda çok daha güçsüz ve dünyada daha yalnýz iken Cumhuriyetin ilk hükümetleri daha baþý dik, daha proaktif olabilmiþlerdir. Bugün AB üyeliði dýþýnda bir gelecek perspektifi çizmek mevcut siyasal yapýnýn plan yapamama zaafý sayesinde olanaksýz olmuþtur. Ülkenin geleceði olan gençlerimiz ODTÜ öðrencilerinde de yaygýn olarak gözlendiði gibi gelecekten beklentisiz hale gelmiþler, umutlarýný yurtdýþýna kapaðý atmaya baðlamýþlardýr. Maalesef mevcut siyasal muhalefet de yokolan ideallerin yerine yenilerini, ükenin gereksinmesi olan yeni programlarý koymakta baþarýsýzdýr. Adým adým bu duruma gelmemizde sorumluluðu olan kesimlerden biri de aydýnlardýr, dolayýsýyla ODTÜ lülere de pay düþmektedir. Ellinci yýlýný kutlayan Üniversitemiz ABD ve dýþ kaynaklý fonlarla kurulmuþ olmasýna karþýn ulusallýðý, geliþtirdiði kurumsal kültürün mayasý olarak kullanmýþ, öðrencileri ve öðretim üyeleri hep bu ülkenin sorunlarýyla ilgilenmiþ, bilim dünyasýndan kotardýklarý ve kendi kattýklarý bilgileri Türkiye nin yararýna kullanmaya çalýþmýþlardýr. Halkýn sorunlarýný çözmek için doðru bildikleri yollarda gözünü kýrpmadan canýný feda etmiþ olan öðrencilerimizin ve mezunlarýmýzýn yanýsýra; bürokrat, teknokrat, þirket yöneticisi, ihracatçý, teknoloji geliþtiricisi, araþtýrmacý vb. olarak Türkiye yi daha baþý dik bir ülke yapma yönünde çaba harcamýþ binlerce mezunumuz var. Ancak mezunlarýmýz ülke siyasetine ve dolayýsýyla karar alma mekanizmalarýna bu kültürü ve ulusal ve toplumsal yararlarý gözetme erdemini aktarma çabasýnda çok az bulunmuþlardýr. Bunun nedenlerine bu kýsa yazýda girmeyeceðiz ama bu eksikliðin nedenlerinden baþlýcasý iç politik tarihimizdeki yýldýrýcý rejimler olmuþtur. Hatta bu rejimler ve geride býraktýklarý apolitik anlayýþ giderek bugün ODTÜ kültürünün yeniden üretimini bile tehdit eder hale gelmiþtir. Üniversitemizin ellinci yýlýný kutlarken dünya, Türkiye ve ODTÜ ile ilgili daha olumlu þeyler yazmak isterdik, ama belki de birbiriyle baðlantýlý olan bu geliþmeler karþýsýnda bu çevre koþullarý ve olumsuzluklar yokmuþ gibi sayýsal bir takým gösterge ve istatistiklerle uluslararasý bir takým sýralamalarý hedefleyerek parlak bir sanal gelecek beklentisi yaratmak da eleþtirel ve sorgulayýcý ODTÜ kültürü almýþ olan bizlere yakýþmazdý. Üniversitemizin Türk toplumu için geçmiþinden gelen ilerletici iþlevini gözardý etmek anlamýna gelirdi. Oysa ellinci yýlýmýzda bu özelliðimizi Türkiye nin geleceðinin biçimlendirilmesinde sözsahibi olmak için yeniden ve ýsrarla gündeme taþýmamýz gerektiðine inanýyoruz. (1) P.Huntington, Medeniyetler Çeatýþmasý, Vadi Yayýnlarý, 2005, Ýstanbul (2) (3) (4) Ýlber Ortaylý ile Tarihin Sýnýrlarýna Yolculuk (Hazýrlayan Mustafa Armaðan), Ufuk Kitaplarý, 2001, Ýstanbul, s.69 Saygýlarýmýzla, Yönetim Kurulu odtülüler bülteni 149 Þubat

5 Dünya kitap haritasýnda Türkiye koyu karanlýkta karanlýkta Bildik sorulardandýr: Boþ zamanlarýnýzda neler yaparsýnýz? Bildik yanýtlardandýr: Kitap okurum Cumhuriyet in Bilim Teknik ekinde (14 Ocak 2006, sayý 982, sayfa 21) eðitimci ve okuma araþtýrmacýsý Ferhat Özen in ilginç bir araþtýrmasý yayýmlandý. Ferhat Özen, UNESCO nun yayýmladýðý istatistik ve grafiklerden yola çýkarak ortaya ilginç ve düþündürücü bir dünya haritasý çýkarmýþ: Dünya Kýtalar ve Büyük Bölgelerde Kitap Okuma ve Kitap Üretimi Daðýlýmý Haritasý. Haritada kitap üretimi ve daðýtýmýnda %0,9 (binde 9) ile en düþük paya sahip olan bölgeler siyaha boyanmýþ. Bu haritaya göre Türkiye, Orta Doðu ülkeleri ve Suudi Arabistan siyahla gösterilen koyu karanlýk bölgede yer alýyor. Bu haritaya göre Türkiye, örneðin Avrupa Birliði ülkelerine hiç mi hiç yakýn deðil. Türkiye koyu karanlýk bölgede iken Avrupa ülkelerinin tümü açýk renklerle temsil ediliyor. Bu alandaki acýnacak durumumuza daha yakýndan bakabilmek için anýlan yazýda Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatý Bölümü öðretim üyesi Dr. Süha Ertem in bir araþtýrmasýna dayanarak yer verilen þu bölümü burada sizlerle paylaþmak isterim: Bir yýlda yayýmlanan kitap sayýsý hâlâ Ýngiltere nin onda biri, Almanya nýn yedide biri, Ýspanya nýn beþte biri, Ýtalya nýn dörtte biri. Japonya da yýlda kiþi baþýna 25 kitap, Fransa da 7 kitap, Ýngiltere de 12, ABD de kiþi baþýna 8 kitap üretilirken Türkiye de ise kiþi baþýna kitabýn sözü bile edilemiyor. Çünkü bizde bir kitaba 12 bin 89 kiþi düþüyor. Türkiye de 2 bin 24 Halk Kütüphanesi ne karþýlýk Almanya da 10 bin 531, Fransa da 13 bin 924, Ýngiltere de 12 bin 324 kütüphane bulunuyor. Kiþi baþýna düþen kitap sayýsý ndan söz etmemize daha çok zaman var, korkarým biz daha uzun süre kitap baþýna düþen kiþi sayýsý istatistikleri tutacaðýz. Ama her alanda olduðu gibi bu alanda da Avrupa kriterleri ni sür atle yakalayacaðýmýza, hatta geçeceðimize olan inancým tamdýr! Kütüphanelerden sorumlu Kültür ve Turizm Bakanýmýz uyuyor mu? Anýlan yazýda da belirtildiði gibi görüntü kültürü ve görüntü yoluyla bilgilendirme (!) yazýnýn ve okumanýn yerine geçiyor. Gösteri çaðý olarak nitelendirilen bu çaðýn en belirgin özelliði simülasyonu düþünmenin yerine koymasýdýr. Düþünme artýk görünmez olmuþtur. Yazýda dikkat çekilen bir diðer yön ise yazýnýn (kitap okumanýn), bilgilendirme iþlevinin yaný sýra, beyin hücrelerini çalýþtýrmak gibi son derece önemli bir iþleve sahip olduðu bilgisidir. Görsel araçlar her þeyi gözler önüne serdiði için beynin yazýlaný ya da söyleneni canlandýrmak, soyutu algýlamak gibi çabaya girmesi gereksizleþiyor. Beyin tembelleþiyor, beyin hücrelerindeki bu tembelleþme beyin ölümüne (beynin düþünme, analiz-sentez yapma iþlevini yitirmesi) dek varýyor. Ünlü romancýmýz Reþat Nuri Güntekin, her dönemde sorulan niçin kitap okunmuyor? sorusuna kendi devrinde (1953 yýlýnda) bakýn nasýl yanýt vermiþ: " Niye kitap okumuyorlar?' demek, 'Niye piyano çalmýyorlar?' demek gibi bir þeydir. 4 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

6 Kafayý kitap okumaya alýþtýrmak, parmaklarý piyano çalmaya alýþtýrmaktan kolay deðildir. Ona göre yetiþmek, ona göre hazýrlanmak lâzým gelir. Okumak bir kitaptan alýnan elemanlarla, kendine manevî bir dünya yapmak, onun içinde tek baþýna yaþayabilmek demektir. Bu, ta çocukluktan baþlayan uzun alýþkanlýklar ve egzersizler neticesidir." Bugünlerde gazetelerin bulmaca eklerinde sudoku rüzgarý esiyor. 9x9=81 adet kareden oluþan çizelge içerisine rakamlar 1 den 9 a kadar belirli kurallar çerçevesinde yerleþtiriliyor. Yayýnevleri birbiri ardýna sudoku kitaplarý yayýmlýyor. Sudoku kitaplarýndan birinin kapaðýnda gördüðüm aklýmda kalan þu cümleyi burada anmak isterim: beyninizin dostu, Alzheimer ýn düþmaný. Her alanda yeni kitaplarýn yayýmlanmasý yukarýdaki kara tablo dikkate alýndýðýnda elbette olumlu bir geliþme. Bu arada baþtaki soruyla baðlantýlý olarak, Ýstanbul Ticaret Odasý nýn (ÝTO) yaptýðý satýn alma endeksine yönelik son araþtýrmaya göre Türk halkýnýn satýnalma gereksinmeleri listesinde kitap, 86. sýradan 116. sýraya gerilemiþ. Sahi, boþ zamanlarýnýzda neler yaparsýnýz? Bu dönem AST Don Kiþot u sahneliyor. Ünlü Ýspanyol yazar Cervantes in Don Kiþot u yazmasýnýn üzerinden tam 400 yýl geçmiþ. Rutkay Aziz bu oyun dolayýsýyla kendisiyle yapýlan bir söyleþide þunlarý söylemiþ: Zaman zaman arkadaþlarla þakalaþýyoruz, acaba biz de AST olarak bir yerden sonra Don Kiþot luk mu yapýyoruz diye (Cumhuriyet, Ankara eki, 2 Aralýk 2005, sayý 74, sayfa 10) Sahi, ne zamandan beridir AST ta bir oyun izlemediniz? Son dönem Türk filmleri: Ýyi eðlenceler Ankara, sinema salonlarýyla, sinemaya gönül vermiþ çok deðerli sanatçýlarýyla bir baþkenttir. Ülkemizde film endüstrisinin baþkenti kuþkusuz Ýstanbul dur ama sinema filmlerinin keyifle izlendiði en güzel yerlerden birisi de baþkent Ankara dýr. Hayatýnýn bir döneminde (en azýndan ODTÜ deki üniversite yýllarýnda) yolu Ankara ya düþmüþ bizlerin özel yaþamlarýnda, imgelem dünyalarýnda iz býrakan mekanlar vardýr: Bir Akün Sinemasý ný, Arý Sinemasý ný unutabilir miyiz? O sinema salonlarýnda izlediðimiz filmler, birer birer gözümüzün önünden geçmez olur mu hiç? (Can Dündar ýn Büyülü Fener ini alýp okumanýn bence tam sýrasý) Ne zamandan beridir AST ta bir oyun izlemediniz? ODTÜ lü olup da yolu Ankara Sanat Tiyatrosu (AST) na düþmeyen, insanýn içini ýsýtan o küçük salonda bir tiyatro oyunu izlemeyen var mýdýr acaba? Benim AST ta ilk izlediðim oyun 80 li yýllarýn hemen baþýnda Gorki nin Yaz Misafirleri adlý oyunuydu. Sonra Brecht in Galile si, Bilgesu Erenus un Misafir i, Faruk Erem in Bir Ceza Avukatýnýn Anýlarý, Oktay Arayýcý nýn Rumuz Goncagül ü, Vasýf Öngören in Zengin Mutfaðý, Howard Fast ýn Sacco ile Vanzetti si, Uður Mumcu nun Sakýncalý Piyade si, Metin Balay ýn Ýnadýna Ýnsan ý izlediðim oyunlar arasýnda ilk aklýma gelenler. Son olarak, geçen sezon sahnelenen Memleketimden Ýnsan Manzaralarý ile Benim Meskenim Daðlardýr ý izledim AST ta. AST ilk oyunlarýný 1963/64 sezonunda sahnelemiþ. Aradan geçen 43 yýl içerisinde AST ta tam 138 oyun sahnelenmiþ. Dile kolay Bugüne deðin AST a emeði geçen deðerli tiyatrocular saymakla bitmez, birisini anýp diðerini anmasanýz olmaz odtülüler bülteni 149 Þubat

7 geçmez olur mu hiç? (Can Dündar ýn Büyülü Fener ini alýp okumanýn bence tam sýrasý) Film sinemada izlenir sözünü öteden beri duyarým. Þu sýralar film sektörü altýn dönemini yaþýyor. Eðlence sektörü, teknolojinin tüm olanaklarýný kullanan dünya çapýnda bir sektördür artýk. Hollywood merkezli film endüstrisi þu anda eðlence sektörünün en yaygýn, en merkezi bileþenidir. Öyle ki bugün artýk Hollywood yapýmý bir film dünyanýn her yanýnda ayný anda gösterime giriyor, ayný anda gösterimden kalkýyor. Eskiden taþradaki sinema sahibi Ýstanbul da Yeþilçam sokaðýna gider, sinemasýna gelen izleyicilerinin hoþlandýðý filmleri, film yýldýzlarýný dikkate alarak eldeki filmler arasýndan seçim yapar, dönüþte film afiþlerini keyifle asar, gerekirse kent içinde sesli anons yaptýrýr, hasýlatý toplar, film izleme keyfine kendince katkýda bulunurdu. Yeþilçam dan getirdiði film izleyici çekmezse boþu boþuna bir hafta beklemez, filmi anýnda deðiþtiriverirdi. Þimdi artýk öyle deðil. Film endüstrisinin þirketleri, tüm dünyadaki standartlara uygun sinema salonlarýný gösterir haritalar üzerinde pazarý paylaþýyor, daðýtým kanallarýnýn yerel temsilcileri aracýlýðýyla da, yapýmcýsý olduðu filmleri günü ve saati geldiðinde ayný anda tüm dünyada göstersin diye sinema salonlarýný kiralýyorlar. Sinema sahibi artýk sinema zevki olan, Yeþilçam a gidip müþterisinin zevkine hitap eden filmleri seçip getiren birisi deðildir. Standartlara uygun sinema salonunu film endüstrisinin daðýtýmcýlarýna kiralayan bir ev sahibidir. Paketten ne çýkarsa onu gösterime sokar. Müþterisi olsun olmasýn filmi gösterir ve kira bedelini alýr. Sinema sektörünü ayakta tutan hasýlat ýn paylaþýmý konusunun ise sinema sanatý ile bir iliþkisi kalmamýþ gibidir. Bugün artýk Kemal Burkay ýn güzelim dizelerinde kendini bulan, Sezen Aksu nun buðulu sesinde çoðalan o nostaljik Belki þehre bir film gelir Bir güzel orman olur yazýlarda Mevsim deðiþir Akdeniz olur Gülümse halleri çok uzaklarda kaldý Onca Hollywood yapýmý film arasýnda sinema salonlarýnda gösterim þansý bulan Türk filmlerini izlemeye özen gösteriyorum. Çoðu zaman hayal kýrýklýðýna uðrasam da gam deðil. Ýþte son dönemde izlediðim kimi Türk filmleri üzerine izlenimlerim: Babam ve Oðlum: Çaðan Irmak ýn yönetmenliðini yaptýðý bu film çok sayýda izleyici tarafýndan izlendi ama aðlama seanslarý dýþýnda film hakkýnda pek konuþulmadý. Bu filme gidenlerin çoðu sanýrým acaba hangi sahnede aðlanacak merakýyla izlediler filmi. Týpký, klasik müzik konserine gidenlerin aman bir pot kýrmayayým, acaba nerede alkýþlanacak merakýyla konseri izledikleri gibi. Babam ve Oðlum için ülkemizde acýklý film zincirine eklenen en son halka diyebiliriz. Bu zincirin önceki halkalarý arasýnda Hülya Koçyiðit filmleri ni anmadan geçmek olmaz elbette. Organize Ýþler: Bir haftasonu kendime iyilik yapýp sinemaya gittim. Önce Babam ve Oðlum u izledim. Acýklý sahnelerin birbiri ardýna üstüme üstüme geldiði bu filmin etkisinden kurtulmanýn en kestirme yolunu ararken sinema çýkýþýnda gözüm gösterimdeki diðer filmlerin afiþlerine takýldý. Biraz sonra yandaki salonda baþlayacak Organize Ýþler e bilet alýp Ýstanbul a þöyle yüksekten, kuþ bakýþý bakmanýn, trajikomik halimize güldükçe gülmenin o anki ruh halime iyi geleceðini düþündüm. Yanýlmamýþým. Organize Ýþler i bir sinema filmi niyetine deðil de ilgili ilgisizbir yýðýn esprinin birbiri ardýna sökün ettiði bir kokteyl niyetine izlerseniz istediðiniz kadar gülebilirsiniz, ama saman alevi gibi parlayýp sönen bu kahkahalarýnýzýn sinema sanatýna herhangi bir katkýsý olmaz. Sadece, Organize Ýþler i izleyenler istatistiðine özünüz kadar katkýda bulunmuþ olursunuz. Neresinden baksanýz öylesine yapýlmýþ, akla ziyan bir film. Herkes izliyor; izlemeseniz olmaz, izleseniz yine olmaz karýþýk bir durum Hababam Sýnýfý Üçbuçuk Henüz izlememiþ olanlar için söylüyorum: Kabak tadý ný nasýl bilirseniz bu filmi de öyle bilin. Kimi filmler jenerik filmler dir ve sinema tarihine öyle geçerler. Hababam Sýnýfý serisinin ilk çekilen filmleri iþte o jenerik filmlerdendi. Ama son dönem Hababam Sýnýfý filmleri için ayný þeyleri söylemek çok zor. Zaten bu son dönem filmlerinin de öyle

8 kalýcý filmler arasýna girmek gibi bir amacý yok. Kýsa bir dönem içerisinde sinema salonlarý dolsun, film izlensin, nedensiz de olsa gülünüp geçilsin yeter. Böyle filmler çoðaldýkça Türkiye deki sinema sanatý daha fazla kan kaybediyor. Sinema sanatý açýsýndan dünya sinemasýyla aramýzdaki makas açýldýkça açýlýyor Konserler Sergiler Parklar Haftasonlarý ODTÜ yurtlarýndan Cumhurbaþkanlýðý Senfoni Orkestrasý (CSO) konserleri için servis kalkardý. En azýndan merak edip gitmiþtim birkaç kez CSO konserlerine. Þimdi hem o konserleri anýmsadým hem de bizim o mavi servis araçlarýný. CSO konserine gitmeyeli ne çok zaman olmuþ çaðrýþtýran "yalýnlýk felsefesi"yle uyumlu tasarýmý bakýmýndan parkýn en ilgi çekici yapýtlarý arasýnda yer alýyor. Heykelde içleri kadýn ve erkek figürü þeklinde oyulmuþ yan yana iki metal levha yer almaktadýr. Bu iki metal levhayý birbirine baðlayan ise kadýn ve erkeðin birleþen elleridir. Heykelin kaidesinde yapýtla ilgili þu satýrlar yer alýyor: " SONSUZ adlý bu abide Nagazaki Dünya Barýþ Sembolü Bölgesi'ne Türkiye Cumhuriyeti'nin Baþkenti Ankara tarafýndan "Türk-Japon Dostluk Ýliþkilerinin 100. Yýldönümü" anýsý olarak hediye edilmiþtir. El ele kadýn ve erkek figürü, tüm insan ýrký arasýndaki barýþ ve ahengi simgelemektedir. Mart 1991" Bir dönem Hipodrom da büyük Açýkhava konserleri olurdu. Murat Karayalçýn ýn belediye baþkanlýðý dönemi. Joan Baez i, Mikis Theodorakis i, Zülfü Livaneli yi bu büyük açýk hava konserlerinin coþkusuyla izlemek gerçekten güzeldi Peki ya Büyük Tiyatro da bir oyun izlemenin keyfi? Bir oyunu izlemek kadar o oyunu Büyük Tiyatro da izlemenin de bir keyfi, ayrýcalýðý vardýr. Ankara nýn Ulus u ülkemizde öteden beri tiyatroya baþkentlik yapmýþtýr. Son dönemde birbiri ardýna yazýlan aný kitaplarýný açýn bakýn; o kitaplarýn hepsinde Ankara nýn Ulus meydanýný ve orada genç Türkiye Cumhuriyeti nin kültüre, sanata, edebiyata, bilime, tekniðe açýlan geniþ, ferah kapýlarýný, pencerelerini, caddelerini, sokaklarýný, vitrinlerini, taþ iþçiliðinin güzel örneklerinin sergilendiði mimarlýk ürünü yapýlarýný, heykellerini, meydanlarýný görürsünüz Yolunuz Ulus a düþmeyeli, Büyük Tiyatro da bir oyun, opera ya da bale izlemeyeli, Resim ve Heykel Müzesi nde bir sergiyi gezmeyeli çok oldu mu? Botanik Parký yalnýzca Ankara nýn deðil dünyanýn baþka baþkentlerinin de en güzel parklarýndan biridir. Botanik parkýnda gezinmek, güzel bir bahar gününde... Botanik Parký ndan söz açýlmýþken Çankaya dan Nagazaki ye kurulan barýþ köprüsü nden söz etmeden geçemem. Daha önce bir edebiyat dergisinde (Damar dergisi) de yazmýþtým: Nagazaki'deki Barýþ Parký'nda sergilenen heykeller arasýnda Türkiye'den de bir heykel yer almakta. Heykeltýraþ Eþber Karayalçýn'ýn "sonsuz" adlý yapýtý gerek barýþ temasýna yaptýðý anlamlý katký, gerekse Japonlarýn saydam ve doðal olaný Fotoðraf: Ýbrahim Berksoy (Nagazaki Barýþ Parký) Çankaya'dan Nagazaki'ye kurulan "barýþ köprüsü"nün bir ucunda Eþber Karayalçýn'ýn "sonsuz" adlý heykeli, diðer ucunda da "Çankaya Botanik Parký Barýþ Çaný" bulunmaktadýr. Atom bombasý kurbanlarýný anma etkinlikleri, her yýl 6 Aðustos'ta saat 08:15'te tüm dünyada ayný anda barýþ çanýnýn çalmasýyla baþlar. Türkiye'deki anma etkinliklerinde Çankaya Botanik Parký'ndaki Barýþ Çaný çalýnmaktadýr. Botanik Parký'ndaki Barýþ Çaný'nýn ilginç bir öyküsü var: Buradaki Barýþ Çaný, Türkiye'den Japonya'ya gönderilen bozuk paralardan yapýlmýþ.yeterli miktardaki bozuk paranýn Japonya'da ergitilip özel bir kalýba dökülmesiyle imal edilen çan daha sonra gemi ile Türkiye'ye gönderilmiþ ve Çankaya'daki Botanik Parký'na konulmuþ. Hangi mevsim olursa olsun, Botanik Parký nda gezintiye çýkmanýn keyfi bir baþkadýr. Ayrýca, yaðmurdan sonra hep güneþ açar Ýbrahim BERKSOY (ME 91)

9 ayýn konusu ismail ýþýk bir nefeste anadolu 1976 yýlýnda Ýnþaat Mühendisliði Bölümünden mezun olan ve profesyonel yaþamý müzik dýþýndaki faaliyetlerden oluþan Ýsmail Iþýk, lise yýllarýndan beri gönül verdiði Türk Halk Müziðinde bir ürün daha ortaya çýkardý. Ýsmail Iþýk "Sarý Durnam, Anadolu Döktürmeleri, Altýn Hýzma" çalýþmalarýndan sonra þimdi de enstrümantal bir albümle dinleyicilerin karþýsýnda. Ýsmail Iþýk 1976 ODTÜ Ýnþaat Mühendisliði Bülümünde okuduðu yýllar boyunca ODTÜ Türk Halk Bilimi Topluluðu (THBT) nda da etkin olarak görev yapmýþ. O yýllarda THBT nin Halk Müziði Kolu Baþkanlýðýný yapan ve korosunu çalýþtýran Ýsmail Iþýk bir anlamda THBT den de diploma almýþ. Hem Üniversitede okuduðu yýllarda hem de daha sonra THBT nin mezunlarýnýn etkinliklerini çeþitli vesilelerle izlemiþ olanlar THBT den diploma almak nitelemesini hemen anlarlar. Bu baðlamda bakýldýðýnda, öðrencilik yýllarýnda bu olanaðý deðerlendirmiþ olsun olmasýn herkesin yakýndan bildiði, gerek kendi çocuklarýna gerekse yakýnlarýna neden ODTÜ yü tercih etmesi gerektiðini anlatýrken sýklýkla vurguladýðý gibi, bu yýl 50. kuruluþ yýlýný kutlamakta olan Ortadoðu Teknik Üniversitesi, iyi eðitim ve öðretim yanýnda öðrencilerinin kiþisel geliþimlerine de katký ve olanak saðlar. Aslýnda tanýmý gereði her üniversite nin yerine getirmesi gereken bu iþlev ODTÜ yü öðretim kalitesinin yanýnda diðerlerinden farklý kýlan etmenlerden birisidir. Ýþte bu nedenledir ki halk bilimi, saz, söz ve türkünün yaþamýnýn ayrýlmaz bir parçasý olduðunu her fýrsatta ifade eden Ýsmail Iþýk, sanatçý kiþiliðinin asýl mesleðinde yurt içi ve yurt dýþýnda yarattýðý ve yönettiði bir çok yatýrým projesine de estetik olarak yansýdýðýný da her zaman dile getirir. Sahibi bulunduðu þirketler grubunun, ülkemiz için öncü sayýlacak sektörlerdeki her projesine adýný yazdýrmýþ, ülkenin tanýtýmýnda çaba sarfetmiþ, Üniversitemize diðer katkýlarý yanýnda burs fonuna bulunduðu baðýþlarla da destek olmaya çalýþmýþ ODTÜ ve THBT sevdalýsý Ýsmail Iþýk, 1999 yýlýnda ODTÜ ve çevreye olan katkýlarý nedeniyle Üniversitemizin Takdir Ödülü ile de onurlandýrýlmýþ. Sanatsal çalýþmalarýn diðer dallarýnda baþarýlý olmuþ bir çok iþ adamýmýz da var. Üniversitemizde aldýðý eðitimden sonra profesyonel yaþantýlarýný müzikle sürdürmeyi tercih etmiþ olan mezunlarýmýz da var. Ancak öz kültürümüzün vazgeçilmez unsuru halk müziðimizi çalmayý, söylemeyi, dinlemeyi ve geniþ kitlelere yaymayý misyon edinmiþ bir ODTÜ'lü Ýsmai Iþýk. Kalan Müzik yapýmcýlýðýnda bu ay çýkarttýðý Bir Nefeste Anadolu albümünde bakýnýz ne diyor: "Son yýllarda yapýlan deðerli çalýþmalar öz müziðimizi daha da dinlenir hale getirmektedir. Güzel çalýþmalara katkýda bulunmak amacýyla, her ortamda sýkýlmadan dinlenebilecek, yaþamý gönül gözüyle algýladýðýmýz þekilde anlatarak ortak duygular yaratmak adýna, enstrümanlarýn birbirleri ile saygýyla sohbet ettiði, dingin, içinizden sözlerini söyleyerek eþlik edebileceðiniz bir çalýþmayý beðenilerinize sunuyoruz." Toplumun sadece popülerizme kilitlendiði son yýllarda, öz deðerlerimize önem veren bu çalýþmalara destek olmamýz, sahip çýkmamýz gerekiyor. Sema ONURLU (METE 80) 8 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

10 ayýn konusu Picasso sergisinin düþündürdükleri... Pablo Picasso sergisini ailece gezdik. Bahardan kalmýþ bir günde Boðaza karþý Sabancý larýn Atlý Köþk ünde. Atlý Köþk Sabancýlar Adana dan Ýstanbul a gelmeye karar verdiklerinde aldýklarý köþk. Emirgan da Boðaza karþý olaðanüstü güzellikte bir yer. Müze yapma fikri doðru olmuþ. Ýlkokul ve ortaokul yýllarýmda resme olan ilgim çocuksu bir tutkudan daha güçlüydü. Sokaða çýkmaz, saatlerce resim yapardým. Babam desteklerdi, annem ortalýðý kirlettiðim için köpürürdü. Yozgat lisesi birinci sýnýftayken iki okul sergisi açmýþ, birkaç ödül almýþ, dergilerde birkaç resmim yayýnlanmýþtý. Ýyi hatýrlýyorum, yine buna benzer bir sergi gelmiþti Ýstanbul a, Modern Fransýz Ressamlarý Sergisi. Yazdý, muhtemelen de Haziran, babama gazete haberini gösterdim. Göndereyim dedi. Ýstanbul a üçüncü gidiþim olacaktý, birincisi babamla, ikincisi bir okul gezisi, üçüncüsü ise bu gezi. Þimdi Marmara Üniversitesi nin olduðu yerde Eðitim Enstitüsü vardý. Babamýn bir öðrencisi beni karþýladý, yatakhanede misafir etti. Ertesi sabah Üsküdar dan Beþiktaþ a küçük bir kayýkla geçtik. Boðazda ilk tekne gezimdi, yürüyerek Resim Heykel Müzesi ne gittik, ne kuyruk ne bir kalabalýk, izleyici birkaç kiþiydi. Sergi çok önemli bir sergiydi, elliye yakýn büyük Fransýz ressamýnýn orjinal resimleri vardý. Hatýrlýyabildiklerim Picasso, Brauaqe, Leger, Matisse, Gromaire, Degas ve diðerleriydi. Benim için inanýlmaz heyecan vericiydi. Hatta bir de yýllar sonra kaybettiðim sergi kataloðu edinmiþtim. Picasso sergisine dönersek, herbiri çok büyük paralar eden resimlerin onlarcasýný yanyana getirmenin güçlüðü ortada. O yüzden sergi baþarýlý sayýlabilir ancak üçüncü sýnýf bir Picasso sergisi olduðunu itiraf etmeliyiz. Baþkasý olanaksýzdý zaten. Ama serginin tasarýmý ve sunumu baþarýlýydý. Resimlerin dizini, resimler ile ilgili bilgilendirme, Picasso nun hayatý ve onunla ilgili anekdotlar etkileyiciydi. Ýspanyollar birçok büyük sanatçý çýkardýlar son bin yýlda ama bunlarýn en etkileyicileri ve bütün dünya tarafýndan en çok bilinen ikisi Cervantes ve Picasso dur. Eleþtirmenler, edebiyat tarihçileri romaný Cervantes le baþlatýrlar. Pablo Picasso ise çok iyi bir klasik ressam olmasýna karþýn resmi uçurmuþtur. Tam bir plastik sanatlar oburudur. Önüne gelen herþeyi, her türü, her tekniði yemiþ, yutmuþ, tüketmeye kalkmýþtýr. Tüketmiþtir de. Resmi, resmin her türünü, heykeli, heykelin yeni açýlýmlarýný, freskoyu, seramiði, çanak çömlek iþlerini, hatta halý kilim dokumayý bile. Bu arada medyanýn Avignon lu Kadýnlar resmini sergide varmýþ gibi sunmasýný ve sadece tablonun dokunmuþ halýsýyla karþýlaþtýðýmda düþkýrýklýðýna uðradýðýmý eklemeliyim. Pablo Picasso, anti-faþistti, hatta solcuydu. Yine sergide konulan biyografisine göre kendini ziyarete gelen bir Rus sanatçýsýna Lenin i tanýrým, dostumdur der. Ýki kez Lenin niþaný almýþtýr, Franko rejimine karþý savaþmýþ ve La Guernica yý yapmýþtýr yýlýnda gezgin solculuk dönemimde Adana ve Mersin deydim. Çimsa Çimento iþçilerinin yetmiþ gün süren grevinde bulundum. Sonunda sarý sendikacýlarla Çimsa çimento yöneticileri anlaþmýþ ve çoðu çok yakýn ankadaþlarým olan iþçi önderleri fabrikadan atýlmýþtý. Acýmasýz bir iþten çýkarmaydý. Burjuvazimizin sendikalarýmýzý etkisizleþtirildiði günümüzde hiç olmazsa kültür ve sanata yönelmesi biraz buruk bir hüzün ve mutluluk veriyor bana. Batýda bunun geçmiþi üç-dört yüzyýl öncesine dayanýr. Bizde geç de olsa baþlamýþ olmasý burjuvazimiz açýsýndan bir aþama dýr diyebiliriz. Fatih ATÝLA (PHIL 89) odtülüler bülteni 149 Þubat

11 ayýn konusu ODTÜ lü Bir Ressam Alaattin Bender Alaattin Bender (EE 87), iki yýlý aþkýn bir süredir büyük özveri ile Bültenimizin en renkli köþelerinden biri olan kültür sanat sayfalarýnda bir teknik üniversitenin mezunlarý olan bizleri bambaþka bir dünyaya taþýyor. Kendisi ile Elektrik Mühendisliðinden ressamlýða uzanan yolculuðunu konuþtuk. Öncelikle kendinizden bahseder misiniz biraz? 1964 Ankara doðumluyum yýlýnda ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliði Bölümünden mezun oldum. Þu an T.C. Merkez Bankasý nda çalýþýyorum. Evliyim ve iki çocuðum var. Resimle tanýþmanýz nasýl oldu? Resim ilkokuldan beri hep vardý hayatýmda. Ýlkokulda PTT nin, ortaokulda ise Emlak Bankasý nýn düzenlediði yarýþmalarda ödüller aldým. Tabii bunlar beni yüreklendiren þeyler oldu. Fakat o yýllarda resim yaparak geçinmek zor olduðundan ailemin durumunu da gözeterek tercihimi Güzel Sanatlar Fakültesi yerine ODTÜ den yana kullandým. ODTÜ de okurken bir dönem uzattým okulu. Bu dönemde Resim Heykel Müzesi nin resim kurslarýna devam ettim. Mezuniyet, çalýþma hayatý derken askerlik gelip çattý. Ankara da geçen yedek subaylýk dönemimde Toprak Mahsulleri Ofisi nin (TMO) Plastik Sanatlar Atölyesi ni keþfettim. Neredeyse bir sanat akademisi donanýmýndaki bu atölyede Gazi Üniversitesi ne baðlý Söbütay Özer ve Erol Batýrbek gibi hocalardan resim dersleri aldým. Önceleri sadece hafta sonlarý giderken, sonralarý hafta içi akþamlarý yapýlan modelden desen çalýþmalarýna da katýldým tarihleri arasýnda devam ettiðim bu atölyenin kapanýþýndan sonra altý ay süreyle Söbütay Hoca nýn kendi atölyesini paylaþtýk. Oradan ayrýldýðýmýzda Akdoðan Topaçlýoðlu nun atölyesini kullanmak üzere Ankara Kalesi eteklerindeki Pirinç Han a geldik. Altý ay geçmeden de burada kendi atölyemizi kurduk. Atölyeyi paylaþtýðým arkadaþýmýn bir süre sonra ayrýlmasý sonucunda ben yoluma tek baþýma devam ederek o gün bugün dövülen bakýrýn çýkardýðý seslerin bir ressamýn düþlerine karýþtýðý bu tarihi mekandaki atölyemde resim çalýþmalarýma devam ediyorum. Pirinç Han ý ve atölyemi ziyaret eden sanat dostlarý ile bilgilerimi ve sanatýmý paylaþýyorum. Resim yaparken ne tür malzeme kullanýyorsunuz? Aslýnda tuval üzerine yaðlýboya çalýþýyorum. Degas ýn ve Turan Erol un pastellerine hayranlýk duyarak pastel tekniðini de denedim. Pastelle ilk tanýþýklýðým oðlum Erdem in doðumuyla oldu. Eþimi hastanede ziyarete gittiðimde pastellerimi de yanýma alýyordum ve o zaman yoðun olarak uðraþtýðým pastel çalýþmalarýndan haz aldým. Tarzýnýz nedir? Resimde renkçi bir anlayýþý benimsedim. Ýlk dönem çalýþmalarým natürmort (ölü doða) aðýrlýklý olmakla birlikte son dönemlerde peyzaj ve figür konularý üzerine yoðunlaþtým. Genelde boyayý doku halinde kullanmayý tercih etmekle birlikte, zaman zaman leke aðýrlýklý çalýþmalar da yaptým. Gezdiðim, gördüðüm yerler bir þekilde resimlerime yansýmýþtýr hep. Hemen her resmimin bir ifadeye sahip olmasýný isterim. En çok etkilendiðiniz sanatçýlar kimler? Orhan Peker beni çok etkilemiþtir. Avni Arbaþ, Turan Erol keza öyle. Van Gogh da yaþam tarzýyla etkilemiþtir beni. Bir elektrik mühendisi olarak resimle elektrik arasýnda bir geçiþ yaþýyor musunuz? Elektrikle deðil belki ama resmin matematikle doðrudan bir iliþkisi olduðu söylenebilir. Bir dörtgenin içine tüm çizgileri, renk ve lekeleri bir armoni ve ölçü içerisinde yerleþtirebilmek çok önemli. Ama en önemlisi içtenlik. Resim yapmak için deðil de içinizde hissettiðiniz için yapmalýsýnýz resmi. En sevdiðiniz renk nedir? Ve Neden? Mavi. Hem iddalý, hem çekingen bir renk mavi. Her ortama uyabilen ama kendi içinde etkili olabilen bir renk. Resim yaparken mavi ve tonlarý baþucumda olur hep. 10 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

12 ayýn konusu Resim yapmaya nasýl, nereden baþlýyorsunuz? Gördüðüm bazý objeler, insanlar, onlarýn hissettirdikleri tabii ki beni etkiliyor, ve onlarý resmetmek haz veriyor. Bazen resmi kafamda kurguluyorum, bazen konu hazýrlýðým yoksa eðer, diðer resimlerime, kataloglara, çektiðim fotoðraflara bakýyorum bir çýkýþ noktasý yakalayabilmek için. Bir çizgi, bir renk, bir leke, bir ýþýk ilgimi çekiyor ve o benim resme baþlarken yapýtaþým oluyor. Ýlk serginizi ne zaman açtýnýz? Kiþisel bir sergi henüz açmadým. Ama karma sergilerde çok yer aldým. Ýlkokulda ödül aldýðým resim Zafer Çarþýsý ndaki Galeri de sergilenmiþti, herhalde ilk olarak onu saymalýyým yýlýnda Amerikan Kültür Derneði nde üç arkadaþ resimlerimizi sergilemiþtik. Þimdi insanlar bir-iki yýl kurs alýp hemen sergi açýyorlar, bence bu yanlýþ!. Resmin kalitesi yeterli olmuyor ve izleyicinin görsel algýsý yanlýþ yönlendiriliyor. Ben 15 yýldýr resimle uðraþýyorum ve artýk zamanýn geldiðini düþünüyorum Þubat 2006 tarihleri arasýnda Ýngiliz Kültür Derneði nde ilk kiþisel sergimi açacaðým. Bültende kültür sanat köþesi yazma fikri nasýl ortaya çýktý, nasýl baþladýnýz? Avni Arbaþ dan çok etkilendiðimi söylemiþtim. Foça da yaþýyordu ve bir gazete haberinde rahatsýzlandýðýný okumuþtum. Onunla tanýþmayý çok istiyordum. Aradan altý ay geçmeden vefat ettiðini duydum ve çok duygulandým. O dönem bir kitap almýþtým, Avni Arbaþ ýn hayatýný ve resimlerini anlatan. Ben de bir yazý yazdým. Bültende kültürsanat köþesini izliyordum. Kültür tamam; kitaplar anlatýlýyordu, ama sanatla ilgili bir yazý, bir resim yoktu. Ben de yazdýðým bu yazýyý Yayýn Kurulu na gönderdim sayýydý, Bu Atlar Avni nin Atlarý baþlýðýyla yayýmlandý yazým. Yayýn Kurulundan teklif geldi, bu tür yazýlarý devam ettirebilir miyiz diye. Böylece baþladý bu serüven Nedeni, kabýna sýðmayan, yakýndan çalýþýlmýþ iddialý bir resim olmasý bence. Zor bir resim. Renklerin dengesi çok iyi. Saçlardaki kývrýmlarla elbisesindeki kývrak çizgiler bir bütünlük oluþturuyor ve ifade de çok iyi yansýtýlmýþ. Gülen, oyun oynayan çocuklardan ziyade, küskün olmasý çok alýþýk olduðumuz bir þey deðil. On yýl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz? Çalýþma þartlarým nedeniyle resimle sadece hafta sonlarý uðraþabilen benim gibi biri için bir yerlere gelmek güç aslýnda. Ama, zaten resim yaparken bir yarýþ içerisinde olmadým. Gerçi, hafta içinde doðrudan tuval baþýnda resimle uðraþma fýrsatým olmasa da resim her an aklýmda; gördüðüm herhangi bir biçimi, rengi veya ifadeyi resimsel açýdan zihnimde sorgularým hep. Resim sanatý tarihindeki yerli yabancý ustalarýn resimlerini, sergileri sürekli izleyerek kendimi geliþtirmeye çalýþýyorum. Kimbilir, bu izler belki bende de bir yol bulur mu bilinmez; bunu zaman gösterecek. Vakit ayýrdýðýnýz için teþekkür ederiz. Sanata desteðiniz ve atölyeme kadar yorulduðunuz için Ben teþekkür ederim. Ýyi yayýnlar. Röportaj: Feride Özlem EKÝZ (CHEM 04) Itýr MANAZ (FDE 04) Küskün Kýz isimli resminiz 5. Þefik Bursalý Resim yarýþmasýnda sergilenmeye deðer bulundu, neydi bu resmin sýrrý? Resimdeki o kýz benim kýzým, Görkem. O günkü, o duruþunun yarattýðý ifade beni böyle bir resim yapmaya yöneltti. Kendinden o kadar geçmiþti ki, o aný siyah-beyaz olarak fotoðrafladým ve renklendirip ifadeyi güçlendirerek tuvale yansýttým. Ýlk resim 50x50 cm ebatýndaydý. O resim satýldý. Resim yarýþmasýný duyduðumda ayný konuyu 88x94 cm ebatýnda bir tuvalde tekrar çalýþtým ve yarýþmaya gönderdim resmi. Sergilenmeye deðer buldular. odtülüler bülteni 149 Þubat

13 odtü 50 yaþýnda ODTÜ Mühendislik Fakültesi nin Dünü, Bugünü ve Yarýný... Üniversite Konseyi nin 24 Temmuz 1981 tarihinde almýþ olduðu bir kararla 19 Aralýk 1982 tarihinde Elektrik ve Elektronik Mühendisliði Bölümü Yüksek Gerilim Laboratuvarý önündeki alana bir heykel dikiliyor. Ayný tarihli Milliyet Gazetesi nde Mümtaz Soysal, Açý köþesinden Türkiye de ilk kez! diyor. Ýlk kez ülkemizde bir öðretim üyesinin heykeli dikiliyor. Hani þu hemen her gün önünden geçtiðimiz, zaman zaman sandalyelerinde oturduðumuz heykelden söz ediyorum. Ölümünün ikinci yýlýnda heykeli dikilen adam Prof. Dr. Mustafa Parlar yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi nde Eðitim Direktörü, 1958 de Elektrik Mühendisliði Bölüm Baþkaný ve yýllarý arasýnda Mühendislik Fakültesinin ilk Dekaný. ODTÜ Mühendislik Fakültesi nin dünü, bugünü ve yarýný hakkýnda bir yazý yazýlýyorsa bu yazýda Prof. Dr. Mustafa Parlar olmazsa olmaz. Bugün eðer ODTÜ nün verdiði eðitimle, araþtýrmalarýyla, topluma hizmetleriyle, kurumsal yapýsýyla övünüyorsak, mensubu olmaktan gurur duyuyorsak, zaman zaman yaþadýðýmýz zor dönemleri büyük yaralar almadan atlatabililiyorsak doðru atýlan temelin yerleþtirdiði olumlu geleneklerimizi yabana atamayýz. Prof. Dr. Mustafa Parlar ýn bazý görüþ ve düþüncelerini kýsaca hatýrlarsak Mühendislik Fakültesi nin baþarýlarýnýn temelinde nelerin bulunduðunu anlamak daha kolaylaþýr: Üniversitenin rolü bir yandan kalkýnma sürecine katkýda bulunabilecek insan gücü yetiþtirmek diðer yandan da bilimin ilerlemesi yolunda çalýþmalar yapmaktýr. Üniversite eðitimi öðrencilere eleþtiri yapabilme yeteneðini, fikri þüpheciliði, yapýcý sentezlere varabilmeyi kazandýrmalýdýr. Üniversitede serbest fikir alýþ veriþi özendirilmeli, samimiyet ve hoþgörüyle demokrasi yaþatýlmalý ve bu yoldan öðrencisiyle, öðretim üyesiyle ve idari personeliyle herkesin üniversiteye sahip çýkmasý saðlanmalýdýr. Bu fakülte (Mühendislik Fakültesi) kendi kendini üretebilecek dinamizme sahip olmalýdýr. 40 yýl önceki bu düþünceler bugün ODTÜ ruhu dediðimiz kavramý anlatmýyor mu? 1999 Ekim inde Mühendislik Fakültesi Dekanlýðý na aday olduðumda bu görevin hem zor hem de kolay olduðunu söylemiþtim. Zordu çünkü bu Fakülteden beklentiler hep yüksek olmuþtur. Kolaydý çünkü her dekanýn önünde hep iyi örnekler vardý. Benim önümdeki iyi örnekler Mustafa Parlar, Ýsmet Ordemir, Erdoðan Tekin, Hicri Sezgen, Oktay Akmanoðlu, Muharrem Timuçin, Yaþar Handur, Birol Yücel, Mustafa Doruk, Altay Birand, Halim Doðrusöz, Suha Sevük, Tuncay Birand ve Yýldýrým Üçtuð du. Fakültemiz, Üniversitemiz ve ülkemiz için yapmýþ olduklarý hizmetleri saygý ve þükranla anýyorum. Ýnþaat Mühendisliði ve Makina Mühendisliði Bölümleri ilk kurulan iki bölümümüzdür (1957). Ardýndan, 1958 de Elektrik Mühendisliði (1983 den itibaren Elektrik ve Elektronik Mühendisliði) ve Kimya Mühendisliði Bölümleri, 1960 da Maden Mühendisliði Bölümü, 1966 da Metalurji Mühendisliði Bölümü (1995 den itibaren Metalurji ve Malzeme Mühendisliði), 1967 de Bilgisayar Mühendisliði Bölümü, 1969 da Endüstri Mühendisliði ve Mühendislik Bilimleri Bölümleri, 1970 de Jeoloji Mühendisliði Bölümü, 1973 de Çevre Mühendisliði Bölümü, 1981 de Havacýlýk 12 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

14 odtü 50 yaþýnda Mühendisliði Bölümü (2002 den itibaren Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði) ve 1982 de de Gýda Mühendisliði ve Petrol Mühendisliði (1995 den itibaren Petrol ve Doðalgaz Mühendisliði) bölümleri kurulmuþtur. Bu özet kronolojik bilgiden anlaþýlacaðý gibi, ilk dört yýlda beþ klasik mühendislik programý açýlmýþtýr. Kendi kendini üretebilecek dinamizme sahip olmasý nedeniyle Fakültenin bundan sonraki geliþimi bu beþ programýn yeni programlarýn açýlmasýna katkýda bulunmalarýyla sürmüþtür. Metalurji Mühendisliði Bölümünün kuruluþ çalýþmalarý Makina Mühendisliði Bölümü, Jeoloji ve Petrol Mühendisliði Bölümlerinin kuruluþ çalýþmalarý Maden Mühendisliði Bölümü, Çevre Mühendisliði Bölümünün kuruluþ çalýþmalarý Ýnþaat Mühendisliði Bölümü, Gýda Mühendisliði Bölümünün kuruluþ çalýþmalarý da Kimya Mühendisliði Bölümü içinde baþlamýþtýr. Fakültenin yapýlanmasý 1980 lerin baþýnda tamamlanmýþtýr. Fakültenin dinamizmi yalnýzca kendi kendisini üretmekle kalmamýþ, ülkemizdeki bir çok üniversitenin mühendislik bölümlerinin kuruluþ Ve geliþmelerine de katkýda bulunmuþ ve bulunmaktadýr. ODTÜ Mühendislik Fakültesi yurt içinde ve yurt dýþýnda uygulama ve akademik alanlarda çalýþan tüm mezunlarýnýn baþarýlarýyla güven ve saygý duyulan bir kurum olmasýna karþýn, verdiði eðitimin baðýmsýz bir gözle deðerlendirilmesi amacýyla, American Board for Engineering and Technology (ABET) e 1993 yýlýnda baþvurarak lisans programlarýnýn deðerlendirilmesi sürecini baþlatmýþtýr. Bu giriþim sonucunda 1994 de Kimya Mühendisliði ve Maden Mühendisliði Bölümlerimiz Türkiye nin uluslararasý akreditasyona sahip ilk mühendislik programlarý olmuþlardýr yýlýnda Elektrik ve Elektronik, Ýnþaat, Makina, ve Metalurji ve Malzeme Mühendisliði Bölümleri, 2001 yýlýnda yeni (ABET 2000) ölçütlerle Bilgisayar, Çevre, Endüstri, Havacýlýk ve Uzay, Gýda, Jeoloji ve Petrol ve Doðalgaz Mühendisliði Bölümleri ve 2004 yýlýnda da, yine ABET 2000 ölçütleriyle, ilk altý bölümümüz bir kez daha akredite olmuþlardýr. ODTÜ nün bu giriþimi daha sonra ülkemizdeki birkaç üniversite tarafýndan takip edilmiþtir. Kazanýlan akreditasyon deneyimleriyle ve yine Fakültemizin öncülüðünde ve desteðiyle 2002 yýlýnda bir ulusal mühendislik eðitimi akreditasyon kuruluþu (Mühendislik Deðerlendirme Kurulu, odtülüler bülteni 149 Þubat

15 odtü 50 yaþýnda MÜDEK) oluþmuþ ve kýsa zamanda çok baþarýlý çalýþmalar yapmýþtýr larýn baþýnda önce Fakültemizde uygulamaya konulan ve kýsa bir süre sonra tüm Üniversitemizde yaygýnlaþan akademik personel atama ve yükseltme ölçütleri son yýllarda benzer þekillerde diðer üniversiteler tarafýndan da kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Bu çalýþma üniversitemize, ülkemize ve bilime daha fazla katký saðlama çabalarýmýzýn bir baþka göstergesidir. Kullanmakta olduðumuz akademik performans ölçümünün ana bileþenleri bir üniversitenin temel görevleri olan eðitim, araþtýrma ve topluma hizmetin açýlýmlarýdýr. ODTÜ nün kurulduðu yýllardan bu yana oluþturduðu bir çok olumlu geleneðin baþýnda planlama geleneði gelmektedir. Þimdilerde çokça konuþulmakta olan stratejik planlama çalýþmalarýnýn ilki yaklaþýk 20 yýl önce Üniversitemizde yapýlmýþtýr yýlýndan bu yana beþer yýllýk üç stratejik plan hazýrlanmýþtýr. Son olarak 2002 yýlýnda baþlatýlan süreçte Mühendislik Fakültesi nin 14 bölümünde ve fakülte bazýnda misyon, vizyon ve deðerler ifadeleri hazýrlanmýþ, iç ve dýþ paydaþ çalýþmalarý, iç ve dýþ çevre analizleri, PEST ve SWOT analizleri yapýlmýþ, bölümlerimizin ve fakültemizin kilit performans alanlarý, göstergeleri ve ölçüleri ve bunlardan yola çýkarak amaçlarý ve stratejileri saptanmýþ, her strateji önerisinin uygulamaya konulmasý ve sonuç alýnmasý için öngörülen zamanlama çalýþmasý yapýlmýþtýr. Bütün bu çalýþmalarýn en önemli boyutu katýlýmcýlýk olmuþtur. Fakültemizin Üniversitemize, diðer üniversitelere, kamu ve özel sektör kurum ve kuruluþlarýna, ülkemize ve bilime yaptýðý ve yapmakta olduðu katkýlar yalnýzca baþlýklarýyla dahi yazmak bir dergi yazýsýnýn sýnýrlarýný aþar. Yukarýda deðindiðim bir kaç örnekle burada yetinip, Üniversitemizin 50. kuruluþ yýlý nedeniyle Fakültemizin öncülüklerini geniþ kapsamlý bir þekilde ele alacak bir kitap çalýþmasýna baþladýðýmýzý belirtmek isterim. Orta Doðu Teknik Üniversitesi nin en büyük fakültesinin bugününe ait bilgileri aktarmak ve birçok ayrýntýya girmek yerine 2004 Faaliyet Raporumuzu ve önümüzdeki ay çýkacak olan 2005 Faaliyet Raporumuzu incelemek üzere adresine göz atmanýzý öneririm. Üniversitemizdeki toplam akademik personelin %33.4 ü, idari personelin ise yaklaþýk %11 i Fakültemizde görev yapmaktadýr. Üniversitemizdeki tüm lisans öðrencilerinin %49 u, tüm lisansüstü öðrencilerinin %41 i, toplam öðrencilerin ise %46.6 sý Mühendislik Fakültesi nde öðrenim görmektedir. Fakültemizin 371 öðretim üyesi, 433 araþtýrma görevlisi (263 ü ODTÜ kadrolu, 170 i Öðretim Üyesi Yetiþtirme Programý kapsamýnda) bulunmaktadýr. Son beþ yýlda aramýza katýlan 77 Yardýmcý Doçentle, tümü zaten genç olan kadromuz eðitim ve araþtýrmada deneyim ve dinanizmin iyi bir kombinasyonuna sahiptir. Tüm Mühendislik Fakültesi mensuplarý; Uluslararasý baðlamda en üst düzeyde yer sahibi olmak, öðretim elemanlarýna ve öðrencilere mükemmelliyeti hedefleyen, ilgi çekici ve dinamik bir kurumda çalýþma olanaðý yaratmak; Araþtýrmanýn ve akademik hayatýn geliþebildiði, aykýrýlýðýn bastýrýlmadýðý, yaratýcýlýðýn ifade edildiði bir ortam yaratmak ve her alanda mükemmelliði yakalamak; Akademik hayata ve araþtýrmalara ön yargý ile bakýlmasýna neden olan sansüre karþý olmak; Yüksek standardlara ulaþmak için bölümlerarasý dengeyi saðlamak; Akademik özgürlük kavramýna sonuna kadar baðlý kalmak; Öðrencilerin maddi sýkýntýlar nedeniyle öðrenim görmelerinin engellenmesini önlemek; Adil ve yetkin bir yönetim için fikir danýþma, paylaþma ve katýlýmý saðlamak; Öðrencilere insani ve ahlaki deðerlerin önemini anlatmak, yaþam boyu öðrenme ve liderlik vasýflarýný kazandýracak eðitimi vermek; Parçasý olduðumuz çevrenin sorunlarýna çözüm aramak, bu çevreye katkýda bulunmak; Bütün bireylerin anlayýþ, tolerans ve baþkalarýna saygý gibi özelliklere sahip olmasýný teþvik ederek barýþ ve adaleti saðlamak þeklinde sýralanan ODTÜ ilkelerine sýký sýkýya baðlý olarak çalýþmalarýný sürdürmektedir. Yukarýda deðindiðim Stratejik Plan çalýþmalarý sonucunda belirlenen, günümüzü ve geleceðimizi þekillendiren, misyon ve vizyon ifadelerini vererek yazýmý bitireceðim: ODTÜ Mühendislik Fakültesi, çaðdaþ bir eðitim anlayýþýyla endüstrimizin ve toplumumuzun gereksinimlerini ve beklentilerini karþýlayabilecek ve geliþiminde önderlik yapabilecek evrensel niteliklere sahip mühendis, 14 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

16 odtü 50 yaþýnda araþtýrmacý ve akademisyen yetiþtirir; Mühendislik bilim ve teknolojilerini geliþtirecek araþtýrmalar yapar; üretilen bilgi ve teknolojilerin toplumsal yarara dönüþtürülmesine katkýda bulunur ve toplumu bilgilendiririr; Bu görevleri en iyi biçimde yerine getirmek için insan kaynaðýný ve altyapýsýný güçlendirir. ODTÜ Mühendislik Fakültesi, En baþarýlý öðrencilerin seçtiði bir kurum olacak, mühendislik eðitiminde uluslararasý düzeyde tanýnacak ve rekabet edebilecektir. Öðrencilerini, öncü bir eðitim anlayýþýyla çaðýn gerektirdiði mesleki bilgi ve beceri düzeyine sahip bireyler olarak yetiþtirecektir. Bünyesinde barýndýracaðý nitelikli insan kaynaðýyla lisans ve lisansüstü eðitim ve araþtýrmaya önem veren, ülkenin en güçlü araþtýrma alt yapýsýna sahip mühendislik fakültesi olacaktýr. Ýnsanlýðýn sürdürülebilir geliþimine önemli katkýlar saðlayacak araþtýrmalar yapacaktýr. Eðitim ve araþtýrmada endüstri ve diðer kurumlarla iþbirliði içerisinde olacaktýr. Kurumsallaþmaya önem veren katýlýmcý bir yönetimle yeniliðe ve deðiþime açýk olacaktýr. Örnek ve lider bir kurum olarak ülkenin bilim ve teknoloji politikalarýnýn geliþtirilmesiyle toplumun geleceðinin oluþturulmasýnda öncü bir rol oynayacaktýr. Sevgili ODTÜ LÜLER, son olarak, her zaman en büyük gurur kaynaðýmýz olan mezunlarýmýz nasýl bu fakülteye layýksa bu fakülte de mezunlarýna layýk olmaya devam edecektir. Öncü, önder ve baþarýlý nice 50 yýllara... Prof. Dr. Mustafa TOKYAY (CE 78) Mühendislik Fakültesi Dekaný Fotoðraflar: Sema ONURLU(METE 80)

17 çalýþma gruplarýndan Üniversite Sanayi Ýþbirliði Ocak 2006 tarihinde Küreselleþen Eknonomide Türkiye de Mühendislik Tasarýmýnýn Yeri ve Önemi Çalýþma Grubu tarafýndan Üniversite Sanayi Ýþbirliði konulu panel gerçekleþtirildi. Kendisinin de Üniversite Sanayi Ýþbirliði konusunda geniþ bilgisi ve detaylý çalýþmalarý olan ve bu deneyimleri ile büyük katký saðlayan Prof. Dr. Metin Ger in yönettiði panele Prof. Dr. Eres Söylemez, Dr. Hayrullah Yýldýz ve Prof. Dr. Engin Kýlýç konuþmacý olarak katýldýlar. Prof. Dr. Eres Söylemez, konuþmasýnda 1978 yýlýnda kurulmuþ ve günümüze kadar hýzlý bir büyüme gösteren iþ makinalarý üreticisi Hidromek ile yaþanan tecrübeleri aktardý de traktörler için kazýcýlar yaparak iþe baþlamýþ olan Hidromek þirketi, 1988 yýlýnda, orijinal kanal kazýcý yükleyicilerinin ilki olan HMK 80 modelini üretmiþ ve sonraki yýllarda Türkiye de kazýcý yükleyici pazarýnda ilk sýraya yerleþerek ciddi bir pazar payýna ulaþmýþtýr. Þu anda, Ankara Sincan Organize Sanayi Bölgesi nde m, Ýzmir ESBAÞ Ege Serbest Bölgesi nde m arazi üzerinde kurulu toplam m lik fabrikalarda makinalarýn üretimine devam edilmektedir yýlýnda ilk ihracat faaliyetlerine baþlanmýþ ve 2005 yýlýnda üretimin %40 dýþ pazarlar için gerçekleþtirilmiþtir yýlýna kadar þirket, farklý üniversitelerle farklý sorunlarýn çözümüne yönelik çalýþmalar yapýlmýþ ancak bu çalýþmalarda beklenen verim alýnamamýþtýr. Geçmiþteki olumsuz tecrübelerden dolayý 1998 yýlýnda bir analiz yazýlýmý ile ODTÜ Makina Mühendisliði Bölümü ile baþlayan iliþkiler de baþlangýçta zor bir geliþme göstermiþtir.özellikle, anlaþmayý saðlayacak dilbirliðinin bulunmamasý sorunlar yaratmýþtýr. Bu süreçte TÜBÝTAK TÝDEB tarafýndan desteklenen çeþitli projeler gerçekleþtirilmiþtir. Bu projelerde firmada mevcut olan araþtýrma faaliyetleri sistematik bir hale getirilebilmiþtir. Zamanla kurum içinde bu iþbirliðine inancýn yaygýnlaþtýðý ve arttýðý da görülmüþtür yýlýnda Ar-Ge bölümü 1 yeni mezun mühendis ile kurulmuþtur yýlýnda 1 öðretim görevlisi ile baþlamýþ olan danýþmanlýk faaliyetlerinde 2005 yýlýnda 4 öðretim üyesine ulaþýlmýþtýr. Ayrýca, Ar-Ge bölümü çalýþanlarýnýn yüksek lisans çalýþmalarý da bir baþka iþbirliði alanýný oluþturmaktadýr. Bütün taraflarýn fayda saðladýðý, araþtýrmacý giriþimci birlikteliðinin kurulduðu bu baþarýlý örnekte, özellikle sabýrlý bir çalýþmanýn, teknoloji kültürü ile kurumsal kültürü birleþtirmeyi saðlayacak bir dilbirliðinin oluþturulmasýnýn, iþbirliði projelerinin kurum çalýþanlarýnýn büyük kýsmý tarafýndan benimsenmesinin önemi vurgulanmaktadýr. Dr. Hayrullah Yýldýz, konuþmasýnda kurumsal bir yapý olan, Aselsan da yaþanmýþ tecrübelerden yola çýkarak üniversite sanayi iþbirliðinde baþarýyý saðlayacak etkenleri tanýmladý. Þirketlerin teknoloji stratejisine baðlý olarak gerçekleþtireceði Ar-Ge faaliyetleri çeþitlilik göstremekte ve buna baðlý olarak da üniversitelerle iþbirliðinden beklentilerde de farklýlýklar bulunmaktadýr. Saðlýklý bir üniversite sanayi iliþkisinde aþaðýdaki hususlar öne çýkmaktadýr: Gerçek ve sahibi olan bir ihtiyacýn çok iyi tanýmlanmasý Üniversite ve sanayinin rollerinin doðru tanýmlanmasý ve araþtýrmacýlara uygun ortam saðlanmasý Ýyi planlama yapýlmasý, ulaþýlabilir hedefler konulmasý ve bu hedeflere yönelik kontrolün saðlanmasý Ortak bir dilin oluþturulabilmesi Karþýlýklý güvenin saðlanmasý ve bu güvenin saðlanabilmesi için küçük, çözüme eriþilebilir problemlerle baþlanmasý. 16 odtülüler bülteni 149 Þubat 2006

18 çalýþma gruplarýndan Bu ilkeler doðrultusunda Aselsan tarafýndan farklý ünivesrsitelerle gerçekleþtirlen bir kýsmý baþarýyla tamamlanmýþ pek çok iþbirliði projesi bulunmaktadýr. Prof. Dr. Engin Kýlýç, Üniversite Sanayi Ortak Araþtýrma Merkezleri Programý (ÜSAMP) kapsamýnda kurulmuþ olan OSTÝM-ODTÜ Ortadoðu Ýleri Ýmalat Sistemleri ve Teknolojileri Ar-Ge Merkezinin (ODAGEM) faaliyetleri konusunda bilgi verdi ve henüz baþlangýç aþamasýnda olan merkezde karþýlaþtýklarý zorluklarý ve bu zorluklarý aþmak için geliþtirdikleri çözümleri anlattý. ÜSAMP, TÜBÝTAK tarafýndan oluþturulmuþ, üniverstilerdeki Ar-Ge kaynaklarýyla sanayideki uygulama imkanlarýný bir araya getirmeyi ve sanayi ile üniversitelerin yeni teknoloji ve yeni ürünler üretmeye yönelik ortak Ar-Ge projeleri yönetmesini saðlayan bir Ar-Ge programýdýr. ÜSAMP a üniversiteler en az üç sanayi kuruluþu veya bir sanayi þemsiye kuruluþu ile birlikte baþvurabilmektedirler. ÜSAM lar TÜBÝTAK tarafýndan beþ yýl süre ile sanayici katkýsýndan fazla olmamak üzere hibe þeklinde desteklenmektedir. Beþ yýllýk süre bilim kurulu kararý ile beþ yýl daha uzatýlabilmektedir. Mart 1998 den bu yana, ÜSAMP kapsamýnda: Mart 1998 de Anadolu Üniversitesi ve 19 sanayi kuruluþu ile Seramik Araþtýrma Merkezi (SAM) Mayýs 2000 de Çukurova Üniversitesi ve 37 sanayi kuruluþu ile Adana Üniversite Sanayi Araþtýrma Merkezi (ADANA-ÜSAM) Aralýk 2001 de Ege Üniversitesi ve Türk Tekstil Vakfý ile Tekstil Araþtýrma Merkezi (TAM) Aðustos 2003 te Ýstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Sanayii Derneði ile Otomotiv Teknoloji Ar-Ge Merkezi (OTAM) Haziran 2004 te Orta Doðu Teknik Üniversitesi, OSTÝM Vakfý, 18 sanayi kuruluþu ve OSTÝM OSB Müdürlüðü katkýsý ile ODAGEM Haziran 2004 te Hacettepe Ünivesritesi ve 3 sanayi kuruluþu ile Biyomedikal Teknolojiler Merkezi (BÝYOMEDTEK) kurulmuþ ve TÜBÝTAK tarafýndan yaklaþýk 730,000 ABD dolarý tutarýnda destek saðlanmýþtýr. ODAGEM in ODTÜ Makina Mühendisliði ve Endüstriyel Tasarým bölümleri öncülüðünde kurulmuþ olmasý nedeniyle, ilk yýllarda ODAGEM faaliyetleri, makina sektörüne, otomasyon ve ürün geliþtirmeye yönelik gerçekleþmiþtir. Ancak, OSTÝM sanayicisinin çok deðiþik alanlarda ve çok deðiþik yetenek seviyelerinde faaliyet gösteriyor olmasý nedeniyle ODAGEM faaliyetlerinin geniþlemesi kaçýnýlmazdýr. Bu baðlamda, ODAGEM faaliyetleri, OSTÝM de faaliyet gösteren diðer sektörlerden kuruluþlarýn ODTÜ nün diðer bölümleriyle de iþbirliði saðlanarak çeþitlenmektedir. Sanayiciye saðlanan hizmet, aðýrlýklý olarak, eðitim, danýþmanlýk ve teknik hizmet alanlarýnda baþlamýþtýr ve gittikçe Ar-Ge aðýrlýklý hale gelmektedir. ODAGEM, sanayici katkýsý, üye sanayi kuruluþlarýnýn yýllýk ödentileri ile bu miktarýn yarýsý kadar OSTÝM Vakfý nýn nakdi, OSTÝM OSB nin altyapý oluþturulmasý yönündeki ayni katkýsýndan oluþmaktadýr. Üniverstite sanayi iþbirliði konusuna geniþ bir açýdan bakmamýzý saðlayan konuþmacýlarýmýza ve panel yöneticimize teþekkür ederiz. Aslýhan DUMAN (AEE 96) Mühendislik Tasarýmý Çalýþma Grubu odtülüler bülteni 149 Þubat

19 AB Projelerinde Baþarý Öyküleri AB Komisyonu tarafýndan 21 Aralýk 2005 tarihinde düzenlenen AB Projelerinde Baþarý Öyküleri adlý panele konuþmacý olarak 3 Boyutlu Televizyon Projesi (3DTV) sunumu ile Bilkent Üniversitesi 6. Çerçeve Proje Koordinatörü Prof. Dr. Levent Onural ve Kadýn Giriþimciliði Bölgesel Eðitim Projesi (KAGÝBEP) sunumu ile Türkiye Avrupa Birliði Proje Komitesi Baþkaný ve AB Projeleri Koordinatörü Gürkan Akçaer katýldýlar. Aþaðýda bu proje öykülerinin konuþmacýlarýmýz tarafýndan hazýrlanan kýsa birer özetini sunuyoruz. AB Komisyonu Avrupa Birliði Destekli Araþtýrma Etkinlikleri: Planlama, Yürütme ve Parasal Destek Türkiye de kurulu tüzel kiþiler ile Türk vatandaþlarýnýn Avrupa Birliði 6. Çerçeve programýna Avrupalýlar ile ayný þartlarda katýlýmý Ekim 2002 de AB ile Türkiye arasýnda imzalanan bir anlaþma ile mümkün olmuþ ve o günden bu yana Türklerin de katýldýðý AB destekli Ar-Ge projelerinin sayýsý hýzla artmýþtýr. Bu projelere her türlü tüzel kiþilik ile, gerçek kiþiler katýlabilirler. Katýlým, uluslararasý konsorsiyumlar biçiminde olmak zorundadýr. AB nin belirlediði deðiþik iþbirliði türleri vardýr ve AB nin belirlediði öncelikli konulara destek verilebilir. AB kaynaklý parasal destek, Ar-Ge maliyetlerinin ancak bir kýsmýný, bazý durumlarda tümünü, karþýlar; kar mümkün deðildir. Ancak, AB proje sonunda ortaya çýkan hiçbir üründen, fikri mülkiyet haklarý da dahil, pay istemez. Ortaya çýkan ürünler konsorsiyum ortaklarýna aittir. Ortaklar da, kendi aralarýndaki mülkiyet haklarýnýn nasýl belirleneceðini aralarýnda belirlerler. Proje hazýrlýðý uzun zaman alýr ve zahmetlidir. Genellikle bir lider (koordinatör) önce çekirdek bir destek grubu oluþturur; bunlar da konsorsiyuma son biçimini verir. Çok ayrýntýlý bir iþ bölümü, iþ planý ve bütçe belirlenir. AB nin istediði ayrýntýlý formlar doldurulur, belgeler toplanýr. AB, hakemler aracýlýðý ile teklifi inceler; incelemede teklifin konusu, olasý etkisi, bilimsel ve teknik kalitesi, konsorsiyumun kalitesi, ayrýlan kaynaklarýn yeterliliði göz önüne alýnýr ve etik yönden uygun olup olmadýðýna da bakýlýr. Deðerlendirmeyi pek az öneri geçer ve bu projeler AB tarafýndan pazarlýða davet edilir. Pazarlýk uyuþma ile sonuçlanýrsa AB ile konsorsiyum arasýnda ayrýntýlý bir sözleþme imzalanýr ve proje baþlar. Ortaklar arasýnda da bir sözleþme imzalanmasý gerekebilir. Hazýrlýk aþamasýndaki masraflar AB tarafýndan desteklenmez. Projelerin genellikle çok ortaklý olmasý, uzun zamana yayýlmasý, ve de bazýlarýnýn yüzlerce kiþiyi kapsayacak büyüklükte olmasý, iyi proje yönetimini gerekli ve önemli kýlar. Konsorsiyum ortaklarýnýn herbiri, AB ye karþý projenin tümünden sorumludur. AB nin saðladýðý destek bir hibe biçiminde olup, alýnan paralar avans niteliðindedir; alýnan avanslar belirtilen iþlerin yerine getirilmesi sonucunda ve dönemsel olarak harcama belgeleri ile kapatýlýr. Bilkent Üniversitesi nin koordinatörlüðünde sürdürülmekte olan, yedi ülkeden 19 kurumsal ortaklý, yaklaþýk 200 araþtýrmacýnýn yer aldýðý 3DTV kýsa adlý bir mükemmeliyet aðý (network of excellence) projesi Eylül 2004 ten beri sürdürülmektedir. Üç-boyutlu televizyonun, çekim, betimleme, sýkýþtýrma, iletim, gösterim gibi tüm teknik bileþenlerini içeren ortak bilimsel araþtýrmalar konsorsiyum tarafýnda yürütülmektedir. Projede yer alan elektronik, telekomünikasyon, bilgisayar grafiði, sinyal iþleme ve optik alanlarýndaki araþtýrmacýlarýn birlikte, uyumlu ve uzun soluklu çalýþabilmelerini amaçlayan proje sayesinde, Avrupa nýn üç-boyutlu televizyon araþtýrmalarýnda dünyada baþý çeker konumunu sürdürmesi planlanmakta ve beklenmektedir. Proje Yönetim Merkezi Bilkent Üniversitesi nde olup, projenin diðer Türk ortaklarý ODTÜ ile Koç Üniversitesi ve iki bilgisayarlý grafik tasarýmý þirketi olan Momentum ve Yoðurt Teknolojileri dir; Almanya dan yedi (Max Planck, Fraunhofer, Berlin Teknik Üniversitesi, Hannover Üniversitesi, Tübingen Üniversitesi, Ilmenau Üniversitesi, BIAS) Birleþik Krallýk tan iki (DeMontfort Üniversitesi ve Aberdeen Üniversitesi), Finlandiya dan iki (Tampere Teknik Üniversitesi ve FogScreen), Yunanistan (ITI-CERTH), Bulgaristan (Bulgar Bilimler Akademisi- Optik Laboratuvarý) ve Çek Cumhuriyeti nden (Plzen Üniversitesi) birer ortak yukarýda sayýlan Türk ortaklarla birlikte konsorsiyumu oluþturmaktadýr. Dört yýl sürecek projeye AB desteði 6.15 milyon Avro dur. Projede yer alan araþtýrmacýlar, konularýnda dünyaca tanýnmýþ, deneyimli, çok saygýn bilim adamlarýdýr. Ortak bilimsel çalýþmalar ve laboratuvar olanaklarýnýn ortak kullanýlmasý yanýnda, katýlýmcýlarýn uzun süreli birlikteliklerini pekiþtirecek pekçok etkinlik proje kapsamýnda sürdürülmektedir. Daha fazla bilgi adresinden elde edilebilir. Prof. Dr. Levent ONURAL

20 Kadýn Giriþimciliði Bölgesel Eðitim Projesi (KAGÝBEP): 21 Aralýk 2004 ve 21 Aralýk 2005 tarihleri arasýnda Kastamonu da Avrupa Birliði Aktif Ýstihdam Tedbirleri Projesi Yeni Fýrsatlar Programý çerçevesinde Türkiye ve AB tarafýndan finanse edilen ve ÝÞKUR tarafýndan desteklenen Kadýn Giriþimciliði Bölgesel Eðitim Projesi (KAGÝBEP), genel amaç olarak iktisadi ve sosyal koþullar nedeniyle ekonomik hayatta kadýn giriþimciler aleyhine oluþan olumsuz koþullarýn düzeltilmesine katký saðlamýþtýr. Proje, Kastamonu ilindeki iþsiz kadýn giriþimci potansiyelini eðiterek giriþimciliðe hazýr hale getirmek, cesaretlendirmek ve iþ kurmalarýný saðlayarak iþsizliði azaltmak özel amaçlarýna ulaþýlmasýna da katký saðlamýþtýr. Proje kapsamýnda, genel hedefler doðrultusunda iþ kurma ve giriþimcilik konularýný içeren eðitim programý 2005 yýlý Nisan-Haziran aylarýnda tamamlanmýþ ve programa 300 kiþi katýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn projenin hedef kitlesi çerçevesinde; sosyal sigorta kapsamýnda olmayan yaþ arasýndaki kadýnlardan, ayný yaþ grubunda sosyal sigorta kapsamýnda olup yeni iþ fikirleri yaratarak bunlarý hayata geçirmek isteyen kadýnlardan, Kastamonu Kýz Meslek Lisesi veya Kastamonu Meslek Yüksek Okulu mezunlarýndan ve ÝÞKUR'a kayýtlý olan iþsiz kadýnlardan oluþmasýna dikkat edilmiþtir. Eðitim faaliyetlerinin tamamlanmasýndan sonra Ankara-Kastamonu Günlerine, Kastamonu Belediyesi nin kermeslerine ve yöre ilçelerin etkinliklerine katýlým saðlanmýþ ve bu organizasyonlarda yapýlan satýþ ve pazarlama faaliyetleri ile edinilen izlenimler çerçevesinde -Nasýl Satarým?, Nerede Satarým?- sorularýný cevaplayacak çalýþmalara yapýlmýþtýr. KAGÝBEP kapsamýnda katýlýmcýlarýn iþyeri açmalarýna yönelik destek faaliyetleri yürütülmüþ, kredi ve giriþimci desteði araþtýrmasý çalýþmalarý yapýlmýþ, giriþimcilik uygulama faaliyetlerinde de bulunulmuþ ve iki adet proje hazýrlanmak suretiyle kendi finansmanýný saðlayan bir pozisyon elde edilmiþtir. Kadýn Giriþimciliði Ýþ Geliþtirme Merkezi (KAGÝGEM) ve Kadýnýn Sosyal ve Ekonomik Yaþam Kalitesini Geliþtirme Merkezi (KASEY-KGM) olarak adlandýrýlan bu projeler eðitime katýlan nihai faydalanýcýlar tarafýndan kurulan Kastamonu Giriþimci Kadýnlar Derneði (KGKD) ve Abana Giriþimci Kadýnlar Derneði adýna hazýrlanmýþ olup Kastamonu Valiliði nin, belediyelerin ve yöredeki sivil toplum kuruluþlarýnýn projeye ortak katýlýmýný saðlamýþtýr. Yöredeki etkinliklerde yürütülen satýþ faaliyetleri ile yöre belediyelerinin yakýn desteði yerinde gözlenmiþ, projeye olan destek ve ilgi eðitim alan giriþimci kadýnlarý iþyeri açmak için teþvik etmiþtir. Kastamonu Merkez ilçede bir temizlik þirketi, bir unlu mamuller üretim ve satýþ dükkaný, Daday da dokuma atölye tevsii yatýrýmý þeklinde bir geniþleme, Tosya da etli ekmek yapýmý konulu bir iþyeri, Abana da Giriþimci Kadýnlar Sokaðý, Taþköprü de turistik pazarlama faaliyetleri yapýldýðý gözlenmiþtir. Ayrýca, kooperatifleþme konusunda araþtýrma çalýþmalarý yapýlmýþ, bireysel bazda projeler hazýrlanmýþ, özel ve kamu bankalarý ile Dünya Bankasý nýn finansman alternatifleri araþtýrýlmýþtýr. Bunun yaný sýra, Kadýn Giriþimciler Derneði (KAGÝDER) nin Kastamonu Valiliði nin, belediyelerin ve yöredeki sivil toplum kuruluþlarýnýn projeye ortak katýlýmýný saðlamýþtýr. Yöredeki etkinliklerde yürütülen satýþ faaliyetleri ile yöre belediyelerinin yakýn desteði yerinde gözlenmiþ, projeye olan destek ve ilgi eðitim alan giriþimci kadýnlarý iþyeri açmak için teþvik etmiþtir. Kastamonu Merkez ilçede bir temizlik þirketi, bir unlu mamuller üretim ve satýþ dükkaný, Daday da dokuma atölye tevsii yatýrýmý þeklinde bir geniþleme, Tosya da etli ekmek yapýmý konulu bir iþyeri, Abana da Giriþimci Kadýnlar Sokaðý, Taþköprü de turistik pazarlama faaliyetleri yapýldýðý gözlenmiþtir. Ayrýca, kooperatifleþme konusunda araþtýrma çalýþmalarý yapýlmýþ, bireysel bazda projeler hazýrlanmýþ, özel ve kamu bankalarý ile Dünya Bankasý nýn finansman alternatifleri araþtýrýlmýþtýr. Bunun yaný sýra, Kadýn Giriþimciler Derneði (KAGÝDER) nin Ýstanbul Merkezi nden projenin bir ürünü olarak kurulmuþ bulunan derneklerimize çeþitli projeler için ortaklýk teklifleri gelmiþtir. Projenin baþarýsý, projenin genel ve özel hedeflerini belirleyen ihtiyacýn, ön hazýrlýk aþamasýnda yapýlan saha çalýþmalarý ile çok iyi tespit edilmiþ olmasýndan kaynaklanmaktadýr. Bundan sonra da yörede iþ kurma ve giriþimci olma isteðindeki kadýnlarýn projeye ve eðitimlere olan ilgisi, kadýnlara hem kamusal hem de bireysel düzeyde büyük destek saðlayan üniversite ve STK larýn iþbirliði ve yerel belediyelerin projeye olan desteði olmasý sürdürülebilirlik açýsýndan Kastamonu dýþýna açýlmaya bir temel teþkil edecektir. Gürkan AKÇAER