SINIF ÖRETMEN ADAYLARININ SINIF ÖRETMENL PROGRAMI VE PROGRAM DAHLNDE SUNULAN HZMETLER KONUSUNDAK MEMNUNYET DÜZEYLER. Salih CEYLAN ve Hilmi DEMRKAYA

Transkript

1 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf SINIF ÖRETMEN ADAYLARININ SINIF ÖRETMENL PROGRAMI VE PROGRAM DAHLNDE SUNULAN HZMETLER KONUSUNDAK MEMNUNYET DÜZEYLER Salih CEYLAN * Hili DEMRKAYA** ÖZET Bu çalıada, Eiti Fakültesi Sınıf Öretenlii Anabili Dalı 4. sınıf örencilerinin, Bölü ve Fakülteleri tarafından salanan sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetler, bölü ve anabili dalı, sınıf öretenlii öreti prograı, öreti eleanları, anabili dalı tarafından sunulan hizetler, verilen derslerin katkısı, laboratuar ve laboratuar çalıa olanakları konusundaki enuniyet düzeylerinin belirlenesi aaçlanıtır. Çalıaya Süleyan Deirel Üniversitesi Burdur Eiti Fakültesi lköreti Bölüü Sınıf Öretenlii Anabili Dalında örenilerini sürdüren topla 288 öreten adayı katılıtır. Veri toplaa aracı olarak Sınıf Öreteni Adayları Menuniyet Anketi kullanılı olup; anketin cronbach alpha () güvenirlik katsayısı 95 olarak bulunutur. Veri analizinde, betisel (descriptive) istatistik etotları kullanılıtır. Bulgular, 4. sınıf Sınıf Öreteni adaylarının Bölü ve Fakülteleri tarafından sunulan hizetlerin her boyutu için orta düzeyde enun olduklarını gösteritir. Anahtar Sözcükler: Sınıf öreteni adayı, enuniyet düzeyi, eiti prograı, öreten yetitire. AN INVESTIGATION OF PROSPECTIVE PRIMARY SCHOOL TEACHERS SATISFACTION LEVEL ON PRIMARY TEACHER EDUCATION PROGRAMME AND THE SERVICES PROVDED ABSTRACT This study ais to deterine the levels of satisfaction of the fourth year priary teacher education student teachers in the Burdur faculty of education about the priary teacher education prograe and the services provided, the departent, the teaching staff, the contribution of the courses given, and the laboratories and the opportunities in laboratories. A total of 288 teacher candidates participated in the study fro the S.D.U. Burdur Faculty of Education, Departent of Priary Teacher Education. As a eans of data gathering a Prospective Priary Teacher Satisfaction Questionnaire was used; and the reliability of the cronbach alpha () was found as.95. Descriptive statistics were used in the analysis of the data. The findings show that the levels of satisfaction are at ediu level for every aspect of the departent and faculty. * Yrd. Doç. Dr.; Mehet akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi lköreti Bölüü **Yrd. Doç. Dr. ; Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi lköreti Bölüü 146 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

2 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Keywords: Priary school teacher candidate, satisfaction level, education curriculu, teacher training. GR Günüüzde eitii bir toplusal siste olarak gören bili adaları, bu sistein üç teel öesinin örenci, öreten ve eiti prograları olduunu kabul etektedirler. Eitiin aaçlarının en üst düzeyde gerçekletirilebilesi, bu unsurlar arasındaki karılıklı iliki ve uyua balıdır. Bu unsurlardan birisinin istenilen niteliklere sahip olaası eiti sürecini dorudan etkileektedir (Tüfekçi, 1999, 211). Eitiin nitelii büyük oranda uygulanan prograın kalitesine balı olduundan, eiticiler; kaliteli eitii gerçekletirek için eiti progralarını sürekli kontrol eteli ve çaıızın koullarına adapte etelidirler. Eiti prograı, örene, okulda ve okul dıında planlanı etkinlikler yoluyla salanan örene yaantıları düzeneidir. Öreti prograı, okulda ya da okul dıında bireye kazandırılası planlanan bir dersin öretiiyle ilgili tü etkinlikleri kapsayan yaantılar düzeneidir. Ders prograı, bir ders süresi içinde planlanan hedeflerin bireye nasıl kazandırılacaını gösteren tü etkinliklerin yer aldıı bir plandır. Eiti prograı, belirlenen hedefler dorultusunda planlanan tü eiti etkinliklerini kapsaaktadır. Öreti prograı ise bir eiti basaaında çeitli sınıf ve derslerde ele alınacak konularla ilgili tü öreti etkinliklerini kapsaaktadır. Ders prograı da bir dersin öretiiyle ilgili tü etkinlikleri kapsaaktadır (Deirel, 2004, 6-7). Progra gelitire; eiti prograının hedef, içerik, öreneörete süreci ve deerlendire öeleri arasındaki dinaik ilikiler bütünü olarak tanılanabilir (Deirel, 2004, 5). Sınıf öreteni yetitiren okullar, 1924 ten günüüze kadar geçen sürede sık sık progra ve isi deiiklii yapılardır. Önce öreten okulu, öreti yılında Köy Mualli Mektebi, 1930 lu yıllarda Eiti Yurtları, Köy Eiti Kursları, 1940 yılında 3803 sayılı yasa ile Köy Enstitüleri, 1953 yılından itibaren Öreten Okulu, öreti yılında Eiti Enstitüleri, 25 Teuz 1982 de Eiti Yüksek Okulları, tarih ve 3837 sayılı kanunla Eiti Fakülteleri Sınıf Öretenlii Bölüü haline getirilitir. Son olarak da yeniden yapılana çerçevesinde lköreti Bölüü içinde Sınıf Öretenlii Anabili Dalı na dönütürülütür (Ada, 2001, 4). Toplusal gelie ve deiede eitiin öneini geçie göre daha iyi algılayan yöneticiler, öreten yetitireye gittikçe daha fazla öne vere eiliindedirler. Ülkeizde öretenliin bir eslek olarak kabul edilip, öreten eitiinin özel progralarla ve kendine has kurularda yapılası gerektii düüncesinin hayata geçirildii 1848 yılından günüüze kadar geçen yaklaık yüzelli yıllık süre içinde, öretenlik esleinin gerçekten, ilgi çekici bir deii geçirdii görülektedir (Ada, 2001, 3). Öreten yetitiren okulların prograının nicelik ve nitelik açısından yeterli olası yanında bu prograı uygulayacak öreti eleanlarının da Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 147

3 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf özellikleri son derece önelidir. Cuhuriyet öncesi dönede tara dar-ül ualliin kadroları son derece kısıtlıydı. Bu nedenle, okulun idari kadrosunu aynı zaanda okul üdürlüü de yapan bir öreten oluturuyordu (Öztürk, 1998, 14). Günüüzde sınıf öreteni yetitiren okulların sayıları hızla artakta, öreti eleanı ihtiyacı kendi iç bünyelerinde açılan lisansüstü progralar ile ya da yurtdıına bu aaca yönelik olarak gönderilen öreti eleanları tarafından karılanaktadır (Ada, 2001, 4). Öretenlerin ve öreten adaylarının eslek öncesi ve eslekî geliilerine verilen öne her geçen gün artarak deva etektedir. Çünkü eslekî gelii, örencilerin örene gereksinileri ve öretenlerin örete sorululuklarının gerçekletirilesinde öneli bir rol oynaaktadır (Yılaz ve di., 2004, 200). Bulu (2004, 1) Paukkale Üniversitesi öreti eleanlarında akadeik orta doyu düzeyi adlı çalıasında, öreti eleanlarının çalıa koulları, sosyal atosfer ve örencilerle ilikiler konularını inceleitir. Elde edilen bulgulara dayanarak, öreti eleanlarının çalıa koulları, sosyal atosfer ve öretisel faaliyetlerden örencilerin yararlana düzeyi boyutları ile ilikili olarak öreti eleanlarının doyu düzeylerinin son derece düük olduunu belirtitir (Bulu, 2004,12). Gündüz ve Yılaz (2004) Hizetöncesi Eitilerine Göre sınıf Öretenlerinin doyu Düzeyleri adlı çalıalarında, öreten yetitirede yeterli perforansa ulaılaaası ve gerekli nitelik ve nicelikte öretenlerin yetitirileeesine neden olarak, öreten yetitire konusunda üniversiteleriizin yeterince hazır olaası, Milli Eiti Bakanlıı ile üniversiteler arasında yeterli diyalog ve ibirliinin kurulaaası, bazı bölülere çok sayıda öreten adayı alınası gibi nedenleri gösterektedirler. ÇALIMANIN AMACI Bu aratırada, Süleyan Deirel Üniversitesi Burdur Eiti Fakültesi lköreti Bölüü Sınıf Öretenlii Anabili Dalı 4. sınıf örencilerinin, sınıf öretenlii anabili dalının öreti prograı ve progra dahilinde sunulan hizetler, ilköreti bölüü ve sınıf öretenlii anabili dalı, uygulanan öreti prograı, anabili dalında görev yapan öreti eleanları, hizetler-ikanlar, verilen derslerin katkısı ile laboratuvar kullanıı ve laboratuvar çalıa olanaklarına ilikin düünceleri incelenerek, progra gelitiricilerin dikkatine sunulutur. Ülkeizde buna benzer çeitli çalıalar yapılıtır. Ada (2001), Seferolu (2001) ve Türken (2002) in çalıaları bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bu ve benzer çalıaların sonuçları incelendiinde; öreti prograları hazırlanırken, örenci düzeyleri, ülke gerçekleri ve topluun ideallerinin göz önünde bulundurulası gerektiine vurgu yapılaktadır. Bu çalıanın sonucunda ortaya çıkacak bulguların; yeni gelitirilecek sınıf öretenlii progralarının hazırlanasına katkıda bulunabilecei öngörülektedir. 148 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

4 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA YÖNTEM ARATIRMA GRUBU Aratıranın çalıa grubunu, öreti yılında Süleyan Deirel Üniversitesi Burdur Eiti Fakültesi lköreti Bölüü Sınıf Öretenlii Anabili Dalı 4. sınıflarında öreni gören öreten adayları oluturaktadır. Sınıf öreteni adaylarından I. Öreti ve II. Öretide öreni gören topla 288 kiiye ulaılıtır. Çalıaya katılan öreten adaylarının %63.5 (183) ini kız ve %36.5 (105) ini erkek örenciler oluturaktadır. Deneklerin ya daılıları ise arasında deiektedir ( x =21.9 ve S=1.49). Ya grupları içerisinde en büyük yüzde deerini 22 ya grubu örenciler oluturaktadır. VER TOPLAMA ARACI Aratıra, taraa niteliinde bir odel kullanılarak gerçekletirilitir. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlere ilikin görülerini belirleek aacıyla gerçekletirilen aratırada, ölçe aracı olarak hazırlanan anketten Sınıf Öreteni Adayları Menuniyet Anketi yararlanılıtır. Bu anket, Erdoan ve Uak (2004) tarafından gelitirilen Fen Bilgisi Öreten Adayları Menuniyet Anketi (PSTSQ) nden uyarlanıtır. Anket, kendi alanında uzan iki öreti eleanı tarafından incelendikten sonra, gerekli düzelteler yapılarak, Cronbach alpha (α) güvenirlik katsayısını bulak için, Sınıf Öretenlii 4. sınıfta öreni gören 140 öreten adayına uygulanıtır. Pilot çalıası sonucu anketin güvenirlik katsayısı bulunutur. Anket yoluyla elde edilen verilerin aritetik ortalaa ( x ), frekans (f) ve yüzde (%) deerleri hesaplanıtır. Ayrıca her boyut için genel aritetik ortalaa deerler belirlenerek sınıf öreteni adaylarının ihtiyaç ve beklentilerine hangi düzeyde cevap verilebildii belirleneye çalıılıtır. Öreten adaylarının sınıf öretenlii prograına ve progra dahilinde sunulan hizetlere ilikin görülerinin deerlendirilesi için hazırlanan ankette 5 li Likert Tipi ölçek kullanılıtır. Her bir addeye verilen yanıtlar 5 li Likert Tipi ölçeklerde olduu ekilde 1.00 ile 5.00 arasında puanlanıtır. Ölçeklerde yer alan aralıkların eit olduu düüncesinden hareket edilerek seçeneklere ait sınırlar aaıdaki gibi belirlenitir. Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 149

5 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Seçenek Sınır Çok iyi (1) yi (2) Orta (3) Zayıf (4) Çok zayıf (5) SINIRLILIKLAR Çalıaya Süleyan Deirel Üniversitesi nde öreni gören 288 öreten adayı katılıtır. Bu yüzden, çalıa örenci sayısı ve üniversite deikeni konusunda sınırlıdır. VER ANALZ Anket yoluyla 288 sınıf öreteni adayından elde edilen veriler SPSS-11 kullanılarak, frekans, yüzde, aritetik ortalaa deerleri ile yorulanıtır. BULGULAR VE YORUMLAR Veri toplaa aracı olarak kullanılan, Sınıf Öreteni Adayları Menuniyet Anketi yoluyla elde edilen verilerin istatistiksel analizi ile aaıdaki sorulara yanıt aranıtır. 1. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii prograına ve progra dahilinde sunulan hizetlere ilikin genel görüleri nedir? 2. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlerden bölü ve anabili dalına ilikin genel görüleri nedir? 3. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii öreti prograına ilikin görüleri nedir? 4. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii anabili dalında görev yapan öreti eleanlarına ilikin görüleri nedir? 5. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii anabili dalındaki hizetler-ikanlara ilikin görüleri nedir? 6. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii anabili dalında verilen derslerin katkısına ilikin görüleri nedir? 7. Sınıf öreteni adaylarının sınıf öretenlii anabili dalı laboratuar kullanıı ve laboratuar çalıa olanaklarına ilikin görüleri nedir? 150 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

6 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Tablo 1. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Prograına ve Progra Dâhilinde Sunulan Hizetlere likin Genel Görüleri Cevap Seçenekleri Genel Deerlendire Boyutu Anket Maddeleri 1. Genel olarak, bölüdeki akadeik hava tatin edici Katılıyoru Katılıyoru Kararsızı f % f % f % f % f % Χ 2. Akadeik personelle aradaki iliki olulu 3. Bölüdeki örencilerle aradaki iliki olulu 4. Akadeik personel dıındaki personelin bana yönelik tutuu olulu Sekreter ve dier personel ihtiyacı olduunda bana yeterli destek salıyor. 6. Bölüdeki örencilerin kalitesi tatin edici 7. Bölüdeki öreti eleanlarının kalitesi tatin edici 8. Bölüdeki akadeik personelin sayısı tatin edici 9. Bölüdeki örenci sayısına göre tahsis edilen sınıflar yeterli büyüklükte 10. Dersliklerdeki teknolojik ikanlar tatin edici Genel Deerlendire Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 3.11 Öreten adaylarının sınıf öretenlii prograına ve progra dahilinde sunulan hizetlere ilikin genel görüleri incelendiinde, 1-10 anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=3.11) olarak gerçekleitir. Bu ortalaaya göre, sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlerin sınıf öreteni adaylarının beklentilerini orta düzeyde karılayabildii söylenebilir. Öreten adayları, sınıf öretenlii prograına ve progra dahilinde sunulan hizetlere ilikin genel görülerinin deerlendirildii 1-10 addelerden en yüksek ortalaa puanı ( x =3.81) 3. addeye Bölüdeki örencilerle aradaki iliki olulu verilerdir. Bu adde için örencilerin %77.1 i katıldıklarını, %11.5 i katıladıklarını ifade etilerdir. Örencilerin %11.5 i ise kararsız olduklarını belirtilerdir. Bu deerlerden de anlaılacaı gibi, sınıf öreteni adaylarının arkadalık ilikileri ve iletii Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 151

7 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf konusunda iyi oldukları öngörülebilir. Bu boyutta en düük ortalaa deeri 10. adde ( x=2.34) alıtır. Dersliklerdeki teknolojik ikanlar tatin edici ifadesine, sınıf öreteni adaylarının %16 sı katıldıklarını, %62,9 u katıladıklarını, %21.2 si de kararsız kaldıklarını belirtilerdir. Bu yüzde deerlerine göre, sınıf öreteni adaylarının kendilerine sunulan teknolojik ikanları yeterli buladıkları sonucuna varabiliriz. Bu sonuç, dersliklerin teknolojik araç-gereçlerle yeterince donanık olaası ya da öreti eleanlarının bu ikanları gerektii ekilde deerlendireeelerinden kaynaklanıyor olabilir. Tablo 2. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Prograı ve Progra Dâhilinde Sunulan Hizetlerden Bölü ve Anabili Dalına likin Genel Görüleri Cevap Seçenekleri Bölü ve Anabili Dalı Boyutu Anket Maddeleri Katılıyoru Katılıyoru Kararsızı f % f % f % f % f % 11. Döne balarında progra hakkında yeterli bilgi veriliyor Bölü yönetiinin örencilerle olan iletiii tatin edici htiyacı olduunda bölü bakanına ulaabiliyoru Bölü bakanlıı sorunlarıa yeterli destek veriyor Danıanı sorunlarıa yeterli destei veriyor Örenci ileri sorunlarıa yeterli destek veriyor Bölü bakanlıı sahip olduu haklar konusunda beni yeterince bilgilendiriyor. 18. Bölü sekreterlii yeterli destei veriyor Fakülte web sayfası bölü hakkında yeterli bilgi salıyor Bilgi kaynaı olarak bölü panoları tatin edici Bilgi kaynaı olarak fakülte panoları tatin edici Sınıf örenci tesilcilii, örenci sorunlarının ve isteklerinin etkili bir ekilde yerine getirilesinde iyi bir yönte. Bölü ve Anabili Dalı Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 3.17 Öreten adaylarının sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlerden bölü ve anabili dalına ilikin genel görüleri incelendiinde, anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=3.17) bulunutur. Bu ortalaa deere göre, sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlerden bölü ve anabili dalı, sınıf öreteni adaylarının beklentilerini ancak orta düzeyde karılayabilektedir. Sınıf öreteni adaylarının, sınıf öretenlii prograı ve progra dahilinde sunulan hizetlerden bölü ve anabili dalına ilikin genel Χ 152 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

8 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA görüleri incelendiinde, öreten adaylarının bu boyutta en yüksek ortalaa puanı 13. addeye ( x=3.85) verdikleri görülektedir. htiyacı olduunda bölü bakanına ulaabiliyoru ifadesine sınıf öreteni adaylarının %75.3 ü katıldıklarını, %10.4 ü katıladıklarını ve %14.2 si kararsız kaldıklarını bildirilerdir. Bu sonuca göre, sınıf öreteni adaylarının bölü bakanlarına istedikleri zaan ulaabildikleri ve iyi bir iletii kurabildikleri söylenebilir. Bu boyutta en düük ortalaa deer 11. addeye ( x=2.63) verilitir. Döne balarında progra hakkında yeterli bilgi veriliyor ifadesine, öreten adaylarının %29.9 u katıldıklarını, %53,1 i katıladıklarını ve %17.0 si kararsız olduklarını belirtilerdir. Bu sonuç, öreten adaylarının döne balarında izlenecek progra konusunda yeterince bilgilendirilediklerini ortaya koyaktadır. Tablo 3. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Öreti Prograına likin Görüleri Cevap Seçenekleri Öreti Prograı Boyutu Anket Katılıyoru Kararsızı Maddeleri Katılıyoru Χ f % f % f % f % f % 23. Zorunlu derslerin sayısı yeterli Zorunlu derslerin içerii prograın aacına uygun Seçeli derslerin sayısı yeterli Seçeli derslerin içerii prograın aacına uygun Progradaki derslerin çeitlilii tatin edici Ders içerikleri ve sırası belli bir düzene göre veriliyor Dersler antıklı bir düzene göre veriliyor Dersler birbirleriyle ilikilendiriliyor Derslerde kullanılan alternatif öreti etotları ( proje, grup Çalıası... vb) tatin edici. 32. Derslerde grup çalıaları etkili bir ekilde yürütülüyor. 33. Derslerde öreti ateryalleri etkili bir ekilde kullanılıyor. 34. Sınıflarda teknoloji etkili bir ekilde kullanılıyor Öreti Prograı Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 3.23 Öreten adaylarının sınıf öretenlii öreti prograına ilikin görüleri incelendiinde, anket addelerinin genel ortalaası ( x=3.23) olarak gerçekleitir. Bu ortalaaya göre, sınıf öretenlii öreti prograının sınıf öreteni adaylarının beklentilerini orta düzeyde gerçekletirdii söylenebilir. Öreten adaylarının, sınıf öretenlii öreti prograına ilikin görülerinin deerlendirildii addelerden en yüksek ortalaa puanı ( x=3.73) 33. addeye Derslerde öreti ateryalleri etkili bir ekilde kullanılıyor verilerdir. Bu adde için örencilerin %27.1 i katıldıklarını, Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 153

9 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf %46.9 u katıladıklarını ifade etilerdir. Örencilerin %26.0 sı ise kararsız olduklarını belirtilerdir. Bu deerlerden de anlaılacaı gibi, sınıf öreteni adayları derslerde öreti ateryallerinin etkili bir ekilde kullanıladıını düünektedirler. Bu sorunun ortadan kaldırılabilesi için sınıflardaki fizikî ortaın yeniden düzenlenesi, gerekli öreti ateryallerinin tein edilesi ve bunların aaca uygun olarak kullanıının salanasına yönelik olarak öreti eleanlarının hizet içi kurslar vb. yoluyla eitileleri önerilebilir. Bu boyutta en düük ortalaa deeri 34. adde ( x=2.38) alıtır. Sınıflarda teknoloji etkili bir ekilde kullanılıyor ifadesine, sınıf öreteni adaylarının %14.6 sı katıldıklarını, %60 ı katıladıklarını, %25.3 ü de kararsız kaldıklarını belirtilerdir. Bu yüzde deerlerine göre, sınıf öreteni adayları sınıflarda teknolojinin etkili bir ekilde kullanıladıını düünektedirler. Çeitli nedenlerle sınıflarda yeterli teknolojik araç-gereçlerin bulunaası ve bunların yeterince kullanılaasında öreti eleanlarının bu teknolojiye kendilerini uyduraaaları, bunları nasıl kullanacaklarını bileeleri ya da kullanı için uygun ortaın hazırlanaaası etkili olabilir. Tablo 4. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Anabili Dalında Görev Yapan Öreti Eleanlarına likin Görüleri Öreti Eleanları Boyutu Anket Maddeleri Katılıyoru Katılıyoru Cevap Seçenekleri Kararsızı f % f % f % f % f % 35. htiyacı olduunda ulaabiliyoru Ödevleriin yazıında yeterli destek veriyorlar Ödevleriin planlanasında yeterli destek veriyorlar Hazırladıı ödevlere zaanında 11 dönüt veriyorlar Akadeik yeterlilikleri tatin edici Problelerie yeterli destek veriyorlar Dersleri ta zaanında balatıyorlar Dersleri ta zaanında bitiriyorlar Derleri ileyi tarzları tatin edici Derse katıla için beni yeteri kadar cesaretlendiriyorlar Öreti etot ve tekniklerini etkili bir ekilde kullanıyorlar Derslerde akadeik bir sınıf ortaı oluturuyorlar Derslerde deokratik bir sınıf ortaı oluturuyorlar Öreti Eleanları Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 2.90 Öreten adaylarının sınıf öretenlii anabili dalında görev yapan öreti eleanlarına ilikin görülerinin deerlendirilesi sonucunda, anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=2.90) olarak gerçekleitir. Sınıf öretenlii anabili dalında görev yapan öreti 154 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi Χ

10 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA eleanları, sınıf öreteni adaylarının beklentilerini orta gibi düük bir düzeyde gerçekletirdikleri söylenebilir. Öreten adayları, sınıf öretenlii anabili dalında görev yapan öreti eleanlarına ilikin görülerinin deerlendirildii addelerden en yüksek ortalaa puanı ( x=3.31) 35. addeye htiyacı olduunda öreti eleanlarına ulaabiliyoru verilerdir. Bu adde için örencilerin %57 si katıldıklarını, %26.4 ü katıladıklarını ifade etilerdir. Örencilerin %16.7 si ise kararsız oldukların belirtilerdir. Bu deerlerden de anlaılacaı gibi, sınıf öreteni adaylarının gerekli durularda öreti eleanlarına ulaabildikleri ve onlardan yardı alabildikleri görülektedir. Bu boyutta en düük ortalaa deeri 43. adde ( x=2.51) alıtır. Dersleri ileyi tarzları tatin edici ifadesine, sınıf öreteni adaylarının %14.5 sı katıldıklarını, %49.6 sı katıladıklarını, %35.8 i de kararsız kaldıklarını belirtilerdir. Bu yüzde deerlerine göre, sınıf öreteni adaylarının öreti eleanlarının dersleri ileyi tarzlarından enun oladıkları ya da beenedikleri sonucu çıkarılabilir. Bu sonuç, öreti eleanlarının tecrübesizliinden, ders yüklerinin fazla olasından kaynaklanan yorgunluk, esleki tükenilik duygusundan, öreti eleanlarının akadeik çalıa koullarının aırlıından vb. kaynaklanıyor olabilir. Tablo 5. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Anabili Dalındaki Hizetler-kânlara likin Görüleri Cevap Seçenekleri Hizetler-kanlar Boyutu Anket Maddeleri Katılıyoru Katılıyoru Kararsızı f % f % f % f % f % 48. Bilgisayar hizeti tatin edici Bilgisayarların kalitesi tatin edici Kütüphane ikanları tatin edici Kütüphanedeki ilgili ateryali bulabile kolaylıı tatin edici Haberlee ikanları tatin edici Sessiz çalıak için salanan ikanlar tatin edici Rehberlik hizeti tatin edici Güvenlik hizeti tatin edici Kültürel progralar tatin edici Bölüde düzenlenen sosyal aktiviteler tatin edici Fakültede düzenlenen sosyal aktiviteler tatin edici Kafeterya hizetleri tatin edici Sportif ikânlar tatin edici Hizetler-kanlar Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 2.67 Öreten adaylarının sınıf öretenlii anabili dalındaki hizetler-ikanlara ilikin görüleri deerlendirildiinde, anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=2.67) olarak gerçekleitir. Sınıf öretenlii anabili dalındaki hizetler-ikanlar, sınıf öreteni Χ Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 155

11 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf adaylarının beklentilerini orta düzeyde gerçekletirdii söylenebilir. Boyutlar arasında en düük aritetik ortalaaya sahip olan bu deer zayıfa, yani yetersize yakın bir duruu iaret etektedir. Öreten adayları bu boyutta, en yüksek ortalaa puanı 50. addeye ( x=3.05) verilerdir. Kütüphane ikanları tatin edici ifadesine sınıf öreteni adaylarının %45.8 i katıldıkları, %35.4 ü katıladıkları ve %18.8 i kararsız kaldıkları yönünde görü bildirilerdir. Bu sonuca göre, kütüphane olanaklarının nispeten yeterli olduunu söyleyebiliriz. Bu arada, internet eriiinin rahat ve kolay olasının bir açıdan kütüphane ihtiyacını ortadan kaldırdıını da gözardı eteeliyiz addelerden en düük ortalaa puanı 48. adde ( x=2.41) alıtır. Bilgisayar hizeti tatin edici ifadesine sınıf öreteni adaylarının %25.4 ü katıldıklarını, %61.1 i katıladıklarını ve %13.5 i ise kararsız olduklarını belirtilerdir. Öreten adaylarının görülerine göre sınıf öretenlii anabili dalı örencileri bilgisayar hizetlerinden enun deillerdir. Bilgisayar laboratuarlarının yeterince odernize edileei olası, belli saatlerin dıında bilgisayar kullanıının ükün olaası, bilgisayar sayısının yetersiz olası, bilgisayar alanında uzan personel yetersizlii gibi nedenler bu sonucun ortaya çıkasına gerekçe olarak gösterilebilir. Tablo 6. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Anabili Dalında Verilen Derslerin Katkısına likin Görüleri Cevap Seçenekleri Alınan Derslere Katkısı Boyutu Anket Maddeleri 61. Eletirisel düüne becerisine katkısı vardır. 62. Proble çöze becerisine katkısı vardır. 63. Deiik görülere saygı göstere becerisine katkısı vardır. 64. Zaanıı etkili kullana becerisine katkısı vardır. 65. Baısız çalıa becerisine katkısı vardır. 66. Yazılı ve sözlü iletii becerisine katkısı vardır. 67. Uuladık durularda etkili üdahale becerisine katkısı vardır. 68. Takı üyesi olarak çalıa becerisine katkısı vardır. Katılıyoru Katılıyoru Kararsızı f % f % f % f % f % Aldıınız Derslerin Katkısı Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 3.35 Öreten adaylarının sınıf öretenlii anabili dalında verilen derslerin katkısına ilikin görüleri incelendiinde, anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=3.35) olarak gerçekleitir. Bu deer, sınıf öretenlii anabili dalında verilen derslerin sınıf öreteni adaylarının ihtiyaç ve beklentilerine orta düzeyde bir katkı yapabildiini gösterektedir. Sınıf öreteni adaylarının bu boyutta yer alan addelere ilikin görüleri incelendiinde, en yüksek ortalaa puanı 66. adde ( x=3.54) Χ 156 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

12 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA alıtır. Sınıf öretenlii anabili dalında verilen derslerin Yazılı ve sözlü iletii becerisine katkısı vardır ifadesine öreten adaylarının %64.9 u katıldıklarını, %15.6 sı katıladıklarını ve %19.4 ü kararsız olduklarını belirtilerdir. Bu sonuca göre, sınıf öreteni adayları kendilerine sunulan derslerin yazılı ve sözlü iletii becerilerine katkıda bulunduunu ifade etilerdir. Özellikle sınıf öretenleri için yazılı ve sözlü iletii becerileri çok önelidir. Bu boyutta yer alan addelerden en düük ortalaa puan 67. addeye ( x=3.09) verilitir. Uuladık durularda etkili üdahale becerisine katkısı vardır ifadesine sınıf öreteni adaylarının %36.4 ü katıldıklarını, %26.1 i katıladıklarını ve %37.5 i kararsız kaldıklarını bildirilerdir. Öreten adaylarının genellikle böyle durularla fazla karılaaaları nedeniyle kararsızların oranı bu kadar yüksek çıkı olabilir. Tablo 7. Öreten Adaylarının Sınıf Öretenlii Anabili Dalı Laboratuar Kullanıı ve Laboratuar Çalıa Olanaklarına likin Görüleri Laboratuar Kullanıı ve Laboratuar Çalıa Olanakları Boyutu Anket Maddeleri Katılıyoru Katılıyoru Cevap Seçenekleri Kararsızı f % f % f % f % f % 69.Verilen teorik bilgi laboratuarda uygulaaya aktarılıyor Laboratuar uygulaaları için ilginç deneyler seçiliyor Laboratuarda yapılan deneyler gerçek yaaa uygun bir ekilde seçiliyor. 72. Laboratuar dersi veren öreti eleanları deneyler konusunda yeterlidir. 73. Laboratuar dersi veren öreti eleanları deneyleri baarıyla yapa için beni cesaretlendiriyor. 74. Laboratuar dersi veren öreti eleanları deneylerin teelinde yatan teorik bilgiyi iyi bir ekilde tanılıyor. 75. Laboratuar dersi veren öreti eleanları deneyleri anlaılır bir ekilde tanılıyor. Laboratuarda öreti etot ve teknikleri etkili bir ekilde kullanılıyor. 77. Laboratuarda teknoloji etkili bir ekilde kullanılıyor Laboratuarda çalıa güvenlii salanıyor Laboratuarda kullanılan aparatlar ve kiyasal addeler yeterlidir. 80. Laboratuarda kullanılan donanıın çeitlilii tatin edici Laboratuardaki personel sayısı yeterlidir Laboratuar çalıa saatleri tatin edici Laboratuar Kullanıı ve Laboratuar Çalıa Olanakları Boyutuna likin Maddelerin Genel Ortalaası 2.71 Χ Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 157

13 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Öreten adaylarının sınıf öretenlii anabili dalı laboratuar kullanıı ve laboratuar çalıa olanaklarına ilikin görüleri incelendiinde, anket addelerinin genel aritetik ortalaası ( x=2.71) olarak gerçekleitir. Bu ortalaaya göre, sınıf öretenlii anabili dalı laboratuar kullanıı ve laboratuar çalıa olanaklarının sınıf öreteni adaylarının ihtiyaç ve beklentilerini orta düzeyde gerçekletirdii söylenebilir. Sınıf öreteni adayları laboratuar kullanıı ve çalıa olanakları ile ilgili olan bu boyutta en yüksek ortalaa puanı 72. addeye ( x=3.14) verilerdir. Laboratuar dersi veren öreti eleanları deneyler konusunda yeterlidir ifadesine öreten adaylarının %44.5 i katıldıklarını, %27.4 ü katıladıklarını ve %28.1 i kararsız olduklarını belirtilerdir. Bu sonuca göre, öreten adaylarının yaklaık yarısı laboratuar dersi veren öreti eleanlarının alanlarında yeterli olduklarını düünektedirler. Dier yarısının olusuz görü bildiresinde laboratuar olanaklarının yetersizlii neden olu olabilir. Bu boyutta en düük ortalaa puan 70. addeye ( x=2.32) verilitir. Laboratuar uygulaaları için ilginç deneyler seçiliyor ifadesine sınıf öreteni adaylarının %15.3 ü katıldıklarını, %63.9 u katıladıklarını ve %20.8 i kararsız oldukları yönünde görü bildirilerdir. Bu sonuca göre, öreti eleanlarının laboratuar derslerinde ilginç deneyler seçedikleri, gelien güncel bilisel çalıaları yeterince takip etedikleri, yani kendilerini yenileedikleri sonucuna varabiliriz. SONUÇLAR VE TARTIMA Sınıf öreteni adayları, danıanlarına ve öreti eleanlarına çok rahat ulaabildiklerini belirtilerdir. Öreten adayları, küçük bir kapus içerisinde örenilerini sürdürelerinin en enun edici tarafının, öreti eleanları ile iletii salaanın kolaylıını gösterektedirler. Öreten adayları, fakültede görev yapan bazı öreti eleanlarının yeterli akadeik bilgi düzeyine sahip oladıklarını düünektedirler. Buna neden olarak da, öreti eleanlarının bilgi eksikliklerinin ortaya çıkaası için kendilerine soru sorulasına izin vereelerini ve derslerde aırı disiplin uygulaalarını gösterektedirler. Öreti eleanlarının güncel konulara deinekten kaçındıklarını, çünkü güncel olayları ve yeni bilgileri takip etediklerini düünektedirler. Fakat aynı öreti eleanlarının he I. Öreti, he de II. Öretide yer alan çok sayıda derse girebildiklerini, bu nedenle de derslerde verili olalarının ükün oladıını ifade etilerdir. Sınıf öreteni adayları, derslerin büyük bir bölüünde deokratik bir sınıf iklii oluturulaadıını söyleilerdir. Bu konuda, kendileri ile görüe yapılan pek çok öreten adayı sınıf yönetii ve dier derslerde öreti eleanlarının kendilerine deokratik sınıf yönetii üzerine uzun uzun konualar yaptıklarını, fakat aynı öreti eleanlarının bunu uygulaaya geçireediklerini ifade etilerdir. 158 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi

14 Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Öreten adayları, sınıf ortaında görülerini özgür bir ekilde ifade edeeekten ikayet etektedirler. Öreti eleanın düünce yapısına karı fikirlerini dile getirekten çekindiklerini bunun nota yansıasından korktuklarını belirtilerdir. Sınıf öreteni adayları, özel eiti, okul yönetii ve uygulaaları gibi seçeli derslerin zorunlu dersler haline getirilesi gerektiini düünektedirler. Bu tür derslerin ilerdeki eslek yaalarında karılaabilecekleri güçlüklerin üstesinden gelinesinde kendilerine büyük destek salayacaını belirtilerdir. Fakültede rehberlik ve yönlendire hizetlerinin yetersiz olduunu düünektedirler. Öreten adayları bu konuda sık sık rehberlik hizetlerine gereksini duyduklarını belirtektedirler. Sınıf öreteni adayları, yeterli akadeik donanıa sahip olduu halde, bunu örencilerine yeterince vereeyen bazı öreti eleanlarının bulunduunu, bu yüzden derslerine girecek öreti eleanlarını kendilerinin seçelerine izin verilesini isteektedirler. Uygulanan öreti planlarının ülke gerçekleri ve topluun idealleri göz önünde bulundurulduunda ihtiyaçları karılaaktan uzak olduunu ve bu duruun kendilerini hayal kırıklıına urattıını düünektedirler. Öreten adayları buna gerekçe olarak, ezun oldukları zaan sadece sınıf öreteni olarak görev yapabilecek olalarını, eer atanaazlarsa isiz kala duruuyla karı karıya kalanın korkusunu yaaalarını gösterektedirler. Sınıf öreteni adayları, ateryal hazırlaa ve suna konusunda kendilerini çok yeterli hissettiklerini, bu konuda özgüven sahibi olduklarını belirtektedirler. Fen ve kiya derslerinde laboratuar kullanıı ve çalıa olanaklarının, bir bili adaı gibi çalıa fırsatı verediini düünektedirler. Bu derslerin öretiinde ezberci öretii sürdüren, uygulaaya yeterince öne vereyen öreti eleanlarının bulunduunu ifade etilerdir. Dersliklerin duruunun öreten adayları yetitiren bir fakülteye yakıadıını düünektedirler. Öreten adayları, öreti eleanlarının yeterince fazla alternatif öreti yönteleri (Proje çalıası, grup çalıaları vb.) kullandıklarını, fakat bu çalıalarının yeterlilii konusunda kendilerine zaanında dönüt verilediini belirtilerdir. Çalıaız neticesinde örenci enuniyetinin salanabilesi için; laboratuar artlarının iyiletirilesi, öreti eleanlarının öreten adaylarına daha fazla dönüt vereleri, ezberci eiti anlayıına son verilesi, rehberlik ve danıanlık hizetlerinin artırılası gerektii belirlenitir. Bu konuda aratıra yapak isteyen akadeisyenlere, Eiti Fakültesinde yer alan dier bölü ve anabili dallarında benzer çalıaların yapılası, ayrıca bu ve benzer çalıaların öreti üyelerine yönelik olarak da gerçekletirilerek sonuçların deerlendirilesi önerilektedir. Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi 159

15 Salih CEYLAN ve Hili DEMRKAYA Sınıf Öreteni Adaylarının Sınıf KAYNAKÇA ADA, S. (2001). lköreti Birinci Kadeesinde sınıf Öreteni Yetitiren Okulların Progralarının Analizi ve Karılatırılası, M.Ü. Atatürk Eiti Fakültesi Eiti Bilileri Dergisi. Sayı:13, Sayfa:1-10, stanbul. BULU, M. (2004). Paukkale Üniversitesi Öreti Eleanlarında Akadeik Orta Doyu Düzeyi. Paukkale Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi, Yıl:2004(2), Sayı:16, Denizli. DEMREL, Ö. (2004). Kuradan Uygulaaya Eitide Progra Gelitire, 7. Baskı, Pege Yayıncılık, Ankara. ERDOAN, M. ve G. TAN, M. UAK, (2004). Biyoloji Öreten Adaylarının Laboratuar Kullanıı ve Laboratuar Çalıa Olanakları Konusundaki Menuniyet Düzeylerinin Belirlenesi, 6. Ulusal Fen bilileri ve Mateatik Eitii Kongresi. Ankara. GÜNDÜZ, H. B. ve Y. YILMAZ, (2004). Hizetöncesi Eitilerine Göre Sınıf Öretenlerinin doyu Düzeyleri, Sakarya Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi, Nisan 2004, Sayı:7, Sakarya ÖZTÜRK, C. (1999). Cuhuriyet Döneinde Öreten Yetitire, Türkiye Bankası Yayınları. SEFEROLU, S. S.,(2001). Sınıf Öretenlerinin Kendi Meslekî Geliileriyle lgili Görüleri, Beklentileri ve Önerileri, Millî Eiti Dergisi, Sayı:149, Ocak, ubat, Mart. Ankara. TÜFEKÇ, S. (1999). Öretenlik Uygulaasının Deerlendirilesi, D.E.Ü Buca Eiti Fakültesi Dergisi Özel Sayı, 10 (1999) TÜRKMEN, L.(2002). Sınıf Öretenlii 1. Sınıf Örencilerinin Fen Bilileri ve Fen Bilgisi Öretiine Yönelik Tutuları, Hacettepe Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi, Sayı:23, Ankara. YILMAZ, K. ve C. YOLDA, M. K.YANGL, (2004). Sınıf Öretenlerinin Meslekî Geliileri ile lgili Görüleri. SDÜ Burdur Eiti Fakültesi Dergisi, Yıl:5, Sayı:7, Burdur. 160 Mehet Akif Ersoy Üniversitesi Eiti Fakültesi Dergisi