CİHANBEYLİ İLÇESİNDE KUZULARDA GÖRÜLEN MONİEZİA ENFEKSİYONLARINA KARŞI DEGİşİK ANTELMENTİKLERLE YAPILAN SAGITMA DENEYLERİ VE ALINAN SONUÇLAR

Transkript

1 A. O. Veterner Fakültes Paraztoloj ve Helmntoloj Kürsüsu Prof. Dr. Nevzat Güralp CİHANBEYLİ İLÇESİNDE KUZULARDA GÖRÜLEN MONİEZİA ENFEKSİYONLARINA KARŞI DEGİşİK ANTELMENTİKLERLE YAPILAN SAGITMA DENEYLERİ VE ALINAN SONUÇLAR Nevzat Güralp* Turan Oğuz* * Behandlun.gsversuche nıt Oxyclozande, Nclosamde und Bunamdne hydroxynaphthoate an Monezanfzerten Lammern aus dem Chanbeyl-Bezrk Zusanunenfassung: An 44 natürleh mt Moneza nfzerten Lammem wurden Behandlungsversuehe mt Oxyc1ozande, ~c1osamde und Bunamdne hydroxynaphthoate durehgeführt. De Tere erhelten vor dcr Behandlung kene besondere Dat. LO Tage naeh der Verabreehung dcr Medkamente wurden de Tere sezert und dcr Darmnhalt sowe de Darmwand auf Skolzcs und Bandwurmgleder untersueht. We aus der Tabelc ersehleh st, hatte Oxyc1ozande n ener Doserung von LO und 1 mg/kg Kgw kene Wrkung, Nc10samde treb be 0 und 7 mg/kg Kgw 60 bzw. 100 %, Bunamdne hydroxynaphthoate be 2 und 0 mg/kg Kgw 80 bzw. 100 % dcr Monezcn ab. Be Vertraglehketsprüfungen anje 3 Lammem vcrursaehten 30 mg/kg Kgw Oxyc1ozande vorübergehend leehten Durchfall, wahrend 10 mg/kg Kgw Nc10samde und 100 mg/kg Kgw Bunamdne hydroxynaphthoate gut vertragen wurden. In enem Feldversueh an 10 Teren traten naeh ener Verabreehung von LS mg/kg Kgw Oxyc1ozande, 7 mg/kg Kgw Nc10samde bzw. 0 mg /kg Kgw Bunamdne hydroxynaphthoate kene Nebenersehenungen auf. Özet: Konya lne bağlı Chanbeyl lçesnde kuzularda görülen scstod enfeksyonlarma karşı kullandığımız oxyc1ozande'n 10-1 mg./kg. verlen dozları Moneza türlern etkmemş, 0 mg./kg. nc10samde verlen kuzularda se bu etk % 60; 7 mg./kg. kullanılan hallerde % 100 bulunmuştur. 2 mg./kg. bunamdne hydroxynaphthoate Moneza'lara % 80; 0 mg./kg. se % 100 etkmştr. 30 mg./kg. verlen oxyc1ozande kuzularda geçc br dyareye sebep olmuş, 10 mg./ kg. nc1osamde'lc, 100 mg./kg. kullanılan bunamdne hydroxynaphthoate bu hayvanlarda herhang br yan etk meydana getrmemştr. * A.ü. Veterner Fakültes Paraztoloj ve Hclmntoloj Kürsüsü Profesörü. Ankara, Türkye. ** A.ü. Veterner Fakültes Paraztoloj ve Helmntoloj Kürsüsü Doçent. Ankara, Türkye.

2 66 Nevzat Güralp Turan Oğuz Grş Yurdumuzda genç gev~enlerde ve özellkle kuzularda ~erıt ınvazyonlanna senenn belrl mevsmlernde sık halde rastlanmaktadır. Oytun (20) Moneza enfeksyonlarının yurdumuzda fazla yaygın olduğunu bldrerek bunun % 14.2 e ula~tığını, Stetter (2) se, Ankara'da otops yaptığı koyunların % 40.6 sının ~ert ta~ıdığını, Kurtpınar (ı6, ı 7), Erzurum, Ağrı ve Kars ller mezbahalarında yaptığı çalı~malarda blhassa kuzu ve toklularda Moneza expansa ve Avtellna centrpunctata'ya fazlaca rastlandığını anlatmaktadırlar. Merdvenc ve Buyurman (ıg), Türkyede koyunlarda ~ertlerden mütevcllt total enfeksyon durumunu % 2 bulmu~lar, sestodlarla enfekte koyunlarda % 81 oranıyla en fazla Moneza türlerne rastlamı~lardır. Vural ve arkada~ları (28) İstanbul bölgesnde koyunlarda Monezass'n yayılı~ durumunun % 3 e kadar çıktığını, ya~lı hayvanlarda bu oranın % 11 olduğu halde, kuzularda % 40 a ula~tığını da lave etmektedrler. Tüzdl'e göre (27), Türkyede ortalama olarak Monezalar % 44 oranında br dağılı~ göstermektedrler. Kates ve Goldberg (13) n sun olarak Moneza expansa le enfekte ettkler kuzularda, kontrollere oranla gel~melernde br gerlk veya bu paraztlern daha ba~ka zararlı br etksn görmedklern bldrmelerne kaqılık Dogel (6), bu sestodla enfekte altı aylık kuzuların ortalama canlı ağırlıktan 11 klo daha noksan bulunduklarını bldrmekte, Euzeby (7) se rumnantların taenass'nde prognoz taynnn güç olduğunu, bu paraztlerden mütevellt patojentenn büyük ölçüde konakcının kondsyonuna bağlı bulunduğunu anlatmakta, bununla beraber ağır enfeksyonlu genç hayvanlarda bu prognoz'un dama cdd telakk edlmes <;ap ettğn yazmaktadır. Katyar ve Garg (14), kuzu ve oğlakların ~ertlernn sağıtılması sonucunda hem klo aldıklarını ve hem de ölümün dkkat çeker halde azalarak genel durumlarının düzeldğn bld'rmektedrler. Stampa (24), Moneza expansa'lı yed sürüde yaptığı deneylerde, sağıtılan gurupların lk dört haftada ortalama olarak günde ı 09.8 gm. aldıklarını, buna mukabl kontrollardak klo artı~ıaqnın vasat 69.4 gm. olduğunu anlatarak bu ~ertlern, konakeılardak kötü etklern mukayesel olaı rak açıklamaktadır. Yurdumuzdak yayılı~ını yukarıdak zahla bldrdğmz ve patojen etkler hakkında verdğmz tmamlayıcı blg le memleketmzde br problem olan bu sestodların sağıtılmasında nclosamde

3 Moneza Enfeksyonlarının Sağıtılması 67 (Mansonl) *, oxydozande (Zanl) ** ve bunamdne hydroxynaphthoate'ı (Buban)*** deneyerek bunlar arasında en etklsnn tesbtn yurdumuz hayvancılığı çn fadel gördük. Terkbnde ndosamde bulunan Yomesan, nsan hekmlğnde Taena sagnata, T. solum ve Dphyllobothrum latum enfeksyonlarında ba~arı le kullanılmaktadır. Aynı laç ördeklcrn, köpek ve kedlern sestod hastalıklarında da ba~arı le kullanılmı~tır (2, 3,, 8, ıo). Stampa ve Terblanche (23) Yomesan'ı Güney Afrkada değ~k ~artlarda bakılan kuzu, oğlak ve buzağılarda kullanarak Moneza, Thysaneza ve Avtellnaya çok yüksek br etk gösterdğn tesbt etm~lerdr. Gönnert ve Schraufstatter (9) Yomesan'ın, gebelk, laktasyon, karacğer hastalıkları ve ka~ekş gb değ~k f;zyolojk durumlarda dah konakcı üzerne kötü br etks olmadığını, Zettl (30) bu lacın gen~ br emnyet hududu olduğunu ve koyunlara 0-7 mg. f kg. verlerek, onk sürüdek ~ert enfeksyonlarının ba~arı le sağıtıldığını bldrmektedrler. Aynı yazar (3 ) Yomesan'ın rumnantlar çn özel formüle edlm~ br ~ekl olan Mansonl' sonradan 2 63 koyunda 7 mg. fkg. standart doz olarak proflaktk ve terapötk amaçla kullanmı~ ve y sonuçlar almı~tır. Selm ve arkada~ları (22) aynı lacı aynı hayvanlardak ~ertlerde, mg./kg. vererek benzer ba~arılı sonuçlar almı~, Mansonl'n organ fonksyonlarına kötü br etksn görmedklern, 20 mg. fkg. kullanılan hallerde, ertes günü kendlğnden kaybolan kuvvetl br dyare tesbt ettklern, daha küçük dozların yan etks görülmedğn anlatmaktadıdar. Hall ve Techert (I, 26) de aynı y etky 7 mg./kg. verdkler kuzularda tesbt etm~lerdr. Bu dozun % 2 nn fazla verldğ zamanlarda da Mansonl'n kötü br tesr bulunmamı~tır (26). Ahe (I) Moneza enfekşyonlarında mg. fkg. Yomesan'ın koyunlarda % 80-8 y br sonuç verdğn ve bu dozlara bu hayvanların y br tolerans gösterdklern, Kuznetsov (I 8) koyunların her brne verlen 2. gm. Yomesan'ın Avtellna nvazyonunu temzledğn bldrmektedrler. Koyunlardak ~ert nvazyonlarına, terkbnde oxydozande bulunan Zanl'n etks hususunda çel~en yayınlar mevcuttur. Harrow (I 2), 1-2 mg./kg. verlen oxyclozande'n koyunlardak Stlesa hepatca'ya etkl bulunduğunu, Rppon ve arkada~ları (2 ) Moneza türler ıle doğalolarak enfekte kuzulara 10-3 mg./kg. oxydozande vererek yaptıkları deneylerden aldıkları sonuçların ı~ığı altında bu Lsans sahb Bayer-Tarım. İstanbuL. Doğu İlaç fabrkası. İstanbuL. Hayvancılık End. A.Ş. İstanbuL.

4 68 Nevzat Güralp. Turan Oğuz lacın müsbet etksn methetmektedrler. Walley (29), tetramsole ve oxyclozande'n her brnden ıs mg.fkg. kombne halde koyun ve keçlere vererek bu müşterek sağıtmanın sadece Moneza halkalarına bazı etk gösterdğn, ancak scolexlern dışarı atamadığını görmüştür. Gevşenlern şert nvazyonlqrının sağıtılmasında kullanılan yen laçlardan dğer br tanes de bunamdne hydroxynaphthoate htva eden Buban'dır. Czpr ve arkadaşları (4) na göre kuzulardak Moneza expansa'ya karşı ı 2. mg. fkg. aktf madde sabet edecek şeklde verlen Buban bu şertler sonbaharda elmne etmede etkl görüldüğü halde, daha öneml ve ağır lkbahar enfeksyonlarında 2 mg. fkg. hesaplanarak verlmes cap ettğn, 200 mg. fkg. a kadar bunamdne hydroxynaphthoate verlen kuzularda yan etk görülmedğn anlatmaktadırlar. Keelng (ı )e göre bu laç boş mdeye verldğ zaman dğer br tuzu ola,n bunamdne hydrochlorde'den daha az etkl olmaktadır. Yazar (ı ), 2 mg. fkg. verlen bunamdne hydroxynaphthoate'ın M. expansa'ya etkl olduğunu bldrmektedr. Materyal ve Metod ı970 Hazran ayında Konyaya bağlı Chanbeyl lçes köylernde görülen şert enfeksyonlarınımahallnde araştırmak ve bunlara karşı en etkl laçları tesbt etmek üzere bu bölgeye gdlmş ve bu lçeye bağlı Gayı ve Günyüzü köyleryle bunlara bağlı yaylalarda 2.-3 aylık dört kuzu sürüsünde toplam olarak ıo hayvan muayene edlmştr. Saha şartlarında mkroskobk bakı mümkün olmadığından kuzuların kuyrukları kaldırılarak peranal bölgede şert s~gmentler aranmıştır. Enfekte bu sürülerdek şert türlern tesbt çn beş hayvan satın alınarak fakülteye getrlmş ve bunlar deneylermzde kontrol hayvanı olarak kullanılmış ve sonradan otopsler yapılarak taşıdıkları şert türleryle bunların sayıları saptanmıştır. Yukarıdak beş kuzudan ayrı olarak, ev-vclce bldrlen bakı lc şert yönünden müsb et oldukları tesbt edlen sürülerden 39 kuzu daha satın alınarak bunlar da fakülteye getrlmş ve İç Hastalıkları kürsüsündek bokslara yerleştrlmşlerd.r. Şert bakımından müsbet oldukları, rektumdan alınan dışkılarının mkroskobk muayenesyle de teyt edldkten sonra bu kuzular onüçer hayvanlık üç guruba ayrılmış, brnc guruptak beş hayvana 0 mg. fkg. dğer beşne 7 mg. fkg; nclosamde verlmş, yüksek dozlara tahammülü tesbt çn de aynı laçtan üç kuzuyada 20 mg. fkg. çrlmştr.

5 Monezİa Enfeksyonlannın Sağıtılması 69 İknc guruptak on hayvanın beşne o mg.jkg., dğer bcş kuzuya 1 mg.jkg. oxyelozande verlmş, üçünde de aynı laç 30 mg.jkg.. olarak kullanılmıştır. üçüncü guruptak beş hayvanda 2 mg.jkg., dğer beşnde mg.jkg. bunamdne hydroxynaphthoate kullanılmış, üç kuzuya da 100 mg.jkg. verlmştr. Deneylermzde kullanılan oxyelozande (Zanl) tablct halnde, nelosamde (Mansonl) ve bunamdne hydroxynaphthoate (Buban) se toz halnde olup, son k laç su le karıştırılarak suco chazıyle çrlmştr. Sağıtma dozu verlen üç guruptak toplam otuz kuzunun laçlamadan on gün sonra otopsler yapılmıştır. Tedav le otops arasındak on gün beklenmesnn başlıca neden, laçlamadan sonra barsaklarda kalacak scolex'lern görüleblecek büyüklüğe erşmelern temn çndr. Bu müddet sonunda keslen hayvanların barsakları dışarıya alındıktan sonra çerğ, kısım kısım sulandırılarak bakılmış, ayrıca nce barsak mukoza yüzeyne hem çıplak gözle ve hem de luple bakılarak scolex ve halkalar aranmıştır. üç deney gurubunda yüksek doz verlen toplam dokuz kuzu on gün müşahede altında tutulmuş ve bunların her gün klnk bakı ve kontroller yapılmıştır. Bu sağıtılmalardan alınan sonuçlardan sonra saha tatbkatına geçlmş ve aynı lçenn bldrlen köylerne ve bunların yaylalarına tekrar gdlerek ell kuzuya 1 mg.jkg. oxyelozande, ellsne 7 mg.j kg. nelosamde ve ell hayvana da 0 mg.jkg. bunamdne hydroxynaphthoate verlmştr. Sürülerdek enfekte kuzularda kullanılan bu üç lacın verlş şekl, laboratuvar deneylernde zledğmz metodun aynı olmuştur. Sonuç, Yukarıda açıklanan metodla üç ayr antelmentk verlen toplam otuz kuzu lc beş kontrol hayvanının otops sonuçları aşağıdak cetvelde gösterlmştr. Toksk deneylerde kullandığımız toplam dokuz kuzunun sadece oxyelozande gurubundak üç hayvanda haff ve geçc shal görülmuş, nelosamde ve bunamdne hydroxynaphthoate gurubundak hayvanlarda kötü br yan etk dkkat çekmemştr. Saha çalışmalarında, evvelee bldrlen dozlarda toplam olarak 1 0 kuzuda kullanılan üç lacın da fena br tesr görülmemştr.

6 70 Nevzat Güralp J Turan Oğuz Değşk üç antelmentğn kuzulardak Moneza enfeksyonlarına etks Otopsde bulunan şert sayısı Etk Kuzu Kullanılan laç Doz ve uzunlukları % des aded Mg. fkg. -- Oxydozan& ,6, 7, ı~2. (3-370~m.)I---o --- I 1 6, 6, 7, 7, ıo. (2-290 sm.) o Ndosamde ı " Bunamdne hydroxy~;phthoate \ ~, LO,O, O, O. ( O, O, O, O, O. sm.)'.. ı, O, O, O, O. (4.7 sm.) O, O, O, O, O Kontrol 2, 3,, 6 Moneza expansa v. e M. expansa le M. be-. neden / Tartı~ma Türkyede özellkle bahar aylarında genç mmnantlarda ve daha fazla kuzu ve oğlaklarda şert nvazyonları br problem olmaktadır. Bu enfeksyonları meydana getren cestod türler arasında Moneza'- lar ve blhassa M. expansa başlıcaı rolü oynamaktadır. Gerek kürsümüze zaman zaman gönderlen materyellerde ve gerekse son salgının görüldüğü Chanbeyl lçesne bağ~ı k köyde de aldığımız sonuçlar bu durumu açık olarak spatlamaktadır. M. expansa'nın yanında ve fakat ondan daha az olmak üzere M. beneden'ye de karışık enfeksyon - halnde rastlamak mümkün olablmektedr. Bu sonuçlar Oytun (20), Stetter (2S),'Kurtpınar (ı6, ı7), Merdvenc ve Buyurman (ıg), Vural ve arkadaşları (28) le Tüzdl'h (27) yayın ve araştırmalarını da teyt etmektedr. Kates ve Goldberg (ıg)'n M. expansa'nın kuzularda zararlı br etk meydana getrmedğ hususundak kanaat ve hükümler, dğer br çok araştırıcılar tarafından (6, 7, 14, 24) reddedlmektedr. Bzm saha çalışmalarımız esnasında enfekte kuzuların dış görünüşler ve ağırlıklarının farklı durumları,bu enfeksyonun prognozs'nn özellkle yurdumuzda d;ı.ma vahm telakk edlmesn öngörmektedr. Meraların gttkçe d~raldığı ve toprak tevz komsyonlarınca buraların, arazs olmayan köylüye dağıtma çabaları, eskdenber koyuncu br bölge olarak bl~en Konya ln ve daha da fazla Chanbeyl lçe ve köylernn hayvancılığını tehdt eder br d urum almıştır. Zayıf've dar meralarda bjslenen ve bakılan bu genç hayvanlar hem buralardak otun kaltes ve vermn azaltmakta ve hem de kendler şert nvazyonu yönünden daha cdd ve ağır tehlkelere man.ız kalmaktadır. Bu koşullar altında Euzeby (7) nn de şaret ettğ

7 Monezİa Enfeksyonlarının Sağıtılması 71 gb kondsyonu düşük hayvanlarda bu şertlern patogen etksnn artacağı da aşkar. br sonuç olmaktadır. Hayvancılığımız meraya bağlı kaldığı sürece ve bu meraların yanlış br poltka sonucu tarıma tahss chetne gdldğ müddetçe, gzl açlık nedenyle hayvancılığımız bu gb parazter nvazyonlardan dama zarar görecektr ve bu keyfyet batı memleketlernn uğradığı kayıplardan da dama ağır olacaktır. Kuzu sest(;'dlarının sağıtılmasında kullandığım ız nclosamde (Mansonl) den aldığımız sonuçlar lteratürün tetkk bahsnde adı geçen araştırıcıların (g, I, 23, 26, 3, 3 ) buluş ve kanaatlerne uymaktadır. Esasen bu laç nsan ve dğer br çok evcl hayvanların sestod nvazyonlarında da başarı le kullanılmıştır (2, 3,, 8, ıo). Ancak Selm ve arkadaşlarının (22), 120 mg.jkg. Mansol verdkler olaylarda gördüklern bldrdkler dyareye, bz ayn laçtan 1 mg.jkg. verdğmz kuzularda rastlamadık. Ahe (I) 7-ı 00 mg.jkg. olarak kullandığı Yomesan'ın Moneza enfeksyonlarında % 80-8 y br sonuç verdğn yazmaktadır. Bz 0 mg.jkg. verdğmz hallerde bu sonucu % 60, 7 mg.jkg. kullandığım ız olaylarda se % 00 bulduk. Oxyclozande (Zanl)'n koyun sestodlarına müsbet tesrne dar Harrow (I 2), Rppon ve arkadaşlarının (2 ı) kanaatlerne, Walley (2g) traz etmekte, bu lacın etksnn sadece Moneza'ların halkalarında görüldüğünü, esas scolex'ler dışarı atamadığını bldrmektedr. Bz 10 ve 1 mg.jkg. oxyclozande (Zanl) verdğmz kuzuların hepsnn otopssnde - 2 adet scolex taşıyan şertlere rastladık. Bu şertler sm. uzunluğunda dler. Bu durumda lacın sadece scolex'ler değl, br kısım halkaları da atamadığını yukarıda ölçüsünü verdğmz numunelerde tesbt etmş olduk. Bu sonucu, sestodlarda laçların etsn tetkk ederken, dışkı muayenesyle veya düşen halkalarla yetnmenn yanlış hükümlere sebep olacağını göstermes bakımından lgnç bulmaktayız. Bu gb deneylerden br müddet sonra yapılacak otopsnn, kullanılan laçların etksnn saptanmasında başlıca doğru yol olacağını belrtmek yernde olacak tır. Gerç Harrow (I 2), bu laçla sağıtmadan 24 saat sonra koyunları otopsye tab tutmuşsa da barsaklarda yapışmış halde kalan scolex'lern bu kadar kısa süre çnde görülecek hale geleblmeler tabatıyle mümkün olamamıştır. Aynı duruma Walley (29) de şaret etmekte, bu laçla sağıtılan koyunların dışkısında değşk sayıda olgun halkalara rastlandığı halde oxyclozande'n scolcx'lcre etkmedğn ve br süre sonra gatada tekrar halkalar görüldüğünü anlatmaktadır. Bu sonuçlarla Rppon ve arkadaşlarının (2 I) Zanl'n tacncde olarak nclosamde'le aynı etkye sahp olduğu kanaatne, yaptığımız otops bulgularının ışığı altında ştrak etmeye mkan bulunamamıştır.

8 72 Nevzat Güralp.1 Turan Oğuz Bunamdne hydroxynaphthoate'ı (Buban) 2 mg.jkg. kullandığımız olaylarda Moneza'lara kar~ı % 80 y br sonuç aldık. 0 mg.j kg. verlen hallerde se bu etk % 00 bulunmu~tur. İlaç dğer hayvanlarda olduğu gb bu gurupta da hç br perhze tab tutulmadan kullanılml~tlr. Bu sonuçlanmız Czpr ve arkada~ları (4) le Keelng (I )'n bulu~larma uymaktadır. Bu deneylerle kuzularm sestod nvazyonlarında nclosamde (Mansonl) ve bunamdne hydrox~naphthoate (Buban)ın k etkl laç olarak tavsyeye ~ayan bulunduğu tesbt edlm~ olmaktadır. Lteratür 1- Ahe, C., von der. (196): Medkamentelle Balldwurmbekmpfung bem Sehaf mt Vermtn und Ursotaenn un~er Praxsbedngungen. Mh. Vet. Med., 20, Bankov, D., and Juperlev,~ W. (196): Comparatve studes of dnıgs for treatment of eestodes andı trematodes n dueklngs. Vet. Sbr., 3, Cox, D. D., and Mulle, M. T. (I 96). Anthelmnte aettvry of romesan aganst Taena spp. n d6gs. J. Parast., SI (2), See Czpr, D. A., Nunns, V. J., and Shearer, G. C. (1968): Bu namdne hydroxynaphthoate: aetvry aganst Moneza expansa n sheep. Vet. Ree., 82, ' -- Delak, M., Kodrnja, E., Rchter, S.. Vrazc, O. (1963): Jstrazvanje djelatnost N- (2' -Klor-4' -ntrofenl) --Klorsalclamda na trakavcavost pasa uzrokovanu s Eehnococcus granulosus. Vet. Arhv., 33, Dogel, V. A. (1964): Generalı parastology Olver and Boyd, Ednburgh and London. 7- Euzeby, J. (1967). Tapewomt nfestaton n rumnants and ts treatment. Vet. med. Rev., 2j Fredl, L. W. (196): Tolerance and effect of romesan n small anmal Practce. Vet. med. Rev., 2, Gönnert, R., und Schraufstatter, E. (1960): Expermentelle Untersuchungen mt N- (2' -chlor 4:-ntrophenyl)-s-chlorsalcylamd, enem\neuen Bandwurmmttel. Arznemttel-Forseh. I I, Güralp, N., ve Tğn, Y. (IJ66): romesan'ın köpek ve ked cestodlarına etks. Vet. Fak. Derg. Ankara ünv., 13,

9 Moneza Enfeksyonlannm Sağıtılması Haıı, C. A. (I 966). Mansonl a new cestocde for sheep. Vet., med. Rev.,, Harrow, W. T. (1969): Stlesa nfijsıaton n sheep. Vet. Rec., 84, Kates, K. C., and Goldberg, A. (191). The pathogencty of the common sheep tapeworm Moneza expansa. Proc. helmnth.soc. Wash., -18, Katyar, R. D., and Garg, R. K. (1966): Anthelmntc effcacy of romesan aganst tapeworms n sheep. Indan vet. j., 43, 3~ Keelng, J. E. D. (I 969): Actvty of some dalkylnaphthamdnes aganst tapeworms. S. C. ı. Monogr., 33, (Helmnth. Abst., 1970, 39, 38.) 16- Kurtpınar, H. (196): Erzurum, Kars ve Ağrı vlayetler sığır, koyun ve keçlernn yaz aylarına mahsus paraztler ve bunların doğurdukları hastalıklar. Türt Yet. Hek. Dern. Derg., , Kurtpınar, H. (197): Erzurum, Kars ve Ağrı vlayetler sığır, koyun ve keçlern yaz aylarına mahsus paraztler ve bunların doğurdukları hastalıklar. Türk Yet. Hek. Dem. Derg., , Kuznetsov, M. I., Irgashev, ı. K., ve Must~kmov, A. G. (I 96): Screenng of anthelmntcs aganst Avtellna nfecton n sheep. Trudy uzbek, nauchno-ssled. Inst. vet., 17, (Helmnth. Abst., 1968, 37, 284.) 19- Merdvenc, A., ve Buyurman, Ü. (196): Türkyede koyun, keç, sığır ve mandalarda Anaplocephalata enfeksyonları. Bornova V et. Ara~. Enst. Derg., 6, Oytun, H. ş. (1937): Anadolu koyunlarının endoparazter hastalıkları, blhassa helmnt hastalıklarının önem ve kesn teşhsiernn denec. Yük. Zr. Enst. Çalı~maıarı Rppon, C. B., von Nekerk, J. W., and Vsser, R. F. (? ). The anthelmntc actvty of oxyclozande "Zanl" aganst Moneza spp. (Bowel tapeworm) n calves and lambs. Supplementary protocols. ı. C. ı. South Afrca (Pharmaceutcals) Ltd. johannesburg. 22- Selm, M. K., EI-Amrous, S., and El-RefaH, A. H. (196): Trals wth Mansonl n the control of sheep cestodes. Yet. med. j. Gza., lo, (Helmnth. Abst., 1969, 38, 91.) 23- Stampa, S., and Terblanche, H.J. J. (1961): Trals wth Bayer 233 and other drugs as cestocdesfor rumnants. J. S. Afr. Vet., meto Ass., 32,

10 74 N,n.' G.,,'p 1 T.". 0,., 24- Staınpa, S. (I 967): A contrbut'(jn towards the nfluence of tapeworms on lveweghts of lambs. Vet. me~. Rev., I, Stetter, R. (1936): 193 yılında Ankarada koyunlar üzernde yapılan otops muayeneler netces. Yük. Zr. Enst. Çalışmalar Techert, H. G. (1963): Versu~he mt dem Bandwurmmttel "ramesan" be Sehafen. Wen Terar~tı. Mschr., 0, I Tüzdl, A. N. (1936): Mezbdhalara mahsus paraztoloj.ahmet İhsan Basımev Ltd. İstanbuL. 28- Vural, A., Onar, E., Özkoç, Ü., and Everett, G. (1968): The ncdence of gastro-ntestnal nematodes, Moneza and l verfluke n sheep from vllage flocks n the stanbul Area. Pendk Vet. Kont. Araşt. Enst. Derg., I, Walley, J. K. (197 ): Tetramsole and oxyclozande n combnatan n the treatment of gastro-ntestnal worms, lungworms and lver fluke (Fascola hepatca) n sheep, goats and cattle. Vet. Rec., 86, Zettl, K. (1962). Tests wth the 'taenacde ramesan n North-Hessan sheep flocks. Vet.-med. Nachr., 1 (19), I- Zettl, K. (196): Erfahrungsbercht über den Ensatz von Mansonl und Maretn be Band-, Magen-und Darmwurmbefall von Schafen. Vet.- med. Nachr., 3, razı "Derg razı Kuruluna" I günü gelmştr.