Sizin Fikriniz Sizin Projeniz

Transkript

1 Sizin Fikriniz Sizin Projeniz 4 Öğretmenlere yönelik öneriler Proje hazırlama kılavuzu

2 Sınıf çalışması Sizin Fikriniz Sizin Projeniz yarışması, aşamalı bir uygulamadır. İlk aşama çocuğun kendisinden başlayarak, önce okulda, sonra yakındaki sokaklar ve mahallesinde ve hatta ilçesinde sorunu iyi anlamasıdır. İkinci aşama çocukta işlenen konuyu sahiplenme duygusu yaratılmasıdır. Olanaklı çözümler veya eylemleri tanımlamayı içeren son aşamaya geçmeden önce sorunlar veya sorulan sorular hakkındaki farklı bakış açılarını paylaşmalarını sağlayan üçüncü bir aşama öngörülmelidir. Faaliyetler ve aşamalar esnektir. Her sınıf doğrultusunda onları yapılandırmak eğitimciye kalmıştır. Başlangıçtaki beyin fırtınası oturumu şayet fikirler yoğunsa çok zaman alabilir ve eğitimcinin izlenen hedefe erişmek için bunu en iyi şekilde yönetmesi gerekecektir. Projenin aşamaları aşağıdaki gibidir : Sizin Fikriniz 1 Projenin ilk bölümü güvenlik ve ulaşımın, okuldan sokağa kadar birçok belirleyicisini keşfetmekten oluşuyor. Bunlar özellikle: Davranış ve beceriler, Kurallar ve standartlar, Altyapıların ve çevrenin özellikleri, Destek ve toplum, vs. Bu aşamada, eğitmenler öğrencilerle, çocuklar için en belirgin olan güvenlik ve ulaşım sorunları hakkında tartışmaya ve sınıf bünyesinde beyin fırtınası yaşatmaya davet edilir. Çevre gözlemi yol güvenliği ve ulaşım eğitiminin ayrılmaz parçasıdır. Sınıfın gündelik çevresinin yol güvenliği ve ulaşım açısından değerlendirmesi konuya giriş için çok iyi bir başlangıç noktasıdır. Çevremizin sorunlarının anlaşılması onun iyileştirilmesini hedefleyen bir strateji geliştirme olanağı verir. Çevreye yönelik eleştirel analiz sayesinde neleri değiştirebileceklerini, iyileştirebileceklerini anlamaya başlayacaklardır. Bununla birlikte, eyleme geçmeden önce çocukların çevrelerinde kapsamlı bir inceleme yapmaları her zaman zorunlu değildir. Kendi kişisel deneyimleri de (servis, karşıdan karşıya geçme, aile otomobilinde seyahat, otobüs ve minibüslerde yaşadıkları, yakınlarının trafikteki davranışları vb.) yol güvenliği konusunda bir tartışma başlatmak için kullanılabilir. Önemli olan bir şekilde çocukların sorunları tanımlaması, sonra da çözümleri aramasını sağlamaktır.

3 Fikirlerin özgür ifadesinin cesaretlendirilmesi için bazı tavsiyeler: Bir beyin fırtınası oturumu, sonrasında sadece belirlenen hedeflere uygun olanları saklamak üzere birçok fikrin ortaya çıkarılması için etkin bir yol olabilir. Bu oturumun rahat bir ortamda yapılması gerekmektedir. Öğrenciler ne kadar rahat olursa, düşüncelerini daha da keskinleştirebilecek ve daha fazla yaratıcı fikir üretebilecektir. Bir beyin fırtınası oturumunun iyi koşullarda devam etmesi için, bir kolaylaştırıcı (bu örnekte öğretmen), fikirlerin not edileceği uygun bir yer (beyaz bir tahta veya çıkartılabilir sayfalı bir tahta) gerekir. Öğretmen oturumu açar ve yönetir, öğrencilerin kendilerini ifade etmeleri için cesaretlendirir ve fikirlerini tahtaya not eder. Yaratıcılık ve rahatlama alıştırmalarıyla veya eğlenceli faaliyetlerle, oturum öncesinde gerginliklerini atmaları konusunda öğrencilere yardım edilebilir. Rahatlamış kafalar, beyin fırtınası oturumu sırasında daha yaratıcı olacaktır. Nasıl başlamalı? Sorulacak soruyu tanımlamakla başlayın. Bu güvenlik ve ulaşım kelimeleri benim için ne ifade ediyor? ya da Seyahat etmek, benim için nedir? soruları olabilir. Soruyu kısaca yazın ve tüm öğrencilerin bunu iyi anladığından ve ifade şeklini kabul ettiklerinden emin olun. Oturumun süresini belirleyin. Biz peşinen 40 dakikalık bir süre tavsiye ediyoruz, ancak tecrübe size ne kadar süre gerektiğini gösterecektir. Eğer grup çok kalabalıksa, herkesin fikrini almak için belki daha fazla zaman gerekebilecektir. Oturum devam ettikçe çocuklar, eğitmenin herkesin görebilmesi için beyaz bir tahta veya seyyar sayfalı bir tahta üzerine not ettiği kişisel cevaplarını ve yorumlarını beyan eder. Fikri ilk söyleyen öğrencinin adını yazmayın (bunun hiç önemi yoktur!). Bu aşamada, hiçbir tartışma veya eleştiri olmamalıdır. Fikrin saçma, gerçekleştirilemez veya kötü olmasının pek önemi yoktur: Sadece not düşülmesi gerekmektedir. Süre dolduğunda, grup tarafından tercih edilen beş tanımı seçin. Tüm öğrencilerin bu noktada fikir birliği ettiğinden emin olun. Daha ileri gitmek için Tanımları bağlamlarına daha iyi yerleştirebilmek için tanımlar etrafında bir tartışma başlatabilirsiniz (eğer bu daha önce yapılmadıysa). Çocuklardan örneğin seyahat ettiklerinde kendilerini güvenlik içinde hissetme yi kolaylaştıran yerler, davranışlar veya kişilerden bahsetmelerini ve onları betimlemelerini isteyin. Aynı şekilde, Tamam, öyleyse güvenlik ve ulaşımın şundan oluştuğunu düşünüyoruz Peki ya size göre, güvenlik ve ulaşımın ne olduğunu daha da iyi anlamada bize kim yardım edebilir? tarzındaki bir müdahaleniz, sınıfın dışında çocuklara bu konuyu işlemede kimin yardım edebileceğinin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

4 Diğer mümkün bir öneri: Ya evde ailenize bu konuda ne düşündüklerini sorsanız? Onların cevaplarını not edin, bunları sınıfa getirin ve yarın onların düşüncelerini sizinkilerle karşılaştırırız. Ve böyle devam edilebilir Önemli Not: Fikirlerin özgürce ifade edildiği bu seansın, hemen ardından sınıfın tamamının Okula giderken ve dönerken nerede, ne zaman ve hangi nedenlerle kendimi güvende ya da tehlikede hissediyorum? sorusu üzerine düşünmesiyle sürdürülmesini öneriyoruz. İşe toplumu da katmanın püf noktaları Yerel bireylerle görüşmek Danışma Çoğu zaman, okul dışında neler olduğu konusunda çocukların ilgisini çekmek için, öğrencilerden çevrelerindeki kişilerle (aile, komşular, vs.) trafik veya ulaşımla ilgili kısa röportajlar hazırlamalarını istemek çoğunlukla yeterlidir. Ama bu röportajlarda konu belirgin bir durum ya da yakın çevreyle (okul ya da evin bulunduğu sokak, cadde, kavşak mahalle, ilçe) ilgili olarak işlenmelidir. En iyisi, görüşülen kişilere ilk başta buralarda durumun eskiden nasıl olduğunu, sonra bugünkü durum hakkında ne düşündüklerini, daha sonra da durumun nasıl gelişeceğini tahmin ettiklerini ve nasıl gelişmesini istediklerini sormaktır. Öğrencilerin trafik ve ulaşım sorunları konusuna ilgisini uyandırmak ve çalışmalarının sadece okul çerçevesiyle sınırlı kalmayacağından emin olmaları için genellikle bu yetmektedir. Ayrıca, bu röportajlar gelecek için bir öneri listesi hazırlamayı ve çocukların toplumla tamamen doğal olarak iletişim kurmasını sağlamaktadır. Çünkü bu liste görüşülen kişilerden sağlanan cevaplardan yola çıkarak öğrenciler tarafından hazırlanmaktadır. Görüşülen kişilerle ve seçilmiş yerel yöneticiler veya diğer ilgili kişilerle sonradan bir toplantı düzenlenmesi de öğrenciler için yine çok öğretici olabilir. Bu okul faaliyeti türünün toplumsal bir eylemi başlatmak için çoğunlukla katalizör etkisi vardır; girişimleri ve toplumsal olaylara katılım tarzlarıyla öğrencilerin çevrelerinden takdir görmesine de katkısı olur. Tecrübelerinden ve fikirlerinden faydalanmak amacıyla sınıf, okula yerel aktörleri de davet edebilir. Bunu yapmak için, çocukların eğitmenler yardımıyla, yerel topluma bağlılıklarını ve geleceğine gösterdikleri ilgilerini eylemleriyle kanıtlamış olan aile üyelerini, yerel kurum ve kuruluşları veya genel huzur, özellikle de yol güvenliği konusunda duyarlı semt sâkinlerini saptamaları gerekecektir. Bu kişileri tecrübeleri hakkında konuşmak ve sınıfla görüşlerini paylaşmak için davet edin. Bu durum öğrencilerin birçok farklı ilginç öykü toplamasını sağlayacak, hatta projenin bu aşamasını, belki de bütününü başarıya ulaştırmak için enerjilerini seferber edebilecek, kaynak ve beceriler katabilecek müttefikler bulmasını mümkün kılacaktır. Dahası, yol güvenliği ve ulaşım sorunları hakkında toplumun duyarlılaştırılmasını da güçlendirecektir.

5 Sizin Projeniz 2 İlk aşama tamamlandığında, sınıfın önceliklerini belirlemesi ve kampanyasını geliştirmesi gerekir. Öğrenciler, okul veya toplum için kampanya önerilerini öncelik sırasına koymak için birlikte veya küçük gruplar halinde çalışacaklar. Seçilen tema sınıfın projesi olacak. Öğrenciler tarafından sonradan yapılan eylemler farklı alanları ilgilendirebilir: planlama, tasarlama ve işletme, halkın duyarlılaştırılması. Tüm bu süreçte yetişkinlerin çok etkin bir rolü vardır. Eğitmenlerin misyonu hem gözlemci hem moderatör (kolaylaştırıcı) olmaktır. Bu misyon, öğrencilere eylemlerini geliştirmede yardımcı olma, tavsiyelerde bulunma ve onları cesaretlendirmeyi de kapsar. Aileler de önemli bir rol oynayabilir. Aileler sadece başlangıçtaki düşüncelere değil kampanyanın kendisine de katılabilir, hatta katılmalı. Projelerini geliştirdiklerinde, öğrencilerin çalışmalarının nihai hedefinin yol güvenliği konusunda etraflarında tespit ettikleri eksiklikler ve diğer problemleri çözmekten ibaret olduğu konusunda yeterince bilinçli olmaları gerekmektedir. Sonunda, kendi önerilerini sunduklarında ve onları oluşturma tarzı konusunda düşündüklerinde, sadece kendi çevrelerinde değil aynı zamanda muhtemelen yerel düzeyde trafik ve ulaşımdan sorumlu kişilere de sonuçlarını duyurmaları gerekecektir.

6 Kampanyanın geliştirilmesi Öğrenciler işlenecek konular hakkında düşündüler, bu konularda tartıştılar. İlk aşamada öğrencilerin kendilerine ve yaşıtları olan diğer gençlere hitap eden somut bir eylemi temel alan projelerini ortaya koyma zamanı geldi. Bir girişim, hedefleri ve ortaya konacağı şekille tanımlanır. Kimi hedefliyoruz? Ne demeyi istiyoruz? Bunu nasıl söylemeyi istiyoruz? Hangi durumla karşı karşıyayız? Hangi olanaklara sahibiz? Bu sorular eylem planının hazırlanması ve ortaya koymayı istediğimiz kampanya türünü veya girişimini belirlemek için gereklidir. Öğrenciler bu sorulara cevap verecekler ve kampanyaları için kullanacakları konu ve yöntemleri seçecekler. Mesajı açıkça tanımlamak ve merkeze yerleştirmek temeldir. Yaptıkları proje sınıfın konuyla ilgili azim ve kararlılığına tanıklık edecek ve toplum üzerinde etki yaratacaktır. Kampanya, güvenlik ve ulaşımın okulda ve/veya toplum bünyesinde algılanma ve üstlenilme şeklinde değişimler başlatmayı hedefleyecektir. Uzun vadedeki hedef açıktır: Toplumun yol güvenliği ve ulaşıma karşı tutumunda bir değişim geçirmesine yol açmak. Ve elbette öncelikle okul etrafında emniyetli yerler ve sokaklar yaratmak için gerekli değişimleri yaratmak. Kampanyanın paylaşılması ve yaşama geçirilmesi Bu aşamada, katılımcı sınıflar çevrelerinin ve semtin, yapılanlar ve halen yapılabilecekler hakkında bilgilendirilmesi amacıyla (toplantı ya da duyurular aracılığıyla )girişim ve sonuçlarını yöntemli bir biçimde sıralar. Böylece projenin tüm bileşenleri sokakların güvenliğinden yana önerilerini sunar. Aileler ve yerel seçilmişler temel bileşenlerdir. Bu sayede yerel işbirliği de güçlendirilir. Bazı proje fikirleri Her sınıf, her grup kendi önerisinden sorumludur ve projesini özgürce tasarlar. Bununla birlikte yol güvenliği ve ulaşıma bağlı konuların geniş bir yelpazesini kapsayan bazı proje örneklerini sunuyoruz. Bunlar projenin başlangıç aşamasında sınıfa yardım edebilir. Yaratıcı veya sanatsal faaliyetler Alternatif ulaşım olanakları konusunda bir kampanyanın tasarlanması. Mobilet, motosiklet kullanırken kask takılmasının teşviki için afiş yaratılması.

7 Yayalar ve Yol güvenliği konulu radyo yayını oluşturulması. Trafikteki riskler ve riskli davranışlarla ilgili bir tiyatro oyununun sahnelenmesi. Ulaşımın geleceği ile ilgili fotoğraf sergisi yapılması. Bisiklet kullanımı hakkında bir makale ve rapor yazılması. İki tekerlekli taşıt sürücülerinin kask takmasıyla ilgili bir grup oyununun tasarlanması. Genç sürücülerin neden olduğu kazalarla ilgili bir bilgilendirme kampanyasının tasarlanması. Yanlış mobilet kullanımıyla ilgili bir filmin hazırlanması. Çizgi-roman ya da filmlerdeki yol güvenliği boyutu hakkında makale ve rapor yazılması. Sürücüler ve yayalar için görünür ve emniyetli giysilerin yaratılacağı atölye düzenlenmesi. Örgütlenme faaliyetleri Paylaşımlı özel ulaşım projelerini desteklemeyi hedefleyen bir stratejinin oluşturulması (taşıt havuzu veya taşıt paylaşımı; aynı semtten gelenlerin birkaç otomobil yerine her gün bir otomobilde toplanarak okula gelmesi). Engelli kişilerin karşılaştığı ulaşım güçlükleri konusunda duyarlılık kazandırma günü. Motosikletlerin bakımı ve onarımları için bir mekanik atölyenin düzenlenmesi. Yerel İyileştirmeler. Yaya, bisikletli veya motosikletlilerin okula erişimi için güvenli yolların oluşturulması. Eksikliği hissedilen yerlerde güvenliği sağlamak üzere ilave yaya geçidi, trafik ışığı ya da işaretleme yapılmasının sağlanması. Yol güvenliği ile ilgili eğitim için pedagojik desteklerin (broşür vb) tasarlanması ve dağıtılması.

8 Girişimleri geliştirmek için bazı öneriler İşte farklı türde bazı kampanya önerileri. Bu öneriler örnek ve ilham kaynağı olarak verilmiştir; her sınıf kendisine en uygun gelen kampanyayı ve yöntemleri kendisi belirleyecektir. Bir afiş kampanyasının geliştirilmesi İster okulda ister yerel toplum kapsamında olsun, bir afiş kampanyası kamuoyuna duyarlılık kazandırmanın çok etkili bir yoludur. Afiş, sınıfın fikirlerini özetleyecek ve açık bir mesaj verecektir. Görüntüler dikkat çekebilecek metinler eşliğinde, slogan veya kısa cümleler şeklinde olabilecektir. Afişler sınıf girişimlerinin yerel toplum tarafından bilinmesine de hizmet eder. Öğrenciler, mesajlarını seçmek ve afişlerini yaratmak için sınıf grubu şeklinde veya küçük gruplar halinde çalışabilirler. Slogan bulmak ilk aşamada kolay gibi görünebilir. Bununla birlikte, sınıfın düşüncelerini iyi özetleyebilecek basit ve güçlü bir cümle bulmak bazen zordur. Sloganın kısa, etkileyici ve ilginç olması gerekir ve ayrıca güçlü bir mesajın taşıyıcısı olmalıdır. Slogan afişin görsel bir unsuru olarak da görülebilir. Öğrenciler renklerle, yazı tipi, biçimle, vs. oynayabilir. Sloganın mesajın hemen kavranmasını sağlayacak şekilde iyi göründüğünden emin olun. Afişler daha sonra okullarda veya mahallede sergilenecektir. Öğrencilerin çalışmasını ortaya çıkarmak için bir özel gün de düzenlenebilir. Bir fotoğraf yarışmasının veya fotoğraf sergisinin düzenlenmesi Bu faaliyet çok eğlenceli ve çok yaratıcı olabilir. Sınıfta ele alınan tartışmaları esas alarak, öğrenciler fotoğraf üzerinden geliştirilecek konuları seçerler. Daha sonra renkli veya siyah-beyaz fotoğraflarını çekmeye giderler. Sonra sınıfta, okulda veya halka açık diğer bir yerde yapılacak fotoğraf sergisini hazırlarlar. Fotoğrafların herkesin zorluk çekmeden izleyebileceği büyüklükte olması gerekir. Öğrenciler bunları ayrıca çerçeveleyebilir ve bir isim verebilir. Fotoğraflar seçildiğinde, bunlar bir anlatı oluşturacak şeklide sıralanabilir. Asılan her fotoğrafa onun başlığını ve çeken kişinin adını belirten küçük bir etiket eşlik edecektir. Öğrencilerin kendileri de diğer sınıfları veya ailelerini davet ederek fotoğraf sergilerini tanıtabilir. Örneğin öğrencilerin sergi hedeflerini açıklayacakları, konularını seçme sebeplerini verecekleri ve fotoğrafları yoluyla iletmeyi istediklerini söyleyecekleri özel bir gün düzenlenebilir.

9 Bir tiyatro piyesinin hazırlanması Çok sayıda öğrencinin katılımını gerektiren bu faaliyet için, rollerin özenle dağıtılması gerekmektedir. Öğrenciler sınıf grubu veya küçük gruplar şeklinde çalışacaklardır. Piyeste kimin oynayacağına ve bunu sahneye kimin koyacağına onlar karar vereceklerdir. Vermeyi istedikleri mesajı iyi tanımladıktan sonra, piyesin temel karakterlerini belirleyecek ve diyalogları yazacaklardır. Daha sonra dekor ve sahneleme çalışmalarının zamanı gelecektir. Birkaç provadan sonra, piyes sınıf önünde, diğer sınıflar, hatta tüm okul önünde oynanacaktır. Temsilden sonra, öğrenciler arkadaşları önünde o konuyu seçmeye onları iten sebepleri sunacak, neyi kanıtlamak istediklerini açıklayacak ve onların önünde bu deneyimden dersler çıkaracaklar. Bir radyo programının oluşturulması Bir radyo programının yaratılması öğrenciler için coşku verici bir deneyim olabilir. Öncelikle bir ekip oluşturup, programın dağıtımından, röportajlardan, programın hazırlanması ve koordinasyonundan kimin sorumlu olacağını seçeceklerdir. Öğrenciler ele alınacak konuların tanımlanmasında hep birlikte çalışacak ve program adını seçeceklerdir. Bir radyo programında, her şeyin önceden iyi öngörülmüş olması gerekmektedir. Her saniye önemlidir, boşluk olmamalıdır. Sunucu kendini ve programı tanıtarak başlayacak, sonra da işlenecek konuları kısaca sayacaktır. Daha sonra bir şarkı, kısa güncel haberler, sonra da röportajlar olabilecektir. Okul gazetesi için bir makale yazılması Sınıfta programın önemli konularını tartıştıktan sonra, öğrenciler toplumu ilgilendiren bir konu seçerler. Sonra, gruplar halinde, okul gazetesinde yer alacak makalelerinde geliştirilecek özel bir sorunu seçerler. Güvenlik ve ulaşımın önemli temalarından birini taşıyan özel bir baskı yayınlamaya da karar verebilirler. Daha sonra işlenecek konulara ve hangi şekil altında olacağına karar verecekler: görüşme, röportaj, fotoğraflar, çizgi-roman Hatta reklam bile alabilirler. İşte bazı fikirler: Bir röportaj birçok bilgi sağlayabilir. İşlenen konu hakkında derinlemesine bir araştırma gerektirir. Temel konular hakkındaki makalelere ayrılan bölümde, sınıfın bakış açısını ifade eden bir başyazı bulunabilir. Bir köşe yazısı, yaşanmış tecrübelerin tasviridir: Olayların anlatımı, yazarın izlenimleri ve şahsen yaşamış olduklarıyla yan yana gider. Her röportajın öncesinde bir araştırma yapılmış olması gerekir. Soruların önceden iyi hazırlanmış olması gerekir. En iyisi görüşmeyi kaydetmek, kâğıda sonra dökmektir.