Arkasında İz Bırakmayan Turistler

Transkript

1 Ana Tema Önerilen Süre Kazanımlar Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler etkinlikleri doğaya zarar verebilir. Gezi süresine uygun ders saati Sınıfta 2 ders saati Bazı turizm etkinliklerinin doğaya zarar verebileceğini fark eder. Turistik bir gezi sırasında doğaya zarar vermemenin önemini fark eder. Ekoturizm ve kitle turizmi kavramlarını karşılaştırır. Gözlem yapma, sınıflama, eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme, karşılaştırma yapma Anlatım, gezi, gözlem, tartışma Plastik eldiven, saydam poşet, etiket, büyük bir çöp torbası, kâğıtlar, fotoğraf makinesi, gazete kupürleri ve gezi broşürleri, Yeşil Kutu CD ve DVD si Giriş, en basit anlamıyla zevk için yapılan gezi olarak tanımlanabilir. İnsanlar, yakınlarını ziyaret etmek, tatil yapmak, doğal ve tarihî güzellikleri görmek ya da eğitim almak amacıyla başka yerlere giderler., farklı kültürlerden insanların birbirleriyle tanışmasını sağlar. Ülkelerin ekonomisinde önemli bir yer tutar ve turistik bölgelerde yaşayan insanlar için bir gelir kaynağıdır. 67

2 Çok sayıda turistin birlikte yolculuk etmesi anlamına gelen kitle turizmi ülkeler açısından önemli bir gelir kaynağıdır. Turistleri çekmek ve onları rahat ettirmek için yeni konaklama yerleri açılır, ulaşım ağı genişletilir ve barınma hizmetleri artırılır. Böylece bu olanaklardan çok sayıda turist yararlanabilir. Ancak kitle turizmi doğayı olumsuz etkileyebilir. Doğal kaynakların aşırı tüketilmesine, doğal alanların kirlenmesine ve zarar görmesine yol açabilir. Kitle turizminin çevreye ve doğaya verdiği olumsuz etkilerin fark edilmesiyle, ekoturizm, yeşil turizm ya da sürdürülebilir turizm adları altında yeni bir anlayış ortaya çıktı. Bu anlayışa göre turizm etkinliklerinin doğayla bütünleşmesi gerekir. etkinlikleri, biyolojik çeşitliliğin ve doğal kaynakların korunmasını temel almalıdır. Tüketimin, atıkların ve kirliliğin artmasına neden olmamalıdır. Kültürel değerlerin önemini ve tarihî eserlerin korunmasının gerekliliğini göz ardı etmemelidir. Bu etkinlikler, yerel halka yarar sağlamalı ve yasalara uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Bazı turizm etkinlikleri de eğitimle ilgili amaçlar taşımalıdır. çalışanları, sürdürülebilir turizm kavramı konusunda bilgilendirilmelidir. Etkinlikler Turistik bir yere gezi yapalım Yaşadığınız yerin çevresindeki bir turistik yere gezi düzenleyin. Geziden önce öğrencilere yanlarında fotoğraf makinesi getirebileceklerini söyleyin. Gezi sırasında öğrencilerden, gittikleri yerdeki turizm etkinliklerini ve bunların çevreye etkilerini gözlemlemelerini isteyin. Öğrenciler gözlemleri için resim yapabilir ya da fotoğraf çekebilirler (ilgililerden izin alarak). 2 Öğrencilerden, gözlem yaptıkları alandan kirlilik örnekleri toplamalarını isteyin. Bunun için onlara plastik eldivenler dağıtın. Eldivenle topladıkları örnekleri saydam poşetlerin içine koyup ağızlarını bağlamalarını söyleyin. Poşetlerin üzerlerine her birinin içinde ne olduğunu yazan etiketler yapıştırmalarını isteyin. Toplanan örnekleri büyük bir çöp torbası içinde biriktirip okula götürün. 3 Sınıfa döndüğünüzde, öğrencilere topladıkları kirlilik örneklerini birbirlerine göstermelerini söyleyin. 4 Onlara topladıkları örnekler hakkında aşağıdaki soruları sorun: Bu çöpleri kimler atmış olabilir? En sık rastlanan çöp tipi nedir? Toplanan çöpler ne yapılabilir? Kirlilik nasıl önlenebilir? 5 Gezi sırasında çekilen fotoğrafları ve çizilen resimleri inceleyerek öğrencilere aşağıdaki soruları sorun: Turistler için bu yere ulaşım kolay mı? Ulaşımı sağlayan toplu taşıma araçları var mı? Buradaki insan etkinlikleri doğaya zarar veriyor mu? Turistlere yönelik bilgi panoları var mı? Varsa yeterli mi? Turistlerin gezeceği güzergâh iyi belirlenmiş mi? Gereksinimleri yeterince düşünülmüş mü? Yerel halk turizm etkinliklerinden gelir elde ediyor mu? 6 Ayak İzleriniz... Anılar... Zaman... başlıklı metni kullanarak turizm etkinliklerinin çevreye etkisi konusunda öğrencileri bilgilendirin. Olası çözüm yolları konusunda beyin fırtınası yaptırın. Ortaya çıkan düşünceleri tahtaya yazın ve hep birlikte bunlar üzerinde konuşun. 7 Öğrencilere Giriş bölümündeki ve CD nin bölümünde bulunan Olumsuz etkiler başlıklı bilgileri aktarın. Öğrencilerin çizdiği resimlerin ve çektikleri fotoğrafların yer aldığı bir sergi düzenleyin. 68

3 Ekoturizm doğa dostudur Dersten bir hafta önce öğrencilere gazete ve dergilerden, ülkemizdeki ve yurt dışındaki tanınmış tatil yöreleriyle ilgili turizm ilanları kesmelerini söyleyin. 2 Derste, öğrencilerin topladığı ilanları hep birlikte inceleyin. Öğrencilere bu yerlerde turistik açıdan onlara nelerin çekici göründüğünü sorun. (Bazı yanıtlar şunlar olabilir: Doğal güzellikler, otellerin rahatlığı, yemeklerin, etkinliklerin, denizin ve kumsalın çekici olması vb.) Farklı turizm anlayışlarını yansıtan broşürleri birlikte inceleyin. 3 in, ülkemizde ve dünyada ekonominin önemli bir parçası ve çok sayıda insan için bir gelir kaynağı olduğunu belirtin. Ancak turizm etkinliklerinin doğaya zarar verebileceğini vurgulayın. Doğada dinlenmenin yararlarını ve ekoturizm kavramını açıklayın. Ekoturizm, doğayı koruyan ve yerel halkın yararını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı bir gezi anlayışıdır. Genellikle küçük gruplar halinde yapılır. Konaklama ve yeme-içme türü hizmetler çoğunlukla yerel işletmeler tarafından verilir. Ekoturizm; akarsu sporları, dağ ve doğa yürüyüşü, atlı doğa yürüyüşü, bisiklet turu, mağaracılık, olta balıkçılığı, kuş gözlemciliği, bitki inceleme, millî park turu ve yaylacılık gibi etkinlikleri içerir. 4 Kitle ini Ekoturizmle Karşılaştıralım başlıklı bilgi sayfasını öğrencilere dağıtın. Öğrenciler okuduktan sonra bu bilgiler üzerinde konuşun. 5 Öğrencileri gruplara ayırın. Gruplardan, yaşadıkları yerde ekoturizm etkinliklerinin gerçekleşmesi için neler yapılabileceğine ilişkin öneriler hazırlamalarını isteyin. Hazırlık için onlara 5 dakika süre verin. 6 Grupların, önerilerini diğer arkadaşlarına sunmalarını sağlayın. Her gruba sunum için 5 dakika süre verin. 7 Öğrencilere DVD deki Hafta Sonu adlı çizgi filmi izlettirin. Hep birlikte filmin içeriği üzerinde tartışın ve ana fikrini bulmaya çalışın. Öğrencilere CD nin bölümünde bulunan Biz neler yapabiliriz? başlıklı bilgileri aktarın. Öğrencilere daha fazla bilgi aktarmak için CD nin bölümünden yararlanabilirsiniz. Tamamlayıcı Çalışmalar Öğrencilerin, tüm bu çalışmalar sonunda öğrendiklerini ifade eden yazı, fotoğraf ve çizimlerle tek sayfalık bir gazete ya da birer broşür hazırlamalarını sağlayın. 69

4 Ayak İzleriniz... Anılar... Zaman... Sekiz yıl önce, kentimizde doğa sporlarının yapılmaya başlandığını duyduğumda hemen ilgilendim. Çocukluktan beri kentin gürültüsünden uzak, temiz havada yürüyüşler yapmaya ve doğal ortamlarında yaşamlarını sürdürmeye çalışan canlıları incelemeye bayılırdım. O zamandan beri amatör olarak dağcılık ve daha çok da mağaracılık yapıyorum. Mağaracılıkla kurduğum bağ o denli güçlü ki bu etkinlikten bir türlü kopmadım, kopmak da istemedim. Bunun nedeni, sanırım mağaracılığa başladığım dönemde bana öğretilen bir söz. "Ayak izinden başka bir şey bırakma, anılardan başka bir şey çıkarma, zamandan başka bir şey öldürme". Mağaracılığın temel kuralı olan bu söz beni çok etkiledi. Çok şanslıyız ki, mağaracılık sporuna gönül verenler önce bu kuralı öğreniyor ve buna sıkı sıkıya uyuyorlar. O kadar ki birçok mağaracı fotoğraf çekerken flaş ışığının kaya oluşumlarına verdiği zararı önlemek için yalnızca karpitlerinin (karpit, asetilen gazı yakarak ışık veren bir lamba) ışığını kullanıyor. Kış uykusundaki yarasaların bulunduğu mağaralara kışın girmiyor ve büyümekte olduğunu gördükleri hiçbir oluşuma dokunmuyorlar. Girdikleri mağaralarda çöpünü bırakan ya da çevrede gördükleri oluşumlara gereksiz yere dokunarak kırarak onlara zarar verenler de var. Ancak gün geçtikçe bu tip mağaracıların sayıları azalıyor ve biz bulduğumuz atıkları elimizden geldiğince temizlemeye çalışıyoruz. Amacım, size mağaraların ne kadar güzel ve kırılgan olduğunu ya da yer altındaki o farklı dünyada yaşadıklarımı anlatmak değil. Ben, mağara araştırmaları sırasında gördüklerimi anlatmak istiyorum. Çevrede gördüğüm kola ve bira şişelerinden, yiyecek artıkları ve poşetlerden mağara ağzına yaklaştığımızı anlıyorum. Dış dünyada, dağların en uzak köşelerinde ya da ulaşılması en zor olan yerlerde bile bu tip kirlenmeleri görüyorum. Eskiden doğal yaşamla iç içe olduğumuzu hissettiğimiz, insan elinin değmemiş olduğunu düşündüğümüz yerlerden şimdi mangal kokuları yükseliyor. Kimsenin piknik yapmasını ya da bu bölgelerde gezmesini engellemek istediğimi söylemiyorum. Tek istediğim, diğer canlılarla paylaştığımız dünyada, ne yapıyorsak başkalarına zarar vermeden yapmamız. Bu da çok zor değil! Selçuk Canbek in Bilim Çocuk Dergisi nin Ocak 200 sayısında yayımlanan Ayak İzleriniz... Anılar... Zaman... yazısından kısaltılarak alınmıştır. 70

5 Kitle ini Ekoturizmle Karşılaştıralım KİTLE TURİZMİ Doğal kaynakların aşırı şekilde tüketilmesine yol açar. Daha çok eğlenceye yönelik etkinlikler içerir. Turiste müşteri gözüyle bakılır. Pahalıdır. EKOTURİZM Doğal kaynakların korunmasını gözetir. Daha çok doğanın ve kültürün tanıtılmasına yönelik etkinlikler içerir. Turiste misafir gözüyle bakılır. Ucuzdur. Öğrenci Bilgi Sayfası Büyük gruplara yönelik olduğu için çevre kirliliğinin artmasına yol açabilir. Küçük gruplara yönelik olduğu için çevre kirliğinin artmasına daha az oranda neden olur. Turistlerin yerel halktan uzak kalmasına neden olur. Turistlerin yerel halkla kültür alışverişinde bulunmasını sağlar. 7